Leygardagur 31. oktober 2020 | Nr. 3 | Árgangur 1 | Kr. 0,00
Støðan er álvarslig hjá flestu veitarum í ferðavinnuni. Meðan tað eru fyritøkur, sum hava mist upp í 90 prosent ella meira av sínum umsetningi, so hevur vinnan undir einum helst mist upp móti 75 prosentum av samlaðu inntøkunum, sigur stjórin á Visit Faroe Islands
SíÐa 15
SíÐa 2
SíÐa 7
SíÐa 37
SíÐa 11
SíÐa 17
Leygardagur 31. oktober 2020 Góðan lesihug – og gott Vikuskifti
At sjúkrarøktarfrøðingar eru í verkfalli í fleiri vikur, ber ikki til.
Tað ber ikki til, at sjúk fólk verða tikin til gíslar í eini lønartrætu. Tað er óvirðiligt.
Men hóast sjúkrarøktarfrøðingarnir sóðu seg noyddar at lýsa verkfall, so má sigast, at teir – sjúkrarøktarfrøðingarnir – hava víst, at eisini í eini arbeiðsósemju, situr hjartað á rætta stað. Tí higartil hevur felagið ábyrgdarfult givið sjúkrahúsleiðslunum undantaksloyvi, so at vandastøður ikki hava staðist orsaka av arbeiðsósemjuni.
Ikki ber til at siga, at hjarta- og menniskjaligheit hevur verið at hóma hjá hinum partinum í ósemjuni, almenna arbeiðsgevarunum. Tí útattil hevur viljin til at fáa eina semju ikki verið til at fáa eyga á eftir at semingsuppskot varð lagt fram.
Tað var so týðuligt, at frontsoldáturin hjá fíggjarmálaráðharranum í arbeiðsmarknaðartrætum, einans hevði eittans endamál við samráðingunum.
Og tað var at fáa semingsmenninar at leggja eitt semingsuppskot á borðið, sum var átuligt fyri tað almenna.
Síðani semingin varð løgd fram, og vrakað av sjúkrarøktarfrøðingunum, hevur ongin vilji verið frá almennari síðu at nærkast mótpartinum. Alt, ið síðan er hent, er sjónleikur fyri almenninginum. Eisini tá løgmaður heitir á partarnar um at finna semju við samráðingarborðið.
Lønardeildin hevur ikki víst nakran vilja til semju – tey fara ikki at slaka meira. Tað er so týðuligt.
Sostatt er alt, ið síðan er hent, bara at útseta pínuna, við teimum sjúku sum gíslum.
Tað hevur bara verið ein spurningur um at finna høvið at leggja semingsuppskotið fyri tingið.
Hví so bíða? Leggið nú semingsuppskotið fyri tingið, so vit kunnu sleppa undan hesi ótolandi støðu.
Leygardagur 31. oktober 2020 Sambært loyvinum hjá Mowi at ala á Sandsvág, skal fyritøkan gera tað hann kann fyri at fáa slepta fiskin aftur. Og tað verður gjørt, staðfestir deildarleiðari á Umhvørvisstovuni
Í fyrstu atløgu fær tað ikki avleiðingar fyri alifyritøkuna Mowi, at 20.000 laksar eru mistir úr einum búri og út í Sandsvág. Umhvørvismyndugleikin í Føroyum hevur ongar heimildir fyri at revsa brot á givin loyvi og galdandi lóg.
- Nei, sambært umhvørvisgóðkenningini, sum alifyritøkan hevur fingið frá okkum, er bert ásett, at alarin skal gera tað hann kann fyri at fanga tann slepta fiskin aftur. Og tað arbeiðir Mowi við í løtuni.
- Um so skuldi verið, at vit meta, at tað er framt grovt brot á galdandi umhvørvislóg, so skulu vit lata málið víðari til ákærumyndugleikan fyri at koyra eitt revsimál ígjøgnum rættarskipanina. Men tað hava vit enn ikki umhugsað í hesum føri.
Soleiðis sigur Suni Petersen, sum er leiðari fyri deildini Vernd undir Umhvørvisstovuni. Tað er henda deildin, sum gevur umhvørvisgóðkenningar til alifytitøkur í Føroyum.
Tað var hósdagin, at Mowi boðaði frá, at 20.000 laksar um náttina vóru mistir út í Sandsvág. Orsøkin var, at hol var komið í eitt sokallað tøkubúr. Talan var um laks, sum skuldi slaktast.
Ansa serliga eftir sílastovninum
Í umhvørvisgóðkenningini, sum táverandi pf. Marine Harvest Faroes fekk í 2015, stendur at endamálið við góðkenningini “er at fyribyrgja og avmarka dálking av náttúru og umhvørvi og ampar, sum kunnu standast av virkseminum og at varðveita lívfrøðiliga margfeldið”.
Tí hevur Umhvørvisstovan millum annað tryggjað sær, at ansað verður serliga eftir, at sjósílastovnurin á Sandsvatni ikki verður órógvaður av, at aling kemur á Sandsvág. Álagt er tí alaranum javnan at gera kanningar av støðuni viðvíkjandi sjósílunum í vatninum.
Suni Petersen viðgongur, at ásetingin viðvíkjandi sjósílastovninum í góðkenningini var serliga ætlaður at verja fyri lús, men í dag vísir tað seg, at laksalús, sum finst allastaðni kring oyggjarnar, ikki er ein stórur trupulleika á júst Sandsvág.
Um fiskur sleppur úr alibrúkinum vegna óhapp, stendur soleiðis í loyvinum: “Um dálking kemur fyri vegna óhapp, aliútgerð fær stóran skaða, fiskur sleppur vegna veður ella annað, skulu beinanvegin setast í verk tiltøk til at avmarka avleiðingarnar”.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/28/gallery-thumbnail/1603897979eepvbhuast.jpg)
Suni Petersen, her til vinstru í sambandi við hátíðarhaldið fyri Jens-Kjeld Jensen í vikuni (Mynd: Sverri Egholm)
Avmarkaða ávirkan á vistfrøðina
Hóast tað ikki eigur at koma fyri, at so nógvir fiskar sleppa, so sær ikki út til, at panikkur er komin í á Umhvørvisstovuni. Suni Petersen tekur tað róligt. Sambært honum er tað avmarkað, hvussu nógv hetta órógvar vistfrøðina á staðnum.
- Vit hava ongan villan laksastovn í Føroyum, sum verður ávirkaður. Eg ivist eisini í, hvussu nógvir av hesum laksunum – sum jú eru húsdýr – yvirliva eftir at teir eru slopnir leysir, sigur Suni Petersen.
Umhvørvisgóðkenningar til aling verða givnar sambært galdandi lóg um umhvørvisvernd frá 1988, sum snýr seg um dálking av náttúruni. Góðkenningin setir tí treytir fyri, hvussu nógv alivirksemið má sleppa at dálka.
- Alt vinnuligt virksemi dálkar onkursvegna. Ein umhvørvisgóðkenning er í grundini eitt loyvi til avmarkað útlát í náttúruna. Í samband við aling er talan um eina ávísa dálking frá fóðringini og eisini vandin fyri at livandi fiskur sleppur. Endamálið við góðkenningini er at avmarka hetta so nógv, sum tilber, greiðir Suni Petersen frá.
Hann greiðir eisini frá, at serligu krøvini, sum sett eru alaranum á Sandsvág at ansa eftir sílastovninum á Sandsvatni møguliga er at fara so langt, sum man sleppur sambært galdandi lóg um umhvørvrvisvernd.
Ongin margfeldislóg enn
Tað sum fólk við áhuga fyri náttúruni í løtuni bíða eftir, er nýggja lóggávan viðvíkjandi náttúruvernd. Helgi Abrahamsen, landsstýrismaður, hevur boðað frá, at henda lógin, sum møguliga kemur at eita náttúruverndarlógin ella kanska margfeldislógin, verður klár at leggja fram til várs.
- Roknast kann við, at henda lógin kemur við ásetingum og avmarkingum viðvíkjandi fremmandum djóra- og plantusløgum í føroysku náttúruni. Møguliga vil ein slík lóg gera støðuna øðrvísi fyri alivinnuna, og geva okkum møguleika at seta vinnuni treytir, tá tað snýr seg um sleptan fisk, sigur Suni Petersen, sum upplýsir, at í Noregi arbeiða tey við einum marki fyri, hvussu nógvur fiskur má sleppa úr einum alibrúki.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Ongin vandi fyri, at slepti laksurin er sloppin niðan í vatnið
Helst eru tað fleiri húski heima á Sandi, sum fara at fáa sær góðan laks til døgurða.
Tað heldur borgarstjórin heima á Sandi, Poul Klementsen, sum upplýsir at partur av laksinum, sum slapp úr einum tøkubúri hósnáttina, er fingin aftur í gørnunum, sum eru sett fyri at avmarkað útláti av villum laksi í Sandsvág.
- Og menninir hjá Mowi hava ikki verið kargir at geva burturav. Fólk, sum eru komin oman í havnina at fregnast, hava fingið laks frá teimum, um tey hava havt áhuga fyri tí. Laksur, sum er sloppin, kann ikki brúkast í framleiðsluni, greiðir lokali borgarstjórin frá.
Poul Klementsen óttast heldur ikki fyri, at laksur er sloppin niðan í Sandsvatn.
- Tað er soleiðis, at tað ikki er gjørligt hjá laksi ella øðrum fiski at koma upp í vatnið í løtuni, tí áin er tipt. Tað sum rennur frá vatninum rennur bara út í sandin, greiðir Poul Klementsen frá.
Sambært borgarstjóranum er tað vanligt, at áin frá vatninum ikki røkkur heilt út á sjógv.
- Men einaferð loypir, og so er opið upp í vatnið aftur. Men í avtaluni, ið gjørd var við alararnar, tryggjaðu vit okkum, at fiskur ikki sleppur niðan í ánna. Serligar forðingar eru gjørdar fyri tí, so vit bera ongan ótta fyri, at slopni alilaksurin verður at finna í vatninum, sigur Poul Klementsen.
Kommunan er umhvørvismyndugleiki á staðnum. Borgarstjórin upplýsir, at kommunan er kunnað, og hevur fingið frágreiðing um hendiliga óhappið. Sambært borgarstjóranum riggar samstarvið millum alifyritøkuna og kommununa framúr væl.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Við 90 prosentum av virkseminum lagt deytt í ár, sigur tað seg sjálvt, at støðan hjá eitt nú incoming-veitarunum er ógvuliga álvarslig. Teir báðir eigararnir av fyritøkuni Green Gate Incoming eftirlýsa átøkum frá tí almenna, sum kunnu koma hart kroystu veitarunum í ferðavinnuni til hjálpar. Tað er alneyðugt, at politiski myndugleikin sær stóru trupulleikarnar í eyguni og setir í verk ein hjálparpakka, sum kann halda hondina undir vinnuni, til virksemið aftur er farið í gongd
Føroysku incoming-fyritøkurnar, har av Green Gate Incoming er tann størsta og elsta, hava sum so mong onnur í ferðavinnni, fingið eitt álvarsligt skot fyri bógvin, eftir at koronafarsóttin tók seg upp í vár.
Incoming-vinnan hevur bert eitt bein at standa á, og tað eru útlendsk ferðafólk. Og tá ferðafólkatalið fer niður á botn, sum tað er hent í ár, heldur virksemið hjá hesum fyritøkum so at siga uppat.
- Afturgongdin í umsetninginum hjá okkum hevur verið umleið 90 prosent. Í juli høvdu vit onkrar bólkar, eins og okkurt smávegis er selt til føroyingar. Annars hevur virksemi okkara ligið stilt. Ístaðin hava vit roynt at hildið samband viðlíka við okkara samstarvsfelagar úti í heimi, sum eru eini 80 í tali um allan heim, har vit millum annað hava roynt at flutt nakrar av ferðunum til næsta ár. Hetta hevur í ein ávísan mun eydnast okkum. Hinvegin er hetta ikki nakað, sum ber sølu í sær her og nú, sum er okkara livibreyð, siga eigararnir av Green Gate Incoming, Fríðun Jacobsen, stjóri, og Marni Hjallnafoss, maknaðarstjóri.
Starvsfólkini í fyritøkuni eru 11 í tali, har tey flestu eru farin niður í tíð. Spurd um, hvussu hjálparpakkarnir hjá Løgtingingum hava munað, siga tey bæði, at teir hava hjálpt eitt sindur, men langt frá í nóg stóran mun.
- Teir hjálptu okkum sjálvandi ígjøgnum summarið, men eftir at teir eru farnir úr gildi, er støðan aftur hættislig hjá okkum. Hjálparpakkarnir skuldu sjálvandi verið longdir og í hvussu er galdandi árið út, og helst til várs næsta ár. Tað hevði verið rætta hjálpin at veitt okkum nú, siga eigararnir av Green Gate Incoming, sum hevur umleið 20 ár á baki í ferðavinnuni.
Einki at standa ímóti við um veturin
Tað er ikki soleiðis, at deyðin stendur í durunum hjá Green Gate Incoming, og fyritøkan skal nokk yvirliva hendan veturin, men tað verður ikki pláss fyri tveimum miseydnaðum árum á rað, staðfesta eigararnir.
- Okkara inntøkur eru í summarhálvuni, og tá tær svíkja, er sjálvandi einki at standa ímóti við í vetrarhálvuni.
Vinnan fær nú bjóðað at taka lán úr Framtak, men vit hava ikki áhuga í at seta okkum í størri skuld, tí hon skal sjálvandi rindast aftur, siga Fríðun Jacobsen og Marni Hjallnafoss.
Tey bæði halda, at tað átti at verið settur niður ein bólkur umboðandi vinnuna og tað almenna, har tað varð gjørd ein strategi fyri, hvussu ferðavinnan kann latast uppaftur.
- Summir partar av ferðavinnuni hava onnur bein at standa á. Eitt nú Smyril Line, sum hevur farmin at dúva uppá, og hóast hart rakt, so hevur eisini Atlantsflog, sum nú hevur fingið 100 milliónir krónur úr landskassanum, framvegis uppgávuna at flyta føroyingar til og úr Føroyum. Vit onnur hava einki og koma tí sera illa fyri, tá slíkt sum hetta hendir, siga eigararnir av Green Gate Incoming.
Dregur væl útbúnar føroyingar heimaftur
Eigararnir av incoming-fyritøkuni vísa á, at hetta eisini er ein spurningur um at halda upp á tey royndu og væl útbúnu starvsfólkini.
- Tá støðan er hendan, er stórur vandi fyri at vit missa tey góðu starvsfólkini til aðrar vinnur, og vit fáa tey kanska ongantíð aftur. Vit mugu tí vakna og fáa gjørt okkurt, áðrenn skaðin gerst enn størri, enn hann longu er. Talan er ikki bara um, at eitt virki steingir, men at ein heil vinna er í vandi fyri at fara fyri bakka, og tá vendst illa aftur, siga Fríðun Jacobsen og Marni Hjallnafoss.
Hvussu vænta tit, at ferðavinnan sum heild fer at koma burtur úr hesi ótryggu støðuni?
- Við bara at lata standa til, eru vit í vanda fyri at verða bombaði langt aftur í tíðina, og tá verður tungt at koma í gongd aftur. Tað má tí leggjast ein ætlan fyri ferðavinnuna, so hon yvirlivir. Vit halda tað vera ógvuliga løgið, at politikararnir ikki duga at síggja virðið í hesi vinnuni, og hvussu álvarslig støðan hjá henni er. Talan er eisini um eina áhugaverda vinnu, sum fær nógvar føroyingar at flyta heimaftur, tí her eru spennandi størv at fáa. Tað er óskiljandi, at vinnan, sum júst politikararnir í áravís hava meylað um skuldi verða okkara triðja bein sum samfelag at standa á, skal vera so lítið virðismett, tá á stendur, halda eigararnir av Green Gate Incoming.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Støðan er álvarslig hjá flestu veitarum í ferðavinnuni. Meðan tað eru fyritøkur, sum hava mist upp í 90 prosent ella meira av sínum umsetningi, so hevur vinnan undir einum helst mist upp móti 75 prosentum av samlaðu inntøkunum, sigur stjórin á Visit Faroe Islands
Meðan flestu aðrar vinnur í Føroyum eru komnar nøkulunda heilskapaðar undan koronufarsóttini – í hvussu er higartil – er tað ein vinna, sum er rakt beint frammaná, og hetta er ferðavinnan.
Vit hava sett Guðrið Højgaard, stjóra í Visit Faroe Islands, nakrar spurningar um støðuna í ferðavinnuni, og hon vísir seg at vera alt annað enn góð.
Hvat kanst tú siga um árið sum heild, hvussu tað er hilnast í ferðavinnuhøpi, ella rættri, hvussu illa tað hevur hilnast?
- Ja, sjálvandi hevur tað hilnast ógvuliga illa. Vit høvdu fyri árið í ár væntað at komið upp á eina milliard krónur í umsetningi, men tað verður bara ein viðfáningur av hesi upphædd. Helst einar 200-250 milliónir krónur, og sostatt kanska bara ein fjórðingur av tí, sum við høvdu sæð fram til. Juli mánaður var hampuliga góður, og tá kom eitt sindur av bjartskygni aftur, men tá so næsta koronubylgjan tók seg upp fyrst í august, vóru vit aftur í fríum falli. Hetta gjørdi, at august, ið vanliga er ein rættiliga góður mánaður, samanumtikið gjørdist sera vánaligur. Úrslitið er, at vinnan, sum hevði eini 7-800 fólk í starvi umroknað til ársverk, fyribils hevur verið noydd at siga farvæl við fleiri hundrað fólk.
Á hvønn hátt hevur hetta rakt veitararnar í ferðavinnuni?
- Vinnan er rakt yvir alla linjuna. Tá fyrsta liðið, sum er flutningur, hvørvur, so sigur tað seg sjálvt, at hetta fær sera stóra ávirkan á alla vinnuna. Eg rokni við, at tað hevur næstan hálverað talið av størvum í vinnuni. Bara í Atlantsflog eru tey 100 færri, og fyri hotell-, matstovu- og incomingvinnuna er støðan eisini sera álvarslig, so har eru helst eini 3-400 fólk afturat, sum fyritøkurnar fyribils máttu vinka farvæl til. Tað skal so sigast, at onkrar oyggjar hava havt fleiri vitjandi, serliga Suðuroyggin, har tey vitjandi fyrst og fremst hava verið føroyingar. Høvuðsorsøkin er helst, at tað í stóran mun ikki hevur borið til hjá okkum at ferðast út í heim.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/06/27/gallery-thumbnail/hotel-brandan-27.6.20-nr26.jpg)
Fleiri nýggj hotel eru komin afturat í ár
Einki at standa ímóti við
Eg gangi út frá, at tað illa ber til at taka allar veitararnar undir einum, men at summar eru raktir harðari enn aðrir, ella hvussu?
- Ja, summir hava mist nærum allar inntøkurnar. Eitt nú incoming-fyritøkur og busseigarar, meðan gistingarhús og matstovur – um ikki alt – eisini hava mist sera nógv. Eitt nú er forsamlingsforboðið komið ógvuliga illa við, tí tað ikki hevur borið til at hildið ráðstevnur, størri fundir og annars skipa fyri øðrum tiltøkum fyri nógvum gestum. Vit hava fingið tvey nýggj gistingarhús í Havn, eins og Hotel Føroyar hevur bygt nógv út, so hetta hevur eisini rakt gistingarhúsini hart. Hesi skulu tó vónandi hóra undan, tí tey hava sterkar eigarar.
Eru nakrir veitarar, sum eru minni raktir av íkomnu koronastøðuni?
- Tá eg tosi við veitarar, so lata allir illa at. Vanliga er tað soleiðis, at inntøkurnar frá sumrinum skulu brúkast til at standa ímóti vetrinum og koma ígjøgnum hann, tí tú veitst, at gestirnir koma aftur móti sumri. Sum støðan sær út nú, verður ógvuliga torført hjá nógvum ferðavinnuveitarum at koma ígjøgnum veturin. Ikki minst, um tað fer at koma ein nýggj smittubylgja. Tað er tí at vóna, at vit skjótt fáa eitt koppingarevni móti smittuni og heilivág móti sjúkuni.
Eru nakrir veitarar, sum hava bjargað nakað av árinum á annan hátt og tískil slopnir eitt sindur snikkaleysari?
- Summi hava roynt at bjarga sær árið við at venda sær til føroyingar og fáa teir at ferðast í egnum landi, og tað hevur eydnast í ávísan mun. Eitt nú hava føroyingar verið óførir at ferðast til Suðuroyar og nakrar av teimum minnu oyggjunum, har tað hava verið fleiri gestir enn undanfarnu árini, júst tí føroyingar, sum ikki eru slopnir uttanlands at ferðast, hava valt ta loysnina. Hetta er sjálvandi gleðiligt, hóast tað er lítil partur av samlaða umsetninginum, sum ikki ger tann heilt stóra munin sæð yvir alla linjuna.
Hjálparpakkar alt ov avmarkaðir
Hvussu nógv ella lítið hava hjálparpakkarnir hjálpt upp á støðuna?
- Tann fyrsti hjálparpakkin við Als-skipanini gjørdi stóran mun, men teir seinnu hava ikki hjálpt nevnivert. Hjálparpakkarnir áttu at verið størri og sjálvandi eisini longdir. Í Danmark og aðrastaðni eru hjálparpakkarnir longdir, men tíverri bendir einki í løtuni á, at hetta verður gjørt í Føroyum.
Tað vil siga, at tað átti at verið hjálpt meira frá almennari síðu?
- Ja, sum áður nevnt skuldu hjálparpakkarnir bæði verið størri og havt gildistíð yvir allan veturin. Eisini átti hámarkið at verið hægri.
Er tað bráðfengis tørvur á meiri hjálp?
- Ja, nógvir veitarar eru sera illa fyri. Nú er latið upp fyri at kunna søkja um pening úr Framtak, og bankarnir eru uttan iva lagaligir, men hetta er langt frá nóg mikið. Lán skulu jú rindast aftur. Vit skulu eisini hugsa um, at tað seinnu árini eru gjørdar stórar íløgur í ferðavinnuna, so hvørt hon er vaksin. Hesin stóri vøksturin ger hinvegin, at fíggjarligu úrtøkurnar hjá fyritøkunum hava verið samsvarandi avmarkaðar.
Eru nakrir veitarar, sum eru farnir ella í vanda fyri at fara av knóranum?
- Nógvar fyritøkur hava mist øgiliga nógvar inntøkur, og fleiri siga, at tær ikki fara at megna at koma heilskapaðar ígjøgnum 2021, um ikki umsetningurin veksur munandi aftur. Tað, sum lá í ordrabøkurunum hvarv nærum frá degi til annan, hóast tað í ávísan mun hevur borið til at flutt onkrar av bíleggingunum til næsta ár. Komandi hálva árið fer at vísa, hvørjir veitarar koma ígjøgnum veturin.
Hvussu væntar tú, at ferðavinnan sum heild fer at koma burtur úr koronakreppuni?
- Tað verður ein avbjóðing, tí talið av útbjóðarum fer at minka, og harvið talið av fólki, sum fer at starvast í vinnuni. Eisini kann tað fara at vísa seg at verða torførari at lokka útlendsk ferðafólk frá nærmarknaðunum hendanvegin, tí nýggjastu tølini vísa, at nógv av teimum leingjast suðureftir til sól og hita eftir eitt ár heima, og fara kanska í fyrstu atløgu ikki at hyggja hendanvegin. Kappingin verður somuleiðis beinhørð við útlendskar útbjóðarar, tí allir eru svangir. Onnur lond hava sjálvandi eisini merkt niðurgongdina í ferðavinnuni, og vit skulu minnast til, at tað eru eini 200 milliónir fólk í heiminum, bert innan ferðavinnuna, sum eru vorðin arbeiðsleys orsakað av gongdini, og so koma øll hini afturat. Nógv lond, hvørs inntøkur í stóran mun eru tengdar at ferðafólki, fara tí massivt inn við stuðuli, og hesi skulu vit kappast við.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/05/28/gallery-thumbnail/2-kiva2553.jpg)
Føroyingar hava ferðast í egnum landi í ár
Fleiri ár at vinna missin innaftur
Stjórin á Visit Faroe Islands metir tó, at Føroyar eru betri fyri enn til dømis stórbýir, tí vit eru so lítil og liggja nær náttúruni.
- Men hini hava meira pening enn vit at arbeiða við. Eitt nú hava íslendingar økt teirra fíggjarætlan til marknaðarføring við 70 milliónum krónum, meðan okkara samlaða ætlan fyri marknaðarføring er átta milliónir krónur.
Hvørji eru útlitini fyri, at støðan verður normaliserað aftur, og nær kann tað væntast?
- Hetta er tað, sum øll gita um í løtuni. Tey flestu vænta, at tað fer at taka langa tíð at koma upp aftur á sama støði, sum áðrenn korona. Og at 2021 ikki verður nakað serliga gott ár í altjóða ferðavinnuni, óansæð korona ella ikki. Flogfeløgini eru ógvuliga har rakt og hava hópin av flogførum, sum standa óvirkin. Eisini tá ræður um ráðstevnur, so vænta gistingarhúsini ikki, at tað kemur nær námind á sama støði komandi árini. Nógv vænta, at tað fer at taka eini fýra ár at koma upp á sama støði, sum frammanundan, men sjálv eri eg lutfalsliga bjarskygd og vænti, at tað fyri okkum eigur at kunna verða skjótari enn tað. Kanska tvey-trý ár, tí vit hava nakrar styrkir, sum nógv onnur lond ikki hava. Tó mugu nakrar av teimum avbjóðingunum loysast, sum vit í løtuni hava. Eitt nú hetta við gongd í haga, har núverandi gjaldstøðir eru við til at oyðileggja ímyndina av Føroyum sum einum áhugaverdum og gestablíðum ferðamáli. Eingi av londunum, ið vit kappast við, hava líknandi gjaldstøðir. Her má gerast okkurt fyri at skapa røttu fortreytirnar fyri, at ferðafólk eisini framyvir skulu tíma at koma hendanvegin.
Hvussu hevur hetta árið merkt tykkara arbeiði á Visit Faroe Island?
- Vit hava lagt okkum eftir at tryggja kunnleikan, sum marknaðurin hevur um okkum, og harafturat økja hann. Har flestu onnur lond hava víst filmar av teimum sum ferðamál, gjørdu vit tað eitt sindur øðrvísi við fjarstýringsátakinum, so fólk sjálvi eru sloppin at “ferðast” virtuelt í Føroyum. Hetta hevur vakt stóran ans og er dekkað av miðlum úr øllum heiminum. Talið av fólkum, sum hava gingið hesar túrarnar, liggur um 700.000, so móttøkan má sigast at hava verið sera góð. Ikki minst millum tey, sum orsakað av í sóttarhaldi hava kunnað sitið heima og stytt sær stundir við hesum túrunum hjá okkum. Nógv høvdu ikki hoyrt um Føroyar áður og vilja nú fegin vitja okkum. Lýsingarvirðið hevur sostatt verið ógvuliga høgt. Eisini átakið við Mette Frederiksen, forsætisráðharra, ið vísir á, at Føroyar finnast, hevur eydnast væl. Vit royna sum heild at hugsa øðrvísi og bjarga tí, sum bjargast kann. Harafturat gjørdu vit eisini “Ferðist í egnum landi” átakið, ið varð gjøgnumført saman við fleiri føroyskum aktørum.
Hevur tað verið torført at takla støðuna?
- Vit eru ein almenn fyritøka, sum má royna at geara upp, tá øll onnur liggja niðri. Ti hava vit arbeitt minst líka nógv, sum vit plaga fyri at bjarga tí, sum bjargast kann. Hetta við at tryggja áhugan fyri Føroyum sum ferðamannalandi. Hóast korona, so hava fleiri útlendskir fjølmiðlar vitjað okkum, tó at talið sjálvandi hevur
verið nakað lægri enn vanligt.
Ein vinna við flestu spírum
Hevur tað kostað tykkum á Visit Faroe Island nógv reint fíggjarliga?
- Vit hava mist nakað av inntøkum, tá ræður um sølu av messum og øðrum tiltøkum, men føstu játtanina á fíggjarlógini hava vit sjálvandi sum altíð roynt at brúka so skynsamt og effektivt sum møguligt. Játtanin í ár minkaði við hálvari millión krónum, men tað er lítið í mun til missin hjá øðrum. Stórur partur av okkara arbeiði hevur verið at halda fast um áhugan fyri Føroyum hjá verandi ferðavinnuskrivstovum, eins og fáa samband við nýggjar. Og tað hevur veruliga eydnast at fingið samband við fleiri nýggjar agentar hesa tíðina.
Stjórin á Visit Faroe Island sigur at enda, at ferðavinnan er ein framtíðarvinna við stórum møguleikum og nógvum ársverkum. Eitt nú hava heili 1.600 ungdómar verið í parttíðarstarvi í ferðavinnuni. Talan er sostatt um eina vinnu, haðani flestu spýrarnir koma. Guðrið Højgaard vísir á, at ferðavinnan hevur breiðkað tann føroyska arbeiðsmarknaðin eins og samfelagið alt. So um ferðavinnavinnan líður ov nógv, fer hetta at hava neiliga ávirkan á alt samfelagið, ið aftur gerst meira einstáttað sum fyrr. Hetta heldur hon vera spell, um tað hendir.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2019/01/18/gallery-thumbnail/skarmbillede-2019-01-18-kl.-08.42.17.png)
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Elsta núverandi fyritøka innan ferðavinnuna, er helst Tora Tourist, ið Sámal Bláhamar stovnaði fyri 35 árum síðani, og sum sonurin Regin Bláhamar nú hevur yvirtikið. Faðirin er tó langt frá givin í ferðavinnuni, men rekur saman við konuni, Tórhardu Bláhamar, airbnb heima í Tjarnarlág í Havn, eins og hann hevur sín egna lítla buss, sum hann flytir ferðafólk við kring landið. Tora Tourist eigur og rekur tveir størri og ein minni bus. Teir báðir feðgarnir eru fegnir um, at virksemi teirra ikki er nýbyrjað, tí so hevði helst staðið illa til
Ein sum kann tosa við, tá tað snýr seg um ferðavinnu, er the grand old man innan vinnuna, Sámal Bláhamar, sum stovnaði Toru Tourist fyri 35 árum síðani. Eisini hann, konan og sonurin, Regin Bláhamar, sum nú hevur yvirtikið meginpartin av bussflutninginum umvegis Toru Tourist, hava merkt stóru niðurgongdina í ferðavinnuni orsakað av koronufarsóttini.
- Tá ræður um airbnb-virksemið hjá konuni, Tórhardu, so varð alt avlýst í ár, og hetta kostaði okkum umleið 400.000 krónur í mistari inntøku, tí virksemið fór næstan niður í null. Fyri mítt lítla felag, SB Bussar, hevur tað merkt ein fíggjarliga miss á umleið 300.000 krónur, sigur Sámal Bláhamar.
Hann leggur afturat, at av tí at tey bæði eru pensjónistar, klára tey at standa ímóti eini slíkari niðurgongd.
- Um vit vóru nýbyrjað, hevði hetta sjálvandi verið ein katastrofa við einum so miseydnaðum ári, sigur the grand old man í føroyskari ferðavinnu.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/30/gallery-thumbnail/1604076328sttjqdubch.jpg)
Tórharda Bláhamar. Alt airbnb-virksemi avlýst í ár (Mynd: Jens Kr. Vang)
Sonurin, Regin Bláhamar, ið hevur yvirtikið Toru Tourist, roknar við, at missurin í inntøkum fer at liggja um 83 prosent, tá árið er av. Felagið hjá honum rekur tveir stórar og ein minni buss, har størsti parturin av viðskiftafólkunum eru útlendingar.
Tvey ár at koma undan aftur
Spurdur um, hvørt tað almenna átti at komið vinnuni meira til hjálpar, sigur Regin Bláhamar, at tað heldur hann.
- Tað almenna átti at sett seg meira inn í, hvussu ferðavinnan arbeiðir. Vit áttu at verið eitt ár frammanfyri, og tað er nú um veturin, tá eingin peningur kemur inn, at ferðavinnan hevur brúk fyri hjálp. Eisini eiga landsmyndugleikarnir at vísa størri áhuga fyri ferðasmiðjunum og spyrja teir, hvussu teir hava tað, og hvussu teir síggja støðuna.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/30/gallery-thumbnail/1604076325jlbqjcfcft.jpg)
Sámal Bláhamar (Mynd: Jens Kr. Vang)
Nýggi eigarin av Toru Tourist vísir á, at talan eru um eitt gamalt og støðugt felag, so tey gera seg klár til 2021 og vóna tað besta. Regin Bláhamar væntar somuleiðis, at tey, sum brenna fyri og trúgva upp á ferðavinnuna, nokk skulu klára tað, hóast verandi støða helst fer at merkjast komandi árini.
- Eg rokni við, at tað fer at taka eini tvey ár at koma á sama støði, sum vit vóru á í 2019.
Regin Bláhamar sigur seg vera bjartskygdan av lyndi, og tí roknar hann við, at tað heila fer at ganga, sum hann tekur til.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Tað var í ár, at vit skuldu røkka hæddirnar innan ferðavinnuna, har umsetningurin fór at runda fyrstu milliardina, men so skuldi ikki at vera. Hetta sigur forkvinnan Ferðavinnufelagnum, Henny á Líknargøtu. Hon vísir á, at ordrabøkurnar tømdust frá degi til annan í mars og vóru tað til síðst í juni, tá eitt sindur varð hálað í land aftur vikurnar aftaná. Í august var aftur galið, tí tá rakti ein nýggj koronabylgja, sum bant ferðavinnuna niður aftur tann mánaðan og tíðina aftaná
Hendan støðan hevur rakt ferðavinnuna sera meint, er niðurstøðan hjá Henny á Líknargøtu, forkvinnu í Ferðavinnufelagnum, um vánaliga summarið, sum ferðavinnan í ár hevur lagt rygg til.
- Hóast allir limirnir í Ferðavinnufelagnum eru sera sperdir av støðuni, so rakar tað korini eitt sindur ymiskt.
Eitt nú hava hotellini kanska fingið 20-25 prosent av tí, sum tey hava roknað við, meðan incoming- fyritøkurnar, sum einans liva av útlendskum ferðafólkum, kanska bara hava fingið 10 prosent ella minni av teimum inntøkunum, sum tey høvdu sæð fyri sær. Onnur hava kanska fingið bjargað sær eitt sindur av inntøkum frá føroyingum, sum hava ferðast í egnum landi, sigur Henny á Líknargøtu.
Eisini eru matstovurnar hart raktar, tí tað er ferðavinnan, sum er tað berandi segmentið gjøgnum vikuna, meðan føroyingar í stóran mun bert fara út at eta fríggjakvøld og leygarkvøld. Hinir dagarnar standa matstovurnar meira ella minni tómar, vísir forkvinnan í Ferðavinnufelagnum á.
- Matstovurnar royna kanska at hóra undan við take-away-tilboðum til føroyingar, men tað er sjálvandi avmarkað, hvat tað gevur. Kortini ræður um at halda upp á tey starvsfólkini, sum matstovurnar hava, og tí skulu tær helst halda opið flest møguligar dagar í vikuni, hóast talið av viðskiftafólkum gerst ógvuliga avmarkað, tá útlendingarnir eru burtur, sigur Henny á Líknargøtu.
Hjálparpakkar yvir allan veturin
Spurd um ávirkanina av hjálparpakkunum, sigur forkvinnan í Ferðavinnufelagnum, at tey vóru væl nøgd við tann fyrsta, tí hann var við til at halda hondina undir starvsfólkunum ta tíðina, hann var i gildi. Nú pakkarnir eru steðgaðir, fossar út við starvsfólki úr ferðavinnuni yvir í aðrar vinnur, tí tað so at siga einki arbeiðsloysi er í landinum annars.
- Sjálvandi finna fólk sær okkurt annað at gera, tá virksemið í eini ávísari vinnu svíkur. Hjálparpakkarnir rukku als ikki til, tá samanum kom. Teir burdu sjálvandi verið longdir, og eisini verið nógv betri. Eg haldi, tað er niðurgerandi fyri tey, sum bara hava eitt bein at standa á, at alt verður skrikt undan teimum, tí inntøkan hvørvur, sigur Henni á Líknagøtu.
Hon skilir ikki politikararnar, at teir ikki vilja hjálpa til við at bjarga hesi hart trongdu vinnu. At Framtak verður bjóðað fram sum lánveitari, og at bankarnir vísa seg frá síni lagaligu síðu, er als ikki nóg mikið, staðfestir forkvinnan í Ferðavinnufelagnum.
- Veitararnir tora sjálvandi ikki at átaka sær størri skuldarbyrðu, tí lánini skulu rindast aftur. Mín vón er tí, at nú grannalondini hava longt hjálparpakkarnar, at hetta fer at ávirka okkara politikarar. Tíverri hoyrist einki frá teimum, so ein kann óttast fyri, at teir hava vent okkum bakið.
Nærum bert ferðavinnan rakt
Henny á Líknargøtu vísir á, at tað í veruleikanum bara er ferðavinnan, sum er so hart rakt. Onkrar aðrar vinnur hava kanska merkt eitt sindur av niðurgongd, men ikki nær til so nógv sum ferðavinnan, ið fullkomiliga er tikin av fótum orsakað av koronafarsóttini.
- Aðrastaðni hava tey tikið seg saman í sonevnd endurbyrjunnartoymir, ið eru mannaði við umboðum fyri vinnuna, politikarar og aðrar myndugleikar, har tey viðgera álvarsligu støðuna. Hetta fara vit nú at taka stig til at fáa stáplað upp á beinini herheima, sigur forkvinnan í Ferðavinnufelagnum, sum vísir á, at alt kring vinnuna annars virkar av tí besta.
- Vit hava nýggj, góð gistingarhús, teir nýggjastu og bestu bussarnar, góðar matstovur og ikki minst sera væl skikkaði fólk í vinnuni. Sostatt er ferðavinnan professionaliserað út í fingraspíssarnar, sigur Henny á Líknargøtu.
Spurd um hon sær fyri sær, at nógvir veitarar ikki fara at klára at halda seg flótandi gjøgnum veturin, sigur leiðarin i Ferðavinnufelagnum.
- Ja, tað sær tíverri soleiðis út, tí summi eru ómetaliga hart trýst av støðuni. Tá eingin króna kemur í kassan er ikki torført at ímynda sær, hvat tað kann enda við. Eg eri tó vís í, at tá vit einaferð koma út aftur í hinum endanum, og tað koma vit, so hava vit sjálvandi lært nakað. Í løtuni snýr alt seg um at halda seg oman á vatnskorpuni til apríl-mei, og tað mugu vit vóna fer at eydnast. Men vit hava brúk fyri politiskari hjálp her og nú, staðfestir Henny á Líknargøtu.
Hvussu væntar tú, at ferðavinnan sum heild fer at koma burtur úr hesi kreppuni?
- Tað er sum at hyggja í eina glaskúlu, so tað kann bert gitast um. Eg eri tó hundrað prosent vís í, at tá vit koma fram til várs, og tamarhald er á konronastøðuni, so koma vit sterkt aftur. Alt undirstøðukervið er jú tipp-topp. Góð starvsfólk, veitarar av besta slagi, væl virkandi flogvøll, góð flutningsfør, fantastisk gistingarhús, frálíkar matstovur og so framvegis, sum eg longu havi nevnt.
Hvussu bjarskygd ert tú fyri komandi ár og árini frameftir?
- Eg eri ikki serliga bjartskygd viðvíkjandi 2020-21, men um vit fáa tað nógv eftirlýsta koppingarevnið móti korona, vænti eg, at alt fer at laga seg, og at vit síðani koma sterkt aftur, sigur forkvinnan í Ferðavinnufelagnum, Henny á Líknargøtu.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Tað er sjálvandi ikki farið aftur við borðinum, at tjóðarflogfelagið misti so nógv ferðafólk, eftir at koronafarsóttin breyt út í mars. Sum væntað er hallið risastórt, og tá árið er av, metir flogfelagið seg at sita eftir við einum halli á 140 milliónir krónur. Næsta ár verður væntaða hallið 42 milliónir krónur. Atlantsflog hevur tí biðið landsstýrið um at fáa játtað felagnum 100 milliónir krónur í fíggjarligum styrki
Flestu londini kring okkum eru á appilsingula listanum yvir koronasmittu, og tí flýgur Atlantsflog framvegis bara til Danmarkar og aftur. Eins og flestu onnur flogfeløg, er føroyska tjóðarflogfelagið hart rakt av støðuni.
Øll ferðamál uttan til Danmarkar vórðu longu tikin av í vár, og eru síðani ikki uppafturtikin.
- Eingin ivi er um, at koronastøðan hevur rakt alla vinnuna hart, og at tað hevur ávirkað øll. Hetta fer eisini framvegis at ávirka okkara virksemi, har tað fyribils bert verður flogið til Danmarkar. Møguliga gera vit onkrar jóla- og páskaferðir til onnur ferðamál, men tíðin fer sjálvandi at vísa, hvussu koronastøðan tá er í teimum ymsu økjunum, har ferðamálini liggja, sigur Jan Johannesen, leiðslusamskipari, Atlantsflog.
Føroyska tjóðarflogfelagið væntar eitt hall á tilsamans 180 milliónir krónur fyri 2021-21, og tí er neyuðugt at styrkja felagið fíggjarliga, so virksemið skjótt kann byggjast uppaftur, eftir at koronafarsóttin er bast. Felagið hevur tí biðið sín einasta partaeigaran, Føroya Landsstýri, um fíggjarligan styrk á 100 milliónir krónur. Hetta
so gjaldførið hjá felagnum verður hildið á einum støði, sum er nøktandi fyri eitt flogfelag.
- Í roynd og veru svarar henda upphæddin til tær 100 milliónir krónurnar, sum Atlantsflog í nýggjari tíð hevur lagt út fyri landskassan, so her er talan um eitt gott samspæl millum flogfelagið og partaeigararn, segði Niels Mortensen, nevndarformaður, í tíðindaskrivi fyri góðari viku síðani.
Hann sipar til, at Atlantsflog hevur lagt 30 milliónir út fyri nýggju tyrlurnar, sum hann sigur er ein rein samfelagslig uppgáva, umframt tær 70 milliónir krónurnar, ið flogfelagið keypti egin partabrøv aftur fyri, tá avgjørt varð at taka felagið av børsinum.
Øktur møguleiki fyri ráðstevnum
Á Atlantsflog verður sagt, at felagið er væl fyri at taka virksemið uppaftur eftir korona, tí tað hevur trý nýggj flogfør og er til reiðar at seta fleiri fólk í starv, so hvørt virsemið aftur veksur.
Spurdur um, hvørji útlitini eru fyri, at støðan á ferðavinnuøkinum verður normaliserað aftur, sigur leiðslusamskiparin á Atlantsflog.
- Hóast óvissan er stór, so hava vit eina vón um, at 2021 fer at nærkast okkara 2019-støði. At hotelkapasiteturin nú eisini er vaksin við meira enn 320 kømrum, skapar góðar møguleikar fyri øktum ferðafólkatali, tí nú fer at bera til at halda stórar ráðstevnur í Føroyum, sum vit fyrr ikki hava megnað at húsa. Jú, vit trúgva upp á framtíðina, hóast tað enn er torført at siga, nær viðurskiftini aftur vera, sum tey eiga, sigur Jan Johannesen, leiðslusamskipari.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Vit høvdu ætlað at fingið orðið á landsstýrismannin í vinnumálum, Helga Abrahamsen, um hann ætlar sær at gera nakað við vónleysu støðuna hjá ferðavinnuni. Tískil sendu vit honum nakrar spurningar, sum hann fekk møguleika at svara uppá. Tað eydnaðist okkum tó ikki at fáa hann at venda aftur við svarum til spurningarnar, áðrenn deadline fyri BLAÐIÐ VIKUSKIFTI var farin
Her eru spurningarnir, sum vit royndu at fáa Helga Abrahamsen at svara okkum uppá.
1. Ferðavinnan er sum heild ógvuliga illa fyri og gongur ímóti einum ógvuliga truplum vetri, nú hjálparpakkarnir eru farnir úr gildi. Er ætlanin at koma við nýggjum hjálparpakkum ella leingja teir verandi?
2. Fleiri fyritøkur eru um at bløða út ella fara at gera tað, áðrenn veturin er av, um ikki okkurt verður gjørt. Hvussu ætlar tú tær at hjálpa teimum?
3. Tey flestu í ferðavinnuni siga, at sjálvandi eiga hjálparpakkarnir at verða longdir fram til várs. Hvat sigur tú til tað?
4. Nú hava tit júst hjálpt Atlantic Airways við 100 og Vága Floghavn við 15 milliónum krónum. Hevði tað ikki rímuligt eisini at hjálpt restini av ferðavinnuni, sum er ella skjótt fær stórar trupulleikar?
5. Ikki einans bløða fyritøkurnar út fíggjarliga. Vandi er eisini fyri, at vinnan missur nógv av teimum fólkunum, sum hava tikið sær útbúgving og/ella arbeitt sær upp góðar førleikar til at virka í hesi vinnuni. Hvat sigur tú til tað?
6. Tú hevur nevnt, at fólk í ferðavinnuni bara kunnu leita sær í aðrar vinnur, um tey missa arbeiðið, tí tað er nokk av arbeiði í landinum. Er tað serliga seriøsur máti at loysa ein slíkan trupulleika?
7. Ferðavinna skuldi vera tað sonevnda triðja beinið í føroyskum búskapi. Er ikki stórur vandi fyri, at hetta lutvíst fer fyri bakka, tí politiski myndugleikin ikki vil koma við neyðugu hjálpini?
8. Aðrastaðni – millum annað í Danmark og Noregi – eru gjørdar strategiir fyri, hvat man ætlar sær við ferðavinnuni. Hjálparpakkarnir eru longdir, so vinnan hevur møguleika fyri at hóra undan, til tað aftur gongur hinvegin. Hvat er tykkara strategi?
9. Skal ferðavinnan á nakran hátt rokna við, at politiski myndugleikin kemur henni til hjálpar, ella hava tit endaliga lukkað fyri tí heita vatninum?
Sum áður nevnt hevur ikki verið møguligt at fáa samrøðu við Helga Abrahamsen, har varð biðin um at svara hesum spurningum.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Undirtøkan fyri Samleikan og Vangan hevur higartil verið nógv betri enn væntað, sigur Nicolai Mohr Balle, verkætlanarstjóri. Serliga ættarbandsskráin er væl umtókt
Týsdagin 27. oktober varð nýggi talgildi samleikin lagdur fram, og áhugin fyri at skráseta seg hevur verið stórur, sigur Nicolai Mohr Balle, verkætlanarstjóri fyri Talgildu Føroyar.
Talgildu Føroyar veitir borgaranum tvey tilboð – Samleikin og Vangin.
Samleikin er ein trygg og einføld innritan, sum almennir og kommunalir stovnar, umframt privata vinnan fara at nýta. Talan er um eitt talgilt samleikaprógv, sum er ætlað í staðin fyri Mínlykil og seinni eisini NemID.
Samleikin gevur atgongd til Vangan, sum er ein tænastuportalur, har borgarin kann røkka fleiri almennum talgildum tænastum.
Talgildu Føroyar samstarvar við tænastuveitarar sum TAKS, Studni, Almannaverkið, og Akstovuna.
Fólk skulu vænta eina bíðitíð á fleiri dagar
Nicolai Mohr Balle sigur, at teir fyrstu dagarnir hjá Talgildu Føroyar hava gingið betur, enn tey høvdu vónað.
Fríggjadag seinnapart høvdu fleiri enn 3.000 søkt um at fáa Samleikan, og fleiri enn 1.000 høvdu fingið hann útlflýggjaðan. Vangin verður eisini nógv brúktur. Tilsamans hevur Vangin fingið fleiri enn 10.000 “hits” um dagin.
Og tað er góða undirtøkan, sum er orsøkin til, at fólk í løtuni noyðast at bíða nakrar dagar fyri at fáa Samleikan útflýggjaðan. Tað stendur í eini fráboðan ovast á heimasíðuni hjá Samleikanum. Sambært verkætlanarstjóranum kunnu fólk vænta at bíða einar tveir-tríggjar dagar.
Sjálvt góðkenningartilgongdin kann heldur ikki gerast stytri, hvør umsókn verður gjølla viðgjørd, men fleiri fólk eru sett at viðgerða umsóknirnar, sigur Nicolai Mohr Balle.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/27/gallery-thumbnail/1603818066lww4doob1d.jpg)
(Mynd: Sverri Egholm)
Næstan bara jaligar afturmeldingar
Hesar fyrstu dagarnar hava afturmeldingarnar fyri tað mesta verið jaligar. Eitt, sum fólk tykast at dáma serliga væl, er Ættarbandsskráin.
– Vit hava útstillað nøkur data, sum ílegusavnið hevur gjørt saman við Tjóðskalasavninum. Tjóðskjalasavnið skannaði allar kirkjubøkurnar inn fyri nøkrum árum síðani, og nú hevur mann lagt tað inn í ein databasa. So tá borgarin fer inná Vangan, kann hann síggja eina mynd av sínari ættartalvu. Og hann kann fara nógv hundrað ár aftur í tíðina, greiðir Nicolai Mohr Balle frá.
Hetta, heldur hann, kann vera serliga áhugavert hjá føroyingum, sum ganga uppí familju og ætt.
Eisini dáma fólki væl tænasturnar hjá Akstovuni. Á Vanganum ber til at síggja sítt koyrikort, gamlar bilar, skrásetingarseðlar, og sýnsseðlar. Um mann hevur okkurt sýn fyri framman ber t.d. til at broyta tað inni á Vanganum.
Eitt annað, sum kanska dregur fólk at Samleikanum og Vanganum er, at har eru nógvar tænastur samlaðar á eitt stað. Í løtuni hevur Talgildu Føroyar sjey tænastuveitarar, og tað talið fer at vaksa við tíðini, og við tí eisini talið á vitjanum, sigur verkætlanarstjórin.
Higartil tykist ikki at vera nakað við tænastunum, sum borgarar eru ónøgdir við. Tær fáu neiligu afturmeldingarnar, sum Talgildu Føroyar hevur fingið hava snúð seg meira um ávísar hentleikar, sum ikki riggaðu heilt, sum teir áttu.
– Okkurt snýr seg um ting, sum vit fáa gjørt okkurt við – rættingar í sjálvum Vanganum – men eisini onkur data hjá tænastuveitaranum, sum ikki eru heilt røtt, og tað vistu vit eisini fór at henda, tað er eingin skelkur.
Rokna við at røkka 35.000 brúkarum
3.000 hava longu skrásett seg, og helst koma fleiri afturat, men Nicolai Mohr Balle roknar við, at tað fer at taka tíð, áðrenn tey eru komin hartil, sum tey væntaðu.
– Sjálvandi hevur tað ein serligan áhuga í byrjanuni. Eg rokni við, at har verða fleiri, men tað fer sikkurt at taka eitt ár, áðrenn mann er har, sum vit vænta at vera, sigur hann.
Um mann samanber við tænastur sum NemID og Mínlykil, kemur talið kanska uppá 35.000 brúkarar, men tey vænta ikki, at allir føroyingar fara yvir til Talgilda Samleikan.
– Fyri tað fyrsta skal mann vera 15 ár, so har er longu ein stórur partur avmarkaður, og so fer altíð at vera ein bólkur, sum ikki fer hendan vegin. Tey, sum annaðhvørt ikki kunnu, duga ella vilja.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Landsstýrið fer væntandi at viðgera støðuna í lønartrætuni millum Lønardeildina í Fíggarmálaráðnum og sjúkrarøktarfrøðingarnar um vikuskiftið
Tað stendur framvegis í botni í lønartrætuni millum Lønardeildina á Fíggjarmálaráðnum og Felagið Føroyskir Sjúkrarøktarfrøðingar.
Eitt verkfall, sum so líðandi er hert seinastu smáar tvær vikurnar, kann nú enda í løgtinginum. Leiðslan í sjúkrahúsverkinum hevur biðið um undantøk, og fáa tey ikki umbidnu undantøk, ber ikki til at veita fyri sjúklingatrygdini, verður sagt.
Felagið Føroyskir Sjúkrarøktarfrøðingar góvu undantøk seinnapartin í gjár, men tey eru bara galdandi í eitt samdøgur, so aftur seinnapartin leygardag skal aftur takast støða til, um nýggj undantøk skulu gevast.
Fíggjarmálaráðið vil halda seg til semingsuppskotið sum varð lagt fyri partarnar fyri verkfallið. Tað er ein lønarhækking upp á 2,56 posent í 2019, 2,05 prosent í 2020, og 1,25 prosent í 2021. Sama lønarhækking, sum eitt nú Lærarfelagið fekk fyrr í ár.
Óluva í Gong, forkvinna fyri sjúkrarøktarfrðingarnar, er tó greið í sínum málið. Hon vil hava eitt lyft so lønarlagið kemur á støði við aðrr fakbólkar sum somu útbúgvingarlongd og ábyrgd.
Niðanfyri er samandráttur av sáttmálatrætuni, sum byrjaði fyri einum góðum ári síðani, tá sáttmálin gekk út.
1. oktober 2019
Tann 1. oktober í fjør gekk sáttmálin millum Felagið Føroyskar Sjúkrarøktarfrøðingar og lønardeildina á Fíggjarmálaráðnum út.
18. september 2020
Eitt sindur minni enn eitt ár eftir at sáttmálin gekk út, og eftir drúgvar samráðingar staðfesta partarnir, at hetta ongan veg ber, og senda tí boð eftir semingsstovninum.
28. september 2020
Seminingsroyndin byrjar. Undan semingsroyndini verður staðfest, at tað er langt millum partarnar.
5. oktober 2020
Partarnir hittust fyrrapartin, og klokkan eitt um náttina kom semingsuppskot.
7. oktober 2020
Partarnir møtast og skulu koma við svarið upp á semingsuppskot, sum varð lagt fyri partarnar dagin fyri. Meðan Lønardeildin í Fíggjarmálaráðnum góðtók semingsuppskotið, vraka sjúkrarøktarfrøðingarnir uppskotið.
- Hetta er sera álvarsamt, og nevndin viðgerð støðuna, sigur siga sjúkrarøktarfrøðingarnir.
8. oktober 2020
Sjúkrarøktarfrøðingarnir hava samskift við Lønardeildina og sent nýtt uppskot til seming, men hesum uppskotinum havnar Fíggjarmálaráðið.
- Vit góða taka ikki aðra loysn enn tí hjá Seminsstovninum, sigur Jan Mortensen, stjóri á Lønardeildini á Fíggjarmálaráðnum við útvarpið.
16. oktober 2020
Verkfall verður lýst at byrja mánamorgun, 19. oktober klokkan 7. Felagið Føroyskir Sjúkrarøktarfrøðingar lýsir verkfall fyri sjúkrarøktafrøðingar á G4 á Landssjúkrahúsinum, skurðsjúkrarøktarfrøðingar á skurðgongini á Landssjúkrahúsinum og á Klaksvíkar sjúkrahúsi, og sjúkrarøktarfrøðingar á seingjardeildini á Klaksvíkar sjúkrahúsi. Talan er um umleið 50 sjúkrarøktarfrøðingar.
- Eftir at hava sitið til samráðingar síðani 4. desember 2019 og saman við Semingsstovninum í 4 vikur, mugu vit bara staðfesta, at samráðingarnar ikki bera á mál. Vit kenna okkum tí noydd at lýsa verkfall, skrivar felagið á heimasíðu sínari.
Sjúkrahúsleiðslurnar á Landssjúkrahúsinum og Klaksvíkar sjúkrahúsi biðja um undantøk til átrokandi virksemi.
19. oktober 2020
50 sjúkrarøktarfrøðingar fara í verkfall. Onkur undantøk eru givin til akutta viðgerð.
20. oktober 2020
Felagið Føroyskir Sjúkrarøktarfrøðingar boða frá víðkaðum verkfalli galdandi frá 22. oktober. Tá fara sjúkrarøktarfrøðingar á songjardeildini B8 á Landssjúrkahúsinum eisini í arbeiðsstegð. Talan er um 25 sjúkrarøktarfrøðingar afturat. Leiðslan á Landssjúkrahúsinum biður um undantøk til akutt virksemi.
22. oktober 2020
Klokkan 15 seinnapart fara sjúkrarøktarfrøðingar á B8-songjardeildini á Landssjúkrahúsinum í verkfall. Nakrar umbønir um undantøk eru gingnar á møti, men framvegis er einki samband er millum partarnar í lønartrætuni.
23. oktober 2020
Semingsstovnurin hevur fund við partarnar hvør sær, men hvørgin hevur flutt seg. Sjúkrarøktarfrøðingarnir herða verkfallið enn einaferð.
- Vit mugu staðfesta, at Fíggjarmálaráðið ikki vísir nakran vilja at finna semju, skrivar felagið á heimasíðuni.
Mánamorgunin klokkan 26. oktober fara sjúkrarøktarfrøðingarnir á B6 á Landssjúkrahúsinum eisini í verkfall. Stjórin á Landssjúkrahúsinum, Steinar Eirikstoft, biður um undantøk fyri nærum allar sjúkrarøktarfrøðingar á deildini. Fær hann ikki tað, er støðan hættislig, sigur hann við Dag og viku.
26. oktober 2020
Verkfallið verður hert klokkan 7. Landssjúkrahúsið fær øll tey 12 undantøkini sum vórðu umbiðin.
- Vit taka støðu so hvørt sum vit fáa umbønir um undantøk. Trýstið á B6 er stórt, og vit meta at Landssjúkrahúsið hevur verið rímiligt í sínum umbønum um undantøk, og tað hava vit tí givið teimum, sigur Óluva í Gong, forkvinna í felagnum Føroyskir Sjúkrarøktarfrøðingar, við útvarpið.
Semingsstovnurin leggur hugskot til eitt semingsuppskot fram fyri partunum, men tað stendur framvegis í botni í samráðingunum.
27. oktober 2020
Enn einaferð verður verkfallið hert. Nú sleppur Suðuroyar Sjúkrahús ikki undan longur, og arbeiðssteðgur verður lýstur fyri sjúkrarøktarfrøðingar á songjardeildini har. Eisini verður verkfall lýst fyri sjúkrarøktarfrøðingar á A3-songjardeildini og dagskurð á Landssjúkrahúsinum. Verkfallið byrjar 29. oktober klokkan 15.
28. oktober 2020
Felagið Føroyskir Sjúkrarøktarfrøðingarnir leggur meira trýst á, og lýsir verkfall fyri kommunulæknavaktina á Landssjúkrahúsinum.
Hetta sær stórar fylgjur fyri tænastuna hjá læknavaktini, sigur Marjus Dam, formaður í kommunulæknafelagnum.
- Einsamallur lækni megnar ikki at taka allar uppringingarnar, og tí fer hetta at elva til nógv størri trýst á skaðastovurnar, og at fólk fara at ringja 1-1-2, sum ikki fáa samband við læknavaktina, segði Marjus Dam við útvarpið.
29. oktober 2020
Verkfallið fyri A3-songjardeildina og dagskurð á Landssjúkrahúsinum kemur í gildi klokkan 15. Margit Stórá sigur, at støðan ikki er trygg.
- Vit í sjúkrahúsverkinum kunnu ikki veita fyri sjúklingatrygdini frá klokkan 15 í dag. Meðan verkfallið hevur verið hava vit søkt og fingið flestu undantøkini, vit hava søkt um til tað akutta virksemið. Tann støðan er broytt í dag, og vit hava ikki fingið undantøk, sum vit meta eru neyðug. Støðan er ikki trygg á Landssjúkrahúsinum, sigur Margit Stórá.
Løgmaður kemur upp í málið og heitir á partarnar um at seta seg við samráðingarborðið aftur.
30. oktober 2020
Umbøn um undantøk verður kortini gingin á møti, men er bara galdandi í 24 tímar. Enn ein semingsroynd verður gjørd. Fíggjarmálaráðið vil halda seg til semingsuppskotið, sum varð lagt fyri partarnar áðrenn verkfallið byrjaði, men felagið hjá sjúkrarøktarfelagnum vil ikki ramráðast út frá tí uppskotinum.
Landsstýrið fer væntandi at viðgera støðuna um vikuskiftið.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Móttøka var fyri Jens-Kjeld Jensen í Norðurlandahúsinum mikudagin. Kvøldið fyri varð avdúkað, at ótroyttiligi náttúrustríðsmaðurin í Nólsoy fekk Umhvørvisvirðisløn Norðurlandaráðsins. Sí myndirnar
Hann er móttakari av Umhvørvisvirðisløn Norðurlandaráðsins, men kortini heldur hann fast við, at hann bara er ein amatørur, ein danskur kokkur, sum býr í Nólsoy, við áhuga fyri náttúruni.
Áhaldandi lítisgerð hann seg sjálvan, hóast hann frá øllum síðum verður róstur og virðismettur fyri sítt stóra arbeiði, náttúruni at frama. Og tá hann varð spurdur um, hvat hann fór at brúka virðislønarpengarnar til, var svarið “eina nýggja borimaskinu”.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/28/gallery-thumbnail/1603897937dnmht17di3.jpg)
Taks kendi til loynidómin
Týskvøldið varð kunngjørt, at Jens-Kjeld Jensen í Nólsoy fær Umhvørvisvirðisløn Norðurlandaráðsins í ár, nú evnið fyri virðislønini er margfeldi. Sjálvur var Jens-Kjeld til staðar saman við hinum tilnevndu føroyingunum og fylgdi sjónvarpssendingini á stórskíggja í høllini.
Frammanundan visti hann væl, at hann fór at vinna, men onki avdúkaði hann áðrenn tað varð avdúkað á skíggjanum av tveimum grønlendskum kvinnun, sum eisini arbeiða fyri at verja náttúruni.
Hann og konan Marita vóru tey einastu, sum vistu tað. Tað vil siga, onkur tollari hjá Taks visti tað eisini.
Tað avdúkaði Gunn Hernes, stjóri í Norðurlandahúsinum, tá nýtt hátíðarhald var fyri Jens-Kjeld mikudagin. Týsdagin kom ein pakki við kurer-posti til Norðurlandahúsið, sum ikki skuldi latast upp fyrr enn seinni á kvøldið. Tá fekk onkur av teimum í Norðurlandahúsinum frænir av, at halst fór onkur av virðislønarmóttakarunum at vera til staðar.
- Men pakkin var skrýddur við grønum klistri frá Taks, so onkur hjá Taks visti tað eisini, avdúkaði Gunn Hernes.
Rósandi orð fyri ótroyttiligt arbeiði
Rættiliga fitt av fólki vóru til staðar til lítla hátíðarhaldið, sum Norðurlandahúsið helt fyri Jens-Kjeld í Klingruni mikudagin.
Nógvir nólsoyingar vóru har, og eisini fólk, sum arbeiða við og hava áhuga fyri náttúruni og náttúruvernd.
Og enn einaferð vóru rósandi orð at hoyra um Jens-Kjeld og tað megnar arbeiði, sum hann og Marita gera fyri føroysku náttúruni. Marita var við í gjárkvøldið, men ikki í dag.
Anni á Hædd, ráðgevi í kommunu- og náttúrumálum í Umhvørvis- og vinnumálaráðnum, bar fram røðu vegna Helga Abrahamsen, landsstýrismann. Nógv rósandi orð um ótroyggiliga sjálvbodna arbeiðið, sum han leggur fyri dagin. Hann fekk eisini eina tøkk fyri tey “gleps”, sum Jens-Kjeld er kendur fyri ikki at smæðast við at geva myndugleikapersónum, tá hann heldur tað vera neyðugt.
Og fúlltrúin kundi í røðuni eisini lova Jens-Kjeld, at nógv eftirspurda náttúrumargfeldislógin er við at koma undir land, og helst verður løgd fram komandi ár.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/28/gallery-thumbnail/1603897966ojuweb6kev.jpg)
Trupulleikar við sjónini
Eisini Sjúrður Hammer, fuglafrøðingur og lívfrøðingur, helt røðu vegna Umhvørvisstovuna.
Sjúrður, sum kennir Jens-Kjeld væl, nevndi áhaldandi konuna Maritu, tá víst verður á tað arbeiði, sum Jens-Kjeld Jensen nú verður virðisløntur fyri.
Sjúrður Hammer kundi eisini avdúka, at Jens-Kjeld er raktur av lagnunar speisemi, tí sjónin er farin at bila hjá ídna náttúruslóðaranum, so mikið, at Jens-Kjeld ikki longur sær stóru samlingina av lús, hann hevur savnað.
Men Sjúrður var eisini sannførdur, at hetta ikki fór at støðga danska kokkinum í Nólsoy, sum varð samanborin við Beethoven sjálvan, sum skrivaði síni størstu tónaverk eftir at hann varð vorðin deyvur, og tí aldri fekk høvi at hoyra hesi stórverk.
Kostar at almannakunngera
Tá verturin fyri tiltakinum, Gunn Hernes, spurdi Jens-Kjeld, hvat hann nú fór at brúka tær 350.000 krónurnar, sum fylgja við heiðrinum, til, var hann skjótur at svara:
- Eg haldi at eg fari at keypa mær eina nýggja borimaskinu...
Men hann ætlar eisini at brúka pengarnar til at fáa vísindaligar greinar almannakunngjørdar.
Jens-Kjeld greiddi frá, at tá hann til dømis hevur gjørt okkurt granskingararbeiði saman við einum livfrøðingi til dømis, so er tað av týdningi, at fáa hetta prentað í vísindaligum tíðarriti.
- Tað hevur týdning, at vitanin gerst tilgeingilig fyri øll, segði hann.
Men hann hevur verið úti fyri, at hesi vísindaligu tíðarrit taka pengar fyri at fáa greinar við.
- Seinast skuldu vit rinda 18.000 krónur fyri at fáa greinina við. So tað fari eg eisini at brúka pengarnar til.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/28/gallery-thumbnail/1603898005a58z62orpj.jpg)
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Londini í útnorði eiga at samstarva fyri at forða fyri at innræsnar plantur ikki sleppa at køva uppruna plantulívið
Sigast má, at umframt at vera ein framúr miðlari av vitan um náttúruvitanina, so dugir Jens-Kjeld Jensen í Nólsoy eisini væl at halda einum loyndarmáli.
Í tríggjar dagar hevur hann vitað, at tað var hann, ið fór at vinna Umhvørvisvirðisløn Norðurlandaráðsins.
Men bæði í útvarpssamrøðum og í práti við Kára Mikkelsen í Norðurlandahúsinum týskvøldið undan sjálvum virðislønarhátíðarhaldinum, kom hann ongantíð at viðganga, at tað var hann, ið hevði vunnið.
Tí kom tað óvæntað fyri øll onnur enn Jens-Kjeld sjálvan og konuna, Maritu Gulklett, tá tað varð avdúkað, at danskarin í Nólsoy hevði vunnið umhvørvisvirðislønina.
- Eg eri ikki nakar vísundamaður. Eg eri bara danskari og kokkur við stórum áhuga fyri náttúruni, segði hann skemtandi, tá hann varð spurdur nærri um sítt vísundaliga virksemi.
Í takkarrøðu síni takkaði hann serliga konu sínari Maritu, tí tað hevur verið hon, ið hevur havt ábyrgdina av at dagføra heimasíðuna, ið hevur verið drigin fram sum ein orsøk til, at norðurlendska umhvørvisvirðislønin nú kemur á eina hill í Nólsoy at standa.
Høvuðsboðskapurin kliptur úr
Boðskapurin hjá Jens-Kjeld í dag er at ansa betri eftir at føroyska og norðurlendska náttúran ikki verður órógvað av innræsnum – invasivum – plantum, sum køva tær upprunaligu planturnar.
Tí iðrar tað eisini Jens-Kjels, at hansara uppsangur til norrønu londini hesum víðkjandi ikki kom við í videosamrøðuni, ið varð gjørd við hann í sambandi við avdúkingina í kvøld.
- Mín áheitan til londini, kanska serliga Grønland, Ísland, Føroyar og Noreg er at arbeiða nógv tættari saman í stríðnum móti invasivu plantunum, so at tær verða støðgaðar á markinum, og ikki sleppa at verða innfluttar, segði Jens-Kjeld í Norðurlandahúsinum í kvøld.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/27/gallery-thumbnail/1603837314dcdvxeaqha.jpg)
Rókur Tummasarson, føroyskur limur í dómsnevndini, handaði Jens-Kjeld Jensen virðislønina í Norðurlandahúsinum í kvøld (Mynd: Jens Kr. Vang)
Grundgevingin
Grundgevingin fyri at geva Jens-Kjeld Jensen Umhvørvisvirðisløn Norðurlandaráðsins ljóðar soleiðis, ótýdd:
“Jens-Kjeld Jensen tildeles prisen for sin store indsats for at sætte fokus på mangfoldigheden i den færøske natur. I over 40 år har Jens-Kjeld indsamlet viden og beskrevet alt fra lopper, mus og fugle til fossiler, svampe og buske i de færøske fjelde.
Som selvlært forsker og formidler har han i bøger og hundredvis af videnskabelige og populærvidenskabelige artikler oplyst færinger og fagfolk, og når det har været nødvendigt, har han advaret mod den trussel, som invasive arter og indgreb i naturen udgør mod den skrøbelige færøske natur.
Jens-Kjeld Jensen samarbejder med naturforskere verden over og har været med til at kortlægge over 350 nye arter på Færøerne. Han er kendt og respekteret blandt færinger og kollegaer for sit arbejde og har endda fået en art af natsværmere opkaldt efter sig. Mange færøske børn og voksne har gennem udflugter med børnehaven eller skolen fået indblik i naturens forunderlige verden, når de har besøgt Jens-Kjelds hjem på øen Nólsoy. Derfor er det også tit ham de kommer i tanker om og kontakter, når de senere i livet finder eller ser et eller andet spændende i naturen.
Jens-Kjeld Jensens bidrag til forståelsen og bevarelsen af mangfoldigheden i den færøske natur er uvurderlig, og han er et forbilledligt eksempel på, hvor meget en ægte ildsjæl kan udrette for en mere rig natur.
For denne indsats mener bedømmelseskomiteen, at Jens-Kjeld Jensen skal tildeles Nordisk Råds miljøpris 2020.”
Sí eisini norden.org https://www.norden.org/da/news/jens-kjeld-jensen-fra-faeroeerne-vinder-nordisk-raads-miljoepris-2020
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Regin Jacobsen og mamma hansara Oddvør Jacobsen, sum eiga Bakkafrost, eru á listanum yvir tey ríkastu í Danmark
Fyri fyrstu ferð er Jacobsen familjan handan alirisan Bakkafrost komin á listan hjá Berlingske yvir ríkastu fólk í Danmark.
Regin Jacobsen og mamma hansara Oddvør Jacobsen eru við einari ogn upp á 3,9 milliardir nummar 33 á listanum yvir ríkastu fólk í kongaríkinum. Tey eiga tilsamans 16 prosent av fyritøkuni.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/07/25/gallery-thumbnail/bakkafrost-bók-25.7.20-nr13.jpg)
Regin Jacobsen (Mynd: Jens Kr. Vang)
Tey eru einastu føroyingar á listanum, sum hevur Lego-familjuna Kirk Kristiansen ovast við einum virði upp á 261,4 milliardir krónur.
Næst ríkasta familjan eigur nakað minni, og tað er Louis-Hansen familjan, sum eigur medisinalfyritøkuna Coloplast. Tey hava eitt virði upp á 80,9 milliardir krónur.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Samleikin og Vangin: Skipanin er einki minni enn heimsførandi á sínum øki, verður sagt
Mikudagin upprann dagurin, tá drúgva verkætlanin Talgildu Føroyar, endiliga kundi vísa føroyska almenninginum hvat framtíðin hevur at bjóða.
Talgildingin av føroyska gerandisdegnum varð presenteraður í tveimum tilboðum til einstaka borgaran – Samleikin og Vangin.
Samleikin, sum er tín framtíðar identifikasjón í øllum tínum samskifti við stovnar á netinum. Nú ber til at upprætta sær talgilda samleikan, sum tú so hevur liggjandi á tíni snildtelefon.
Við samleikanum fært tú eisini atgongd til Vangan, har tú sum borgari kann samskifta við almennar stovnar, eitt nú Taks, ella Akstovuna, og kommununa og fyritøkur annars, ið so við og við verða knýtt at hesi tænastu.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/27/gallery-thumbnail/1603818029o4tvz7nxku.jpg)
Jørgen Niclasen, landsstýrismaður (Mynd: Sverri Egholm)
Hevur ikki sín líka
Sambært fleiri av teimum, sum høvdu orðið á hátíðarhaldinum í Norðurlandahúsinum, eitt nú Jørgeni Niclasen, landsstýrismanni við fíggjarmálum, fólkunum handan skipanina og fleiri av brúkarunum og veitarunum, er talan um eina sera framkomna skipan, sum nærum ikki hevur sín líka í heiminum.
Føroyar eru undangonguland á hesum øki. Hetta er eitt risafet á talgildu leiðini, og tí eisini fyri føroyska vælferðarsamfelagið, vildi Nicolai Mohr Balle, verkætlanarstjóri fyri Taltildu Føroyar vera við.
Jørgen Niclasen var sjálvur, sum fíggjarmálaráðharri í undanfarna skeiði sínum, við til at seta verkætlanina í gongd eftir eina ferð, saman við Johan Dahl, táverandi vinnumálaráðharra, í Estlandi, baltalandið, sum tá eins og nú er millum heimsins fremstu lond innan talgilding, og ikki himprast við at lata øðrum burtur av síni vitan.
Tann ætlanin, sum tá varð sett í gongd, við eini verklagslóg frá 2017 og 150 milliónir krónur seinni, verður nú boðin øllum føroyingum – eisini føroyingum sum lesa og arbeiða uttanlands, og talan er um eina sera trygga skipan, varð eisini fleiri ferðir víst á.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/27/gallery-thumbnail/1603818083legyt5xh8z.jpg)
Leif Abrahamsen, stjóri á Gjaldstovuni (Mynd: Sverri Egholm)
Vælvirkandi infrakervi
Við einum vælvirkandi talgildum infrakervi ber til hjá einum samfelag at spara tvey prosent av bruttotjóðarúrtøkuni í tíð, orku og beinleiðis útreiðslum. Hetta kann vísa seg at gerast ovurstórar upphæddir, vísti landsstýrismaðurin við fíggjarmálum á.
Leif Abrahamsen, stjóri í Gjaldstovuni og formaður fyri stýrisbólkin, setti útreiðslurnar í perspektiv.
- Samleikin kostar 60 milliónir krónur. Tað er nógvir pengar, ja. Men um tú sammetir kostnaðin við aðrar íløgur í undirstøðukervið, so er spurningurin um tað er so nógv kortini. Føroyingar fara at brúka hesa “farleiðina” kanska 30.000 ferðir um samdøgrið. Tá er 60 milliónir kanska ikki so nógv sum eitt nú eitt nýtt berghol fyri 120 milliónir til 200 bilar um samdøgrið, helt Leif Abrahamsen.
Pass, mynd og sekssiffrað loynital
Fyri at fáa tær talgildan samleika, skalt tú heinta serliga app niður á snildtelefonina.
Í sambandi við tilmeldingina og umsóknina, skalt tú hava pass ella koyrikort við hondina, tí mynd skal takast av tí, og andlitsmynd skal eisini takast av tær sjálvum, við telefonini, altso. Eisini er av týdningi at hava eitt seks-siffrað loynital klárt.
Hetta loynitalið, sum skal vera lætt hjá tær at minnast og ringt hjá øðrum at gita seg fram til, skalt tú tøppa inn fyrstu ferð tú meldar teg til. Og tað er hetta tal, sum tú so í framtíðini skalt brúka hvørja ferð, tú brúkar skipanina.
Meira fæst at vita á heimasíðuni hjá Talgildu Føroyum
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Játtanin frá Norðurlendska ráðharraráðnum verður skerd 700.000 krónur komandi ár. Stjórin harmast
Tað fer at raka Norðurlandahúsið hart, at norðurlendska samstarvi nú av álvara fer at raðfesta grøna skiftið sum høvuðsuppgáva í samstarvinum millum Norðurlond.
Men tað eru nógv sum undrast yvir, at tað er listin og mentanin, sum skal fíggja hesi umraðfesting av virkseminum í Norðurlondum.
Ein teirra sum harmast, er Gunn Hernes, stjóri í Norðurlandahúsinum í Føroyum.
- Skil meg rætt. Eg gangi fult undir við grøna skiftinum, havi havt tað við í mínum arbeiði her í húsinum, og eg skilji tí ikki, at vit skulu skerjast í játtanini. Høvdu vit fingið boð um at brúka 5 prossent av játtanini til grøna skifti, so hevði tað ikki verið nakar trupulleiki. Men at seta mentanina og listina upp móti grøna skiftinum, tað er eitt problem.
Soleiðis sigur Gunn Hernes.
Í hesi vikuni var Norðurlandaráðið saman og sum altíð, so skuldi fíggjarætlanin fyri norrøna samstarvið komandi ár viðgerast. Ikki fyrr enn í desember verður fíggjarætlanin endaliga avgreidd.
Grønt skifti ístaðin fyri mentan og list
Tað er í norrøna ráðharraráðnum, at leisturin verður skorin, tí tað eru tær einstøku stjórnirnar, sum fíggja virkseminum, og tí verður ikki væntað, at nakað verður broytt hesum viðvíkjandi í sambandi við viðgerðina í Norðurlandaráðnum.
Og leisturin sigur, at grøna skiftið skal uppraðfestast, og fyri at fíggja hetta, skal – millum annað – játtanin til mentan og list í Norðurlondum skerjast við 20 prosentum komandi fýra árini.
- Vit hava fingið at vita, at okkara játtan verður skorin við 5 prosentum komandi ár. Hvussu tað verður frameftir fyri okkara viðkomandi, vita vit ikki enn. 5 prosent er 700.000 krónur, so sjálvandi kemur tað at merkjast í okkara virksemi, sigur Gunn Hernes, stjóri í Norðurlandaráðnum.
Hon er ikki tann einasti, sum iðrar seg um nýggju norðurlendsku raðfestingarnar. Norræna Húsið í Reykjavík skal eisini spara, sama er galdandi fyri eitt nú Norrøna Mentanargrunnin, Norðurlendsku Bókmentavikuna, mentanarátøk í Grønlandi og Nordisk Journalistcenter, sum missir alla játtanina og verður niðurlagt, sambært heimasíðuni hjá norðurlendska samstarvinum, norden.org.
Til samans skal játtanin til mentan skerjast við 18 milliónum krónum í 2021.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2018/10/25/gallery-thumbnail/120339r660660-(1).jpg)
Avleiðingarnar ikki greiðar enn
Gunn Hernes harmast um, at tað arbeiðið hon longu er farin í holt við, tá tað snýr seg um at fáa Norðurlandahúsið við til grøna skiftið, nú verður støðgað við fráboðanini um ógvusligu skerjingini.
- Tá vit nú verða skorin beinleiðis í játtanini til list og mentan, so tekur tað líkasum hugin at arbeiða við grøna økinum, og tað harmar meg.
Enn dugir Gunn Hernes ikki at siga, júst hvat tað fer at merkja, at játtanin verður skorin við 700.000 krónum.
- Sjálvandi kemur tað at merkjast, men júst hvar vit fara at skerja virksemið hjá okkum, fara vit ikki at taka støðu til fyrr enn vit hava fingið almennu fráboðanina frá ráðharraráðnum, sigur Gunn Hernes.
Ráðstevnuvirksemið í Norðurlandahúsinum, har felagsskapir og onnur leiga seg inn í hølini verður sjálvandi ikki skert, tí tað er sjálvfíggjandi. Men sambært Gunn Hernes hevur tað ongantíð verið ætlandi, at hetta virksemið skuldi taka ov nógv pláss í Norðurlandahúsinum, og helst ikki skumpa mentanini og listina út.
- Tað er jú mentanin, listin, málfelagsskapurin og vanliga forstáilsi millum fólkið í Norðurlondum, sum er tað, ið bindir fólkið í Norðurlondum saman. Tí er neyðugt at stuðla undir og varðveita virksemið, sum er á listarliga og mentanarliga økinum.
- Vónandi fer tað ikki at merkjast alt ov nógv komandi ár. Men hvussu tað verður í árunum, sum koma, ja, tað vita vit ikki, sigur Gunn Hernes.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Illgruni er um, at peningurin stavar frá narkosølu og hvítvasking, og málið er latið løgregluni, upplýsir Taks
Tveir føroyskir íbúgvar við útlendskum uppruna vórðu týsdagin steðgaðir á flogvøllinum. Teir vóru ávegis av landinum við 800.000 krónum í viðførinum - talan var um evruseðlar, 100.000 evrur.
Tolleftirlitið legði hald á peningin, og Taks upplýsir, at illgruni er um, at peningurin stavar frá narkosølu og hvítvasking.
Málið er nú latið løgregluni og verður kannað viðari.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Nú hyggja vit frameftir og halda á við arbeiðinum, sigur Jan Ziskasen
Jan Ziskasen heldur fram í stjórastarvinum á Føroya Tele og verður nevndarlimur í NET. Nevndin í Føroya Tele og nevndin í NET fara at seta eina kanning í verk, sum skal greina, hvussu tað er skilabest at skipa NET frameftir.
Nevndin í Føroya Tele staðfesti á nevndarfundi týsdagin, at Jan Ziskasen heldur fram sum samtaksstjóri í Føroya Tele.
Bjarni Arnason, ið tók við sum nevndarformaður undanfarna týsdag, hevur umrøtt støðuna saman við stjóranum. Semja er gjørd um, at Jan Ziskasen heldur fram sum samtaksstjóri á Føroya Tele, og at hann tekur sæti í nevndini í NET.
– Við hesi loysnini fáa vit Føroya Tele trygt víðari við einum stjóra, sum er dugnaligur, framsøkin og væl lýddur. Samstundis tryggja vit neutralitet í NET, umframt at nevndin í Føroya Tele, samtaksstjórin og nevndin í NET eru samd um at kanna viðurskiftini nærri fyri at tryggja málið hjá landsstýrinum um gjøgnumskygni og kapping á fjarskiftisøkinum, sigur Bjarni Arnason, nýggjur nevndarformaður í Føroya Tele.
– Eg eri fegin um semjuna, ið nevndin og eg eru komin fram til. Nú hyggja vit frameftir og halda á við arbeiðinum at vera millum heimsins fremstu innan fjarskifti til frama fyri allar føroyingar, sigur Jan Ziskasen.
Landsstýrismaðurin við fíggjarmálum hevur givið nevndini í Føroya Tele og nevndini í NET ein greiðan arbeiðssetning. Landsstýrismaðurin hevur heitt á nevndirnar um at kanna nærri, hvussu ein full, ognarlig sundurskiljing fer at ávirka fjarskiftismarknaðin, og hvørjar fyrimunir og vansar ein sundurskiljing hevur fyri Føroya Tele samtakið. Kanningin skal eisini lýsa, um tað finnast aðrar leiðir at røkka fullum gjøgnumskygni og fríari og javnari kapping á fjarskiftismarknaðinum.
Bjarni Arnason sigur, at nevndin í næstum fer at viðgera nærri, hvussu ein óheft kanning skal setast í verk, og at nú hava Føroya Tele og starvsfólkini í samtakinum uppiborið tryggleika og arbeiðsfrið.
– Føroya Tele er eitt sera spennandi samtak við dugnaligum starvsfólkum, og her liggja spennandi uppgávur og avbjóðingar fyri framman. Nú fara vit at hugsavna okkum um dagliga virksemið og allar menningarmøguleikarnar, sum samtakið hevur, sigur nýggi nevndarformaðurin í Føroya Tele.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Føroyska sendistovan í Ísrael letur upp skjótt, og nú er 51-ára gamli John Rajani settur í starvið, sum hann byrjar í 1. desember
John Rajani hevur áður verið sendimaður í London - frá 2002 til 2005 - og var við til at byggja føroysku sendistovuna har upp. Nú skal hann starvast sum fyrsta føroyska sendifólki í Ísrael.
Uttanríkis- og mentamálaráðið boðar í vikuni frá, at John Rajani er settur í starvið sum sendifólk á Sendistovu Føroya í Tel Aviv í Ísrael frá 1. desember 2020 at rokna.
John Rajani er 51 ára gamal og útbúgvin innan búskap og leiðslu frá Danmark og Stórabretlandi. Hann er giftur og eigur trý børn, og hevur virkað í ráðgevaravinnuni tey seinastu árini.
Hann hevur drúgvar royndir bæði í í miðfyrisitingini og í privatu vinnuni. Í fíggjarvinnuni hevur hann tíggju ára royndir á leiðslu- og stjórnarstøði úr BankNordik.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Tað ber til at minka útlátið av plasti frá grótspreinginum við í minsta lagi 75 prosentum, sigur nýggj norðurlendsk frágreiðing
Nýggj, norðurlendsk frágreiðing sigur, at til ber at minka útlátið av plasti frá grótspreingingum við í minsta lagi 75 prosentum.
Tað skrivar Umhvørvisstovan á heimasíðu síni.
Átøkini, sum eru nevnd í frágreiðingini, umfata bæði betri planlegging, so tað slepst undan at nýta plastið, og uppskot til, hvussu plastið kann savnast innaftur.
Plastdálkingin stavar frá spreingileiðingum og størri plastlutum, men eisini frá mikroplasti, serliga úr armeringsplasti.
Seinastu árini er ljós kastað á plastdálkingina frá spreingiarbeiði. Nógv plast haðani endar á sjónum. Tørvur hevur verið á meiri vitan um, hvat kann gerast fyri at forða plastinum at fara á sjógv, og hvat kann gerast til tess at minka spjaðingina, tá plast er farið á sjógv.
Norðurlendski arbeiðsbólkurin Hav og strond undir Norðurlendska Ráðharraráðnum hevur tikið stig til frágreiðingina “Plastics in the sea from blasted rock – prevention and measures”. Dømi úr Eystur- og Sandoyartunlum eru við í frágreiðingini.
Norskar metingar siga, at til hvørja spreinging í einum tunli verða 5-6 kilo av plasti nýtt. Til ein 11 km langan tunnil sum Eysturoyartunnilin verða umleið 2200 spreingingar gjørdar. Sostatt kunnu koma eini 13 tons av plastburturkasti – leiðingar, mikroplast og plast nýtt í løðingunum – burtur úr einum tunli í longd sum Eysturoyartunnilin.
Í frágreiðingini verður skotið upp at nýta tráðleysa, elektroniska útgerð til spreingingarnar heldur enn at leggja leiðingar.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/30/615x455/1604089184qznhbyz46c.jpg)
(Mynd: Marita Gulklett)
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Teir næmingarnar á Glasi, ið skuldu á námsferð í vár, fara skjótt at fáa restina av peninginum endurgoldnan. Hetta verður sum partur av einari eykajáttan í tinginum
Tá fyrsta bylgjan av korona rakti Evropa í mars, broyttist gerandisdagurin, eins og fyritreytirnar fyri at ferðast.
Onkur flokkur á Glasi slapp avstað á námsferð, men nógv sum skuldu til Fraklands ella Portugals í vár sluppu ikki avstað. Ferðirnir vórðu avlýstar í seinastu løtu orsakað av óvissu koronastøðuni.
Næmingarnir vóru ónøgdir við hetta, men fara nú at fáa fult endurgjald. Tað skrivar Kringvarpið.
Ferðirnar kostaðu samanalgti eina millión og 650.000 krónur. 300.000 krónur eru afturgoldnar, og 1,35 millión verða í næstum endurgoldnar úr landskassanum.
Løgtingið verður biðið um at játtar pengarnar í uppskotinum um eykajáttan, sum kom í tingið í hesi vikuni. Orsøkin til, at peningur verður endurgoldin úr landskassanum, er at Uttanríkis- og mentamálaráðið metir seg hava moralska skyldu at geva næmingunum mista peningin, av tí Glasir avlýsti námsferðirnar, og ikki næmingarnir sjálvir.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Hetta vísir nýggj frágreiðing hjá Skrásetingarnevndini hjá Tannlæknafelagnum. Tað eru børn, í aldrinum 5 til 15 ár, sum eru kannaði. Tíðarskeiðið er 28 ár
.jpg)
Nýggja kanningin vísir, at tannheilsan hjá føroyskum børnum er í støðugum bata, hóast tað eisini verður staðfest í frágreiðingini, at tannheilsan kann gerast uppaftur betri. Hetta skrivar heimasíðan hjá Heilsumálaráðnum.
Skrásetingarnevndin leggur í frágreiðingini dent á, at talið av børnum við álvarsomum karies (torleikastøði 3-4) skal minka og at talið av børnum, sum hava frískar tenn (torleikastøði 1), skal vaksa.
Kanningin er gjørd yvir 28 ár - frá 1991 til 2019. Tað eru børn, sum hava verið í aldrinum 5 til 15 ár, ið eru kannað.
Skrásetingarnevdin ynskir eisini at fáa hagtøl fyri tannheilsuna hjá vaksnum.
Eisini vísir skrásetingarnevndin á, at tørvur er á at fáa hagtøl fyri kariesstøðuna hjá vaksnum. Ynski er at fáa tal av frískum, brendum, fyltum og trektum tonnum, umframt handilstonnum og implantatum hjá vaksnum í Føroyum. Sjúkur í tannhaldinum eru ofta atvoldin til, at eldri fólk missa tenninar, og tí er týdningarmikið eisini at skráseta tannhaldssjúkur.
Skrásetingarnevndin heitir á Tannlæknafelagið og privatu tannlæknarnar í samráð við Heilsutrygd, at arbeiða víðari við at fáa hagtøl til vega fyri tannheilsuna hjá vaksnum eisini.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Kaj Leo Holm Johannesen, landsstýrismaður í norðurlendskum samstarvsmálum arbeiðir víðari við ætlanini um at veita føroyingum sjálvstøðugan limaskap í Norðurlandaráðnum
- Jú eg havi stundum kent meg skeivt viðfarnan tá eg havi verið í norðurlendskum selskapi sum føroyskur stjórnarleiðari. Eg havi kent tað mannminkandi, tá løgmaður saman við stjórnarleiðarunum í Grønlandi og Álandi eru settir til viks, og ikki bodnir við til forsætisráðharradøgurðarnar ella á tíðindafundirnar eftir fundin millum stjórnarleiðararnar.
Soleiðis sigur Kaj Leo Holm Johannesen, fyrrverandi løgmaður og nú landsstýrismaður við ábyrgd av norðurlendska samstarvinum.
Hann hevur nógv gott at bera norðurlendska samstarvinum, men ásannar eisini, at tað eru økir, sum ikki virka, sum tey áttu.
- Skil meg rætt. Tað er ikki tí at eg vildi sleppa at eta enskan búff við hinum statsministarunum, als ikki. Men tað er ikki rætt, at vit, sum annars luttaka á jøvnum føti í næstan øllum politiskum norðurlendskum samstarvi, verða sett uttanfyri tá stjórnarleiðararnir halda tíðindafund til dømis. Hetta er ikki í tráð við andan í norðurlendska samstarvinum.
- Eg havi tosa við Aksel (Johannesen, avloysaran í løgmanssessinum, -red.) um hetta, og hann hevði júst somu kenslu. Hetta er nakað, sum eg fegin vildi ynskt, var broytt.
Limaskapurin á breddan aftur
Kaj Leo Holm Johannesen hevur, sum fyrrverandi løgmaður og nú sum landsstýrismaður við heilsumálum og eisini ábyrgd av norrønum samstarvi annars nógv gott at bera samstarvinum.
- Hini landsstýrisfólkini merkja ikki tann sama mótviljan móti smátjóðunum. Tað er bert á forsætisráðharra- og uttanríkisráðharrastøði, at tað merkist, at vit, sum í norrønum høpi ofta verða kallað ”sjálvstýrandi økir”, verða hildin uttanfyri. Tí tá er tað bara ”statir”, sum tosa saman. Eg skal heilsa og siga, at tað er beinleiðis óbehagiligt at verða biðin um at fara, tá ”tey stóru skulu tosa saman”, sigur Kaj Leo Holm Johannesen avgjørdur.
Landsstýrismaðurin við norrønum samstarvsmálum hevur tí sett sær fyri at seta føroyska limaskapin í Norðurlandaráðnum á breddan enn einaferð.
Ynskið um sjálvstøðugan limaskap í Norðurlandaráðnum hevur fleiri ár á baki. Tankin kyknaði við Erlendi Paturson, sum var ein undangongumaður at fáa Føroyar við í norðurlendska samstarvið.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2019/11/27/gallery-thumbnail/klmynd1.jpg)
Kaj Leo Holm Johannesen á røðarapallinum í Norðurlandaráðnum (Savnsmynd: Magnus Fröderberg / norden.org)
Álandsskjalið fyri at fáa okkum at tiga
Seinast ynskið var frammi á løgtingi var í 2003, tá eitt samt løgting tók undir við einum uppskoti til samtyktar frá táverandi landsstýrismann við norðurlandamálum, Høgna Hoydal um at søkja um fullgildugan limaskap í Norðurlandaráðnum.
So varð gjørt, og við tingingum aftur og fram, endaði hetta ynski føroyinga í einum skjali, sum norðurlendsku samstarvsráðharrarnir samdust um í Mariehamn í Álandi í 2007, og sum síðan hevur verið rópt Álandsskjalið.
- Jú onkur hevur sagt, at tað var var ein táta fyri at fáa okkum føroyingar at tiga. Álandsskjalið staðfesti, at smátjóðirnar í Norðurlondum fingu atgongd til nakrar nevndir og ráð, men sannleikin er nokk tann, at vit ikki fingu so nógv meira enn tað, sum vit longu høvdu frammanundan, sigur Kaj Leo Holm Johannesen í dag.
Tíggju ár eftir Álandsskjalið var føroyski limaskapurin aftur til viðgerðar í Norðurlandaráðnum. Bæði føroysku ráðslimirnir og Føroya landsstýri løgdu spurningin fyri Norðurlandaráðið.
Greitt var, at undirtøka ikki var í ráðnum, men ístaðin fyri at fella uppskotið, varð málið sent aftur til uppskotsstillararnar og donsku stjórnina við áheitan um at finna eina loysn á til dømis ríkisrættarliga spurninginum, áðrenn vent varð aftur.
Ynskið um limaskap ikki slept
Har hevur málið ligið og er ikki komið víðari. Aktørarnir í norðurlendsku umsitungunum í Keypmannahavn og Tórshavn hava kanska verið meira upptikin av øðrum málum, eitt nú at fyrireika danska formansskapin í Norðurlendska Ráðharraráðnum 2020.
Um hetta var afturfyri at lata umsóknina um limaskap fáa frið, verður onki sagt um, men tað eru tey, ið hugsa tankan.
Føroyar fingu jú fingu triðingin av ábyrgdini fyri formansskapinum og eisini triðingin av verkætlanarpengunum, sum fylgja við, 15 milliónir krónur yvir trý ár.
Samstundis, sum Kaj Leo Holm Johannesen fegnast um henda møguleikan, og sær heilt stórar møguleikar í orkuverkætlanum, sum eru settar í verk – tær eru at hita stóran part av Leirvík upp við sjóhita og byggja ein alibát, sum verður rikin við grønari orku – so er ynskið um sjálvstøðugan norðurlendskan limaskap ikki slept, hóast tað nú situr ein sambandsmaður í landsstýrissessinum, sum umsitur norðurlendska samstarvið.
Men uppskotini frá 2017 um sjálvstøðugan limaskap í Norðurlandaráðnum verða helst liggjandi har tær liggja í løtuni, viðgongur Kaj Leo Holm Johannesen.
Leggja nýggja strategi
- Tað er helst ikki uttan orsøk, at føroyska ynskið um at gerast fulgyldugur partur í norðurlendska samstarvinum ikki kemur víðari. Tað er tí neyðugt hjá okkum at leggja eina nýggja ætlan fyri hvussu hetta føroyska ynskið kann koma víðari, sigur landsstýrismaðurin.
- Eg havi tí sett mær fyri at fara í gongd við eina tilgongd, ið skal enda við einum uppriti, ið allýsir støðuna hjá Føroyum í norðurlendska samstarvinum. Tað er ein sannroynd, at vit koma ikki víðari við bara at senda eina umsókn til Norðurlandaráðið. Tað er so nógv annað, sum stendur upp á spæl.
- Vit vita hvørji lond stuðla okkum, og hvørji lond hava trupulleika við at ganga okkara ynski á møti. Vit vita, at føroyska ynskið fær fullan stuðul frá íslendingum, og eisini frá Danmark, tí fleiri danskir forsætisráðharrar hava givið okkum lyfti um tað.
- Mín kensla er, at norðmenn ikki eru ímóti at geva okkum fullan limaskap, men avbjóðingin er at sannføra sviar og finnar um hetta.
- Vit skulu tí fara undir eina heilt aðra tilgongd. Tað kann gerast við at miðvíst royna at vísa hinum londunum, at vit veruliga meina tað, tá vit siga at vit ynskja at Føroyar verður sjálvstøðugur partur av norðurlendska samstarvinum.
Helst má Helsingforssáttmáin broytast
- Hetta skal prógvast við at vit fara meira miðvíst í gongd við at arbeiða norðurlendskt. Mín uppgáva verður at fáa øll hini landsstýrisfólkini og ráðini við upp á at arbeiða fyri sama máli. Og so skulu vit kanska fara undir beinleiðis tvílanda samráðingar fyri at sannføra hini um, at tað liggja veruligar ætlanir undir okkara ynskjum.
- Hetta krevur uttan iva, at Helsingforssáttmálin, sum er grundarlagið undir norðurlendska samstarvinum, skal broytast. Men so verður tað ein málsetningur fyri okkum at fáa henda sáttmálan broyttan.
- Kanska krevur tað eisini, at nøkur viðurskifti í ríkisfelagsskapinum skulu allýsast av nýggjum, og so mugu vit taða ta uppgávuna upp eisini, sigur Kaj Leo Holm Johannesen, sum eisini vísir á, at Helsingfors-sáttmálin hevur tørv á at verða dagførdur í mun til ES-lóggávuna. Tað er ein sannroynd, at fýra av londunum eru ES-limir og tvey eru atknýtt gjøgnum EBS-samstarvið, og at hesi londin alla tíðina eru noydd at taka atlit til, at tey eru bundin at øðrum lóggávuverki.
Rinda okkara part
- Best var um vit beinanvegin kundu sloppið at goldið okkara part av norðurlendska samstarvinum. Tað hevði lætt munandi um okkara máta at arbeitt norðurlendskt.
- Sum nú, er rinda Føroyar og hinar smátjóðirnar ikki sín lutfalsliga part av útreiðslunum av at reka norðurlanda samstarvið. Fyri okkara part hevði tað verið ein upphædd, sum vit saktans høvdu klárað. Tað snýr seg um tvær til tríggjar milliónir krónur.
- Við at rinda okkara part, kundu vit við nógv størri rætti kunna luttikið í samstarvinum sum javnmettur partur, heldur Kaj Leo Holm Johannesen.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/03/06/gallery-thumbnail/corona6mars3.jpg)
(Savnsmynd: Sverri Egholm)
- Vit megna uppgávuna
Men fullur føroyskur limaskapur er nógv meira enn bara at rinda fyri raksturin av umsitingini hjá Norðurlandaráðnum og ráðharraráðnum. Eitt nú at taka sær av formansskapunum.
Kaj Leo er ivaleysur í, at Føroyar høvdu megnað ta uppgávuna, hóast tað eru nógv, ið siga, at vit ikki eiga orkuna til tað.
- Tá Ísland gjørdist limur í norrøna samstarvinum fingu tey hjálp úr Svøríki at byrja við. Tað er ikki óhugsandi, at vit velja at keypa okkum til at fáa nakrar uppgávur loystar at byrja við. Men eg eri sannførdur um, at vit høvdu megnað at tikið okkum av einum formansskapi einsamøll, heldur Kaj Leo Holm Johannessen, og sammetir – sum so ofta fyrr – við ítróttaheimin.
- Hygg hvussu tað var, tá vit skuldu gerast limir í Fifa og Uefa. Nógv hildu tað vera óðamannaverk tá, vísir gamli máverjin á fótbóltslandsliðnum á.
- Vísa at vit meina tað
Kaj Leo Holm Johannesen ásannar, at tað kann vera ein trupulleiki, at hinar báðar smátjóðirnar, Grønland og Áland, ikki eru komnar eins langt og Føroyar í ynskinum um sjálvræði, og tí ikki brenna eins heitt fyri sjálvstøðugum limaskapi.
Men hann heldur ikki, at hetta eigur at støðga okkum í okkara ynski.
- Eg upplivi, at norðurlendskir politikarar og embætisfólk, sum hava vitjað í Føroyum seinastu árini, gerast ovfarin av, tá tey uppliva, at vit veruliga meina tað tá vit siga, at vit ynskja at verða viðurkend sum sjálvstøður partur av Norðurlondum.
- Okkara mál eigur tí at verða, at vit skulu vísa í verki, at vit veruliga meina hetta.
- Tí tað klæðir ikki Norðurlondum øðrumegin at vísa á, at tey hava sum aðalmál at verða heimsins mest integreraða øki í heiminum, og so samstundis nokta okkum, sum annars taka fullan lut í samstarvinum, somu sømdir sum hinar tjóðirnar, sigur Kaj Leo Holm Johannesen.
Koronaráðstevna til várs
Føroyska luttøkan í danska formansskapinum í ár skuldi vera ein partur av hesum arbeiði, at sannføra hini londini um, at Føroyar kunnu vera ein virðiligur samstarvspartnari millum størri tjóðir.
- Vit átóku okkum at skipa fyri 22 fundum í ár. Tíverri vórðu teir flestu fluttir yvir á Teams, og tað kunnu vit iðra okkum um. Eisini hava vit havt aktuellu heilsukreppuna uppi javnan á fundum, t.d. millum heilsumálaráðharrarnar, har vit hava kunnað um, hvat vit hava gjørt. Eisini her hava vit føroyingar kunnað prógva, at vit høvdu tamarhald á støðuni, í summum førum kanska betri tamarhald enn onnur lond høvdu.
- Men árið í ár hevur eisini lært okkum, at í kreppu, so hugsa øll fyrst um at verja seg sjálvi. Eisini tey einstaku Norðurlondini. Árið í ár hevur avdúkað nógv, og lært okkum nógv. Tí fegnist eg um, at hini londini beinanvegin tóku undir við okkara ynski um at halda eina ráðstevnu í Føroym við luttøku av heilsumálaráðharrunum, har korona verður evnið. Ætlandi skuldi henda ráðstevnan vera í Norðurlanahúsinum í november, men hon er nú útsett, vónandi til í vár einaferð.
Henda greinin um við Kaj Leo Holm Johannesen er fimta av fimm greinum, sum Ingi Samuelsen hevur skrivað fyri Føroya Landsstýri í sambandi við at Føroyar eru partur av formansskapinum í Norðurlendska Ráðharraráðnum.
Greinin hevur eisini verið prentað í Dimmalætting nr 40, 23. oktober 2020
Fyrsta greinin: Føroyar eiga at taka størri ábyrgd í norrønum samstarvi
Onnur greinin: Tær loysnir vit finna fram til kunnu eisini koma øðrum til góðar
Triðja greinin: Norðurlendski vælviljin mótvegis Føroyum er stórur
Fjórða greinin: Gunn stríðist fyri mentanini
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Høgni Hoydal væntar, at Norðurlandaráðið skal taka støðu til umsóknina um føroyskan limaskap á ársfundinum 2021
Tá tað kemur til núlivandi politikarar, so er tað ongin føroyskur parlamentarikari, sum hevur so nógvar royndir og vitan í og um Norðurlandaráðið, sum Høgni Hoydal, formaður Tjóðveldis.
Hann hevur í fleiri skeið sitið sum umboð Løgtingsins í Norðurlandaráðnum, har hann onkuntíð eisini hevur verið við í formansskapinum. Eisini hevur Høgni Hoydal verið landsstýrismaður við norðurlendskum samstarvsmálum í fleiri førum.
Hann er ikki heilt samdur við sambandsmanninum Kaj Leo Holm Johannesen um hvussu stríðið um fullan føroyskan limaskap í Norðurlandaráðnum skal førast.
Ráðið er vígvøllurin
- Tað er Norðurlandaráðið, sum er parlamentariska grundarlagið fyri politiska samstarvinum í Norðurlondum, og tí er tað har, sum politisku stríðini skulu haldast. Norðurlandaráðið er demokratiski vígvøllurin.
- Mær dámar ikki hugburðin hjá núverandi landsstýrismanninum um at leggja á annan bógv, og fara at føra samráðingar við hini londini handan politisku leiktjøldini. Og eg kann siga av royndum, at vit hava roynt samráðingarvegin, og kortini eru vit ikki komin longur enn vit eru í dag. Eg havi ikki tal á øllum teimum fundum eg havi luttikið í har vit hava roynt at sannføra politikarar úr øðrum londum um okkara ynski.
- Tí ætli eg avgjørt at arbeiða fyri, at málið, sum sum ongantíð varð avgreitt í Norðurlandaráðnum, verður fingið á dagsskránna aftur, so vit kunnu fáa eina atkvøðugreiðslu í málinum. Tað verður ikki á fundinum nú í komandi viku, men vónandi í 2021, sigur Høgni Hoydal.
Atkvøður flytast hvørjaferð
Hann vísir á søguligu gongdina frá tí at Erlendur Patursson í 1974 ótroyttiliga stríddist fyri føroyskum limaskapi.
- Ta ferðina var úrslitið ein broyting í Helsingforssáttmálan, so at vit smátjóðir komu við í sáttmálan sum ”sjálvstýrandi økir”. Royndin, sum eg sjálvur setti í gongd í 2003 endaði við Álandsskjalinum, sum tíverri ikki er eitt skjal, sum kann brúkast til so nógv.
- Tað vísir seg, at hvørja ferð Norðurlandaráðið skal atkvøða um føroyska limaskapin, so eru tað atkvøður, sum flytast, og eg eri ógvuliga spentur uppá, hvat úrslitið verður av komandi atkvøðugreiðsluni.
- Vit vita, at íslendingar í stóran mun stuðla okkara ynski. Tað sama kann sigast um tann politiska bólkin í ráðnum, sum eg sjálvur eri limur av, tí vinstra-grøna. Vit fáa stuðul frá alt fleiri norðmonnum, og so eru tað sviar og finnar, sum eru ivingarsamir, tí teir óttast at Danmark fær ov stórt vald um vit og grønlendingar fáa atkvøðurætt sum sjálvstøðugur limir. Soleiðis síggja tey nú einaferð tingini.
- Eg eri mest spentur upp á hvussu danir fara at atkvøða, tá tað kemur til stykkis. Teir hava sagt seg stuðla okkara ynskjum. Hinvegin eru onnur lond, eitt nú sviar og finnar, farnir at brúka donsku grundlógina sum grundgeving fyri ikki at geva okkum sjálvstøðugan limaskap. Tað ljóðar jú heilt undarligt, sigur Høgni Hoydal.
Ætlar ikki at støðga fyrr enn málið er nátt
Upp á fyrispurning um hann ikki óttast fyri, at uppskotið enn einaferð verður felt, sigur Høgni Hoydal.
- Vit hava fingið onkran bata ella okkurt í staðin hvørja ferð vit hava roynt. Eg óttist ikki, at uppskotið verður felt, men eg veit, at norðurlendska umsitingin møðist av hesum málinum, tí tað støðugt kemur fram.
- Eg kann bara siga, at vit fara ikki at helma í fyrr enn vit hava fingið okkara rættvísa vilja, sum jú fullkomuliga er í tráð við tær vísjónir, sum Norðurlond longu hava sett sær viðvíkjandi javnrætti og vera heimsins mest inkluderandi samfelag áðrenn 2030, sigur Høgni Hoydal at enda.
Henda greinin, sum Ingi Samuelsen hevur skrivað fyri Føroya Landsstýri í sambandi við at Føroyar eru partur av formansskapinum í Norðurlendska Ráðharraráðnum, varð fyrstu ferð prentað í Dimmalætting nr. 40, 23. oktober 2020.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Fleiri dømir um herverk á politiskar plakatir
Tað sæst á býarmyndini í hesum døgum, at kommunuval stendur fyri framman. Í Havn er býurin skrýddur við alskyns andlitsmyndum av fólkunum, ið heita á fólk um at velja seg til valið 10. november.
Men fleiri fráboðanir eru eisini um, at plakatirnar ikki fáa frið.
Odd Færø, valevni hjá Javnaðarflokkinum, skrivaði soleiðis á Facebook í mikukvøldið:
“Ein partur av valstríðinum er uppseting av plakatum. Eg havi sett 40 plakatir upp runt ymsastaðni. Tað hevur eydnast so rímuliga væl, hugsi eg.
Men fyri tveimum døgum síðani upplivdi eg at onkur gjørdi seg inn á plakat, sum eg havi sett upp við rundkoyringina við Skúlan á Argjahamri.
Og stutta løtu eftir at eg í kvøld (mikukvøld, 28-10-2020) hevði umvælt skaðan, og sett hana upp av nýggjum, hevur onkur endurtikið skarnsgerðina og nú er plakatin horvin og eftir standa einans festini, sum bóru plakatina.”
Eisini Rói B. Poulsen, valevni hjá Fólkaflokkinum, hevur givið ilt av sær saman við mynd av eini plakatrøð hjá Fólkaflokkinum á rimaverkinum oman fyri skipasmiðjuna í Havn:
“Pínadoy sum tað er irreterandi at plakatirnar hjá okkum ikki fáa frið. Í nátt hevur onkur idiot hildið at hendan skuldi niður. Vit prúka bæði pening og orku at føra eitt siðiligt valstríð. Huff...”
Í viðmerkingunum til hetta uppslagið vísa viðmerkjarar á dømi um fleiri líknandi hendingar í Havn seinastu dagarnar
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Løgtingið og bretska tingið skulu eftir ætlan samtykkja sáttmálan seinni í ár
Hósmorgunin undirritaðu Jacob Vestergaard, fiskimálaráðharri, og Emma Hopkins, bretsk sendifrú til Keypmannahavnar karmsáttmála um fiskiskap millum Føroyar og Bretland.
Hetta boðar Fiskimálaráðið frá á heimasíðuni, har tað verður sagt, at samráðingarnar um henda sáttmála hava gingið væl - serstakliga tí at viðurskiftini millum sendinevndirnar hava verið stak góð.
Tá ið hesin sáttmáli er komin í gildi, eftir at Løgtingið og bretska tingið eftir ætlan hava samtykt hann seinni í ár, verður hann karmurin um alt fiskivinnusamstarv millum Føroyar og Bretland í komandi tíðum. Sáttmálin fevnir í høvuðsheitum um tær meginreglur, sum eitt slíkt fiskivinnusamstarv millum londini bæði skal virka eftir í framtíðini.
Heimasíðan fisk.fo skrivar, at týdningarmestu ásetingarnar fevna um atgongd, kvotuflytingar og eftirlitssamstarv. Harumframt er ásett, at londini bæði raðfesta vísindaliga grundaða umsiting av fiskastovnum og at sjøtul verður settur á samstarv um havlívfrøði og havumhvørvi. Øll hesi viðurskifti fara at verða viðgjørd í teimum árligu samráðingunum landanna millum.
Jacob Vestergaard sigur, at hetta er ein søguligur dagur fyri viðurskiftini millum Føroyar og Bretland. At sáttmálin er undirritaður er ein varði í okkara felags søgu og eitt stórt framlop í felags royndum okkara at framhaldandi menna samstarvið millum tjóðirnar báðar.
Victoria Prentis, bretskur fiskimálaráðharri, sigur, at hetta er ein góður dagur fyri fiskivinnuídnaðin í londunum báðum, og at hon sær fram til at byggja eitt sterkt og søguligt samband millum londini.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Eitt týðandi stig er tikið móti fullari evropeiskari viðurkenning av MFS sum umboð fyri føroysk lesandi.
Aðalfundurin hjá European Students' Union (ESU) hevur samtykt umsókn hjá Meginfelag Føroyskra Studenta (MFS) um limaskap í ESU.
Eitt týðandi stig er sostatt tikið móti fullari evropeiskari viðurkenning av MFS sum umboð fyri føroysk lesandi. Týdningurin av, at Føroyar eisini eru umboðaðar, tá evropeiskur útbúgvingarpolitikkur verður umrøddur – ofta við beinleiðis ávirkan á útbúgvingarskipanina í Føroyum – er eisini undirstrikaður við hesi viðurkenningini.
Hetta er fyrstu ferð, at føroyskur útbúgvingarpolitikkur verður viðurkendur á henda hátt á evropeiskum stigi.
Umsóknin skal endaliga góðkennast av enn einum aðalfundi í næsta ár, eftir at ein sendinevnd við umboðum úr fleiri evropeiskum lestrarfeløgum hevur vitjað í Føroyum og skrivað frágreiðing um, hvørt MFS lýkur formligu krøvini til limaskap ella ikki.
- Í MFS halda vit ikki, at vit taka munnin ov fullan tá vit siga, at hetta er eitt ómetaliga stórt framstig fyri føroysk lesandi, føroysku útbúgvingarskipanina og ikki minst Føroyar í heila tikið.
ESU, ið hevur 45 limafelagsskapir úr 40 londum, umboðar um 20 milliónir lesandi í øllum Evropa, og hevur eisini sess í fleiri av teimum stovnum og felagsskapum, ið mynda evropeiskan útbúgvingarpolitikk – eitt nú Evroparáðnum, Bolognafylgibólkinum og Unesco.
MFS hevur seinastu árini arbeitt miðvíst við at varpa ljós á týdningin av, at Føroyar arbeiða við at seta Bolgona tilgongdina í verk í Føroyum, og sitandi samgonga hevur eisini sett sær sum mál, at Fróðskaparsetur Føroya skal lúka evropeisk krøv um útbúgvingargóðsku. Vit halda, at hendan viðurkenningin er eitt herðaklapp til øll tey í føroyskum útbúgvingarpolitikki, ið vit hava samstarvað við um hesi málini, og sum ótroyttiliga arbeiða fyri áhaldandi at styrkja føroyska vitanarsamfelagið og okkara útbúgvingarskipan.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Sjey grundstykki skulu gerast – Arbeiðið skal vera liðugt í viku 15 komandi ár
Áhugin er stórur fyri at seta búgv í Runavíkar kommunu, m.a. í Æðuvík.
Nakað er fráliðið, síðan kommunan seldi seinasta tøka stykkið í bygdini, tí viðgjørdi byggi- & býarskipanarnevndin støðuna í fjør, og eftir hennara tilráðing samtykti býráðið, at ein neyvætling skuldi gerast um eina nýggja útstykking, soleiðis, at arbeiðið kundi bjóðast út, og komið var nú undir land við hesum, skrivar Runavíkar kommuna.
Kommunan eigur høgliga lendið, har ið útstykkingin í bygdini skal gerast. Sjey stykkir eru í verkætlanini.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/30/gallery-thumbnail/1604044800gcpzdhw4hx.png)
(Mynd: Runavíkar kommuna)
Tá arbeiðið varð boðið út, var tað Spf. JHR Entreprenørar í Rituvík, ið átti lægsta boðið – slakar 2,3 milliónir krónur.
Týsdagin skrivaðu Rúni Petersen, stjóri, og Tórbjørn Jacobsen, borgarstjóri, undir sáttmála.
Ætlanin er, at arbeiðið skal byrja í viku 46 í ár og vera liðugt í viku 15 komandi ár.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Íbúgvarnir niðast á Karlamagnusarbreyt fáa nú møguleika at seta bilin frá sær, børnini fáa spælipláss, og grønu geirarnir verða varðveittir
Á býráðsfundi hóskvøldið samtykti Tórshavnar býráð at játta næstan 12 milliónir krónur til parkering, ferðslutrygd og trivnað í Karlamagnusarbreyt í Hoyvík.
Býráðið samtykti m.a. at keypa tvey grundstykki á Karlamagnusarbreyt 10 og 12 frá tryggingarfelagnum LÍV. Kommunan keypir tey fyri 4,6 mió. krónur.
Við hesum grundstykkjunum ber til at nøkta tørvin á parkeringsplássum á strekkinum millum Hoyvíkar Skúla og Atlagøtu, omanfyri Bónus, skrivar Tórshavnar kommunu á heimasíðuni hjá kommununi.
Við at keypa hesi grundstykki slepst eisini undan at brúka grønar geirar til parkeringspláss, og sostatt verður grøni geirin millum Myllutjørn, Hoyvíkar Skúla og Hoyvíkshøllina varðveittur.
Sjey milliónir krónur eru harumframt játtaðar til ferðslutrygd, trivnað og aðrar íløgur í økinum. Tríggjar milliónir eru settar av til ferðslutrygd, gøtur og spælipláss, meðan fýra milliónir eru settar av á íløguætlanini fyri 2021 hjá tekniska økinum.
Harafturat er tøk játtan á fíggjarætlanini fyri 2020 til lendisgøtur í økinum kring Karlamagnusarbreyt.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Harutíðin nærkast, og fýra hagar í Kvívík vóru seldir í gjár
Tað er eftir øllum at døma stórur áhugi at skjóta harur í Kvívík. Haruhagarnir í økinum vóru seldir meðan seyðasýning var í Kvívík, og tað vóru góðir prísir, skrivar jn.fo.
Fýra hagar fóru fyri tilsamans 129.000 krónur.
Norðihagi fór fyri 31.000 krónur, Gásafelli fór fyri 38.000 krónur, Fjallið fór fyri 37.000 krónur og Frammihagi fór fyri 23.000 krónur.
Haruskjóting er loyvd frá 2. november til 31. desember.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Mælir heldur at loyva smittuni at spjaða seg spakuliga enn at steingja alt samfelagið av
Nú Danmark setir nýggj herd krøv í gildi til tess at fáa smittutølini niðuraftur, eru tað eisini serfrøðingar, sum seta spurnartekn við ætlanirnar hjá donsku stjórnini.
Ein teirra er Christine Stabell Benn, farsóttarfrøðingur og professari á Syddansk Universitet.
Umframt at óttast fyri búskaparligu avleiðingunum av stongslinum, so óttast hon eisini fyri hvørjar avleiðingar hetta fær á kropsligu og sálarliga heilsuna hjá fólki.
- Eg eri í iva um, hetta er rætti vegurin, tí ógvusligu tiltøkini hava ein prís, sigur hon við Danmarks Radio.
Sambært henni er tað ikki eitt mál at sleppa undan allari smittu í samfelagnum til tað er komin ein koppseting móti smittuni.
Tað kunnu ganga fleiri ár áðrenn ein brúkiligur vaksina er tøk. Og tað kann ganga enn longur til ein vaksina er funnin at geva børnum og ungum, sigur Christine Stabell Benn, ið er serfrøðingur í júst vaksinum.
- Eg haldi ikki, at vit fyribils koma fram til eina vaksinu, sum vit kunnu geva børnum og ungum. Hesin bólkurin er frammanundan ikki í serligum vanda fyri at fáa álvarsliga covid-19-sjúku, og tí er stórur vandi í at geva teinum eina vaksinu, har vit ikki kenna tey fullu hjárinini, sigur hon.
Lat farsóttina spjaða seg spakuliga
Hon mælir heldur til at lata farsóttina fáa loyvi til at spjaða seg meðan ansað verður serliga eftir teimum eldri og sárbæru, eitt nú við at gera nógv fleiri kanningar av teimum, sum arbeiða í eldrarøktini.
- Eg haldi, at besti vegurin at ganga er friðarliga at uppbyggja ein betri flokksórin. Eg veit, tað er tað skeiva orðið at brúka, men vit mugu hugsa tann vegin, sigur hon.
Hon stuðlar seg til Great Barrington-kunngerðina, sum yvir 40.000 serfrøðingar innan heilsurøktina hava skrivað undir.
Hon vísir á, at tað verður kostnaðarmikið at halda virusinum heilt burtur. Kostnaðurin verður eitt nú økt deyðatal og mist útbúgvingarár.
Christine Stabell Benn mælir eisini til, at flokka tey, ið eru testað positiv. Kannast eigur eftir, hvussu nógv virus er í hálsinum í staðin fyri at øll, ið verða skrásett positiv verða avbyrgd og send heim frá arbeiði og skúla.
- Eg hevði væl torað at lati tey, sum hava ógvuliga lítið virus í hálsinum leys í hesum førinum. Bara tey ikki hava størv, har tey skulu taka sær av veikum fólkum, sigur hon.
Kann gerast dýrt í framtíðini
Christina Stabell Benn er ikki einasti danski serfrøðingurin, sum ber hugtakið floksórin, ella floksimmunitet, upp á mál nú.
Joachim Hoffmann-Petersen, yvirlækni og formaður fyri donsku intensivlæknarnar, dylir ikki fyri, at tað er trupult at meta um hvussu smittan verður í framtíðini.
Um tað fyri tað mesta eru sunn og røsk fólk, ið verða rakt av smittuni, so megnar heilsuverkið at taka sær upp í tí tvífalda av verandi støðu. Tí tey ungu smittaðu enda ikki á sjúkrahúsunum.
- Tað er eydnast kommununum at halda smittuni burtur frá teimum eldru og teimum kronisk sjúku, vísir Joachim Hoffmann Petersen á.
Tað hann óttast fyri, er hvat heilsuverkið megnar í framtíðini.
- Eg óttist fyri, at heilsuverkið verður undirfíggjað tey komandi árini í mun til tørvin, og at vit harvið koma at senda ovurstórar rokningar til næsta ættarliðið, sigur hann við Danmarks Radio.
Óttast italsku støðuni
Sambært honum er tað bláoygt at halda, at øll kunnu bjargast – og tað fer at kosta í framtíðini.
- Vit hava altíð raðfest. Vilja vit ikki tað, so er tað eisini ein raðfesting. Um allir koronasjúklingar skulu bjargast, so eru tað onnur, ið ikki verða bjargað, vísir hann á.
Ræðumyndin er Italia í vár, og tey nógvu túsund deyðu orsaka av, at heilsuverkið ikki megnaði uppgávuna.
- Fólk eru sansaleyst bangin eftir tað, sum hendi í Italia, og vit óttast líkjandi støðum herheima, sigur Christine Stabell Benn.
Og Joachim Hoffmann Petersen er samdur:
- Tað eru nógv, sum hava havt koronaræðslu hesar seinastu mánaðirnar. Tey óttast korona, og tey óttast at doyggja. Just nú eru tað tó ógvuliga, ógvuliga fá, sum doyggja av korona, og tí er tað mesta av hesum ótta óneyðugur, sigur hann.
Í Danmark var deyðstalið fyrstu 30 vikurnar í ár tað lægsta síðan 2016.
Hóast dátur vísa á, at Danmark er langt frá italskum umstøðum, so er trupult at koma fram við áskoðanum, sum Christina Stabell Benn nú vísir á.
Hon hevur fingið hóttanir av ymsum slag fyri sínar áskoðarnir, er kallað ómenniskjalig og hevur fingið at vita, at hon beinanvegin kann fara í gongd við at grava fyri fyrstu hópgrøvunum, sum gerast neyðugar, um hon fær rætt.
- Soleiðis er stemningurin viðvíkjandi koronavirus. Tað er sera spell fyri vísindaliga kjakið, sum eg fegin vildi fingið á rætta kós aftur. Tað er tí eg stingi nøsina fram, og sigi hetta, hóast eg veit, at eg fái hópin av lúsingum fyri hetta, sigur Christina Stabell Benn við Danmarks Radio.
Í gjár vórðu 945 nýggir tilburðir við korona staðfestir í Danmark. Men hetta merktist ikki aftur í eini øking av innleggingum ella talinum av deyðum við korona, skrivar dr.dk.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Dýrafjarðartunnilin styttir Vestfjarðavegin til 27 kilometrum
Íslendingar hava fingið ein nýggjan tunnil, so at sleppast kann undan at fara upp í fjøll fyri at koma millum bygda.
Talan er um tunnilin millum Arnarfjørð og Dyrafjørð. Vit eru uppi í Vestfirðum, í fólkafátæka útnyðringshorninum av Íslandi.
Fyri at koma til Þingeyrar og víðari til bygdirnar Flateyri, Ísafjörð og Bolungavík, og eisini runt eftir høvuðsvegi 61, hevur verið neyðugt at koyra upp um Hrafnseyrarheiði til Þingeyrar.
Og hetta hevur stundum verið ein avbjóðing fyri bilarnar, serliga á vetrartíð, tá nógvur kavi legst á hesum heiðum.
Farna vikuskifti var tunnilin til Dyrafjarðar so latin upp fyri almennari ferðslu.
Hesin tunnilin hevur verið eitt ynski leingi, kanska serliga hjá teimum, sum búgva á Þingeyri. Fleiri hundrað bilar stóðu í bíðirøð fyri at sleppa at royna tunnilin, tá hann varð latin upp sunnudagin.
Teirra millum var eisini ein bussur fullur við skúlabørnum úr Þingeyri. Hesi børn hava spælt serligan leiklut í royndini at fáa henda tunnilin. Í 2010 skipaðu skúlanæmingarnir fyri einum serligum haldi, har fyrsi spakin varð settur í til nýggja tunnilin. Hetta hendi eftir at tey høvdu skrivað bræv til ráðharran við ynskjum sínum.
Ferð kom tó ikki á arbeiðið fyrr enn í 2017, og nú kann koyrast gjøgnum 5,6 kilometra langa bergholið.
Við “Dyrafjarðargöng”, sum tunnilin verður kallaður, styttist Vestfjarðarvegurin við meira enn 27 kilometrum. Nú verður eisini givist við umfatandi arbeiðinum at rudda vegin um Hrafnseyrarheiði fyri kava um veturin, skrivar ruv.is.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/28/gallery-thumbnail/1603886407ytkjvfqaoj.png)
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Vald við 52 av teimum 100 atkvøðunum í Senatinum
Ein meiriluti í amerikanska góðkendi fyrr í vikuni Amy Coney Barrett til nýggjan dómara í hægstarætti, ovasta dómstóli í landinum.
52 atkvøddu fyri og 48 atkvøddu ímóti.
Republikanararnar hava meiriluta og sita á 53 av teimum 100 sessunum í Senatinum. Susan Collins, senatorur frá Maine, var einasti republikanari, sum atkvøddi ímóti saman við øllum demokratisku senatorunum, skrivar Reuters.
Amy Coney Barrett var tilnevnd til henda týðandi sessin av Donald Trump, forseta, eftir at liberali hægstarættardómarin, Ruth Bader Ginsberg doyði í september.
- Hon verður fantastisk. Hon fer at sita har í langa tíð, segði Trump á einum veljarafundi.
Hægstarættardómarar í USA verða sitandi í sessinum so leingi teimum lystir.
Demokratarnir vildu annars, at bíðað varð við at tilnevna nýggja dómaran til eftir forsetavalið 3. november. Hetta ynskið varð víst aftur av republikanarunum.
Sambært Reuters er tað ikki hent fyrr í nýggjari tíð, at ein hægstarættardómari er tilnevndur so stutt upp undir val í USA.
Tí hevur tað vakt vreiði millum demokratar, at valtilgongdin varð skundað ígjøgnum. Ikki minst orsaka av, at republikanararnir í 2016 forðaðu fyri, at Barack Obama, forseti fekk høvi at tilnevna ein nýggjan hægstarættardómara.
Tá søgdu republikanararnir orsøkina vera, at tað var so stutt til valið. Hetta var tíggju mánaðir frammanundan forsetavalinum. Republikanararnir talaðu eisini fyri, at komandi forsetin skuldi fáa høvið at tilnevna dómaran.
Við valinum av 48 ára gomlu Amy Coney Barrett til nýggjan dómarar, fær konservativi vongurin meiriluta í hægstarætti við seks av teimum níggju dómarunum.
Donald Trump hevur í síni forsetatíð nú tilnevnt og fingið góðkend tríggjar nýggjar dómarar til hægstarætt.
Hægstirættur hevur boðað frá, at Amy Coney Barrett verður sett í arbeiðið í dag. Almenna setanarhátíðarhaldið verður seinni.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Fiskurin, sum veiddi makrel við Hebridurnar, er sleptur leysur aftur
Ein tunfiskur, mettur at viga um 300 kilo, varð sleptur leysur aftur eftir at hann endaði í eini alinót hjá Scottish Salmon Company á Ytru Hebridum, skrivar skotska tíðarritið Fish Farm Magazine.
Stóri fiskurin av slagnum, ið bretar kalla bluefin tuna, endaði í nótini á alistøðini Loch Roag, helst í sambandi við at jagstraði veiddi makrel.
Eitt av starvsfólkunum á alibrúkinum fangaði fiskin og hjálpti honum leysum.
Tað er Bakkafrost, sum eigur Scottish Salmon Company. Felagið upplýsir, at tey hava staðfest eitt lítið op í nótini, sum fiskurin er komin ígjøgnum. Nótin er bøtt aftur, og felagið vissar um, at ongin laksur er sloppin úr nótini. Felagið ætlar nú at taka sterkari nótir í brúk fyri at forða fyri, at nakað líknandi hendir aftur, skrivar Fish Farm Magazine.
Heitari sjógvur kann ver orsøk til, at tunfiskur í alt størri mongdum er at síggja fram við skotsku vesturstrondini.
World Wildlife Fund, WWF, sigur, at ‘bluefin’ tunfiskurin, ið er tann størsti av hesum fiskaslag, er eitt hótt fiskaslag orsaka av ovurfisking. Talan er um eitt stórt og máttmikið rovdýr, og tað er orsøkin til, at fiskurin var førur fyri at skræða seg inn í alinótina í Loch Roag.
Hesir fiskar kunnu gerast 40 ára gamlir og eru serliga eftirspurdir í Japan, har teir verða etnir sum sushi, og verða seldir fyri nógvar pengar. Ein keypari í Tokyo rindaði í fjør tríggjar milliónir dollarar fyri ein tunfisk á 612 ensk pund ella 278 kilo.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Stóri eldskaðin í farna mánað umfevnandi avleiðingar við sær
Eldskaðin á norsku gassoynni, Melkøya út fyri Hammerfest í Norðurnorra fær størri avleiðingar enn fyrr hildið. Equinor, sum er fyristøðufelag, boðar nú frá, at framleiðslan av LNG gassi kemur ikki í gongd aftur fyrr enn um eitt ár.
Tað var 25. septmber, at eldur kom í LNG útbúnaðin á oynni. Óhappið er so mikið álvarsligt, at eingin hugsingur er um at lata uppaftur framleiðsluna fyrr enn um 12 mánaðir, upplýsir Equinor.
Gassið, sum verður framleitt á Melkøya, stavar frá goymslum í Snøvit feltinum í Barentshavinum, og hevur framleiðslan havt stóran týdning fyri norska búskapin nú í mong ár. Framleiðslan byrjaði í 2007. Gassið verður flutt til lands í eini 160 kilometra langari gassleiðing. Nógvir føroyskir handverkarar vóru við til at byggja út gassmiðstøðina har á sinni.
Ein orsøkin til at tað gongur so rúm tíð, til framleiðslan fer í gongd aftur, er tær stóru avleiðingar, sum skaðin hevur havt á stóran part av útbúnaðinum. Trygdin hevur fyrstu raðfesting, og her er korona eisini ein avbjóðing, sigur umboð fyri Equinor.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Kappingin, sum varð útsett orsakað av covid-19, varð hildin í Reinsarínum síðsta vikuskiftið
Tað var Tamara, sum fór við sigrinum, tá ársins umfar av Sement tónleikakappingini var á skránni farna leygarkvøld.
Tiltakið varð hildið í Reinsaríinum í Havn, og tað var Margarinfabrikkin, sum skipaði fyri.
Upprunaliga var ætlanin, at Sement 2020 skuldi vera í apríl, men orsakað av covid-19 varð tiltakið útsett.
Á 3. plássi í kappingini kom Oddur Joensen Kvartet, og á 2. plássi var Djari.
Í dómsnevndini í ár vóru Greta Svabo, John Egholm og Knút Háberg Eysturstein, og tað var ein samd dómsnevnd, sum avgjørdi, at Tamara skudli hava 1. plássið.
– Minimalistiskt. Gjøgnumført. Sannførandi. Charmerandi. Catchy, segði dómsnevndin m.a. um framførsluna hjá Tamaru.
Sum vinnari fær Tamara tríggjar dagar í Studio Bloch við tøkningi.
Eftir at hava vunnið kappingina, fór Tamara á pallin at framføra enn einaferð. Framførslan sæst niðanfyri.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Allan K. Jepsen er nýggjur venjari hjá runavíkingum
Danin Allan K. Jepsen er nýggjur høvuðsvenjari hjá runavíkingum.
Allan er 43 ára gamal, og hevur nógvar royndir sum leikari, hann hevur spælt í Danmark (AGF, AaB, Randers og AC Horsens), Týsklandi (Hamburger SV og Alemania Achen), Hollandi (Herenveen) og Noregi (Vålerenga) á hægsta støði.
Hann hevur sum venjari verið partur av ungdóminum hjá AGF, hjálparvenjari hjá AGF og AaB í bestu donsku deildini.
- Allan passar inn í framtíðarætlanina hjá NSÍ, har hann kemur at arbeiða í felagnum fulla tíð. Hann kemur at hava høvuðsuppgávuna av besta liðnum, umframt at Allan verður sjónligur í felagnum, sigur NSÍ um nýggja venjaran.
Sáttmálin er galdandi til og við 2022.
Sviin Glen Ståhl hevur annars verið venjari gulu vespunum seinasta árið, men hann varð koyrdur til hús síðst í september mánað orsakað av ósemju.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 - Í ár hevur verið arbeitt miðvíst við at stabilisera felagið og liðið, og hetta má sigast at hava eydnast væl. EB/Streymur hevur longt samstarvið við 44-ára gamla oddamannin við einum ári
EB/Streymur boðaði í gjár frá, at felagið og Jákup Martin Joensen hava undirskrivað nýggjan sáttmála, sum er galdandi fyri kappingarárið 2021, og sum verður hansara triðja ár sum høvuðsvenjari hjá EB/Streymi.
Í fjør endaði EB/Streymur á 9. plássi við 18 stigum - tá var eingin niðurflyting. Árið framamnundan Jákup Martin Joensen kom (2018) fekk EB/Streymur 21 stig og endaði nummar átta. Nú tvey umfør eru eftir av hesum kappingarárinum, er EB/Streymur á 7. plássi við 23 stigum og hevur møguleikan at taka 6. plássi frá ÍF. Liðið hjá Jákup Martini hevur dystir móti Skála og AB, liðunum sum stríðast móti niðurflyting eftir.
EB/Streymur fegnast um menningina:
- Í ár hevur verið arbeitt miðvíst við at stabilisera felagið og liðið, og hetta má sigast at hava eydnast væl. Liðið hjá okkum er í stóran mun mannað við ungum, lokalum leikarum, og við hesum er grundarlagið lagt, sum vit skulu byggja omaná komandi ár.
Felagið boðar frá, at í løtuni verður arbeitt við at manna venjaratoymið, sum Jákup Martin skal hava aftur at sær. Her kemur sum skilst onkur afturat í mun til í ár. Arnar Dam og Arnbjørn Hansen eru hjálparvenjarar í ár.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Fyrrverandi landsliðsleikarin er ikki nýggjur í felagnum, men er nýggjur høvuðsungdómsvenjari. Partarnir hava gjørt ein fimm-ára sáttmála
Í FC Hoyvík verður arbeitt við at menna felagið, og í mikukvøldið varð kunngjørt, at felagið hevur gjørt langtíðarsáttmála við nýggjan høvuðsungdómsvenjara.
Talan er um 48-ára gamla klaksvíkingin Allan Mørkøre. Síðani hann gavst sum leikari, hevur Allan arbeitt við ymskum aldursbólkum. Hann hevur A-prógv hartil námsfrøiliga útbúgving
FC Hoyvík skrivar, at Allan Mørkøre longu er kendur í felagnum og hevur síðsta árið verið venjari hjá gentum U15, har felagið hava sæð stór ítróttarlig og trivnarlig úrslit. Umframt at Allan sum høvuðsungdómsvenjari skal standa á odda at menna allar leikarar og venjarar í FC Hoyvík, verður hann eisini høvuðsvenjari hjá G15.
Partarnir hava skrivað undir sáttmála fyri fimm ár.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Tvær FM kappingar í fjallasúkkling vóru seinasta vikuskiftið
Sersambandið fyri Súkkling og Triathlon og Fjallasúkklufelagið skipaðu fyri FM í fjallasúkkling í vikuskiftinum. Leygardagin bleiv kappast í MTB XCO, og sunnudagin í MTB XCC.
Leygardagin var økið við Hotel Føroyar og gøturnar framvið Oyggjarvegnum karmur um tí sokallaðu Cross Country kappingina. Tá bleiv koyrt í 90 minuttir. Sunnudagin bleiv aftur kappast, og tá vóru gøturnar kring Eiðrargarð karmur um Criterium kappingina. Tá bleiv koyrt í 30 minuttir.
Hóast ymiskar til longdar, so var vinnarin hin sami. Helgi W. Olsen vann bæði leygardagin og sunnudagin.
Báðar dagar vann hann sannførandi, og báðar dagar legði hann hart út og legði skjótt frástøðu aftur til allar sínar kappingarneytarnar.
Tað bleiv aftur til eitt gullheiðursmerki og enn eitt FM heiti til Helga W. Olsen sunnudagin. Uppskriftein var tann sama. Helgi legði út við fullari styrki, og kappingin var ikki meir enn skotin ígongd, so hevði Helgi lagt flestu súkklarar afturum seg.
Tryggur sigur
Helgi brúkti 1 tíma, 25 minuttir og 32 sekund um tey fimm umførini. Sannførandi sigur til Helga, og tá avtornaði vann Helgi við tíggju minuttum á nummar tvey, sum gjørdist Hilmar Hansen. Hilmar brúkti 1 tíma 35 minuttir og 23 sekund um teinin.
Leingi var speningur um hvør fór við bronsuni. Tíðliga í kappingini kappaðist Dávur Magnussen um silvurið. Sum kappingin leið nærkaðust Andrass Joensen og Gunnar Dahl-Olsen Dávuri, og á næstseinasta umfari fingu Andrass og Gunnar, Dáva aftur. Tætt var millum Andrass og Gunnar alla kappingina, men í síðsta umfari økti Gunnar, og løtu seinni fór hann triðjur um málstrikuna. Gunnar brúkti 1 tíma 40 minuttir og 7 sekund um tey fimm umførini.
Hjá kvinnum vann Elsa Berg. Meðan menninir koyrdu fimm umfør, so skuldu kvinnurnar koyra trý umfør. Elsa var einasta kvinnan sum luttók leygardagin, og Elsa brúkti 1 tíma 38 minuttir og 55 sekund um tey trý umførini.
Raðfylgjan var tann sama sunnudagin. Helgi vann, Hilmar næstur og Gunnar gjørdist triðjur um mállinjuna.
Andrass Joensen var ikki við sunnudagin, men tað var Jan Hjaltalin Olsen, sum í nógv ár hevur verið ein av okkara stinnu landavegsúkklarum.
Jan koyrdi væl sunnudagin, og leingi var tað hann sum “bardist” um triðjaplássið saman við Gunnari. Eisini sunnudagin var hált, og Jan var óheppin og datt. Hann var skjótur upp á hestin aftur, men nú var frástøða komin millum Jan og Gunnar, sum løtu seinni, annan dagin á rað, fór Gunnar við bronsuni.
Hjá kvinnum luttóku nú tvær. Elsa Berg luttók ikki, men tað gjørdu Birita Poulsen og Anna Sofía Zachariassen. Birita vann og Anna Sofía nummar tvey.
Fjallasúkklufelagið og SST skipa fyri trimum FM kappingum, og triðja og seinasta FM kappingin verður hetta vikuskifti, tá kappast verður í MTB XCM, ið er stytting fyri cross country marathon.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/27/gallery-thumbnail/1603785055zosyukoqql.jpg)
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Orsakað av koronastøðuni í Kekkia eru dystirnir, sum skuldu verða 4. og 7. november, útsettir
Hondbóltssamband Føroya hevur boðað frá, at fyrstu dystirnir hjá føroyska manslandsliðnum í komandi EM-undankapping eru útsettir.
Teir skuldu leikast 4. november í Pilzen í Kekkia, og 7. november í Høllini á Hálsi. Men orsakað av álvarsligu koronastøðuni í Kekkia eru dystirnir útsettir.
Kekkiska hondbóltssambandið hevur boðað tí føroyska frá, at myndugleikarnir í Kekkia í verandi støðu ikki loyva fólki at savnast og loyva ikki hondbóltsdystum at vera leiktir. Kekkiska kappingin liggur still, leikarar sleppa ikki at savnast til venjingar, og eisini eru stórar avbjoðingar við at fáa leikarar leysgivnar av útlendsku feløgum teirra - serliga úr Bundesliguni í Týsklandi.
EHF, evropeiska hondbóltssamgongan, hevur gjørt eina samlaða meting av støðuni og eru sjey dystir í EM-undankappingini útsettir í fyrstu atløgu.
Føroyar høvdu fingið undantaksloyvi at spæla heimadystin í Føroyum, men tað verður so ikki á hesum sinni, at menninir spæla týðandi dyst her á landi.
Filip Jojic skuldi eisini fáa sínar fyrstu almennu landsdystir í komandi viku.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Pláss skal gerast fyri langhyli, sum skal standa liðugur við árslok 2022
Seinnapartin mikudagin var byrjað at ríva ÍSF-húsið niður. Arbeiðið fer at taka tvær vikur.
Upprunahúsið varð bygt í 1963-64 av hondbóltsfelagnum Neistanum, ikki fyrrenn eini 10 ár seinni yvirtók ÍSF húsini, sum so vórðu útbygd í 1982.
Húsið verður rivið niður fyri at geva pláss fyri langhylinum og vælverudepli, sum skal vera liðugt við árslok 2022.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/28/gallery-thumbnail/1603924415g5bpachhxv.jpg)
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/28/gallery-thumbnail/1603924412gert7icbzg.jpg)
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Egga Jensen fekk fríggjakvøldið heiðurskrossin frá ÍSF. Hetta fór fram á samkomu í sambandi við 40 ára føðingardagin hjá Parasport Føroyum, har Egga hevur verið ein dyggur stuðul øll árini
Parasport Føroyar var stovnað fyri 40 árum síðani – 10. apríl 1980 – undir navninum ÍSB, Ítróttasambandið fyri Brekað. Eitt lítið føðingardagshald fyri innbodnum var hildið í gjár, og í hesum sambandi valdi ÍSF at heiðra eina eldsál, ið hevur verið við øll árini, og sum á so mangan hátt hevur virkað føroyskum ítrótti at frama.
Talan er um Egga Jensen, ið var við til at stovna ÍSB, og sum er formaður í Parasport Føroyum. ÍSF-forsetin handaði honum heiðurskrossin, sum er hægsta viðurkenning, ÍSF letur eldsálum, ið virka ítróttinum at frama.
– Tú hevur øll árini verið ein ímynd av parasportinum. Tú hevur gingið á odda fyri at geva ítróttagreinum innan parasportin góð kor í Føroyum. Tú hevur gjørt parasportin í Føroyum kendan um allan heim. Trúliga hevur tú fylgt ítróttafólkunum á uttanlandsferðum, og mær vitandi, hava tú og parasporturin knýtt nógv virðismikil sambond kring allan knøttin, segði Elin Heðinsdóttir Joensen, ÍSF-forseti m.a., tá ið hon handaði Egga Jensen heiðurskrossin.
Hóast Egga er 76 ár, so íðkar hann framvegis sjálvur ítrótt, og so seint sum í heyst vann hann FM í tennis í tvímansleiki fyri seniorar saman við liðfelaganum Charles Midjord.
– Ítróttaheimurin hevur altíð verið tín heimur, segði Elin Heðinsdóttir Joensen og vísti á umfatandi virksemið hjá Egga Jensen í føroyska ítróttaheiminum.
Egga virkar fyri ítrótti og heilsu
Hann hevur spælt fótbólt, hondbólt, flogbólt, borðtennis og gjørt fimleik, har hann hevur vunnið FM-heiti. Egga Jensen hevur eisini verið fótbóltsdómari og dómaraeygleiðari, og hann hevur verið uppi í nevndarabeiði. Í dagliga arbeiðinum á Læraraskúlanum hevur hann undirvíst nógvum av teimum ítróttalærarum, sum starvast í fólkaskúlanum.
Hann hevði morgunfimleikin saman við Elnu í útvarpinum í nógv ár. Ein stutt sending, sum gav føroyingum møguleikan at røra seg heima við hús hvønn morgun.
– Fólkaheilsan er stóra avbjóðingin í dagsins samfelag. Tú vart við til at byrja hjartarenningina, og tú hevur undirvíst í fyrstuhjálp. So vit tosa her bæði um ítrótt og heilsu, sum tú hevur virkað til frama fyri, og sum eru tvær síður av somu søk, staðfesti ÍSF-forsetin í røðu sínari, tá hon handaði Egga Jensen heiðurskrossin.
Egga Jensen er tann sætti í røðini, sum fær hesa hægstu viðurkenningina frá ÍSF. Hann tók – saman við Jón Steig og Eyðdis Eidesgaard – stig til at stovna ÍSB, og tey trý sótu í fyrstu nevndini.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Nýggja lopgrøvin er fylt við skúmkubbum, ið betri tekur stoytin, tá ið lopið verður – Tórshavnar býráð hevur játtað eina millión til endamálið
Tórshavnar býráð hevur nú játtað eina millión krónur til eina nýggja lopgrøv til Fimi. Málið var fyri á býráðsfundi hóskvøldið 29. oktober.
Fimleikararnir í Føroyum taka seg støðugt fram, og tí er tørvurin til fimleikaútgerð í Fimi broyttur, skrivar Tórshavnar kommuna.
Talan er um eina opna skúmgrøv við endan á hestinum í amboðshøllini, sum kappingaríðkarar í øllum aldursbólkum fara at kunna nýta.
Núverandi lopgrøvin varð mett at vera ótíðarhóskandi, og hava íðkarar eisini fingið skaðar orsakað av henni. Nýggja lopgrøvin er fylt við skúmkubbum, ið betri tekur stoytin, tá ið lopið verður, og fer hon sostatt at fyribyrgja skaðar.
Fimleikafeløgini vænta, sambært Tórshavnar kommunu, at lopgrøvin fer at menna fimleikin nógv.
Fimleikahøllin Fimi varð tikin í nýtslu í 2011, og er karmur um tvær hallir til estetiskan fimleik og eina stóra høll til amboðsfimleik. Høllin er sera nógv brúkt bæði av fimleikafeløgum, dagstovnum, skúlum og frítíðarskúlum. Hvønn dag koma hundraðtals fólk í høllina.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Esport.fo fyri stórari FM-finalu í Counter-Strike, og tað var “Team Suh Dude”, sum streyk avstað við steypinum
Í stórslignari stroymdari finalu leygardagin, sum Esport.fo skipaði fyri, vann “Team Suh Dude” føroyameistaraheitið í Counter-Strike.
Finalan var millum “Meet Your Destiny” og “Team Suh Dude”, og spenningurin var stórur. Spælt var best av fimm, og liðini skiftust um at vinna umførini. Men í síðsta umfarinum var "Team Suh Dude” so mikið sannførandi, at teir høvdu tíggju “matchbóltar”.
“Meet Your Destiny” kom væl aftur, men tað var longu ov seint. Við 16-10 sigri í fimta umfarinum tryggjaði “Team Suh Dude” sær føroyameistaraheitið.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/26/gallery-thumbnail/1603713272xmvdzpzwha.jpg)
Meet Your Destiny: Kaj Joensen (Flexo), Aron Hammer (doormaN), Meinhard L. Mohr (ZEYNT), Fríði Lómstein Zachariasen (frusaZ) og Rókur Dam Norðoy (RdN).
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. oktober 2020
Leygardagur 31. oktober 2020 Í dag, leygardagin 31. oktober, eru 140 ár liðin síðani fyrsti dópur innan brøðrasamkomuna í Føroyum fór fram, og um tað mundi byrjaði regluligt samkomuvirki í Tórshavn, sum skjótt spreiddi seg um alt landi
Skotski trúboðin William Gibson Sloan, sum á fyrsta sinni kom til Føroyar í 1865 at prædika evangeliið, virkaði her á landi í 15 ár áðrenn hann sá tað fyrsta veruliga úrslitið av sínum arbeiði.
Við tí primitiva ferðaneti, sum tá var, ferðaðist hann um alt landi, har hann undir húsahornum og inni í roykstovum sang og kunngjørdi evangeliið fyri bygdafólkinum.
Tey fyrstu árini búsettist hann ikki í Føroyum, men ferðaðist nógv millum Føroyar og Hetland, sum eisini var hansara evangeliska virkisøki. Men seinni sá hann tað vera neyðugt at festa búgv í Føroyum.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/29/gallery-thumbnail/1604006036k6qpxruqda.png)
Sloans salur við Tinghúsvegin. Sloan gav honum navnið Ebenezer, men millum manna var hann bert kendur sum Sloans salur
Fyrsti salur í Føroyum
Í 1879 byggir Sloan møtisal í Havnini. Hetta er á Tinghúsvegnum, beint yvir av Tinghúsinum ella har Klubbin og Havnar Bio eru í dag.
Hann gav salinum navnið Ebenezer, men millum manna varð salurin róptur Sloans-salur. Hetta var fyrsti evangeliski møtisalur í Føroyum. Nú kundi Sloan hava reglulig evangelisk møti og sunnudagskúl a í egnum hølum í Havn, men enn væntaði regluligt samkomuvirki innan brøðrasamkomuna í Føroyum.
"Heimskendir" smádreingir
Ímillum smádreingirnar, sum komu í sunnudagsskúla hjá Sloan, vóru brøðurnir Janus og Hans Andrias Djurhuus og Kristin í Geil. Sannlíkt er, at smádrongurin William Heinesen eisini er komin har.
Hetta var fyrsti sunnudagsskúli í Føroyum, og hann hevur hildið á líka til í dag, og er framvegis í Ebenezer, sum er framhald av Sloans Sali.
William Gibson Sloan innrættaði sær íbúð í salinum, har hann húsaðist einsamallur inntil hann giftist.
Fyrsti dópur
Leygardagin 31. oktober eru 140 ár liðin síðani fyrsti dópur innan brøðrasamkomuna í Føroyum fór fram.
Sunnumorgunin 31. oktober í 1880 fór ein tilburður fram í Havn niðri við ósan og sandin á Eystaru vág, tað sum vit í dag kalla “á Kongabrúnni.” Tveir menn fara gangandi út eftir sandinum og vaðandi út á sjógv.
Annar er kendi Havnamaðurin Andrias Isaksen, vanliga róptur Dia i Geil, og hin er enskur trúboði, sum starvaðist eitt skifti í Føroyum saman við Sloan.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2020/10/29/gallery-thumbnail/1604006048fidfpsk9ov.png)
Eystara vág, sum hon sá út, tá Dia í Geil varð doyptur har tíðliga sunnumorgun 31. okt. 1880
Dia í Geil var komin til persónliga trúgv, og nú ynskti hann, eftir síni egnu persónligu játtan av trúgv at lata seg doypa sum sín persónliga vitnisburð um deyða og uppreisn Kristusar. Tað var hesin enski trúboðin, sum doypti Dia henda sunnumorgunin, tí Sloan var ikki staddur í Havn um hetta mundið.
Hetta sum fór fram á Eystaru vág í Havn hendan sunnumorgunin 31. oktober í 1880 vakti mikla øsing millum fólk, bæði í Havn og um alt landið, men við hesum byrjaði tað regluliga samkomuvirki hjá Brøðrasamkomuni í Føroyum, sum gjørdist størsta frísamkoma uttan fyri fólkakirkjuna.
Sostatt eru tað 140 ár í november mánaða, at brøðrasammkoman byrjaði sítt fasta og regluliga samkomuvirki í Føroyum.
Tvær bøkur eru skrivaðar um William Gibson Sloan, ein á føroyskum, ein á enskum og ein av fyrstu døgunum kemur bók út á týskum máli um Føroya-Trúboðaran William Gibson Sloan.
Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2020
