- Eitt nýbrot í føroyskari strandfarasigling

Enn hevur Erla Kongsdóttir ikki kunnað prógva sítt virði

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Erla Kongsdóttir er eitt nýbrot á mangar mátar í føroyskari strandfarasigling, og tí er tað ein spurningur um tilvenjing, at seta hetta skipið í sigling.

Strandfaraskip Landsins gjørdi eitt stórt sats, tá tey gjørdu av at fara burtur frá teimum vanligu skipunum, fyri í staðin at lata byggja eina tvíkilju úr glastrevnum, tá nýtt avloysaraskip til Strandferðsluna skuldi byggjast.

Nógv hava ivast í hesi loysnini, og komandi tíðin skal prógva, um hetta var tann rætta loysnin.

Tað segði Hilmar Eliasen, stjóri á Strandferðsluni, í røðuni fyri Erlu Kongsdóttir tá hon varð navngivin mánadagin.

- Vit tordu at hugsa øðrvísi við hesum skipinum. Erla Kongsdóttir er nýhugsan og eitt frambrot í føroyskari strandferðslu.

Bæði Hilmar Eliasen, stjóri, í síni røðu undir hátíðarhaldinum, og Jóan Petur Abrahamsen, rakstrarstjóri, í síni frágreiðing á framsýningartúrinum, eru sannførdir um, at Erla Kongsdóttir fer at vísa seg at vera eitt gott skip, og kanska ein framtíðarloysn í føroyskari strandferðslu.

- Bert spell, at føroysku havnirnar ikki vóru til reiðar at taka ímóti Erlu Kongsdóttir tá hon kom, segði rakstrarleiðarin í einum eykasetningi í síni framløgu.

Hilmar Eliasen, strandferðslustjóri (Mynd: Sverri Egholm)

Seks skipsførarar
Strandferðslustjórin segði í røðu síni, at tíðin síðan Erla kom til Føroyar eitt nú er brúkt til at útbúgva seks skipsførarar hjá stovninum at sigla skipið. Sostatt eru skiparar frá øllum leiðunum, sum ætlanin er at skipið skal røkja, vandir í at sigla Erlu Kongsdóttir.

Fyribils er skipið bert góðkent til at sigla Nólsoyarleiðina og Kalsoyarleiðina – altso avloysa Ternuna og Sam. Men ætlanin er, at Erla eisini skal kunna setast inn sum avloysari til Fugloyar og Svínoyar, út í Hest og Koltur, til Skúvoynna og setast inn millum Sand og Hvalba um neyðugt er við avloysara fyri Smyril á Suðuroyarleiðini.

Men sambært Hendrik Old, fyrrverandi landsstýrismanni, var ikki upprunaliga ætlanin at seta avloysaraskipið í sigling til smáoyggjarnar uttan til heilt serligar uppgávur í góðum veðri.

9 minuttir til Nólsoyar
Erla Kongsdóttir er knappar 28 metrar long, góðar 8 metrar breið og stingur 1,8 metrar. Ferðin við ferðafólki verður 20 míl, uttan ferðafólk nakað hægri. Á framsýningartúrinum tók túrurin millum molan og Nólsoy 9 minuttir.

Skipið hevur tveir Volvo dieselmotirar – ein í hvørjum skrokki, og harafturat eisini tveir ravmagnsmotorar, serliga til manøvrering í havnunum. Eisini hevur hon fýra bógskrúvur, tvær í hvørjum skrokki. Elmotorarnir halda til ein knappan tíma sigling við 10 míla ferð, og okkurt um tríggjar ferðir so leingi um ferðin verður sett niður á 7 míl.

Trýstir gronina at bryggjukantinum
Tað, sum skilir hesa ferjuna frá teimum bátunum, sum nú røkja siglingina til smáoyggjarnar, er, at hon ikki er ætla at leggja síðuna til.

Hon er bygd til at seta gronina ímóti. Gronin er væl bjálvað við fendarum, og so er meiningin at motorarnir skulu halda skipinum so fast inn móti bryggjukantinum, at skipið nærum verður læst fast, meðan fólk og akfør verða av- og áskipað. Tá skipið liggur soleiðis, er tað bert afturendin á skipinum, ið livir í sjónum.

Enn er henda skipanin ikki roynd í verki av álvara, og tí ber ikki til at siga, hvussu væl hetta virkar – eisini tí havnaløgini ikki eru tillaga nýggja skipinum enn.

(Savnsmynd: Bjartur Vest)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2020

- Erla Kongsdóttir navn títt skal vera

Jørgen Niclasen, landsstýrismaður, er upprunin til navnið á skipinum, sum dóttirin, Ásvør Vest Niclasen navngav mánadagin

Ásvør Vest Niclasen navngevur Erlu Kongsdóttir (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

“Á broddi um boðar,
um klettin tað bráðar.
Kring landið skal lýta
og oyggjarnar knýta.
Um bárur og bylgjur
har harrin tær fylgir
so fólkið tú trygt kanst bera,
Erla Kongsdóttir navn títt skal vera”

Soleiðis ljóðaðu orðini, tá Ásvør Vest Niclasen, guðmóðir, navngav nýggjasta skipið í Strandferðsluni, Erlu Kongsdóttir, fyrrapartin.

Tað hendi á einum hátíðarhaldi á Bursatanga í Havn mánadagin.

Tað er pápi guðmóðurina, Jørgen Niclasen, landsstýrismaður, sum hevur sett orðini saman, sum guðmóðirin frambar áðrenn hon – í tveimum royndum – knústi brúsivatnið móti bógnum á nýggja strandfaraskipinum við grønari strípu á síðuni sum tekn um, at hetta skipið eisini kann sigla grønt, tað vil siga uttan at brúka olju. Enn er tað bara í avmarkað tíð, at Erla kann sigla bara við elmotorum.

Tað er eisini Jørgen Niclasen, sum er komin við navninum á nýggja strandfaraskipinum.

Navnið á lítla sjáldsama spurvafuglinum Erla Kongsdóttir, er ikki brúkt sum skipanavn í strandferðsluhøpi fyrr. Hinvegin var Erla Kongsdóttir navnið á fyrsta flogfarinum, sum føroyingar áttu.

Tað var abbabeiggi Jørgen Niclasen, Dánjal Niclasen, sum var ein at stigtarunum til at fáa eitt føroyskt flogfar til Føroya úr Skottlandi í 1949. Talan var um eitt vatnflogfar á tveimum kjølum eins og Erla Kongsdóttir, men við fýra veingjum.

Trý- ella tvíkilja
Eitt sindur ymist er, hvat fólk hava kallað hetta nýggja skipið, sum nú er komið i strandferðslunuflotan. Bæði tvíkilja og trýkilja er brúkt.

Ein sannroynd er tað, at skipið flýtur á tveimum skrokkum, har eisini motorarnir og tað mesta av teknisku útgerðini umborð liggur. Ein diesel og ein elektriskur motorur í hvørjum skrokki. Hin triði skrokkurin er eitt slag av bylgjubrótara, sum liggur millum teir báðu størru skrokkarnar, sum er gjørdur fyri at aldurnar ikki skulu sláa ov hart upp undir dekkið, tá ið tað er ringt í sjónum.

Bæði strandfersðlustjóri og landsstýrismaður kallaðu skipið fyri eina trýkilju, tá teir hildu røður. Men á uppslagnum umborð á skipinum, har upplýst verður um mátini og motormegina umborð, verður skipið kallað tvíkilja.

Tí velja vit her á portal.fo og Blaðnum Vikuskifti eisini at kalla Erlu Kongsdóttir fyri eina tvíkilju.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2020

Bústaðir fyri nærum hálva milliard

Elsebeth Mercedis Gunnleysdóttur hevur lagt uppskot um bústaðarpakka fyri løgtingið, sum gevur Bústøðum 450 milliónir krónur komandi árini

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Landsstýriskvinnan Elsebeth Mercedis Gunnleygsdóttur hevur lagt lógaruppskot um bústaðapakka fyri Løgtingið. Við lógaruppskotinum kunnu Bústaðir m.a. fara undir nýggjar bústaðaverkætlanir fyri 450 milliónir krónur komandi árini.

Fyri at tryggja, at fíggingin kemur tilgóðar kring alt landið, hevur landsstýriskvinnan tikið avgerð um, at 125 milliónir krónur skulu fíggja bústaðabygging uttan fyri miðstaðaøkini.

Harafturat skulu 200 milliónir krónur fíggja bústaðaverkætlanir til serligar málbólkar. Talan kann vera um vardar bústaðir, eitt nú búfelagsskapir til fólk við sálarsjúku, men talan kann eisini vera um eitt nú lestrarbústaðir.

Javnseting og økt samstarv við privatar íleggjarar
Bústaðir gera av, hvar í landinum tær seinastu 125 milliónirnar skulu nýtast. Fara tær til verkætlanir í teimum økjum í landinum, har tað er grundarlag fyri kapping, skal tað tó vera á javnsettum grundarlagi.

- Hóast lánsupphæddin á 450 milliónir krónur er søguliga stór, kunn Bústaðir ikki nøkta allan bústaðatørvin í landinum. Um trupulleikin á bústaðaøkinum skal loysast, má privati kapitalurin aktiverast. Tað er júst tað, sum er endamálið við javnsetingini, sigur Elsebeth Mercedis Gunnleysdóttur.

Endamálið er harafturat at eggja til samstarv millum Bústaðir og privatar íleggjarar, og harvið økja enn meira um útboðið kring landið.

- Eg fegnist um hetta uppskotið, sum eg kann leggja fyri løgtingið. Og eg vóni, at eitt samt Løgting tekur undir við tí. Skjótari uppskotið verður samtykt, skjótari kunnu vit fara í gongd við at loysa trupulleikan við bústaðatrotið, sum er í landinum, sigur landsstýriskvinnan at enda.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2020

Útgjaldið úr ALS hækkar

Løgtingið samtykti hósdagin uppskotið hjá Helga Abrahamsen. Hægsta útgjaldið hækkar úr 17.500 krónum uppí 18.500 krónur um mánaðin. Inngjaldið lækkar úr 1,25 prosentum niður í 1 prosent av lønini

Mynd: Jens Kr. Vang

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Á nýggjárinum hækkar útgjaldið, sum arbeiðsleys kunnu fáa frá ALS. Løgtingið samtykti við triðju viðgerð hóadagin, uppskotið hjá Helga Abrahamsen, landsstýrismanni, um at hækka útgjaldið úr 75 prosentum upp í 80 prosent av lønini. Hægsta útgjaldið hækkar samstundis úr 17.500 krónum uppí 18.500 krónur um mánaðin.

Eisini inngjaldið til ALS verður broytt á nýggjárinum. Inngjaldið lækkar úr 1,25 prosentum niður í 1 prosent av lønini. Henda broytingin verður gjørd í kunngerð.

Umframt hesar broytingarnar samtykti løgtingið eisini at gera aðrar tillagingar í lógini um ALS. Millum annað skal føroyska arbeiðsloysisskipanin samsvara betur við norðurlendska sáttmálan um almannatrygd, og kærunevndirnar hjá Arbeiðsloysisskipanini og Barsilsskipanini verða lagdar í somu kærunevnd.

Sambært stýrinum fyri ALS er fíggjarliga haldførið hjá skipanini somikið gott nú, at skipanin megnar at standa ímóti einum arbeiðsloysi uppá 8 prosent í eini 12 samanhangandi ár. Miðal arbeiðsloysið síðani 1998 hevur verið sløk 4 prosent.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2020

Løgreglumaður álopin heima við hús

Hetta er aðru ferð innan stutta tíð, at líknandi tilburður hendir

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Niels Pauli Danielsen

Ein løgreglumaður varð týskvøldið álopin heima við hús. Tað skrivar Kringvarpið í morgun.

Hendingin fór fram í Havnini.

Løgreglan kannar í løtuni málið, og vil tí ikki siga tað stóra um málið.

Herfyri hendi ein líknandi tilburður. Tá varð eitt løgreglufólk hótt við knívi í síni íbúð.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2020

Klaksvíksskeltið í Eysturoyartunlinum verður standandi

Landsverk hevur aftur broytt hugsan, og fer til upprunaligu skeltingina

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Hvat skal standa á skeltunum í rundkoyringini í Eysturoyartunlinum? Tað hevur verið stóri spurningurin seinastu dagarnar.

Nú er endalig avgerð tikin um, at tað verður Klaksvík sum fer at standa á skeltinum í frákoyringini niðan til tunnilsmunnan á Saltnesi, upplýsti Sigurd Lamhauge, stjóri í Landsverki fyri útvarpinum á týsdagin.

Fyrst Klaksvík, síðani Runavík og nú aftur Klaksvík
Landsverk tók av fyrstan tíð avgerð um, at frákoyringin niðan til Saltnes skuldi skeltast við Klaksvík, men síðani nakrar myndir av rundkoyringini komu á Portalin í síðstu viku, hevur nógv rok stungið seg upp um hetta skeltið.

Borgarstjórin í Runavíkar kommunu, Tórbjørn Jacobsen, gjørdi vart við sína ónøgd, og fekk Landsverk at broyta hugsan, og siga seg fara broyta skeltingina, so hon eisini peikaði til Runavíkar.

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

Men nú er hendan avgerðin broytt. Jóhannus Danielsen, borgarstjóri í Nes kommunu, gjørdi í útvarpinum vart við at tunnilin kom upp á Saltnesi, og ikki í Runavík, og tí gav tað ikki mening at skelta við Runavík.

Hurlivasin hevur gjørt, at Landsverk nú hevur tikið avgerð um at fara aftur til upprunaligu skeltingina, so Klaksvík stendur á skeltinum í frákoyringini.

- Eg var djúpt naivur at trúgva uppá, at eingin annar hevði eina meining um at seta onnur skelti upp. Um man setti eitt annað skelti upp, sum vísti til dømis Saltnes ella Toftir inni í rundkoyringini, so hevði tað brotið á meginregluna hjá okkum at vit altíð skelta fjarleiðirnar, sigur Sigurd Lamhauge, stjóri í Landsverki, við útvarpið.

Eftir ætlan letur Eysturoyartunnilin upp tann 19. desember.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2020

Meiriluti fyri at steingja mat- og skeinkingarstøð

Heimildin við støði í matvørulógini, verður galdandi til 1. februar

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tað er meiriluti á løgtingi at geva landsstýrismanninum við vinnumálum tíðaravmarkaða heimild at avmarka upplatingartíðirnar hjá matstovum og skeinkingarstøðum.

Endamálið er at geva Helga Abrahamsen, landsstýrismanni við vinnumálum, møguleika at steingja serliga náttarlívið niður fyri at avmarka smittuspjaðing.

Málið var til aðru viðgerð á tingi mikudagin, og varð samtykt við 14 atkvøðum fyri og 12 ímóti. Sjálvstýri atkvøddi saman við samgonguni meðan andstøðan atkvøddi ímóti.

Eitt broytingaruppskot frá meirilutaumboðunum í vinnunevndini var eisini samtykt. Henda samtyktin leingir heimildina til 1. februar. Upprunaliga bað Helgi Abrahamsen, landsstýrismaður um heimildina fram til nýggjárs.

Talan er um eina heimild, ið verður givin við støði í matstovulógini.

Undir viðgerðini vóru fleiri tinglimir hjá samgonguni, sum høvdust at, at landsstýrið brúkar eina ivasama heimild í matvørulógini fyri á henda hátt møguliga at steingja skeingingarstøð tí koronasmittan hóttir.

Fleiri tingmenn, eitt nú Brandur Sandoy og Jóhan Eli Poulsen úr Fólkaflokkinum og Johan Dahl úr Sambandsflokkinum, søgdu, at hetta var seinasta ferðin, at teir fóru at atkvøða fyri hesum undantakinum.

Á tingfundi fríggjadagin varð uppskotið endaliga samtykt við triðju viðgerð. 15 tingfólk atkvøddu fyri og 12 ímóti.

Øll í samgonguni umframt Kristin Michelsen atkvøddu fyri, meðan tinglimirnir hjá Javnaðarflokkinum, Tjóðveldi og Framsókn atkvøddu ímóti.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2020

Leggja nýggj tilmæli fram mánadagin

Landsstýrið fer at kunna um nýggjastu tilmælini í sambandi við covid-19 á tíðindafundi, sum verður mánadag seinnapart

Bárður á Steig Nielsen, løgmaður (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Mikudagin hevði farsóttarnevndin fund og vórðu nýggj tilmæli latin landsstýrinum um støðuna við covid-19. Løgmaður segði við Útvarpið í vikuni, at meira kunning væntandi fór at koma um málið seinni í vikuni, og nú boðar Løgmansskrivstovan frá, at nýggj tilmæli verða løgd fram fyrst í komandi viku.

Tað er serliga við landamørkini at avbjóðingin er, tí tað er í londunum rundanum okkum, at nógvir tilburðir verða staðfestir. Í løtuni eru 17 persónar smittaðir við covid-19 í Føroyum, og nógvir teirra eru staðfestir positivir eftir at teir hava verið uttanlands.

Á tíðindafundi 9. november vórðu tilmælini fyri ferðandi herd. Tá varð mælt til at lata seg kanna tríggjar dagar undan komu, umframt á flogvøllinum við komu og seks dagar eftir komu. Eisini varð heitt á fólk um at vera serliga ansin, til úrslitið av síðstu kanningini fyriliggur.

Landsstýrið fer at leggja nýggjastu tilmælini fram á tíðindafundi, sum verður mánadag seinnapart.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. desember 2020

Skuggatølini í Føroyum framvegis lág: Trý av 960 høvdu andevni móti covid-19

Úrslitið frá seinnu andevniskanningini, sum varð gjørd í november, er nú kunngjørt – Bert 0,3 prosent av luttakarunum høvdu andevni móti covid-19, og sostatt verður mett, at smittufyribyrgjandi tiltøkini í Føroyum hava riggað væl

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í døgunum 21. til 30. november luttóku tilsamans 960 føroyingar í aldrinum 0-98 ár í kanning av skuggatalinum fyri covid-19 – 52 prosent kvinnur og 48 prosent menn.

Hetta svarar til 64 prosent av teimum, sum fingu innbjóðingarbræv. Millum orsøkirnar til, at fleiri ikki tóku av tilboðnum um luttøku var m.a. tað, at ein tað antin ikki fekk fatur á teimum, ella at tey vóru stødd uttanlands. 

Úrslitini av andevniskanningunum vísa, at bert trý av teimum 960 luttakarunum høvdu andevni móti covid-19 í blóðinum. Hetta svarar til 0,3 prosent. Rokna vit hetta um til alt fólkatalið, sum beint nú er 52.854, svarar tað til 165 persónar (hagfrøðiliga liggur rætta talið við 95 prosent vissu millum 32 - 481), skrivar Deildin fyri Arbeiðs- og Almannaheilsu í tíðindaskrivi.

– 12 av teimum, sum fingu innbjóðing, høvdu havt korona og lótu tí ikki nýggja blóðroynd. Rokna vit hesi afturat skuggatølunum, verður roknaði títtleikin 1.5 prosent millum 972 tilvildarligar persónar.

Samanbera vit hetta við almenna talið fyri koronasmittaði, sum nú er 520, svarandi til uml. 1% av øllum fólkinum, er roknaða úrslit nakað hægri.

Ein líknandi kanning var gjørd um mánaðarskiftið apríl-mai, har 1.075 fólk luttóku. Tá vóru seks fólk, ið høvdu andevni í blóðinum – 0,6 prosent av luttakaranum. 

Niðurstøðan útfrá hesum báðum kanningunum er, at tey almennu koronatølini eru sera eftirfarandi, og at bert heilt fáir føroyingar hava havt smittuna, uttan at vita av tí.

Tískil verður mett, at framferðarhátturin við lættari atgongd til kanning, smittuuppsporan og sóttarhaldi tykist at virka væl, og helst hevur verið avgerandi fyri, at skuggatølini í Føroyum eru so lág.

Kanningarnir er skipaðar á Deildini fyri Arbeiðs- og Almannaheilsu og evnafrøðiligu greiningarnar eru gjørdar á Heilsufrøðiligu Starvsstovuni.

Verkætlanin er gjørd í samstarvi millum Deildina fyri Arbeiðs- og Almannaheilsu, Heilsufrøðiligu Starvsstovuna, Landssjúkrahúsið, Fróðskaparsetur Føroyar og Landslæknan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. desember 2020

Føroyingar eiga líka stóra nettoogn sum danir

Føroysk húski eiga fíggjarligar ognir fyri næstan 16 milliardir og hava knappar 12 milliardir krónur í skuld

(Mynd: gis.torshavn.fo)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Danir hava eina munandi hægri eftirlønaruppsparing, enn føroyingar, men føroyingar hava bæði lægri skuld og eiga sethús og bilar fyri hægri virði í miðal, enn donsk húskir gera. Harafturat hava føroyingar í miðal meira pening standandi á bók, enn danir.

Landsbanki Føroya hevur mett um samlaðu ognina og skuldina hjá føroyskum húskjum í 2018 fyri at kanna, hvussu skuldarbundin føroysk húskir eru í mun til sína inntøku, og hvussu stór samlaða ognin og skuldin hjá føroyingum er, samanborið við onnur lond.

Føroysk húskir eiga fíggjarligar ognir fyri nærum 16 milliardir krónur. Umframt hesar fíggjarligu ognirnar kemur eftirlønaruppsparingin og harafturat eiga føroyingar aðrar realar ognir, sum til dømis sethús, bilar og bátar.

Samanbera vit ognina hjá føroysku húskjunum við tí hjá húskjum í øðrum londum, er lættari at meta ognina í mun til tøku inntøkuna, ístaðin fyri í krónum og oyrum.

Føroysku húskini eiga eina samlaða ogn, ið er nærum 6,5 ferðir tøku inntøkuna. Tað vil siga, at fíggjarliga ognin saman við virðinum á sethúsi, bili og báti hjá øllum føroyskum húskjum tilsamans, er 6,5 ferðir so stór sum samlaða inntøkan eftir skatt hjá føroysku húskjunum í 2018. Hetta er tað, sum føroysk húskir eiga av bruttoogn, tað vil siga áðrenn skuldin hjá føroyingum verður trekt frá.

Føroyingar hava skuld fyri umleið 11,7 milliardir krónur tilsamans við ársenda 2018. Føroyingar hava í miðal lægri skuld, enn bæði danir og íslendingar. Samlaða skuldin hjá føroysku húskjunum er 1,36 ferðir tøku inntøkuna, og liggur beint oman fyri miðal, tá samanborið verður við onnur OECD lond. Hjá dønum er skuldin 2,81 ferðir tøku inntøkuna, ímeðan hon er 2,26 ferðir inntøkuna hjá íslendingum.

Nettoognin, sum er samlaða ognin minus skuld hjá føroysku húskjunum, er fimm ferðir tøku inntøkuna. Tað vil siga innlán í banka, virðisbrøv og eftirlønaruppsparing saman við virðinum á sethúsi, bili og báti minus skuld hjá øllum føroyskum húskjum tilsamans, er fimm ferðir so stór sum samlaða inntøkan eftir skatt hjá øllum føroysku húskjunum tilsamans í 2018.

Til samanbering er samlað ogn minus skuld 5,2 ferðir tøku inntøkuna hjá dønum, meðan hon er 5,5 ferðir tøku inntøkuna hjá íslendingum. 

Kelda: landsbankin.fo

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2020

Fimm milliónir játtaðar til nýggja kirkju á Argjum

Sambært samtyktini skal fíggingin brúkast til at gera útiøki við parkeringsøki. Almenningurin skal afturfyri fáa atgongd til parkeringsøkið

Annika Olsen, borgarstjóri í Tórshavnar kommunu, skrivaði týsdagin undir játtanarskrivið, sum varð handa kirkjuráðnum (Mynd: torshavn.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Tórshavnar kommuna hevur nú játtað fimm milliónir krónur til at byggja nýggja kirkju á Argjum. Argir er vaksið nógv seinastu árini við nógvum nýggju borgarum, og tí er kirkjan kærkomin.

Kirkjuráðið á Argjum hevur biðið Tórshavnar kommunu, um at vera við í fíggingini., og hetta er ein fortreyt fyri, at nýggja kirkjan hjá argjafólki gerst veruleiki, sambært torshavn.fo.

Sambært samtyktini skal fíggingin brúkast til at gera útiøkið við parkeringsøki v.m, og at almenningurin afturfyri fær atgongd til parkeringsøkið.

Annika Olsen, borgarstjóri í Tórshavnar kommunu, skrivaði týsdagin undir játtanarskrivið, sum varð handa kirkjuráðnum.


Mynd: torshavn.fo

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2020

Nærkast 53.000 íbúgvum

Fólkatalið vaks við beint yvir 100 fólkum í oktober, og nú búgva 52.854 fólk í Føroyum. Tað er met, og í ár er fólkatalið vaksið við 730 fólkum

Tað vóru næstan 900 fleiri íbúgvar í Føroyum fyrst í november í mun til fyrst í november 2019 (Mynd: Hagstova Føroya)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Hagstovan hevur nú gjørt nýggjastu tølini viðvíkjandi fólkatalinum í Føroyum upp.

Tey vísa, at tað fyrst í november búðu 52.854 fólk í Føroyum. Hetta er met, og tað eru 102 fólk fleiri enn fyrst í oktober.

Við ársbyrjan búðu 52.124 fólk í Føroyum, so harvið er vøksturin higartil 730 fólk. Um samborið við fyrst í november í fjør, so var fólkatalið beint undir 52.000 (51.988). Harvið eru beint undir 900 fólk fleiri búsitandi í Føroyum nú, og tað gongur skjótt ímóti 53.000 íbúgvum.

Viðvíkjandi kyni, so vóru næstan 200 fleiri mannfólk búsitandi í Føroyum tíðliga í november: 27.380 mannfólk -  51,8 prosent - og 25.474 konufólk - 48,2 prosent.

40,2 prosent av íbúgvunum er búsitandi í Suðurstreymoy. Næststørsta økið er Eysturoyggin, har 22,6 prosent búgva.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2020

- Vit fingu greið svar upp á tveir ógvuliga stórar spurningar

Edmund Joensen fegnast um samráðið við verjumálaráðharran Trine Bramsen og uttanríkismálaráðharran Jeppe Kofod, har handilsviðurskifti við vesturheimin og trygdarviðurskifti í arktiska økinum vórðu umrødd

Michael Aastrup Jensen, uttanríkisorðførari hjá Vinstra, var saman við Edmundi Joensen til fundin (Mynd: Sambandsflokkurin á Fólkatingið)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hósdagin vóru Edmund Joensen, fólkatingslimur fyri Sambandsflokkin, og Michael Aastrup Jensen, uttanríkisorðførari hjá Vinstra til samráð við Trine Bramsen, verjumálaráðkvinnu og Jeppe Kofod, uttanríkisráðharra.

- Eg eri sera nøgdur við samráðið. Vit fingu greið svar upp á tveir ógvuliga stórar spurningar, segði Edmund Joensen eftir samráðið.

Betri handilsviðurskifti við vesturheimin
Í dag hevur føroyski útflutningsmarknaðurin trupulleikar at náa vesturlendsku marknaðunum við tilvirkaðum vørum. Um stóri ES-marknaðurin verður latin upp fyri føroyskum útflutningi, verða Føroyar av sær sjálvum minni bundnar at teimum eysturlendsku marknaðunum, sum vit í dag útflyta nógv til.

Løgmaður hevur tí sent eina umbøn til forkvinnuna fyri ES-kommissiónina, Ursulu von der Leyen, um eitt tættari samstarv, og Mette Frederiksen, forsætisráðkvinna, hevur sagt, at hon stuðlar hesari umbøn. Jeppe Kofod, uttanríkisráðharri, segði tað heilt greitt til samráðið:

- Tað eru Føroyar, sum samráðast við ES, og Danmark slóðar fyri, segði hann.

- Tískil hava vit nú tær bestu samráðingartreytirnar fyri at fáa eina nýggja og betri handilsavtalu við ES.

Betri trygdarviðurskifti í arktiska økinum
Trine Bramsen, verjumálaráðkvinna, greiddi frá, at danska stjórnin í næstum ætlar at seta 1,5 milliard krónur av til at betra um trygdina í tí arktiska økinum. Hon staðfesti eisini, at tað er eitt gott samskifti millum føroysku og donsku stjórnirnar, eisini um málið viðvíkjandi at seta ein møguligan NATO-radara upp í Føroyum.

- Eingir trupulleikar eru í samskiftinum, og føroyska landsstýrið er við til at taka allar avgerðir viðvíkjandi einum NATO-radara í Føroyum, segði hon.

Edmund Joensen er nøgdur við samráðið, sum hann heldur hepnaðist væl.

- Endamálið við samráðnum var at slóða fyri vegnum og gera tað heilt greitt, at tað er Landsstýrið og Løgtingið, sum situr fyri borðendan og skal føra samráðingar og taka tær endaligu avgerðirnar - bæði tá víðvíkir marknaðarviðurskiftum og á tí verjupolitiska økinum. Og tað fingu vit váttað, sigur Edmund Joensen at enda.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2020

Nú skulu Føroyar fáa eitt betri fongsul

Við 1,5 millión frá donsku stjórnini kemur gongd á málið at betra um fysisku karmarnar hjá kriminalforsorgini í Føroyum

Arrestin í Mjørkadali

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Við veitanini frá donsku stjórnini upp á 1,5 milliónir krónur á fíggjarlógini, eftir umboðan frá Sambandsflokkinum, kemur nú veruliga gongd í málinum um at betra fysisku karmarnar hjá kriminalforsorgini í Føroyum. Tað er harðliga tiltrongt.

Kriminalforsorgin hevur leingi ynskt sær tað betri, og landsstýrið hevur samskift við bæði forsætisráðharra Mette Frederiksen og løgmálaráðharra Nick Hækkerup um tað. Føroyskir varðhaldsfangar, og fangar sum avsona fongsulsrevsing, hava ikki somu umstøður ella rættindi, sum samsvarandi í Danmark og Grønlandi.

Men nú kemur endiliga gongd í málinum. Eftir umboðan frá Sambandsflokkinum á Fólkatingi eru 1,5 milliónir krónur settar av á fíggjarlógini til at kanna, hvussu umstøðurnar hjá Kriminalforsorgini í Føroyum kunnu betrast.

Kriminalforsorgin er ríkismál, og tí er tað danska stjórnin, ið fíggjar arbeiðið.

Munur á rættindum
Í arrestini í Mjørkadali sita ung inni saman við teimum eldru. Arrestin og varðhaldið er ikki skilt at, og tey, ið sita inni, hava ikki møguleika fyri at fara til arbeiðis ella at luttaka í øðrum sosialum virksemi, sum tey annars í nógvum førum hava rætt til, tí eingin almenn farleið er til Mjørkadals.

Avbyrgda staðsetingin í Mjørkadali er harumframt ein avbjóðing fyri bæði starvsfólk og tey sum sita inni, serliga tá veðrið er ringt. Hetta eru dømir, sum tey ið arbeiða í Kriminalforsorgini og eisini Amnesty International hava víst á.

Við øðrum orðum eru fysisku karmarnir hjá kriminalforsorgini í Føroyum als ikki nøktandi.

- Kriminalforsorgin hevur leingi ynskt sær betri umstøður, og av tí, at Kriminalforsorgin er eitt ríkismál, má peningurin til hetta málið koma úr Danmark. Eg vóni, at tað førir við sær, at føroyingar fáa líka góð fongsulskor, sum tey hava í Danmark, og sum tey eisini hava fingið í Grønlandi við spildurnýggja fongslinum.

- Nú verður í fyrsta umfari gjørd ein kanning av fysisku umstøðunum, og so verða tað tilmælini frá tí kanningini, sum koma at avgera, hvussu betrast kann um umstøðurnar hjá Kriminalforsorgini í Føroyum. Nú er í øllum førum gongd komin á málið, og tað gleðir meg sera nógv, sigur Edmund Joensen, fólkatingslimur fyri Sambandsflokkin.

Átakið merkir, at ein kanning av fysisku karmunum hjá Kriminalforsorgini í Føroyum verður gjørd í 2021. Úrslitini frá hesi kanning verða partur av fyrireikingunum til eina komandi fleiráraavtalu frá 2022 og fram.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2020

Føroyar og Noreg samd um fiskiveiðuavtalu fyri 2021

Londini eru samd um, at býtið av kvotum verður tað sama í 2021, sum tað hevur verið í ár

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Føroyar og Noreg komu í vikuni ásamt um avtalu um sínámillum fiskiveiðirættindi fyri 2020. Hóast serliga toskakvotan í norskum sjógvi hækkar munandi komandi ár, og Føroyar vóru sinnaðar at lata Noreg aftur fyri eina hækking av føroysku toskakvotuni, fekst ikki semja um broytingar.

Londini bæði vóru tí samd um, at býtið av kvotum landanna millum í 2021 verður tað sama, sum tað hevur verið í ár.

Føroysku kvoturnar av botnfiski í norskum sjógvi í 2021 verða 4.945 tons av toski, 1.100 tons av hýsu, 500 tons av upsa og 400 tons av øðrum fiskasløgum.

Norsku kvoturnar í føroyskum sjógvi verða tær somu í 2021 sum í 2020. Kvotan av longu og blálongu verður 2.500 tons, kvotan av brosmu 2.000 tons og kvotan av øðrum fiskasløgum verður 800 tons. Makrelkvotan, sum Noreg fær frá Føroyum, verður eisini óbroytt 6.600 tons.

Umframt kvotabýtið fáa føroysk skip atgongd at fiska 4.000 tons av toski og 350 tons av hýsu, sum eru fingin til vega í sínámillum avtaluni millum Føroyar og Russland, í norskum sjógvi. Hetta eru 600 tons meir enn í ár. Norska atgongdin at fiska svartkjaft í føroyskum sjógvi hækkar við 4.800 tonsum upp í 34.800 tons.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2020

Fyrrverandi FT-stjóri í Nema-nevndina

Kristian Reinert Davidsen er komin í nevndina í Nema

Kristian Reinert Davidsen (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Fyrrverandi stjórin í Føroya Tele, Kristian Reinert Davidsen, er nú nevndarlimur hjá kappingarneytanum hjá almenna televeitaranum, Nema.

Tað stendur í fráboðan til Skráseting Føroya.

Kristian Reinert Davidsen var stjóri í Føroya Tele frá 2006 til til 2015, men fór síðani í starv sum stjóri hjá grønlendska telefelagnum, Tele-Post, har hann framvegis er.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2020

Bygdaráð keypir whisky og ginn fyri 20.000 krónur

Bygdaráðið í Kvívík vil eisini ogna sær fyrstu droparnar frá Faer Isles Distellery, ið ætlar at byggja brennarí í Kvívíkshaganum

Faer Isles Distillery ætlar at byggja brennar í Kvívíkshaganum (Modellmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Bygdaráðið í Kvívíkar kommunu samtykti á undanfarna fundi sínum at keypa brennivín – whisky og ginn – fyri 20.000 krónur.

Hetta framgongur av fundarfrágreiðingini  frá fundinum 9. november, har bygdaráðið eisini lat stuðul til onnur feløg, eitt nú ítróttafeløg.

Talan er í hesum førinum um eitt slag av stuðli til Faer Isles Distellery, sum hevur ætlanir um at fara undir at byggja whiskybrennarí í Kvívíkshaganum.

Fíggjarnevndin hjá Kvívíkar kommunu mælti bygdaráðnum til at keypa whisky og ginn frá lokalu brennivínsframleiðarunum fyri 20.000 krónur “uttan at tekna limagjald”. Hetta tilmælið varð samtykt av bygdaráðnum.

Faer Isles Distellery er um at vera klárt at fara undir sína framleiðslu av whisky og ginn, og í løtuni er møguligt hjá almenninginum at seta pengar í felagið og harvið gerast limur í ‘Faer Isles Founders Club’, sum gevur ávísar ágóðar, eitt nú ein part av tí fyrsta brygginum, sum kemur frá virkseminum.

Fyrst í komandi ári verður farið undir at tekna sjálvan partapeningin. Og eftirsum áhugin í Føroyum er so stórur fyri hesum ‘stovnaraklubba’, er eisini ætlanin at tekna 20 prosent av partapeninginum lokalt sum ‘community funding’. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2020

Grava nú út fyri íbúðum í Fuglafirði

Fyribils gongubrúgv verður gjørd um Gjógvará nú nógv tung ferðsla verður eftir smølu brúnni

(Mynd: fuglafjordur.fo)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Farið er nú undir umfatandi arbeiði at byggja 18 íbúðir í fjørðuni undir vegnum úti á Land í Fuglafirði.

Heimasíðan hjá Fuglafjarðar kommunu skrivar at farið varð undir byggibúningararbeiðið í gjár. Tað er fyritøkan JHR, sum hevði lægsta boðið, og stendur fyri arbeiðinum.

Fyrst verður moldin grivin oman av, og so verður ein arbeiðsvegur gjørdur oman ímóti fjørðuni, soleiðis at til ber at byrja at planera fyri íbúðarblokkinum. Avgrevsturin verður koyrdur út á moldgoymsluna á Brúnarenda.

Kommunan skipar fyri at gera 8-10 parkeringspláss í niðara borð norðan fyri grevstrarøkið, soleiðis at bilar ikki standa parkeraðir út ímóti vegnum.

Skipað verður fyri eini avmerktari gongubreyt í ovara borð í komandi viku, har fólk kunnu ganga framvið arbeiðsøkinum. Betongklossar við rekkverki verða settir upp. Eisini verða fleiri arbeiðsljósmastrar settar upp fyri at upplýsa arbeiðsøkið betur.

Ein gongubreyt úr timburi verður gjørd um Gjógvará í komandi viku, soleiðis at gangandi verða atskild frá tungu ferðsluni. 

Fyribils gongubrúgv verður í komandi viku gjørd um Gjógvará nú nógv tung ferðsla skal koyra eftir smølu brúnni (Mynd: Google)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2020

Fyrsta flagið til langhylin loyst

Nú byrjar arbeiðið at byggja langhyl í Gundadali fyri 147,5 milliónir krónur

Annika Olsen, borgarstjóri (Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Á samkomu seinnapartin mikudagin loysti Annika Olsen, borgarstjóri í Havn, fyrsta flagið fyri langhylinum í Gundadali. Borgarstjórin greiddi eisini stutt frá verkætlanini, sum er slóðbrótandi í føroyskari ítróttasøgu.

Tað er byggifelagið J&K Petersen, sum fer at standa fyri byggja altjóða langhylin, sum eftir ætlan verður liðugur við árslok 2023. Høvuðsarbeiðstøkusáttmáli er gjørdur við J&K uppá 147,5 milliónir krónur.

SNA hevur teknað og lagt Langhylin til rættis.

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

Í tilgongdini fram ímóti langhylinum hevur Tórshavnar kommuna verið á fundum við altjóða svimjisambandið FINA. Sambandið hevur millum annað samskift við bygginevnd og teknisku fyrisiting í Tórshavnar kommunu um staklutir í uppskotinum fyri at taka øll neyðug atlit at krøvum til altjóða kappingar. 

Langhylurin í Gundadali kann, umframt allar føroyskar kappingar, eisini hýsa altjóða kappingum nógv áratíggju fram í tíðina. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2020

Hundatrøð letur upp við Óðinshædd

Hóast arbeiðið at gera gøtur ikki er liðugt enn, er tørvurin á hundaluftingarøki so stórur, at trøðin letur upp fyri almenninginum longu nú, sigur Tórshavnar kommuna

Mynd: Tórshavnar kommuna

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Farna vikuskiftið lat upp ein nýggj hundatrøð fyri hundar og hundaeigarar við Óðinshædd í Havn.

Trøðin er í frílendisætlanini fyri Boðanes - Hoydalar frá 2013 sett av til hundaøki.

– At hundaeigarar nú fáa eina trøð í býnum fer at verja náttúru, fuglalív og margfeldi í økinum, tí leysir hundar hava mangan verið at sæð fram við Hoydalsá og har um leiðir til ampa fyri fjølbroytta djóralívið í Niðastu Hoydølum.

– Nú hundatrøðin letur upp, er laga manni at brúka trøðna, sum er løgd av til júst hundar. Á trøðni kunnu fólk og hundar teirra ganga túr og fáa fríska luft, skrivar Tórshavnar kommuna.

Økið er stikað inni, og urtagarðsfelagið Hjálpirót er farið undir at gera gøtur á trøðni, men hóast tað arbeiðið ikki er liðugt enn, er tørvurin á hundaluftingarøki so stórur, at trøðin longu er latin upp fyri almenninginum.

Leiðreglur um økið verða festar upp á skelti. Góðir parkeringsmøguleikar eru í nærumhvørvinum, og beinkir verða settir upp inni á økinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. desember 2020

500.000 krónur til fíggjarliga sperdar barnafamiljur

Árliga jólakonsertin hjá Barnabata var í Hoyvíkar kirkju sunnukvøldið – Sum nakað nýtt var ársins konsert eisini víst beinleiðis í sjónvarpinum

Mynd: Barnabati/Facebook

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Sunnukvøldið var árliga jólakonsertin hjá Barnabata í Hoyvíkar kirkju. Eins og undanfarin ár var endamálið at savna inn pening til fíggjarliga sperdar barnafamiljur.

Sum nakað nýtt var ársins konsert eisini víst beinleiðis í sjónvarpinum hjá Kringvarpi Føroya.

Tey, sum framførdu, vóru Marius Ziska, Jens Marni Hansen, Tóra & Pætur við Keldu, Ernst Sondum Dalsgarð, Ung-stjørnuskot, Morgunkórið, Blátt gras og Xperiment.

Tá jólakonsertin varð umrødd í morgunsendingini hjá Kringvarpinum, varð nevnt, at Barnabati undanfarin ár hevði fingið millum 60.000 og 70.000 krónur inn í sambandi við konsertina. Upphæddin í ár var nakað væl hægri. Felagsskapurn boðaði mánadagin frá, at heilar 500.000 krónur komu inn.

Tey, sum ynskja at søkja um jólahjálp frá Barnabata kunnu søkja fram til týskvøldið 8. desember. Meira kunning fæst á heimasíðuni hjá felagsskapinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2020

Gamla missiónshúsið á Strondum er nú tikið niður

Tað varð bygt í 1936 og avloyst fyri skjótt trimum árum síðani

Mynd: Lydia Frederiksberg

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Soleiðis sá tað út áðrenn: 


Mynd: Sjóvar kommuna

Nú er einki eftir av gamla missiónshúsinum á Strondum í Strandatúni. Sjóvar kommuna boðaði 20. november frá, at so skjótt tað verður samanhangandi gott veður í nakrar dagar, verður farið undir arbeiðið at taka bygningin niður.

Hetta er nú gjørt.

Myndir: Lydia Frederiksberg

Sí fleiri myndir her

Gamla missiónshúsið á Strondum varð bygt í 1936 og var brúkt líka til februar í 2018, tá nýggja missiónshúsið, sum er bygt skamt frá gamla húsinum, varð tikið í brúk. 


Nýggja missiónshúsið liggur næstan beint við, har sum tað gamla, ið var vorðið ótíðarhóskandi, stóð (Mynd: sjovar.fo)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2020

Enn ein heiður til VFI-átak

Closed for Maintenance hevur vunnið “EM í kreativiteti”

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Átakið Closed for Maintenance hjá Visit Faroe Islands, sum fekk útlendingar í hópatali at koma til Føroyar at hjálpa til at bøta um ferðafólkaviðurskiftini í føroysku náttúruni hevur fingið enn ein heiður.

Átakið hevur vunnið Grand Prix í ‘Creative Effectiveness” hjá Eurobest, sum eisini verður rópt evromeistaraheitið í kreativiteti. Hetta er partur av Golden Lions samtakinum, og sambært Visit Faroe Islands, er Grand Prix teirra hægsti heiður.

“Hesin heiður er ognaður øllum teimum ið arbeiða í føroysku ferðavinnuni, við vón um eitt betri 2021”, skrivar Visit Faroe Islands á sosialu miðlunum í dag og leggur afturat: “Ein serlig tøkk til kunningarstovur, kommunur og onnur ið hava verið við til at gjørt Closed for Maintenance til nakað heilt serstakt”.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2020

Eg koyri teg, tú koyrir meg

– Um eitt vinfólk er farið í býin, og eg liggi heima, so ringja tey til mín, og eg fari upp at koyra tey. Um eg eri farin í býin og okkurt vinfólk liggur heima, so koma tey eisini upp at koyra meg, og tað er líkamikið um tað er morgun, dagur ella nátt, sigur Brynhild Nolsøe í Lágabø, sum vann hugskotskappingina hjá Ráðnum fyr Ferðslutrygd, Betri Trygging og Trygd

Brynhild Nolsøe í Lágabø

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Ráðið fyri Ferðslutrygd skipaði herfyri, saman við Betri Trygging og Trygd, fyri hugskotskapping um, hvussu vit steðga rúskoyring millum ung.

Vinnari gjørdist 22 ára gamla Brynhild Nolsøe í Lágabø úr Vági. Brynhild kennir sjálv til avbjóðingarnar av at vera partur av náttarlívinum í aðrari bygd, enn teirri tú býrt í. Tí bygdi hennara hugskot á egnar royndir.

Í vinarbólkinum hjá Brynhild hava tey gjørt eina avtalu, ið byggir á tankan: ”Eg koyri teg, tú koyrir meg.” Hetta merkir, at tey skiftast um at koyra:

– Avtalan er tann, at um eitt vinfólk er farið í býin, og eg liggi heima, so ringja tey til mín, og eg fari upp at koyra tey. Um eg eri farin í býin og okkurt vinfólk liggur heima, so koma tey eisini upp at koyra meg, og tað er líkamikið um tað er morgun, dagur ella nátt, greiðir Brynhild frá í lýsingarfilminum, ið er komin burtur úr hugskotinum hjá Brynhild.

– Vit upplivdu, at tað var afturvendandi at tey ungu, ið sendu hugskot inn, vístu á, at avgerðin at koyra rúsaður ikki bygdi á manglandi vitan, men heldur á manglandi amboð at sleppa undan rúskoyring, sigur Lovisa Petersen Glerfoss, stjóri í Ráðnum fyri Ferðslutrygd.

Dómsnevndin var samd um, at tað besta amboðið, ið varð skotið upp, var vinfólkaavtalan hjá Brynhild “Eg koyri teg, tú koyrir meg.”, tí vann hon kappingina,

Annað pláss í kappingini fekk Bára Ellefsen av Signabø, meðan Fía Jacobsen úr Havn fekk triðja pláss.

Eftir at vinnarin var funnin, hevur Brynhild arbeitt saman við eini lýsingarstovu við at menna hugskotið til eina lidna lýsing. Í lýsingini síggja vit Brynhid og hennara vinfólk í býnum og á veg til hús. Í samráð við Brynhild er lýsingin blivin jalig og uppbyggjandi, heldur enn fordømandi og neilig.

Hugburðurin til rúskoyring er broyttur munandi seinastu nógvu árini, og heili 98% av føroyingum siga, at rúskoyring verður ikki góðtikin. Men kortini verða bilførarar javnan tiknir við promillu í blóðinum. Og rúskoyring er orsøk til fjórðu hvørja deyðsvanlukku í ferðsluni. Hetta siga tøl úr norðurlondum. Tí er tað eisini í 2020 týdningarmikið at tosa um at steðga rúskoyring.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. desember 2020

Bannast ov illa: Jenis vil ikki lata stuðul til teknifilm

Ráðgevar mæltu landsstýrismanninum at lata stuðul til ein teknifilm, men tað vil hann ikki gera. Ov nógvar illbønir eru í filminum

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Filmurin “Skúlascam” fær ikki 40.000 krónur í filmsstuðli fyri 2020, hóast ráðgevararnir í Mentamálaráðnum mældu til hetta.

Tað er Jenis av Rana, landsstýrismaður, sum tekur avgerð um hvør skal hava stuðul, og hann metir ikki, at Skúlascam, sum 17 ára gamli Tóki Jansson hevur gjørt, skal fáa pengar úr landskassanum. 

- Eg fái ráð frá ráðgevum allatíðina. Eg lurti eftir teimum, og í hesum førum var tað skrivligt. Eg las væl og virðiliga alt í gjøgnum. Nakrar av umsóknum høvdu teir ikki tilmælt, meðan aðrar vóru tilmældar.

- Og her var ein, sum mær ikki dámdi, segði Jenis av Rana, sum eisini sigur seg hava hugt og lurta eftir hvat verður sagt í filminum, við Dag & Viku í vikuni.

Jenis av Rana (Savnsmynd: Ólavur Fredeiksen / Faroephoto)

Í noktandi svarinum úr Mentamálaráðnum til filmsframleiðaran stendur, at “landsstýrismaðurin metir seg ikki kunna viðmæla stuðli vegna málbrúkið í filminum”.

- Mær dámdi als ikki tað, eg sá. Tá eg seti mína undirskrift á, so góðkenni eg, at hetta er fantastiskt, og tað kundi eg ikki gera við hetta uppskotið til film, segði Jenis av Rana við Dag og viku.

- Mær dámar ikki at fólk bannast, og tað gera vanlig fólk ikki, og tað gera ung yvirhøvur heldur ikki. Í hesum føri snýr tað seg um, at eg skal geva loyvi til, at man fer í landskassan eftir pengum fyri at premiera honum fyri málbrúkið. Og tað kann eg yvirhøvur ikki, segði Jenis av Rana.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2020

Marjun Lómaklett sett sum integratiónsprestur - Øssur Kjølbro loysir av í Klaksvík

Talan er um nýggja tænastu í fólkakirkjuni. Frá 1. februar 2021 og eitt ár fram fer Marjun Lómaklett at gera tænastu millum nýføroyingar. Í tí tíðarbilinum verður Øssur Kjølbro virkandi sóknarprestur í Norðoya vestara prestagjaldi

Marjun Lómaklett, her á Skarði, fer millum annað at hava gudstænastur á enskum máli (Mynd: Fólkakirkjan)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Fólkakirkjan boðaði í vikuni frá, at frá 1. februar komandi ár verður ein nýggj tænasta í fólkakirkjuni. Talan er um ein integratiónsprest, sum kemur at gera tænastu millum teirra, ið eru nýføroyingar.

Tað er Marjun Lómaklett, ið er sett í starvið. Seinastu árini hevur hon starvast sum sóknarprestur í Norðoya vestara prestagjaldi - nú skal hon skjótt starvast sum integratiónsprestur í eitt ár. Meðan Marjun verður burtur frá kallinum sum sóknarprestur, verður tað Øssur Kjølbro, ið eisini er úr Klaksvík, ið verður virkandi sóknarprestur í Klaksvík.

Guðstænastur á enskum
Fólkakirkjan skrivar á heimasíðu sínari, at tað er sett sum mál, at vera við í taka væl ímóti teimum útlendingunum ið velja at seta búgv í Føroyum.

- Aðalmálið er at vera teimum fremmandu, ið koma til landið, til gagns og nyttu andaliga og tímiliga. Tey fremmandu mega kenna seg vælkomin og verða møtt við heitum hjørtum, ið eru hjástødd gerandis og heilagt.

Tveir teir fyrstu mánaðirnar fer Marjun Lómaklett at lýsa og greina økið og finna fram til, hvussu kirkjan á bestan hátt skipar tænastuna.

Ein av uppgávunum hjá integratiónsprestinum verður at hava gudstænastur á enskum máli. Talan er um at byggja brúgv ímillum teir nýggju føroyingarnar, kirkjuna og samfelagið. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2020

Local.fo fingið nýggjar eigarar

Bravo Golf Spf (Nordixis) hevur yvirtikið Local.fo, ið er ein miðil, sum er kendur fyri at bera tíðindi um Føroyar á eingilskum máli – Nýggi redaktørurin er Búi Tyril, sum eisini er ritstjóri á Faroe Business Report

Frá vinstru: Torleif Joensen, Maria Olsen, og Búi Tyril

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Bravo Golf Spf (Nordixis) hevur yvirtikið Local.fo, ein miðil sum er kendur fyri at bera tíðindi um Føroyar á eingilskum máli. Yvirtøkan er veruleiki aftaná at Torleif Joensen, fyrrverandi eigari og ein av stovnarunum av Local.fo, kom ásamt við keyparan um yvirtøkuna fyri ein kostnað sum ikki verður upplýstur.

Nýggjur redaktørur er Búi Tyril, sum eisini er ritstjóri og útgevari av Faroe Business Report.

Local.fo varð sjósett fyri skjótt trimum árum síðani.

– Hetta er ein spennandi verkætlan sum vit fara at gera alt fyri at menna víðari, segði Maria Olsen, stjóri á Nordixis.

– Vit hava fleiri nýggjar tænastur ávegis, sum vit meta passa væl saman við Local.fo; eitt nú verður talan um at fáa ávísa samskipan millum Local.fo og Faroe Business Report.

Ætlanin er, sambært redaktørinum, at gera nyttu burturúr, at Local.fo nær út til eitt stórt tal av brúkarum kring heimin umvegis sjálva netsíðuna Local.fo so væl sum via eitt nú Facebook síðuna av sama navni.

– Á Local.fo heimasíðuni hava higartil í ár verið umleið 430.000 vitjanir og um 185.000 brúkarar. Hetta sigur nakað um, at her er nógv at arbeiða við og stak góðir møguleikar, serliga í sambandi við ferðavinnu men eisini tá tað kemur til at veita eina týðandi tænastu til útlendingar við áhuga fyri Føroyum, íroknað vinnuligum áhuga.

Torleif Joensen viðmerkti:

– Tey seinastu næstan trý árini hevur verið arbeitt fram ímóti at Local.fo skal vera ein týdningarmikil veitari av tíðindum og øðrum upplýsingum um Føroyar til útheimin. Hetta er nú veruleiki, og eri eg glaður fyri at teir nýggju eigararnir eru eldsálir ið fara at menna tænastuna uppaftur meira. Tað verður spennandi at fylgja við.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2020

Hendan greipan er gull verd

Líggjas í Bø, sum var ein av teimum fyrstu at ala í Føroyum, heldur, at alingin í Føroyum er nógv betur fyri í dag

Rúni M. Hansen, nevndarformaður í Bakkafrost saman við stjóranum Regin Jacobsen. Mynd Jens K. Vang

SkrivaÐ:

Jan Müller

Tað verður nógv tosað um at vinna greipuna í ítróttinum í júst hesum døgum.  Í vinnulívunum er hugtakið eisini at síggja.

Nevndarformaður í størsta føroyska felagnum, Rúni M. Hansen, og stjórin, Regin Jacobsen, hava í mong ár staðið á odda fyri Bakkafrost. Tey síðstu árini er felagið vorðin ein týðandi leikari á altjóða alipallinum. Í nýliga útkomnu bókini um Bakkafrost, sigur Líggjas í Bø, vinnulívsmaður, m.a. um hesar báðar, at teir eru gull verdir:

”Og tann greipan, Regin Jacobsen og Rúni M. Hansen, er nógv meira verd enn bara eitt pluss eitt,” sigur kendi norðingurin. 

Líggjas í Bø, sum var ein av teimum fyrstu at ala í Føroyum, heldur eisini, at alingin er nógv betur fyri í dag. Størsti vandin er sjúka.

”Vit eru tó nógv sterkari í dag. Vit sóu tað herfyri, tá illgruni var um, at ILA aftur var í alilaksi í Hvannasundi. Allar skipanir eru so góðar í dag, trygdarskipanir og aðrar skipanir. Og eg meini, at longu áðrenn ILA-sjúkan í Hvannasundi varð endaliga staðfest, høvdu teir slaktað allan fiskin. Og soleiðis sum vinnan er útgjørd í dag, so tekur tað bara eina viku at tøma ein heilan fjørð," sigur Líggjas í bókini um Bakkafrost.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2020

Íløgurnar brynja Bakkafrost til framtíðina

- og minka um lívfrøðiliga váðan og gera felagið kappingarførari í mun til útlandið

Rúni M. Hansen, nevndarformaður í Bakkafrost í nýggju bókini um fyritøkuna: - Tað at verða eitt lutfalsliga stórt felag í einum lítlum samfelag, er ein stór ábygd hjá teimum, sum varða av felagnum, og tí má serstakt umhugsni til, bæði tá talan er um íløgur og raksturin annars

SkrivaÐ:

Jan Müller

Bakkafrost hevur gjørt stórar íløgur síðstu árini, og nýliga hevur felagið skrivað undir sáttmálar um at útbyggja smoltstøðirnar á Viðareiði, á Norðtoftum og á Glyvradali.

Um íløgurnar hjá felagnum yvirhøvur, sigur nevndarformaðurin í Bakkafrost, Rúni M. Hansen í nýggjari bók, sum herfyri kom út um fyritøkuna Bakkafrost:

”Íløgurnar hava sum endamál at brynja felagið til framtíðina við at minka um lívfrøðiliga váðan og at gera felagið kappingarførari í mun til útlandið. Vit skulu ikki gloyma, at tað er við útlandið vit kappast. Standa vit okkum í kappingini, kunnu vit varðveita nógv arbeiðspláss í landinum. Tað er tá vit kunnu skapa virksemi og virðisøkja í Føroyum," sigur Rúni M.Hansen og heldur fram:

"Tí mugu vit sum felag alla tíðina miðja okkum eftir at verða so kappingarfør sum gjørligt, og politikararnir mugu miðja eftir at seta kappingarførar karmar í mun til útlandið. Svíkur ein av hesum, missa vit øll bæði arbeiðspláss og virðisøkingina út av landinum, og á tann hátt tapir alt samfelagið."

Hann sigur víðari, at tað, at góðir karmar eru lagdir fyri føroysku alivinnuna seinastu nógvu árini, hevur millum annað gjørt, at føroyska alivinnan hevur ment seg innan hesar karmar og klárar seg væl í altjóða kappingini í dag – eisini tá tað kemur til at draga at sær kapital til íløgur.

Hesi orðini hjá nevndarformanninum í Bakkafrost finna vit í áhugaverdu bókini um Bakkafrost, sum kom út í summar.

Rúni M. Hansen leggur afturat, at tað at verða eitt lutfalsliga stórt felag í einum lítlum samfelag er ein stór ábygd hjá teimum, sum varða af felagnum, og tí má serstakt umhugsni til, bæði tá talan er um íløgur og raksturin annars.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. desember 2020

Søgulig umbering til grønlendsk børn

Frágreiðing um tey grønlendsku sokallaðu 'eksperimentbørnini' varð kunngjørd í týsdagin

(Savnsmynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Danska stjórnin gav í morgun eina almenna umbering til tey 22 grønlendsku børnini, sum í 1951 vórðu send til Danmarkar.

Tað boðaði danska forsætismálaráðið frá í vikuni.

Tað hendir nú ein frágreiðing er gjørd í málinum.

Tey 22 sokallaðu ‘eksperimentbørnini’ vóru partur av eini sosialari roynd, har tey skuldu avvenjast við tað grønlendska fyri í staðin at gerast ein partur av dansktmælta úrvalsliðnum í Grønlandi.

Tað var undanfarna stjórnin, sum bílegði hesa frágreiðingina í februar í fjør.

- Eg havi fylt hesum málinum í fleiri ár, og eg gerist framvegis rørd av teimum menniskjaligu lagnunum, sum eru í hesum málinum, sigur Mette Frederiksen, forsætisráðkvinna í tíðindaskrivinum.

- Atlitini hjá børnunum vóru sett til viks. Tey mistu bondini til teirra familjur og ætt, teirra lívssøgu, til Grønlands og harvið til sítt egna fólk, sigur Mette Frederiksen.

Mette Frederiksen segði í eini røðu í fjørsummar, at tað fyrsta hon fór at gera sum stjórnarleiðari var at bera fram eina umbering til ‘Godhavnsdreingirnar’ og ‘tey børn, ið vórðu tvingað at gerast donsk’.

‘Godhavnsdrengene’, ið vórðu fyri harðskapi og kynsligum ágangi í tíðini 1946 til 1976 á donskum barnaheimum, fingu eina almenna umbering í august í fjør.

Og nú kemur so umberingin til børnini.

- Vit kunnu ikki broyta tað, ið er hent. Men vit kunnu taka ábyrgdina á okkum, og geva teimum, vit skuldu ansa eftir, men svíktu, eina umbering, sigur Mette Frederiksen.

Kim Kielsen, landsstýrisformaður hevur hesa viðmerking:

- Tað nívir meg at lesa um lagnuna hjá teimum 22 børnunum. Teirra serligi uppvøkstur fekk stórar avleiðingar fyri teirra viðurskifti til familjuna og samfelagið og ikki minst fyri teirra samleika sum grønlendingar.

- Nú skjótt 70 ár seinni, hava vit sjálvstýri og samstarvið millum Danmark og Grønland er nógv ment. Í dag eru vit javnbjóðis partar, sum í felag hyggja at søguni og merkja og síggja avleiðingarnar av farnum politiskum avgerðum.

- Vit hava lært og vilja altíð læra av okkara felags søgu, bæði ta góðu og tær minni góðu síðurnar av søguni, sigur Kim Kielsen.

Av teimum 22 eru seks eftir á lívi. Tey hava fingið eitt persónligt bræv frá Mette Frederiksen.

- Eg veit, at eitt bræv – eitt einstakt orð – ikki kann viga upp fyri lívslongum sakni. Og tað er tú, sum gert av, um umberingin kann brúkast víðari í lívi tínum, skrivar hon millum annað í brævinum, sambært Ritzau. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2020

Christian prinsur fingið korona

Donsku krúnprinsahjúnini farin í sóttarhald á Amalienborg

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Øll danska krúnprinsafamiljan fór mánadagin í sóttarhald, nú 15 ára gamli Christian prinsur hevur fingið staðfest corona, upplýsti danska kongshúsið í eini fráboðan.

Fyrstiføddi hjá krúnprinsahjúnunum varð testaður eftir at boð sunnudagin komu um, at smittan gongur í Tranegårdskolen í Hellerup, har prinsurin gongur í skúla.

Eftir at royndin vísti, at Christian er positivur, er hann farin í sóttarhald á Frederiks VIII’s Palæ á Amalienborg.

Christian prinsur hevði ikki verið í samband við onnur í kongshúsini enn krúnprinsafamiljuna, sum øll fór í sóttarhald eftir ráðgeving frá Styrelsen for Patientsikkerhed.

Fredrik krúnprinsur og Mary krúnprinsessa avlýstu tí øll tiltøkini, sum tey skuldu havt verið til hesa komandi tíðina, skrivar dr.dk.

Christian prinsur er tann fyrsti í kongaligu familjini í Danmark, sum hevur fingið smittuna, í hvussu so er, hvat almenningurin veit um.

Men fleiri onnur kongalig í Evropa hava verið rakt. Longu í mars varð 71 ára gamli Charles krúnprinsur av Onglandi raktur, og sonur hansara, William prinsur, varð eisini smittaður.

Albert prinsur av Monaco var eisini millum tey, sum vóru smittað í mars. Í mai hoyrdist, at belgiski Joachim prinsur hevði fingið korona á eini veitslu í Spania, og nú síðst í november frættist eisini, at svenski Philip prinsur og Sofia prinsessa vóru positiv.

Í gjár boðaði kongshúsið frá, at krúnprinshjúnini og trý yngru børnini, Isabella prinsessa, Vincent prinsur og Josephine prinsessa, eru vorðin kannað, og at tey øll eru staðfest negativ.

Sagt verður eisini, at Christian prinsur eingi sjúkueyðkenni hevur, men at hann, samsvarandi við galdandi reglum, verður verandi í sóttarhaldi til mánadagin 14. desember.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2020

Grønland hevur mist ein av sínum stóru sjónleikarum

Majbritt Bech var av føroyskari ætt – hon gjørdist 48 ár

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Seinasta fríggjadag andaðist grønlendska sjónleikakvinnan Majbritt Bech óvæntað, einans 48 ára gomul.

Majbritt var av føroyskari ætt, dóttur Niclas Beck úr Vági, vanliga róptur Niclas hjá Fanny.

Majbritt Bech var ein av teimum fyrstu, ið fekk útbúgving á sjónleikaskúlanum hjá grønlendska tjóðleikhúsinum. Hetta var í 2014.

Starvsfelagarnir á grønlendska tjóðleikhúsinum, Nunatta Isiginnaartitsisarfia, skriva millum annað í minningarorðum yvir Majbritt Bech, at Grønland við deyða hennara hevur mist ein av sínum stóru sjónleikarum:

Majbritt byrjaði sum leikari longu sum blaðung við smáum leiklutum hjá Silamiut. Her menti talentið seg, og hon gjørdi veruliga vart við seg í leiklutinum í “Den lille Prins”.

Í 2012 kom hon ikk á leikaraskúlan, og var ein av teimum fyrstu, ið fingu útbúgving í 2014. Síðan hava hennara leiklutir í leikhúsinum spent víða.

Majbritt megnaði at vísa allar kenslur og kundi raka okkum beint í hjartarótina, eitt nú í leiklutinum sum Lovisa, sum sang vøgguvísu fyri Ronju í leikinum um Ronju Ránsmannadóttir í 2019. Eisini megnaði hon at fáa okkum at flenna í kíki í leiklutinum sum Jakobiina, sum droymdi um at fáa hita í vesi hjá sær (Arnatsialaat - Rez Sisters, 2016) og í ógloymandi leiklutinum sum Nille, ið skeldar mannin hjá sær út (Jappa 2016). Nógv børn minnast hana eisini sum ’Juulimaaq’ og fleiri aðrar leiklutir í Juulimaaq frá 2017.

Hon var dugnalig, hjálpsom og lyfti sínar viðleikarar á pallinum. Sum mentanarberi skein hennara kærleiki og stóra vitan til søguna, málið, sangirnar, grímudansin, trummudansin, tjóðbunan og forteljingina ígjøgnum.

Í summar royndi hon seg eisini sum leikstjóri við góðum úrsliti.

Majbritt kundi tosa við øll og fekk øll av kenna seg væl. Hennara látur smittaði, og hon dugdi at síggja tað stuttliga, eisini í truplum støðum. Hon gav av sær sjálvari, men eisini gávur og viðurkenningar til onnur. Hon hevði umsorgan fyri teimum veiku í samfelagnum. Javnan bar hon teimum posar við mati, tá hon sá, at tørvur var á tí, skrivar viðleikararnir millum annað í minningarorðunum. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2020

USA fær littan verjumálaráðharra fyri fyrstu ferð

Talan er um herovastan Lloyd Austin

Lloyd Austin verður eftir øllum at døma fyrsti litti verjumálaráðharrin í USA. (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Niels Pauli Danielsen

Nývaldi forsetin í USA Joe Biden, fer at tilnevna ein pensjóneraðan herovasta til verjumálaráðharra. Tað skrivar tíðindastovan Reuters.

Talan er um 67 ára gamla Lloyd Austin, ið hevði ábyrgd av herfólkunum hjá USA í miðeystri, tá Barack Obama var forseti.

- Við sermerktum royndum úr herinum, ið spennir seg yvir áratíggjur, er Austin ein sera royndur og høgt skrýddur kommandørur, ið hevur tænt við viðurkenning í fleiri av mest umráðandi leiklutunum í Pentagon, stendur í tíðindaskrivi.

Um Lloyd Austin verður verjumálaráðharri, er hann tann fyrsti litti amerikanarin í tí sessinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2020

Skjótt 91 ára gamla Margareth Kennan fekk fyrsta skamtin

Bretland fór í vikuni í gongd við at koppseta fólk móti korona

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Ein 90 ára gomul kvinna gjørdist fyrsti persónurin, sum varð koppsett móti covid-sjúkuni eftir at Bretland mánadagin byrjaði at koppseta fólk.

Margaret Keenan, sum fyllir 91 í komandi viku kallaði hetta fyri bestu føðingardagsgávuna til hana, skrivar BBC.

Hon fekk fyrsta skamtin av teimum 800.000, sum Pfizer BionTech hevur selt bretsku stjórnini.

Út við 4 milliónir skamtir afturat verða latnir áðrenn hesin mánaðin er úti.

Byrjað varð við at koppseta eldri fólk og fólk, sum starvast í eldrarøktini og heilsuverkinum.

Bretland er fyrsta landið, sum tekur brúk nýggju koppsetingina hjá Pfizer, eftir at hesin heilivágurin varð góðkendur í farnu viku.

Tað er ikki krav at koppsetast í Onglandi. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2020

Kina og Nepal samd um hæddina á Mount Everest

Heimsins hægsta fjall er 8.849 metrar høgt

(Savnsmynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Eftir áralanga ósemju eru grannalondini Kina og Nepal nú komin ásamt um, at heimsins hægsta fjall, Mount Everest, er ein metir hægri enn tað, sum hevur verið alment góðtikið.

Nepal hevur fyrr sagt Mount Everest at vera 8.848 metrar høgd, meðan almenna hæddin hjá Kina hevur ligið fýra metrar undir.

Nú eru grannalondini komin ásamt um, at fjallið, sum á tibetanskum er kent sum Chomolungma og kinesiskum sum Sagarmatha, er 8.849 metrar høgt.

Tað er tjúkki ísurin og kavin á fjallatoppinum, sum er orsøkin til ósemjuna um hæddina.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2020

- Eitt bládýpi av reinari matgleði

Føroyska matstovan Koks er á listanum hjá Forbes yvir tær kulastu matstovurnar í heiminum at vitja í 2021

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Kenda tvístjørnaða matstovan, Koks, frammi við Gjónna, fær framhaldandi rósandi orð í altjóða miðlum og tíðarritum.

Seinasta ‘prýði’ á langa listanum av rósandi viðmælum er eitt pláss á listanum fyri kulastu matstovurnar í heiminum, sambært Forbes, sum er eitt nógv virt amerikanskt vinnutíðarrit.

Forbes hevur gjørt listan “10 coolest Restaurants for 2021” har Koks er einasta norðurlendska umboð saman við heilt serligum matstovum kring heimin, sum eru verdar eina vitjan. Hinar eru í USA, Kili, Japan, Spania, Eysturríki, Tailandi, Fraklandi, Wales.

Forbes brúkar Kristian Brask Thomsen, ein virdur filmsleikstjóri, sum í løtuni ger ein film um serligar Michelin-matstovur, til at lýsa upplivingina av at vitja Koks. Hann sigur nakað soleiðis:

“Føroyar eru eitt spennandi mikrokosmos av spennandi rávørum, norðurlendskari søgu, víkingafrásøgnum, 37 orðum fyri mjørka og enn fleiri fyri ræstan mat, 70.000 seyðir, ein blómandi fiskivinna, hugtakandi fossar, serskøltum, einum tungumáli, sum bert verður tosað av nøkrum 50.000 – og so kulinariska gimsteininum Koks.

Koks hevur eina frumsagnarliga staðseting í einum hobba-umhvørvi, ein tvístjørnað Michelin matstova í einum lágum bóndagarði við flagtekju, nærhendis grønum bøi og einum vatni fult av sílum, fjarskotið mitt í Norðurhøvum. Koks er ein matstova, sum ikki bert roynir at vísa sína burðardygd, men hevur hana í síni kjarnu. Tað mesta av rávørunum eru framleiddar í nánd, í fjallalendinum og havinum. Í samstarvi við bøndur, kavarar, taraserfrøðingar, veiðifólk og fiskimenn. Koks er eitt bládýpi at reinari matgleði”. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2020

Ljóssniðgevi serligan heiður frá Statens Kunstfond

Súni Joensen hevur sett ljós til nakrar av størstu leikupplivilsunum á donskum pallum í ár

Súni Joensen

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Føroyski ljóssniðgevin Súni Joensen úr Nólsoy fekk í vikuni serliga viðurkenning fyri arbeiði hann hevur gjørt á donskum leikpallum hesa seinastu tíðina.

Tað er Statens Kunstfond, sum á hvørjum ári letur virðislønir til palllistafólk, ið hava havt serligan týdning fyri danska palllist.

Í ár vórðu latnar tilsamans 205.540 krónur til fimm palllistafólk. Og teirra millum var Súni Joensen, sum sostatt fekk 41.108 krónur.

Statens Kunstfond sigur um virkið hjá Súna Joensen, at hann fær heiðurin fyri at hava sett ljós á trimum framleiðslum, ið hvør sær standa eftir sum nakrar av størstu leikupplivilsunum í ár.

Talan er um “Ordet” á Aarhus Teater, “Nul” á Teater S/H og Teater Momentum og “Bonnie og Clyde” á Betty Nansen Teater. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2020

Nýggj kjakbók um søgu og søguskriving

Talan er um kjakbók eftir Hans Andrias Sølvará, sum viðger hypotesur um Nólsoyar-Páll við støði í almennum søgufakligum meginreglum – Fróðskapur gevur út

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Fróðskapur hevur givið út bókina Royndin. Ein kjakbók um søgu og søguskriving eftir Hans Andrias Sølvará. Bókin er 160 blaðsíður.

Hetta er ein kjakbók um søgu og søguskriving, sum viðger hypotesur um Nólsoyar-Páll við støði í almennum søgufakligum meginreglum.

Millum annað verða hesir spurningar viðgjørdir í bókini:

• Var Løbner fyrstur at flyta frískt koppingarevni móti pokunum til Føroya longu í 1801?
• Rýmdi Nólsoyar-Páll frá neyðarrópi og hungrandi landsmonnum í apríl 1808?
• Var tað Nólsoyar-Páll, sum gjørdi, at Baugh kapteynur á bretska herskipinum Clio avgjørdi at taka og oyðileggja skansan í Havn 16. mai 1808?
• Var tað rætt av Løbner at yvirgeva skansan uttan at lata nakað skot av?
• Hvørjar mannagongdir og háttaløg eiga søgufrøðingar at halda seg til, tá ið teir granska og skriva søgu?
• Ber tað til hjá søgugranskarum at skriva søgu óheft av sínum egnu persónligu sjónarmiðum?

Spurningarnir eru settir við støði í ítøkiligum tilfari og evnum úr føroyskari søgu, men viðgerðin verður sett í samband við almennar søgufakligar meginreglur.

Hans Andrias Sølvará er professari í søgu á Fróðskaparsetri Føroya, har hann eisini er dekanur á Søgu og Samfelagsdeildini.

Hans Andrias hevur skrivað fleiri bøkur um politisku søgu Føroya. Hann hevur skrivað ein hóp av greinum í ymsum fakligum tíðarritum og bókum um evni úr føroyskari søgu. Eisini hevur hann verið við til at ritstjórna fleiri bøkur og tíðarrit.

Hetta er sjeynda bókin hjá Hans Andriasi, sum Fróðskapur gevur út.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2020

Bob Dylan hevur selt sínar sangir

Universal hevur keypt rættindini fyri metstóra upphædd

(Savnsmynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Amerikanski sangarin, Bob Dylan, hevur selt rættindini til allar sínar meira enn 600 sangir til amerikanska tónleikaforlagið Universal Music Publishing Group, UMG.

Prísurin er ikki almannakunngjørdur, men The New York times skrivar, at talan skal vera um eina upphædd á yvir 300 milliónir dollarar, svarandi um yvir 1,8 milliardir av okkara krónum. Talan er um nýtt heimsmet.

Bob Dylan varð heiðraður við bókmentavirðisløn Nobels í 2016.

79 ára gamli sangarin og sangskrivarin hevur skrivað sangir í seks áratíggjur og gav fyrsta sang sín út í 1962.

Við avtaluni fær Universal-fyritøkan nú inntøkurnar av øllum sangunum hjá Bob Dylan. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2020

Betlehemsstjørna á himmalhválvinum í ár

Fyri fyrstu ferð í 800 ár fella Jupiter og Saturn saman, eins og tær gjørdu um tað mundið Jesus varð føddur

(Mynd: Science Photo Library)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Vit jarðbúgvar kunnu vænta at kunna uppliva eini sermerkt jól á himmalhválvinum. Á ársins stytsta degi, 21. desember, samstundis sum dagarnir fara at leingjast aftur, fara tær báðar størstu gongustjørnurnar í okkara sólarskipan, Jupiter og Saturn, at síggjast sum ein stór dupult gongustjørna.

Hendingin, sum kann síggjast av jørðini, verður kallað “Jólastjørnan”.

Tá tvær stórar gongustjørnur soleiðis síggjast á sama stað av jørðini, koma tær at síggjast sum ein ógvuliga bjørt stjørna. Eins og Betlehemsstjørnan á teimum døgum, tá Jesus varð føddur.

Ikki síðan mars 1226 hevur ein líknandi sjón verið at sæð av jørðini, upplýsir stjørnufrøðingurin Patrick Hartigan á Rice University í Texas, sambært nrk.no.

Jupiter og Saturn hava nærkast hvørøðrum síðan í summar. Í døgunum millum 16. og 25. desember verður tað minni enn diameturin av einum fullmána, sum skilir gongustjørnurnar, og 21. desember fara tær at síggjast sum ein stór dupultgongustjørna.

Ein slíkur tilburður á himmalhválvinum verður kallaður ein konklusjón. Sambært netsíðuni phys.org var ein slík konklusjón í 1226 og eisini í ár 2 eftir Kristi føðing.

Stjørnan, sum vísti vegin fyri teimum trimum vísu monnunum tá, var helst ein konklusjón av Jupiter, Venus og so eini stjørnu, kallað Regulus, skrivar phys.org.

Hóast tað eru farin 800 ár síðan slíkur tilburður var seinast, so skal ikki bíðast líka leinki eftir næsta tilburðinum, tí hann er væntaður um 60 ár – í mars 2080. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2020