Nýggj farstøð skal byggjast á molanum til Norrønu

- Í summar flyta flutningsfyritøkurnar út í nýggju havnina

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Bilar og viðfestivognar við farmi, sum í framtíðini fara ella koma við Norrønu, skulu í framtíðini avgreiðast úti á molanum.

Nú nýggja havnin á Skansagrynnuni uttan fyri molan er um at vera liðug, verður alt farmavirksemi, sum í dag er í økinum innan fyri havnaskrivstovuna, flutt út um havnarskrivstovuna.

Virksemið hjá FaroeSkip flytir út í nýggju havnina, og sjálvur molin verður í framtíðini avgreiðslustøð fyri ferðafólk og farm hjá Norrønu.

Í hesum sambandi skal byggjast ein nýggj farstøð til Smyril Line á molanum, og uttan fyri hesa farstøð verður pláss til allar viðfestivognar og akfør, sum skulu við Norrønu.

Tá tíðindafundur var týsdagin um staðsetingina av komandi tjóðleikhúsinum upplýsti Heðin Mortensen, borgarstjóri, at arbeiðið við at flyta virksemi – tað vil siga taka núverandi bygningarnar innan fyri havnarskrivstovuna niður – byrjar í august mánaði í ár.

Endaliga ætlanin ikki løgd enn
Jónsvein Lamhauge, havnarmeistari, upplýsir fyri Portalinum, at enn er endalig støða ikki tikin til, hvussu havnarøkið skal skipast. Men Portalurin hevur fingið eina tekning yvir, hvør ætlanin er.

Og her sæst, at ætlanin í framtíðini er, at Norrøna skal hava atløgupláss í krókinum við havnaskrivstovuna, og at allur aktivitetur í sambandi við avgreiðsluna av Norrønu kemur at fara fram uttan fyri økið, sum í dag er læst av sum Schengen-øki.

Nýggj farstøð skal byggjast á molanum, og uttan fyri hesa er pláss sett av til bilar og farm, ið skal við ella kemur við Norrønu.

Økið innan fyri havnaskrivstovuna verður ruddað, og umframt havnaskrivstovuna er tað – sambært tekningini – bert núverandi bláa farstøðin, sum kemur at standa eftir, og verður hon avgreiðsla hjá Smyrli og Ternuni.

Tekningin tekur ikki hædd fyri ætlanini um at byggja nýtt tjóðleikhús í økinum hjá Tórshavnar havn.

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2021

Bursatangi: Formaðurin í havnarnevndini harðliga ímóti

Formaðurin í byggi- og býarskipanarnevndini sær stórar møguleikar

Kári Johansen og Tróndur Sigurðsson - floksfelagar men ósamdir um staðsetingina av tjóðleikarhúsinum (Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Hóast Heðin Mortensen lovaði at geva uppskotinum um tjóðleikhús góða viðgerð í býráðnum, so er tað als ikki vist, at nøkur semja verður um hetta í býráðnum.

Tí tað er ikki semja í flokkinum hjá borgarstjóranum, Javnaðarflokkinum, um staðsetingina.

- Eg fari staðiliga at mæla frá at góðtaka, at tjóðleikarhúsið verður staðsett á Bursatanga.

Tað segði nývaldi býráðslimurin Kári Johansen eftir tíðindafundin mánadagin tá staðsetingin fyri tjóðleikahúsinum varð avdúkað. Kári Johansen fjaldi als ikki, at hann er stak ónøgdur við staðsetingina, sum dómsnevndin er komin fram til.

Kári Johansen er sjálvur limur í byggi- og býarskiparnarnevndini, sum nú skal í gongd við at tilrættisleggja eina broyting av byggisamtyktini. Hann er harafturat formaður í havnarnevndini, og  eisini limur í vinnunevndini og teknisku nevnd.

- Tað ber ikki til, at vit skulu brúka milliardir til at skaffa vinnuvirkseminum meira pláss, fyri so at taka tað inn aftur í hinum endanum, sigur Kári Johansen.

Stórur møguleikar
Formaðurin í byggi- og býarskipanarnevndini, Tróndur Sigurðsson, eisini úr Javnaðarflokkinum, er meira – nógv meira – jaligur til staðsetingina.

- Eg var við tá kommunan tók avgerð um at staðseta tjóðleikarhúsið á Skálatrøð, men havi angrað tað síðan, og havi eisini roynt at broyta hana og staðseta húsið við Eystaru vág í staðin.

- Eg haldi tað eisini vera ógvuliga sigandi, at allir arkitektarnir, mæla til, at tjóðleikarhúsið verður við Eystaru vág, leggur Tróndur Sigurðsson afturat.

Hann vísir tó á, at tá kommunan mælti til at brúka Skálatrøð, tá var økið við Bursatanga ikki ein møguleiki, tí havnin skuldi brúka økið. Men við útbyggingini av havnini, er skaptur møguleiki fyri at brúka økið til annað endamál.

- Eg havi saknað virksemi við Kongabrúnna og Bursatanga. Eg havi væntanir um, at vit kunnu klára at umskapa økið við Bursatanga til eitt spennandi øki vil lívi í, til gagns fyri trivnaðin í miðbýnum, situr Tróndur Sigurðsson. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2021

Allir arkitektarnir peikaðu á Bursatanga

Hóast onnur uppskot eisini vóru, so var semja millum arkitektarnar, at økið við Kongabrúnna og Bursatanga er væl egnað til tjóðleikhús

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tað var rættiliga lætt hjá dómsnevndini at taka støðuna um at leggja komandi tjóðleikhúsið við Bursatanga í Havn.

Tí øll tey fimm innbodnu arkitektasamtøkini mæltu til at brúka hetta økið til komandi tjóðleikhúsið.

Feløgini ella samtøkini, sum vóru boðin at senda inn uppskot inn eru Kontrast, MAP Arkitaktar, Henning Larsen NS, SNA Selmar Nielsen Arkitektar/White Arkitekar og Zeta architects/Brim Arkitektar.

Her á økinum kemur komandi tjóðleikhús at liggja (Mynd: Sverri Egholm)

Full semja um Bursatanga
Allir arkitektarnir høvdu uppskot um at leggja tjóðleikhúsið við Bursatanga. Onkur eitt sindur frá við núverandi farstøðina, onkur heilt inn at beninum undir Skansabrekkuni og onkur eitt sindur longur út á sjógv.

Hartil kom eisini eitt uppskot um at leggja tjóðleikhúsið á Skálatrøð og eitt um at leggja tað við Boðanes.

Boðanes varð sáldað frá, tí tað verður mett at vera ov langt frá miðbýnum, og Skálatrøð varð sáldað frá, tí mett var, at hetta vildi havt ov stórar avleiðingar fyri býin, upplýsti Ólavur Jøkladal, formaður í dómsnevndini á tíðindafundi mánadagin, og kundi harvið staðfestast, at tað var full semja – konsensus – um Bursatanga.

Í dómsnevndini hava sitið Ólavur Jøkladal, formaður, umboðandi leiklistaráðið, Bjarni Wilhelm formaður í bygginevndini fyri tjóðleikhúsið, Poul Geert Hansen, umboðandi Uttanríkis- og mentamálaráðið, Jenny C. Petersen, umboðandi Tjóðpallin, Jóan Petur Hentze, umboðandi Tórshavnar kommunu, Birita Wardum, býararkitektur, Bárður í Baiansstovu, arkitektur hjá Landsverki og so tveir útlendskir fakdómarar, tilnevndir av Arkitektafelag Føroya, Ellen Braae úr Danmark og Thale Bjørnerheim úr Noregi.

Portalur til miðbýin
Dómsnevndin sigur millum annað soleiðis um avgerðina at velja Bursatanga sum staðseting:

- Eitt tjóðleikhús á hesi staðseting, sum er lutfalsliga nær Kongabrúnni, kann virka sum ein inngongd ella ein portalur til miðbýin, bæði frá sjógvi og landi.

- Samstundis kann staðsetingin tillagast í mun til bryggjukantin og landslagsrúmið um Eystaru vág, soleiðis at bygningurin ikki ger seg inn á útsýnið út á havnarøkið ella á Tinganes.

- Henda staðsetingin letur upp fyri tøttum sambandi við miðbýin, soleiðis at býarlívið og mentanarlívið verður víðkað til eisini at fevna um tjóðleikhúsið og tey rúmini, bæði inni og úti, sum verða skapað har.

- Atkoma fyri koyrandi kann verða eftir Havnargøtu, sum bindur miðbýin til teir størru ferðsluvegirnar í býnum og til ringvegin yviri við Strond.

- Ein staðseting við Bursatanga kann verða fyrsta stigið í eini býarmenning á Eystaru bryggju.

Virksemið á havnini flytir í summar
Við avgerðini um staðsetingina, er uppgávan nú latin Tórshavnar kommunu at gera tær neyðugu broytingarnar í byggisamtyktunum fyri økið, sum skulu til, áðrenn sjálv arkitektakappingin um hvussu tjóðleikhúsið skal síggja út, kann bjóðast út.

Heðin Mortensen, borgarstjóri, segði á tíðindafundinum, at eftir at tað er eydnast kommununi at skapa meira lív í økinum undir Bryggjubakka og við Vágsbotn, hava tey saknað meira lív við Kongabrúnna og Eystaru vág.

Tað er tí hansara vón, at staðsetingin av einum tjóðleikhúsi við Bursatanga kann vera við til at fáa lív í hendan partin av býarnæra havnarøkinum eisini.

Borgarstjórin upplýsti, at seinni í ár verður nógv meira pláss á kaiøkinum við Eystaru bryggju, tí í august mánaða verður farið undir at flyta virksemi, sum flutningsfyritøkurnar hava á økinum innan fyri havnarskrivstovuna út á nýggja havnarøkið við Skansabryggjuna. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2021

Snotilig skúta

8.000 fermetrar av nýggjum teppi. 2.500 fermetrar av gólvið komnir afturat og heili tveir kilometrar av plastfoliu eru koyrdir upp á veggirnar

Skiparin, Petur av Vollanum, í nýggju barrini umborð, sum er 36 metrar oman fyri vatnskorpuni. Barrin ímyndar sluppina Westward Ho

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað var nokk hjá teimum á Smyril Line at taka sær av og seta seg inn í fyrrapartin mánadagin. Norrøna kom mánamorgunin aftur úr Danmark, har skipið hevur verið í dokk og er nútímansgjørt fyri 100 milliónir krónur.

Ikki bara uttan, men inni er okkurt broytt. Tað merkist beinanvegin, tá ein kemur umborð. Flest øll munnu hava verið umborð á hesum stásiliga skipið áður, men nú er ein orsøk at gera ein túr afturat. Um ikki annað fyri at royna nýggju umstøðurnar.

Nógv er gjørt við skipið, síðani tað fór í dokk 19. desember. Tær 50 nýggju kabinurnar, sum eru har, sum Skybarr áður var og nýggja cafe’in ella matstaðið á dekk 10 er nakað sum longu hevur verið frammi, men umframt tað hevur nærum alt skipið fingið eina kærliga hond.

Hetta umfatar 8.000 fermetrar av nýggjum teppum og 450 lás, sum eru skift út.

Av tølum kunnu annars nevnast at 210 tons av stáli og 60 tons av aluminium eru bygd uppí Norrønu. 20 kilometrar av káplum eru drignir og fimm kilometrar av rørum eru løgd.

Í alt eru 2.500 fermetrar av gólvið komnir afturat, og umleið 600 av teimum eru í nýggju barrini á ovasta dekki.

Eitt sum sermerkir umbyggingina eru veggirnir. Heili tveir kilometrar av plastfoliu í alskyns sniði eru koyrdir upp á veggirnar. Talan er um ymsar gamlar myndir, sum ganga aftur á øllum hæddunum. Á teimum báðum ovastu hæddunum verður sjóneyka sett á skipini sum hava siglt við ferðafólki upp á Føroyar. Tað, sum skal ímynda træveggin aftanfyri, men sum í veruleikanum er folia, er tikið úr Parnassinum á Hotel Hafnia.

Á øðrum dekkum eru eldri myndir úr Havnini, og eisini úr Íslandi og Hetlandi.

Eitt av nýggju dupultkømurunum (Mynd: Jens Kr. Vang)

Góðar umstøður eru í svituni (Mynd: Jens Kr. Vang)

Norrøna kom um átta tíðina í morgun (Mynd: Jens Kr. Vang)

Fleiri myndir síggjast her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2021

Standmynd fyri Ólavi á Heygum skal standa við Fossá

Privatpersónar hava tikið stig til at gera standmyndina – kommunan letur økið

Tekning: Høgni Kastalag

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Vestmanna kommuna fer nú undir at gera økið við áarmunnan beint heiman fyri Fossá klárt til standmyndina av Ólavi á Heygum, sum mæti myndahøgarin Hans Pauli Olsen er farin undir at evna.

Tað er ein bólkur av vestmanningum, sum hava tikið stig til at fáa í lag at seta upp ein varða yvir Ólav á Heygum, sum verður mettur at vera ein undangongumaður á nógvum økjum, eitt nú fyri at fáa telefon- og ravmagnskervi í Føroyum.

Í vetur søkti ein nevnd, ið kallar seg Standmyndanevndin vegna Ólav á Heygum, Vestmanna kommunu um at veita eitt øki at seta standmyndina á. Í hesi serligu standmyndanevndini sita Bjarni Heinesen, formaður, Jóannes Fonsdal og Bárður á Steig Nielsen.

Tá standmyndin er liðug og uppsett, er ætlanin at økið skal handast Vestmanna kommunu.

Upprunaliga var ætlanin, at standmyndin skuldi standa á Heygum við útsýni yvir Heyganes hav Ólavur hevði sítt virksemi. Men fyrireikararnir eru seinni komnir ásamt um, at hetta økið kortini ikki er so væl egnað, og í samráð við millum annað listamannin og borgarstjóran, hava tey ístaðin valt trýhyrnta økið við áarmunnan beint heiman fyri Sev-bygningin til at seta standmyndina á.

Ólavur á Heygum legði lunnar til tað, sum bleiv til Sev, tá hann í 1907 fór undir at laða eina byrging í Fossá fyri at gera streym burtur úr máttinum í vatninum. Ólavur á Heygum legði eisini fyrstu telefonlinjuna í Føroyum, hon var millum Vestmanna og Havnina. Hann var eisini millum stovnararnar av Føroya Banka, nú BankNordik.

Á fundi í Vestmanna Bygdarráð síðst í januar varð samtykt at játta 90.000 krónur til skipan av økinum.

Tað verður, sum sagt Hans Pauli Olsen, sum kemur at evna standmyndina, og hann hevur fingið arkitektin Høgna Kastalag frá arkitektavirkinum Fuglark, til at gera tekningina yvir økið. Teir báðir høvdu eisini eitt vælegnað samstarv í sambandi við standmyndina av marmennilinum, ið varð avdúkað í Elduvík síðsta summar.

Umsitingin hjá Vestmanna kommunu hevur sæð tekningar og skitsur av sjálvari standmyndini. Men hetta var gjørt í trúnaði, og ætlanin er ikki at almenningurin skal síggja hvussu standmyndin sær út, fyrr enn hon verður avdúkað.

Upprunaliga var ætlanin, at hetta skuldi vera einaferð í summar. 

(Mynd: Google)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2021

Betri Banki hevði góðar 90 milliónir krónur í avlopi í fjør

Uppsparingin hjá føroyingum er í ávísan mun flutt í íløgur heldur enn til onga ella negativa rentu

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Føroysku húsarhaldini spardu umleið 600 milliónir krónur upp í føroysku peningastovnunum í 2020. Hetta er í tráð við gongdina, sum hevur verið seinastu árini. 2020 var eitt øðrvísi ár orsakað av koronafarsóttini, og tí er vert at leggja til merkis, at farsóttin hevur havt lítla ávirkan á uppsparingarmynstrið hjá føroyingum.

Ein broyting var tó, at munandi fleiri íløguhandlar vórðu gjørdir í 2020 enn í 2019. Betri Banki hevur fleiri ferðir víst á, at tað er ein møgulig loysn at gera íløgur í virðisbrøv í mun til at hava pening standandi á kontu til lítla, onga ella negativa rentu.

Vøkstur í fíggingum kring landið
Bankin leggur dent á at fíggja um allar Føroyar, og hetta sæst aftur í útlánstølunum fyri 2020.

Samlaði vøksturin í nýggjum útlánum var nøkulunda tann sami í økjum uttan fyri Tórshavn, sum hann var í Tórshavn. 

Jean Djurhuus, her t.h. saman við Helga L. Petersen stjóra í BetriPensjón (Savnsmynd)

- Tað er av stórum týdningi fyri okkum at fíggja um allar Føroyar, og tí er gleðiligt at síggja, at vit røkka um alt landið við okkara fíggingartænastum, sigur Jean Djurhuus, forstjóri í Betri Banka.

Serliga sást, at fleiri føroyingar velja realkredittlán sum fíggingarmøguleika, har møguleiki eisini er við fastari rentu. Vøksturin var lutfalsliga stórur í 2020. Hetta lánislagið vaks við nærum 15 prosent ella knøppum 200 milliónum krónum.  

Eggja føroyingum til at gera grønar íløgur
Í 2020 lækkaði bankin rentur á grønum lánum. Hetta merkir, at kundar, sum vilja gera orkuvinarligar umvælingar ella læna pening til grøn akfør, fáa ágóðan av eini lægri rentu.

Eftirspurningurin eftir umhvørvisvinarligum loysnum er stórur, og tí leggur bankin dent á at gera tað ómakaleyst hjá føroyingum at taka lán til hetta endamálið.  

Góð útlit, hóast einstakar vinnur eru hart raktar
Hóast koronafarsóttin ikki er hæsað av, tykjast útlitini bjartari, nú byrjað er at koppseta, og tamarhald er á smittuni í Føroyum.

Eyðsæð er, at einstakar vinnur í føroyska búskapinum eru harðari raktar enn aðrar vinnur. Hesar vinnurnar hava hórað undan við hjálp frá eigarum, peningastovnum, og eitt nú hjálparpakkum. Váðin er framvegis lutfalsliga høgur í hesum vinnum.

Tí hevur bankin sett umleið 60 milliónir krónur av móti møguligari ávirkan, sum koronafarsóttin kann hava við sær.

Samanumtikið verður tó mett, at færri váðar eru at síggja í 2021 samanborið við 2020, tí tað er sannlíkt, at gerandisdagurin er vorðin vanligari í seinnu hálvu av 2021.

Árið í stuttum:

• Ársúrslitið: 90,5 mió. kr. 
• Úrslitið áðrenn skatt: 110,3 mió. kr. 
• Fíggjarstøðan javnvigar við 10.058 mió. kr. 
• Útlán: 6.414 mió. kr. 
• Innlán: 8.057 mió. kr.
• Eginpeningur: 1.813 mió. kr.  
•  Solvensurin við árslok er 29,5% 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2021

Trygd 12,5 milliónir í avlopi

Trygd hevði eitt gott úrslit í 2020 hóast árið byrjaði við nógvum illveðri og sostatt stórum skaðaendurgjøldum, og korona elvdi eisini til stór endurgjøld

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hóast 2020 hevur verið merkt av stórum skaðaendurgjøldum og koronafarsóttini, eru úrslitini, nú roknskapurin er lagdur fram, góð. Trygd hevði 12,5 milliónir krónur í avlopi fyri skatt í 2020.

Gongdin hjá Trygd í 2020 hevur sum heild verið misjøvn. Árið byrjaði við nógvum illveðri og sostatt stórum skaðaendurgjøldum. Fyrst í mars vórðu nærum 300 fráboðanir um skaðar í sambandi við illveður viðgjørdar, og hetta er væl hægri enn undanfarin ár. Síðani byrjaði koronafarsóttin at gera um seg, og farsóttin elvdi til nógvar fyrispurningar um avlýstar uttanlandsferðir og tískil økt arbeiðstrýst hjá Trygd. Íkomna støðan við covid-19 elvdi sjálvsagt eisini til stór endurgjøld.

Seinna hálva av 2020 var tó ikki eins baldrut og fyrsta hálva. Hetta var ikki minst orsakað av, at veðrið háttaði sær væl seinna hálvár.

- Samanumtikið eru vit nøgd við úrslitini fyri 2020. Tað er eingin loyna, at árið fekk eina heldur avbjóðandi byrjan við nógvum illveðri og eini heimsfarsótt, sum høvdu við sær stór skaða- og avlýsingarendurgjøld. Síðani hevur gongdin verið góð, og 2020 hilnaðist betri enn líkt var til á vári í fjør. So vónirnar fyri 2021 eru góðar, sigur Brian Smedemark, stjóri í Trygd.

Brian Smedemark, stjóri

Grønar og burðardyggar verkætlanir
Hóast koronafarsóttin hevur elvt til økt arbeiðstrýst og avmarkingar, hevur felagið kortini havt stundir at menna fleiri verkætlanir. Sum partur av at gerast ein meira grøn og burðardygg fyritøka, er Trygd farið undir at skifta allar sínar bilar út við el-bilar. Harafturat hevur felagið eisini valt at keypa millum annað endurnýttar teldur til skrivstovubrúk í tilgongdini at gerast ein meira burðardygg fyritøka.

Trygd samstarvar við Ráðið fyri ferðslutrygd, ið ger eitt megnar arbeiði fyri at bøta um ferðslutrygdina. Trygd samstarvar eisini við Landsverk um hagtøl fyri vegastrekkir við nógvum skaðum, og hetta er ein ítøkilig verkætlan, ið leypandi skal betra um ferðslutrygdina. Í 2020 læt eingin lív í ferðsluni, og tað er at fegnast um.

- Nýskapan og umhvørvið verða lyklaorðini hjá Trygd komandi árini. Sum ein lutfalsliga nýggjur aktørur vilja vit áhaldandi skapa kapping og vera við til at menna føroyska tryggingarmarknaðin. Sum ein nútíðarhóskandi fyritøka er tað púra natúrligt, at umhvørvisatlit og burðardygd fylla nógv í hesi tilgongdini, ið bæði gangar okkum sum fyritøku, okkara kundum og samfelagnum vit eru partur av”, sigur Brian Smedemark, stjóri í Trygd.

Roknskapurin í stuttum

• Ársúrslitið fyri skatt var 12,5 mió. kr. í 2020, meðan úrslitið fyri 2019 var 14,5 mió. kr.

• Ársúrslitið eftir skatt gjørdist 10,2 mió. kr. í 2020, og til samanberingar var ársúrslitið eftir skatt
í fjør 14,5 mió. kr.

• Tryggingartekniska úrslitið var 13,4 mió kr. í 2020 samanborið við 18,4 mió kr. í 2019.

• Bruttoinntøkurnar frá tryggingargjøldum hækkaðu við 8,8 mió kr. í 2020 og vóru tilsamans 135,8 mió. kr. Hækkingin stavar frá nýggjum kundum og fleiri tryggingum til verandi kundar.

• Skaðaendurgjøldini hækkaðu úr 69 mió. kr. í 2019 upp í 84 mió kr. í 2020.

• Skaðaprosentparturin hækkaði úr 61,3% í 2019 upp í 69,6% í 2020.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2021

Skulu ikki vænta hjálparpakka

Tær fyritøkur, sum væntast at fáa ein lønandi rakstur, tá samfelagið aftur verður rikið sum vanligt, fáa óivað ta neyðugu hjálpina frá peningastovnunum, sigur Helgi Abrahamsen

Helgi Abrahamsen (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

- Tað er rætt, at fleiri íverksetarar og smærri vinnurekandi hava havt tað trupult seinasta árið, men nú lýsnar av álvara. Eftir ætlan verða føroyingar liðugt koppsettir longu í juni í ár og kann samfelagið tá í stóran mun lata uppaftur. Tað er besti hjálparpakkin, hesar fyritøkur kunnu fáa.

Hetta er svarið frá Helga Abrahamsen, landsstýrismanni í umhvørvis- og vinnumálum, til Aksel V. Johannesen, tingmann, sum í grein 52a fyrispurningi spurdi um hjálparpakkar til íverksetarar og smærri vinnurekandi.

Men fyritøkurnar skulu ikki rokna við nøkrum frá landinum. Hinvegin væntar landsstýrismaðurin, at fyritøkur fáa neyðugu hjálpina frá peningastovnunum.

- Tær fyritøkur, sum væntast at fáa ein lønandi rakstur, tá samfelagið aftur verður rikið sum vanligt, fáa óivað ta neyðugu hjálpina frá peningastovnunum hesar næstu fáu mánaðirnar, sigur landsstýrismaðurin í svarinum.

- Broytist støðan aftur til tað verra, og tað ímóti øllum væntanum ikki ber til at lata uppaftur sum  ætlað, kann sjálvandi gerast neyðugt við almennum tiltøkum, sum tað bleiv gjørt við t.d. hjálparpakkunum.

Helgi Abrahamsen sigur, at nógvar 129 umsóknir vóru at fáa stuðul úr hjálparpakka 2.

- Av teimum vórðu 6 umsóknir sýttar, tí grundleggjandi treytir ikki vóru loknar. 26 fyritøkur skuldu gjalda allan stuðulin aftur, antin tí tær ikki lótu endaliga uppgerð inn, ella tí at niðurgongdin í umsetningi var minni enn 40%. TAKS gjørdi regulering í útreiðslunum hjá 26 fyritøkum, tí mett varð ikki, at talan var um fastar útreiðslur, og tískil skuldi fyritøkan rinda part av stuðlinum aftur.

- Harumframt vóru aðrar 30 fyritøkur, har talan var um automatiska regulering í samband við uppgerð. Hetta var antin tí tey bert skuldu hava endurgoldið 50% og ikki 75%, sum væntað varð í umsóknini, ella tí onkur útreiðslupostur bleiv minni enn væntað. 30 fyritøkur fingu hægri stuðul, eftir at uppgerðin varð latin inn, enn væntað varð í umsóknini.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. mars 2021

Sirið Stenberg: Ólavsøkuaftan skal vera almennur frídagur

Fyri nógv er ólavsøkuaftan bert hálvur frídagur ella arbeiðsdagur, og tá samferðslan er avmarkað hendan dagin, eru fleiri, sum ikki hava møguleika at fara til Havnar á ólavsøku, sigur tingkvinnan, sum hevur lagt uppskot fyri tingið um at gera 28. juli til frídag

Savnsmynd (Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Ólavsøkuaftan eigur at verða almennur frídagur. Tað heldur Sirið Stenberg, tingkvinna fyri Tjóðveldi.

Hon hevur lagt fram uppskot fyri ting um at tryggja, at 28. juli, verður frídagur.

Í viðmerkingum til uppskotið vísir tingkvinnan á, at tað er sera ymiskt, hvussu frídagar hjá ymisku starvsbólkunum liggja, men fyri nógv er ólavsøkuaftan bert hálvur frídagur, og í ávísum førum er hesin dagurin arbeiðsdagur.

– Ólavsøkan verður hildin í Havn og samferðslan fyri tey, sum búgva kring landið, er avmarkað merkisdagar. Hetta ger, at tað eru mong arbeiðsfólk, sum ikki hava møguleika at fara á ólavsøku, tí dagurin ofta partvís er arbeiðsdagur og vegna avmarkaðu samferðsluviðurskiftini. Veruleikin er nokk tann, at hetta so gott sum einans rakar fólk í útjaðaranum.

– Gamalt hevur annars verið, at á ólavsøku stevna øll til høvuðsstaðin. Ólavsøkuaftan er stórur kappróðrar-og ítróttardagur, umframt at alskyns mentanartiltøk og annað er. Gott hevði verið, um øll høvdu møguleika at taka lut í hesum, sigur Sirið Stenberg.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. mars 2021

Boð eftir Sólvit Nolsø í Fólkaflokkinum

Tíðindafólk í Kringvarpinum fer í starv hjá Fólkaflokkinum

Skíggjamynd úr Degi og viku í síðstu viku (Skíggjamynd KVF)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tann 1. apríl tekur Sólvit Emilsson Nolsø við sum skrivari í Fólkaflokkinum. Tað váttar miðlamaðurin fyri Norðlýsinum.

Hann hevur seinastu árini arbeitt í Kringvarpi Føroya sum tíðindafólk, og eisini verið vertur í fleiri sendingum. Millum annað Degi og viku.

Sólvit Nolsø hevur í fleiri førum stillað upp fyri Fólkaflokkin, og hevur eisini verið formaður í Havnar Framburðsfelag, sum er lokalfelagið hjá Fólkaflokkinum í Havn.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2021

Ingolf S. Olsen aftur á ting

Formaðurin í Tjóðveldi hevur biðið um farloyvi í óásetta tíð, og næsti maðurin á listanum er Ingolf S. Olsen

Ingolf S. Olsen (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ingolf S. Olsen, sum er nummar átta á tjóðveldislistanum við 248 atkvøðum, fær nú høvi at taka sæti á tingi fyri Høgna Hoydal.

Formaðurin í Tjóðveldi, Høgni Hoydal, hevur biðið um farloyvi í óásetta tíð, og næsti maður á listanum kemur inn fyri hann.

Páll á Reynatúgvu er fyrsti varalimur hjá Tjóðveldi, og situr á tingi fyri Kristinu Háfoss, sum fyri stuttum bleiv stjóri í Norðurlandaráðnum.

Farloyvið hjá Høgna Hoydal er frá mánadegnum 15. mars at rokna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2021

Føroyingar skulu aftur fáa ókeypis viðgerð í Danmark

Ein lógarbroyting í 2019 hevði við sær at føroyingar og grønlendingar vóru bólkaðir á sama hátt sum onnur ferðafólk í Danmark, og kravdir eftir gjaldi fyri sjúkraviðgerð. Hetta verður nú broytt aftur

(Savnsmynd: EPA)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Við eini lógarbroyting í 2019, vóru føroyingar og grønlendingar bólkaðir á sama hátt sum onnur ferðafólk í Danmark, og kravdir eftir gjaldi fyri sjúkraviðgerð. Tað verður nú broytt aftur.

Lógarbroytingin í donsku heilsulógini í 2019 førdi við sær, at fólk við tørvi á sjúkraviðgerð í Danmark sjálvi skuldu rinda fyri hesa, búðu tey uttanfyri Danmark – eisini um tey búðu í Ríkisfelagsskapinum. Upprunaliga var hendan lógarbroytingin ætlað ferðafólkum, soleiðis, at danski skattgjaldarin ikki skuldi bera kostnaðin av møguligum viðgerðum, meðan ferðafólkini vitjaðu Danmark.

Nú verður lógin tillagað soleiðis, at allir ríkisborgarar aftur fáa ókeypis bráðfeingis og framhaldandi sjúkrahúsviðgerð í Danmark uttan mun til, hvar í ríkinum tey eru búsett. Somu reglur eru longu galdandi í Føroyum og Grønlandi.

Uppskotið, sum kom til fyrstu viðgerð á Fólkatingi í dag, førir eisini tríggjar aðrar broytingar við sær. Millum annað innan millumkommunal endurgjøld av ymiskum viðgerðum, umframt eina dagføring av donsku heilsulógini, sum merkir, at samsvar verður millum donsku og føroysku heilsulógirnar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. mars 2021

Nú eru vit oman fyri 53.000 fólk

Fólkatalið 1. februar var vaksið við 798 fólkum í mun til somu tí í fjør. Nettotilflytingin er minkað nakað, men burðaravlopið var tað størsta í 16 ár

Nýggjastu tølini vísa, at vøksturin frá 1. februar 2020 til 1. februar í ár var 1,5 prosent (Mynd: Hagstova Føroya)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Hagstovan hevur aftur gjørt fólkatalið upp. Nýggjastu tølini vísa, at vøksturin frá 1. februar 2020 til 1. februar í ár var 1,5 prosent. Í tólv-mánaðarskeiðnum frammandundan var vøksturin 1,7 prosent. 


Nettotilflytingin var 131 fólk færri, men hinvegin var burðaravlopið 52 fólk fleiri (Mynd: Hagstova Føroya)

- Nógvar umstøður eru munandi broyttar síðani fyrstu koronutilburðirnar her á landi í fjør vár. Tó er óvist, um hetta hevur havt nakra ávirkan á gongdina í fólkatalinum. Tað eru helst aðrar orsøkir til, at nettotilflytingin er minkað nakað

Tølini hjá Hagstovuni vísa, at seinastu sjey árini hevur tilflytingin til Føroyar verið størri enn fráflytingin. 

- Hendan gongdin er broytt nakað síðsta árið. Stóra tilflytingin økist ikki longur, men er heldur minkandi. Fráflytingin heldur tó enn fram við at minka nakað, sum árini frammanundan. Samanlagt er úrslitið, at hóast nettoflytingin til Føroya nú tykist at minka nakað, er hon tó enn søguliga stór



Sambært Hagstovuni var burðaravlopið, ið er munurin millum fødd og deyð, í fjør tað størsta seinastu 16 árini.

Tey flestu av teimum nú 53,022 í Føroyum búgva í høvuðsstaðarøkinum, ið eisini hevði nógv tann størsta fólkavøksturin frá 1. februar í fjør til 1. februar í ár. Lutfalsligi vøkstruin var annars javnt stórur í Tórshavnarøkinum,  Eysturoy og Norðuroyggjum við 1,7 - 1,8 prosent. Tølini vísa eisini, at Sandoyarøkið og Suðuroyggin hava havt stóra tilflyting, og tann størsti lutfalsligi vøksturin er tann í Sandoyarøkinum - 2,1 prosent.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. mars 2021

Løgmaður raðfestir burðardyggan vøkstur

Undanfarna fríggjadag hevði Bárður á Steig Nielsen, løgmaður, sín fyrsta fund í Vakstrarforum, ið er ein arbeiðsbólkur, sum skal virka fyri burðardyggum virðisvøkstri í føroyska samfelagnum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Á fundinum umrøddi Vakstrarforum, hvørji høvuðsøki í samfelagnum eru mest uppløgd at arbeiða meira nágreiniliga við, og sum harvið skulu raðfestast politiskt.

Ein niðurstøða av fundinum var, at Vakstrarforum beinanvegin eigur at arbeiða við havinum sum vakstrarøki. Vakstrarforum er samt um at viðgera nærri, hvussu enn størri virði kunnu gagnnýtast úr havinum á ein burðardyggan hátt, og hvussu hetta best gerst tættur í einum ringbúskapi. Á næsta fundi verður hetta viðgjørt nærri, samstundis sum onnur øki verða eyðmerkt at viðgera í Vakstrarforum.

Fyrrverandi danski forsætisráðharrin, Lars Løkke Rasmussen var eina løtu gestur á fundinum gjøgnum video. Hann greiddi frá sínum royndum við at leiða ymisk forum.

– Føroyar skulu fyrireika seg til framtíðina. Vit skulu taka av teimum møguleikum, sum tøknin og sambandið við umheimin gevur okkum. Vælferðin kemur ikki av sær sjálvari. Tí havi eg sett eitt vakstrarforum á stovn, ið skal seta nøkur ýti. Við hesum stinga vit út í kortið og tryggja vælferðina í framtíðini, segði løgmaður eftir fundin.

Endamálið við Vakstrarforum er at birta upp undir virðisøking í siðbundnu vinnunum og alternativum framtíðarvinnum í Føroyum. Vakstrarforum er tíðaravmarkað til hálvt annað ár – tað skal virka frá februar 2021 til juni 2022, tá ið ítøkilig uppskot um virðisøking skulu vera komin burturúr.

Ein samanumtakandi frágreiðing verður eftir ætlan liðug á sumri 2022. Vakstrarforum er samansett av fólkum við servitan úr ymiskum vinnugreinum, arbeiðsmarknaði, gransking, íverksetan, orku, burðardygd og øðrum.

Tíðindaskriv frá Løgmansskrivstovuni

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. februar 2021

Hagstovan: Føroyska arbeiðsfjøldin framvegis tann virknasta í Evropa

Samanborið við onnur lond er arbeiðsfjøldin í Føroyum størri enn í øðrum evropeiskum londum, bæði hjá monnum og kvinnum

Mynd: Hagstovan

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í Føroyum eru 37.700 fólk í aldrinum 15 til 74 ár, og av teimum eru 31.800 vinnuliga virkin. Hetta svarar til 84 prosent av fólkinum í hesum aldursbólkinum. Uttan fyri vinnu eru 5.900 fólk, svarandi til 16 prosent.

Sambært Hagstovu Føroya, sum gjørdi eina arbeiðsfjøldarteling í november, er hetta størsti vinnutíttleikin í Evropa.

Vinnutíttleikin, sum er arbeiðsfjøldin í prosent av fólkatalinum er 84,3 prosent roknaður fyri bæði kyn, og ávíkavíst 86,1 og 82,4 prosent hjá monnum og kvinnum.

Samanborið við onnur lond er vinnutíttleikin í Føroyum tann størsti í Evropa, bæði hjá kvinnum og monnum. Tað landið, sum liggur næst aftanfyri er Ísland, skrivar Hagstovan.

Vøksturin javnt býttur millum kynini
Seinastu fimm árini er arbeiðsfjøldin vaksin við stívliga 2.000 fólkum. Vøksturin er javnt býttur millum kynini við uml. 1.000 fólkum hjá hvørjum. Ein lítil vøkstur var eisini í fjør hóast korona.

Arbeiðsfjøldin fevnir um øll vinnuliga virkin – løntakarar, sjálvstøðugt vinnurekandi, arbeiðsgevarar, arbeiðsleys, ið eru tøk at átaka sær arbeiði, og fólk, sum ólønt hjálpa til í familjufyritøku.

Uttan fyri vinnu eru m.a. ungfólk, sum eru undir útbúgving, fólk sum av sjúku, skerdum førleika ella øðrum ikki eru á arbeiðsmarknaðinum, ella fólk, sum eru farin av arbeiðsmarknaðinum, m.a. vegna aldur ella øðrum.

Javnt um alt landið
Vinnutíttleikin er sum heild javnt stórur um alt landið. Í tali er arbeiðsfjøldin størst í Suðurstreymi, tí har búgva flest fólk.

Í mun til fólkatalið er arbeiðsfjøldin tó javnt stór í Norðstreymi og Suðurstreymi – 84 prosent. Í Norðoyggjum er hon 83 prosent, í Eysturoynni er hon 81 prosent, í Suðuroy 80 prosent, í Vágum 79 prosent, og í Sandoyarøkinum 78 prosent.

Hjá monnum er vinnutíttleikin størstur í Vágum við 89 prosent, meðan hann hjá kvinnum er størstur í Suður- og Norðstreymi við 84 prosent.

Til altjóða samanberingar er vinnutíttleikin í øllum økjum í Føroyum væl omanfyri títtleikan í Evropa, skrivar Hagstovan.

Til samanberingar er vinnutíttleikin í Danmark og í Bretlandi um 70 prosent.

Munurin millum kynini minni í Føroyum
At Føroyar hevur virknastu arbeiðsfjøldina í Evropa í mun til fólkatalið er ikki nakað nýtt. Hetta hevur mann eisini staðfest í undanfarnum kanningum.

Tá hugt verður at úrslitinum fyri bæði kynini tilsamans, eru Føroyar, sum kunnugt, fremst við 84 prosent, og síðani kemur Ísland við 81 prosent, og Sveis við 76 prosent, og Svøríki við 74 prosent.

Lægsti vinnutittleikin er í Turkalandi og Italia við 53-56 prosent.

Hjá monnum eru Føroyar og Ísland aftur nummar eitt og tvey við ávikavíst 86 og 85 prosent, og hjá kvinnum eru Føroyar og Ísland fremst við ávikavíst 82 og 77 prosent.

Munurin millum kynini er eisini minni í Føroyum enn aðrastaðni. Í Føroyum eru bert 4 prosent á muni, men í Íslandi og Danmark er munurin 8 prosent. Munurin er í miðal 12 prosent fyri ES-londini.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2021

Kommunan keypir bygningarnar hjá T. F. Thomsen

Býráðið á Tvøroyri samtykti í vikuni at keypa søguligu bygningarnar fyri 4,4 milliónir krónur

(Mynd: Tvøroyar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tvøroyar býráð hevur samtykt at keypa ognarnar eftir A/S T. F. Thomsen á Tvøroyri.

Søguliga sæð er her talan um millum teir mest áhugaverdu bygningar í landinum, sum lýsa politisku søguna um Kongaliga Einahandilin; vinnusøguna um tá Føroyar fóru frá landbúnaði til fiskivinnu; søguna um Føroya fyrstu veruligu arbeiðarastætt; um Føroya fyrstu fakfeløg og um tað mentanar- og ítróttarlív, sum spratt á Tvøroyri og seinni kring um í Føroyum, skrivar Tvøroyar kommuna á heimasíðuni.

Fyrrverandi eigarin, Sp/f Coldstream, hevur boðað kommuni frá, at felagið ynskti at selja allar ognirnar til Tvøroyrar kommunu, tí teir hava áhuga í, at ognin verður varðveitt í sínum uppruna. Sagt var, at teir mettu at Tvøroyrar kommuna er rætti eigarin, ið kann tryggja at ognirnar verða varðveittar í andanum og ynskinum hjá Poul Hansen sála, ið andaðist í 2019, og sum keypti hesar í 2010, við áhuga fyri at ognirnar blivu varðveittar.

Tvøroyrar kommuna hevur síðani 2010 leiga part av einum av pakkhúsinum til ungdómshús, og nú tað stóð kommununi í boði at keypa alla ognirnar fyri kr. 4,4 mió, valdi umsitingin at leggja uppskotið fyri býráðið.

Ætlanin er fyri fyrst, at fremja nakrar umvælingarnar á Gl. Kgl. Handilin og Pakkhús nr. 5, og at ognirnar annars vera nýttar til alment gagnligt endamál, og vera karmur um mentanarlig tiltøk, til gagn fyri fólk og bý.

Eisini er ætlanin at fríðkað um fiskaplássið og fremja tillagingar, til frama fyri ferðsluna í miðbýnum, sigur kommunan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2021

Klaksvíkar kommuna komin uppí Talgildu Føroyar

Næst størsta kommunan í landinum er nú eisini partur av Talgildu Føroyum. Karl Johansen, borgarstjóri í Klaksvík, og Jørgen Niclasen, landsstýrismaður við fíggjarmálum, skrivaðu í gjár undir avtalu

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Seinnapartin grækarismessudag skrivaðu Karl Johansen, borgarstjóri í Klaksvík, og Jørgen Niclasen, landsstýrismaður í fíggjarmálum, undir avtalu um Talgildu Føroyar. Við avtaluni er Klaksvík vorðin partur av Talgildu Føroyum. Hvannasunds kommuna hevur eisini gjørt avtalu av sama slag. 

Kommunurnar fáa atgongd til talgilda undirstøðukervið, og kunnu, saman við 16 øðrum kommunum, fara undir at menna talgildar tænastur til borgararnar á Vanganum. Klaksvíkar og Hvannasunds kommuna rinda samanlagt 2,78 milliónir krónur fyri luttøkuna. 

Jørgen Niclasen og Karl Johansen (Mynd: Fíggjarmálaráðið)

Landsstýrismaðurin í fíggjarmálum fegnast um, at Klaksvíkar og Hvannasunds kommuna eru vorðnar partur av Talgildu Føroyum. Gott 5.300 fólk búgva í Klaksvíkar kommunu og umleið 400 í Hvannasundi. Nú eru umleið 45.000 føroyingar fevndir av kommunala samstarvinum við Talgildu Føroyar. Írestandi kommunurnar eru hugaðar í at luttaka í felags menningini av talgildum tænastum. Ein av stóru fyrimununum við felags menning er, at nógv kann endurnýtast – stovnar og kommunur fáa sostatt stóra nyttu úr samstarvinum. 

- Uttan mun til hvar tú býrt, skalt tú kunna fáa atgongd til talgildu tænasturnar, sum verða mentar. Við felags menning og loysnum fáa allir partar av samfelagnum ágóða av talgilda undirstøðukervinum. Talgildu Føroyar menna føroyskar tænastur á høgum støði, har trygd, skynsemi og atkoma fyri øll eru sett í miðdepilin, sigur Jørgen Niclasen, landsstýrismaður við fíggjarmálum. 

Í oktober í fjør vórðu Samleikin og Vangin tikin í nýtslu. Áhugin fyri loysnunum er stórur. 14.000 føroyingar hava longu skrásett sær Samleikan og kunnu brúka tænasturnar hjá teimum sjey tænastuveitarunum, ið longu eru á Vanganum. Harumframt eru fleiri fyritøkur og stovnar áhugaði at nýta loysnirnar til egnar tænastur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. mars 2021

SEV: Grønur februar í Suðuroy

Í februar var tilsamans 52 prosent av elframleiðsluni í Suðuroy úr varandi orkukeldum, seliga var tað vindorkan, sum gjørdi munin

Vindmyllulundin í Porkeri (Mynd: SEV)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Aðruhvørja ferð, suðringar tendraðu ljósið í februar, kom streymurin úr varandi orkukeldum.

Vindorka, vatnorka og sólorka stóðu nevniliga fyri tilsamans 52 prosentum av elframleiðsluni í Suðuroy í februar, skrivar SEV á heimasíðuna.

Í februar var tað var serliga vindorkan, sum gjørdi munin. Vindmyllulundin í Porkeri framleiddi 1.052 MWt, sum er góð 36 prosent av samlaðu framleiðsluni, meðan vatnorkuverkið í Botni framleiddi 458 MWt, sum er 16 prosent av framleiðsluni.

Elframleiðslan úr olju kom upp á 48 prosent av samlaðu framleiðsluni, og hetta kann samanberast við februar í fjør, tá oljuframleiðslan var góð 86 prosent, skrivar elfelagið.

Klára veðrið í fyrru helvt av februar hevði eisini við sær, at sólorkulundin í Sumba framleiddi lutfalsliga nógv; nærum fimm MWt, sum svarar til mánaðarnýtsluna hjá á leið 16 húskjum. Besti dagurin í Sumba var 22. februar, tá framleiðslan kom upp á 464 kWt.

SEV leggur afturat, at eftirspurningurin eftir elorku í Suðuroynni eisini var 7,8 prosent hægri í februar í ár enn í fjør.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2021

Seta framleiðsluútgerðina upp í næstum

Ginnið frá Faer Isles kemur væntandi á marknaðin í summar, og whisky um trý ár. Faer Isles Distillery bjóðar nú fólki at tekna partaprøv í felagnum. Hetta er størsta hópfígging í Føroya søgu

(Mynd: Faer Isles Distillery)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Faer Isles Distillery PF bjóðar nú almenninginum at tekna partabrøv í felagnum í størstu hópfígging í Føroya søgu.

Felagið hevur síðani 2018 arbeitt við at fyrireika vinnuliga framleiðslu av whisky og ginni í Føroyum. Royndarframleiðslan er farin fram á granskingarstovuni iNova, og keypsavtala er gjørd um 24.000 fermetrar av jørð norðan fyri Kvívík, har komandi distillaríið og goymsluhølini skulu byggjast.

Í næstum verður framleiðsluútgerðin sett upp í leigaðum fyribils høli í Vestmanna. Ginnið frá Faer Isles kemur væntandi á marknaðin í summar, meðan whisky skal búnast í 3 ár, áðrenn tað kemur á marknaðin.

Fyri at fáa kapitalinnskot til at gera neyðugu íløgurnar, bjóðar felagið nú íleggjarum at gerast partur av felagnum. Útboðið verður skipað sum hópfígging og byrjar mánamorgunin 15. mars.

Hetta er størsta hópfígging í Føroya søgu. Í sambandi við útboðið er gjørd ein íleggjaraframløga, ið lýsir verkætlanina neyvt. Hon kann takast niður av heimasíðuni.

Faer Isles Distillery bjóðaði í heyst fólki at gerast stovnandi limir. Hetta eydnaðist sera væl, og 1100 stovnarar úr 22 londum keyptu limaskap. Hesir stovnandi limir fingu sum tey fyrstu fyri góðari viku síðani høvi at tekna partabrøv, og longu nú hava knapt 300 limir teknað partabrøv í felagnum. Felagið nærkast tí longu minstamarkinum á 3 milliónir, sum er ásett.

Til ber longu nú at fyribils skráseta seg á heimasíðuni, og hetta hava fleiri enn 500 fólk longu gjørt.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. mars 2021

Sev arbeiðir víðari við vindmylluverkætlan á Eiði

Kommunan skipar fyri borgarafundi týsdagin 

(Tillagað mynd: Sev)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Verkætlanin at byggja seks vindmyllur oman fyri Eiðis bygd, er minkað niður í fýra vindmyllur, og nú arbeiðir Sev við at fáa hesar fýra vindmyllurnar settar upp næsta ár.

Men tað krevur, at neyðugu loyvini verða fingin til vega skjótt, sigur Brian Joensen, verkætlanarleiðari hjá Sev við heimasíðuna sev.fo.

Enn vantar byggiloyvi, avgerð frá Yvirfriðingarnevndini og avtalan við hagan um lendið.

Vindfelagið í Neshaga, sum er dótturfelag hjá SEV, vann útboðið hjá orkumyndugleikanum um vindmyllulund á 18 MW við Eiði í 2019, og fór beinanvegin undir fyrireikandi arbeiðið, sum millum annað umfatar árinsmetingar, umhvørvisgóðkenning, byggiloyvi, avtalu við haga um lendið osfr. Hetta arbeiðið hevur tó tikið væl longri tíð, enn væntað.

Umsókn um byggiloyvi varð latin Eiðis kommunu 19. november 2019, við eini dagføring 17. august 2020, men av ymsum orsøkum varð umsóknin ikki viðgjørd av fráfarna bygdaráði.

Dagføringin 17. august 2020 kom eftir, at avgerð var tikin um at minka vindmyllulundina úr seks myllum á 18 MW niður í fýra myllur á tilsamans 12 MW, staðsettar í haganum Suðurhelvt.

SEV samskiftir í løtuni við nýggja bygdaráðið á Eiði um byggiloyvi, og í hesum sambandi hevur bygdaráðið kallað inn til borgarafund týsdagin 16. mars.

Á borgarafundinum fara umboð fyri SEV at greiða frá verkætlanini og at svara spurningum og ivamálum, sum eiðisfólk hava um vindmyllurnar og verkætlanina sum heild.

Myndir eru gjørdar, sum vísa, hvussu myllurnar fara at taka seg út úr ymsum sjónarhornum. Myndirnar síggjast á heimasíðuni hjá Sev

Afturat byggiloyvinum vantar eisini góðkenning frá Yvirfriðingarnevndini og avtala við lendiseigararnar. Bíðað verður eftir niðurstøðu frá Yvirfriðingarnevndini, og Umhvørvisstovan er í samráðingum við hagan um atgongd til lendið.

- Myllurnar skulu bíleggjast í góðari tíð, men vit kunnu sjálvsagt ikki bíleggja myllurnar og annað neyðugt tilfar, fyrrenn vit hava fingið øll loyvi til høldar, sigur Brian Joensen, verkætlanarleiðari.

Ein 12 MW vindmyllulund er mett at kunna framleiða góðar 35 GigaWatt tímar árliga. Hetta svarar til 7.600 tons av olju ella sagt á annan hátt gott og væl ein tangabát við olju til Sundsverkið, skrivar Sev.

Loyvið til vindorkuframleiðslu umfatar seks myllur, og arbeitt verður við at finna aðra staðseting til tvær tær síðstu myllurnar.  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2021

Nú er klárt at byggja á Skála

13 av teimum 27 stykkjunum sunnan fyri Hórheiðar eru seld. Týsdagin handaði Articon Runavíkar kommunu útstykkingina

Verkætlanin hjá Articon fevndi um 27 grundstykkir, har prísurin er 575 krónur fyri fermeturin (Mynd: runavik.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

31. oktober 2019 skrivaðu Jón Sigurdsson og Tórbjørn Jacobsen undir sáttmála um eina útstykking suður frá Hórheiðum á Skála, og týsdagin handaði stjórin í Articon borgarstjóranum í Runavíkar kommunu útstykkingina í húsunum hjá Fornminnafelagnum fyri Skála og Skálafjørð

Jón Sigurdsson og Tórbjørn Jacobsen tá teir høvdu undirritað sáttmálan í húsunum hjá Fornminnafelagnum fyri Skála og Skálafjørð (Mynd: runavik.fo)

Verkætlanin hjá Articon fevndi um 27 grundstykkir - av teimum eru 13 seld. Við í útstykkingini var planering av grundøkjunum, kantsteinar, gongubreytir, gøtuljós, asfaltering og rottangar.

Formo á Glyvrum hevur havt eftirlit fyri kommununa. Søluprísurin á nýggju útstykkingini á Skála er 575 krónur fyri fermeturin. Sáttmálakostnaðurin var nakað omanfyri 17 milliónir krónur, skrivar Runavíkar kommuna á heimasíðu sínari.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2021

Strandfaraskip sett til sølu

Strandferðslan hevur sett Spógvan til sølu fyri 250.000 krónur

Spógvin í Hesti í 2019 (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Spógvin varð settur í sigling millum Gomlurætt og Hest á vári í 2019, men nú hevur Strandferðslan ikki brúk fyri bátinum longur.

Strandferðslan hevur tí sett Spógvan til sølu, og tað verður selt í tí standi sum skipið er í, og er eftir yvirtøkudagin “keyparans rokning í øllum lutum”, sum tað verður orðað á ssl.fo.

Spógvin hevur verið í rakstri fram til mai 2020. Meðan skipið hevur ligið við bryggju hava motararnir verið settir í gongd við jøvnum millumbilum.

Skipið liggur við bryggju í Skopun, og verður selt fyri hægsta boð yvir 250.000 krónur.

Spógvin er bygdur í Noreg í 1974, og kom til Føroya í 1999. Skipið er góðar 12 metrar til longar og góðar 4 metrar breitt.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. mars 2021

Nú ber aftur til at søkja stuðul til havgransking í Norðuratlantshavi

Í umsóknarumfarinum 2021 verður dentur lagdur á gransking, sum er tengd at, tó ikki avmarkað til, ryggin millum Grønland, Ísland, Føroyar og Skotland – 16 milliónir eru leysar at søkja, og hvør verkætlan kann í mesta lagi fáa fýra milliónir

Mynd: Uttanríkis- og mentamálaráðið

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Uttanríkis- og mentamálaráðið boðar frá, at lýst aftur verður eftir umsóknum til granskingarskránna Havgransking í Norðuratlantshavi.

Í umsóknarumfarinum 2021 verður dentur lagdur á gransking, sum er tengd at, tó ikki avmarkað til, ryggin millum Grønland, Ísland, Føroyar og Skotland.

– Ryggurin er eitt týðandi jarðfrøðiligt mark millum Norðuratlantshavið og lágarktiska havøkið. Økið er sera fjøltáttað og vísindaliga áhugavert fyri londini á Rygginum.

– Dentur verður lagdur á samstarv millum Grønland, Føroyar og Danmark. Granskingarstovnar í í minsta lagi tveimum av teimum trimum londunum skulu samstarva um verkætlanina. Granskingarstovnar úr øðrum londum kunnu luttaka við egnari fígging.

Mælt verður til, at umsóknir fevna um starvssetanir av ph.d. lesandi ella Postdoc granskarum. Tey, sum verða sett í starv, skulu vera ein part av tíðini í í minsta lagi tveimum av teimum trimum londunum.

Tilsamans 16 mió. krónur eru leysar at søkja í hesum umfarinum – ein triðingur av útboðnum er ætlaður granskingarverkætlanum í føroyskum sjóøki.

Mesta stuðulsupphæddin til hvørja verkætlan er fýra milliónir krónur. Væntandi verður stuðul latin til millum fýra og sjey verkætlanir.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. mars 2021

Sjey lond samstarva um norðuratlantiskt hackaton

NORA skipar fyri tiltaki á netinum at koma við góðum talgildum loysnum innan tvey avbjóðandi øki: Talgild heilsa og enduruppbyggjan av ferðavinnuni eftir farsóttina

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í hesum tíðum við afturlatnum samfeløgum, ferðaavmarkingum og heimaskrivstovum er tað avbjóðandi at vera nýhugsin og samstarva á altjóða støði. NORA ætlar at venda hesi gongd við at skipa fyri einum talgildum hackathon fyri ung úr teimum norðuratlantisku londunum.

‘Think Rural, Think Digital, Think Ahead!’ verður hildið 19. til 21. mars við tí endamáli at vekja áhugan hjá ungum fólkum úr Føroyum, Íslandi, Grønlandi, Noregi, Skotlandi, Maine í USA og Ontario í Kanada til at saman menna loysnir upp á felags avbjóðingar.

Norrønt Atlantssamstarv (NORA) skipar fyri tiltakinum í samstarvi við skotska Highlands and Islands Enterprise (HIE). Harumframt eru University of New England og kanadiska Cooperation Council of Ontario við sum samstarvsfelagar. Norðurlendska ráharraráðið og tann skotski myndugleikin eru við til at fíggja tiltakið.

At luttakarar hava ymiska bakgrund hevur týdning á hesum hackathon. Forritan, formgáva, starvsfólk innan heilsuverk, virkandi á ferðavinnuøkinum ella tey, sum lesa innan íverksetan, heilsu ella ferðavinnuna, hava øll førleikar, sum kunnu koma við íkasti til góðar loysnir undir einum av teimum tveimum høvuðsevnunum:

Talgild heilsa í bygdarøkjum og enduruppbyggjan av ferðavinnuni í bygdarøkjum eftir heimsfarsóttina. Øll í aldrunum 18 til 35 ár kunnu luttaka.

Kappingin fer vónandi at føra til talgildar loysnir, sum gera umráðandi heilsutænastur atkomuligari, og sum fremja ein burðardyggan vøkstur fyri ferðamannaídnaðin. Teir ungu luttakararnir fáa eisini stuðul við einari vegleiðing innan íverksetan.

Luttøka er ókeypis, og tey altjóða liðini eru samansett av fýra ella fimm fólkum við ymiskari bakgrund og førleikum, sum koma saman fyri at formgeva, kanna og skapa nýhugsandi hugmyndir.

Peningavirðislønir og møguleiki fyri virkismenning er í væntu til tey bestu hugskotini innan bæði evnini.

Eitt norðuratlantiskt ‘acceleratorprogram’ er eisini í gerð og fer av bakkastokki í sambandi við hetta tiltakið.

Aðalskrivarin í Norðurlendska ráðharraráðnum, Paula Lehtomäki, sigur soleiðis um tiltakið:

- Norðurlendska ráðharraráðið fegnast um at vera við til hetta hackathon. Skottland, Maine og eystara Kanada eru umráðandi nábúgvar og samstarvsfelagar fyri Norðurlondini, og hetta tiltakið, sum setur talgilda heilsu og ferðavinnu í bygdarøkjum í miðdepilin, er eitt gott høvi til at skapa tættari og sterkari bond, bæði á einum politiskum og einum persónligum støði. Eg gleði meg til at síggja úrslitini og tey góðu hugskotini, sum birta úr hesum vikuskiftinum.

Formaður fyri NORA, Jákup Mørkøre, er eisini vónríkur:

- NORA gleðist um at samskipa enn eitt hackathon í samstarvi við ta skotsku stjórnina og HIE. Tað er eyka stuttligt, at vit hesa ferð eru farin tvørtur um Atlantshavið og hava víðkað tiltakið til eisini at umfata Maine og Ontario. Fyri NORA sum eitt samgongubyggjandi felag, gleða vit okkum til at síggja norðuratlantiskan ungdóm menna og verkseta hugskot saman.

Øystein Andersen, ráðgevi á skrivstovuni hjá NORA í Havn

Ársins tiltak kemur í kjalavørrunum av einum væleydnaðum hackathon í mai í fjør, ið hevði eitt høgt luttakaratal úr fimm londum. Vinnarahugskotið varð ment av einum toymi við tveimum fólkum úr Skottlandi, sum mentu eina shopping-app.

Hackathon byrjar fríggjadagin 19. mars kl. 18 og endar sunndagin 21. mars kl. 18.

Á thinkrural.org finst meira kunning og har fer tilmeldingin eisini fram. Tilmeldingarfreistin er 15. mars.

Øystein Andersen, ráðgevi í NORA er verkætlanarleiðari.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. mars 2021

Jóannes Eidesgaard heldur Grækarismessurøðu á Vaglinum

Grækarismessuhaldið í Havn verður sunnudagin. Byrjað verður við skrúðgongu undir Bryggjubakka

(Savnsmynd: Magnus Fröderberg / norden.org)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Á grækarismessu í fjør fór føroyska samfelagið niður í ferð, orsakað av koronufarsóttini. Í ár verða grækarismessuhald sum vant - millum annað í Tórshavnar kommunu.

Á heimasíðuni torshavn.fo verður boðað frá, at grækarismessuhald verður í miðbýnum sunnudagin 14. mars.

- Korona ávirkar ikki haldið í ár, og tí verður grækarismessuhaldið sum vant við teimum tilmælum um reinføri og frástøðu, sum annars eru. Heitt verður á øll um at vísa neyðug fyrilit.

Tað verður Jóannes Eidesgaard, fyrrverandi løgmaður, sum fer at bera fram røðu. Hetta verður eftir, at Havnar Hornorkestur hevur spælt nøkur løg. Haldið byrjar tó við skrúðgongu undir Bryggjubakka, tá ið skótar, úlvar, og títtlingar fara til gongu. Gingið verður niðan um Finsen eftir Tróndargøtu og síðani oman á Vaglið eftir Niels Finsens gøtu. 

Kommunan boðar frá, at í sambandi við grækarismessuhaldið verða Mylnugøta og Niels Finsens gøta frá Vaglinum niðan til Sverrisgøtu stongdar fyri allari ferðslu frá klokkan 15-16.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. mars 2021

FMA 2021: Eivør gjørdist stóri vinnarin

Eivør vann "Ársins kvinnuligi sangari", "Ársins húsi", og "Ársins videolag", umframt at "Ársins tekstur" gjørdist "Mánasegl", sum Marjun Syderbø Kjelnæs hevði skrivað til eitt lag hjá Eivør

Eivør fekk flest virðislønir á FMA 2021 (Mynd: Sigga Ella)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Leygarkvøldið varð FMA aftur á skránni, og vegna korona varð virðislønahandanin, eins og í fjør, skipað á øðrvísi hátt.

Bert 14 virðislønir vórðu handaðar á hesum sinni, og tað var sangkvinnan Eivør, sum fór av stað við flest virðislønum.

Umframt at vinna heiðurin sum "Ársins kvinnuligi sangari", vann Eivør bæði "Ársins húsi" við útgávuni Segl, og "Ársins videolag" við "Sleep on It". "Ársins tekstur" gjørdist eisini "Mánasegl", sum Marjun Syderbø Kjelnæs hevði skrivað til eitt lag hjá Eivør.

Niðanfyri sæst yvirlit yvir, øll tey, sum fingu virðisløn:

POPP/ROKK FLOKKUR

Ársins kvinnuligi sangari: Eivør

Ársins mannligi sangari: Teitur

Ársins útgáva: Modern Era - Teitur

Ársins sangur: Kanska - Einangran

OPIN FLOKKUR

Ársins sangari ella einleikari: Jákup Lützen

Ársins útgáva ella konsert: Kata - 1902

Ársins kompositión: Bei hjá Konsørn eftir Jan Rúna Poulsen og Mathias Kapnas

Ársins nýggja navn: Brimheim

Ársins videolag: Sleep on it hjá Eivør eftir Einar Egils & Elias K. Hansen

Ársins húsi: Segl, Eivør

Ársins tekstur: Mánasegl, Eivør, eftir Marjun Syderbø Kjelnæs

Ársins framleiðari: Høgni Lisberg

Áhoyraravirðisløn: Hallur Joensen

Ársins tónleikaheiður: Robert McBirnie

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. mars 2021

Marjun og Jóhan Martin fáa eitt árs stuðul frá Mentanargrunninum

Mentanargrunnur Landsins veitir 140 mánaðarlønir út sum starvsløn og íverksetanarstuðul til trý listafólk

Marjun Syderbø Kjelnæs (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Myndlistamaðurin Jóhan Martin Christiansen og rithøvundurin Marjun Syderbø Kjelnæs fingu mest, tá Mentanargrunnur Landsins lat stuðul til starvsløn og íverksetan fyri 2021.

Einaferð um árið letur Mentanargrunnur Landsins stuðul til starvsløn og íverksetan.

Grunnurin skrivar í tíðindaskrivi, at hann fekk nógvar dygdargóðar umsóknir í ár, og sera torført hevur verið at taka dagar ímillum innkomnu umsóknirnar.

Tilsamans komu 117 umsóknir, og søkt var um knappar 37 milliónir krónur. Grunnurin kundi í ár lata gott 4,5 milliónir krónur. Í hesum umfari fingu 34 umsøkjarar starvsløn, og tríggir fingu íverksetanarstuðul.

Jóhan Martin Christiansen (Savnsmynd)

Nevndin hevur á fundi tann 17. februar avgjørt at veita starvsløn til hesar umsøkjarar:

Eitt ár
Jóhan Martin Christiansen (myndlist)
Marjun Syderbø Kjelnæs (bókmentir)

Seks mánaðir
Dánjal Dam á Neystabø (tónlist og annað)
Hanni Julius Bjartalíð (myndlist)
Katrina í Geil (bókmentir)
Kim Simonsen (bókmentir)
Leivur Thomsen (tónlist)
Magni Husgaard (tón- og ljóðlist)
Mikael Blak (tónlist)
Randi Samsonsen (myndlist)
Sakaris Fríði Stórá (filmslist)

Fimm mánaðir
Kristina Ougaard Sørensen (palllist)

Fýra mánaðir
Silas Olofsson (bókmentir)
Bárður Persson (palllist)
Atli Kamban (filmur)

Tríggjar mánaðir
Andreas Tykjær Restorff (tónlist)
Birita Adela Davidsen (tónlist)
Bjarni Mohr (bókmentir)
Eli Tausen á Lava (tónlist)
Gutti Winther (bókmentir)
Hans Tórgarð (pallist)
Jasmin Mote (tónleikur)
Rúni Brattaberg (bókmentir)

Tveir mánaðir
Búi Rouch (dansur)
Guðrið Poulsen (myndlist)
Katrin Joensen-Næs (filmslist)
Rannvá Holm Mortensen (myndlist)
Súni Joensen (ljóðlist)
Theodor Kapnas (tónlist)
Pauli Nielsen (týðing)
Martin Schürholz (týðing)
Jákup Sørensen (týðing)
Marita Thomsen (týðing)

Ein mánað
Trygvi Danielsen (bókmentir)

Tilsamans vóru 140 mánaðir veittir sum starvsløn fyri 2021.

Trý fingu íverksetarastuðul
Grunnurin fekk 16 umsóknir til íverksetan. Hesin stuðul skal lætta um hjá evnaríkum listafólkum at koma víðari við teirra skapandi listaarbeiði. Stuðulin er 75.000 krónur og kann bert latast sama umsøkjara tvær ferðir.

Nevndin hevur gjørt av, at lata hesum umsøkjarum íversetanarstuðul:

Ísak Sambleben (tón- og ljóðlist)
Jens L. Thomsen (tónlist)
Rannvá G. Niclasen (dansur)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. mars 2021

Vetrarjazzur í Norðurlandahúsinum

Fleiri seinnapartskonsertir verða henda mánaðin við føroyskum nøvnum

Sway (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Várið er í luftini, men tað skal ikki seta fót fyri Vetrarjazz-festivalinum. Í mars mánaði vera fimm Vetrarjazz-konsertir í Norðurlandahúsinum. Í øllum førum er talan um seinnapartskonsertir, sum byrja klokkan 17.

Fyrsta konsertin er 16. mars við Jam Cravate. Konsertirnar eru í mesta lagi ein tíma til longdar, og kostnaðurin er 50 krónur. Atgongumerki kunnu keypast á heimasíðuni hjá Norðurlandahúsinum.

Hetta er skráin

Týsdag 16. mars kl 17:
Jam Cravate – James Goodwin (trummur), Heðin Ziska Davidsen (gittar)

Mikudag 17. mars 17:
Tjant – H eðin Ziska Davidsen (gittar) Mikael Blak (bass), Brandur Jakobsen (trummur)

Hósdag 18. mars kl 17:
Kristian Pauli Trio - Kristian Pauli Ellefsen (klaver),  Karl Andrias  Stórá (bass), Hjørtur P. Háberg (trummur)

Fríggjadag 19. mars kl 17:
SWAY – Marianna Winther Nagata, Dania O. Tausen, Katrina Olsen (sang), Pauli Reinert Poulsen (gittar), Torleik Mortensen (bass), Per Ingvaldur Højgaard Petersen (trummur)

Leygardag 20. mars kl 17:
Bingo-Jazz við Jam Cravate – Jensina Olsen (rødd), (James Goodwin (trummur), Heðin Ziska Davidsen (gittar)

Havnar Jazzfelag skipar fyri árliga jazzfestivalinum Vetrarjazz.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. mars 2021

SaxoFilm ger film um Læknastríðið

Teddy Bruslund, journalistur og instruktørur hjá SaxoFilm, hevur sitið í sóttarhaldi í eina viku og síðani ferðast runt um í Føroyum í eina viku, har hann hevur gjørt kanningararbeiði til filmsupptøkur, sum skulu gerast fyrst í apríl mánaði

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Síðsta fríggjadag var hann á vitjan hjá borgarstjóranum i Klaksvík, Karl H. Johansen, har Teddy nýtti høvið at takka fyri stuðulin, Klaksvíkar býráð hevur veitt føroyska partinun av filminum, sum eisini skal gerast ein samadráttur av til savns- og skúlabrúks.

Karl greiddi frá, at býráðið sá nógv í hesum dokumentarfilmi, um ein týðandi part av Klaksvíkar søgu, sum flest okkara bert kenna í brotum. Borgarstjórin greiddi eisini frá, at tá ið hann fór til Danmarkar at ganga á politiskúlanum, bert 20 ár eftir læknastríðið, kom oftani fyri, at teir ymsu politistarnir, hann kom at samstarva við, greiddu frá, at teir høvdu verið í Klaksvík undir Læknastríðnum – og so fór prátið í gongd.

Vitjað varð í Christianskirkjuni, sum sigst hava fingið sítt serstaka vavi og mongu serligu søgurnar, vegna Læknastríðið. Eisini varð vitjað á Norðlýsinum, sum kann verða ein hentur miðil í sambandi við dokumentarsendingina. Jóhann Lützen, stjóri var kvikur at leita fram ymist, Norðlýsið fyrr hevur skrivað um Læknastríðið.

Teddy hevur hitt hópin av fólki á føroyaferðini og hevur fingið nógv hent at vita. Hann hevur m.a. fingið hendur á skjølum, ljóðbrotum og myndum. Herfyri var ein, sum boðaði frá, at hann átti eina dagbók hjá einum av politistunum, sum vóru í Klaksvík undir Læknastríðnum.

Tó høvdu Teddy og fólkini handan filmsverkætlanina verið fegin, um fleiri fólk finnast, ið hava okkurt at vísa fram, sum hevur við Læknastríðið at gera.

Lars Løkke verður verður í sendingunum (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

Upptøkur gerast í apríl
Fyrst i apríl mánaða koma filmsfólk higar at gera upptøkur, har Lars Løkke Rasmussen, fyrrverandi forsætisráðharri, verður vertur fyri frásagnunum og hendingunum í sendingini.

Sendingin, sum verður í fýra pørtum, verður send í donskum sjónvarpi í heyst og eisini í Kringvarp Føroya seinni.

Klaksvíkar kommuna stuðlar ætlanini
Tað var á seinasta býráðsfundi, at býráðið játtaði at stuðla filmsupptøkunum við 300.000 krónum. Samlaða verkætlanin at gera føroyska partinum til skúla- og savnsbrúk er umleið 1,2 milliónir krónur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. mars 2021

Fyr & Flamme vunnu Dansk Melodi Grand Prix – ætla sær ikki at umseta sangin til enskt

Hetta verður fyrstu ferð síðan 1997, at danski luttakarin í Eurovision syngur á donskum – Svøríki er einasta norðurlendska landið, sum enn ikki hevur valt ein luttakara til altjóða kappingina í Rotterdam

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Leygarkvøldið, meðan FMA var á skránni her í Føroyum, varð skipað fyri ársins umfar av Dansk Melodi Grand Prix í Danmark.

Har gjørdist tað bólkurin Fyr & Flamme, sum fóru av stað við sigrinum, og vann heiðurin at umboða Danmark í altjóða Eurovision sangkappingini, sum verður í Hollandi seinni í vár.

Eins og í 2020 var kappingin uttan áskoðarar vegna korona, sum eisini var orsøkin til, at altjóða Eurovision finalan varð avlýst í fjør.

Fyr & Flamme vann við danska sanginum "Øve os på hinanden", og hetta er fyrstu ferð síðan 2005, at ein sangur, ið verður sungin á donskum, vinnur danska grand prixið.

Laurits Emanuel og Jesper Groth úr bólkinum greiða frá, at teir ætla sær ikki at umseta sangin til enskt til altjóða kappingina, sum annars hevur verið siðvenja í fleiri áratíggju. So tá altjóða Eurovision kappingin er á skránni í mai, fer danski luttakarin at syngja á donskum fyri fyrstu ferð síðan 1997, skrivar Ritzau.

Laurits Emanuel heldur tað vera serligt at syngja á sínum móðurmáli, og vísir hann á, at fleiri luttakarar eru farnir yvir til at syngja á teirra egna máli.

Jesper Groth sigur við heimasíðuna hjá Eurovision, at talan er um ein sang, sum er gjørdur í samsvari við ávísar skandinaviskar siðvenjur.

– Eg kan ikki ímynda mær, hvussu vit yvirhøvur skuldu umsett hann, so vit halda okkum til danskt. Seinastu árini hava vit eisini sæð, at fleiri lond klára seg sera væl á teirra egna máli, eftir sigurin hjá Portugal í 2017 og sigurin hjá Ukraina.

Altjóða Eurovision sangkappingin verður í hollendska býnum Rotterdam í døgunum 18., 20., og 22. mai.

Noreg verður umboðað av Andreas Haukeland, kendur sum TIX. Hann vann norsku kappingina við sanginum "Fallen Angel".

Tað verður bólkurin Blind Channel, sum fer at umboða Finland við sanginum "Dark Side".

Íslendska umboðið verður Daði og Gagnamagnið, sum vann íslendsku kappingina í fjør. Í ár fer Daði og Gagnamagnið at umboða Ísland við sanginum "10 Years".

Söngvakeppnin var ikki á skránni í ár, men Ísland gjørdi av, eins og fleiri onnur lond, at loyva vinnaranum frá 2020 at luttaka í altjóða finaluni í ár.

Finalan í svensku grand prix kappingini, Melodifestivalen verður hetta vikuskifti.

Seinastu árini hevur Svøríki gjørt nógv burturúr Melodifestivalen við fleiri hálvfinaluumførum við fleiri luttakarum. Seinastu 12 sangirnir skulu kappast um 1. plássið í kvøld.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. mars 2021

40.000 krónur í Apple-vørum til Leynar

Leypavinningur í Gekkinum fríggjakvøldið. Lilian Egholm úr Leynum lendi á gula leypinum

(Skíggjamynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað er ikki ofta at fólk fáa leypavinningar í Gekkinum. Hetta var tað sum hendi fríggjakvøldið tá Lilian Egholm úr Leynum ringdi inn við fullari plátu.

Hon valdi at seta allar pengarnar, sum vóru 130.000 krónur, í reyða leypin. Í fyrsta snari lendi Lilian á 20.000 krónum, sum í kvøld ikki var faldað við nøkrum. Í øðrum snari lendi hon á 10.000, men valdi at royna enn einaferð.

Í triðja og seinasta snari kom Liljan Egholm á gula leypin, sum gav henni møguleikan at velja mllum leypavinningar, sum høvdu eitt virði á umleið 40.000 krónur.

Lilian Egholm valdi at taka av leypavinningum frá Elding, sum eru alskyns Apple vørur, virði upp á 40.000 krónur.

Tað má vera fyrstu ferð í langa tíð, at nakar vinnur ein leypavinning í Gekkinum. Í flestu førum velja fólk at deila gekkaupphæddina út í allar tríggjar leyparnar, og tá fella leypavinningarnir burtur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. mars 2021

Illgruni um at koppseting elvir til blóðtøpp

Danska heilsustýrið gav hósdagin boð um fyribils at støðga við at koppseta við AstraZeneca

(Savnsmynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Danska heilsustýrið hevur givið boð um at støðga við at koppseta við AstraZeneca heiliváginum eftir fleiri álvarsligar tilburðir við blóðtøppi hjá fólki, ið hevur fingið hesa vaksinuna.

Fráboðan er um ein persón í Danmark, sum er deyður av hesum ávum, skrivar Danmarks Radio.

Sambært Sundhedsstyrelsen er í løtuni ikki endaligt prógv fyri, at samanhangur er millum vaksinuna og blóðtøpparnar. Men stýrið hevur sent boð út til koppsetingarnartoymini um at støðga við at brúka henda heilivágin.

Fyribils er støðgurin í tvær vikur, og so kemur heilsustýrið og heilivágsstýrið við nýggjari fráboðan.

- Júst nú hava vit brúk fyri øllum teimum vaksinunum, vit kunnu fáa hendur á. Tí er tað als ikki nøkur løtt avgerð at støðga við hesari koppsetingini, sigur stjórin í heilsustýrinum, Søren Brostrøm í tíðindaskrivi.

Fleiri onnur lond eru eisini støðgað við at koppseta við Astra Zeneca.

Í Føroyum er ongin enn koppsettur við hesum heiliváginum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2021

Samanlegging av íslendskum flogfeløgum

Innanríkisflúgvingin hevur ligið í einum felag fyri seg, men verður nú løgd saman við Icelandair

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Frá 16. mars verða feløgini Icelandair og innanríkisfelagið hjá Icelandair Group, Air Iceland Connect, løgd saman í eitt felag.

Harvið verða innanríkisferðirnar nú marknaðarførdar og seldar á sama palli, sum uttanríkisferðirnar hjá íslendska tjóðarflogfelagnum.

Endamálið við samanleggingini er at tryggja eina burðardygga framtíð fyri innanríkisflogferðir í Íslandi og vestara partinum av norðurlondum, sigur felagið í tíðindaskrivi. Annað endamál er eisini at gera bygnaðin av felagnum sterkari og meira einfaldan.

Air Iceland Connect hevur staðið fyri flogferðunum úr Reykjavíkarflogvølli til Akureyrar, Egilsstaðir, Ísafjarðar og Vestmannaoyggjar umframt flúgvingini til Grønlands.

Bogi Nils Bogason, stjóri fyri Icelandair, sigur, at felagið við hesum vónar, at ferðafólk sum koma til Íslands við flogfelagnum úr Evropa og Norðuramerika í størri mun enn nú fara at brúka innanríkisruturnar til at ferðast innanlands í Íslandi eisini. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2021

ES-tingið tikið órinið frá Carles Puidgemont

Tríggir katalanskir ES-tinglimir eru ikki longur vardir móti rættarsókn úr heimlandinum

Carles Puidgemont til fótbóltsdyst á Tórsvølli í sambandi við Føroyavitjan hansara í 2018 (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Katalanski andstøðupolitikarin, Carles Puigdemont, og tveir aðrir katalanskir limir í ES-tinginum eru ikki longur vardir av órininum, sum ES-tingið hevur givið teimum.

Hetta merkir tó ikki rætt teirra sum limir í tinginum.

Mánakvøldið atkvøddi ES-tingið í málinum um at taka órinið frá teimum. Og málið varð samtykt við at 400 av teimum 705 limunum í tinginum atkvøddu fyri.

Hetta merkir, at Spania nú aftur kann royna at fáa teir tríggjar katalanarnar heim, so teir kunnu stevnast fyri rættin, eitt nú fyri at standa fyri fólkaatkvøðuni um loysing í 2017 – ein fólkaatkvøða, sum varð mett at vera ólóglig.

Fleiri aðrir politikarar í Katalonia, sum vóru við til at stríðast fyri loysing, eru dømdir upp í 13 ára fongsul.

Carles Puigdemont, Toni Comin og Clara Ponsati flýddu úr landinum og eru síðan vald í ES-tingið, og hava harvið verið vard móti spanskari rættarsókn.

Spania hevur roynt at fáa tinglimirnar útflýggjaðar, men belgiska dómsvaldið hevur sýtt fyri hesum. Hóast tey trý nú hava mist órinið, so er ikki vist, at tey verða útflýggjað til Spania.

Tí í farna mánaði avgjørdi ein belgiskur dómstólur at ein annar katalani ikki kundi útflýggjast. Talan er um fyrrverandi mentamálaráðharran Lluis Puig.

Belgiski dómarin staðfesti, at spanski hægstirætturin ikki hevur heimild til at krevja hann fongslaðan.

Puigdemont segði undan atkvøðugreiðsluni í tinginum, at hann var sinnaður at kæra málið fyri ES-dómstólin um hann misti sítt órin, skrivar Ritzau.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. mars 2021

Meghan: Eg var ov bláoygd

Í samrøðu við Oprah avdúkaðu hertogin og hertogafrúan av Sussex m.a., at Meghan fekk sjálvmorðstankar og fekk noktað sálarliga hjálp, og at tey hava lítið samband við kongafamiljuna í dag – Eisini kom fram, at tey giftust í loyndum áðrenn almenna brúdleypið

Meghan og Harry (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í samrøðu, sum Oprah Winfrey gjørdi við hertogan og hertogafrúuna av Sussex, Harry og Meghan, kom parið við fleiri avdúkingum um lív teirra sum part av bretska kongshúsinum.

Samrøðan varð víst í amerikonskum sjónvarpi mánanáttina, men hon varð tó tikin upp frammanundan.

Hetta varð fyrstu ferð, at hjúnini greiddu frá, hví tey endaðu við at gevast sum ein aktivur partur av bretska kongshúsinum.

(Mynd: CBS)

Í samrøðuni greiddi Meghan m.a. frá, at onkur í kongshúsinum segði seg stúra fyri húðarlitinum á soni teirra, Archie, áðrenn hann varð føddur á vári í 2019. Hetta var, sambært Meghan, eisini orsøkin til, at hann ikki fekk heitið prinsur.

Hon vildi ikki avdúka, hvør hevði sagt hetta. Men tá hon varð spurd, um hon sjálv valdi at tiga, ella um onnur høvdu biðið hana um tað, segði hon, at tað var tað seinna.

Meghan, sum hevur eina litta mammu og hvítan pápa, sigur, at hon var ov bláoygd, áðrenn hon giftist inn í kongafamiljuna, og tað endaði við, at hon fekk sjálvmorðstankar og umhugsaði at gera skaða á seg sjálva, áðrenn hon og Harry at enda góvust sum framtraðkandi limir í familjuni í fjør og fluttu til Kalifornia.

Tað var serliga neiliga umrøðan í miðlunum, sum fekk hana at ivast í, um lívið var vert at liva, segði hon. Hon greiddi frá, at hon royndi at leita sær professionella hjálp gjøgnum kongafamiljuna, men tá fekk hon at vita, at tað ikki bar til, tí tað hevði ikki verið gott fyri stovnin.

Harry prinsur greiddi eisini frá, at tey hava havt lítið samband við familjuna, síðan tey fluttu til USA. Eitt nú er pápi hansara, Charles prinsur, givin at taka telefonina, tá hann ringir.

Prinsurin segði seg harmast um, at tað er komið hartil, men hann noyddist at gera nakað fyri sína sálarheilsu, konuna og sonin.

(Mynd: CBS)

Eisini avdúkaði parið, at tey í veruleikanum giftust áðrenn stóra brúdleypið, sum varð víst í sjónvarpinum 19. mai í 2018.

Meghan greiddi frá, at tey góvu hvørjum øðrum sítt "ja" tríggjar dagar áðrenn almenna brúdleypið. Tey einasti, sum vóru til staðar vóru parið og biskuppurin í Canterbury.

– Eg haldi at vit bæði vistu, at brúdleypið ikki var okkara dagur. Tað var ein dagur, sum varð lagdur til rættis fyri reistina av heiminum, segði hon.

Miðskeiðis í februar avdúkaðu Harry og Meghan, at tey skuldu hava eitt barn afturat, og í samrøðuni í gjárkvøldið avdúkaðu tey eisini kynið á barninum.

Tá Oprah spurdi, um tey vistu, hvat kynið á barninum var, segði Meghan, at ja, tað vistu tey, og greiddu tey frá, at Archie, sum verður tvey ár í mai, skal hava eina lítlasystur einaferð í summar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2021