Løgtingsformaðurin ávarar móti ætlan hjá kvinnunum í andstøðuni

- Send út ávaring á Facebook um lógaruppskot, ið enn ikki er komið til viðgerðar

Jógvan á Lakjuni (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Jógvan á Lakjuni, løgtingsformaður, fór í vikuni út í sosialu miðlarnar fyri at ávara um eitt løgtingsuppskot, sum “allar tær sjey kvinnurnar og fýra menn” í andstøðuni hava borið í løgtingið.

“Allar tær sjey kvinnurnar í andstøðuni á tingi saman við fýra monnum ætla nú við lóg at ræna pápan frá summum føroyskum børnum og gera tey til faðirloysingar, áðrenn tey eru fødd!”, skrivar løgtingsformaðurin enntá við ‘caps-lock’, altso alt skrivað við stórum stavum

Hann sigur hetta vera “Álvarslig kunning til alt Føroya Fólk!”

"Sammóðir"
Talan er millum annað um at seta donsku lógirnar um “børns retsstilling, lov om arvelov, lov om forældremyndighed og samvær og lov om anerkendelse af nordiske faderskabsafgørelser” við undirheitinum “Sammóðir”.

11 tingfólk hava lagt uppskotið fram: Ingilín D. Strøm, Jóanis Joensen, Djóni Nolsøe Joensen og Eyðgun Samuelsen úr Javnaðarflokkinum, Hervør Pálsdóttir, Beinta Løwe Jacobsen, Bjørt Samuelsen, Sirið Stenberg og Høgni Hoydal úr Tjóðveldi og Ruth Vang og Bjarni K. Petersen úr Framsókn.

Uppskotsstillararnir siga soleiðis um endamálið við lógaruppskotinum: Lógin skal tryggja, at børn hjá samkyndum kvinnum fáa rætt til tvey foreldur frá føðing, og samkyndar kvinnur kunnu fáa foreldramyndugleika til síni børn frá føðing. Lógin tryggjar eisini, at tvær kvinnur, ið hava foreldrarætt til felags barn/børn, ikki missa hesi rættindi, flyta tær úr útlondum til Føroya. Henda lóg ger, at sammóðir verður foreldur at barni, sum er íkomið við eftirgjørdum gitnaði, og sostatt verður javnssett við pápar í lov om børns retsstilling. Samstundis verða fylgibroytingar gjørdar í arvalógini, í lóg um foreldramyndugleika og samveru og í lov om anerkendelse af nordiske faderskabsafgørelser.

Til samans tvey lógaruppskot og eitt uppskot til samtyktar eru løgd fram í sama pakka:

Uppskot til løgtingslóg um broyting í løgtingslóg um barsilsskipan (Barsilslógin) (Sammøður javnsettar við pápar)

Uppskot til løgtingslóg um broyting í løgtingslóg um børns retsstilling, lov om arvelov, lov om forældremyndighed og samvær og lov om anerkendelse af nordiske faderskabsafgørelser (Sammóðir)

Uppskot til samtytkar um at dagføra rættargangslógina (Sammóðir) 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. september 2021

Myndir: Standmyndin av Ólavi á Heygum avdúkað í Vestmanna

Sunnudag avdúkaði Maria á Heygum standmyndina, sum myndahøggarin, Hans Pauli Olsen hevði tilevnað

(Mynd: Birgir Waag Høgnesen)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í allarfagrasta veðri í Vestmanna var standmyndin av undangongumanningum Ólavi á Heygum avdúkað sunnudagin 12. september.

Ólavur á Heygum var kongsbóndi, handilsmaður og politikari, sum eisini stóð fyri fyrstu royndini í Føroyum at fáa elorku burtur úr vatni. Hetta var í Vestmanna á sumri 1907, tá Ólavur fór undir at byggja eina vatnbyrging í Fossá. Vatnið skuldi síðani leiðast úr byrgingini oman til eina turbinu, sum skuldi framleiða elektriskan streym til vestmenningar.

Tað eydnaðist tó ikki Ólavi at koma á mál við síni verkætlan, sum hann stríddist við inntil hann doyði í 1923, 56 ára gamal.

Nú smá 100 ár seinni, hava vestmenningar reist eina standmynd av Ólavi á Heygum, sum umframt royndina við vatnorku, eisini átti ein stóran leiklut í arbeiðnum at tryggja føroyingum telefonsamband. Fyrsta telefonlinjan í Føroyum kom í 1905 og gekk millum Tórshavn og Vestmanna. Hesum syrgdi Ólavur á Heygum fyri.

Í sambandi við avdúkingina hevði SEV eisini skipað fyri fleiri tiltøkum. M.a. var opið hús á Fossáverkinum, og skipað varð fyri einum gongutúri frá Fossáverkinum niðan til byrgingina hjá Ólavi á Heygum í Fossá.

Tað var Maria á Heygum, verdóttur Ólavi á Heygum, sum avdúkaði standmyndina, sum myndahøggarin Hans Pauli Olsen hevði tilevnað.

Listamaðurin og standmyndin

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. september 2021

Ivast í um alt verður etið

Fólkalívsfrøðingur setur spurnartekn við um øll grindin, vit veiða, verður etin. Hann ávarar móti grammleika

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Man tað vera so, at tað eru millum 20.000 og 25.000 føroyingar, sum eta trý til fimm kók av grind um mánaðin?

Ein, ið ivast, er fólkalívsfrøðingurin Bartal Kamban. Hann hevur hugt nærri at tølunum yvir grindahvalir, sum verða hildnir til í Føroyum. Og úrslitið fær hann at ivast í, um vit yvirhøvur eta alt tvøstið og spikið, sum kemur til høldar.

- Et trúgvi ikki, at vit eta upp, sigur fólkalívsfrøðingurin í einum skrivi hann hevur almannakunngjørt.

Sí lesarin.fo: Vit eta ikki upp - hvalaveiðan í Føroyum má endurskoðast! 

Bartal Kamban hevur roknað seg fram til, vit fáa umleið 400 tons av grind um árið. Tað er 7,3 kilo av tvøsti og spik pr íbúgva, svarandi til 0,6 kilo um mánaðin.

Men tað er langt frá øll, sum eta grind, eitt nú tí tað verður frámælt av heilsumyndugleikunum.

Siga vit, at millum 20.000 og 25.000 føroyingar eta grind javnan, so verður tað til millum 1,3 og 1,7 kilo um mánaðin, ella trý til fimm kók.

Tað heldur fólkalívsfrøðingurin ljóðar í meira lagi. Hann ávarar móti at drepa óneyðuga nógvan hval, og mælir tí til at endurskoða skipanina. Ovurnýtsla og grammleiki er aldrin gott.

Tølini, sum nýtt eru í hesum útrokningunum, eru uttan teir 1428 springararnar, sum løgdu beinini í Skálafirði um vikuskiftið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. september 2021

Bakkafrost og Havbúnaðarfelagið fordøma springaradrápið

Hetta gera bæði greitt í almennari fráboðan í dag

Regin Jacobsen, stjóri í Bakkafrost skrivar, at drápið als ikki kann góðtakast

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Havbúnaðarfelagið ger greitt, at at eingin bátur, ognir ella amboð hjá føroysku alifyritøkunum vórðu nýtt í samband við springaradrápið 12. september, og at talan var um ein privat og kommunalt/felags aktvitet, sum einki hevði við felagið ella alivinnu at gera.

Regin Jacobsen, stjóri í Bakkafrost, boðar frá, at Bakkafrost ikki luttók á nakran hátt, og at eingin ogn hjá felagnum var víst. Víðari verður skrivað, at fyritøkan als ikki heldur, at drápið av delfinum (springarum) kann góðtakast. Niðast í stutta skrivinum verður víst til kunning um grindaadráp og annað 

Skrivið kann lesast á enskum her

Bakkafrost liggur við Skálafjørðin. Stóri flokkurin av springarum varð rikin inn framvið her (Mynd: Pól Sundskarð)

Í skrivinum hjá bæði Havbúnaðarfelagið og Bakkafrost verður springaradrápið sunnudagin fordømt. Harvið vilja tey gera greitt, hvar føroyska alivinnan stendur í hesum. 

Bakkafrost, Hiddenfjord og Marine Harvest eru limir í Havbúnaðarfelagnum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. september 2021

Taka spik upp úr sjónum

Fólk frá høvuðsstaðarkommununi tóku fríggjamorgunin spik upp sum rekst í vatnskorpini

Vágsbotnur (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað frættist hósdagin, at springaraspik rak í Nólsoyarfirði, og fríggjamorgunin vaknaðu havnarfólk upp til ótespiliga sjón í eitt nú Vágsbotni.

Spik lá og rakst í vatnskorpini.

Spikið er frá springaradrápinum í Skálafirði sunnukvøldið tá 1.428 hvalir løgdu beinini. Á springara er tað bara tvøstið, sum verður etið, og tí skal spikið beinast burtur á onkran hátt.

Vakthavandi á Tórshavnar havn dugdi fyrrapartin fríggjadagin ikki at siga hvussu vítt tað er farið, men sambært myndum vit hava fingið sendandi var tað bæði á Eystaru vág og Vestaru vág.

Á Eystaru vág (Mynd: Eyvind Emil Joensen)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. september 2021

27.300 løntakarar í august

Vøksturin í løntakaratalinum seinastu mánaðirnir er nærum steðgaður upp

(Savnsmynd: (Hagstovan)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Talið á løntakarum í august var 27.300 – um 800 fleiri enn í august í fjør, skrivar Hagstovan.

Hóast hetta vísir trendurin, at vøksturin í løntakaratalinum seinastu mánaðirnir er nærum steðgaður upp. Síðan mars hevur talið ligið millum 27.000 og 28.000 løntakarar.

Tá hugt verður at kynsbýtinum sæst, at talið á mannligum løntakarum í august var 13.900, meðan talið á kvinnuligum løntakarum var 13.400.

Meðan vøksturin í talinum á mannligum løntakarum nærum er steðgaður upp, leggjast kvinnur framvegis afturat løntakaraskaranum, og tí minkar munurin millum kynini.

Tá hugt verður at ymsu vinnugreinunum sæst, sambært Hagstovuni, at har í 'privatu tænastuvinnunum' hómast ein lítil vøkstur, meðan vøksturin í 'almennari o.a. tænastu' nú er avtakandi. Í byggivinnuni er løntakaratalið eisini farið at minka, eftir at tað annars hevur verið støðugt vaksandi síðani 2014.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. september 2021

Sjáldsama fáir skaðar fyrra hálvár

Higartil hevur 2021 verið betri enn væntað við sjáldsama fáum skaðum. Tað staðfestir Ingunn Eiriksdóttir, forstjóri í Betri Trygging, nú hálvársroknskapurin er gjørdur upp

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

- Tað gongur væl í Føroyum í løtuni, eisini á skaðaøkinum. Hjá Betri Trygging hava vit skrásett sjáldsama fáar skaðar hesar seinastu mánaðirnar. Vit skulu heilt aftur til 2009 fyri at finna eitt so gott hálvársúrslit, sigur Ingunn Eiriksdóttir, stjóri í Betri Trygging.

Vanliga eru nógvir stormskaðar í ársins fyrstu mánaðum, men í ár hava tað verið óvanliga fáir. Fyrru hálvu vóru heldur ikki so umfatandi og dýrir eldsbrunar, sum vit onkuntíð hava sæð. Eingin stórur sjógv- ella vinnuskaði var heldur fyrra hálvár.

Nakrir tilburðir hava verið, sum kundu havt umfatandi skaðar við sær, men tingini koppaðu tíbetur kortini rætta vegin.

Harumframt eru munandi færri fráboðanir um óhapp, ið hoyra undir ferðatryggingina, tí føroyingar framvegis ikki eru farnir at ferðast aftur, sum vit gjørdu áðrenn korona.

- Alt hetta – hepnið við fáum stórum skaðum, góða veðrið, at ivastøður hava koppað rætta vegin og at korona framvegis ávirkar ferðahugin hjá fólki – togar samanlagt hálvársúrslitið positiva vegin, sigur Ingunn Eiriksdóttir og vísir á, at ítøkilig úrslit eisini síggjast av átøkum, sum felagið hevur gjørt.

- Vit gera nógv burturúr at hjálpa kundum at fyribyrgja skaðum og seta trygdina í hásæti. Hetta kann ivaleyst eisini vera ein av orsøkunum til fáu skaðarnar.

Fleiri tryggingar og bíligari rakstur
Eisini á inntøkusíðuni hevur fyrra hálvár hilnast væl, og orsøkirnar til tað eru somuleiðis fleiri.

Kanningar vísa væl nøgdar kundar og talið á tryggingum økist støðugt. Eitt nú hava fleiri teknað sær vanlukkutryggingar seinastu tíðina, og nýggju pakkarnir við ymsum sethúsatryggingum eru somuleiðis væl móttiknir.

- Innanhýsis royna vit støðugt at minka um kostnaðarstøðið – millum annað við at hyggja at rakstrarkostnaðinum. Nýggjastu tølini vísa, at vit í dag eru væl meiri effektiv, enn vit hava verið. Tað er millum annað dugnaligum starvsfólki at takka. Hartil hevur úrtøkan av íløgunum, vit hava gjørt, verið avbera góð - og serliga partabrøvnini góvu stórt avlop, sigur Ingunn Eiriksdóttir.

Fáu skaðarnir og harvið smáu útreiðslurnar øðrumegin – og nøgdu kundarnir og vaksandi inntøkurnar hinumegin - hava givið Betri Trygging eitt hálvársúrslit á 63 milliónir kr.

- Hetta gevur okkum gott mótstøðuføri til skaðar, sum vit vita fara at raka í framtíðini. Hartil liggja stórar avbjóðingar fyri framman, sigur Ingunn Eiriksdóttir og sipar eitt nú til skjótt vaksandi prísirnar á tilfari í kjalarvørrinum á korona, sum eyðsæð eisini fara at gerast dýrir fyri tryggingina.

- Í tryggingarheiminum kunnu tingini venda ógvuliga skjótt. Tað skulu bara fáir stórir skaðar til at broyta hetta yvirskotið. Men nú eru vit væl bjálvað til seinnu hálvu av 2021, staðfestir stjórin í Betri Trygging.

Lyklatøl fyrra hálvár 2021

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. september 2021

48 leiguíbúðir og 22 raðhús byggjast við Miðhorn

Eftir ætlan skulu raðhúsini standa klár á vári 2023 og leiguíbúðirnar til jóla 2023

Miðhorn (Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Orsakað av stóra tørvinum á bústøðum bjóðaði Tórshavnar kommuna út stóra økið við Miðhorn – og hósdagin varð sáttmáli undirskrivaður við Articon um bygging av 22 raðhúsum og 48 leiguíbúðum.

Økið Miðhorn liggur millum býlingin á Norðasta Horni við sethúsum, og býlingin Millum Horna við íbúðum og sethúsum. Útstykkingin á Miðhorni verður sostatt bindilið millum hesar báðar býlingarnar.

Talan verður um 22 raðhús og 48 leiguíbúðir. Farið verður í gongd við arbeiðið beinanvegin. Eftir ætlanini skulu raðhúsini standa innflytingarklár á vári 2023, og leiguíbúðirnar til jóla í 2023.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. september 2021

45 nýggjar leiguíbúðir á Oyggjarvegnum

Íbúðirnar verða 60 til 114 fermetrar til støddar umframt íbúðir til rørslutarna

(Mynd: Mark)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

NN Holding, sum eigur Mark, skal byggja 45 leiguíbúðir á Oyggjarvegnum í Havn.

Íbúðirnar verða millum 60 og 114 fermetrar til støddar, við einum, tveimum ella trimum kømurum. Harafturat verða eisini íbúðir til rørslutarnað.

Tá ið verkætlanin er liðug, helst seint í 2022, fara eini 100 fólk at flyta inn í nýggju íbúðirnar við Oyggjarvegin.

Bygningarnir verða í trimum og fýra hæddum. Allar íbúðirnar á lendishæddini hava hátún, og allar íbúðirnar í ovaru hæddunum hava svala omaneftir við frálíkum útsýni.

Á økinum, har íbúðirnar verða bygdar, verður ríkiligt av parkeringsbásum.

NN Holding eigur og rekur Mark, sum hevur bygt íbúðirnar í Marknagili og undir Kongavarða í Havn. Í nevndini í NN Holding eru Birgir Dam Jacobsen, Frits Dam Jacobsen og Gordon Rajani.

Samstarvið við Tórshavnar kommunu hevur verið sera gott og kommunan hevur arbeitt miðvíst við loysnum fyri at fáa hesa verkætlan til at bera til, soleiðis at fleiri íbúðir verða tøkar í Tórshavnar kommunu.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. september 2021

Føroyska koronupassið nú góðkent

Tað sum onnur lond í Evropa fingu fyrr í summar hava Føroyar fingið nú. Í Danmark er koronupass ikki longur eitt krav, men passið kann nýtast í øðrum evropeiskum londum

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Talgilda føroyska koronupassið er nú endaliga góðkent, boðar Sjúkrahúsverkið frá.

Tað er ES-nevndin sum nú endaliga hevur góðkent talgilda føroyska koronupassið, sum kann brúkast í flest øllum londum í Evropa og gongdin er, at lond úr øðrum heimspørtum eisini gerast partur av skipanini við talgildum koronupassi.

Koronupassið skjalprógvar at tú ert koppsettur, áður smittaður við koronu ella hevur eina nýggja koronutest.

Limalondini í ES hava í vikuni tikið avgerð um at góðkenna føroysku koronupassloysnina og kunngerðin er lýst í European Journal.

Nýggja talgilda koronupassið fer at lætta um hjá øllum, sum fara út í heim at ferðast ella at arbeiða, sigur Sjúkrahúsverkið, og vísir til at passið kann takast niður á corona.fo.

Í Danmark er korona ikki longur at rokna sum samfelagshóttandi, og har er ikki longur krav at vísa koronupass.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. september 2021

Innflutningurin veksur meira enn útflutningurin

Sjey teir fyrstu mánaðirnar í ár innfluttu vit fyri 4,87 milliardir krónur og útfluttu fyri 4,92

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Innflutningurin til og við juli mánaða er nú gjørdur upp, og innflutt varð fyri 4,9 milliardir krónur. Hetta er ein vøkstur á 7 prosent í mun til í fjør, skrivar Hagstovan á netinum. Um skip og flogfør ikki verða tikin við, er vøksturin næstan 10 prosent.

Innflutningurin av vørum til byggivirksemi er minkaður, men í flestu av hinum vørubólkunum er vøkstur.

Størsti vøksturin er í bólkinum maskinur og onnur útgerð til vinnuna. Har er innflutt fyri 158 milliónir krónur meira, sum er ein vøkstur á 37 prosent.

Tað er eisini stórur vøkstur í innflutninginum av vørum til húsarhaldsnýtslu. 10 meira meira er innflutt av hesum vørum, skrivar Hagstovan.

Eisini útflutningurin er øktur nakað.

Samlaði útflutningurin var 4,9 milliardir krónur fyrstu sjey mánaðirnar í ár. Somu mánaðir í fjør var útflutningurin 4,8 milliardir.

Higartil hava vit útflutt makrel fyri helvtina av virðinum í fjør. 229 milliónir krónur í ár móti 465 milliónum krónum í fjør. 

Laksaútflutningurin er vaksin 18 prosent, og var 2,3 milliardir krónur fyrstu sjey mánaðirnar.

Útflutningurin av toski minkaði 5 prosent í virði og 7 prosent í nøgd. Nøgdin av upsa minkaði eisini 7 prosent, meðan nøgdin av hýsu vaks 8 prosent. Í virði var tó áleið tað sama útflutt fyri hesi fiskasløgini sum í fjør, skrivar Hagstovan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. september 2021

Metgott ár hjá KJ Hydraulik

Ársúrslitið í 2020 gjørdist 15,2 milliónir krónur sammett við 8,4 milliónir krónur árið fyri

(Mynd: Kj.fo)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað hevur gingið væl hjá Pf. KJ Hydraulik, sum hevur høvuðssæti á Kambsdali. Felagið veitir tænastur til alivinnuna, fiskivinnuna og aðrar vinnur í Føroyum og uttanlands.

Bruttovinningurin hjá felagnum øktist 18 prosent í 2020 til 80,2 milliónir krónur, vísir nýggjasti roknskapurin.

Ársúrslitið eftir skatt í 2020 gjørdist 15,2 milliónir krónur sammett við 8,4 milliónir krónur í 2019. Vøsturin var tí heili 80 prosent.

Hetta er nógv tað besta úrslitið hjá felagnum seinastu 16 árini sambært Vinnuvitan.biz.

KJ Hydraulik er ein fíggjarliga sterk fyritøka. Tað sæst á fíggjarstøðuni í 2020, har ið eginpeningurin var 73,9 milliónir krónur í mun til eina samlaðu fíggjarstøðu upp á 147,2 milliónir krónur. Trygdarevnið er 50 prosent, sum verður mett at verða gott.

Langfreistaða skuldin var 25,6 milliónir krónur, sum skal haldast upp imóti eini støðisogn á 49,2 milliónir. Vørugoymslan var 38,5 milliónir krónur og áogn í sambandi við sølu var 48,5 milliónir krónur. Stuttfreiðstaða skuldin til at fíggja ogn í umferð var 45 milliónir. Felagið hevði harumframt 10 milliónir krónir í tøkum peningi við ársenda 2020.

KJ Hydraulik P/F var stovnað í 1978. Stjóri í felagnum er Ólavur Asafsson Olsen.

Eigari av felagnum er móðurfelagið Spf. SVB. Nevndarformaður er Lillian í Lambanum, sum saman við børnunum Viggo K. Johannesen, Sólvá K. Eliassen og Bergur K. Johannesen eru skrásettir eigarar av fyritøkuni SVB, sum eigur partabrøvini í Pf. KJ Hydraulik.

KJ Hydraulik gjørdist ársins virkið í 2016.

Greiningin er gjørd av vinnuráðgevarafyritøkuni Spf. Nira

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. september 2021

Havstovan skal hava nýggjan stjóra

64-ára gamli Eilif Gaard hevur boðað aðalstjóranum frá, at hann hevur ynski um at verða loystur úr starvinum - meira enn eitt og eitt hálvt ár fyri tíð

Eilif Gaard sigur við dimma.fo, at verkætlanin við Jákup Sverra var ógvuliga týdningarmikil fyri hann (Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Nú er greitt, at Havstova Føroya skjótt fær nýggjan stjóra.

Hetta kemst av, at Eilif Gaard hevur biðið um at verða loystur úr starvinum. Talan er ikki um nakra ósemju ella annað, sigur hann við Dimmalætting.

- Eg havi verið stjóri á Havstovuni síðan 2010, og eg eri 64 ára gamal, so eg skuldi gevast innanfyri rímiliga tíð allíkavæl.

Fyri Eilif Gaard var tað umráðandi at fáa verkætlanina við Jákup Sverra heilt uppá pláss, og tað var komin heilt upp á pláss, og tað er hon nú.

Hann varð í 2018 settur fyri fimm tey næstu árini, men fer úr starvinum nakað væl áðrenn 1. apríl 2023 - helst um ársskiftið sigur hann við dimma.fo.

Eilif Gaard, ið er doktari innan lívfrøði og hevur starvast hjá Havstovuni í 35 ár, fer at takast við gransking aftur, tá nýggjur stjóri hevur tikið við.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. september 2021

Jóhanna Lava Køtlum er nýggj nevndarforkvinna í BankNordik

Jógvan Jespersen er næstformaður

Jóhanna Lava Køtlum (Mynd: Sea lice)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Nevndin í Banknordik hevur skipað seg av nýggjum við Jóhonnu Lava Køtlum sum nevndarforkvinnu, boðar bankin frá.

Sverre Bjerkeli er farin frá sum nevndarformaður í BankNordik, men heldur tó fram sum vanligur nevndarlimur. Nevndin hevur tískil skipað seg við Jóhonnu Lava Køtlum sum nevndarforkvinnu og Jógvani Jespersen sum næstformanni.

Jóhanna Lava Køtlum er stjóri í Pf. Fiskaaling, og Jógvan Jespersen er stjóri í Felagnum Nótaskip.

Nevndin í BankNordik er nú skipað soleiðis:
• Jóhanna Lava Køtlum, forkvinna
• Jógvan Jespersen, næstformaður
• Sverre Bjerkeli, aðalfundarvaldur nevndarllimur
• Ben Arabo, aðalfundarvaldur nevndarlimur
• Michael Ahm, aðalfundarvaldur nevndarlimur
• Kenneth M. Samuelsen, starvsfólkaumboð
• Rúna Hentze, starvsfólkaumboð
·• Alexandur Johansen, starvsfólkaumboð

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. september 2021

Hans Jákup Langgaard tekur yvir á Bilasøluni

Tann 1. oktober verður Hans Jákup Langgaard stjóri á Bilasøluni. Hann kemur úr stjórastarvi í Føroya Tele

Hans Jákup Langgaard (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Hans Jákup Langgaard hevur sagt seg úr starvi sum stjóri í FT Samskifti. Orsøkin er, at hann 1. oktober tekur við sum stjóri hjá nærmasta grannanum í Hoyvík, Bilasøluni á Vegnum Langa.

Tað veit útvarpið.

Hann hevur starvast hjá Føroya Tele í 15 ár.

(Mynd: Bilasøla)

Tað vóru Hendrik Egholm og Christian Nagata, sum í fjør keyptu Bilasøluna frá Gunnari Justinussen. Hendrik Egholm hevur sitið í stjórasessinum síðani tá.

Samstundis sum Hans Jákup Langgaard gerst stjóri, hevur hann eisini keypt part av Bilasøluni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. september 2021

Maiken Olsen nýggjur leiðari í Økistænastuni í Sandoynni

Byrjar í starvinum 1. oktober

Maiken Olsen (Mynd: Sands kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Maiken Olsen er sett í starv sum leiðari fyri Økistænastuna Sandoyar Sýslu og tekur hon við starvinum 1. oktober 2021.

Hesum boðar Sands kommuna frá.

Maiken Olsen er 49 ára gomul, útbúgvin sjúkrarøktarfrøðingur, er Master í Klinisk Sjúkrarøkt og hevur diplom í leiðslu. Maiken Olsen hevur drúgvar starvsroyndir innan eldraøkið bæði í Danmark og Føroyum. Hon hevur eitt nú verið deildarleiðari og økisleiðari innan eldraøki í Sandoynni.

Seinastu sjey árini hevur Maiken Olsen verið eindarleiðari í Heilsu- og Umsorganartænastuni og verið við til at yvirtikið og ment eldraøkið í Tórshavnar kommunu.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. september 2021

Ann Sølvia Selmarsdóttir Purkhús vart ph.d. við Durham University

Ann Sølvia vardi í mars sína ph.d. ritgerð, "Burials and Landscapes during the Viking Age" um gravir og landsløg í Føroyum í víkingatíð, og í august varð endaliga útgávan av ritgerðini góðkend

(Mynd: Tjóðsavnið)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Mánadagin 1. mars 2021 vardi Ann Sølvia Selmarsdóttir Purkhús sína ph.d.-ritgerð við Durham University. Heitið á ritgerðini er "Burials and Landscapes during the Viking Age" og snýr seg um gravir og landsløg í Føroyum í víkingatíð.

Vegna Covid-19 støðuna var verjan á netinum. Próvdómarar vóru Sarah Semple, professari og deildarleiðari við Durham University (innanhýsis), og Neil Price, professari í fornfrøði við Uppsala Universitet (uttanhýsis).

Verjan gekk væl og vardi umleið tveir tímar. Skoðsmálini vóru góð, og verjan varð staðin við teirri treyt, at smáar rættingar skuldu gerast. Endaliga útgávan av ritgerðini varð formliga góðkend í august 2021, skrivar Granskingarráðið.

Í síni granskingartíð hevur Ann Sølvia verið innskrivað fyrst við University of Aberdeen og harnæst við Durham University, Department of Archaeology. Fyrsti vegleiðari hjá Ann Sølviu hevur verið Karen Milek, Dr. og lektari við Durham University, og annar vegleiðari hevur verið Mike Church, professari við Durham University. Uttanhýsis vegleiðari hevur verið Símun V. Arge, sáli, fornfrøðingur, ráðgevi og granskari á Tjóðsavninum.

Verkætlanin er høvuðsfíggjað av Granskingarráðnum, Fugloyar Kommunu og Hvannasunds Kommunu.

Ann Sølvia Selmarsdóttir Purkhús er nú í starvi sum fornfrøðingur á Tjóðsavninum, og ætlanin er, at ph.d.-ritgerð hennara verður útgivin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. september 2021

Alis Jóna Højsted sett sum skúlastjóri í Vestmanna

Hon tekur við starvinum mánadagin

Alis Jóna Højsted (Mynd: Uttanríkis- og mentamálaráðið)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Jenis av Rana, landsstýrismaður við uttanríkis- og mentamálum, hevur sett Alis Jónu Højsted í starvið sum skúlastjóri í Vestmanna skúla. Alis er 56 ára gomul, og tók læraraprógv í 2005. Seinni hevur hon tikið prógv sum orðblindalærari og sum serlærari.

Alis hevur drúgvar undirvísingarligar royndir sum lærari, serlærari, og orðblindalærari. Hon hevur leiðsluroyndir bæði í skúlahøpi og innan tað privata.

Hesi síðstu tvey skúlaárini hevur Alis verið í starvi sum einalærari í Oyndarfjarðar skúla og hevur luttikið á leiðsluskeiði.

Alis tekur við starvinum sum skúlastjóri í Vestmanna skúla tann 20. september 2021.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. september 2021

Brillusmiðja latin upp á handilsøkinum við Norðskála

Tað er argjamaðurin Regin Thomsen, ið eigur og fer at reka brilluhandilin

Borgarstjórin, Jógvan Kruse, var inni á gólvinum og ynskti eigarinum til lukku (Mynd: sunda.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Í vikuni lat ein brilluhandil upp á handilsøkinum við Norðskála. Talan er um eina nýggja fyritøku, ið Regin Thomsen eigur og fer at reka 

Regin er útbúgvin optometrist og hevur arbeitt sum optikari í høvuðsstaðnum seinastu tíggju árini. Heimasíðan hjá Sunda kommunu skrivar, at Regin er upprunaliga argjamaður men hevur búð í Sundalagnum í góð 13 ár.

Regin Thomsen sigur við sunda.fo, at tað leingi hevur verið ein dreymur at seta á stovn egnan brilluhandil, og hann sær stórar møguleikgar í handilsøkinum við Streymin. Regin hevur sjálvur bygt stóran part av nýggja bygninginum, sum Brillusmiðjan nú húsast í, og tískil hevur tað eisini verið ein drúgv tilgongd at byrja virksemið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. september 2021

Poul heldur hetta vera tað reina luksus

Poul Djurhuus var fyrstur at royna elsúkkluna, sum Heilsu- og Umsorganartænastan hjá Tórshavnar kommunu hevur fingið til vega. Hetta er ein partur av tiltakinum "Súkkling uttan aldur"

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Fyri danir er tað at súkkla líka sjálvsagt sum at busta tenn. Eitt nýggjari slagorð er, at “alle har ret til vind i håret”.

Tá ein gerst eldri verður longri millum bæði gongu- og súkklutúrarnar. Hetta avmarkar eisini sosiala umhvørvið, tí tey eldru verða meira og meira bundin til heim ella stovn. Og avbyrging er tað ringasta, sum kann henda.

Farið varð tí undir eitt tiltak, sum kallaðist “Súkkling uttan aldur”, har nøkur sjálvboðin bjóðaðu sær til at súkkla tey eldru ein túr í býin av og á. Hetta fall sum fráleið mongum vitjunarvinum í lut.

Øll, sum hava verið eystanfyri, hava roynt eina “rickshaw”. Men nú hava hesar genialu elsúkklurnar frá “Triobike Taxi” spjatt seg til fleiri kommunur í Danmark og í Noregi, og um dagarnar kom fyrsta súkklan til Havnar.

Heilsu- og Umsorganartænastan hjá Tórshavnar kommunu sigur, at hon verður fyrst roynd á Lágargarði og so lænt út til aðrar stovnar, áðrenn støða verður til fleiri innkeyp. Og fleiri vitjunarvinir eru spentir uppá tiltakið.

Tvey fólk kunnu sita í súkkluni, meðan eitt súkklar. Súkklan er sera vælútgjørd við teppum, trygdarbeltum og kalesju. Hon hevur sterkan elmotor, so lætt er at súkkla.

Fyrstur at royna súkkluna var Poul Djurhuus, meðan vitjunarvinurin Henrik Kølleskov traðkaði á pedalirnar. Poul hevur verið ein býarmynd í mong Harrans ár, men nú beinini vóru farin at svíkja og hann býr á Lágargarði, so var hetta heilt einastandandi.

- Hetta er tað reina luksus, segði Poul, sum hósdagin var ein túr á Vaglinum við Triobike Taxi og fekk okkurt gott prát á torginum í Vágsbotni. Hann var sera fegin um súkkluna, har hann sat heitt og væl og trygt við góðum útsýni og frískari luft og upplivdi eina rúgvu.

Á Vaglinum hitti Poul borgarstjóran og umboð fyri Heilsutænastuna. Ætlanin er nú, at bústovnar kunnu lána hesa súkkluna sínamillum, og verður hugskotið væl móttikið, so verða helst keyptar fleiri súkklur.

Nevnast kann at enda, at Heilsu- og umsorganartænastan hevur sett tvey sokallað aktivitetsfólk í starv frá 1. oktober at rokna. Arbeiðsuppgáva teirra er í høvuðsheitinum at vera við til at geva fólki á eldrabústovnum eitt gott lív.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. september 2021

Endiliga fekk Noma sína triðju stjørnu

Nú eru fýra matstovur í Norðurlondum við trimum Michelin-stjørnum. Onki fall á Føroyar á hesum sinni - men Koks varðveitti sínar

René Redzepi og fólkini í Noma í Keypmannahavn frøddust um ta triðju stjørnuna í kvøld

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Nú eru fýra matstovur í Norðurlondum, sum hava tríggjar stjørnur í guidini hjá Michelin, og sum merkir, at tær eru millum heimsins allarbestu.

Geranium í Keypmannahavn og Frantzen í Stockholm hava framvegis sínar tríggjar stjørnur. Maeemo í Oslo hevur aftur tríggjar stjørnur, eftir at matstovan misti tær tá hon flutti bústað.

Og nú er Noma í Keypmannahavn, sum í fleiri ár hevði heitið heimsins besta matstova, eisini heiðrað við trimum stjørnum hjá Michelin.

- Eg var við at trúgva, at tað aldri fór at henda, segði høvuðskokkurin í Noma, René Redzepi, tá hetta varð avdúkað mánadagin á einum tiltaki í konssertsalinum Stavanger, hóast talan fyri tað mesta var um eitt tiltak, ið gekk fyri sseg á netinum.

Tey, sum høvdu rokna við, at Koks fór at fáa eina triðju stjørnu, fingu ikki rætt. Men Koks varðveitti sínar tvær stjørnur, sum matstovan fekk í 2020.

Ein matstova varð hækkað í tign frá einari til tvær stjørnur. Tað er Kong Hans Kælder í Keypmannahavn.

Hesar matstovur fingu sína fyrstu stjørnu. Onkrar av hesum hava fyrr hava eina stjørnu:

Svøríki: Aira, Stockholm. Project, Göteborg. Äng, Tvååker. Hotel Borgholm, Borgholm.

Finnland: Finnjävel Salonki, Helsingfors

Danmark: The Samuel, Keypmannahavn. Substand, Aarhus. Lyst, Vejle. Syttende, Sønderborg.

Hesar matstovur fingu ein Michelin Bib Gourmand: Babette í Stockholm, Mineral í Malmö, anx í Aarhus, Møntergade, Silberbauers Bistro og Norrlyst, allar í Keypmannahavn og Fagn-Bistro í Tróndheimi.

Hesar fingu ta grønu stjørnuna fyri burðardygd: Grön, Helsingfors, Maeemo, Oslo, Äng, Tvååker, Ark, Brace og Tèrra í Keypmannahavn, Domstic í Aarbus, Henne Kirkeby Kro í Henne og Lyst í Velje.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. september 2021

Smakktímin er aftur

Kokkar stákast serliga fyri børnunum

(Mynd: Smagens Time)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í 2019 fingu børnini høvi at fáa eina heilt serliga matuppliving, tá ið tvær matstovur á fyrsta sinni goymdu allar sessirnir til børnini. Nú verður smakktímin aftur.

Hetta vælumtókta tiltakið, sum er fullkomiliga bannað vaksnum, verður í ár mikudagin 6. oktober. Tá lata matstovurnar etika og Barbara í Havn dyrnar upp fyri børnum og ungum fyri at geva teimum eina matuppliving fyri lívið.

- Eins og fyrrárið reka vit foreldrini á dyr, og bjóða børnum at víðka matsjónarringin, tá ið dugnaligir kokkar spenna seg út, og gera eina leskiliga trírættaskrá burtur úr bestu rávørunum, ið fáast hesa árstíðina.

Úti á matstovunum fáa ungu gestirnir eina matskrá við trimum rættum, sum kitla smakkleykirnar og forvitnið og víðka um matsjónarringin. Her fara børn og ung at smakka og lukta, flennna og spyrja, eta og tosa. Tað góða er, tað er Bannað Vaksnum!

Tiltakið er fyri børn og ung millum 5 og 15 ár. Kostnaðurin er 165 krónur fyri hvønn, og fer fram mikudagin 6. oktober millum kl. 16.30 og 18.

Atgongumerki kunnu keypast á heimasíðuni madbillet.dk við tað at Smakktímin er ein partur av vælumtókta danska tiltakinum Smagens Dag.

Og tiltøkini eru nógv umbiðin. Tað er longu útselt á etika, meðan tað (í skrivandi løtu) enn eru pláss á Barbaru.

Í ár er evnið ‘Lokalt’
Evnið hevur til endamáls at fagna nærumhvørvinum. Seinastu tíðina hava vit upplivað, hvussu týdningarmikið tað er at stuðla nærumhvørvinum. Evnið leggur harafturat dent á, hvussu umráðandi tað er at gangnýta lokalar ráðvørur við burðardyggari framleiðslu í huga. Hetta er ein fagnaður til alt tað góða, ið nærumhvørvið hevur at bjóða.

Smakktímin (Smagens Time) er skipað av Melting Pot Foundation, sum síðan 2011 hevur arbeitt fyri at hækka lívsdygdina og bøta um framtíðamøguleikarnar hjá serliga børnum og ungum bæði í Danmark og í ávísum menningarlondum við virksemi, sum hevur mat, mathandverk og nýhugsan sum gjøgnumgangandi tátt. Yvirskotið frá Smakktímanum fer óskert til arbeiðið hjá Melting Pot grunninum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. september 2021

Givið blóð hundrað ferðir

Mortan Simonsen var í vikuni í Blóðbankanum á Landssjúkrahúsinum og gav blóð fyri 100. ferð. Hetta er triðju ferð í Føroya søgu, at nakar hevur givið blóð 100 ferðir

Marita Simonsen og Mortan Simonsen (Mynd: Landssjúkrahúsið)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Mikudagin var Mortan Simonsen í Blóðbankanum á Landssjúkrahúsinum og gav blóð fyri 100. ferð. Hetta er triðju ferð í Føroya søgu, at nakar hevur givið blóð 100 ferðir, skrivar Landssjúkrahúsið á heimasíðuni.

Mortan greiðir frá, at tað var ein gamal starvsfelagi, sum gav honum íblástur til at melda seg til blóðgeva. Og so fekk man eina øl aftaná, sigur Mortan flennandi. Mitt í 80-unum var tað vanligt, at blóðgevar fingu sær eina øl eftir blóðgávu.

Mortan minnist, at tað var Marita Simonsen, fyrrverandi formaður og stovnari av Felagnum Blóðgevi, ið tappaði Mortan fyrstu ferð, hann gav blóð.

Blóðbankin hevði tí syrgt fyri, at tað var júst hon, ið tappaði hann fyri 100. ferð.

Mortan Simonsen gav blóð fyrst ferð í 1986 og hevur øll hesi árini verið trúfastur blóðgevi bæði í Føroyum og í Danmark, og kann nú kalla seg: Triði blóðgevi í Føroyum, sum hevur givið blóð 100 ferðir

- Hetta er eitt ómetaliga flott avrik, sum tey mongu, ið hava fingið blóð, eru sera takksom fyri, skrivar Landssjúkrahúsið.

Gávan, sum Felagið Blóðgevi letur í hesum sambandi, er ein glasfuglur frá Mikkalina Glas. Fuglurin ímyndar eina pelikan, sum í fleiri londum er ímyndin av blóðgevagerninginum.

Søgan sigur, at pelikanurin roytir fjarðarnar av sínum egna brósti til blóðið rennur, so veiku ungarnir kunnu styrkjast við at drekka tað.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. september 2021

Annika og Karin fingu Ársins Róland

Heiðurslønin verður latin av nevndini í LGBT Føroyum fyri at heiðra minnið um Róland Samuelsen, sála.

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Heiðurslønin Ársins Róland verður latin LGBTara, sum LGBT Føroyar metir, hevur givið eitt týdningarmikið og langt íkast til stríðið fyri javnbjóðis rættindum til LGBTarar í Føroyum. Samstundis skal viðkomandi hava verið við til at varpa eitt jaligt ljós á LGBT føroyingar.

Ársins Róland fyri 2021 er latin Anniku S. Vang og Karin Jacobsen Vang fyri tað megnar arbeiði, tær hava gjørt í stríðnum fyri rættindunum hjá samkyndum foreldrum og teirra børnum. Tær eiga størsta heiðurin av, at hetta mál er á politisku dagskránni, og at løgtingið nú enn einaferð skal taka støðu til umstøður og rættindi hjá samkyndum foreldrum og børnum teirra.

Í grundgevingini fyri heiðurin verður sagt soleiðis:

”Hesin heiður fer til tvær kvinnur, sum øll í Føroyum kenna. Tvær mammur, sum ótroyttiliga stríðast fyri viðurkenning og sínum rætti at vera foreldur at sínum egnu børnum.

Tit eru foreldur í hjartanum, í gerandisdegnum – men ikki í lóggávuni. Tit eru andlitið og hjartað í stríðnum. Tit eru erligar og tora eisini at vísa, hvussu kensluborið hetta stríðið er fyri tykkum. Tit raka nakað í fólki, sum ger, at tað ikki ber til at taka frástøðu frá tykkum og tí, tit stríðast fyri.

Hóast mótburð reisa tit tykkum altíð aftur. Tit nokta at góðtaka tann órætt, politiska skipanin fremur ímóti LGBT-foreldrum og børnum teirra. Tit stríðast tað góða stríðið, og tað vinnur altíð.

Tit hava longu vunnið stóra viðurkenning millum fólkið. Ein stórur partur av Føroya fólki stuðlar tykkum, og tað er bert ein spurningur um tíð, áðrenn eisini lóggávan fer at rúma tykkum og børnum tykkara.

Artan Eli og Ria Vón eru enn ov ung at skilja, hvussu einastandandi djarvar mammur, tey bæði hava. Men tá ið tey verða eldri, verða tey nakað errin og takksom.

Takk fyri tykkara áhaldandi stríð og fyri, at tit gera Føroyar litríkari og stuttligari”. 

Annlis Bjarkhamar handaði Ársins Róland vegna LGBT

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. september 2021

Nýskrivaður einrøðuleikur á pall í Finsen

“Kom bara inn, eg skal ikki gráta” er søgan hjá Jógvan Andriasi, um hvussu hann alt lívið, hevur drigist við og kent fylgjurnar av, at hann sum smádrongur bleiv sendur til Danmarkar á sjúkrahús fyri at fáa viðgerð fyri ein mjadnafeil

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

“Kom bara inn, eg skal ikki gráta” er heitið á einrøðuleikinum – monologinum – sum Jógvan Andrias Joensen framførir í Finsen.

Ria Tórgarð hevur skrivað, pallsett og leikstjórnað einrøðuleikin.

“Kom bara inn, eg skal ikki gráta” er søgan hjá Jógvan Andriasi, um hvussu hann alt lívið, hevur drigist við og kent fylgjurnar av, at hann sum smádrongur bleiv sendur til Danmarkar á sjúkrahús fyri at fáa viðgerð fyri ein mjadnafeil.

Jógvan Andrias fekk staðfest mjadnasjúkuna Calve Perthes tá hann var trý ára gamal og bleiv sendur til Danmarkar at fáa viðgerð á Refsnæs Kysthospital.

Hann var heimanífrá í góð tvey og eitt hálvt ár, frá hann var trý til hann var seks ára gamal.

Hann minnist onki frá tíðarskeiðinum, hann var innlagdur í Danmark, men hevur alt sítt vaksna lív kent á sær, at okkurt manglar, okkurt er blivið burtur úr hansara barndómi. So nógv, sum ongantíð er blivið sagt ella viðgjørt, og sum hann beinleiðis kann tengja saman við tíðarskeiðið, hann er burtur frá heiminum, foreldrum og systkjum í Klaksvík.

Í dag er Jógvan Andrias 61 ára gamal og til reiðar at siga sína søgu.

Søga hansara er eisini søgan hjá øllum teimum mongu, sum á onkran hátt hava livað við og kent fylgjurnar av, at tey sjálvi, ella ein teirra, onki annað val høvdu, uttan at verða send av landinum.

Søga hansara vendir sær eisini til tey ungu í dag, ið neyvan hava kunnleika til ella kunnu ímynda sær samfelagið og umstøðurnar, sum teirra foreldur, ommur og abbar, vuksu upp í.

Í leikinum verður dentur lagdur á vónina, sum ongantíð fór frá lítla dronginum tá ringast stóð til.

Leikurin er ein tøkk til foreldur og systkin hansara og ein heiðran av eldsálunum, ið stríddust og enn stríðast fyri at betra um viðgerðarhættir og livikor hjá einstaka føroyinginum.

Vit kenna mest Jógvan Andrias sum trubadur og sangskrivara, og sangir og løg hjá honum verða eisini brúkt í sýningini. Edvard Nyholm Debess, tónleikari, er við á pallinum. Hann ger ljóðeffektir, komponerar, syngur og spælir, soleiðis at tónleikurin gerst ein týðandi partur av søguni.

Tórshavnar Kommuna og Bogi Andreassen, leiðari av Mentanargøtuni í Tórshavn, hava stuðlað verkætlanini við at lagt hølir til í venjingartíðini, og nú almennar sýningar verða.

Leikrit: Ria Tórgarð
Leikstjórn og pallsetan: Ria Tórgarð
Leikari: Jógvan Andrias Joensen
Tónleikari: Edvard Nyholm Debess
Rædddarvenjingar og listarlig ráðgeving: Súsanna Tórgarð
Plakat: Jón Sonni Jensen
Framleiðsla: Rannvá Jónsdóttir

Leikurin varð frumsýndur í Auluni í Finsen í Havn mikudagin. Eftir sýningarnar í Finsen, verður farið kring landið við leikinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. september 2021

Einangran á Hópfígging

Savnar pening til at innspæla komandi heildarútgávuna

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Heimurin var kvirrur í meira enn eitt ár vegna koronu, og tískil hevur Einangran, eins flest aðrir tónleikarar, ikki havt møguleika at framføra og vinna pening. 

Tó so hevur friðaliga koronutíðin ikki verið meira friðarlig enn so, at tey bæði, Lea Kampmann og Heiðrikur á Heygum, hava nýtt tíðina at skriva nýggjan tónleik. Nú eru tey komin so langt áleiðis við verkætlanini, at tíðin er búgvin til at fáa nýggja tónleikin hjá Einangran út í heim.  

Tá danska samfelagið lat aftur 13. marts 2020, endaðu Heiðrikur á Heygum og Lea Kampmann í somu íbúð í Keypmannahavn, har tey fóru í sjálvboðið sóttarhald. Innan leingi fingu tey hugskotið at gera livestream konsertir á Facebook og Instagram. Tey spældu konsertir hvørt kvøld, og høvdu lurtarar frá øllum heiminum.

Eftir eina tíð fingu tey hugskotið at skriva løg saman. Tey bæði høvdu ongantíð áður skrivað løg á føroyskum, og ei heldur høvdu tey skrivað løg saman, men tað vísti seg skjótt, at tey samstarvaðu sera væl, og eftir stutta tíð var hugskotið blivið til fýra løg á føroyskum, sum m.a. lýsa ta serligu, søguligu støðuna, vit øll hava verið í undir koronu. 

Í novembur 2020 gav Einangran fyrstu EP-útgávu sína út. EP‘in var væl umtókt, og til FMA 2021 fekk Einangran virðislønina fyri Ársins sang við lagnum, Kanska. 

Góða móttøkan av fyrstu útgávuni gav Einangran hugin at skriva nýggj løg til heildarútgávu. Tey eru longu til reiðar at fara í upptøkuhølini at taka upp hesa fyrstu heildarútgávu. 

Við at fara á Hópfígging roynir Einangran nú at savna saman 60.000 krónur at brúka til upptøkur av teimum 10 løgunum, sum tey bæði, Lea Kampmann og Heiðrikkur á Heygum hava skrivað.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. september 2021

Staksdagurin verður í Tjørnuvík í dag

Í dag verður farið í Tjørnuvíksstakk eftir seyði – í ár eru seks veðrar at taka

Stakkurin (Mynd: Ólavur Frederiksen/Faroephoto)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Nú heystið stendur fyri durunum, fara menn aftur at hugsa um skurðin, og leygardagin 18. september verður farið í Tjørnuvíksstakk eftir seyði. Hetta er hátíðardagur í bygdini og samstundis er hetta byrjanin uppá heystfjøllini.

Í ár eru seks veðrar at taka, skrivar staksnevndin í tíðindaskrivi.

Avmarkað luttøka er til túrin. Kostnaðurin fyri túrin er samstundis fyri ein lutaseðil uppá eitt feskt tjógv av Stakkinum. Lutaseðlarnir verða trektir undir uppboðssøluni.

Eftir døgurðan verða tveir veðrar flettir og síðan sundurlimaðir, hesir verða seldir í stykkjum á uppboðssøluni, sum byrjar klokkan 17.

Um ein ætlar at keypa sær ein livandi seyð, er eisini møguleiki at fáa seyðin flettan. Har eru fleiri, sum standa klárir at fletta eftir uppboðssøluna, skrivar staksnevndin.

Bygdarhúsið skipar eisini fyri ymiskum í sambandi við dagin. Eitt nú er tombola aftaná uppboðssøluna og seinni um kvøldið verður dansur í bygdarhúsinum við Halli Joensen.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. september 2021

Bara Føroyar og Áland hava høgrastýri

Við sigrinum hjá Arbeiderpartiet sita sosialdemokratiskir ella sosialistiskir flokkarnir við leiðsluni í øllum teimum stóru Norðurlondunum

Floksleiðararnir Trygve S. Vedum fyri Senterpartiet og Jonas Gahr Støre fyri Arbeiderpartiet eftir valdigurin í gjárkvøldið (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Mánadagin vann sosialdemokratiski flokkurin Arbeiderpartiet stórtingsvalið í Noregi. Ikki tí flokkurin gekk fram, men tí at flokkurin nú er tann størsti á tingi og hevur ein tryggan reyðan meiriluta aftan fyri seg.

Fyrsta dagin fer leiðarin í Arbeiderpartiet, Jonas Gahr Støre, at skipa stjórn saman við Senterpartiet og Sosialistisk Venstreparti.

Sostatt hava nú øll tey fimm stóru Norðurlondini sosialdemokratiskar stjórnir. Harvið er tað bara landsstýrini í Føroyum og Álandi, sum hava borgarligar politikarar sum stjórnarleiðarar. 

Í Svøríki stendur sosialdemokraturin Stefan Löfven á odda fyri einari smalari stjórn saman við Miljöpartiet.

Í Danmark stendur sosialdemokraturin Mette Frederiksen á odda fyri einari minnilutastjórn, stuðlað av SF, Radikale Venstre og Enhedslisten.

Í Finnlandi stendur sosialdemokraturin Sanna Marin á odda fyri eini stjórn saman við Centern, De Gröna, Svenska Folkpartiet og Vänsterforbundet.

Og í Íslandi stendur vinstravenda Katrín Jakobsdóttir úr flokkinum Vinstri Grænu á odda fyri eini breiðari stjórn saman við borgarligu flokkunum Framsóknarflokkinum og Sjálvstæðisflokkinum.

Í Grønlandi situr Múte B. Egede úr vinstravenda flokkinum IA í formanssessinum saman við Parti Naleraq, stuðlað av Atassut.

Í Álandi hava tey – eins og í Føroyum – eina mið-høgra stjórn undir leiðslu av Veroniku Thörnroos frá Åländska Centren, stuðlað av Moderat Samling för Åland, Obunden Samling og Hållbart Initiativ. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. september 2021

Jonas Gahr Støre kann skipa stórn í Noregi

Reyðu flokkarnir vunnu valið, nú verður stjórnarskifti eftir átta ár við borgarligari stjórn

Jonas Gahr Støre (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tað var ein týðuliga rørdur Jonas Gahr Støre, sum seint mánakvøldið takkaði fyri stuðulin eftir stórtingsvalið í Noregi.

Tað gjørdi hann í Folkets Hus í Oslo, har Arbeiderpartiet helt sína veitslu á valkvøldinum.

- Góðu tit øll. Vit hava bíðað, vit hava vónað og vit hava arbeitt hart. Og nú kunnu vit endiliga siga: Vit megnaðu tað, segði hann sambært blaðnum VG.

Tá 95 prosent av atkvøðunum vóru taldar upp var greitt, at tað er meiriluti fyri teimum reyðgrønu flokkunum í norska stórtinginum.

Eftir átta ár við borgarligari stjórn, verður tað sostatt stjórnarskifti í Noregi.

- Arbeiderpartiet hevði eitt mál við hesum valinum, sum hevði størri týdning enn alt annað: Eina nýggja stjórn, ið byggir á felagsskap og rættvísi, so at tað aftur verður tað vanliga fólkið, ið stjórnar hesum landinum, segði Støre millum annað.

- Veljararnir hava víst okkum álit. Vit vilja broyta Noreg – og heimin, legði hann afturat.

Stór frøi í Arbeiderpartiet, tá úrslitið gjørdist greitt í gjárkvøldið (Mynd: EPA)

Arbeiðaraflokkurin gekk aftur
Fyribils úrslitini vístu, at Arbeiderpartiet kann skipa stjórn saman við miðflokkinum Sentarpartiet og Sosialistisk Venstreparti. Sostatt slepst undan at taka teir meira víðgongdu flokkarnar Rødt og Miljøpartiet De Grønne við.

61 ára gamli leiðarin fyri Arbeiderpartiet vísir tó ikki aftur, at talan kann gerast um aðrar samansetingar.

Tað eru 169 limir í stórtinginum, og tað krevst sostatt 85 fyri at skipa meiriluta.

Hóast Arbeiderpartiet nú er nógv størsti flokkur í stórtinginum, so fekk flokkurin eina afturgongd á valinum. 26,4 prosent er eitt prosentstig færri enn á valinum fyri fýra árum síðani.

Høyre og Fremskrittspartiet taptu stórt
Konservativi flokkurin hjá Ernu Solbjerg, Høyre, gekk tó meira aftur. 20,5 prosent er 4,6 prosentstig færri enn seinast.

Arbeiderpartiet hevur nú 48 limir, Senterpartiet 28 og Sosialistisk Venstreparti 13, so hesir flokkar hava 89 tinglimir tilsamans. Hartil fekk Rødt 8 stórtingslimir og Miljøpartiet De Grønne tríggjar, so talan er um ein stóran meiriluta til reyða vongin í stórtinginum.

Sosialistiski flokkurin, Rødt, gjørdist stóri vinnarin á valinum. 4,7 prosent og eina framgongd á 2,3 prosentstig og ein tvífalding. Flokkurin, sum frammanundan hevði eitt umboð á stórtingi hevur nú átta.

Stóru tapararnir eru Høyre og Fremskrittspartiet. Højre gekk 4,5 prosentstig aftur og Fremskrittspartiet 3,4 til ávikavist 20,5 og 11,7 prosent.

Í tingfólkatali hevur Høyre nú 36, Fremskrittspartiet 21, Venstre 8, Kristelig Folkeparti 3 og so er ein listi í Norðurnoregi, ið kallar seg Patientfokus, ið fekk eitt umboð í stórtingið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. september 2021

10 milliónir dollarar til verkætlanir í Grønlandi

Amerikanski menningarstovnurin USAID fer at lata tvær milliónir dollarar um árið fram til 2026 til verkætlanir, ið gagna samstarvinum millum londini

Pelle Broberg, landsstýrismaður, saman við Margot Ellis frá amerikanska menningarstovninum USAID (Mynd: Naalakkersuisut)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Grønland og USA gjørdu í vikuni eina milliónaavtalu, galdandi fyri komandi fimm árini.

Avtalan tryggjar tvær milliónir dollarar um árið til økt samstarv, sum skal koma Grønlandi til góðar, skrivar KNR.

Tilsamans er talan um eina avtalu upp á 10 milliónir dollarar. Talan er um pengar, sum koma frá amerikanska menningarstovninum USAID, United State Agency for International Developement.

Hesum boðaði grønlendska landsstýri, Naalakkersuisut, frá í tíðindaskrivi.

Tað var landsstýrismaðurin í uttanríkismálum, vinnu-, handils- og veðurlagsmálum, Pele Broberg, sum skrivaði undir USAID-avtaluna við amerikansku stjórnina.

USA hevur í tveimum førum sett pengar av fyri at styrkja samstarvið við Grønland. Í apríl í fjør oyramerkti USA 12,1 milliónir dollarar til verkætlanir, ið skulu styrkja samstarvið.

Í juli í ár kundi amerikanski konsulin í Nuuk, Joanis Simon, fortelja grønlendska kringvarpinum, at amerikanska kongressin hevði sett pengar av til verkætlanir, til at styrkja bondini millum USA og Grønland. Talan var um 10,4 milliónir dollarar. Tað eru ymiskir stovnar í amerikansku stjórnarumsitingini, eitt nú USAID, sum umsita pengarnir, ið eru settir av til verkætlanir í 2021, skrivar NRK.

Tað nýggja nú er, at USAID letur tvær milliónir dollarar um árið heilt fram til 2026.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. september 2021

Flokkurin hjá Lars Løkke fingið nóg nógvar undirskriftir

Moderaterne, flokkurin hjá fyrrverandi danska forsætisráharranum, kann nú søkja um góðkenning til at stilla upp til komandi fólkatingsvalið, og er góðkenningin væntandi komin í lag innan fáar vikur

Lars Løkke Rasmussen meldaði seg úr Vinstra í januar og byrjaði at savna undirskriftir til Moderaterne í juni (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Moderaterne, nýggi flokkurin hjá fyrrverandi danska forsætisráðharranum Lars Løkke Rasmussen, hevur nú innsavnað nóg nógvar veljaraundirskriftir til at kunna stilla upp til næsta fólkatingsvalið, sum skal vera í seinasta lagi í 2023.

Fyri at sleppa at stilla upp, skal flokkurin hava í minsta lagi 20.182 undirskriftir, og hesum kom flokkurin á mál við í vikuni.

Nú kunnu Moderaterne søkja um at sleppa at stilla upp til valið, og tá danska innlendismálaráðið hevur kannað allar undirskriftirnar, verður boðað frá, um flokkurin hevur fingið endaligu góðkenningina. Hetta verður væntandi greitt innan fáar vikur.

Tað var 1. januar í ár, at Lars Løkke meldaði seg úr danska vinstraflokkinum aftaná 40 ára limaskap og tíggju ár sum formaður. Hann var forsætisráðharri í tveimum tíðarskeiðum, 2009-2011, og 2015-2019. Í august 2019 legði hann frá sær sum formaður orsakað av ósemju í flokkinum.

Í apríl boðaði fyrrverandi danski forsætisráðharrin frá, at hann fór at stovna nýggjan politiskan flokk, og í juni byrjaði hann at savna veljaraundirskriftir.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. september 2021

Bretska stjórnin umskipað

Liss Truss verður nýggj uttanríkisráðkvinna fyri Dominic Raab, ið nú verður løgmálaráðharri og varaforsætisráðharri

Lis Truss á veg út úr 10 Downing Street í dag (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Bretski forsætisráðharrin, Boris Johson, hevur umskipa stjórn sína.

Núverandi uttanríkisráðharrin, Dominic Raab, verður løgmálaráðharri og samstundis nýggjur varaforsætisráðharri, skrivaði BBC í vikuni.

Lis Truss, handilsmálaráðkvinna, sum hevur spælt ein avgerandi leiklut í samráðingunum við onnur lond eftir brexit, verður uttanríkisráðkvinna í staðin fyri Raab.

Dominic Raab fekk nógvar ábreiðslur eftir at taliban tók valdið í afghanska høvuðsstaðnum Kabul fyri mánað síðani.

Dominic Raab var á feriu á eini grikskari oyggj, meðan bretska stjórnin stríddist við at flyta bretskar borgarar og afghansk starvsfólk út úr Kabul. Trupult var at fáa samband við uttanríkisráðharran, og tað varð víst á, at hann ikki sjálvur var førur fyri at taka avgerðir ella halda seg kunnugan við hvat fór fram.

Fleiri týðandi ráðharrar í stjórnini hjá Johnson verða fluttir ella skiftir út. Við umskipanini roynir Johnson at seta sjóneykuna á stríðið fyri at skapa betri livikor eftir farsóttina, sum hevur gjørt stjórnina veikari.

Eitt nú er Gavin Williamsom koyrdur frá sum kenslumálaráðharri, tí tað vóru stórir trupulleikar við trygdini á skúlunum undir farsóttini.

Robert Buckland, løgmálaráðharri, er eisini biðin um at taka seg aftur. Sama er galdandi fyri ráðharran við íbúðarmálum, Robert Jenrick.

Stjórnarkeldur siga, sambært Ritzau, at Johnson hevur tilnevnt nýggjar ráðharrar og -kvinnur, hvørs styrki er at fremja nýskipanir og semju í Bretlandi. 

Fleiri ráðharrar og -kvinnur gingu út og inn úr 10 Downing Street í London mikudagin. Her er tað Dominic Raab, sum nú verður løgmálaráðharri (Mynd: EPA)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. september 2021

Talið á døgum við ógvusligum hita tvífaldað síðan 80ini

Seinastu áratíggjuni er tað komið oftari og oftari fyri, at hitin er farin uppá 50 hitastig

(Savnsmynd: Shutterstock)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Árliga talið á døgum við ógvusligum hita, sum kemur upp á 50 hitastig ella meira, er tvífaldað síðan 1980ini.

Hesir dagar koma eisini fyri í fleiri pørtum av heiminum enn áður, og hava teir við sær stórar avbjóðingar fyri heilsu og livikor hjá fólki, vísir ein altjóða greining, sum BBC hevur gjørt.

Hvørt áratíggju síðan 1980 er talið á døgum, har hitin kemur upp um 50 hitastig, økt. Í miðal hava verið umleið 14 dagar í árunum millum 1980 og 2009, har hitin hevur verið so ógvusligur.

Í tíðarskeiðnum 2010 til 2019 var talið komið upp á 26 dagar. Í sama tíðarskeiði øktist árliga talið á døgum við yvir 45 hitastigum eisini við tveimum vikum.

– Hetta  er 100 prosent orsakað lívrunnum brennievni, sigur Friedrike Otto, stjóri fyri Environmental Change Institute, University of Oxford.

Amerikanski veðurmyndugleikin, Noaa sigur eisini, at juli í ár var tann heitasti mánaðurin, sum tey hava skrásett í 142 ár. Í miðal lá hitin um allan heimin á 15,77 stigum í juli, ið er 0,01 stig heitari enn í juli í fjør, sum tá eisini setti hitamet.

Sambært Ritzau er tó ósemja um, hvørt talan var um eitt hitamet í juli ella ei. Evropeiska veðurlagstænastan sigur, at juli 2021 var triðheitasti mánaðurin, sum nakrantíð er skrásettur í heiminum. Tað er tó einki óvanligt í, at munur er millum veðurmátingar hjá ymsu stovnunum.

Fráboðanin frá Noaa kemur stutt eftir, at ST almannakunngjørdi eina nýggja veðurlagsfrágreiðing. Har er niðurstøðan, at nógvar veðurlagsbroytingar eru menniskjaskaptar.

Sambært frágreiðingini fer hitin at halda fram at økast í minsta lagi til við eru komin til miðjuna av 21. øld. Hetta óansæð hvussu nógv útlátið av vakstrarhúsgassum verður avmarkað.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. september 2021

Fyrsti rúmdartúrur uttan astronautar umborð

SpaceX sendi nýggja rakett út í rúmdina hósnáttina

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tá SpaceX rúmdarverkætlanin hjá Elon Musk hósnáttina sendi upp enn eina rakett út í rúmdina, var hetta fyrstu ferð nakrantíð, at eitt mannað rúmdarfar varð sent avstað uttan ein útlærdan astronaut umborð.

Væleydnaða útskjótingin fór fram á Kennady Space Center hjá Nasa í Florida.

Tað er 38 ára gamli ríkmaðurin, Jared Isaacman, sum fíggjar túrin, ið hevur fingið heitið Inspiration4. Einki verður sagt um, hvat verkætlanin kostar.

Isaacman er sjálvur við á túrinum. Við sær hevur hann trý onnur: Heyley Arceneaux, sum er læknalesandi, Chris Sembrosk, sum fyrr hevur starvast í amerikanska flogvápninum, og Sian Proctor, ið er professari í jarðfrøði.

Í trý samdøgur skulu tey sveima í ringrás um jørðina í rúmdarhylkinum Dragon, har tey skulu gera ymsar royndir. Men tey fáa eisini høvi at njóta útsýni yvir jørðina gjøgnum serliga rútin í rúmdarhylkinum, skrivar CNN. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. september 2021

Jeff Bridges var deyðanum nær orsaka av korona

Stríðist við krabbameini, men tað er onki í mun til stríðið hann hevði við covid-19

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

71 ára gamli Hollywood-sjónleikarin, Jeff Bridges, var deyðanum nær, tá hann fyrr í ár varð smittaður við korona.ð

Tað skrivar hann sjálvur í eini dagføring á heimasíðu síni.

Í fjør avdúkaði Jeff Bridges, at hann hevði fingið staðfest krabba í eitlunum. Í uppslagnum skrivar henn eisini, at krabbin hevur breitt seg, at at knykilin hann hevur í kroppinum nú “er á stødd við eina marmorkúlu”.

Jeff Bridges skrivar, at hann sjálvur heldur, at hann var smittaður við korona í bygninginum, har hann fær kemoviðgerð. Eftirfylgjandi mátti hann vera fimm vikur á sjúkrahúsi, tí “órinsverjan varð skotin í senk av kemoviðgerðini”, skrivar hann.

- Dansur mín við covid-19 fær mína mína sjúkugongd við krabbameini at líkjast einum spæli, sigur oscarvinnandi sjónleikarin.

Jeff Bridges skrivar ikki nær hann var smittaður við virussinum. Hann sigur tó, at hann framvegis arbeiðir við at kunna klára seg uttan súrevnishjálp, men at hann ikki longur nýtist at hava súrevnisfløsku við sær tá hann gongur.

- Covid-19 gav mær eitt gúpp í afturpartin, men eg eru koppsettur tvær ferðir og havi tað nógv betri nú.

- Hóast eg upplivdi løtur við ótolandi pínu, har eg stóð nær himmalsins grindum, so føldi eg meg glaðan fyri tað mesta. Henda upplivingin hevur givið mær eina gávu – lívið er stutt og vakurt, skrivar Jeff Bridges.

Hann hevur eina langa starvsleið, sum sjónleikari. Longu sum barn spældi hann við í sjónvarpsrøðini “Sea Hunt” saman við pápa sínum, Lloyd Bridges, og beiggja sínum, Beau Bridges.

Sum vaksin hevur Jeff Bridges millum annað spælt leiklutin sum “The Dude” í kultfilminum "The Big Lebowski". Hann varð eisini Oscar-virðisløntur fyri sín leiklut í "Crazy Heart".

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. september 2021

Yvir 1.000 offur ongantíð funnin

20 ár eftir yvirgansálopini á World Trade Center arbeiða tey framvegis við at eyðmerkja kropslutir, sum vórðu funnir á staðnum, so avvarðandi kunnu jarða síni kæru

12. september 2001, morgunin eftir álopið á World Trade Center (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í vikuni vóru júst 20 ár liðin síðan yvirgangsálopini í USA 11. september 2001, har fýra ferðamannaflogfør vórðu rænd og flugu inn í navnframar amerikanskar bygningar.

Flogførini raktu World Trade Center í New York City, og amerikanska verjumálaráðið, Pentagon í Virginia, og eitt datt niður á eina mørk í Pennsylvania á veg til Washington D.C.

2.753 persónar lótu lív í álopinum á World Trade Center, og 20 ár seinni eru yvir 1.000 av ofrunum framvegis saknaði. Rættarlæknar í New York City arbeiða nevniliga framvegis við at eyðmerkja 1.106 av ofrunum, sum mann ongantíð hevur funnið.

22.000 kropslutir eru kannaðir, eftir at hesir eru funnir á vanlukkustaðnum. Arbeitt verður framvegis við at fáa hesar lutir knýttar at ofrunum, so avvarðandi kunnu sleppa at jarða tey.

Mark Desire, leiðari fyri rættarlæknalívfrøði í New York City, sigur, sambært Ritzau, at tey helst ongantíð koma á mál við at eyðmerkja øll.

Summi lík vórðu heilt útbrent undir álopinum, og familjurnar hjá um 100 av ofrunum hava noktað at givið rættarlæknunum DNA-royndir.

– Tilgongdin er drúgv, so tá vit finna eitt "match", gevur tað toyminum nýggja orku, sigur Mark Desire.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. september 2021

Borgarstjórin í Paris bjóðar seg fram sum forsetavalevni

Anne Hidalgo er ein teirra, ið fer at bjóða Emmanuel Macron av á forsetavalinum komandi ár

Kanningar hava higartil víst, at Anne Hidalgo hevur lítla undirtøku (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Anne Hidalgo, borgarstjóri í franska høvuðsstaðnum Paris, boðar í dag frá, at hon bjóðar seg fram sum valevni til komandi franska forsetavalið.

Harvið legst navn hennara aftur at teimum, sum hava boðað frá, at tey ynskja at bjóða sitandi forsetanum, Emmanuel Macron av næsta ár.

– Hetta eru álvarsamar tíðir, og fyri at geva fólkinum vón, havi eg tikið avgerð um at stilla upp sum valevni til franska forsetavalið, sigur 62 ára gamla Hidalgo.

Í 2014 gjørdist hon fyrsti kvinnuligi borgarstjórin í Paris, og hevur hon staðið á odda fyri býnum gjøgnum fleiri kreppur: Bataclan-álopið í 2015, mótmælini hjá Gulu Vestunum, og eldurin í Notre Dame.

Sambært meiningakanningum, stendur borgarstjórin til at fáa átta prosent undirtøku í fyrsta valumfarinum í apríl. Sostatt hevur hon eitt stórt arbeiði frammanfyri sær, um hon skal gera sær nakra vón um at gerast forseti.

Anne Hidalgo umboðar sosialistiska flokkin, sum hevur havt stórar avbjóðingar, síðan Francois Hollande, ið var forseti í árunum 2012 til 2017, uppgav at verða afturvaldur, av tí at hann hevði so lítla undirtøku millum fólk.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. september 2021