- Strandferðslan má loysast frá fíggjarlógini

Arbeiðsbólkur mælir til at skipa Strandferðsluna í sjálvstøðugan stovn ella alment partafelag. Tørvurin hjá brúkarunum má setast í hásætið

Rúni V. Poulsen, formaður í arbeiðsbólkinum (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Hóast undran yvir at Strandfaraskip Landsins virka so væl, sum tey gera við núverandi avgamla skipaflota, so var tað tó ein hvassur kritikkur av núverandi strandferðslu, sum var á skránni, tá ein nýggj ætlan um Strandferðsluna varð løgd fram í Tinganesi fyrrapartin.

Tað var undanfarni landsstýrismaður við samferðslumálum, Jørgen Niclasen, sum á sumri 2021 tók stig til at seta ein arbeiðsbólk at greina virksemið hjá SSL.

Formaður í arbeiðsbólkinum hevur verið Rúni V. Poulsen, fyrrverandi stjóri í Smyril Line. Og hann var rættiliga bersøgin, tá hann legði frágreiðingina alment fram fyrrapartin.

Tað er ikki starvsfólkini, sum fingu ábreiðslurnar. Tað var skipanin.

Jóhanna á Bergi og Søren Bruun hava mannað arbeiðsbólkin saman við Rúna V. Poulsen (Mynd: Sverri Egholm)

Loysast frá játtanarskipan

Fremsta niðurstøðan hjá arbeiðsbólkinum, nærmast fyri at bjarga Strandferðsluni, er, at loysa henni frá núverandi játtanarskipan, sum er galdandi fyri almennar stovnar.

- Tað, at Strandferðslan ikki kann hava avlop ella hall á roknskapinum, men hvørt ár skal enda á null ber ikki til. Í fyrstu atløgu tí at tað tekur alt ov nógv orku frá leiðsluni at skipa so fyri, at roknskapurin endar á null, segði Rúni V. Poulsen millum annað.

Henda skipan forðar fyri, at Strandferðslan kann gera langtíðarætlanir. Tað gongur út yvir raksturin og eitt nú viðlíkahaldi av skipunum, tá stovnurin á hvørjum ári er so bundin at játtani, sum kemur á fíggjarlógina.

Men arbeiðsbólkurin vísir eisini á tørvin at loysa strandferðsluna frá politisku skipanini. Eitt er, at stovnurin skal seta hópin av arbeiðsorku av, bara fyri at svara fyrispurningum frá politisku skipanini – tað hava verið 70 fyrispurningar um Strandferðsluna á tingi seinastu árini.

Virkar ikki optimalt

Men eisini fyri at tryggja, at virksemið hjá stovninum verður rikið eftir eini ætlan, sum gevur meining. Tosað verður at gera ein tænastusáttmála, har politiski ynskini um samferðslu verða skipað í hóskandi fastar karmar.

Arbeiðsbólkurin vísir á, at meirútreiðslurnar hjá Strandferðsluni er vaksin við 50 milliónum krónum bara hesi seinastu árini. Orsøkin til hetta skal eitt nú finnast í fíggjarnevndarviðgerðini, har løgtingspolitikarar hava lagt ein túr afturat her og ein annan har. Tá samanumkemur elvir hetta til stórar meirútreiðslur, sum ikki geva meining í mun til tænastuna, sum verður veitt.

Arbeiðsbólkurin hevur ikki viðgjørt busstænastuna hjá Bygdaleiðum nágreiniliga í frágreiðingini, men staðfestir bara turrisliga við hagtølum, at bussarnir koyra skralltómir fyri tað mesta, og tað kann ikki vera meiningin við eini slíkari tænastu.

Viðvíkjandi oyggjaleiðunum mælir arbeiðsbólkurin í fyrsta lagi til, at hugtakið ‘flutningsskylda’ verður nágreinað, so at greidleiki kemur yvir, hvør er umfatandi av hesi skyldu, hvat hon skal umfata og fyri hvussu nógv.

Pendala við lættleika

Arbeiðsbólkurin tekur undir við Útoyggjafelagnum, sum hevur eitt einfalt ynski um at kunna ‘pendla við lættleika’ – tað vil siga at kunna koma til og av oynni um morgunin, á middegi og eftir arbeiðstíð.

Arbeiðsbólkurin heldur eisini, at prísurin fyri at brúka skipini skal vera atferðarstýrdur, soleiðis at pendlarar fáa ein bíligari prís, og at ferðafólk, sum bert brúna farleiðina hendingaferð – føroyingar eins væl  og útlendingar – rinda ein hægri prís.

Arbeiðsbólkurin sær heldur onga meining í, at Strandferðslan skal tryggja vinnuni bíligan farmaflutning. Vinnan eigur at rinda tað, sum tað kostar. Um tað almenna vil stuðla vinnuni at flyta vøruna, so eigur tað at gerast umvegis eina aðra skipan, heldur arbeiðsbólkurin.

Stovnur ella alment partafelag

Endiliga mælir arbeiðsbólkurin til, at Strandferðslan verður løgd í eina sjálvstøðuga eind við egnum búskapi. Um tað verður eum ein almennur stovnur ella eitt alment partafelag, tekur arbeiðsbólkurin ikki støðu til.

- Men spyrja tit meg, so haldi er at besta loysnin er eitt alment partafelag. Føroya Tele kann brúkast sum fyrimynd, segði Rúni V. Poulsen undir framløguni.

Hann vísti á, at tað bara er í Føroyum, at strandferðslan er ein almennur stovnur. Alla aðra staðni verður henda tænasta rikin í partafelag. DSB í Danmark er eitt undantak, tó at DSB verður rikið eins og var tað eitt partafelag, vísir arbeiðsbólkurin á.

Les frágreiðingina her   

Í arbeiðsbólkinum hava sitið Rúni V. Poulsen, formaður, Jóhanna á Bergi, stjóri í Atlantsflog og Søren Bruun, stjóri í Suðuroyar Sparikassa. Durita Tausen varð eisini vald í bólkin, men tók seg úr arbeiðinum áðrenn frágreiðingin var heilt liðug.

Skrivarar hava verið Djóni Højgaard og Eli Christiansen, fulltrúar í Fíggjarmálaráðnum.

Uni Rasmussen, landsstýrismaður við samferðslumálum (Mynd: Sverri Egholm)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2022

Sexisma í løgtinginum: Tingkvinnur sent formansskapinum kæru

Ingilín Didriksen Strøm og Hervør Pálsdóttir hava sent skriv til formansskapin um sexismu. Tað er ein ov sexistiskur tóni millum tinglimirnar, og Ruth Vang heldur at tað er verri enn nakað, hon hevur upplivað aðrastaðni

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Løgtingsformansskapurin viðgerð í hesum døgum eitt skriv frá tveimum tingkvinnum um kynsmismun - sexismu - á Føroya Løgtingi.

Tað kom fram á Altjóða kvinnudegnum, sum varð hildin í Mentanarhúsinum týskvøldið, og sent í sjónvarpinum.

Her greiddi Ingilín Didriksen Strøm, tingkvinna fyri Javnaðarflokkin, at hon og Hervør Pálsdóttir, tingkvinna fyri Tjóðveldi, hava sent formansskapinum eitt skriv um kynsmismun.

Ingilín Didriksen Strøm segði, at tað vóru fleiri dømi, men eitt, sum hon kundi nevna var, at hon í sambandi við uppskot um betri sexualundirvísing í fólkaskúlanum skuldi uppliva sexistiskar viðmerkingar í kantinuni í løgtinginum.

Har er tað onkur tinglimur, sum skal hava skemtað við, um Ingilín sjálv eisini gav persónliga sexualundirvísing.

Og tað haldi eg ikki, at eg skal góðtaka, helt Ingilín Didriksen Strøm fyri.

Ruth Vang, sum eisini var á pallinum í Mentanarhúsinum í Fuglafirði, helt tað vera rætt av Ingilín at siga frá.

- Eg haldi tað er fantastiskt at tú sigur tað. Tí tað er púra rætt, tað er ein øgiliga sexistiskur tóni í løgtinginum og verri enn tað, eg havi upplivað á øðrum arbeiðsplássum, segði Ruth Vang.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2022

16 milliónir eftir á botnlinjuni

Smyril Line hevði eitt yvirskot upp á 16 milliónir í 2021. Ferðafólkasølan í 2021 var eins og undanfarna ár hart rakt av Covid-19 farsóttini, og samlaða ferðafólkatalið var 40 prosent lægri enn áðrenn farsóttina

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Smyril Line hevði hósdagin ársaðalfund. Úrslitið fyri 2021 vísti eitt yvirskot upp á 16 milliónir.  

Samlaða sølan hjá Smyril Line vaks úr 849 milliónum í 2020 til 1.191 milliónir í 2021, og rakstrarúrslitið var 119 milliónir samanborið við 76 milliónir í 2020. Samlaða starvsfólkatalið hjá Smyril Line var 549 starvsfólk í 2021, ið er áleið 100 fleiri enn í 2020.  

Farmavirksemið hevur sum heild hilnast væl, men virksemið í Noregi hevði neiliga ávirkan á ársúrslitið. Farleiðin millum Rotterdam og Hitra varð niðurløgd í november  2021, samstundis sum ein nýggj farleið millum Rotterdam, Þorslakshöfn og Tórshavn varð stovnað. 

Ferðafólkasølan í 2021 var eins og undanfarna ár hart rakt av covid-19 farsóttini, og samlaða ferðafólkatalið var 40 prosent lægri enn áðrenn farsóttina. 75 prosent av kundunum í 2021 vóru kundar uttan fyri Føroyar.  

Norrøna kom aftur í sigling, umvæld og endurnýggjað, í mars 2021. Skipið fekk 50 nýggj kømur, harav 32 nútímans dupultkømur. Broytingin hevur økt støðið á Norrønu og eisini eftirspurningin eftir ferðum.  

Sjøtul er settur á nýggju verkætlanina at byggja nýggjan ferðafólkaterminal, pakkhús og skrivstovubygning á molanum í Tórshavn. Hendan verkætlanin ger, at Smyril Line kann veita eina betri tænastu og samstundis økja um virksemið. 

Søluútlitini í 2022 á bæði farma- og ferðafólkasíðuni eru rímiliga góð. Aftaná tvey ár við vánaligari ferðafólkasølu er eftirspurningurin øktur aftur, og vaksandi eftirspurningurin eftir ferðum sæst aftur á hotellunum.  

Ófriðurin í Evropa, økti oljuprísurin og triðjaparts kostnaðir hava tó neiliga ávirkan á reksturin hjá Smyril Line. 

Smyril Line rindar onki vinningsbýti fyri 2021.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. mars 2022

Hagstovan: Miðalaldurin øktur 6,4 ár síðan 1985

Við ársbyrjan 2022 var miðalaldurin í Føroyum 39,5 ár

(Mynd: Hagstovan)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Við ársbyrjan 2022 var miðalaldurin í Føroyum 39,5 ár, skrivar Hagstovan.

Miðalaldurin var 33,1 ár í 1985, og er talan sostatt um eina øking á 6,4 ár í mun til fyri 37 árum síðani.

Tað hevur ikki gingið javnt á hesi árini. Tey fyrstu tíggju árini øktist miðalaldurin við trimum árum, har serliga tey sváru kreppuárini fyrru helvt av 90unum gera stóra munin, tá nógv ung fólk fluttu av landinum.

Síðani er ein spakulig jøvn gongd tey næstu 12 árini, til fíggjarkreppan frá 2009 aftur førdi til fráflyting, og harvið hækkandi miðalaldur. Síðani støðan broyttist í 2014, har fráflytingin úr Føroyum vendi til eina stóra árliga tilflyting, er miðalaldurin ikki longur vaksin í sama lag, skrivar Hagstovan.

Munurin millum kynini er áleið eitt ár, ið er tað sama, sum tað var í 1985, men stórir munir eru í gongdini í ymisku økjunum. Her fylgjast Eysturoy, Suðurstreymoy, Norðstreymoy og Norðoyggjar. Av hesum hava Eysturoy og Suðurstreymoy lægsta miðalaldur.

Tvey øki skilja seg burtur frá hinum frá ár 2000 og fram – Sandoyarøkið og Suðuroy - við tí hægsta miðalaldrinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. mars 2022

Tvær ætlanir um lendisbata í Kalsoynni

Norðurlendska ráðharraráðið latið stuðul til at endurbøta eina skriðu í Syðradali og danskur grunnur latið stuðul til at taka allan seyðin av í Stóraryggi

Henda skriðan skal bøtast í samstarvi við Miðnám í Vestmanna

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hvussu høvdu Føroyar sæð út, um eingin mannaávirkan var? Hevði gróðurin, sum var áðrenn landnám, komið aftur, ella hevði annar gróður komið ístaðin? Hevði lívfrøðiliga margfeldið verið størri? Ber til at menna hættir at fáa gróður aftur í stórar skriður, sum kunnu nýtast allastaðni í høgunum í Føroyum?

Týdningurin av at gagnnýta lendið burðardygt, so komandi ættarlið fáa somu gleði av náttúruni í Føroyum, sum vit hava havt, er eyðsýndur, nú stórar skriður nýliga lupu í Oyndarfirði og Elduvík.

Kundu vit sloppið undan mongu skriðulopunum og ber til at fáa gróður í aftur skriður, sum eru?

Lendisbati
Omanfyri nevndu viðurskifti eru spurningar, sum lívfrøðingar á Tjóðsavninum arbeiða við. Í hesum sambandi er sett í verk ein framsøkin verkætlan, sum hevur fingið heitið Lendisbati. Lendisbati er ein yvirskipað náttúruendurbøtandi verkætlan, sum fer at standa fyri og seta í verk átøk og aðrar verkætlanir framdar í Føroyum. Høvuðsátøkini eru at bøta náttúruna, m.a. fyribyrgja jarðrivi, bøta um lívmargfeldið og endurbøta mó- og vátlendir til frama fyri kolevnisupptøku.

Verkætlanin Lendisbati verður fíggjað við stuðli frá grunnum og frá privatum fyritøkum og einstaklingum.

Norðurlendska ráðharraráðið stuðlar
Fyrsta endurbøtingarátakið, sum Lendisbati fer undir at granska í og at gera royndir við at endurbøta, er stór skriða omanfyri Syðradal á Kallsoynni. Hetta átakið verður gjørt í samstarvi við Bjørn Kalsø, bónda á Blankaskálagarði og við Miðnám í Vestmanna.

Norðurlendska Ráðharrarráðið hevur játtað 800.000 krónur til verkætlanina, og í næstum verða serfrøðingar úr okkara grannalondum bodnir til Føroya at geva sítt íkast til, hvussu skilabest verður farið fram við hesum einstaka átaki, men eisini at ráðgeva um endurbøting aðrastaðni í Føroyum.

Samstarv við Miðnám í Vestmanna
Á Miðnámi í Vestmanna hevur í nógv ár verið arbeitt við verkætlanum í lærugreinini Tilfeingi A, har tørvur er á, at næmingar regluliga innsavna dátur úr føroysku náttúruni at arbeiða við. Tað er tí upplagt hjá næmingunum á Miðnámi í Vestmanna at luttaka í verkætlan sum hesari. Hetta er kærkomið høvi at gera undirvísingina autentiska og viðkomandi fyri næmingar við áhuga fyri náttúruni og burðardyggari gagnnýtslu, sigur Jóhan Hofgaard, lærari á Miðnámi í Vestmanna.

Kolbrún í Haraldsstovu, leiðari á plantudeildini á Tjóðsavninum sigur, at við samstarvinum við miðnámsskúlan, eru tað ikki bara skúlin og næmingarnir, ið fáa nakað burturúr, tí við hesum fær savnið eisini nógva sjálvbodna arbeiðsmegi til at fremja átøkini, umframt at samvirkanarárinini heilt vist eru fleiri við einum slíkum samstarvi. Við samstarvinum verða átøkini tískil bæði bíligari, lættari og meira spennandi at gera. Trý tey næstu árini fara næmingar úr triðja flokki á Miðnámi í Vestmanna við skúlaársbyrjan í august í Kalsoynna at gera veruligt vísindaligt feltarbeiði og endurbøtingararbeiði.

Ætlanirnar omanfyri Syðradal eru slóðbrótandi, tí her fáa allir partar fyrimunir av átøkunum.

Tjóðsavnið granskar og fær virðismikla vitan um Føroyska náttúru, næmingar á Miðnámsskúlanum í Vestmanna fáa fakligar avbjóðingar, sum verðuliga geva meining, og bóndin fær endurbøtt skadda náttúru, sum so menniskju og kríatúr aftur kunnu fáa gleði av.

Bjørn Kalsø fegnast um, at Tjóðsavnið, norðurlendskir granskarar, Miðnám í Vestmanna og Blankskálagarður kunnu samstarva, og nýta náttúruna í beinleiðis gransking og undirvísing, ið hevur sum mál at endurbøta lendið í Føroyum.

Vøksturin kann vera rættiliga øðrvísi, har sum seyður ikki sleppur til (Savnsmynd: Pól Sundskarð)

Ein onnur verkætlan á Kallsoynni – náttúrufriðlendisverkætlan
Tjóðsavnið luttekur eisini í aðrari verkætlan í Kallsoynni. Tað er í hagapartinum Stóriryggur, sum er lagdur út sum náttúrufriðøkið. Tað var Kristin Wilhelmsen, røktari, sum vegna eigararnar vendi sær til Tjóðsavnið og bjóðaði teirra haga fram til verkætlanina Lendisbati.

Í haganum er seyðurin tikin av, og hegnið kring hagan verður í løtuni umvælt, so seyður ikki kemur inn í hagan frá grannahøgunum.

Endamálið við verkætlanini er at fylgja við, hvat hendur við náttúruni har, tá upprunavøksturin spakuliga kemur aftur. Kristin sigur, at hann fegin vil síggja eitt ríkari fuglalív í haganum, sum hann minnist, tá ið hann var smádrongur. Grunnurin Aage V. Jensen fíggjar ta verkætlanina við 448.000 krónum.

Átøkini í Kalsoynni hanga ikki beinleiðis saman. Tó eru ymiskir logistiskir fyrimunir, tá arbeiðini skulu leggjast til rættis. Eisini er ætlanin, at Miðnámsskúlin í Vestmanna skal gera kanningar í Haganum Stóriryggur og møguliga í øðrum høgum í Kalsoynni, sum verða riknir á vanligan hátt.

Á Tjóðsavninum gleða fólk seg til samstarvið við Miðnámsskúlan í Vestmanna, serfrøðingar úr grannalondunum og bøndurnar í Kalsoynni.

Tíðindaskriv frá Tjóðsavninum 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2022

Nú fáa langtíðarsjúk dagpening í longri tíð

Týsdagin samtykti løgtingið einmælt uppskotið til broyting í dagpeningalógini, sum Sólvit E. Nolsø, landsstýrismaður við almannamálum, legði fyri løgtingið

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Broytingarnar hava við sær fleiri ymiskar átrokandi batar, sum fáa stóran týdning fyri borgarar, sum higartil eru dotnir niður ímillum ymsar vælferðarskipanir.

Sambært higartil galdandi lóg kann dagpeningur vegna sjúku í mesta lagi veitast í 40 vikur, svarandi til umleið 9 mánaðir. Tað er ikki óvanligt, at persónur t.d. við krabbameini er óarbeiðsførur í longri enn 9 mánaðir, og hevur tá onga inntøku havt, tá rætturin til sjúkradagpening er dottin burtur. Umframt heilsuligu avbjóðingarnar hevur sostatt verið talan um ein fíggjarligan smeit fyri sjúklingin.

Frameftir kann dagpeningur veitast í 52 vikur, umframt at dagpeningur í ávísum førum eisini verður veittur í longri enn 52 vikur.

Uppskotið inniheldur eisini aðrar broytingar, m.a. betri treytir hjá smærri vinnurekandi í dagpeningaskipanini, og at tey við útsettari pensjón fara at fáa rætt til dagpening í sambandi við sjúku.

Samfelagið og vælferðarskipanir eru mentar og broyttar, síðani dagpeningalógin kom í gildi, og tað hevur í eina tíð verið tørvur á at endurskoða 20 ára gomlu dagpeningalógina. Fyrsti partur av endurskoðanini er, sum nevnt samtyktur, og Sólvit E. Nolsø fer nú undir at fyrireika ymsar aðrar broytingar í dagpeningalógini.

Lógin, sum júst er samtykt, kemur í gildi 1. apríl 2022.

Tíðindaskriv frá Almannamálaráðnum

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. mars 2022

Nærkast 54.000 íbúgvum

Fólkatalið 1. februar var 53.752, og talan er um ein vøkstur á 784 fólk - 1,5 prosent - uppá eitt ár

Um gongdin heldur fram, verða vit 54.000 fólk um fáar mánaðar, staðfestir Hagstovan (Mynd: Hagstova Føroya)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Um gongdin heldur fram, verða vit 54.000 fólk um fáar mánaðar.

Hetta staðfestir Hagstova Føroya á heimasíðu sínari í dag, nú fólkatalið í Føroyum aftur er gjørt upp.

Fólkatalið 1. februar var 53.752, og talan er um ein vøkstur á 784 fólk - 1,5 prosent - uppá eitt ár. 

- Ein triðingur av vøksturin kemur av einum burðaravlopi á 246 fólk, og tveir triðingar koma frá eini nettoflyting á 538 fólk. Burðaravlopið er munurin millum fødd og deyð, og nettoflytingin er munurin ímillum til- og fráflyting. Trendurin á myndini niðanfyri vísir framhaldandi vøksturin í fólkatalinum.

Seinasta árið hevur fólkavøkstur verið í øllum økjum uttan Sandoyar, skrivar Hagstova Føroya. Minkingin í Sandoyar øki seinasta árið var 2,2 prosent.

Størsti vøkstur á 2,1 prosent var í Suðurstreymoyar og Eysturoyar økjum.  Burðaravlopið var positivt í øllum økjum uttan Sandoyar og Suðuroyar, og samlaða nettoflytingin var positiv í øllum økjum uttan Norðstreymoyar og Sandoyar. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. mars 2022

Løntakaratalið aftur vaksandi

250 fleiri løntøkarar vóru í februar í ár enn í fjør. Tað svarar til ein vøkstur upp á 0,8 prosent. Vøksturin hevur annars verið avmarkaður seinastu tvey árini

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Hagstovan)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Knappliga 27.200 vóru í løntakaraskaranum í februar. Tað eru slakir 250 fleiri enn í februar í fjør, ið svarar til ein vøkstur upp á 0,8 prosent.

Seinastu tvey árini hevur vøksturin verið avmarkaður. Gongdin í løntakaratalinum hevur ikki verið tann sama sum undan koronufarsóttini, men nú tykist løntakaratalið aftur at vera vaksandi og vøksturin tiltakandi. Tað bendir trendurin á, sum lýsir rákið í løntakaratalinum.

Fallið, sum sæst í grafinum, er í aprílmánaði í 2020, tá landið var farið niður í ferð.

Í februar vóru knappliga 13.900 menn og 13.300 kvinnur í løntakaraskaranum. Tað er um 50 fleiri menn og 200 fleiri kvinnur enn sama mánað í fjør.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2022

- Vit taka fegin við uppgávuni

Føroya Pedagogfelag og Føroya Lærarafelag halda, at Føroyar eiga at taka ímóti flóttafólkunum úr Ukraina og heita í hesum sambandi á myndugleikarnar at taka seg uppá ráð og við í fyrireikandi arbeiðið

Jógvan Philbrow, formaður í Føroya Pedagogfelagi, sum hevur gjørt sína støðu greiða saman við Føroya Lærarafelagi (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Í felags áheitan hósdagin gera Føroya Pedagogfelag og Føroya Lærarafelag greitt, at tey halda, at tað er rætt, at Føroyar eiga at taka ímóti flóttafólkunum úr Ukraina.

Í hesum sambandi kemur áheitan frá feløgunum um, at tey verða tikin uppá ráð, tí námsfrøðingar, hjálparfólk og lærarar taka sær dagliga av børnum og ungum

- Tí eru vit ein sjálvsagdur partur í arbeiðinum at fyrireika, hvussu vit taka ímóti flóttafólkunum á dagstovnum og í skúlunum. Vit taka fegin við hesi uppgávu.

Hetta er fulla skrivið: 

Føroya Pedagogfelag og Føroya Lærarafelag halda, at Føroyar eiga at taka ímóti flóttafólkunum úr Ukraina.

Námsfrøðingar, hjálparfólk og lærarar taka sær dagliga av børnum og ungum, tí eru vit ein sjálvsagdur partur í arbeiðinum at fyrireika, hvussu vit taka ímóti flóttafólkunum á dagstovnum og í skúlunum. Vit taka fegin við hesi uppgávu.

Okkara áheitan er tí, at vit verða tikin við uppá ráð.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. mars 2022

Betri Trygging framúr gott úrslit

- Munandi færri skaðar enn vanligt, eingin stórskaði í vinnuni, eingin ódn og væl færri privatir skaðar enn undanfarin ár. Tvinna vit hesi viðurskiftini saman við einum støðugt vaksandi kundaskara, ið tryggjar seg betur enn áður, góðum úrsliti av íløgum og góðari fíggjarstýring, ja, so hevur tú í stuttum orsøkina til framúr góða úrslitið í 2021, staðfestir Ingunn Eiriksdóttir, forstjóri í Betri Trygging

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hjá einum tryggingarfelagi er vónleyst at spáa um, hvussu árið fer at hilnast, tí úrslitið í so stóran mun er tengt at, hvussu nógvir og hvussu stórir skaðar raka.

- Til dømis kunnu ein ódn ella ein stórur vinnuskaði skjótt broyta myndina. Men í 2021 var eingin stór skaðaódn og eingin stórur vinnuskaði. Yvirhøvur síggja vit, at tað vóru munandi færri skaðar – bæði vinnuskaðar og privatir skaðar - enn undanfarin ár, vísir Ingunn Eiriksdóttir á.

Fleiri kundar og fleiri tryggingar
Á inntøkusíðuni eru eisini fleiri viðurskifti, ið spæla inn.

Góða avkastið av íløgunum, sum Betri Trygging ger, er eitt teirra. Triðja árið á rað, hava íløgurnar givið gott avkast, sum eisini stuðlar undir góða úrslitinum. 

- Hartil síggja vit eisini, at kundaskarðin í Betri Trygging veksur støðugt, og fólk tryggja seg sum heild betur nú, enn tey hava gjørt, so at hvør kundi hevur fleiri tryggingar, enn hann hevði fyrr. 

- Fólk eru sum heild meiri tilvitað um at tryggja seg rætt, sigur Ingunn Eiriksdóttir. 

Limakrónurnar – afturbering av yvirskotinum
Í apríl í ár fara kundarnir á fyrsta sinni at fáa vinningsbýti, nevnt Limakrónur. Hetta verður goldið beinleiðis inn á konto, og upphæddin, sum verður útgoldin, er umleið 10% av tryggingargjaldinum hjá hvørjum einstøkum kunda. 

- Vit gleða okkum til at bera kundunum aftur av góða úrslitnum, og vit eru errin av, at tað gongur so væl hjá felagnum. Tað er jú kundin, sum eigur okkum, sigur Ingunn Eiriksdóttir.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2022

JT Electric besta úrslit nakrantíð

Ársúrslitið gjørdist 14,5 milliónir krónur sammett við 12,8 milliónir krónur í fjør. Fyritøkan hevur stórt verksemi uttanlands

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Birgir Nielsen, Nira

Ársúrslitið í 2021 gjørdist eitt yvirskot á 14,4 milliónir krónur, sum er besta úrslit nakrantíð hjá JT Electric, sum annars eisini ber uppruna navnið Pf. Jóannes Thomsen.

JT Electric er ein innovativ fyritøka, sum mennir, útviklar og selur egnar vørur í Føroyum og uttanlanda, og sum sambært leiðsluni hevur stórar framtíðar møguleikar á alheims marknaðinum.

Fyritøkan, sum Jóannes Thomsen stovnaði í 1972, fyri 50 árum síðani, hevur ment seg munandi síðstu árini. Frá at verða ein el innleggjara fyritøka í Fuglafirði, sum við tíðini flutti út á Kambsdal og menti vørur og tænastur til fiskivinnuna og alivinnuna í Føroyum og uttanlanda. Í dag hevur felagið miðsavnað seg um menna og selja vørur og tænastur til alivinnuna.

Av vørum, sum JT Electric hevur ment síðstu árini kunnu nevnast fóðurskipanir, kameraskipanir, sensor skipanir, undirvatns ljós, undirvatns kamera, fóðurflakar, ilt sensorar, umframt at felagið eisini byggir fóðurskip til alivinnuna í Pólandi.  JT Electric er tí í dag ein heildarveitari av tekniskari útgerð til alivinnuna.

Í 2020 keypti JT Electric skotska felagið Sterner Aquatech UK, sum m.a. arbeiðir innan water treatment og sludge treatment til smoltstøðir. JT Electric hevur í dag munandi virksemi ígjøgnum síni dótturfeløg bæði í Skotlandi og í Pólandi, og er líka so nógv ein altjóða fyritøka í dag, sum kappast við útlendskar veitarar á marknaðinum og har størri parturin av søluni í dag er uttanlands.

Sambært stjóranum í felagnum, Suna Justinussen, er uttanlandsvirksemið hjá JT Electric miðvíst økt, og hevur tað verið ein partur av strategi felagsins. Goður møguleiki er fyri at uttanlandamarknaðurin framyvir kann gerast enn størri og meira týdningarmikil hjá felagnum, umframt at føroysku kundarnir eisini framhaldandi fáa bjóða dygdargóðar vørur og tænastur.

Rakstrarroknskapurin

Roknskapurin hjá JT Electric vísur, at bruttovinningurin fall úr 31,4 milliónum í 2020 til 27,2 milliónir krónur í 2021.

Starvsfólkaútreiðslurnar vóru 14,2 milliónir krónur í 2021, sum er 1,1 milliónir lægri enn í 2020. Í alt 70 fólk starvast í fyritøkuni í Føroyum og uttanlands.

Úrslit áðrenn avskrivingar, Ebidta, fall úr 16,1 milliónum í 2020 til 13,1 milliónir krónur í 2021. Talan er tí um eitt fall í Ebidta á 18,9 prosent.

Felagið hevði tó fíggjarligar inntøkur í 2021 frá sínum dótturfeløgum uttanlands á 5,5 milliónir krónur, sum tí ávirkar úrslitið hjá felagnum munandi í 2021.

Úrslit eftir skatt í 2021 gjørdist tí eitt avlop á 14,5 milliónir krónur, sammett við 12,8 milliónir í 2020. Vøksturin í ársúrlitinum var tískil 5,9 prosent.

Fíggjarstøðan 

Fíggjarjavnin hjá JT Electric var í 2021 íalt 105,4 milliónir krónur, sum er sama støði sum í 2020.  

Støðisognin øktist úr 78,3 milliónum í 2020 til 81,3 milliónir krónur í 2021. Ogn í umferð fall hinvegin úr 28,1 milliónum í 2020 til 24,1 milliónir krónur í 2021. Serliga kann nevnast, at vørugoymslurnar í 2021 øktist við 4,6 milliónum til 11,6 milliónir krónur í 2021. Harnæst fall áogn frá skuldarum úr 16,8 milliónum í 2020 til 11,6 milliónir krónur í 2021. 

Eginpeningurin hjá JT Electric var við ársenda 2021 samanlagt 62,9 milliónir krónur sammett við 53,4 milliónir í 2020. Talan er um eina fíggjarliga sterka fyritøku, við einum trygdarevni á 60 prosent, sum má metast at verða gott. 

Felagið hevur goldið 4,4 milliónir niður á langfreistaðu skuldina, sum við ársenda 2021 íalt var 20,1 milliónir krónur Stuttfreistaða skuldin er somuleiðis minkað við 4,5 milliónum til 22,0 milliónir krónur í 2021.  

Gjaldførið hjá JT Elecric var rímuligt í 2021 , tá hugt verður eftir lyklatalinum ”gjaldførislutfall”, sum var 109 prosent samanborið við 106 prosent í 2020. 

Aðalfundurin hevur fyri roknskapin 2021 sett 5 milliónir krónur av sum vinningsbýti til eigararnar. 

Høvuðspartaeigarin av Pf. Jóannes Thomsen (JT Electric) er Spf. Skrínið, sum er dótturfelag hjá Pf. Tjaldur.

Stjóri síðani 2017 hevur verið Suni Justinussen. Nevndarformaður er Árni Tór Rasmussen.  

Greiningin er gjørd av Birgir Nielsen frá ráðgevarafyritøkuni Nira Sp/f.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. mars 2022

Ætlandi undir at menna talgilt koyrikort seinni í ár

Úrslit av kanning um talgilt koyrikort vísir, at skilagott er við loysn, sum kann virka sum bæði koyrikort og borgarakort

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í fjør summar fóru Talgildu Føroyar, saman við Akstovuni, undir forkanning um talgilt koyrikort. Talgild koyrikort hava verið tøk í grannalondum okkara seinastu árini sum ískoyti til vanliga koyrikortið úr plasti. 

Í 2019 fingu 128 bilførarar 700 krónur í bót frá løgregluni fyri ikki at hava koyrikortið hjá sær. Hetta høvdu teir óivað sloppið undan, um talgilt koyrikort var tøkt, tí tey flestu hava telefonina við hondina, tá ið tey fara frá húsum. 

Forkanningin er komin at enda. Úrslitið vísir í stuttum, at skilabest er at fara undir at menna app, ið kann virka sum bæði koyrikort og borgarakort. Samráð hevur verið við nógvar áhugapartar, sum javnan hava brúk fyri at fólk eyðmerkja seg, t.d. kommunur, Rúsdrekkasølan, Strandfaraskip Landsins og Apoteksverkið. 

Áhugin er stórur fyri eini talgildari loysn, sum ger tað lættari hjá fólki at eyðmerkja seg.

Ætlandi skal nýggja kortið fíggjast felags saman við viðkomandi áhugapørtum, og helst verður farið undir menning av appini seinni í ár.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. mars 2022

Føroyingar við tarmbrunasjúku mangla týðandi bakteriu

Úrslit frá eini granskingarverkætlan í Føroyum um tarmbruna, eru givin út í vísindaliga tíðarritinum Inflammatory Bowel Diseases, sum er eitt viðurkent amerikanskt tíðarrit hjá American Crohns and Colitis Foundation

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Føroyskir granskarar hava staðfest, at lutfalsliga nógv fólk við tarmbrunasjúku mangla eina bakteriu, ið kallast Akkarmansia. Hendan bakterian er sera týðandi fyri viðlíkahald av sunnum og mótstøðuførum tarmum, men hjá lutfalsliga stórum parti av føroyingum við tarmbrunasjúku er hendan bakterian ikki at finna.

Úrslit frá eini granskingarverkætlan í Føroyum um tarmbruna, ið á enskum kallast Inflammatory Bowel Disease, eru givin út í vísindaliga tíðarritinum Inflammatory Bowel Diseases, sum er eitt viðurkent amerikanskt tíðarrit hjá American Crohns and Colitis Foundation.

Greinin kallast: Similar Gut Bacterial Composition Between Patients With Ulcerative Colitis and Healthy Controls in a High Incidence Population: A Cross-sectional Study of the Faroe Islands IBD Cohort.

Gransking hevur seinastu árini staðfest, at mikrobiomið í tarminum hevur alstóra ávirkan á okkara heilsustøðu. Tað verður tí mett at vera av stórum týdningi, at vit nú hava fingið kunnleika til, hvussu mikrobiomið hjá føroyingum er samansett.

Føroyska IBD-granskingarverkætlanin er eitt samstarv ímillum granskarar á Fróðskaparsetrinum, Landssjúkrahúsinum, Fargen og Ílegusavninum. Føroyar hava heimsins hægsta títtleika av tarmbrunasjúklingum, og granskingartoymið hevur sett sær fyri at kanna, hví tað er so.

Orsøkin til høga títtleikan er ókend, men greitt er, at talan er um eitt samspæl millum eitt nú arv, immunverju, tarmbakteriur og umhvørvi.

Granskingarverkætlanin, sum skuldi kanna hetta samspælið og greina, hví so nógv fólk í Føroyum fáa tarmbrunasjúkur, byrjaði í 2019. Verkætlanin er skipað soleiðis, at kanningarúrslit hjá einum sjúkubólki verða samanborin við kanningarúrslit hjá einum samanberingarbólki. 54 tarmbruna-sjúklingar eru við í sjúkubólkinum, og um 160 FarGen-luttakarar hava játtað at vera við í samanberingarbólkinum.

Ein partur av verkætlanini snýr seg um at samanbera lutfallið av tarmbakteriubólkum, eisini rópt mikrobiomið, hjá hesum báðum bólkunum fyri at vita, um henda vitan m.a. kann avdúka, um hesi viðurskifti hava ávirkan á høga sjúkutíttleikan í Føroyum.

Marjun á Fríðriksmørk Berbisá varð tilknýtt verkætlanararbeiðið í sambandi við kandidatútbúgving frá Aarhus Universitet, við Amandu Vang sum verkætlanarvegleiðara frá Fróðskaparsetrinum. Hon hevur gjørt alt kanningararbeiðið í starvstovunum hjá iNOVA í Tórshavn.

Luttakararnir umboðaðu øll økini í landinum, eitt breitt aldursbýti, javnt kynsbýti, javnt býti av nýggjum og gomlum Ulcerative Colitis (UC)-sjúklingum osfr. Hetta tryggjar dygdargóð úrslit, ið kunnu sammetast við tey hjá líknandi verkætlanum aðrastaðni í heiminum.

Altjóða gransking hevur staðfest, at mikrobiomið í tarminum hevur alstóra ávirkan á okkara heilsustøðu. Samstørv ímillum fleiri viðurkendar granskingarstovnar hava ferð eftir ferð víst, at tarmbrunasjúklingar missa fjølbroytni í mikrobiominum sammet við frísk. Hetta var tí eisini tann niðurstøðan, ið føroysku granskararnir væntaðu. Men úrslitið av teirra kanningum er øðrvísi. Tað halda granskararnir vera sera forvitnisligt og stimbrandi fyri áhugan fyri áhaldandi gransking á økinum.

Føroyska granskaratoymið hevur staðfest, at mikrobiomið hjá frískum føroyingum ikki er øðrvísi enn tað hjá føroyingum við UC - hvørki viðvíkjandi fjølbroytni ella nøgd av smáverum. Men tá hugt verður nágreiniliga eftir flokkingareindunum, eru møguligar indikator-smáverur at finna, ið eru hækkandi ella lækkandi hjá UC-sjúklingum sammett við frísk. Ein tílík indikator-smávera er Akkarmansia, ið er ein bakteria í flokkingareindini Verrucomicrobia. Hendan bakterian, ið hevur sera stóran týdning fyri at viðlíkahalda sunnar og mótstøðuførar tarmar, ikki er at finna hjá 42% av UC-sjúklingum og 23% av frísku luttakarunum.

Føroyska granskingarverkætlanin er tann fyrsta, ið nágreiniliga hevur hugt at lutfallinum av tarmbakteriubólkum hjá tarmbruna-sjúklingum sammett við frískar føroyingar. Hon hevur gjørt, at vit hava fingu ein tvørskurð av føroyska mikrobiominum.

Granskararnir vísa á, at nágreinilig gransking krevst fyri at staðfesta, um møguligu indikator-smáverurnar kunnu nýtast sum amboð fyri sjúkugreining ella persónligari sjúkuviðgerð í framtíðini. Um fígging fæst til vega, er ætlanin at halda fram við hesum arbeiði, har hugt verður at mikrobiominum hjá føroyingum við tarmbrunasjúku, áðrenn tey byrja uppá heilivágsviðgerð sammett við tríggjar og seks mánaðir eftir, at viðgerðin er byrjað.

Arbeiðið er fíggjað av Granskingarráðnum umvegis Granskingargrunnin og Sjúkrakassagrunnin, umframt av Novo Nordisk Fonden.

Granskingartoymið í verkætlanini frá vinstru á myndini omanfyri:

• Jóngerð Midjord MSc, Master í heilsuvísindum og sjúkrarøktarfrøðingur við serkunnleika í gastroenterologi
  
• Kári Rubek Nielsen MD, serlækni innan gastroenterologi og yvirlækni á medisinsku deild
  
• Amanda Vang ph.d., verkætlanarábyrgdari við serkunnleika innan immunologi og mýliskari lívfrøði
  
• Marjun á Fríðirksmørk Berbisá cand.scient., við serkunnleika í mýliskari lívfrøði og smáverulívfrøði
  
• Noomi Gregersen ph.d., verkætlanarleiðari fyri FarGen
  
• Turið Hammer ph.d., serkunnleika innan fólkaheilsuvísindi og IBD í Føroyum
• Vantar á myndini: Johan Burisch MD, ph.d. serlækni innan gastroenterologi og verkætlanarábyrgdari við serkunnleika innan IBD

Tíðindaskriv frá Granskingarráðnum

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. mars 2022

Fimm av seks flokkum mæla til føroyskt heiðursmerki

Grønlendingar hava Nersornaat, íslendingar Falkaheiðurin og danir Riddarakrossin. Nú skulu føroyingar eisini hava slíka medalju – men Javnaðarflokkurin er ikki við

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Umboð fyri allar flokkar á tingi uttan Javnaðarflokkin eru við í einum uppskoti til samtyktar um at heita á landsstýrið um at gera eitt heiðursmerki at heiðra persónum, sum hava gjørt “merkisvert arbeiði ella gerning, ið gagnar landi og fólki og tænir Føroyum”.

Talan er um eitt uppskot til samtyktar. 

Uppskotsstillararnir eru Bjørt Samuelsen úr Tjóðveldi, Ruth Vang úr Framsókn, Kristin Michelsen úr Sjálvstýri, Helgi Abrahamsen úr Sambandsflokkinum, Christian Andreasen úr Fólkaflokkinum og Bill Justinussen úr Miðflokkinum.

Hesi seks tingfólkini halda, at Føroyar eiga at hava eitt heiðurstekin, eina ærumedalju – almennan heiður - ið kann latast kvinnum og monnum, sum á serstakan, dyggan og rósuppibornan hátt tæna landi og fólki.

Tey mæla til at heita á Løgmansskrivstovuna um at seta í gongd eitt arbeiði um, hvussu ein slíkur heiður kann skipast, og hvørjar reglur eiga at vera galdandi fyri tilnevning og val av teimum, sum fáa heiðurin.

Tey vísa á aðrar líknandi heiðrar, sum grønlendska Nersornaat (Grønlands hjemmestyres fortjenstmedalje), sum er ein ísbjørn, og verður hendan latin í silvuri ella gulli. Eitt annað dømi er íslendski Falkaheiðurin, ið verður latin í fimm ymiskum stigum, og sum íslendski forsetin letur 1. januar og 17. juni á hvørjum ári.

- Í flestu londum finnast hesi heiðurstekin í ymiskum útgávum og stigum. Í Føroyum kenna vit best danska riddarakrossin eins og líknandi heiðursskipanireru at finna í Norregi, Svøríki og Finnlandi.  Uppskotssetararnir mæla til, at Løgmansskrivstovan setur í gongd arbeiðið at gera eina almenna heiðursskipan. Fyrsta stigið eigur at vera at seta nøkur fólk, ið hava røttu førleikarnar, til at gera eitt uppskot um, hvussu hesin heiður kann skipast, og at løgmaður so leggur lógaruppskot fyri løgtingið, verður sagt í uppskotinum.

Aksel V. Johannessen (her saman við krúnprinsinum og Heðini Zachariassen á Tjørnuvíksstakki): - Vit hava sum prinsipp ikki at taka ímóti bringuprýði (Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

Javnaðarflokkurin ikki við
Javnaðarflokkurin er ikki við í hesum uppskotinum. Og hetta er tí, at javnaðarfólk hava sum prinsipp ikki at taka ímóti slíkum bringuprýði.

Aksel V. Johannesen váttar, at hann varð spurdur um at vera við, men takkaði nei, júst av teirri orsøk, at tað er siður hjá javnaðarfólki at takka nei til slíkar medaljur.

- Nú kenna vit kansa best hetta frá danska riddarakrossinum. Og har er vanligt, at fólk gerast riddarar bara tí at tey eru vald í onkran ávísan sess, og ikki tí tey endiiga hava gjørt seg uppiborin til tað. Tí eru vit prinsipielt ímóti slíkum.

- Hvussu vit fyrihalda okkum til júst hetta uppskotið hava vit tó ikki viðgjørt enn, og tí kann eg enn ikki sita, um vit fara at atkvøða fyri ella ímóti, tá tað kemur til stykkis, sigur Aksel V. Johannesen í stutari viðmerking. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2022

Foreldur í Tórshavnar kommunu fáa gjald aftur vegna skert virksemi

Tað er starvsfólkatrot á nøkrum dagstovnum, og tað ávirkar í fleiri førum dagin hjá børnum og foreldrum. Málið hevur verið til viðgerðar í dag, og semja er um eina afturgjaldsskipan galdandi frá 1. mars

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Tað er starvsfólkatrot á nøkrum dagstovnum í Tórshavnar kommunu, og harvið er skert virksemi á hesum stovnum

- Hóast korona er farið framvið, er starvsfólkatrot orsøk til, at foreldur ikki hava fult tilboð frá teirra avvarðandi dagstovni, skrivar Tórshavnar kommuna á heimasíðu sínari

Starvsfólkatrot er alsamt størri avbjóðing fyri dagstovnaøkið. Í nøkrum førum verður dagurin hjá børnunum styttur, ella tey eru heima ávísar dagar. Málið hevur verið til viðgerðar í dag, og semja er um eina afturgjaldsskipan.

- Tá kommunan sostatt ikki veitir fulla tænastu, er avgjørt, at frá 1. mars 2022 verður foreldragjaldið afturgoldið í lutfalli við longdina av skerda virkseminum, siga Heðin Mortensen, borgarstjóri, og Annfinn Brekkstein, formaður í mentamálanevndini í stuttari viðmerking.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2022

10 milliónir úr Frítíðargrunninum til arbeiðsmarknaðargransking

Høvuðsorsøkin er, at fíggjarstøða grunsins í longdini ikki er haldfør, eins og mett verður, at tíðin er farin frá endamáli grunsins

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Seinnu árini er tað vorðið alt meira eyðsýnt, at tørvur er á at endurskoða verandi skipan við frítíðarlønarkontum hjá løntakarafeløgunum, Frítíðarkontu hjá Frítíðargrunninum og sjálvan Frítíðargrunnin.

Fakfeløgini hava víst á, at tørvur er á at endurskoða sjálva umsitingina av frítíðarlønini, tí verandi skipan er kostnaðarmikil at umsita. Eisini nevndin í Frítíðargrunninum hevur víst Umhvørvis- og vinnumálaráðnum á, at nevndin metir tíðina vera farna frá grunninum, soleiðis sum hann er skipaður í dag. Høvuðsorsøkin er, at fíggjarstøða grunsins í longdini ikki er haldfør, eins og mett verður, at tíðin er farin frá endamáli grunsins.

Skotið verður tí upp at avtaka grunnin, samstundis sum tryggjað verður, at fæið og møguligur tøkur peningur annars, verða nýtt til endamál, ið kunnu metast at vera til frama fyri flestu løntakarar. Lógaruppskotið hevur eisini til endamáls at effektivisera skipanina í síni heild.

Í løtuni verður frítíðarløn hvønn mánað flutt á frítíðarlønarkonturnar hjá ymsu løntakarafeløgunum. Talan er um 132 frítíðarlønarkontur, sum 68 fakfeløg eiga, og í alt verða gjørdar góðar 500.000 flytingar um árið. TAKS umsitur skipanina, sum í 2020 kostaði tilsamans knappar 1,5 mió. kr. býtt lutfalsliga millum løntakarafeløgini og Frítíðarkontu.

Fyri at minka rakstrarútreiðslurnar hjá bæði landinum og fakfeløgunum verður skotið upp at samla alla frítíðarlønina á kontu í Føroya Gjaldstovu. Frítíðarlønin er, eins og frammanundan, ogn hjá hvørjum einstøkum løntakara, men verður plaserað og umsitin saman við ognum landsins. Við hesi skipan verður mett sannlíkt, at rakstrarkostnaðurin verður minni.

Nevndin í Frítíðargrunninum hevur víst Umhvørvis- og vinnumálaráðnum á, at nevndin metir tíðina vera farna frá grunninum, soleiðis sum hann er skipaður í dag. Skotið verður tí upp at avtaka Frítíðargrunnin og flyta Granskingarráðnum fæ grunsins at brúka til gransking í arbeiðsmarknaðarviðurskiftum.

Raksturin fyrsta árið, umframt útreiðslur av at leggja skipanirnar um, verða hildnar av Frítíðargrunninum, og síðani átekur landið sær kostnaðin av umsitingini.

Tað verður ikki nógv granskað í arbeiðsmarknaðarviðurskiftum, tó at hetta er gransking sum hevur stóran týdning. Eg fegnist tí um, at uml. 10 mió. kr. skjótt verða tøkar til arbeiðsmarknaðargransking, sigur Magnus Rasmussen, landsstýrismaður.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2022

Klaksvíkar kommuna fingið góðkenning til útfylling í Norðhavnini

Umhvørvisgóðkenningin fevnir um ætlanina hjá Klaksvíkar kommunu at víðka verandi havnarlag í Norðhavnini í Ánunum norðureftir

(Savnsmynd: Pól Sundskarð)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Umhvørvisstovan hevur góðkent, at Klaksvíkar kommuna kann gera útfylling á sjógv í Norðhavnini í Ánunum.

Umhvørvisgóðkenningin fevnir um ætlanina hjá Klaksvíkar kommunu at víðka verandi havnarlag norðureftir, skrivar Umhvørvisstovan.

Nýggja útfyllingin verður 85 metrar breið 274 metrar long. Útfyllingin verður uttan bryggjukant, og fer at hava eina nýtsluvídd upp á 26.500 fermetrar. Ætlanin er, at økið skal brúkast á sama hátt sum verandi havnarlag so sum fiskivinnuvirksemi, vanligt vinnuvirksemi og skipasmiðjuvirksemi.

Grótið stavar frá arbeiðinum at gera tunlarnar norður um fjall. Kommunan ætlar at leggja flot við neti út fyri at forða fyri at spreingileidningar spjaðast á sjónum. Ein búlendislýsing av økinum er gjørd av Biofar. Niðurstøðan er, at eingi av búlendunum verða mett at vera sjáldsom.

Í málsviðgerðini er dentur lagdur á, at umhvørvið verður ávirkað minst møguligt, eitt nú útlátið av plasti og øðrum dálkandi evnum og at ampar av óljóði og ristingum verður avmarkað so nógv sum gjørligt, skrivar Umhvørvisstovan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. mars 2022

Vinnuferðin til Ísrael verður í mai

Útsetta ferðin, sum Sendistova Føroya í Ísrael og Uttanríkis- og mentamálaráðið skipar fyri, verður 22. til 26. mai

Tel Aviv, Ísrael (Mynd: Visualhunt)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Vinnuferðin í Ísrael, sum Sendistova Føroya í Ísrael og Uttanríkis- og mentamálaráðið skipa fyri, verður í døgunum 22. til 26. mai.

Landsstýrismaðurin við uttanríkis- og mentamálum, Jenis av Rana, stendur á odda fyri ferðini.

Á skránni er m.a. vinnuvitjanir, framløgur um vinnulív í Ísrael og B2B tiltøk. Eisini verður hátíðarhald á Sendistovu Føroya í sambandi við, at sendistovan er latin upp.

Upprunaliga skuldi ferðin vera á heysti í fjør, men hon varð útsett orsakað av koronustøðuni í Ísrael.

Freistin at tekna seg til vinnuferðina er 28. mars. Meira kunning fæst á heimasíðuni hjá Uttanríkis- og mentamálaráðnum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. mars 2022

– Átrokandi at taka politiska støðu til Elduvíkarvegin

Bil Justinussen, tingmaður fyri Miðflokkin vil hava at vita frá landsstýrismanninum við fíggjarmálum, hvussu nógv tað kostar landskassanum at tryggja Elduvíkarvegin, og hvørjar ætlanir eru við farleiðini

Soleiðis sá út á Elduvíkarvegnum sunnudagin 27. februar (Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Eftir skriðulopið 26. februar er tíðin komin at viðgerða Elduvíkarvegin politiskt, sigur Bill Justinussen, tingmaður fyri Miðflokkin, sum hevur sett landsstýrismanninum í fíggjarmálum, Una Rasmussen fyrispurning.

Bill Justinussen spyr, hvat tað kostar landskassanum at tryggja vegin og farleiðina til Elduvíkar eftir skriðulopið fyri góðari viku síðani.

Eisini vil hann hava at vita, hvat tað kostar landskassanum at dagføra alla farleiðina úr Funningsfirði til Elduvíkar, hvat Landsverk mælir til at gera við Elduvíkarvegin, hg hvørjar ætlanir landsstýrismaðurin hevur við honum.

– Skriðulopið minnir okkum á týdningin av tryggum farleiðum. Tí er átrokandi at taka politiska støðu til hesa farleið, sum leiðir okkum til eina ta vakrastu náttúruperlu í landinum. Eina perlu, sum ferðafólk hava fingið eyguni upp fyri,og sum tí leggur eyka trýst á, at farleiðin verður dagførd og tryggjað, sigur Bill Justinussen.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. mars 2022

Spakin settur í til 20 íbúðir í Skálavík

Eftirspurningurin var so mikið stórur, at verkætlanin er farin úr 10 og upp í 20 íbúðir

Gordon Rajani, Linjohn Christiansen, Birgir Dam Jaconsen, Finnleif Fagradal, Nikkel Petersen og í styrhúsinum er Palli á Lava Olsen, umsjónarmaður í Skálavíkar kommunu

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

- Bíðilistin eftir at fáa íbúð í Skálavík er so stórur, at verkætlanin er broytt frá 10 til 20 íbúðir, sigur Gordon Rajan, stjóri í felagnum Mark sum stendur fyri íbúðunum.

Hann leggur aftrat, at helst eru 20 íbúðir ov lítið.

Tað er ikki langt síðan at felagið Mark og Skálavíkar kommuna skrivaðu undir eina avtalu, um íbúðarbygging í Skálavík.

- Søgan er í stuttum hon, at vit vunnu útboðið at byggja íbúðir í Skálavík og síðan tá, hava vit arbeitt við ætlanini, sigur Gordan Rajani, stjóri.

Íbúðirnar skulu byggjast á einum grundøki, sum er 3.730 fermetrar til víddar, og sum er lagt út til íbúðarbygging.

Fríggjadagin var spakin settur í til verkætlanina, har umboð fyri kommununa og felagið Mark vóru til staðar. Tað verður felagið hjá Finnleif Fagradal, sum kemur at gera planeringsarbeiðið.

Linjohn Christiansen, borgarstjórin í Skálavíkar kommunu, sigur, at uppskotið er stílreint, bygningurin við teimum 20 íbúðunum fellur væl inn í lendið og skemmir á ongan hátt umhvørvið, ið er ein treyt frá kommununi.

Enn er ikki greitt, nær fyrstu fólkini kunnu flyta inn, men arbeitt verður so skjótt til ber.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2022

Kommunurnar eystan Múla skoðaðu verkið

Hvannasunds og Viðareiðis kommuna vóru í vikuni í nýggju tunlunum Norð um Fjall. Ein spennandi tíð fyri framman, verður sagt

Nýggju tunlarnir loysa gomlu tunlarnar frá 1965 og 1967 av (Mynd: Hvannasund.fo)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Landsverk bjóðaði í vikuni Hvannasunds kommunu og Viðareiðis kommunu at síggja gongdina í arbeiðinum við nýggju tunlunum Norð um fjall.

Hvannasunds kommuna skrivar á heimasíðuni, at tað var ein góð og áhugaverd vitjan. 

- Vit kunnu ikki siga annað enn, at ein spennandi tíð er fyri framman, verður sagt.

Talan er um tveir tunlar. Árnafjarðartunnilin, sum er millum Ánirnar og Árnafjørð, er 1961 metrar langur. Hvannasundstunnilin sum er millum Árnafjørð og Norðtoftir er 2265 metrar langur.

Eftir ætlan skal skulu tunlarnir verða lidnir í 2024. Samlaða metingin í verklagslógini er 522 milliónir krónur.

Katrin Næs, borgarstjóri í Hvannasunds kommunu, og borgarstjórin í Viðareiðis kommunu, Marita Sumberg (Mynd: Hvannasund.fo)

Íbúgvarnir í økinum fáa nú tvísporaðan tunnil (Mynd: Hvannasund.fo)

Nýggi Árnafjarðartunnilin er 1961 metrar langur meðan Hvannasundstunnilin er 2265 metrar til longdar (Mynd: Hvannasund.fo)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2022

Vágs kommuna bjóðar Løðhamar út til íbúðarbygging

Samtykt er at bjóða vestara part av Løðhamri út til íbúðarbygging. Talan er um eitt øki á 3.800 fermetrar og um eina tí størstu byggiætlanina í Vágs Kommunu í nógv ár

Ynskið er, at verkætlanin við íbúðarbyggingini verður samansett av íbúðum í ymiskum støddum - hetta er fyri at tryggja, at byggingin verður so fjølbroytt og dragandi sum gjørligt, skrivar vagur.fo (Mynd: Vágs Kommuna)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Tíðliga í 2021 setti Vágs Kommuna gongd á at fáa lýst økið á Løðhamri og hvat tað kundi brúkast til. Fyrst var gamla fiskaplássið grivið fram, og síðani setti Vágs Kommuna seg í samband við SNA arkitektar við ynski um, at teir gjørdu eitt heildaruppskot til alt økið á Løðhamri.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2022

Parkour-øki verður gjørt á Tvøroyri

Tey størru børnini sakna avbjóðingar – nú verður trøðin við Roykstovuna fríðkað

(Mynd: Google)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í 2018 keypti Tvøroyrar kommuna gomlu Roykstovuna og tilhoyrandi trøðina hjá T.F. Thomsen. Býráðið hevur umrøtt hvat ognirnar skulu nýtast til, og í næstum verður farið undir at fríðka um trøðna.

Gamli hjallurin, ið stendur á trøðni, verður tikin niður. Ein gøta verður gjørd, ið gongur allan vegin gjøgnum trøðna. Júst hvar inngongdirnar verða er ikki heilt vist í skrivandi stund og tí er tekningin av gøtuni vegleiðandi. Trø eru bíløgd til at planta ymsastaðni og borð og benkur verða sett upp. Trøini, ið bíløgd eru, eru ikki smáir runnar, men hampuliga stór trø.

Núverandi spæliplássið við Bank Nordik er sera væl umtókt, men tað gjørdist skjótt greitt, at serliga tey størru børnini saknaðu avbjóðingar.

Á brúnu økjunum á myndini (herundir) er tí gjørt av, at bjóða ungdóminum møguleikan at royna seg við sonevnda “parkour”. Parkour er sera væl umtókt og her verða stativ sett upp, ið børnini so kunna royna seg í – undir stativunum er fallundirlag, so, skuldi onkur mist takið,  verður fallið ikki so hart. Fyritøkan Innsport fer at standa fyri arbeiðinum at seta stativini upp.

Forarbeiðið stendur tekniska deild hjá Tvøroyrar kommunu fyri, og her verður leystliga mett, at arbeiðið kann verða liðugt, tá summarið nærkast.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. mars 2022

Seks timburslærlingar staðið sveinaroynd

Mikudagin stóðu seks lærlingar sveinaroyndina innan timbur

Arni Martinsson Tausen (Articon), Dánjal Akselsson Haraldsen (Articon), Hans Eihilt Sivertsen (Eysturlon), Hávar Patursson (J. N. Smíð), Kåre Hansen (Bogi Hermansen) og Tóki á Rógvu Joensen (Húsavarðatænastan) (Mynd: Glasir)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Enn ein hátíðardagur á Glasi. Mikudagin hava hesir seks staðið sveinaroyndina innan timbur.

Tað vóru nøkur spent og glað avvarandi og starvsfelagir hjá teimum seks lærlingunum, ið høvdu samlað seg í verkstovuni hjá timbur fyri at síggja úrslitið av sveinaroyndunum og at ynskja lærlingunum til lukku. 

Kenneth B. Olsen, leiðari á Timbur, hevði eina stutta røðu fyri lærlingunum, har hann minti lærlingarnar á týdningin av at ikki at verða bangin fyri at royna seg heldur enn at halda seg aftur. “Heldur angra okkurt, sum tú hevur roynt, enn at angra okkurt, sum tú ikki hevur roynt”.

Seinni í summar verður tann meira hábærsliga prógvhandanin við fanfaru og føroyskum búna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2022

Fær ábyrgdina av fíggjarleiðsluni í Vágs kommunu

Arni D. Brattaberg, sum hevur sitið í avloysarastarvi, er nú settur í fast starv

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Fyrsta apríl byrjar nýggjur fíggjarleiðari í Vágs Kommunu.

Vágs Kommuna søkti í februar eftir nýggjum fíggjarleiðara eftir at Pól Thorsteinsson boðaði frá, at hann ikki kom aftur eftir farloyvi í trý ár. Í farloyvistíðini hevur Arni D. Brattaberg røkt fíggjarleiðarastarvið.

Vágs Býráð hevur á fundi gjørt av at seta Arna D. Brattaberg í fast starv sum fíggjarleiðari. Tað skrivar heimasíðan hjá Vágs kommunu.

Arni hevur lokið HD 1 og diplom í økonomi og regnskab, og í gongd við eina diplom útbúgving í leiðslu. Umframt royndir frá fíggjarleiðarastarvinum í kommununi, so hevur Arni drúgvar royndir frá privatu vinnuni innan handil, bókhald og nevndararbeiði. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. mars 2022

Valborg og Gunnvá valdar í nevndina í Pedagogfelagnum

Valborg H. Hammer fekk flest atkvøður. Gunnvá A. Hansen og Harald Joensen fingu líka nógvar atkvøður, og eftir lutakast var tað Gunnvá, sum varð vald í nevndina

Valborg H. Hammer og Gunnvá A. Hansen (Mynd: Pedagogfelagið)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Føroya Pedagogfelag hevði aðalfund farna vikuskiftið. Á skránni var millum annað nevndarval til tveir nevndarsessir. 

Valborg H. Hammer og Harald Joensen stóðu fyri vali. Bæði tóku við afturvali, harumframt bjóðaði Gunnvá Akraberg Hansen seg fram til nevndarvalið.

Úrslitið gjørdist, at Valborg var fyrstvald við 374 atkvøðum, meðan Gunnvá og Harald bæði fingu 214 atkvøður í part. Eftir lutakast vóru Valborg og Gunnvá valdar í nevndina. Harald gerst tiltakslimur.

Úrslitið var:
Valborg H. Hammer 374 atkvøður.
Gunnvá A. Hansen 214 atkvøður. Vald eftir lutakast.
Harald Joensen 214 atkvøður. Tiltakslimur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. mars 2022

Eyð Tausen Magnussen nýggjur kommunulækni á Skálafjørðinum

Hon tekur við starvinum 1. apríl

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Heilsutrygd hevur sett Eyð Tausen Magnussen í starv sum kommunulækna í Skálafjarðar læknadømi.

Tað skrivar Heilsutrygd á heimasíðuni.

Eyð Tausen Magnussen nam sær embætisprógv innan læknafrøði í januar 2012 og fekk serlæknagóðkenning í almennum medisini 1. november 2021. Eyð Tausen Magnussen arbeiddi tveir mánaðir í Læknahúsinum í Hoyvík, áðrenn hon var sett sum avloysari í viðtaluni, sum Kári Rasmussen hevur arbeitt í í mong ár, og sum hon nú yvirtekur.

Hon tekur við starvinum í Heilsudeplinum við Skálafjørðin 1. apríl.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2022

Vivian nýggjur leiðari í Baldursbrá

Vivian Bjartalíð Samson hevur seinastu mongu árini starvast sum leiðari og varaleiðari á dagstovnaøkinum

Vivian Bjartalíð Samson (Mynd: Klaksvíkar kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Hálvan februar byrjaði Vivian Bjartalíð Samson í starvi, sum leiðari á nýggja dagstovninum á Norðoyri.

Vivian er útbúgvin námsfrøðingur, og hevur hon drúgvar royndir á økinum. Seinastu mongu árini hevur hon starvast sum leiðari og varaleiðari á dagstovnaøkinum.

- Hetta er ein nýggjur stovnur, sum eg saman við starvsfólkunum, fái møguleika at mynda og sett eina kós fyri. Í mínum námsfrøðiliga arbeiði havi eg altíð verið hugtikin av sangi, rørslu og náttúruni, sum stýringsamboð, sigur Vivian sambært heimasíðuni hjá Klaksvíkar kommunu.

- Umstøðurnar og náttúran her úti á Norðoyri eru fantastiskar, og útiøkið í barnagarðinum byrjar veruliga at taka skap. Her er lagt upp til bæði rørslu og hugna. Fleiri av starvsfólkunum hava eisini grønar fingrar, so vit gleða okkum at fara undir at planta bæði trø og grønmeti.

Tvær barnagarðsstovur eru í løtuni í Baldursbrá, men eftir páskir verður latið upp fyri einari afturat. Tá verður pláss fyri 35 børnum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. mars 2022

Lions Eysturoy/Klaksvík stuðlar Eysturhjálp

Hevur latið 50.000 krónur at brúka til hjálp til flóttarfólk úr Ukreina

Frá vinstru Tummas Lervig varapresidentur í Lions Eysturoy/Klaksvík, Anskar Hansen, Jóhanna í Ytsthúsi og Petur Gaardlykke presidentur í Lions Eysturoy/Klaksvík

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Eysturhjálp er ein hjálparfelagsskapur, sum veitir neyðhjálp til eysturevropeisku londini.

Felagsskapurin hevur virkað í nógv ár, og er serliga aktuellur nú kríggi herjar í Ukraina.

Eysturhjálp hevur sera gott samstarv við hjálparfelagsskapir sum virka í londunum fyri eystan.

Anskar Hansen og Jóhanna í Ytsthúsi hava verið ímyndin av Eysturhjálp, og hava sent hjálpina til Ukraina, sum er ávegis til landamarkið.

Í komandi viku er aftur ein 40 fót bingja til ukrainska landamarkið í Moldava.

Teirra arbeiði er í tøttum samstarvið við álítandi samkomur, sum hjálpa á staðnum. Upphæddin fer beinleiðis til hjálpina á staðnum har harast leikar á, í løtuni eru eini 240.000 flóttarfólk á markinum inn í Moldava.

Lions í Klaksvík/Eysturoy vóru fúsir nú brádliga neyðstøðan var har, og vóru tilreiðar at stuðla og verða við til at hjálpa Eysturhjálp við einari upphædd á 50.000 krónur. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2022

“Tað kundi verið eg” ársins útvarpshitt

Sangurin sum næmingar á Skúlatrøð í Klaksvík syngja, hevur vunnið heitið sum ársins føroyska útvarpshitt 2021

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tilsamans 13.698 atkvøður komu í kappingini um ársins føroyska útvarpshitt 2021. Og tá avtornaði var tað lagið “Tað kundi verið eg”, sum vann við 2.681 atkvøðum.

Næmingar á Skúlatrøð í Klaksvík syngja sangin, sum Steintór Rasmussen hevur yrkt. Alvin Ellebye hevur tikið upp, spælt og ljóðblandað sangin.  

Hetta var kunngjørt í sendingini Góðan morgun Føroyar fríggjamorgunin, og úrslitið er eisini tøkt á kvf.fo.

Á øðrum plássi var sangurin “Named”, sum Maria á Lakjuni syngur, ið fekk 1.912 atkvøður.

Á triðja plássi var sangurin “Náttin var okay”, sum Herborg Torkilsdóttir hevur skrivað og syngur. Sangurin fekk 1.734 atkvøður í alt.

Her er atkvøðubýtið millum teir 10 sangirnar í endaumfarinum í prosentum:

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2022

Hátíðarhald: Fiskepigernes Fagforening 100 ár

Í dag verður 100 ára føðingardagurin hjá fyrsta føroyska arbeiðskvinnufelagnum hátíðarhildin á Seglloftinum á Tvøroyri

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

29. januar í ár vóru 100 ár liðin, síðan fyrsta føroyska arbeiðskvinnufelag, Fiskepigernes Fagforening, varð sett á stovn. Í hesum sambandi verður hátíðarhald í dag, leygardagin 12. mars klokkan 14.30 á Seglloftinum á Tvøroyri, har nógv ymiskt verður á skrá.

Sonne Smith verður frásøgumaður, og Sunrid Vang, forkvinna, bjóðar vælkomin.

Tvøroyrar skjalasavn hevur gjørt eina framsýning til endamálið, og hon verður at síggja á Seglloftinum. Søgufrøðingarnir Kári Jespersen og Jens Pauli Nolsøe, ið varða av skjalasavninum, fara eisini at hava eina framløgu um framsýningina.

Harumframt fara Ingeborg Winther og Sonja Jógvansdóttir at halda røður, og orðið verður eisini frítt til stutta føðingardagsheilsu.

Eisini verða tónleikainnsløg við Hanusi G og Tvøroyrar hornorkestri, og okkurt gott til góman verður at fáa. Tiltakið er alment.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. mars 2022

Mín lívsleið - ein bók til at minnast stórar hendingar

Bókin, ið er ætlað at gera tað lætt og ómakaleyst hjá okkara eldru borgarum at fáa skriva niður allar tær stóru og spennandi hendingar, sum lívsleiðin hevur havt við sær, kom út í síðstu viku. Høgni Waag Høgnesen hevur skrivað í samstarvi við fólk ið arbeiða innan umsorganarøkið í Føroyum

Í bókini er bæði sett pláss av til at skriva sína lívssøgu, umframt at pláss er til at festa persónligar myndir í bókina

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

- Lívið er fult at stórum upplivingum og hendingum sum á sín hátt seta seg fast í minnið. Tó kann tað verða torført at fáa hesar skrivaðar niður, tí hvar skal man byrja? Hendan trupulleikan kann bókin "Mín lívsleið" loysa.

Fyrsta mars kom nýggj bók á marknaðin, ið er ætlað at gera tað nemt og ómakaleyst hjá okkara eldru borgarum at fáa skriva niður allar tær stóru og spennandi hendingar ið lívsleiðin hevur havt við sær.

Bókin eitur Mín lívsleið. Ætlanin við hesari samtalubókini er, at eigarin av bókini saman við sínum nærmastu fær møguleika at hugleiða um sína lívsleið, tær søguligu hendingar og stóru upplivingar, ið eitt hendingarríkt lív hevur havt við sær.

Bókin byggir á grundarsteinarnar innan reminiscens, ið merkir, at hon eisini hóskar teimum væl, ið hava demens.

Í bókini er bæði sett pláss av til at skriva sína lívssøgu, umframt at pláss er til at festa persónligar myndir í bókina. Harafturat eru størstu hendingarnar frá 20. øld nevndar í bókini, soleiðis at hesar kunnu skapa forvitnisligt prát saman við børnum ella barnabørnum.

Høgni Waag Høgnesen hevur skrivað í samstarvi við fólk ið arbeiða innan umsorganarøkið í Føroyum. Eisini hevur Alzheimersfelagið givið sítt íkast

Bókin er sniðgivin við tekningum av føroyskum myndaevnum, ið Joan Waag Høgnesen hevur teknað

Mín lívsleið fæst til keyps frá høvundanum og í bókhandlunum kring landið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2022

Solokonsert við Dávi Birgisson

Guittarsnillingurin, sum skjótt skal spæla sína debutkonsert á kongaliga musikkonservatorium, verður at hoyra í Hátúni sunnudagin

Dávur Birgisson her sum solistur hjá Føroya Symfoniorkestri (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Sunnudagin verður møguleiki at uppliva sologittarkonsert við unga talentinum, Dávi Birgisson, ið seinni í ár fer at hava sína formellu debut úr solistklassanum á Kgl. Danska Musikkonservatorium í Keypmannahavn.

Konsertin verður á Musikkskúlanum í Havn, har Dávur traðkaði sínar tónleikaligu barnaskógvar hjá Ragnari Olsen, ið var fyrsti lærari hansara. Eftir lokið prógv á Musikkskúlamiðnámi, fór Dávur til Keypmannahavnar at lesa. Eisini var hann eitt skifti í Kina í tiltikna gittarklassanum í Beijing.

Dávur Birgisson hevur við góðum úrslitum luttikið í altjóða kappingum fyri gittara og vann hann í 2017 stórstu føroysku einleikarakappingina Stella Polaris.

Dávur fer at spæla tónleik eftir Dowland, Brouwer, Moreno-Torroba og Rasmussen. Og okkurt stuttligt afturat, sum hann sigur. Pláss skal vera fyri impulsiviteti, og hevur hann nógv gittarstykki við í skjáttuni.

Í dag fer Dávur at hava opnan klassa við blaðungum gittartalentum, ið spæla gittar hjá Ólavi Jakobsen og Ragnari Olsen. Her fer Dávur at vegleiða og koma við góðum ráðum. Tiltøkini eru partur av Gittarmagma, ið er á Tórshavnar musikkskúla í dag og í morgin.

Solokonsertin hjá Dáva er sunnudagin kl. 15 í Hátúni. Hon er ókeypis og ikki er neyðugt at bíleggja atgognumerki innan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. mars 2022

Stuðulskonsert í Hoyvíkar kirkju sunnukvøldið

Møguleiki verður at lata pening til flóttafólk úr Ukraina. Sway, Lena Anderssen, Eyðun Nolsøe og Jens Marni Hansen framføra

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Sunnukvøldið klokkan 19 verður stór stuðulskonsert í Hoyvíkar kirkju, har høvi verður hjá fólki at lata pening til flóttafólk úr Ukraina. 

Til ber eisini at flyta pening.

Tey, ið framføra, eru Sway, Lena Anderssen, Eyðun Nolsøe og Jens Marni Hansen. 

Møguliga taka onnur eisini lut.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. mars 2022

Níggju handrit komin inn

Freistin at lata inn handrit til skaldsøgukappingina hjá Bókhandlarafelagnum og H.N. Jacobsens Bókahandli var úti 1. mars – fyriskiparar siga seg fegnast um undirtøkuna

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Freistin at lata inn handrit til skaldsøgukappingina hjá Bókhandlarafelagnum og H.N. Jacobsens Bókahandli, sum var útskrivað á vári í fjør, var úti 1. mars, og níggju handrit komu inn.

Dómsnevndin – Kári Árting, Bergur Rasmussen og Marianna Hoydal – skulu nú taka støðu til handritini, og vinnarin verður kosin á Bókadøgum í heyst.

Skaldsøgukapping hevur verið tvær ferðir áður. Fyrstu ferð vann Marjun S. Kjelnæs við skaldsøguni Óendaliga vera, og aðru ferð vann Oddfríður M. Rasmussen við skaldsøguni Ikki fyrr enn tá.

Bókhandlarafelagið og H.N. Jacobsens Bókahandil siga seg fegnast um, at so nógv høvdu hug at luttaka í kappingini um 75.000 krónur og útgávusáttmála við Forlag H.N. Jacobsens.

– Hóast bert ein vinnarin verður kosin, so hevur kappingin onkursvegna birt undir ein skrivihug til skaldsøgur, ið hevur ført við sær, at fleiri upprunaføroyskar skaldsøgur eru útgivnar seinastu árini. Tað er millum annað við hesum í huga, at bókahandlarnir Rit og Rák, Alfa Bókhandil, Bókabúðin og H.N. Jacobsens Bókahandil eru farnir undir hesa kapping enn einaferð, skriva tey í tíðindaskrivi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. mars 2022

Bóka Airbnb-bústaðir í Ukraina – men hava ongar ætlanir um at gista

Ætlanin við átakinum er at stuðla borgarum í krígsrakta landinum

(Savnsmynd: Reuters)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Túsundatals Airbnb-brúkarar hava bókað sær ein frítíðarbústað í Ukraina. Men teir hava kortini ongar ætlanir um at fara til krígsrakta landið.

Orsøkin til, at tey hava bókað sær Airbnb-bústaðir, er fyri at stuðla ukrainum fíggjarliga.

2. og 3. mars brúktu brúkarar uml. 1,9 milliónir dollarar (13 milliónir krónur) uppá fleiri enn 61.000 Airbnb-bókingar í Ukraina, upplýsir fyritøkan. Meginparturin av bókingunum vóru frá amerikanarum, skrivar CNN.

Hetta átakið byrjaði við einari áheitan á netinum, har fólk heittu á onnur um at bóka sær kømur so stutt áðrenn check-in dagin sum gjørligt fyri at tryggja sær, at vertir fingu peningin skjótt. Vanliga fáa vertir peningin einar 24 tímar eftir check-in.

Fyriskiparar av átakinum heita tó eisini á fólk um at tryggja sær, áðrenn tey fremja eina bóking, at tað eru privatpersónar og ikki fyritøkur, sum leiga út.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. mars 2022

Zlenskyj á forsetaborgini: - Eg eri ikki bangin

Ukrainski forsetin hevur ongar ætlanir um at rýma

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Hóast russisku herdeildinar spakuliga taka seg fram í Ukraina, so heldur ukrainska mótstøðan fram.

Landsins forseti, Volodymyr Zelenskyj, sum í vestanlondum er vorðin ímyndin av ukrainska stríðsviljanum, sendi týsnáttina boð út til fólkið um at ikki at missa mótið.

Í einum videobroti á boðtænastuni Telegram, hevur Zelenskyj fyri fyrstu ferð síðan russisku innrásina víst seg á forsetaskrivstovuni í miðbýnum í Kyiv, skrivar blaðið The Guardian.

Í filmsbrotinum filmar Zelenskyj fyrst út yvir tómu gøturnar í høvuðsstaðnum, áðrenn hann fer inn, og setir seg á forsetaskrivstovuni at halda røðu fyri ukrainska fólkinum, har hann eisini tryggjar teimum, at hann er við til tann beiska endan.

- Lat meg siga eitt. Eg verði her. Eg verði í Kyiv. Á Bankova Street. Eg fjali meg ikki, og eg óttist ongan, sigur forsetin millum annað.

Í røðuni fagnar Zelenskyj eisini dirvinum hjá ukrainum.

- Øll eru har, tey skulu vera. Eg eri í Kyiv. Fólk mítt er við mær. Verjueindirnar eru til reiðar. Herfólkini standa tilbúgvin. Okkara hetjur!

- Læknar, bjargingarfólk, bilførarar, sendifólk, tíðindafólk og øll onnur. Vit eru øll í kríggi. Vit koma við okkara íkasti til sigurin, sum vit eru sannførd um fer at koma, sigur hann.

Volodymyr Zelenskyj hevur fyrr boðað frá, at hann er fremsta mál hjá Russlandi, og at familja hansara er næstfremsta.

Kortini hevur forsetin endurtikið fleiri ferðir fyri fólki sínum og restini av heiminum, at hann ikki fer til rýmingar.

Hann hevur víst seg alment eina ferð fyrr undir nú 12 daga langa krígnum. Tað hendi í einum øðrum filmsbroti, tá hann saman við ráðgevum sínum gekk á gøtunum í Kyiv.

- Vit eru her fyri at verja frælsið hjá landi okkara. Og soleiðis halda vit fram. Æra verið okkara verjufólkum. Æra verið Ukraina, segði hann tá sambært The Guardian.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2022

Til Grønlands at biðja um umbering

Á hátíðarhaldi í Nuuk 15. mars fer danska forsætisráðkvinnan, Mette Frederiksen at biðja Grønland um umbering fyri tey 22 børnini, sum vórðu send til Danmarkar í 1951

Danski forsætisráðharrin, Mette Frederiksen sigur, at hon sær fram til persónliga at kunna biðja um umbering (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í døgunum 14. til 17. mars vitjar danska forsætisráðkvinnan, Mette Frederiksen í Grønlandi.

Vitjað verður í høvuðsstaðnum Nuuk og í Ilulissat í Norðurgrønlandi. Týsdagin 15. mars verður eisini skipað fyri almennum hátíðarhaldi, har Mette Frederiksen fer at biðja Grønland um umbering fyri, at 22 grønlendsk børn vórðu send til Danmarkar í 1951. Hetta verður í grønlendska mentanarhúsinum Katuaq.

"Da der i december 2020 kom en historisk udredning af, hvordan børnene blev taget til Danmark og blev del af et eksperiment, gav statsminister Mette Frederiksen i første omgang en officiel undskyldning", skrivar danska forsætismálaráðið í tíðindaskrivi.

22 grønlendsk børn, sum vóru millum fýra og níggju ára gomul, vórðu í 1951 send til Danmarkar fyri at læra danskt. Endamálið var at skapa eina sonevnda danskttalandi elitu, sum skuldi gagna menningina í Grønlandi.

Børnini vórðu síðani send á barnaheim í Nuuk, har tey fingu bann ímóti at tosa teirra móðurmál. Upprunaliga skuldi talan vera um foreldraleys børn, men bert ein lítil minniluti av børnunum, sum at enda vórðu send til Danmarkar, vóru foreldraleys.

Umleið helmingurin av børnunum endaðu í misnýtslu og við sálarligum trupulleikum.

Danska forsætisráðkvinnan gav í desember 2020 eina skrivliga umbering, og fegnast hon nú um persónliga at kunna biðja um umbering, skrivar Ritzau.

– Søga teirra og vanlukkuligu avleiðingarnar av royndini, ey gjørdust partur av, hevur rørt meg djúpt. Tí síggi eg fram til endiliga at kunna biðja um umbering vegna Danmark, sigur hon.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. mars 2022

Flogfar við Trump umborð mátti trygdarlenda

Annar motorurin støðgaði yvir Meksikoflógvanum

Donald Trump, avmyndaður á einum politiskum fundi í Texas í januar (Mynd: EPA)=

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Eitt flogfar við fyrrverandi amerikanska forsetanum, Donald Trump, umborð, mátti leygarkvøldið trygdarlenda á flogvøllinum í New Orleans, tá ein motorur støðgaði yvir Meksikoflógvanum.

Tað upplýsir ein kelda við kunnleika til hendingina sambært Reuters tíðindastovuni.

Flogfarið, eitt Dassault Falcon 900, var komið umleið 120 kilometrar frá floghavnini í New Orleans, tá flogskiparin tók avgerð um at venda aftur.

Millum ferðafólkini vóru fleiri trygdarfólk hjá Secret Service og nakrir ráðgevarar og starvsfólk hjá fyrrverandi forsetanum.

Trump hevur sjálvur ikki gjørt viðmerkingar til hendingina, skrivar Ritzau.

Amerikanski flogferðslumyndugleikin, FAA, hevur ikki sagt nakað um hendingina. Tey vísa ístaðin til Secret Service, tí myndugleikin ikki úttalar seg um vardar persónar, verður sagt.

Flogfarið skuldi flúgva Donald Trump heim til Palm Beach í Florida. Fyrrverandi forsetin hevði hildi eina røðu á einum fundi fyri republikanskar stuðlar á einum hotelli í New Orleans.

Ónavngivna keldan upplýsir, at tað er ein av hesum republikansku vælgerðarmonnunum, sum eigur flogfarið. Hann hevði lænt Trump flogfarið, so hann kundi koma heim um kvøldið.

Eftir at flogfarið hevði trygdarlent, varð eitt annað flogfar í skundi skaffað, sum kundi flúgva Trump aftur til Florida.

Amerikansku miðlarnir Politico og Washington Post vóru teir fyrstu at skriva um hendingina.

Sambært Politico helt Trump eina 90 minuttir langa røðu fyri republikansku stuðlunum hetta kvøldið. Røðan verður søgd at vera ósamanhangandi.

Trump skemtaði millum annað við, at USA átti at brúkt flogfør við kinesiska flagginum á til at ‘bumba Russland aftur til steinøldina’.

Trump segði eisini, at hann ‘ógvuliga gjølla umhugsar’ møguleikan at stilla upp aftur til forsetavalið í 2024.

Donald Trump sat sum amerikanskur forseti frá 2017 til 2021.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. mars 2022

Tónleikurin hjá Leonard Cohen seldur til bretskt felag

Rættindini til tónleikin hjá kanadiska tónleikaranum – 278 sangir – eru seld til íløgufelagið Hipgnosis fyri ein óupplýstan prís

Leonard Cohen andaðist 7. november 2016, 82 ára gamal (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Bretska íløgufelagið Hipgnosis, sum fæst við at keypa tónleikarættindi, hevur keypt rættindini til allan tónleikin hjá Leonard Cohen.

Leonard Cohen andaðist í 2016, 82 ára gamal, og sunnudagin boðaði Hipgnosis frá, at felagið hevði yvirtikið rættindini til tónleikin hjá honum – 278 sangir.

Leonard Cohen er serliga kendur fyri sangin "Hallelujah", sum sambært Hipgnosis er givin út í fleiri enn 300 coverútgávum, sum tilsamans eru stroymdar fleiri enn fimm milliardir ferðir.

Hipgnosis eigur eisini rættindini til tónleikin hjá m.ø. Neil Young og Red Hot Chili Peppers.

Hvussu nógv rættindini til tónleikin hjá Leonard Cohen hevur kostað Hipgnosis verður ikki upplýst, skrivar Ritzau.

Áður hevur Bruce Springsteen tó fingið umleið hálva milliard dollarar frá Sony fyri rættindini til hansara lívsverk, Universal Music hevur keypt rættindini til tónleikin hjá Bob Dylan fyri umleið 300 milliónir dollarar , og Sting hevur fingið umleið 250 milliónir dollarar fyri sítt lívsverk.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. mars 2022

Altjóða bridgefestivalur í Havn

Tórshavnar Bridgefestivalur - einasta altjóða brigkapping í Føroyum - verður hildin á triðja sinni um vikuskiftið

Hesir báðir vunnu Tórshavn Bridgefestival, sum seinast varð hildin í 2020. Nils Kvagraven úr Noregi og Bogi Simonsen úr Føroyum

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hetta vikuskiftið verður Tórshavnar Bridgefestival aftur hildin í Havn.

Meira enn 80 útlendskir bridgespælarar hava boðað frá, at tey koma at spæla í einastu altjóða bridgekappingini, sum er í Føroyum.

Hetta er triðju ferð at skipað verður fyri hesi kappingini. Fyrsta árið var í 2019, og var undirtøkan sera góð. Føroya Bridgesamband skipar fyri kappingini.

- Fyrsta kappingin hepnaðist so væl, at vit sóu møguleikan at skipa fyri kappingini á hvørjum ári. Áhugin at vera við er størstur millum íslendingar og annars aðrar spælarar úr Norðurlondum, sigur Jákup Sørensen, sum skipar fyri Tórshavnar Bridgefestivali.

Sjálv kappingin er vanlig bridgekapping, har næstan 70 pør spæla móti hvørjum øðrum – í alt vera spæld 85 spøl fríggjakvøldið og leygardagin. Kappingin var avlýst í fjør, tí korona órógvaði flestu bridgekappingarnar. Men nú hava nógvir spælarar valt at nýta hetta høvið aftur at sleppa uttanlands at spæla bridge.

Umframt sjálva kappingin verður skipað fyri útferðum, sum spælararnir eisini hava tikið væl undir við.

Kappingin í ár er í Dansifrøi í Gundadali í Havn, og áskoðarar er vælkomnir at fylgja við. Heðin Mortensen, borgarstjóri, setti kappingina í gjár. Spælt var í gjár og hildið verður fram í dag

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. mars 2022

Steypakappingarnar í amboðsfimleiki um vikuskiftið

61 børn og ung eru meldaði til steypakappingarnar sum verða í Bylgjuni í Runavík

(Mynd: Fimleikasamband Føroya)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Steypakappingarnar í amboðsfimleiki vera í Bylgjuni í Runavík hetta vikuskiftið. 

Kappast verður bæði í dag og í morgin. 61 børn og ung eru meldaði til steypakappingarnar, 32 dreingir/menn og 29 gentur/kvinnur. Hesi eru frá Havnar Fimleikafelag, Støkk, Ljósinum og Flog.

(Mynd: Fimleikasamband Føroya)

Skráin leygardagin:
Kl. 10 byrjar kappingin fyri kvinnuunglingar, kvinnur, mansunglingar og menn. Hesi kappast í øllum amboðum.

Kl. 13.30 byrjar kappingin fyri stig 4, 5, 6 og 7 og piltar, smádreingir og dreingir. Amboðini, sum yngru liðini kappast í leygardagin á kvinnusíðuni eru lop og forskotin barr, og á mannfólkasíðini gólv, ringar og beinsveiggj.

Skráin sunnudagin:
Kl. 13.30 byrjar kappingin fyri stig 4, 5, 6 og 7 og piltar, smádreingir og dreingir. Amboðini sum kappast vera í sunnudagin eru á kvinnusíðuni biti og gólv, og á mannfólkasíðuni lop, paralell barr og reck.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. mars 2022

Ove Olsen: Leiðari og vinur

Minningarorð um Ova Olsen, sum andaðist 25 apríl í 2021

Mynd: Finnur Justinussen (Dimmalætting, mars 2018)

SkrivaÐ:

Minningarorð / Havnar Hornorkestur

Tað vóru sorgarboð hjá okkum øllum, tá vit 25. apríl í fjør frættu at vinur og tónleikaligi leiðari okkara, Ove Olsen, var farin um sýn. Hóast hann hevði vánaliga heilsu leingi, kendist tað tómligt í orkestrinum, sum hann stjórnaði í 44 ár og var partur av í meira enn 56 ár. Føroyski tónleikaheimurin misti hendan dagin ein av sínum oddamonnum, sum ikki bara stjórnaði Havnar Hornorkestri, men eisini ferðaðist kring landi at hjálpa fleiri hornorkestrum tá á stóð. 

Hjá okkum í orkestrinum hevur deyði hansara skapt eitt tómrúm, hóast Ove ikki hevði stjórnað orkestrinum í nøkur ár. Hann var leiðari í orkestrinum, men ikki minst vinur hjá hvørjum einstøkum leikara. Hann hevði evnini at savna, stuðla og leiða fleiri leikarar uttan at gera nógv burturúr sær sjálvum. Øll í orkestrinum kendu seg væl saman við honum, tí hann hevði evni at stjórna bæði úrmælingum og leikfólkum eins og ungum og gomlum, øllum í senn. 

Ove Olsen varð føddur í 1952 í Fuglafirði, men familjan flutti til Havnar, tá Ove var um 7 ára aldur. Foreldrini vóru Ólavur Olsen (f. 1923 - d. 2008) úr Fuglafirði og Oda Gaard Olsen (f. Gaard Hansen. f. 1924 - d. 2019) úr Havn. Ove Olsen varð giftur Elsebeth Sørensen úr Klaksík. Saman høvdu tey børnini Lindu, Ólav og Líggjas. 

Ove var miðlingur. Bæði eldri beiggin, Heri Olsen, og hin yngri, Kári Olsen, hava eisini verið trúgvir spælarar í Havnar Hornorkestri. Og tað var júst við beiggjanum, Hera, at Ove í 1962 sum 9 ára gamal byrjaði at spæla baryton hjá Robert (Bob) Oughton, sum stóð á odda fyri Havnar Hornorkestri tá. Ein av leikarunum í orkestrinum hevði ringt til foreldrini hjá Ova og Hera at vita, um teir ikki høvdu hug at spæla við. Abbi teirra, Óla Jákup í Horni, hevði verið ímillum fyrstu leikarar í orkestrinum og stjórnaði sjálvur tá orkestrið varð stovnað í 1903. Tað var helst tí at hornorkestur hevði djúpar røtur í familjuni, at dyrgt var eftir Ova og beiggjanum at fáa teir í orkestrið. Og tað er gott at teir játtaðu. Seinni hava synir hjá øllum trimum brøðrunum spælt í orkestrinum og nomið sær útbúgving innan horntónleik. “Olsen bandin”, sum tað onkuntíð verður sagt í skemti, er fyri mong í Havnini at kalla samheiti við Havnar Hornorkestur. 

At evnini hjá Ova vóru góð, var beinavegin klárt. Ove var framúr leikari á Baryton og seinni Euphonium, men fór longu at stjórna tá hann var 22 ára gamal, eftir at Ludvig Breckmann, sum hevði staðið á odda fyri orkestrinum doyði í 1974. Eftir at orkestrið í nøkur ár hevði fingið ymsar bretskar úrmælingar til Føroya at stjórna í eina tíð, varð avgerð tikin um, at Ove skuldi taka yvir sum leiðari í orkestrinum fast. Í teimum 44 árunum, sum hann stóð á odda, fostraði orkestrið fleiri úrmælingar, vann evropameistarakapping fyri hornorkestur, og støðið var sum heild lyft nógv. Men sum Ove greiddi frá í samrøðu við Dimmalætting, tá orkestrið helt heiðurskonsert fyri honum í 2018 og Ove varð “Dirigentus Emeritus” í orkestrinum, gjørdi hann bara tað, sum honum dámdi. Hann kravdi ongan heiður fyri arbeiðið, hóast hann væl og virðiliga hevði uppiborðið hann. Altíð var hann lítilátin, gjørdi lítið burturúr sær sjálvum og legði stóran dent á heildina. Øll skuldu kunna verða við. 

Í somu samrøðu greiddi hann eisini frá tí serliga, at orkestrið hevði so gott samanhald, hóast tað spenti vítt í aldri. “Tað, sum er serligt í Havnar Hornorkestri, er júst, at aldursmunurin á yngsta og elsta spælaranum er so stórur, men at trivnaðurin er so góður sum hann er”, greiddi hann frá. Vit í orkestrinum vistu, at hann sjálvur átti sín stóra lut í hesum samanhaldi. Hann tosaði altíð við øll í eygnahædd og dugdi væl at finna røttu javnvágina ímillum gaman og álvara. Og ofta tók hann til bretska orðafelli: “Once a bandsman, always a bandsman.” Hann lat okkum vita, at nú vit vóru í orkestrinum, vórðu vit partur av einari óbrótiligari pakt: vit fóru altíð at vera partur av hesum samanhaldi. Vit fóru altíð at vera orkesturfólk, um enn vit góvust at spæla.

Hóast Ove ikki hevði nakra formliga útbúgving innan tónleik, var hansara styrki, at hann visti alt um tónleik. Hann lurtaði eftir øllum tónleiki, las nógv um evnið, ikki minst tá hann arbeiddi í Útvarpinum, har hann eisini hevði ábyrgdina av tónleikinum í eitt tíðarskeið. Onkur av teimum útbúgvnu tónleikarunum við tilknýti til orkestrið hevur sagt, at júst djúpa vitanin hjá Ova um tónleik gjørdi tey ovfarin. Talan var um vitan sum lívsverk: Vitan sum ein bara far við at dyrka eitt evni alt lívið. Og so hjálpti tað at hann hevði ótrúligt minni. 

Við hesum orðum vilja vit í Havnar Hornorkestri lýsa minnið um Ova Olsen, leiðara og vin. Ongin var sum tú. Men hóast tómrúmið eftir tær er stórt, livir tú víðari í hvørjum einstøkum leikara, sum var so heldigur at spæla undir tíni leiðslu. Og hvørja ferð orkestrið ljómar, eigur tú lut í tónunum. Tí hóast tú ert farin, liggur øll vitanin, sum tú gav víðari, eftir í okkum. 

Fá menniskju hava savnað so nógv ymisk um tónleikin sum tú, Ove. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. mars 2022

Jóhan Simonsen 30.05.1942 – 18.02.2022

-

 

SkrivaÐ:

Minningarorð / Símun Mittún

Fríggjadagin 18. februar fingu vit boðini, at okkara Jóhan var farin, men ikki kom tað óvæntað, sjúka hevði merkt hann í fleiri ár, men fyri okkum sum stóðu honum nær, er tað altíð tungt tá lívsneistin slóknar.

Jóhan var sonur Karolinu Simonsen (13.01.1906-11.02.2003 f. Petersen) og Esbern Simonsen (02.11.1902- 13.11.1990) á Høgabóli i Saltangará.

Karolina var ættað úr Mittúni á Selatrað, dóttir Magdalenu og Óla Petersen í Mittúni, bónda og handilsmann og Esbern var sonur Johannu og Símun Simonsen á Høgabóli, handilsmann og reiðara.

Upprunaliga vóru tey 8 syskin og nú eru Marjun, Óli, Hálvdan og Annelisa eftir.

Jóhan vaks upp í tá lítlu bygdini, Saltangará ella Heiðarnar, sum vit eisini nevndu hana, nógv kenna ikki nøvnini í dag, og nógv kalla alt frá Lambareiði og út til Toftavatn fyri Runavík.

Skúlagongdin hjá Jóhan var á Glyvrum hjá frú og harra Bjarnadal í sjey ár, sum var vanligt á bygd tá í tíðini.

Aftaná tey sjey árini, var vanligt hjá dreingjum, at fara til skips, men tað haldi eg ikki var hansara áhugi, nei hansara áhugi var meira at læra okkurt annað, og eftir at hava fingist við ymiskt arbeiði, fór hann seinast í fimtiárinum á Rønde Højskole og seinri á Rønde Kursus, har hann tók præliminæreksamen, aftur komin, fyrst í sekstiárinum, fór hann í bankalæru í Føroya Banka.

Í Føroya Banka var hann heilt fram til 1992 og tey seinastu 6 árini var hann ein av stjórunum í bankanum.

Í 1992 gavst hann í bankanum og bleiv vinnurekandi, keypti Sveisihandilin nú Føniks, sum hann rak við hepnari hond til hann læt seg pensjonera og gav leiðsluna yvir til sonin Bárð.

Sjálvandi var Jóhan glaður fyri heimbygdina Heiðarnar, men heimbygdin hjá mammuni, Selatraður, var honum eisini sera kær, har kom hann ofta og treivst væl hjá abbanum og mostrini Nannu og hjá okkum systkinabørunum í Mittúni.

Við hvørt varð hann so leingi á Selatrað, at hann gekk í skúla har, og tá undirritaði og hann vóru javnaldrar, komu vit at hava nógv saman í uppvøkstrinum og vóru bestu vinir allar dagar. Vit høvdu ofta á orðið, at vit vóru dóptir í sama vatni í Kirkjuni á Selatrað 19. juli 1942 og fermdir saman í Nesi Kirkju 30. september 1956 og hartil vóru vit dupult systkinabørn, ikki undarligt at vit mettu okkum næstan sum brøður.

Tá Jóhan kom aftur úr Danmark fyrst í sekstiárinum og kom í banklæru í Havn, var ikki leingi til hann fann sær gentu, tað var Sigrun fødd Johansen, tey giftust og hava livað eitt langt lív saman og eiga tey trý børn Karin, Bárður og Eyðun.

Henda síðsta tíðin hjá Jóhan hevur verið stríggin og ikki minst hjá tær Sigrun, men tú tókst tað, í tolni som tað kom seg og var um hann hvønn dag úti á Tjarnargarði.

Sum fyrr nevnt varð lívsleiðin hjá Jóhan bankaverðin og sjálvstøðugt rekandi handilsmaður, men hann var eisini mentamaður.

Tað gamla, at fara á flot og út at fá sær at kóka, lá honum altíð á sinni og hevði hann bát meginpartin av lívinum. Ikki var hann heilt sørur sum miðamaður, tað hevði hann eftir verpápanum Talis, sum hann málbar seg, Talis var jú tiltikin miðamaður.

Eisini var Jóhan limur í Lions felaskapinum í nógv ár.

Eitt annað hann hevði stóran áhuga fyri, var tí gomlu føroysku kvæðamentanini og var hann við at stovna Eysturoyar Dansifelag, eitt felag sum stendur í fullum blóma enn.

At fara í kirkju hvønn sunnumorgun, var heilt natúrligt hjá honum og eftir at tey fluttu úr Fuglafirði, bleiv Dómkirkjan hansara andaliga heim, har hann eisini bleiv deknur. Eitt starv hann røkti í yvir 20 ár og við stórari eyðmýkt.

Góða Sigrun, børn og abbabørn, Hann sum øllum valdar troysti tykkum í sakninum av einum góðum manni, pápa og abba.

Takk fyri tíðina góði Jóhan og góða ferð í annað heim, síggjast.

Símun

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. mars 2022