Talan verður um ein ómannaðan radara

Ongi hernaðarlig manning ella vápn verða atknýtt komandi eftirlitsradaranum á Sornfelli

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Eftirlitsradarin, sum nú skal setast upp á Sornfelli verður ein automatiskur radari, sum ikki krevur, at manning er til staðar fyri at handfara skipanina.

Tað segði Jenis av Rana, landsstýrismaður við uttanlandsmálum á tíðindafundi í Tinganesi.

Upp á fyrispurning um hvør skal taka sær av radaranum segði Morten Bødskov, danskur uttanríkisráðharri, at talan verður um eitt “miks av sivilum og hernaðarligum fólkum”.

Men her var Jenis av Rana skjótur at leggja afturat, at tað ikki verður talan um at senda danska ella aðra útlendska manning til Føroyar at manna radaran, tí radarin verður automatiskur. Og at tað heldur ikki í avtaluni liggur nakað yvirhøvur um at vápn ella fólk verða tilknýtt radaranum í Føroyum.

Føroyskt vinnulív kann bjóða

Eins og skrivað stendur í donsku semjuni um arktiska kapasitetspakkan, so fær vinnulívið í Føroyum og Grønlandi møguleika at bjóða upp á arbeiðini, sum skulu gerast í sambandi við útbyggingarnar av eftirlitinum í Føroyum og Grønlandi.

Talan er um eitt stórt arbeiði, ið skal gerast, tí danska stjórnin roknar við at brúka smáar 400 milliónir krónur til uppseting av komandi radaranum.

Í avtaluni, sum Jenis av Rana og Morten Bødskov skrivaðu undir í dag stendur,  at “føroyskar fyritøkur hava á jøvnum føti við aðrar fyritøkur møguleika at bjóða upp á uppgávur í sambandi við, at radarin verður settur upp, t.d. projektering, ráðgeving, innkeyp, konstruktión, bygningar, tøkniligar innleggingar og rakstur.”

Men lagt verður eisini afturat, at áhugaðar fyritøkur skulu søkja um trygdargóðkenning undan einum útboði.

Føroyingar fáa kopi av øllum dátum

Ætlanin er, at radarin skal standa á Sornfelli, og harvið gagnnýta tað undirstøðukervi, sum longu er gjørt.

“Farið verður undir samráðingar um treytirnar at nýta Sornfelli til endamálið, eisini fíggjarligu viðurskiftini og spurningin um ta ávirkan, tað kann hava á leigumál, ið er”, stendur í avtaluni.

Í avtaluni er eisini tilskilað, at um økið verður trygdaravmerkt, so skal fyrivarni takast fyri, at fólk ganga í fjøllunum, at seyður gongur har og at tørvur kann vera hjá føroyskum myndugleikum at hava standandi ella seta aðra útgerð upp á Sornfelli.

Á tíðindafundinum legði føroyski landsstýrismaðurin eisini dent á, at “allar dátur frá lofteftirlitsradaranum verða latnar Vága floghavn, Vørn og øðrum føroyskum myndugleikum í samsvari við galdandi reglur um trúnaðarflokking.”

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2022

Tekur fýra til fimm ár at fáa radaran upp á pláss

Útlendsk herfólk verða ikki knýtt at radaranum í Føroyum

Jenis av Rana og Morten Bødskov skrivaðu undir avtaluna í Tinganesi hósdagin (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Hóast avtala hósdagin varð undirskrivað millum Føroyar og Danmark um uppseting av radara á Sornfelli, so merkir tað ikki, at sonevnda GIUK-gapið, sum radarin skal fylla, kemur at virka í bræði.

Tað fer helst at taka fýra til fimm ár til radarin koyrir, upplýsti danski verjumálaráðharrin, Morten Bødskov, á tíðindafundi í Tinganesi.

Talan verður ikki um at skipa eina støð við føstum hernaðarligum starvsfólkum at handfara radaran.

- Hernaðarligi parturin av hesum radaranum verður ikki staðsettur í Føroyum. Hesin parturin verður fjarstýrdur, greiddi Jenis av Rana, landsstýrismaður við uttanríkismálum frá á tíðindafundinum.

Tað, sum nú hendir er, at føroysk og donsk embætisfólk fara at seta seg niður til at fyrireika arbeiðið við at seta eftirlitsradaran upp í Føroyum.

Semjan sæst her  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2022

Kunnu rokna við øktum hernaðarligum virksemi í okkara øki

- Men russisku fiskiskipini í Føroyum eru ikki nøkur hernaðarlig hóttan, staðfestir danski verjumálaráðharrin

Morten Bødskov (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

- Tað er púra vist, at vit fara at uppliva størri hernaðarligt virksemi í okkara øki í komandi tíðum. Enn merkja vit ikki so nógv til russiskan ágang í okkara øki. Hesin ágangur sæst í løtuni best í Ukraina. Men tað er uppgávan hjá ríkisfelagsskapinum at halda eyga við, hvat hendir í Norðurhøvum og Arktis, og eisini í Eystrasalti og økinum við Baltikum.

Tað segði danski verjumálaráðharrin, Morten Bødskov, á tíðindafundinum í Tinganesi hósdagin.

Upp á fyrispurningin um danski verjumálaráðharrin ella danska verjan stúrir fyri, at russisk fiskiskip sleppa at vera í føroyskum havnum, segði verjumálaráðharrin, at tað er ikki nakað, sum danska verjan sum so leggur nakað í.

- Okkara áhugi er, hvat hendir á hernaðarliga økinum, og her er tað, at komandi radarin í Føroyum hevur týdning.

Morten Bødskov og Jenis av Rana á veg á fund í samstarvsráðnum eftir at hava skrivað undir radaraavtaluna (Mynd: Sverri Egholm)

Men tað kann taka upp til fimm ár áðrenn radarin koyrir sum ætlað. Hvat ætlar danska verjan at gera til radaran koyrir? varð spurt á fundinum.

- Tað finnast aðrar loysnir at fylgja við ferðsluni í økinum. Tað verður upp til komandi samráðingarnar at finna út av, hvussu vit kunnu styrkja eftirlitið av Norðurhøvum og Arktis í tíðarskeiðinum til radarin kemur upp at koyra, segði Morten Bødskov.

Á tíðindafundinum í morgun kom Jenis av Rana, landsstýrismaður við uttanríkismálum eisini inn á, at Nato herflotin hesa seinastu tíðina hevur verið meira sjónligur í Føroyum við vitjan av tveimum kjarnorkuriknum kavbátum og øðrum flotaskipum.

- Hetta gevur okkum tryggleika. Tað er ikki tí – skipini hava altíð verið her. Tey eru bara farin í havnir í grannalondum okkara fyri at bunkra og skifta manning. Hjáveran av hesum flotaskipum skal síggjast sum, at vit í Føroyum nú endiliga hava staðfest, at vit eru ein partur av vesturheiminum og vesturlendska verjusamstarvinum, segði Jenis av Rana. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2022

Mette F. hevði gávu við: Byggir føroyingum nýtt fongsul

Løgmaður og danska forsætisráðfrúan skrivaðu undir ætlanarskriv á fundi týsdagin

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

- Vit hava skrivað undir eitt ætlanarskriv um at byggja eitt nýtt fongsul í Føroyum.

Soleiðis ljóðaðu boðini frá løgmanni á stuttum tíðindafundi eftir fundin millum løgmann og donsku forsætisráðfrúuna, sum byrjaði almennu Føroyavitjan sína fyrrapartin týsdagin.

Sostatt hevði Mette Frederiksen eina gávu við áðrenn avtala seinni í vikuni varð gjørd um at seta upp radara á Sornfelli. Týsdagin kundi hon so boða frá, at dagarnir hjá Mjørkadalsstøðini undir Sornfelli sum fongsul nú eru taldir.

Danmark fer at byggja eitt nýtt og tíðarhóskandi fongsul, hetta so at tey innsettu fáa virðiligar umstøður at sita revsingina, og at føroyingar eisini sleppa undan at fara niður til Danmarkar í fongsul.

(Mynd: Sverri Egholm)

Men Mette Frederiksen vísti staðiliga aftur, at samband er millum hetta lyftið og ætlanirnar um radaran, tá hon varð spurd um hetta av Føroysku Tíðindastovuni í Keypmannahavn, sum undraðist yvir, at fyrispurningar frá føroyskum fólkatingslimum um júst hetta ikki høvdu borið á mál, og tað kundi bera til júst nú, sum Danmark hevur eitt ynski um at seta eftirlitsradara upp í Føroyum.

- Eg kann bara vísa aftur, at talan er um nakað samband hesum viðvíkjandi. Hesi málini hava einki við hvørt annað at gera, segði Mette Frederiksen, sum annars upplýsti, at tað nú verður farið undir fyrireikandi projekteringsarbeiðið beinanvegin, og so verður roknað við, at fongslið kann byggjast helst í tíðarskeiðinum 2027 til 2030.

Men áðrenn komið er so langt, skal spurningurin um staðseting eitt nú avgerast. Løgmaður hvørki kundi ella vildi avdúka nakað um staðsetingina. Tað verður ein spurningur, sum skal takast upp í føroysku politisku skipanini fyrst, segði løgmaður.

Fongsulsverkið og kriminalforsorgin er danskt málsøki. Tað hevur leingi verið eitt føroyskt ynski at fáa eitt tíðarhóskandi fongsul í Føroyum.

Yvirlýsingin sæst her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. juni 2022

Løgmaður og Mette í Koltri

Danska forsætisráðfrúan vitjaði í Koltri seinnapartin týsdagin

Mynd: Philip Meisner, Statsministeriet

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Í góðveðrinum týsdagin vóru Bárður á Steig Nielsen løgmaður og konan Rakul Nielsen og vitjaðu úti í Koltri saman við danska forsætisráðfrúuni Mette Frederiksen og manninum Bo Tengberg.

Bjørn Patursson frá Tjóðsavninum tók í móti, og greiddi frá um Koltur og Koltursverkætlanina.

Myndirnar tók Philip Meisner, Statsministeriet

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. juni 2022

Samdir um at styrkja samstarvið

Grønlendski landsstýrisformaðurin er í hesum døgum á almennari vitjan

Múte B. Egede og Bárður Kass Nielsen (Mynd: Landsstýrið)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Grønlendski landsstýrisformaðurin Múte B. Egede er í hesum døgum á almennari vitjan í Føroyum.

Fyrrapartin fríggjadagin vitjaðu løgmaður og Múte B. Egede MBM í Hoyvík, umframt Havstovuna og Sjóvinnuskúlan.

Eftir døgurða fóru teir á fund saman úti í Tinganesi. Á fundinum umrøddu teir millum annað, hvussu til ber at styrkja samstarvið millum Føroyar og Grønland, eitt nú á fiskivinnuøkinum. Báðir vóru teir samdir um, at samstarvið eigur at styrkjast.

Í dag skulu Múte B. Egede og Løgmaður millum annað vitja Hondbóltssambandið og Løgtingið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. juni 2022

Seks Nato-skip í føroyskum firðum

Tað mundu vera mong, sum hvukku við tá eitt stórt herskip sigldi gjøgnum Nólsoyarfjørð sunnudagin. Fimm onnur herskip sigldu eisini millum oyggjarnar á veg til Íslands

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Seks Nato-skip sigldu sunnudagin millum oyggjarnar, og eitt teirra sást koma niðan gjøgnum Nólsoyarfjørð.

Talan var um niðurlendska HNLMS Karel Doorman A883. Tað stóð liðugt í 2015, er 204 metrar langt og 30 metrar breitt. Kostnaðurin var 363 milliónir evrur, sum er 2,7 milliardir krónur.

Jenis av Rana, landsstýrismaður við uttanríkismálum segði við jn.fo, at skipini vóru ávegis til Íslands.

Tey høvdu biðið um og fingið loyvi at leggja leiðina umvegis Føroyar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. juni 2022

Heilsan til borgarstjóran við tunnilsmunnan

Mótmæli móti russisku skipunum at síggja í landslagnum

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

“Skamma teg, Heðin – blóðpengar”. Soleiðis stóð í eini heilsan til borgarstjóran í Havn, sum hósnáttina varð sett upp við bergholsmunnan oman fyri Oyrareingir. Omanfyri stendur eisini ein minni pen heilsan til tey russisku skipini, ið liggja í føroyskum havnum.

Tað, at føroyingar loyva russiskum fiskiskipum at koma í havn í Føroyum, er vorðin ein søga í útlendskum miðlum. Donsku tíðindafólkini, sum vóru í Føroyum í sambandi við vitjanina hjá Mette Frederiksen gjørdu nógv burtur úr hesi søgu, sum eisini var høvuðssøga í TV-avisen hjá DR mikukvøldið.

Men nú er hetta mál eisini at síggja í almenna rúminum.

Hósmorgunin sást ein plakat við tunnilsmunnan við Oyrareingir, sum greitt vísir ónøgd yvir, at russisk skip sleppa at liggja í føroyskum havnum. Plakatin er málað í litunum hjá ukrainska flagginum og við skjaldramerkinum hjá Tórshavnar kommunu á. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2022

P/F Wenzel keypt Bilrøkt

Jákup á Borg hevur verið ímyndin av Bilrøkt, og hevur eisini bygt tað upp, men nú taka P/F Wenzel og Rúni Djurhuus yvir sum eigari og hann verður eisini stjóri í samanløgdu fyritøkuni

Feðgarnir Heini á Borg og Jákup á Borg. Heini á Borg hevur 2008 verið ein av eigarunum í Bilrøkt (Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

- Tað er við blandaðum kenslum, at eg nú boði frá, at eg gevist sum stjóri og selji størsta eigarapartin hjá mær í Bilrøkt.

Hetta skrivar Jákup á Borg á Facebook. In.fo skrivar, at P/F Wenzel við Rúna Djurhuus á odda hevur keypt kappingarneytan Bilrøkt. 

Jákup á Borg heldur, at tíðin er tann rætta at selja.

- Bilrøkt er mítt lívsverk, sum eg havi bygt upp ”from scratch” við byrjan í 2005. Eg føli tó at tíðin er røtt at selja, og eri eg hóast alt stoltur av at selja eina so sunna og vælrikna fyritøku, skrivar Jákup á Borg.

- Mín góði vinur Rúni Djurhuus verður nú stjóri, og veit eg tí, at bæði starvsfólk og kundar eru í góðum og tryggum hondum.

- Eg hevði ikki megnað at bygt Bilrøkt upp uttan sera góðar starvsfelagar og makkarum - her ímillum mínum góða pápa, Heina á Borg, uttan hansara arbeiðsmegi, hevði Bilrøkt ikki verið tað tað er í dag, sigur Jákup á Borg.

In.fo skrivar, at Jákup á Borg fer at eiga ein lítlan part í P/F Wenzel, og verður nevndarlimur.

Virksemið hjá Bilrøkt frá byrjan var reingerð av bilum og brúktbilasøla. Virksemið hevur vundið uppá seg seinastu árini, og í 2020 lat Birøkt upp sum bilasøla við nýggjum bilum, og umboðar í dag Kia, MG og Isuzu.

Keypið er treytaður av, at Kappingareftirlitið góðtekur samanleggingina. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. juni 2022

Vit nærkast 54.000

Fólkatalið er vaksið við 687 fólkum seinasta árið

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tann 1. mai í ár var fólkatalið 53.941 og vaks sostatt við 687 fólkum seinasta árið. Tað svarar til ein vøkstur á 1,3 prosent. Vøksturin er minni enn í undanfarna tíðarskeiði, tá hann var 1,6 prosent. Serliga er tað íkastið frá burðaravlopinum, sum er minkað.

Fólkavøksturin er minkaður nakað seinastu mánaðirnar. Í 2020 og 2021 lá árligi fólkavøksturin millum 1,4 prosent og 1,6 prosent, og seinastu árið var hann 1,3 prosent. Hetta hómast í myndini niðanfyri, har trendurin vísir gongdina í fólkatalinum síðan 1985.

Fólkatalið verður ávirkað av nettoflyting (munurin millum tilflyting og fráflyting) og burðaravlopi (munurin millum fødd og deyð). Vøksturin seinasta árið kemur av einum burðaravlopi á 168 fólk og eini nettoflyting á 519 fólk. Í talvuni niðan fyri sæst millum annað, at meðan nettoflytingin var eitt sindur hægri enn í undanfarna tíðarskeiði, so minkaði burðaravlopið niður í helvt.

Av kommunum vaks fólkatalið seinasta árið mest í Tórshavnar kommunu og hevur nú rundað 22.900. Næststørsti vøkstur var í Eysturkommunu og síðani í Nes, Runavíkar og Klaksvíkar kommunum. Í 12 av 29 kommunum minkaði fólkatalið. Størsta minking var í Sands kommunu.

Av bygdunum vaks fólkatalið mest í Tórshavn, Hoyvík, á Argjum og á Toftum, meðan størsta minking var á Sandi og í Runavík.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. juni 2022

Bachelorar x 4 í tónleiki

Ernst D. Remmel, Aksel D. Remmel, Andrias Blaasvær og Helena Joensen gjørdust øll bachelorar í tónleiki 7. juni - øll fýra við toppkarakterum

Frá vinstru: Aksel D. Remmel, Andrias Blaasvær, Helena Joensen og Ernst D. Remmel

SkrivaÐ:

Tekstur og Myndir: Birgit Remmel

Tann 7. juni 2022 blivu Føroyar fýra ungar og glaðar bachelorar í tónleiki ríkari - og øll fýra endaðu við megnaravrikum og øll fýra við toppkarakterum. Talan er um tey fýra Aksel D. Remmel, Andrias Blaasvær, Helena Joensen og Ernst D. Remmel.

Vit føroyingar eru errin av okkara stórslignu náttúru og av nógvum flottum ítróttaravrikum, men minst eins sjáldsamt er, at okkara lítla oyggjaland megnar at fostra so nógvar og so dugnarligar tónleikarar.

Í mun til okkara fólkatal munnu vit hava “heimsmet” í tali av ungum, sum lesa tónleik ymsastaðni í heiminum: Eini 19 ung tónleikarlesandi runt umkring. Umsett til donsk viðurskifti vildi hetta svarað til, at 1.900 ung donsk lósu tónleik. Talið liggur faktiskt á hædd við tónleikalandið Týskland, har talið av lesandi er 33.000, men stórur partur av hesum eru ikki týskarar, men útlendingar.

Bachelor próvtøkan í tónleiki er ein konsert: Øll fýra skuldu spæla eina heila konsert solistiskt, sum skuldi vara í umleið trý korter. Hetta er leingi at vera á palli einsamallur, og fysiskt og mentalt sera krevjandi, eisini tí at teir ungu tónleikararnir spældu stórt sæð alt uttanat. Fyri at nýta eina mynd úr ítrótti svarar hetta til eitt dansi-maraton, og tey ungu vóru eisini pøst, glað og lættað aftan á sítt avrik.

Konsertirnar skuldu fevna um ávikavist fýra musikkstykki frá ymiskum komponistum og tíðum (trompet) ella um eini trý-fýra solostykki og enda við einum stykki av kamartónleiki saman við øðrum tónleikarum (violin og klaver).

Andrias Blaasvær spældi ikki einans sína egnu bachelorkonsert, men megnaði harumframt eisini at akkompagnera bæði Helenu og Aksel á violin til kamarmusikkstykkini – enntá á sama degi beint eftir hvørt annað! 

Ernst varð akkompagneraður á klaveri av russisku Mariu Eshpai trý av teim fýra stykkjum, hann framførdi: “2ème Solo de Concours” eftir Théo Charlier, “Sonata í D G.1” eftir Giuseppe Torelli og “Share My Yoke” eftir Joy Webb. Herumframt spældi hann, uttan akkompagnement, tað villa modernaða verkið “Kryl” eftir Robert Erickson (1977-). 

Andrias spældi orgulfuguna, umskrivaða til violin, “Fugu í g-mol BWV 542” eftir J. S. Bach,
“Sonatu fyri violin og klaver op. 12 nr.1”, fyrsta sats eftir Beethoven og “Violinkonsert í d-mol op. 47”, fyrsta sats eftir Sibelius. Kamertónleikastykkið “Klavertrio no. 2”, triðja og fjórða sats eftir Shostakovich spældi Andrias saman við Helenu Joensen, klaver, og pólska Jan Kozanecki, cello. 

Helena spældi “Andante Favori WoO 57” eftir Beethoven, “Isoldens Liebestod” eftir Wagner (arr. av Liszt), ”Intermezzi Op. 117” eftir Brahms og “Basso Ostinato” eftir Rodion Shchedrin. Hon endaði við “Klavertrio nr.2”, triðja og fjórða sats Op. 67 eftir Dmitri Shostakovich (1944) saman við Andriasi Blaasvær, violin, og pólska Jan Kozanecki, cello. 

Aksel spældi verkið “Wandererfantasie” eftir Schubert, “Reflets dans l´eau” eftir Debussy og
“Scherzo op. 31 no.2” eftir Chopin. Akselsa kamartónleikarstykki var “Horn Trio, Op. 40”, annar satsur eftir Johannes Brahms (1865) saman við Andriasi Blaasvær, violin, og íslendska Erling Róbert Eydal, horn.

Á myndini síggjast tey fýra Aksel, Helena, Ernst (sitandi) og Andrias saman við Jan og Róbert (standandi)

Ernst Dánjalsson Remmel hevur studerað trompet hjá Kristian Steenstrup á Det Jyske Musikkonservatorium í Aarhus, herav eitt ár hjá Reinhold Friedrich á Hochschule für Musik í Karlsruhe (Týsklandi); á Det Kongelige Danske Musikkonservatorium í Keypmannahavn hava hini trý studerað: Andrias Blaasvær violin hjá Elisabeth Zeuthen Schneider, Helena Joensen hjá Emil Gryesten Jensen og Aksel Dánjalsson Remmel klaver hjá Jens Elvekjær.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. juni 2022

Soleiðis sær út í Heygadali

Nú er einki vatn í byrgingini hjá Sev

(Mynd: Birgir Waag Høgnesen)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Heygadalur liggur nú berur, og frítt útsýni er hjá teimum, sum vitja á staðnum yvir mórubotnin, sum hevur lagt seg í dalin, ið vanliga liggur fullur í vatni.

Sev skuldi í ár gera neyðugt eftirlit við byrgingini, sum varð bygd í sekstiárunum. Til tess at fremja hetta eftirlitið, skal Heygadagur tømast fyri vatn. Men av tí at nøkur alisíl gingu í ringum hjá felagnum Røkt á vatninum, skuldu sílini flytast fyrst.

Røkt hevur síðan 2000 havt undantaksloyvi til at hava sílini gangandi innan fyri byrgingina hjá Sev í Heygadali. Ætlanin var at flyta sílini á sjógv, men av tí at ongin loysn fanst fyri hesum sílum, fekk Røkt  frá myndugleikunum boð um at avtaka sílini.

Sílini eru nú tikin, og send til Salmon Proteins á Eiði at fyribeinast, og byrgingin er tømd, so neyðuga eftirlitið kann gerast av byrgingini áðrenn dalurin aftur verður fyltur, so hann kann geva grøna vatnorku til føroyingar.

Birgir Waag Høgnesen tók myndirnar í Heygadali mánadagin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. juni 2022

Svend Krosstein hevði eitt avlop upp á 6 milliónir

Avlopið er nakað lægri enn í 2020, men Pf. Svend Krosstein er væl fyri fíggjarliga. Eginognin er 54,5 milliónir krónur, sum gevur eitt trygdarevnið á heili 84 prosent

(Mynd: Krosstein)

SkrivaÐ:

Birgir Nielsen, Nira

Roknskapurin 2021 hjá Pf. Svend Krosstein vísir, at bruttovinningurin minkaður úr 23,3 milliónir krónur í 2020 til 21,5 milliónir krónur í 2021. 

Rakstrarúrslitið áðrenn avskrivingar í 2021, eisini nevnt ebidta, var 7,3 milliónir krónur, sammett við 9,7 milliónir í 2020.  

Ársúrslitið í 2021 gjørdist eitt avlop eftir skatt á 6 milliónir krónur, sammett við 8,5 milliónir í 2020. Úrslitið er sostatt 2,5 milliónir, ella 30 prosent lægri enn í 2020. 

Aðalfundurin hevur samtykt at luta 3 milliónir krónur av ársúrslitinum út sum vinningsbýti til eigararnar. 

Fíggjarjavnin hjá Pf. Svend Krosstein er fallin úr 66,1 milliónum  í 2020 til 64,9 milliónir krónur í 2021. 

Støðisognirnar eru falnar úr 8,4 milliónir krónur í 2020 til 3,2 milliónir í 2021. 

Ognir í umferð eru øktar úr 57,6 milliónum í 2020 til 61,7 milliónir krónur í 2021. Serliga sæst, at vørugoymslan er økt úr 17,4 milliónum krónum í 2020 til 19,4 milliónir í 2021. Harumframt er tøki peningurin øktur við 5,7 milliónum til 23,5 miliónir krónur í 2021. 

Pf. Svend Krosstein er sera væl fyri fíggjarliga. Eginognin er 54,5 milliónir krónur, sum gevur eitt trygdarevnið á heili 84 prosent. Talan er tí um eina sera væl konsolideraða fyritøku.  

Felagið hevur onga langfreistaða skuld. Stuttfreistaða skuldin við árslok 2021 var 10,4 milliónir krónur, sum er 4 milliónir minni enn í 2020. 

Gjaldførið hjá Svend Krosstein var somuleiðis sera gott í 2021. Gjaldførislutfallið var heili 594 prosent, sum sigur at tær umsetuligu ognirnar vóru heilar seks ferðir størri enn stuttfreistaða skuldin. Eisini sæst at tann tøki peningurin var 23,5 milliónir krónur. 

Høvuðspartaeigari í Pf. Svend Krosstein er Pf. SK Holding. 

Stjóri í Pf. Svend Krosstein er Annika Krosstein og nevndarformaður er Bjørn á Heygum.  

Greiningin er gjørd av ráðgevarafyritøkuni Nira Sp/f

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. juni 2022

Gera kaffistovu serliga at hava smábørn við

Komandi kaffistovan Olivia verður eitt tilboð til foreldur í barsilsfarloyvi at hittast

Jeanett Djurhuus og Rannvá Patursson, stigtakarar, saman við børnum sínum: Lea 2 ár, Nanna 1 ár, Ida 3 ár og Karl 6 ár

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Seinni í summar letur ein kaffistova, serliga ætlað til foreldur í barsli og børnum teirra, upp í niðjastu hædd á Áarvegi 5 í Havn.

Tað eru tær báðar Jeanett Djurhuus og Rannvá Patursson, sum hava tikið stig til barnakaffistovuna, og tær eru í dag farnar út á Hópfígging at finna stovnfæ til verkætlanina.

Tær báðar eru sjálvar mammur at smáum børnum og ávikavist eru og hava verið í barsilsfarloyvi. Og her hava tey uppliva tørvin á einum stað – eini kaffistovu – ið er serliga ætlað og innrættað til at hava smábørn við.

Kaffistovan fær navnið “Olivia”. Stigtakararnir lýsa Oliviu soleiðis:

“Børnini eru framtíðin og í Føroyum verða fødd nógv børn um árið. Barnavognarnir eru ógvuliga sjónligir í býarmyndini, og barnsburðarfarloyvi gerst bert longur. Tað, ið er serligt við OLIVIA, er møguleikin at nýta eitt serligt innrættað leikurúm til børn. Rúmið inniheldur alt, ið skal til fyri at stimbra børnum, serliga í aldrinum 0-4 ár.”

Umframt serliga innrætting og leikur til børnini, verða eisini umstøður hjá foreldrum at hugna sær í “hugnaligum og reinligum umhvørvi”. Borðreitt verður við løttum, heilsugóðum mati bæði til vaksin og børn.

Meira um verkætlanina sæst á Hópfígging.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2022

Borgarstjórin skal ansa børnunum

Í komandi viku tekur hann eitt tørn í eldrarøktini

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Borgarstjórin í Eiðis kommunu, Rógvi Egilstoft, hevði tveir øðrvísi arbeiðsdagar hesa vikuna.

Borgarstjórin hevði spurt um arbeiði í Korndalsgarði. Hann slapp at royna seg í vøggustovu í ein dag og í barnagarðsstovu dagin eftir. 

- Endamálið er at fáa betri innlit í tað góða arbeiðið, sum verður gjørt í Korndalsgarði. Sum borgarstjóri havi eg til tíðir følt, at sjálvt um eg haldi, at eg havi nakað av vitan um økið, so kundi vitanin verið betri. Eg eri sera spentur upp á hesar báðar dagarnar, sum eg vænti verða góðir og læruríkir”, sigur Rógvi Egilstoft, ið tók við sum borgarstjóri eftir kommunuvalið í november 2020.

Ætlanin hjá borgarstjóranum er at koma runt til onnur arbeiðsøkir í kommununi eisini. Í komandi viku skal hann royna seg innan eldrarøkt, tá hann fer í røktarheimið Korndalsbýlið at arbeiða, skrivar heimasíðan hjá Eiðis kommunu. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. juni 2022

Nú er ferðavinnutilmæli gjørt fyri Kalsoynna

Tilgongdin byrjaði í februar við stórum borgarafundi í Kalsoynni, og er frágreiðingin nú handað pørtunum. Betri ferðasamband er eitt høvuðspunkt, og Strandferðslan hevur nú sett eykatúrar inn

- Frágreiðingin, sum er grundað á hagtalskanningar og samrøður við borgarar í Kalsoynni, myndugleikar og ferðavinnuna, vísir, at ferðavinnan sum heild er væl skipað í oynni, tó at tað eru fleiri viðurskifti, sum kunnu bøta um støðuna

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hesi seinastu árini hevur Kalsoyggin sæð stóran ferðafólkavøkstur og útlit eru til, at hesin vøkstur fer at halda fram. Tí hevur Kalsoyggin verið eitt av økjunum, sum menningardeildin á Visit Faroe Islands og Klaksvíkar Kommuna hava raðfest hesi seinastu árini. Saman við Visit Kalsoy, Klaksvíkar Kommunu, Landsverk og Strandferðsluni eru ymiskar loysnir umrøddar, serliga viðvíkjandi ferju- og bussflutninginum og ætlanini at byggja nýtt ferðafólkahús í Kalsoynni, sum Visit Faroe Islands hevur játtað at fíggja part av.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2022

Nýtt graslíki við Løkin og á hondbóltsvøllin omanfyri Glyvra skúla

Í vikuni gjørdi Runavíkar kommunu avtalu við Laiderz Aps, ið átti lægsta boðið. Slagið av graslíki, sum kemur á miðskeiðis í august, verður tað fyrsta av sínum slagi í Føroyum. Partur av avtaluni leggur upp til, at nýtt graslíki verður lagt á hinumegin fjørðin næsta ár

Ásvald Simonsen frá Laiderz saman við borgarstjóranum í Runavíkar kommunu. Umframt nýtt graslíki ,verður ein sirmilsskipan løgd í vøllin við Løkin, til tess at væta hann, táið turkur er (Mynd: runavik.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Tað hevur ligið í kortunum í eina tíð, at graslíkið á fótbóltsvøllinum við Løkin skuldi skiftast, og nú er endaliga greitt, at soleiðis verður, og at um somu tíð kemur graslíki á gamla hondbóltsvøllin omanfyri Glyvra skúla. Hann skal skipast sum venjingarvøllur við graslíki, skrivar Rikavíkar kommuna á heimasíðu sínari.

- Landsbyggifelagið gjørdi útbjóðingartilfarið, og eftir at tilboðini vóru komin inn, og mett var um tey, samtykti býráðið – á almennum býráðsfundi í Lamba hin 2. juni - einmælt at taka undir við tilmælinum frá Ítróttarnevndini og Fíggjarnevndini um at taka av tilboðnum frá Laiderz Aps.

Avtalan var undirskrivað týsdagin. Tað vóru Tórbjørn Jacobsen, vegna Runavíkar kommunu, og Ásvald Simonsen, vegna Laiderz Aps. sum settu undirskrift á. Talan er um avtalu um veitan av graslíki og stoytdoyvingarlagi til vøllin við Løkin og hondbóltsvøllin oman fyri Glyvra skúla, sum við hesum fær stoytdoyvingarlag og graslíki meinlíkt tí, ið verður lagt á vøllin við Løkin. Eisini verður ein sirmilsskipan løgd í vøllin við Løkin, til tess at væta hann, táið turkur er

Tá graslíki verður lagt á í Runavík og á Glyvrum um hálvan august, er talan um heilt nýtt og haldbært graslíki í føroyskum høpi: 

- Graslíkið, ið veitt verður, er av slagnum ACT Global, og er hetta fyrsta graslíkið av sínum slag í Føroyum. Tað serliga við júst hesum graslíkinum er, at stráini eru vovin heldur enn límað í máttuna. Hetta økir munandi um haldbærið. Samstundis kann graslíkið endurvinnast 100 prosent. Stráini eru eisini 48 mm long í mun til vanligu longdina á 40 mm.

Heimasíðan runavik.fo skrivar, at Laiderz Aps. átti lægsta boðið. Boðini vórðu lisin upp hin 19. apríl 2022, og síðan hava samráðingar verið um smálutirnar.

Boðað verður samsrtundis frá, at í sáttmálanum millum Runavíkar Kommunu og Laiderz er eisini niðurfeld ein optión um nýggjan vøll á Skála í 2023.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2022

Nú verður lættari hjá føroyskum listafólki at vísa sína list fram í Danmark

Fólkatingið hevur nú endaliga samtykt uppskotið hjá Sjúrði Skaale. Tað inniber, at tað ikki longur verður neyðugt hjá føroyskum listafólki at seta eina sokallaða trygdarveðseting hjá danska tollvaldinum fyri listaverk, tá hesi skulu flytast til Danmarkar til framsýningar

- Onkuntíð arbeiðir man í tí stóra, teoretiska luftlagnum. Aðrar tíðir er man niðri í detaljum, sum ávirka dagliga virksemið hjá fólki. Í hesum førinum fer ein lítil lógarbroyting at hava við sær, at tað verður lættari hjá føroyskum listafólki at vísa sína list fram í Danmark

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

- Onkuntíð arbeiðir man í tí stóra, teoretiska luftlagnum. Aðrar tíðir er man niðri í detaljum, sum ávirka dagliga virksemið hjá fólki. Í hesum førinum fer ein lítil lógarbroyting at hava við sær, at tað verður lættari hjá føroyskum listafólki at vísa sína list fram í Danmark.

Hetta sigur Sjúrður Skaale í samband við at lógaruppskotið, sum skal gera tað einfaldari hjá føroyskum listafólki at vísa sína list fram í Danmark, er endaliga samtykt í fólkatinginum.

Javnaðarflokkurin á Fólkatingið skrivar í tíðindaskrivi, at Sjúrður Skaale fegnast um, at danski skattaministarin hevur lurtað, og at lógin nú verður broytt, soleiðis at tað ikki longur verður neyðugt hjá listafólki at seta eina sokallaða trygdarveðseting hjá danska tollvaldinum fyri listaverk, tá hesi skulu flytast til Danmarkar til framsýningar.

- Tað hevur stundum verið óneyðuga tvørligt hjá føroyskum listafólki at sýna sína list fram í Danmark. Eg fegnist um, at tað nú verður einfaldari, sigur fólkatingsmaðurin.

Lógaruppskotið kemur væntandi í gildi 1 juli í, boðar Javnarflokkurin á Fólkatingi frá. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2022

Grindabátar á Víkarbyrgi

Flestu grindabátarnir í Vági eru yvir 100 ár og tann elsti verður 150 komandi ár

(Mynd: Sudurras.fo)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Siðvenja er í Vági at grindabátarnir hvørt ár gera útferð 2. hvítusunnudag. Farið verður antin av Vágsfirði ella av Vágseiði, og siglt verður við seglum og róð til grannabygdir í oynni. Hendan siðvenjan man fara at tátta í 20 ár, og gekk leiðin í ár til Víkarbyrgis.

Í dýrdarveðri byrjaði dagurin á Garðabrúgv – og sum vant eisini við sálmasangi og andakt, sum Frelsunarherurin og Orðið á borðið skipaðu fyri. Bátarnir vórðu síðani flotaðir, og farið varð út eftir Vágsfirði.

Bátarnir settu segl, men so lítið av vindi var, at seglini munaðu lítið og onki – og varð tí í góðveðrinum spakuliga róð til Víkarbyrgis.

Teir flestu grindabátarnir eru væl yvir 100 ár og tann elsti, Gjógvarábáturin, verður 150 ár komandi ár. 

Fleiri myndir á Suðurrás

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. juni 2022

Umskipan av gamla kirkjugarði í Vestmanna til almenna hoyring

Skjótt verður kirkjugarðurin á Knúgvum ov lítil.Vestmanna Bygdarráð hevur tí arbeitt við einum uppskoti um at umskipa gamla kirkjugarðin, soleiðis at hann verður betur skipaður, snøggari, hugnaligari og fær fleiri gravpláss

Mynd: vestmanna.fo

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

- Ein slík verkætlan krevur varsemi og atlit, tí her eru okkara farnu løgd til hvíldar. Vit heittu tí á arkitektafyritøkuna EYA, um at gera eitt uppskot um, hvussu kirkjugarðurin kundi verði skipaður av nýggjum.

Soleiðis skrivar heimasíðan hjá Vestmanna kommunu.

Skjótt verður kirkjugarðurin á Knúgvum ov lítil. Vestmanna bygdarráð hevur tí arbeitt við einum uppskoti um at umskipa gamla kirkjugarðin, soleiðis at hann verður betur skipaður, snøggari, hugnaligari og fær fleiri gravpláss. Eftir eina møguliga umskipan, fer tørvurin á gravplássum at verða nøktaður í eini 20-25 ár fram í tíðina.

Almennur borgarafundur var 2. juni, har ætlanin varð løgd fram og har borgarar sluppu til orðanna. Tað var Eyðun Eliasen, arkitektur, sum hevði framløgu um uppskotið, ið er ment í felag við Vestmanna bygdaráð.

Uppskot um umskipan av gamla kirkjugarði er nú sent til almenna hoyring, boðar Vestmanna Bygdarráð. Freistin at koma við viðmerkingum er 1. juli.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2022

Grønlendsku kajakkirnar flotaðar

Tær fyrstu kajakkirnar, sum vórðu smíðaðar á skeiði hjá Tórshavnar Kvøldskúla um páskirnar vórðu flotaðar herfyri

Ása Ósá og Hákun Steingrímsson tóku fyrsta túrin (Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Fyrstu grønlendsku kajakkirnar, sum vórðu smíðaðar á skeiði hjá Tórshavnar Kvøldskúla um páskirnar, vórðu flotaðar í dýradarveðri í Álakeri undanfarna hóskvøld.

Í alt eru fimm grønlendskar kajakkir smíðaðar, og tvær vórðu flotaðar hetta hóskvøldið.

Rógvararnir, sum fóru fyrsta túrin, eru Ása Ósá og Hákun Steingrímsson, skrivar Tórshavnar kommuna.

Grønlendsku kajakkirnar eru millum hálvan sætta og hálvan sjeynda metur til longdar, og viga á leið 28 kilo hvør.

Rógvaranir lata væl at grønlendsku kajakkini, um enn eitt sindur av venjing skal til fyri at kenna seg tryggan, skrivar heimasíðan hjá kommununi.

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. juni 2022

Óli Joensen nýggjur ríkisgóðkendur grannskoðari

Verður nú ein av partaeigarunum í Januar

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

42 ára gamli Óli Joensen stóð týsdagin royndina sum statsaut. revisor.

Óli, ið er klaksvíkingur, kom í læru hjá grannskoðarafyritøkuni Januar í 2003, og hevur tikið útbúgvingarnar HD-R og cand.merc.aud. samstundis, sum hann hevur arbeitt fulla tíð hjá Januar.

Hann hevur verið við til at grannskoða bæði smáar og stórar kundar hjá Januar. Seinastu árini hevur Óli harumframt ráðgivið íverksetarum á Íverksetarahúsinum, eins og hann hevur arbeitt við at menna rapportering um burðardygd Føroyum.

Óli Joensen verður nú partaeigari og ein av seks statsautoriseraðum grannskoðarum á Januar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2022

Unga Tjóðveldi fingið nýggja landsnevnd

– Vit eru sera fegin um, at vit hava fingið so breitt fevnandi nevnd, við limum úr fleiri økjum í landinum enn áður. Eisini hevur nevndin fulla javnstøðu, sigur ungmannafelagið hjá Tjóðveldi

Landsnevnd Unga Tjóðveldis. Frá vinstru: Benjamin Thomassen, Jógvan Jón Henriksen, Bjørk Sørensen, Rókur Herup Olsen, Marta Djurhuus, Bjørg Hoydal Brimnes, Jóhannis Erlendsson. Bjørk Sigurðsdóttir Lamhauge vantar á myndini (Mynd: Unga Tjóðveldi)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Ungmannafelagið hjá Tjóðveldi, Unga Tjóðveldið, hevur nú fingið nýggja landsnevnd.

Leygardagin 21. mai skipaði Unga Tjóðveldið, fyri landsfundi, har nýggja landsnevndin varð vald.

Nýggja nevndin er mannað soleiðis: Rókur Herup Olsen, formaður, Bjørk Sørensen, næstforkvinna, Jóhannis Erlendsson, kassameistari,Bjørk Sigurðsdóttir Lamhauge, skrivari,Benjamin Thomassen, Bjørg Hoydal Brimnes, Jógvan Jón Henriksen og Marta Djurhuus.

– Vit eru sera fegin um, at vit hava fingið so breitt fevnandi nevnd, við limum úr fleiri økjum í landinum enn áður. Eisini hevur nevndin fulla javnstøðu, og tað hevur formansskapurin eisini, skrivar Unga Tjóðveldið í tíðindaskrivi.

Unga Tjóðveldið skrivar, at tey hava sett sær nøkur mál at arbeiða við komandi tíðina, sum tey meta vera alneyðug at varpa ljós á.

Millum hesi eru, at korini hjá ungum arbeiðsfólki og lærlingum skulu betrast, Føroyar skulu flyta seg framá móti fullveldi, og framstig má gerast á orku- og umhvørvisøkinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. juni 2022

Eystanstevnan er hetta vikuskiftið

Nógv er á skránni fram til midnáttarsamkomuna, sum verður í kvøld kl. 23.30 í Skótahúsinum við Løkin

Stevnan varð sett í Gulu Smiðju í gjár morgin

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Summarstevna nummar tvey er á skránni hetta vikuskiftið. Hetta inniber millum annað, at FM-róður verður rógvin á Skálafjørðinum, men eisini at nógv tiltøk eru á skránni á eystara armi av Skálafjørðinum.

- Mongu forvitnisligu tiltøkini gagnnýta nattúru og frálíku fysisku karmarnar í økinum - fjørðin, gøtuna kring Toftavatn, økið við Løkin, Bylgjuna, Løkshøll, Gulu smiðju og Skótahúsið við Løkin.

Soleiðis skrivar Runavíkar kommuna á heimasíðu sínari.

Stevnan í ár er í stóran mun skipað millum setanina fríggjadagin í Gulu smiðju og midnáttarsamkomuna, sum verður í kvøld kl. 23.30 í Skótahúsinum við Løkin. P

Pauli Poulsen, formaður í ítróttarnevndini, flytir fram røðu á midnáttarsamkomuni, og Nes Sóknar Musikkfelag luttekur. Undan midnáttarsamkomuni leygarkvøld er syngið við tiltak í skótahúsinum, og eftir samkomuna er dansur sama stað.

- Av øðrum felagstiltøkum kunnu nevnast pubquiz og søla av stevnubúffum og kaffi í telti við Løkin, skattaveiða, Bylgjuland og nerf-kríggj í Bylgjuni, og tiltøk fyri tey ungu í Gulu smiðju leygardagin við brunchi fyrrapartin og tónleiki um kvøldið.

Ítrótturin fyllir sum verða man nógv á summarstevnunum. Betri-deildardystur hjá kvinnum millum NSÍ og Víking var fríggjakvøldið. Landsliðssteðgur er hjá monnum, men landsdysturin Føroyar - Litava verður vístur á stórskýggja við Løkin. Í morgin er stóra og serstaka Runutusk tiltakið í ítróttar- og mentanarøkinum við Løkin allan sunnudagin, og kappsigling er á fjørðinum sunnudag seinnapart. 

Stóra ítróttartiltakið er Barna- og FM-róður á fjørðinum leygardagin.

Til ber at síggja alla skránna á heimasíðuni hjá Eystanstevnuni

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2022

Enn eitt danskt hip-hop navn á Voxbotn

Ude af Kontrol er nýggjasta navnið á plakatini til stóru útiveitsluna í Vágsbotni 25. juni

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Ude af Kontrol eitur bólkurin, sum í dag er komin afturat røðini av nøvnum, sum fara at spæla á Voxbotn tiltakinum 25. juni. Talan er um ein hin best umtókta bólkin í ríkinum, siga fyriskipararnir, sum skriva soleiðis um Ude af Kontrol: 

Ude af Kontrol byrjaði í 2014 tá Daniel Balken, Joachim Nicholas Rouse og Mark Løvendahl settu bólkin á stovn, og teir hava verið virknir síðani. Teir hava lagt seg eftir at framleiða feitan hipp-hopp og rapp tónleik, sum veruliga fær dansigólvini at danda.

Sangtekstirnir eru karráir, og tónleikurin kryddaður við alskyns nútímans rútmum og effektum. Teir eru fastir gestir á flest øllum festival­um og pallum í Danmark, eins og hittlistarnir als ikki eru fremmandir fyri teir. 

Á Spotify sæst, hvussu væl umtóktur bólkurin er. Til dømis er lagið “Velsignet – Har Det Godt pt. 2” stroymt meira enn 13 milliónir ferðir, og somuleiðis hevur lagið “Op A” eisini 13 milliónir stroymingar. Fyrr í ár gav bólkurin út sjónbandalagið, “Taknemlig”, sum varð upptikið í Føroyum, sum vitnar um teirra alsk til oyggjar okkara.

Hendan alsk fara vit óivað at uppliva til Voxbotn 2022 - 25. juni.

Onnur, sum verða við á Voxbotn í ár eru: Tobias Rahim, Brimheim, Reiley, Rasmus Hagen, Boyzlife, Michael Learns to Rock, Niarn, Hugorm, Tungevaag, Týr, Swangah og Safir. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2022

Føroya Symfoniorkestur og Mentanarhúsið í Fuglafirði skrivað undir samstarvsavtalu

Sambært tvey-ára avtaluni kemur Føroya Symfoniorkestur at hava eina konsert árliga í Mentanarhúsinum, og fyrsta konsertin verður í september 2023

Eyðun á Lakjuni, formaður í mentanarnevndini, Jónas Bloch Danielsen, leiðari í Mentanarhúsinum, Hans Petur í Brekkunum, stjóri í Føroya Symfoniorkestri og Rønn Eliasen, mentanarleiðari í Fuglafjarðar kommunu (Mynd: Fuglafjarðar kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Føroya Symfoniorkestur við Hans Petur í Brekkunum, stjóra og Jónas Bloch Danielsen, leiðari í Mentanarhúsinum í Fuglafirði, hava skrivað undir tvey-ára samstarvsavtalu.

Sambært avtaluni kemur Føroya Symfoniorkestur at hava eina konsert árliga í Mentanarhúsinum, og fyrsta konsertin verður eftir ætlan 24. september í 2023, skrivar Fuglafjarðar kommuna.

– Mentanarhúsið fegnast um, at vit við hesi avtalu gerast karmur um klassiskan tónleik á hægsta stigi. Fyri Føroya Symfoniorkestur leggur avtalan lunnar undir arbeiðið at gera tónleikalívið fjølbroytt og dygdargott kring landið.

– Mentanarhúsið er millum best ljóðandi hølir í landinum. Nú Føroya Symfoniorkestur komandi tvey árini fer at hava árligu heystkonsertina í Mentanarhúsinum, er lagt er upp til eina nærverandi uppliving, har orkestrið í mun til aðrar framførslur er heilt nær við áhoyraran.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. juni 2022

Ari spælir Bach og Frank á nýggja orglið

Matiné verður í Hoyvíkar kirkju í dag

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Í dag, leygardagin 11. juni 11.30 verður matinéin, sum annars vanliga er í Havnar kirkju, flutt niðan í Hoyvíka kirkju.

Ungi orgulleikarin, Ari Hammer Joensen, fer at spæla verk av millum annað Bach og Cesar Franck. Ari hevur spælt orgul seinastu fýra árini, og gongur á orgulútbúgvingina í Tórhavnar musikkskúla. Hann hevur víst sera gott hegni at spæla orgul. Tað er altíð stuttligt og gevandi at lurta, tá ið Ari situr við orglið.

Hoyvíkar kirkja hevur fyri stuttari tíð síðan fingið nýtt orgul, sum vísir seg at rigga væl bæði til guðstænastur og konsertir. Til hesa matinéina verður høvi at hoyra, hvussu nýggja orglið ljóðar, tá ið nøkur av teim stóru orgulverkunum verða spæld á tað. 

Nýggja urgan í Hoyvíkar kirkju

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2022

“Grindaboð” í Kuummiut

Undanfarni sunnudagur var ein sera hendingaríkur dagur – fyri alla bygdina

Á støðni...

SkrivaÐ:

Tordur J. Niclasen

So at siga allir bátar høvdu loyst og vóru farnir "í grind”. Ein bólkur av náhvali – hvíthvali – var saddur skamt frá bygdini. Og so kom rok í. Fólk stóð og eygladdi hval og bátar og skjótt frættist, at einir 10 hval vóru skotnir nakað eystan fyri bygdina. Teir vóru skornir upp tætt við, har teir vóru skotnir.

Tá sagt verður "skornir upp", so er tað spikið, ið hugsað verður um – ella tað, ið kallað verður "mattak". Tað er tað virðismikla – hvøljan og nakað av spiki. 

Tey skera sær ein bita av mattaki

Bátar sigldu aftur og fram.. 

Leitaði mær oman á støðna, har nógv fólk var samankomið. Nakað av mattaki var at síggja, og fólk hugnaðu sær við at fáa sær ein bita á staðnum. Annars einki tvøst – ei heldur nakar hvalur. Tá eg so spurdi nærri, fekst at vita, at harraboð vóru komin, og at løgreglan úr Tasiilaq var ávegis. Men hon kom ongantíð fram orsakað av nógva ísinum, ið forðaði. 

Ongar kvotur eru tillutaðar Tasiilaq økinum - tí er ikki loyvt at skjóta hvíthval. Sostatt lógu hvalir og tað sum longu var skorið órørt, har ið skorið var upp eystan fyri bygdina.

Fekk at vita, at roynt var at fáa undantaksloyvi, soleiðis, at tað, sum nú allíkavæl var skotið, kundi koma fólkunum í bygdini til góðar. Alternativið var, at alt bleiv koyrt burtur – ella at mynduleikin fór avstað við tí. Málið var endað hjá løgregluni í Nuuk og hjá landsstýrinum. So nú mátti bara bíðast í tolni. Og tað má sigast, at bíðað bleiv. 

Seint seinrapartin ringdi vinmaður til mín og segði, at nú var svar komið úr Nuuk, loyvið var givið við teirri treyt, at tað skuldi deilast javnt til hvørt hús í bygdini.

Klárt at býta

Skundaði mær so omanaftur – og var tað hugaligt at síggja, at alt var skorið upp – og lá á kavaklædda vøllinum.

So var farið at býta. Væl fyriskipað. Formaðurin hevði lista í hondini, og las upp navn á persóni, ið umboðaði tað ávísa húsið. Fólk stóðu klár við plastikposa í hond – bíðað varð í toldi. Eingin troðkan, sjálvt um so at siga øll bygdin var samankomin á avmarkaðum øki. Tá so títt navn varð lisið, fórt tú fram, og fekk í posan trý pettti av mattakki. Tá so seinasti persónur á listanum hevði fingið – og enn lág nógv eftir, varð byrjað av nýggjum, og fekst tú tá aftur trý petti av mattakki. 

Tvøstið

Hátturin at býta var tann sami, tá komið varð til tvøstið.

Hetta kom sera væl við – ikki minst í eini tíð, har hyllaranar í handlinum eru so at siga tómar og fíggjarligi førleikin hjá mongum sera avmarkaður.

Fagnaðurin var stórur og hugaligt at síggja hvussu hendan gávan í takksemi varð móttikin og fingin til høldar – stutt áðrenn sólin fór til viða.

NB: Hvíthvalur er ein náhvalur – hvítur og uttan ta longu tonnina.

Navnakall

Sólsetur

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. juni 2022

Umleið túsund flogskiparar hjá SAS hótta við verkfalli

Avtalan millum partarnar gekk út 1. apríl, og nú kann summarflúgvingin hjá hart sperda flogfelagnum av álvara verða ávirkað

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

SAS er í løtuni í djúpari kreppu, og bæði serfrøðingar á økinum og leðslan sjálv hjá SAS hava nevnt vandan fyri húsagangi.

Hetta er millum annað í kjalarvørinum av, at svenski staturin, ið eigur 21,8 prosent av flogfelagnum, týsdagin boðaði frá, at vilji er ikki longur til at spýta penning í.

Skandinaviska flogfelagið varð ógvuliga hart lagt orsakað av koronu, og hóast ymiskar ætlanir hevur tað ikki reist seg aftur.

Nú er nakað á veg, ið er við til at gera støðina verri. Danska TV2 og aðrir miðlar skriva, at umleið túsund flogskiparar nú hava boða frá møguligum verkfalli.

Avtalan millum partarnar gekk í roynd og veru út 1. apríl í ár, men hevur framhaldandi verið í gildi. Men tá støðan er, sum hon er, kunnu flogskipararnir fara í verkfall við 14-daga fráboðan. 

Harvið er tað møguligt, at ein rúgva av flogskiparum hjá SAS fara í verkfall frá áleið síðst í juni - í høvuðsárstíð.

Eingin nýggj avtala fyriliggur - arbeitt hevur verið einari slíkari síðani í november í fjør.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2022

Granskarar ávara um ógvusligar hitabylgjur í framtíðini

Ógvusliga hitabylgjan í Pakistan og India fyrr í ár gevur eina ábending um, hvat mann kann vænta í framtíðini, siga veðurlagsgranskarar

Pakistan er eitt av teimum londunum, sum upplivdi eina ógvusliga hitabylgju í vár (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Ógvusliga hitabylgjan í Pakistan og India fyrr í ár gevur okkum eina ábending um, hvat londini kunnu vænta í framtíðini.

Tað siga veðurlagsgranskarar úr bólkinum World Weather Attribution. Sambært teimum hava veðurlagsbroytingar gjørt tað meira sannlíkt, at vit fara at síggja fleiri slíkar hitabylgjur framyvir.

Mars mánaður í ár var tann heitasti, sum India hevði upplivað, síðan byrjað varð at máta hitan fyri 122 árum síðani. Hitin var upp móti 50 stigum.

Samstundis var mars 2022 eisini ein sera turrur mánaður, har Pakistan fekk 62 prosent minni regn enn vanligt, og India fekk 71 prosent minni.

Slíkar hitabylgjur sum tann, sum India og Pakistan upplivdu í vár, eru ikki so óvanligar beint undan monsuntíðini, men ógvusligi hitin og minkandi nøgdin av regni hevur havt stórar avleiðingar fyri almennaheilsuna og landbúnaðin í økinum, skrivar Ritzau.

Verður heimurin tvey stig heitari enn í undanídnaðarligum tíðum, kunnu hitabylgjur sum tann í vár koma fyri fimta hvørt ár, og tað, vit hava sæð higartil er ein ábending um hetta, sigur veðurlagsgranskari á Indian Institute of Technology í Mumbai.

Bretska veðurstovan sigur, at slíkar hitabylgjur verða 100 ferðir meira sannlíkar orsakað av veðurlagsbroytingunum, og at vit væntandi fara at síggja tær triðja hvørt ár.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. juni 2022

Russland rýmdi av fundi í ST-trygdarráðnum

- Skuldsetir ES-forsetan fyri at lúgva um russisk brotsverk undir innrásini í Ukraina

Russiski ST-sendiharrin vildi ikki vera sitandi á fundinum í Trygdarráðnum (Savnsmynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Russiski ST-sendiharrin, Vassilij Nebenzia, rýmdi mánadagin av fundinum í trygdarráðnum hjá ST eftir at ES-forsetin, Charles Michel, í eini røðu til tey 15 limalondini í trygdarráðnum skuldsetti Russland fyri at vera orsøk til heimsumfatandi matvørukreppuna.

Michel skuldsetti í røðuni eisini russiskar herdeildir fyri at fremja krígsbrotsverk og brotsverk móti mannaættini í Ukraina, skrivar Ritzau.

Ítøkiliga nevndi hann frágreiðingar um kynsligan harðskap, sum var eitt av evnunum á fundinum, og lýsti russisku framferðina í Ukraina sum “ein taktikkur við píning, yvirgangi og kúgan”.

Fyrr á fundinum hevði Vassilij Nebenzia staðiliga víst aftur allar ákærur um kynsligan harðskap frá russiskari síðu, og fordømdi hesar útsøgnir sum verandi lygnir.

Tá hann rýmdi mitt undir røðuni hjá Michel, sagði Nebenzia við Ritzau:

- Eg kundi ikki verða sitandi orsaka av lygnunum, sum Charles Michel kom higar at spjaða.

Michel vendi sær beinleiðis til Nebenzia, tá hann fór af fundi í salinum har Trygdarráðið vanliga heldur sínar fundir, og segði:

- Tú rýmir kanska, tí tað tað møguliga er lættari ikki at lurta eftir sannleikanum.

Eftir russisku innrásina í Ukraina 24. februar, eru prísirnir á serliga korni, matolju og tøðum hækkaðir við nógvari ferð.

Russland og Ukraina standa fyri nærum einum triðingi av heimsins framleiðslu av hveiti. Russland er eisini stórur útflytari av tøðum, meðan Ukraina hevur stóran útflutning av sólkjarnuolju og maisi.

- Latið okkum vera ærlig. Kreml brúkar matvøruveitingarnar sum eina ósjónliga bumbu mótvegis menningarlondunum. Russland hevur einsamalt ábyrgdina av hesi matvørukreppuni, segði Charles Michel, meðan Nebenzia framvegis sat á fundinum.

ST roynir at finna eina avtalu við Russland, so tað verður møguligt hjá Ukraina at taka útflutningin av landbúnaðarvørum uppaftur. Russisk herflotaskip hava síðan innrásina forða fyri sigling til ukreinsku havnirnar við Svartahavið, har eitt nú hveiti verður útskipað.

Russiski uttanríkisráðharrin, Sergej Lavrov, skal eftir ætlan vitja Turkaland í morgin fyri at tosa um møguleikarnar fyri at geva Ukraina møguleika fyri at endurtaka kornútflutningin, skrivar Ritzau.

Russland er saman við USA, Kina, Fraklandi og Stórabretlandi fastur limur í ST-trygdarráðnum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. juni 2022

Shahin Gaini tilnevndur professari á Setrinum

Hann er tilnevndur adjungeraður professari í smittusjúkum á Fróðskaparsetri Føroya

Shahin Gaini (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Shahin Gaini er tilnevndur adjungeraður professari í smittusjúkum á Fróðskaparsetri Føroya.

Shahin Gaini er 51 ára gamal og føddur í Teheran í Iran. Í uppvøkstrinum búði hann í Iran, Danmark, Noregi og í Føroyum. Hann fekk studentsprógv í Oslo og nam sær síðani prógv sum lækni í 1998 frá Universitetinum í Keypmannahavn.

Longu í lestrartíðini kveiktist áhugin fyri immunologi og lívhættisligum ígerðarsjúkum so sum meningitis og sepsis. Bachelorritgerð hansara snúði seg um møguligt samband millum virusinfektiónir og diabetes mellitus typu 1. Kandidatritgerðin var um immunresponsin í sambandi við bakterielt meningitis. Framhaldsgranskingararbeiðið hjá Shahin Gaini fór fram á Odense Universitetshospitali, har hann hevur verið knýttur at infektiónsmedisinsku deildini bæði sum klinikari og granskari síðani 2000.

Fyrst av øllum hava invasivar lívshættisligar bakteriellar ígerðir, og serliga sepsis, verið í miðdeplinum í kliniska og granskingarliga virki hansara.

Granskaraútbúgvingin var ein ph.d.-útbúgving frá Infektionsmedicinsk Forskningsenhed og Klinisk Institut á Odense Universitetshospitali og á Syddansk Universiteti. Ph.d.-ritgerðin snúði seg um eina stóra kliniska granskingarverkætlan við umleið 500 álvarsliga sjúkum sepsis-sjúklingum, har nýggjar diagnostiskar metodur vórðu kannaðar, tá talan var um lívshættisliga infektión/sepsis og immunologiskar biomarkørar í somu sjúklingum. Ph.d.-granskingin ól fimm vísindaligar greinar, sum broyttu mannagongdirnar fyri diagnostikk av sepsis, serliga viðvíkjandi leiklutinum hjá Procalcitonin versus CRP í sepsisdiagnostikki.

Shain Gaini fekk ph.d.-heiti í 2008.

Klinisku útbúgvingina í internum medisini, infektiónsmedisini og tropumedisini tók hann á Odense Universitetshospitali, Karolinska Institutet í Stockholm og Kolding Sygehus frá 2006 til 2011. Serlæknaviðurkenningina fekk hann í 2011.

Shahin Gaini hevur í tveimum umførum arbeitt sum fastur yvirlækni á Odense Universitetshospitali. 

Frá 2011 til 2022 hevur hann verið knýttur at Landssjúkrahúsinum sum yvirlækni og seniorgranskari. Samstundis hevur hann vegleitt fleiri ph.d.-lesandi á infektiónsmedisinska økinum, og mangar vísindaligar greinar eru komnar burtur úr hesi granskingini, sum serliga hevur snúð seg um sepsis, immunologi, epidemiologi og Covid.

Gjøgnum alla starvsleið sína hevur Shahin Gaini verið virkin undirvísari á Syddansk Universiteti, Fróðskaparsetri Føroya og einari røð av sjúkrahúsum. 

Shahin Gaini hevur somuleiðis hildið eina ørgrynnu av vísindaligum fyrilestrum á kongressum og ráðstevnum. Í 2017 stóð Shahin Gaini á odda fyri stóru norðurlendsku infektións- og mikrobiologisku ráðstevnuni NSCMID 2017, sum var hildin í Havn. 

Fremsta granskingaráhugamál hansara er framvegis invasivar lívshættisligar bakteriellar infektiónir og sepsis, epidemiologi, biomarkørar, diagnostiskir markørar og neuro-infektiónir.

Shahin Gaini hevur eitt stórt altjóða kliniskt og granskingarligt net, sum er til stórt gagn fyri bæði føroyskar sjúklingar og føroyska gransking. Í løtuni er hann partur av stórum altjóða umsóknum um granskingarstuðul, og hann er framvegis vegleiðari hjá ph.d.-lesandi.

Síðani 2015 hevur Shahin Gaini verið adjungeraður lektari á Klinisk Institut á Syddansk Universiteti og síðani 2016 adjungeraður lektari á Fróðskaparsetri Føroya.

Hann hevur útgivið meira enn 55 vísindaligar greinar, har hann hevur verið fyrsti ella annar rithøvundi á meira enn 30 av teimum.

Epidemiologiska sepsisgranskingin í Føroyum hevur vakt ans altjóða og er blivin aðalávísing í sepsisfrágreiðingini hjá WHO í 2020.

Nú Shahin Gaini 1. mai varð tilnevndur adjungeraður professari í smittusjúkum á Fróðskaparsetri Føroya, fer hann at halda almennan professarafyrilestur, sum siður er.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. juni 2022

Vegir og tunlar stongdir í samband við Tórshavn Marathon

Millum annað eru Eysturoyartunnilin og Kollafjarðartunnilin stongdir til klokkan 18 í morgin, og harvið er neyðugt at koyra eftir Oyggjarvegnum í hesum tíðarbili. Longu frá 12.30 eru nógvir vegir í høvuðsstaðnum stongdir

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Árliga Tórshavnar Marathon er á skránni nú sunnudagin, 12. juni. 

Langi teinurin, ið rennast skal, merkir, at rennararnir skulu nakað út um Havnina, og tað ávirkar ferðslu á ymsum strekkum í ymskum tíðarbilum.

Mest merkisvert er tað helst, at vegurin frá rundkoyringini við Eysturoyartunnilin til Kaldbaksbotn er stongur frá klokkan 13 til 19, og at Eysturoyartunnilin og Kollafjarðartunnilin eru stongdir. Bilar skulu í staðin koyra eftir Oyggjarvegnum, upplýsir Tórshavnar kommuna.


Mynd: torshavn.fo

Langa renningin merkir sjálvandi eisini, at ferðslan í høvuðsstaðnum er nógv tarnað.



Mynd: torshavn.fo

Til ber at síggja fult yvirlit á torshavn.fo

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2022

Nýggja Bridgehúsið í Gundadali reist

Tað var í apríl í fjør, at býráðið samtykti eitt tilmæli frá mentamála- og fíggjarnevndini um heimild at gera avtalu um endurgjald og um staðseting av nýggjum bridgehúsi. Longu nú er tað reist

Gamla Bridgehúsið - fyrrverandi HB-húsið - skal takast niður skjótt. Økið skal vera torg

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Arbeiðið at byggja nýggja bridgehúsið hevur gingið skjótt og væl. Í vikuni var reisigildi, sum varð hátíðarhildið í gamla Bridgehúsinum, sum nú syngur seinasta ørindi og verður niðurtikið fyrsta dagin.

Við borðhaldið segði Heðin Mortensen, borgarstjóri, at sjáldan hevði hann upplivað ídnari fólk at fáa nakað frá hondini, eins og at samarbeiðið við Bridgefelagið hevur verið heilt einastandandi.

Tað eru nú nøkur ár síðan, at nevndin fyri Brigdehúsið vendi sær til kommununa viðvíkjandi eini varandi loysn fyri Brigdehúsinum í Gundadali. 

Samskift varð síðan við Bridgehúsfelagið um yvirtøku av húsinum og endurgjald í tí sambandi, nú torgverkætlanin í Gundadali var farin í gongd.

Heðin Mortensen nevndi, at tað var so seint sum í apríl í fjør, at býráðið samtykti eitt tilmæli frá mentamála- og fíggjarnevndini um heimild at gera avtalu um endurgjald og um staðseting av nýggjum bridgehúsi.

Staðsetingin bleiv so nærum beint yvir av verandi Bridgehúsi. Og longu nú er húsið reist.

Seinasta verkætlanarstigið í Tórsvallarætlanini, sum eisini er partur av kravdum umstøðum til altjóða stadion, er torgið uttan fyri sjálvt stadion. Gamla Bridgehúsið er partur av hesum øki og skal tí takast niður.

Talan er um alt tað stóra økið hinumegin vegin, sum skal liva upp til býarskipanarlig krøv samsvarandi heildarætlanini fyri Gundadal, har hetta økið er høvuðsportalur til Gundadal frá miðbýnum.

Tórshavnar kommuna

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2022

Minning um vinin Niels Midjord

-

 

SkrivaÐ:

Minningarorð/holgar

Lítið vardi tað meg, tá vit tosaðu saman fríggjadagin, at hetta skuldi blíva seinasta samrøðan við teg her á fold. Vit mundu tosa saman í góðan tíma, tú av Ríkissjúkrahúsinum í Keypmannahavn, og eg uttan fyri Rokoko í Norðagøtu, har eg bíðaði eftir Eriku, ið var farin inn at keypa.

Tú var glaður fyri, at viðgerðin hevði riggað væl og fortaldi mær, at tú føldi teg sera væl. Eg var sera fegin um, at tann meinbogi, ið ein blóðtøppur er, var farin afturum, og at vit aftur kundu taka táttin upp við tónleikinum. Tú bað meg heilsa Eriku, og tú gleddi teg til pannukakurnar, ið eg faktiskt lovaði, at hon skuldi gera, tá nú tú og Jaspur skuldu koma vestur aftur at gera lidna verkætlanina, har tú sum fyrsti føroyingur spælir svenskan, tvíarmaðan lutt inn.

Men skjótt er Harranum um. Leygardagin, tá tú vart komin heim aftur til Føroya, fór tú frá okkum. Tað var, sum um tíðin stóð still, tá Jaspur ringdi til mín og segði, at tú var deyður.

Niels, eg var so heppin at kenna teg, og okkara vinskapur hevur givið mær nógv. Títt gittarspæl, tín rødd, tínar umsetingar. Bara tað at vera saman við tær, var ein uppliving. Nú tagnaði alt brádliga, alt ov brádliga.

Niels, tú var eisini ein, ið tordi at tosa Roma ímóti og ræddist ikki marionettdukkurnar. Tú var heldur ikki limur í P/F Interrós, ið stórskaldið Poul F. ávaraði ímóti, og sum framvegis sýnist at hava gróðrarlíkindi í føroyska mentanarlívinum. Tú var helst alt ov stórur mentamaður til slíkt.

Eg havi mist ein góðan vin og lærumeistara. Takk fyri løturnar, Niels. Eg takki fyri, at eg kom at kenna teg, og eg vildi havt teg her leingi afturat, men Harrans vegir eru ikki okkara. Vit síggjast aftur.

Við kirkjugarðsins hvíta, fjálga lið,
har troyttar lagnur finna sálarfrið.
Har farnir vinir sova sælan blund,
ein dag vit aftur seta teimum fund.

Friður veri við minninum um vinin og mentamannin Niels Midjord.

holgar

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2022