Dimma fær í posa og sekk

Dimmalætting fær nógv tann størsta miðlastuðulin í hesum umfarinum. Heilar 667.000 krónur

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Nú vit nærkast ólavsøku kemur miðlastuðulsnevndin sum ketta úr høvdatroði við verkætlanarstuðli til tað, sum er eftir av árinum.

Tilsamans 56 umsóknir komu inn og trettan teirra vóru játtaðar.

Nógv tann størsti avtakarin á hesum sinni er Dimmalætting, sum hevur fingið játtan til sjey verkætlanir. Tann størsta av teimum er upp á heilar 242.903,85 krónur, sum er lítið minni enn stuðulin sum Sosialurin fær tilsamans.

Sosialurin hevur fingið játtað stuðul til fýra verkætlanir og fær 283.420 krónur úr landskassanum í verkætlanarstuðli.

Knassar, sum rekur Portal.fo og miðlarnir undir Portalinum, hevur fingið játtan til eina verkætlan upp á 70.000 krónur.

FM1 hevur fingið minst í stuðli. Tað bleiv til eina verkætlan upp á 60.000 krónur.

Tær flestu av verkætlanunum byrja komandi hálvár. Mannagongdin er tann, at helvtin av upphæddini, sum er játtað, verður goldin, tá ið verkætlanin byrjar. Hin helvtin verður rindað, tá ið framleiðslan er liðug, sigur Mentamálaráðið.

Av játtanini á 1,4 milliónir krónur, sum eru settar av til verkætlanarstuðul, verður beint undir 1,1 milliónir krónur brúktar til tær 13 umsóknirnar. Góðar 300.000 krónur eru eftir á verkætlanarstuðulsjáttanini fyri 2022. Hesar vera veittar út eftir nýtt stuðulsumfar í heyst.

Umframt játtan á 1,4 millióniur til verkætlanarstuðul eru framvegis 600.000 krónur, ið verða latnar sum rakstrarstuðul, grundað á lønarútreiðslur fyri undanfarna roknskaparár. Umsóknir til henda partin verða eisini viðgjørdar í heyst.

VP og Norðlýsið, sum annars hava fingið miðlastuðul seinastu árini, hava ikki fingið verkætlanar stuðul hesaferð.

Upphæddir tilsamans

Dimmalætting kr. 667.223,26
Sosialurin kr. 283.420,- 
Knassar / Portal.fo kr. 70.000,-
FM1 kr. 60.000,-

Hesar verkætlanir fingu stuðul hesaferð

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. juli 2022

Smáar 40 milliónir í avlopi

Ársúrslitið hjá Effo í 2021 er eitt lítið vet verri enn í 2020, sum annars var besta árið nakrantíð

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Birgir Nielsen, Nira

Tað hevur aftur gingið sera væl hjá orkufelagnum Pf. Effo í 2021. Ársúrslitið gjørdist eitt avlop á 39,5 milliónir krónur, sum bert er 300.000 krónur lægri enn í 2020, sum annars besta úrslit nakrantíð hjá Effo.

Vinningsbýtið til partaeigararnar gjørdist 29 milliónir krónur.

Rakstrarroknskapurin
Samlaða sølan hjá Effo øktist munandi í 2021. Samlaða sølan í 2021 í móðurfelagsroknskapinum var 972,2 milliónir krónur, sum er heilar 202 milliónir krónur ella 26 prosent hægri enn í 2020. Orsøkin sambært ársfrágreiningini hjá Effo er upplýst at verða hækkandi oljuprísur og eisini ein hækkaður dollarakursur, sum er gjaldoyra, sum olja vanliga verður keypt við.

Tí skal økta sølan á 26 prosent síggjast í eini tilsvarandi øktum vørukeypið av serliga oljuúrdráttum, sum harvið ávirkar ein øktan søluprís í 2021.

Bruttovinningurin, sum er munurin millum samlaðu søluna og framleiðslukostnað, minkaði úr 139 milliónum í 2020 til 136,9 milliónir krónur í 2201. Minkingin er 2 milliónir krónur, ella 1,5 prosent.

Úrslitið áðrenn avskrivingar og rentur, eisini nevnt ebidta, var 64,6 milliónir krónur í 2021, sammett við 63,3 milliónir krónur í 2020. Hækkingin var 1,3 milliónir ella 2 prosent.

Partafelagsskattur at rinda var 10,9 milliónir krónur av úrslitinum áðrenn skatt á 50,4 milliónir krónur í 2021. 

Ársúrslitið fyri 2021 vísir eitt avlop upp á 39,5 milliónir krónur sammett við 39,8 milliónir í 2020. Talan er um eina marginala minking í ársúrsltinum á -0,8 prosent í 2021.

Av ársúrslitinum hevur aðalfundurin samtykt at rinda eigarunum 29 milliónir krónur í vinningsbýti.

Fíggjarjavnin
Fíggjarjavnin hjá Effo javnvigaði í 2021 við 358,1 milliónum krónur, sum er 79 milliónir meira enn í 2020.

Støðisogn íalt var 181 milliónir krónur í 2021 sammett við 155,6 milliónir í 2020. Serliga sæst at kapitalpartar í atknýttum feløgum í 2021 eru øktir við 28 milliónum krónur.

Ogn í umferð er somuleiðis økt úr 278,7 milliónum í 2020 til 358,1 milliónir krónur í 2021.  

Samlaða skuldin hja Effo øktist úr 148,9 milliónum til 215,9 milliónir krónur í 2021, sum svarar til eina øking á 25,6 milliónir krónur, ella 17 prosent.  Langfreistaða skuldin var í 2021 41,5 milliónir krónur og stuttfreistaða skuldin 174,5 milliónir krónur.

Eginpeningurin hjá Effo í 2021 var 139,5 milliónir krónur, íroknað tær 29 milliónirnar, sum vóru avsettar til vinningsbýti í 2021.

Trygdarevnið, sum er er eginpeningur í mun til samlaðu skyldur, var 38 prosent í 2021, sammett við 46 prosent í 2021.

Gjaldførið hjá Effo, um hugt verður eftir gjaldførislutfallinum, er økt úr 92 í 2020 til 102 prosent í 2021. Tøkur peningur við ársenda 2021 20 milliónir krónur.

Ognaravkastið, sum sigur hvussu rakstrarlønsemið hevur verið í mun til samlaða fíggjarjavnað, var 14 prosent í 2021, sammett við 19 prosent í 2020. Hóast eitt fall er framvegis talan um eitt gott ognaravkast.

Eginpeningsavkastið, sum vísir hvat úrslitið hevur givið eigarunum í avkastið á eginpeninginum, var 29 prosent í 2021 móti 27 prosent. Hetta er eisini eitt gott avkast. Somuleiðis má viðmerkjast at eigaranir hava fingið 29 mió.kr. útgoldnar, sum má metast at vera gott.

Samanumtikið má aftur í ár staðfestast, at Effo hevur haft ein stak góðan roknskap fyri 2021. Raksturin hevur verið góður og hevur Effo megna í mong ár at hava góð og støðug rakstrarúrslit.

Effo upplýsir í roknskapinum, at talið av starvsfólkum í 2021 var í alt 100 ársverk. 

Stjóri í Pf. Effo er Janus Thomsen. Nevndarformaður er Árni Rasmussen.

Í roknskapinum verður upplýst, at Pf. Tjaldur og Kolan Aps, Hirtshals (eitt felag hjá Gullak A. Madsen, -red.), hava avgerðandi ávirkan á Pf. Effo. Hetta merkir at teir samanlagt eiga meira enn 50 prosent ella sita á meirlutanum av stemmunum í felagnum.

Greiningin er gjørd av Birgir Nielsen, frá ráðgevarafyritøkuni Nira Sp/f

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. juli 2022

Nólsoyarpáll fingið nýtt pláss

Hópin av fólki var møtt upp i Vágsbotni, nú standmyndin av Nólsoyar Pálli er tikin fram aftur og royndarætlan sett í verk í økinum

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Fyrrapartin fríggjadagin var hátíðardømur í Vágsbotni í sambandi við, at standmyndin hjá Hans Paula Olsen av Nólsoyar Páll nú eftur er at síggja í almenna rúminum í Havn.

Eftir av hava verið goymdur burtur í eina tíð, er standmyndin nú sett á ein klett, sum stendur úti í sjónum í smábátahavnini á Vestaru vág.

Talan er um eina royndarætlan.

Sverri Egholm tók myndirnar

Fleiri myndir her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. juli 2022

Evropeiski miðbankin hækkar rentuna við 0,50 prosentstigum

Fyri fyrstu ferð í 11 ár hækkar evropeiski miðbankin rentuna

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Evropeiski miðbankin (ECB) hækkar sína rentu við 0,50 prosentstigum upp til 0,00 prosent.

Tað er fyrstu ferð síðani 2021, at miðbankin hækkar rentuna, og hetta er munandi meira enn tey 0,25 prosentstigini, sum væntað varð, at rentan fór at hækka, skrivar Danmarks Radio.

Væntað verður at danski tjóðbankin eisini fer at hækka sína rentu av tí sama. 

Rentuhækkingarnar vera gjørdar í einari roynd at byrja fyri ógvuligari príshækkan. Við at rentan verður hækkað, verður tað dýrari at læna pengar, og tað verður meira lokkandi at spara upp.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. juli 2022

BankNordik hækkar rentuna

Tað verður eitt sindur dýrari at læna pening, meðan minni skal gjaldast í negativari rentu av innlánum - rentubroytingarnar fáa tó ikki gildi fyrr enn 5. september

(Savnsmynd: BankNordik)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Á fundi 21. juli avgjørdi evropiski miðbankin (ECB) at hækka rentuna við 0,5 prosentstigum. Rentuhækkingin var væntandi, og hevur til endamáls at tálma inflatiónini, ið hevur verið hækkandi seinasta árið. 

Í kjalarvørrinum á fráboðanini hjá ECB boðaði danski tjóðbankin frá somu rentuhækking, og hetta hevur nú við sær, at BankNordik í næstum fer at hækka bæði innlánsrentur og útlánsrentur.

- Rentubroytingin merkir, at rentan á øllum innlánum og útlánum við broytiligari rentu fer at hækka. Tað verður eitt sindur dýrari at læna pening, meðan minni skal gjaldast í negativari rentu av teimum innlánum, sum kundarnir hava í bankanum, sigur Árni Ellefsen, forstjóri í BankNordik.

Fyri privatkundar fara innlánsrentur at hækka við upp til 0,5 prosentstigum, meðan útlánsrentur fara at hækka við 0,4 prosentstigum. Fyri vinnukundar fara innlánsrentur at hækka við upp til 0,3 prosentstigum, meðan útlánsrentur fara at hækka við 0,5 prosentstigum.

Rentubroytingin fær gildi 5. september.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. juli 2022

Betri banki hækkar rentur og strikar negativa innlánsrentu fyri privatkundar

Fyri privatkundar hækkar útlánsrentan 0,40 prosentstig. Samstundis er avgerð tikin um, at privatkundar ikki skulu gjalda negativa rentu av innistandandi eftir 1. september

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Grundað á, at altjóða rentustøðið er hækkað munandi seinastu tíðina umframt, at rentan hjá danska tjóðbankanum er hækkað 0,50 prosentstig, hækkar Betri Banki rentuna 1. september 2022. 

Fyri privatkundar hækkar útlánsrentan 0,40 prosentstig. Samstundis er avgerð tikin um, at privatkundar ikki skulu gjalda negativa rentu av innistandandi eftir 1. september 2022. 

Rentan hjá vinnukundum hækkar 0,50 prosentstig fyri bæði út- og innlán. 

- Rentuhækkingin merkir, at okkara kundar skulu gjalda millum 0,40 og 0,50 prosentstig meira í rentu á sínum lánum, kredittum og ábyrgdum. Hinvegin merkir tað eisini, at negativa innlánsrentan, sum í dag er -0,75 prosent, verður -0,25 prosent fyri vinnukundar, meðan privatkundar ikki skulu gjalda negativa rentu, sigur Olav Guttesen, stjóri í Betri Banka. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. juli 2022

Sheep og Rumbul nøgd við eina góða avtalu

Leiðslan í Sheep og leiðslan í Rumbli eru samd um, at Rumbul yvirtekur Sheep, eftir at partarnir hava samráðst seg til eina góða avtalu. Nú skal Kappingarráðið taka endaliga støðu til keypið

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Rumbul yvirtekur Sheep, eftir at partarnir í samráðingum eru komnir á samt um rætta prísin. Sølan kom í lag eftir samrøður millum partarnir, sum endaðu við samráðingum, ið førdu til avtaluna, sum nú liggur á borðinum.  

- Hetta hevur verið ein líðandi gongd, og vit sóu, at okkum stóð í boði at yvirtaka eina vælrikna fyritøku. Tað stóð eisini eigarunum í Sheep frítt at selja til onkran annan, men eg meti, at báðir partar í hesum føri eru komnir til eina skilagóða og rímiliga avtalu, sigur Rói Ørvarodd, stjóri í Rumbli.

- Vit hava bygt upp eina fyritøku, sum vit hava roynt at rikið á skynsamasta hátt. Vit eru errin av Sheep, men nú var ein møguleiki hjá okkum at selja fyritøkuna fyri ein nøktandi prís, og tað eru vit fegin um. Hetta gevur eisini okkum møguleika at royna nýggjar leiðir, sigur Lis Waagstein, stjóri í Sheep. 

Rói Ørvarodd upplýsir, at handlarnir frameftir verða riknir hvør sær sum Rumbul og Sheep – hvør eftir sínum leisti. 

Kappingarráðið skal taka endaliga støðu til yvirtøkuna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. juli 2022

Heilsufrøðiliga starvsstovan: Framvegis fuglakrím hjá villfugli í Føroyum

Eftir at hava kannað fleiri fuglar í mai og juni, er sjúkan staðfest hjá skúgvum, svartbakum og súlum, sum vórðu funnar ymsastaðni í landinum

(Mynd: hfs.fo)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í desember 2021 varð fuglakrím fyri fyrstu ferð staðfest í Føroyum.

Tá boðaði Heilsufrøðiliga starvsstovan frá, at tveir skúgvar høvdu fingið staðfest sjúkuna, og varð heitt á fólk um at boða frá, um tey sóu deyðan fugl.

Í januar varð sjúkan síðani staðfest hjá einum fugli afturat. Hesaferð varð talan um ein svartbak, og eftir at hava kannað fleiri fuglar í mai og juni, er sjúkan staðfest hjá fleiri fuglum afturat ymsastaðni í landinum.

Flestu kanningarnar vóru av skúgvi. Harafturat vóru eisini kanningar av súlu, svartbaki, ternu, havhesti, ritu og dúgvu. Av hesum vóru funnin positiv fyri fuglakrím, HPAI H5N1 í níggju skúgvum, tveimum svartbakum og tveimum súlum. Fuglarnir vóru í Skúvoy, Suðuroy, Vágum, Streymoy og Eysturoy.

At fuglakrím varð staðfest í skúgvi og nú eisini í súlu var ikki óvæntað, eftirsum tey seinasta heyst staðfestu fuglakrím hjá skúgvi í Hetlandi, og seinni eisini hjá súlu í Skotlandi. Svartbakur verður lættliga smittaður av fugli, sum hann tekur, skrivar Heilsufrøðiliga starvsstovan, sum framvegis mælir til, at fólk so vítt gjørligt byrgja fyri, at heimafuglur kemur í samband við villfugl.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. juli 2022

Magnus skal standa á odda fyri Tvátti

Tváttur reinsarí og vaskarí hevur fingið nýggjan leiðara. Hans Jacob Kollslíð sum seinastu tvey árini hevur verið leiðari á virkinum, fer aftur í sítt starv á miðnámi

Magnus Jørmundsson og Hans Jacob Kollslíð (Mynd: Tváttur)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað verður Magnus Jørmundsson, sum framyvir verður leiðari á Tvátti, sum er reinsarí og vaskarí.

Magnus Jørmundsson er 35 ára gamal, og er útbúgvin Cand. Merc. frá Aalborg Universitet. 

Hans Jacob Kollslíð, sum hevur verið leiðari á virkinum hesi seinastu tvey árini, fer aftur í sítt starv á miðnámi, haðani hann hevur havt farloyvi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. juli 2022

33 nýggj grundstykki á Sandi

Eisini er avtalað gjørd um keyp av grundøki til nýggjan barnagarð

Heri Sverrason, borgarstjóri í Sands kommunu, skrivar undir avtalu við J&K Petersen (Mynd: Sands kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Sands kommuna fer nú undir at útstykkja uppi á ryggi, nevnt Skarðsbøur.

Útbyggingin er upp á 33 grundstykkir, sum verða gjørd byggibúgvin. Arbeiðið sum J&K Petersen skal gera, skal byrja 15. august.

Sum framhald av nýggju útstykkingini, er ætlanin at byggja nýggjan nýmótans barnagarð. Avtalað er gjørd um keyp at grundøki til barnagarðin, sigur Sands kommuna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. juli 2022

Her er ikki loyvt at koyra

Fýra bilførarar fingu klipp eftir lítlari løtu mikudagin, tá løgreglan gjørdi átak í Marknagili

(Mynd: Google Maps)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað er ikki loyvt at koyra frá Janusargøtu og oman til útkoyringina á Hans Andriasar gøtu úti í Marknagili í Havn.

Hetta máttu fýra bilførarar ásanna mikudagin, tá løgreglan stóð fyri teimum. Útkoyringin er nevniliga bara til bilar, sum koma eftir Hans Andriasar gøtu fram við Skúlanum á Fløtum, og ætla sær út á Marknagilsvegin.

Eftir stuttari løtu vóru fýra bilar steðgaðir, og allir fýra bilførararnir fingu klipp í koyrikortið.

- Tá hatta kann fáast eftir lítlari løtu, vera vit nokk aftur har úti onkran dagin, verður sagt av løgreglustøðini.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. juli 2022

Menninir sita á tungu nevndarsessunum

Í almennum nevndum og ráðum er yvirskipaða kynsbýtið soleiðis, at menn sita í 63 prosent av nevndarsessunum, meðan kvinnur sita í 37 prosent av sessunum. Tað vísti ein lýsing, sum Javnaðarflokkurin á Fólkatingi gjørdi í 2020

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Í 2020 gjørdi Javnaðarflokkurin á Fólkatingi eina lýsing av vantandi javnstøðuni í Føroyum.

Partur av tí arbeiðinum snúði seg um kynsbýtið í almennum nevndum og ráðum. Yvirskipaða kynsbýtið vísti, at menn sótu í 63 prosent av nevndarsessunum, meðan kvinnur sótu í 37 prosent av sessunum.

Sambært javnstøðulógini skal kynsbýtið í almennum nevndum vera umleið javnt, og í undantøkum verður miðja ímóti, at annað kynið ikki umboðar meira enn 60 prosent av sessunum. Yvirskipaða kynsbýtið er sostatt rættiliga tætt uppat tí, sum javnstøðulógin áleggur.

Hyggja vit tó eftir kynsbýtinum í teimum nevndum og sessum, sum geva mest í persónligari samsýning, so er myndin øðrvísi: Av teimum 11 sessunum, sum geva størsta samsýning, sita menn í níggju, meðan kvinnur bert sita í tveimum sessum.

Tað sæst altso ein greiður samanhangur millum lønsemi og kyn í nevndar- og ráðsessum. Kvinnur sita meira sannlíkt í minni lønsomum nevndum, meðan menn meira sannlíkt sita sum formenn, tá ið samsýningin er høg.

Greiningin vísir eisini sum heild, at javnstøðan yvirhøvur er góð, har sum lønsemið er lágt, men at menn eru sterkt yvirumboðaðir í hægst avløntu nevndarsessunum.

Greiningin kann lesast her.

Parturin um almennar nevndir og ráð er á síðu 56.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. juli 2022

Alt virksemið hjá IRF ISO-góðkent

Við ISO-góðkenningunum átekur IRF sær at arbeiða við munadyggum loysnum innan fyribyrging, innsavning, viðgerð og hagreiðing av burturkasti frá borgarum og virkjum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í juni mánað varð innan- og uttanhýsis ISO-skoðan framd hjá IRF, og nú eru allar deildir hjá IRF góðkendar sambært ISO-14001 fram til juli 2025.

Alt virksemið hjá IRF fekk á fyrsta sinni ISO-góðkenning í fjør, tí árini frammundan vóru tað bara tvær deildir hjá IRF, Oljureinsiverkið og Serhøllin, sum vóru umfataðar av umhvørvisstýrisskipanini ISO-14001.

Umframt at allar støðirnar hjá IRF nú eru ISO-góðkendar, hevur IRF fingið ISO-góðkenning fyri at hava sett heimsmálini hjá ST í verk.

Umhvørvispolitikkurin hjá IRF tekur støði í seks av teimum 17 heimsmálunum hjá ST fyri burðardygga menning, og hann útgreinar kós felagsins í arbeiðinum fram ímóti at gera Føroyar reinari og burðardyggari.

Um ISO-góðkenningarnar

Við ISO-góðkenningunum átekur IRF sær at arbeiða við munadyggum loysnum innan fyribyrging, innsavning, viðgerð og hagreiðing av burturkasti frá borgarum og virkjum.

ISO-leiðsluskipanir eru stýringsamboð, ið verða nýtt kring allan heimin. Endamálið við leiðsluskipanunum er eitt nú at tryggja, at øll starvsfólk arbeiða eftir sama leisti, soleiðis at góðskan á arbeiðinum verður so góð og jøvn sum gjørligt.

Hetta setur stór krøv til eitt nú mannagongdir og skrásetingar, og verður frameftir ein partur av gerandisdegnum hjá flest øllum starvsfólkum hjá IRF.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. juli 2022

Lítil vitan um sálarliga arbeiðsumhvørvið

Skúlunum mangla betri skipanir at taka sær av lærarunum, eisini til at boða frá um arbeiðsskaða, heldur formaðurin í Føroya Lærarafelag

– Arbeiðið hjá læraranum er at fáast við menniskju, og tí fáa lærarar sálarligar stoytir, til tíðir so harðar, at tey fáa skaða av hesum og fella frá í styttri ella longri tíð, sigur formaðurin í Lærarafelagnum (Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

– Vit síggja avleiðingarnar av ótryggum sálarligum arbeiðsumhvørvi, tá limir í Lærarafelagnum leggjast fyri, men vit vita lítið um umstøðurnar annars.

Soleiðis skrivar Jacob Eli S. Olsen, formaður Føroya Lærarafelags í grein í Skúlablaðnum.

Hann sigur, at mann sær ov nógvar støður, har starvsfólk vísa tekin um máttloysa og at enda koppa í starvinum, og hetta hevur stórar avleiðingar fyri gerandisdagin hjá hesum fólkum og avvarðandi teirra.

– Um vit dugdu betur at skipa sálarliga arbeiðsumhvørvið og at hyggja at vandateknum og taka okkum av støðunum, so kundu vit sloppið undan fleiri lagnum, har álítandi starvsfólk fella í fátt, og arbeiðsplássið missir dugnalig starvsfólk.

Jacob Eli S. Olsen vísir á, at vit hava rætt til eitt trygt arbeiðsumhvørvi, bæði tá talan er um fysiska og sálarliga arbeiðsumhvørvið.

Tá talan er um fysiskar vandar í arbeiðsumhvørvinum, eru trygdarskipanir, eitt nú krav um hjálm, trygdarskógvar og aðrar verjur, men tá talan er um at verja okkum ímóti sálarligum vandum í arbeiðsumhvørvinum, so eru fáar verjur og skipanir at tryggja okkum, sigur hann.

– Vit vita ov lítið um sálarliga partin av arbeiðsumhvørvinum, og sálarligir arbeiðsskaðar hjá lærarum eru ikki fráboðaðir sum arbeiðsskaði til myndugleikarnar, um vit hyggja at hagtølunum hjá Arbeiðs- og brunaeftirlitinum. Arbeiðið hjá læraranum er at fáast við menniskju, og tí fáa lærarar sálarligar stoytir, til tíðir so harðar, at tey fáa skaða av hesum og fella frá í styttri ella longri tíð. Skúlunum mangla betri skipanir at taka sær av hesum lærarunum, eisini til at boða frá um arbeiðsskaða.

Skal lærarin gagna børnunum, má hann hava eitt persónligt yvirskot at geva av hvønn einasta undirvísingartíma, og tí hevur arbeiðið fyri sálarliga arbeiðsumhvørvinum í skúlunum so nógv at siga, ikki bara fyri læraran, men eisini fyri næmingarnar, sigur formaðurin í Lærarafelagnum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. juli 2022

Laksatorg á Glyvrum í dag

Summartiltakið hjá Runavíkar kommunu er aftur á skrá í dag. Byrjað verður klokkan 10

(Mynd: Rógvi Langgaard / Laksatorgið)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Í dag er havnalagið niðri á Støð á Glyvrum karmur um stóra Laksatorgið. Umframt smakkiroyndir av rávøru frá Bakkafrosti og undirhald fevnir tiltakið eisini um sølutorg og opið hús á virkinum hjá Bakkafrosti.

Salmona og Gullaksa skipa barnaundirhaldið allan dagin, og har verða teknikappingar, andlitsmáling og sjóselfie. Á pallinum framføra m.o. Ævintýraferðin saman við SWAY. Bátafelagið á Bakka hevur sett kør upp á havnalagnum, har tey hava savnað ymisk sjódjór.

Í stóra tjaldinum er sølutorg, har úrvalið er fjølbroytt, alt frá prýðislutum, hondbundnum vørum, gávulutum og leikum. Eisini endurnýtsla er millum mongu tilboðini.

Stór grill verður sett upp, og fleiri tjøld eru á økinum, har smakkiroyndir av rávøru frá Bakkafrosti verða at fáa.

Virkið hjá Bakkafrosti fer at hava opið hús og bjóða gestum inn at síggja virkið.  Rundvísing verður á framleiðsluvirkinum, har Regin Jacobsen, forstjóri, og Símun P. Jacobsen, sølustjóri, hava framløgur. Rundvísingarnar eru millum klokkan 11 og 14. Harumframt verða smakkiroyndir at fáa í kantinuni, og Magni Christiansen fer at syngja.

Sum nakað nýtt verða listaframsýning og framførsla í gamla íshúsinum og listabrunnurin er opin einum bátaneysti.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. juli 2022

Nógv á skránni á Ljósfestini í ár

Leygardagin 13. august verður aftur Ljósfest í Vági

Í fjør var Ljósfest aftur hildin til heiðurs fyri elverkinum í Botni, sum tá bleiv 100 ár tann 18. juli 2021 (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Leygardagin 13. august verður árligi mentanardagurin í Vági – Ljósfest.

Eins og undanfarna árið, er dagurin samansettur av mentanarligum tiltøkum og tónleiki. Heitið Ljósfest stavar heilt afturi frá 1921, tá vágbingar hátíðarhildu ljósfest fyri Elverkinum í Botni og tað, at streymurin kom til Vágs.

Í fjør var Ljósfest aftur hildin til heiðurs fyri Elverkinum, sum tá bleiv 100 ár tann 18. juli 2021. Ljósfestin í fjør, sum tó varð hildin á heysti, var ein samanrenning mentanarligum, søguligum og tónleikaligum tiltøkum.

Í ár skipar Vágs Kommuna aftur fyri Ljósfest. Mentanardagurin verður, sum áður nevnt, leygardagin, 13. august, og hevur dagurin eina fjølbroytta skrá, sum byrjar klokkan 11.

Úr skránni kann nevnast, at barnatiltak verður á pallinum í miðbýnum, listaframsýning verður í Miðlatúni og sølutorg við hondvirkaðum lutum verður í tjaldinum, skrivar Vágs kommuna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. juli 2022

Johannudagurin í Vági verður 3. september

Johannudagurin var fyrstu fer fyriskipaður í september í fjør, og dagurin eydnaðist sera væl, og er avgjørt at skipa fyri Johannudegi aftur í ár – talan er um ein maritiman familjudag, sum fyrigongur á keiøkinum og á Vágsfirði

(Mynd: Vágs kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Leygardagin 3. september verður árligi Johannudagurin í Vági.

Talan er um ein maritiman familjudag, sum fyrigongur á keiøkinum og á Vágsfjørði.

Johannudagurin var fyrstu fer fyriskipaður í september í fjør, og dagurin eydnaðist sera væl. Avgjørt er at skipa fyri Johannudegi aftur í ár, og temað er tað sama – ein maritimur familjudagur í Vági.

Dagurin snýr seg um sluppina Johonnu TG326 og tað maritima, sum er í, á og kring Vágsfjørð, skrivar Vágs kommuna.

Fyrireikingarnar til dagin eru í gongd, og endaliga skráin kemur seinri. Men longu nú kann upplýsast, at Johannudagurin 2022 kemur m.a. at innihalda bryggjudans við Hans Jacob Hjelm og vinmonnum, stórt vatnkríggj og eitt syngið við á fjørðinum við Johonnu og grindabátunum. Eisini verða kajakkirnar á fjørðinum, skattaveiða fyri børn, livandi havdjór at síggja í kørum á keiini og Agnes Mols Mortensen fer at vísa ymiskan tara, skrivar kommunan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. juli 2022

Ólavsøkukabarett aftur í ár

Kabarettbólkurin bjóðar øllum í sjónleikarhúsið á ólavsøku

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Sagt verður, at “tað er einaferð um árið, at ólavsøkukabarettin er”, og í ár er einki undantak, sigur sjónleikarhúsið.

Kabarettbólkurin bjóðar øllum vælkomin í Sjónleikarhúsið á ólavsøku.

Kabarettin verður mannað av Bjørk Búadóttir Tórgarð, Edvin H. Niclasen, Elias Magnussen, Johanna Roos Slættanes og Katrin Joensen-Næs, sum eisini leikstjórnar.

Á tónleikapallinum eru Vinjar Egilsnes Petersen og Kristian Pauli Ellefsen.

Turpin Djurhuus er ljóssniðgevi og tað er Havnar Sjónleikarfelag, sum framleiðir kabarettina.

Atgongumerki kunnu keypast við dyrnar ein tíma áðrenn sýning ella á atgongumerki.fo.

Sýningarnar vera hesar:
27 juli kl. 20
28 juli kl. 18 og 20
29 juli kl. 18 og 20
30 juli kl. 20
31 juli kl. 20

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. juli 2022

Faroe Pride aftur eftir tvey ára steðg

Mikudagin verður Faroe Pride aftur. Elisa Vang setir ársins pride

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Mikudagin 27. juli verður Faroe Pride aftur eftir ein tvey ára steðg. Elisa Vang setir ársins pride, meðan Sway, Guðrið Hansdóttir, Eyðun Nolsøe, Marius DC og Siriously fara at framføra. 

Ársins Pride skrúðgonga byrjar, sum vanligt, við Tórsvøll. Upphiting byrjar við Tórsvøll kl. 15.30 saman við Havnar Hornorkestri. Skelti, fløgg og annað litfagurt tilfar verður býtt út til luttakararnar, og eisini verður dansur og andlitsmáling.

Hitað verður upp á staðnum, og síðani fer skrúðgongan oman gjøgnum Hoydalsvegin, ígjøgnum miðbýin og inn á Vaglið, sum er stongt av til tiltakið. Sum vanligt fer mannamúgvan at hoyrast og síggjast aftur og á sín egna hátt seta lív og ælabogalitir á Havnina lítla ólavsøkuaftan.

LGBT+ Føroyar heitir tí á allar føroyingar, ið ynskja einar fjølbroyttar, javnrættar og rúmligar Føroyar um at møta fjølment upp til Faroe Pride 2022 – til gaman og álvara.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. juli 2022

Amerikanskur rokkbólkur á Summar Festivalin

Steelheart bjóðar fangandi rockhitt, framfýsin gittarriff og framúr sangara

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Amerikanski rockbólkurin Steelheart fer at spæla á Summar Festivalinum í august. Bólkurin spælir klassiskan gittarrock og hevur hittað við sangum sum "I’ll Never Let You Go", "She’s Gone" og "We All Die Young".

Bólkurin hevur sín uppruna í Connecticut í USA, men tá ið tónleikararnir fluttu til Los Angeles, fingu teir plátusáttmála og góvu fyrstu plátuna út í 1990. Hon seldi til gull í USA, og tað er av hesari útgávu, at flestu av kendu sangunum hjá bólkinum eru. Bólkurin hevur havt sangir á Billboard hitlistum og hevur eisini hittað uttanfyri USA. Nógvir rockáhugaðir føroyingar munnu hava sæð videoløg hjá teimum á MTV.

Miljenko Matijevic, sum er tiltikin góður rocksangari, er oddamaður í Steelheart. Tá ið hann var seks ára gamal, flutti Miljenko saman við familjuni úr Kroatia til USA at búgva. Miljenko droymdi um at blíva rocksangari, og í 1980 fór hann upp í fyrsta bólkin. Miljenko Matijevic er kendur sum framúr sangari og kann veruliga fara á flog við røddini. Hann legði rødd til leiklutin hjá Mark Wahlberg í kenda filminum Rock Star, ið kom út í 2001, og onkur sangur úr filminum er við á setlistanum hjá Steelheart.

Steelheart bjóðar fangandi rocksangir, flottar balladur og nógv framfýsin gittarriff. Stutt sagt verður tað ein rockkonsert av góða, gamla slagnum, tá ið Steelheart fer at spæla á Vágsbø.

Summar Festivalurin verður hildin dagarnar 4. til 6. august.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. juli 2022

Swangah fer á Vágsbø

Føroyski rappbólkurin spælir á Summar Festivalinum

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Swangah fer at rista Vágsbø við náttarframførslu á ársins Summar Festivali.

Swangah er nakað heilt fyri seg í føroyskum tónleiki. Rappbólkurin hevur víst høgt flog, tá ið tað kemur til orð og løg, og teir hava stóra undirtøku millum fólk.

Swangah kom sum ein summaródn inn á føroyska tónleikapallin við fyrstu útgávuni í 2011, og síðani hava teir latið aðrar útgávur frá sær. Teir hava eisini samstarvað við aðrar bólkar og sangarar á einstøkum sangum.

Swangah er heimligt rapp á høgum stigi. Teir bæði rósa og revsa í sínum væl skrivaðu tekstum, og teir duga eisini at gera fangandi niðurløg. Swangah hevur vunnið fleiri heiðurslønir fyri tónleikin.

Fyrr í vikuni kunngjørdi Summar Festivalurin fýra onnur føroysk nøvn, sum eisini spæla á festivalinum í august. Talan er um Eyðun Nolsøe, Páll Brim, Hjalmar & Dagfinn og Eyðun Jacobsen.

Summar Festivalurin verður hildin dagarnar 4. til 6. august.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. juli 2022

Eivør, RSP og Tinganest áttu kvøldið

Føroysku tónleikararnir vóru stóru stjørnurnar á seinasta kvøldinum á fyrsta G! festivalinum eftir korona

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Fólkið elskar Eivør Pálsdóttir – eisini við reyðum og bláum hári.

Við eini framúr góðari konsert á gøtusandi leygarkvøldið prógvaði Eivør enn einaferðaftur at hon er tann størsta. Ongin yvir og ongin við síðuna av hennara hátign.

Eivør, væl hjálpt av superbólkinum Mattias Kapnas, Mikael Blak og Per I. Højgaard Petersen, gav eitt sjóv í heimsflokki einaferð enn. Góðir tekstir, góðir melodiir og ein ljóðmynd so fjølbroytt og litrík, at tað minnir um ein málning av Michelangelo.

Jú, tað er nógv hent síðan unga Eivør einaferð í nullunum, á sama stað, við mentorinum Bill Bourne, sála, við sína lið, á stillføran hátt kyktu tankan um, at Syðrugøta við hesi gentuni átti eitt talent, ið hevði møguleika fyri at leggja heimin fyri sínar føtur.

Eitt av hæddarpunktunum á konsert Eivarar í gjárkvøldið var, tá Ásgeir Trausti úr Íslandi kom á pallin at syngja ein sang saman við henni.

Ásgeir hevði framman undan havt sína konsert á stóra palli. Hann tykist framvegis líka innhugsin sum hann var tá hann var á G! seinast – nærmast uttan at siga nakað við áhoyrarnar. Seinast tyktist tað leiðiligt, men so er ikki longur. Tí tónleikur Ásgeirs vinnur – hansara løg eru ótrúliga fangandi, ikki so undarligt, at hann hevur ment seg til at gerast ein av størstu tónlistafólkum Íslands.

“Lær meg at dansa”

Og nú mundu vit heilt gloymt Teit, sum fekk høvið at byrja konsertrøðina á sandinum hetta seinasta kvøldið á G!

Teitur er eisini fastur gestur á G! og kundi hugleiða um sínar upplivingar heilt aftur til uppruna G! festivalin tíðliga í øldini.

Tað góða við Teiti er, at hann ikki longur virkar so stirvin á pallinum, sum hann var um ta tíðina tá G! byrjaði. Teitur er vorðin meira fríur á pallinum, skemtar og speiar alla tíðina, og nú er hann vorðin so mikið fríur, at hann gevur dansifrálæru á pallinum. Festligt.

Tónleikaliga klæddi tað framførsluni, at Teitur hevur fingið Benjamin Petersen/Son of Fortune at spæla gittar í orkestrinum og syngja undir.

Og Benjamin var ikki einasti úrmælingurin, sum krúddaði tónarnar hetta kvøldið. Úti á veinginum spældi ein trio av landsins bestu blásarum, Kristina Thede á sax, Ernst Remmel á trompet og Dávur Juul Magnussen á trombon. Super.

Trokan á spæliplássinum

Eisini framman fyri pallin á spæliplássinum var alvorlig trokan hetta leygarkvøldið. Rappararnir úr RSP høvdu fingið pallin rættiliga tíðliga á kvøldið til hetta slag av tónleiki. Men tað bilaði ikki.

Hóast hesin ungi bólkurin lítið og einki hevur givið út, so vórðu áhoyrararnir við upp á skemtið, og ungu áhoyrararnir vóru garrvillid.

Garrvilt gjørdist tað eisini eitt sindur seinni, tá Tinganest trein pallin. Frá fyrstu løtu sang fjøldin við. Hóast tað kanska ikki vóru eins nógv, sum kendu tekstirnar her, sammett við framførslurnar hjá Tinganest á Stakka til festivalin í Sørvági, so var fjøldin tess meira við upp á tað hesaferð.

Ungfólkini klivu upp á herðarnar á hvørjum øðrum fyri at fagna Magnusi, Jakkanum, Holgari og Finni.

Har kókaði.

Jú, eisini leygardagurin á hesum fyrsta G! festivali eftir koronu varð væl eydnaður, hóast regnið hótti fyrr á degnum. Í Syðrugøtu var frálíkt veður. Sólin hevði hug at daga fram, og teir droparnir, ið fullu, órógvaðu á ongan hátt tann góða stemningin á festivalinum. 

Sí fleiri myndir - eisini frá føroyska dansinum í fjósinum - her

Leygarkvøldið, tá Eivør skuldi spæla, fekk G! festivalurin eina logistiska avbjóðing. Tað var flóð, og veðurin oman á sand floymdi yvir. Neyðloysnir máttu takast í brúk, sum myndirnar herundir vísa.

Jan Müller tók hesar myndirnar:

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. juli 2022

Veðrið var vinnarin á G! fríggjadagin

Men har vóru eisini góð tónleikalig upplivilsi – serliga við Daða Freyr og Joe & the Shitboys

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Playa de Gøtusandur kom rættiliga til sín rætt í góða veðrinum í Gøtu seinasta fríggjadag. Hóast høgætt, var lýðka í luftini, og fólk valdu at tveita klæðini av sær fyri at leggja seg á sandin at taka ímóti lívgevandi sólstrálunum, ella blaka seg út í Gøtuvík, sum hevur verið dúliga vitjað av kátum ungfólki hetta vikuskiftið.

Fríggjadagurin gjørdist ein tann mest væleydnaði dagurin á G! Festivalinum í fleiri ár. Og tað er veðrinum fyri at takka.

Men sjálvandi eisini tónleikinum. Tí hóast onkur hevur hug at fýlast á, at tað ikki longur eru eins nógv altjóða nøvn á G!, sum tað plagdi at vera, so borgar G! Festivalurin altíð fyri góðum tónleiki, sjálvt um nøvnini ikki eru so kend.

Loftskotin íslendingur í síðari peysu

Kendasta nøvnini hetta fríggjakvøldið vóru kilenski sviin José González og íslendski Daði Freyr. Tað untist ikki hesum høvunda at uppliva fyrstnevnda, men sum skiltist í gøtutúni, so var hansara framførsla góð, men uttan at vera frábær, tí talan var um ein umgang av friðarligum tónleiki.

Øðrvísi festlig var framførslan hjá Daða Freyr. Framførðslan hjá hesum loftskotna íslendinginum í síðari peysu var sjáldsom. Tónleikagávurnar hevur hann í ólukkumát, men hann vísti eisini at vera ein rættiliga sjáldsamur persónur. Tí gjørdist framførslan øðrvísi.

Hann umbar seg yvir fyri áhoyrarunum, at fasti gittarleikari hansara ikki var við. Hann hevði valt Bali fram um Føroyar, skil hvør í skilja vil. Sostatt hevði Daði bara kvinnuliga percussionistin, Ylva Øien, aftur at sær, sum eisini vísti seg at vera ein fínur sangari. Vantandi gittarspælið vísti seg ikki at órógva framførsluna. Ylva helt rútmuni, og spældi á onkrar tangentar, og Daði sjálvur skrúvaði og snaraði upp á sínar electro-knappar, spældi upp á smá tangentinstrument, haldi at ein moog’ur var høvuðsljóðføri, og so sang og dansaði hann og tók eisini gittararnar fram av og á – hevði eitt nú eina frálíka solo á Fenderbassi.

Treiv í sang hjá Ólavi á Váli

Hann órógvaðist av tí stóra bólkinum av hormonfyltu ovfærakátu tannáringaunglingunum, sum høvdu sett sær fyri at tríva í “Seven Nation Army” millum hvønn sang, eins og vóru teir til fótbóltsdyst.

“Hví?” spurdi Daði eitt sindur órógvaður. “Hetta er mítt show!”.

Men hann tók tað pent, serliga tá hann royndi seg á føroyskum. Fortaldi, at hann hevði hoyrt ein sang í radiolurtinum í bilinum, og ætlaði at royna seg. Og so treiv hann í eina versjón av “Tað er so gott at búgva her í Føroyum” hjá Ólavi á Váli. Ikki eitt eyga turt. Klassi.

Jú, hann dugdi at skemta við áhoyrararnar – royndi seg við nøkrum orðum á føroyskum, men annars gekk tað mesta fyri seg á enskum.

Og so tá hansara Eurovision hitt – “10 Years” og “Think about Things” – komu, fór allur gøtusandur upp at syngja og dansa, Tey vildu øll hava meira, men onki eykanummar kom.

Tamilsk upphiting

Áhoyrararnir – flestu teirra – vóru væl upphitaðir áðrenn konsertina hjá Daða, tí uppi á spæliplássinum høvdu tey fingið eitt musikalskt upplivilsi við sveitsisk-tamilsku sangarinnuni Priya Ragu, sum var ein av góðu upplivingunum hetta kvøldið.

Dansandi lættur electro-r&b-poppur og hon og frálíka orkestur hennara fingu alla fjøldina við upp á tað, hóast tey flestu á staðnum ikki kendu tónleikin frammanundan.

Freak-show

Eftir konsertina hildu Joe & the Shitboys audiens fyri G! publikum. Hetta nú fremsta punknavn á føroyska tónleikapallinum er so mikið nýtt, at tað nærum ikki var til tá G! seinast var hildin, hava nærmast lagt heimin fyri føtur sínar í tíðini, sum er farin síðan seinasta G!.

Er Daði spesiellur, so eru Joe & the Shitboys ikki minni. Neyvan taka teir tað illa upp, at verða kallaðir eitt ‘freak-show”, tí tað er tað. Sangirnir eru láturliga stuttir – ja, so stuttir, at lívligu áhoyrarirnir ikki náa at finna inn í taktina fyrr sligið verður av aftur, og Joe sigur “takk fyri”.

Og millum sangirnar tveitir Joe um seg við fornermilsum móti publikum, og tey elska tað og eru við upp á tað.

Musikalitetur liggur aftan fyri larmin og hánarorðini, og tað er eitt bragd av hesum fýra unglingunum, at teir megna at halda stýr á øllum sangunum. Show’ið koyrir jú nærum út í eitt, so her skal nógv venjing og tilrættislegging til.

Stórliga fagnaða show’ið endaði við gestaupptraðkan av trimum rapparum, Marius DC og Ayphinn og Blómudronginum frá Æðrasoppum, og alt var fantastiskt.

Fleiri myndir frá G! fríggjadegnum

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. juli 2022

Lions og list á ólavsøku

Fountainhúsið í Havn fær í ár ágóðan av ólavsøkuframsýningini hjá Lions Club Tórshavn

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Árliga ólavsøkuframsýningin hjá Lions Club Tórshavn er aftur í ár í Müllers Pakkhúsi í Havn, har bæði ólærd, sjálvlærd og onnur sýna fram síni listaverk. Sum altíð, er endamálið at savna saman pengar til eitt vælgerðarendamál, sum hesaferð eru Fountainhúsið Havn.

Endamálið við stuðlinum hjá Lions Club Tórshavn er at stuðla bæði lokal og nationalt, og hesum endamálinum røkkur Fountainhúsið væl og virðiliga, tí hóast tað er staðsett í Havn, kemur tað eisini øðrum til gagns enn teimum, ið búgva í Havn.

Sálarheilsa fyllir nógv í almenna rúminum og er eitt øki, sum støðugt er undir trýsti, so tí vil Lions Club Tórshavn rætta eina hjálpandi hond, so øll tey, ið koma í Müllers Pakkhús at hyggja at framsýningini og – ikki minst – keypa okkurt listaverk, eru við til at stuðla hesum góða og breiða endamáli.

Opið í fýra dagar
Listaframsýningin í Müllers Pakkhúsi letur upp seinnapartin mikudagin 27. juli og heldur fram ólavsøkuaftan, ólavsøkudag og leygardagin 30. juli. Mikudagin er opið klokkan 16-20, ólavsøkuaftan og ólavsøkudag klokkan 14-20, og leygardagin er opið klokkan 16-20.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. juli 2022

Maggi stóra myndaframsýning í Smiðjuni

Framsýningin er í sambandi við, at 100 ár eru liðin, síðan fyrsti bilur kom til Føroya í 1922

Magnus Gunnarsson (Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Magnus Gunnarsson og Tórshavnar kommuna skipa fyri stórari myndaframsýning í Smiðjuni í Lítluvík á ólavsøku.

Framsýningin er í sambandi við, at 100 ár eru liðin, síðan fyrsti bilur kom til Føroya í 1922.

Umleið 500 myndir eru á framsýningini umframt gamlar lýsingar frá bilstøðum og bilasølum.

Myndir eru av fyrstu bilunum og av bilum og bilaumhvørvi hesi 100 árini.

Bilarnir broytast alla tíðina, og lætt er ofta at tíðarfesta myndir, tá ein bilur er á myndini.

Eisini verður bókin “Fyrsti bilurin 100 ár”, sum Helgi Jacobsen hevur skrivað, latin ókeypis til tey vitjandi.

Framsýningin er opin í fimm dagar - frá mikudegnum 27. juli til og við sunnudagin 31. juli frá kl. 14-21.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. juli 2022

Verkfallið er av: Semja millum SAS og flogskipararnar

Eftir verkfall í tvær vikur, varð semja mánadagin funnin millum SAS og flogskipararnar. Eitt verkfall sum hevur kostað flogfelagnum upp ímóti einari milliard

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Semja er gjørd millum SAS og flogskipararnar um nýggja avtalu. Tað kundu skandinavisku miðlarnir boða frá mánakvøldið.

Verkfallið byrjaði 4. juli og síðani eru umleið helvtin av fráferðum hjá SAS avlýstar. Hetta hevur rakt fleiri enn 270.000 ferðafólk, og hevur kostað flogfelagnum upp ímóti einari milliard krónur.

Talan er um 900 flogskiparar úr Danmark, Noreg og Svøríki, sum nú fóru aftur til arbeiðis.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. juli 2022

Frágreiðing: Helvtin av ES kann verða rakt av turki

Granskarar meta at 46 prosent av landaøkinum hjá ES er í vanda fyri at verða rakt av turki í juli – orsøkin er m.a., at tað hevur regnað ov lítið, og at fleiri evropeisk lond hava verið rakt av hitabylgjum seinastu mánaðirnar

Á markinum millum Sveis og Frakland (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Vandi er fyri, at nærum helmingurin av landaøkinum í ES verður raktur av turki í summar, og hendir tað, kann tað fáa avleiðingar fyri matvøruframleiðsluna, staðfestir ein frágreiðing, sum ES-nevndin hevur almannakunngjørt.

Granskarar meta, sambært frágreiðingini, at 46 prosent av landaøkinum hjá ES er í vanda fyri at verða rakt av turki í juli, og 11 prosent er longu rakt.

Tey londini, sum verða rakt, verða noydd at seta serlig tiltøk í verk fyri handfaring av vatni og orku, og í nógvum av raktu støðunum fer tað at síggjast týðiligt á grøðini, at henni manglar vatn.

Orsøkin til turkin er partvíst, at tað ikki hevur regnað nóg mikið, og at fleiri evropeisk lond hava verið rakt av hitabylgjum í mai, juni og juli.

Fleiri lond í Suðurevropa eru í løtuni rakt av hitabylgju, sum m.a. hevur elvt til  munandi lægri vatnstøði, náttúrueldar og hita, sum er komin uppum 40 stig.

Sambært Ritzau er Italia tað landið, sum er harðast rakt, men vandin fyri turki er eisini øktur í Fraklandi, Vesturtýsklandi, Rumenia, Spania, Portugal og sunnara parti av Grikkalandi. 

Í Spania vænta veðurfrøðingar, at hitin í dag fer at koma upp á 45 stig, men hareftir væntast hitin at minka aftur. Í Danmark væntast hitin í dag at gerast eini 35 stig í parti av landinum. Danska hitametið, sum var sett í 1975, er 36,4 stig.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. juli 2022

– Slíkar hitabylgjur gerast meira vanligar

Ein ógvuslig hitabylgja hevur herjað í Evropa, og í framtíðini kunnu vit vænta fleiri av hasum slagnum, sigur Sebastian Mernild, professari á Syddansk Universitet

Barcelona, Spania (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Ein ógvuslig hitabylgja herjar í løtuni í Evropa, og í framtíðini kunnu vit vænta fleiri av hasum slagnum, so leingi sum lofthválvið á Jørðini framvegis gerst heitari, og miðilhitin økist.

Tað sigur Sebastian Mernild, professari í veðurlagsbroytingum og leiðari á veðurlagsdeplinum á Syddansk Universitet, sum eisini hevur verið við til at skriva seinastu veðurlagsfrágreiðingina hjá ST.

Tá vit liva í einum heimi, sum gerst heitari, fara vit eisini at síggja fleiri ógvusligar hitabylgjur, og koma vit at síggja tær oftari, sigur hann sambært Ritzau.

Í fjør var summarið í Evropa tað heitasta, sum nakrantíð varð skrásett í hesum landspartinum. Miðalsummarhitin í evropeiskum londum varð máldur til eitt stig yvir miðaltalið, sum er mált í tíðarskeiðnum 1991-2020.

Hitabylgjan, sum nú herjar, kemur úr Sahara í Afrika, og er hon síðani komin norðureftir.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. juli 2022

WHO: Korona kann gerast ein avbjóðing í heyst

Á suðurhálvuni, har tað er vetur nú, er trýst á heilsuverkini, og kunnu vit á norðurhálvuni vænta tað sama, sigur stjórin fyri evropeisku deildina hjá WHO

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Heimsheilsustovnurin, WHO ávarar um, at heystið og veturin kann gerast ein avbjóðandi tíð í mun til koronu.

Ávaringin kemur eftir, at talið á nýggjum smittutilburðum er økt seinastu tíðina, samstundis sum fólk vísa koronu minni ans.

Hans Kluge, stjóri fyri evropeisku deildina hjá WHO sigur, at tað er avgerandi, at handla skjótt í ymsu londunum, har tað ikki verður hildið nóg væl eyga við støðuni.

– Mín boðskapur til stjórnir og heilsumyndugleikar er, at tey handla nú fyri at fyrireika seg til komandi mánaðirnar, sigur hann sambært Ritzau.

Hans Kluge vísir á, at tað nú er vetur á suðurhálvuni á jørðini, og har sær mann, at korona og beinkrím leggur trýst á heilsuverkini.

– Vit fara helst at síggja eina líknandi støðu á norðurhálvuni, tá vit koma til heystið og nærkast vetrinum.

Hjá Landslæknanum upplýstu tey fyri Kringvarpinum í vikuni, at 52 fólk hava fingið staðfest koronu í Føroyum seinastu vikuna, og halda tey enn eitt vakið eyga við smittuni. Tey vænta tó ikki, at smittan fer at leggja trýst á sjúkrahúsverkið, sum støðan er í løtuni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. juli 2022

Kanningarnevndin: Trump stóð aftanfyri álopið á Kongressina

Alsamt fleiri vitnisfrágreiðingar og útsagnir undir hoyringunum um álopið á amerikansku kongressina 6. januar 2021 benda á, at tað var táverandi forsetin Donald Trump, sum sjálvur, saman við sínum næstu stuðlum, ið fyrireikaði álopið sum eina síðstu roynd at steðga valinum av Joe Biden

Kanningarnevndin heldur seg hava prógvað við mongu vitnunum og vitnisfrágreiðingunum, at tað var táverandi forsetin Donald Trump, sum stóð aftanfyri allari tilgongdini undan álopinum á Kongressina og tí, sum hendi tann 6. januar 2021

SkrivaÐ:

Jan Müller

Greining: Seinasta og sjeynda hoyringin týsdagin gjørdist ein av teimum mest avdúkandi fyri fyrrverandi forsetan Donald Trump og hansara leiklut í álopinum á Kongressina 6. januar 2021.

Kanningarnevndin, sum umboðar bæði demokratar og republikanarar, hevði fingið fleiri týðandi vitni at vera partur av hoyringini, sum hesaferð snúði seg um, hvør tók stig til og fyriskipaði álopið á fólkavaldu Kongressina. 

Donald Trump, forseti heldur røðu undan álopinum á Kongressina, har hann heitti á síni viðhaldsfólk at koma til Washington. 

Hvussu var sambandið millum víðgongdu høgrabólkarnar, fyrst og fremst Oath Keepers og Proud Boys, sum gingu á odda í álopinum, og táverandi forsetan Donald Trump - ella var einki beinleiðis samband - var álopið bara tilvildarligt og spontant uttan nakað mál og mið, sum Trump hevur skýrt tað?

Hetta vóru nakrir av spurningunum, sum vórðu settir vitnum, ið luttóku beinleiðis í hoyringini og teimum, sum frammanundan høvdu givið sínar frágreiðingar. Og niðurstøðan av hesi helst mest avdúkandi hoyringini gjørdist, at talan var um eina neyva og miðvísa ætlan/ráðagerð/samansvørjing og tilrættalegging fleiri vikur undan álopinum. Og sum bygdi á konspiratiónsteoriina hjá Donald Trump um, at valsigurin varð stolin frá honum. 

Stig fyri stig fór henda ráðagerðin fram: Longu fleiri mánaðir undan valinum gjørdi Trump púra greitt, at vann hann ikki valið, so varð greiða orsøkin svik við atkvøðunum, og valsigurin varð tískil stolin frá honum.

Tá so atkvøðurnar vórðu taldar og góvu Biden ein tryggan sigur, fór Trump saman við sínum næstu ráðgevum, undir eina herferð fyrst móti valeftirlitsfólkum fyri at hava framt valsvik og eftir tað móti vanligum veljarum fyri at hava verið partur av svikinum.  

Tá hann síðani tapti 60 mál í dómstólunum um at fáa broytt úrslitini, vórðu fleiri av landsins fremstu advokatum settir við tekniborðið at gera eina ætlan, sum - um alt annað miseydnaðist - skuldi steðga Mike Pence at skriva undir skjølini, sum skuldu góðkenna Biden sum vinnara. Tað var so seinasti møguleikin hjá Trump at fáa vent valúrslitið til sín egna fyrimun. 

Frá byrjan var tað retorikkurin og áhaldandi útsøgnirnar hjá Trump serliga í sosialu miðlunum, sum løgdu brenni á bálið og sum endaði við tí røðuni, ið longu hevur skrivað seg inn í søgubøkurnar, og sum Trump helt uttan fyri Hvítu Húsini stutt áðrenn alvápnað viðhaldsfólk hansara við Oath Keepers og Proud Boys á odda, lupu á Kongressbyningin undir herrópunum “Hang Mike Pence” og "Stop the Steal". 

Hetta er gongdin, sum kanningarnevndin aftur og aftur endurtekur til sínar hoyringar - fyri at kunna geva øllum amerikanarum uttan mun til politiskan lit eina krystallklára mynd av tí, sum veruliga hendi. 

Trump og víðgongdu høgrafelagsskapirnir

Millum høvuðsvitnini í hesi síðstu hoyringini seinasta týsdag var m.a. fyrrverandi miðlatalsmaðurin hjá tí mest víðgongda høgravenda felagsskapinum “The Oath Keepers”, Jason Van Totenhoven.

Hann váttaði, at hann hevði verið partur av felagsskapinum, men tá hann uppdagaði, hvussu víðgongdur og militantur felagsskapurin var, takkaði hann fyri seg. Men hann náddi tó at fáa innlit í felagsskapin innanífrá, og segði undir vitnisfrágreiðingini, at við álopinum á Kongressina var USA eitt lítið vet frá veruligum borgarakríggi.

Tað kundi hann siga frá sínum kunnleika til júst henda stríðssinnaða felagsskapin, ið hevur til endamál at taka grundarlagið undan stjórnini og øllum almennum stovnum. 

Jason Van Totenhaven

Hann skýrdi álopið sum eina samskipaða og tilætlaða roynd frá sjálvum forsetanum at fremja eina kvettroynd. Vitnið vísti á, at vit eiga veruliga at bera ótta fyri, at nakað tað sama kann endurtaka seg í 2024, tá og um Trump stillar uppaftur. 

Stephen Ayres

Eitt annað vitni, Stephen Ayres, segði seg hava fylgt Trump í einum og øllum og sum tí eisini tók áheitan hansara um at fara til Washington henda so týðandi dagin í størsta álvara og segði m.a.:

- Eg trúði øllum Trump segði her serliga á sosialu miðlunum, ið hann vitandi brúkti fyri at fáa flest fólk at fylgja honum í lygnini um valsvik. Trump heitti sjálvur á okkum um at taka vápn við og bað løgregluna strika forboðið um at bera vápn í Kongressumhvørvinum, tí tey fóru ikki at brúka hesi móti sær. 

- Eg beri ótta fyri restini av heiminum, um Trump ikki verður steðgaður nú, áðrenn hann fær framt fleiri brotsverk.

Eitt av tweetunum Trump sendi út til síni viðhaldsfólk 19. desember

"Tweetið", sum setti eld í

Umframt vitnisfrágreiðingar vísti kanningarnevndin eisini fram eitt ávíst  "tweet", sum Trump sendi til síni viðhaldsfólk 19. desember 2020, har hann heitti á tey um at steðga góðkenningina av stolna valinum. Tað var hetta eins og røðan nakrar vikur seinni, sum fekk bikarið at flóta yvir. Sum fekk Trump viðhaldsfólk kring alt USA at leggja leiðina til Washington tann avgerandi dagin, 6. januar 2021.

Umrødda "tweet" var í veruleikanum byrjanin til ta kvettroynd, sum skuldi tryggja,  at Trump varðveitti valdið, sjálvt um hann visti, at hann hevði tapt.  

Ein partur av ætlanini ella ráðagerðini var,  at herurin skuldi kallast til Washington og har leggja hald á allar valmaskinur og atkvøður, sum annars vóru prógv um, at Biden hevði vunnið valið. Við tí skuldi Trump brúka herin til  upploysa tingið og tryggja, at hann kundi halda  fram sum forseti. Og fyri at tryggja, at hetta eydnaðist setti hann advokatin Powell sum sín ovasta ráðgeva, sama kvinna, sum gekk á odda í konspiratiónsteoriunum um valsvik og at diktatorstýrið í Venezuela var partur á hesum. 

Ein mánað undan álopinum var ein merkisverdur fundur í Hvítu Húsunum, har sakførarar hjá Trump høvdu gjørt uppskot til eina ætlan, ráðagerð, har man skuldi brúka herin sum høvi og amboð til at seta landið í undantaksstøðu. Tað var eftir henda fundin, at Trump sendi tað søguliga  tweetið til síni viðhaldsfólk, har hann bað tey gera seg klár at fara til Washington og  m.a. brúkti orðingina: "It will be wild". Her sipaði hann til nettupp komandi álopið á Kongressina. Aðrar av hansara orðingunum vóru m.a. "Fight, fight, fight".

Fulla orðingin var: "Big protest in D.C. on January 6th. Be there. It will be wild". Hetta var hansara seinasta desperata roynd til at steðga góðkenningini av valúrslitinum stutt eftir. Og í undanfarnu hoyringunum kom fram, at álopsfólkini kendu seg hava fingið boð frá forsetanum um at hongja Mike Pence, varaforseta, um hann ikki vildi líða boðunum frá forsetanum um at sýta fyri at góðkenna valúrslitið. Øll henda ráðagerðin varð marknaðarførd undir herrópinum: "Stop the Steal".

Kanningarnevndin ger nógv burtur úr umrødda fundi, sum fleiri vitni, ið vóru tilsteðar, umrøða sum heiladeyðan og “nuts og nonsense”. Gangurin og skrálini og rópini á hesum fundinum í tí Ovala rúminum hjá forsetanum, har Trump í øði blakaði eina fløsku av tomatketchup í veggin, skal hava verið fullkomiliga ørvitiskend, har tríggir av advokatunum hjá Trump, Eastman, Stone og Powell saman við Guiliani løgdu sokallað prógv fram fyri forsetan um, at svikað var við bæði valmaskinum og íblanding úr øðrum londum sum Venezuela fyri at steðga afturvalinum av Trump.

Ímóti hesum fólkunum stóðu flest øll starvsfólkini í Hvítu Húsunum, sum aftur og aftur royndu at sannføra forsetan um, at valúrslitið var rætt og hevði Biden sum vinnara. Hóast hetta valdi forsetin at venda hesum sínum næstu starvsfólkum bakið og vildi ikki hoyra talan um, at Biden hevði vunnið. Heldur enn at taka við ráðunum frá teimum sendi hann út tweet um at gera klárt til tann 6. januar, tá Kongressin skuldi góðkenna endaliga valúrslitið.

Liz Cheney, varaforkvinna í kanningarnevndini, og Bennie Thomson, formaður

Trump einki barn men ein 76 ára gamal maður

Liz Cheney, republikanska varaforkvinnan í kanningarnevndini, segði, tá hon endaði 7. hoyringina, at Trump var einki barn longur, sum kann sleppa sær undan síni ábyrgd. Hann er ein 76 ára gamal maður, sum eins og øll onnur eigur at taka avleiðingarnar av sínum gerðum. Tað eiga vit øll segði republikanski senatorurin, sum síðani vísti á, at í hesum málinum eru ikki einans tey fólkini, sum fysiskt vóru partur av álopinum, og sum nú standa til at fáa langar fongsulsdómar. Sanniliga eigur ábyrgdin at verða løgd á tann persónin, sum tók stig til og fyrireikaði álopið segði hon og vísti á, at í 8. hoyringini, fer ljós at verða varpað á teir 187 minuttirnar álopið vardi og her, hvør leikluturin hjá forsetanum var.  

Liz Cheney vísti á útsøgnirnar hjá fleiri av vitnunum um, at tey einans gjørdu tað, sum Trump hevði biðið tey um. Nevniliga at steðga góðkenningini av valúrslitinum fyri ein og hvønn prís og entá við vápnaðum uppreistri. Alt hetta bygdi á lygnina hjá Trump um, at valið var stolið frá honum. Hetta var drívmegin í øllum tí, sum hendi rundan um álopið 6. januar. Trump sigur, at mótmælini vóru spontan og tilvildarlig og ikki miðvíst og tilætlað løgd til rættis. Hesum vísti Liz Cheney aftur.  

Milliónirnar av amerikanarum umframt fólk kring allan heim, fara undir komandi 8. hoyringini í komandi viku at kunna fylgja Trump seinastu løturnar undan og undir álopinum. Hvussu hansara høvuðssakførari Guiliani og aðrir av hansara trúgvastu ráðgevum og stuðlum so sum Eastman, Powell og Stone góvu honum sín fulla stuðul til at fremja tær ætlanir, sum somu fólk høvdu sett út í kortið. Sum sannførdu forsetan um, at tað var rætt at fara á barrikadurnar og forða eini góðkenning av valúrslitinum. 

Og hóast flestu av hansara starvsfólkum í Hvítu Húsunum  gjørdu alt fyri at fáa hann at gevast, vendi hann deyva oyrað til. Hann vildi ikki hoyra talan um, at hansara atgerðir kundu fáa álvarsligar avleiðingar. Og úrslitið kenna vit øll: Fimm fólk doyðu og hundraðtals fingu skaða undir álopinum. Í løtuni fara fram rættarmál móti mongum av álopsfólkunum, har fleiri teirra longu hava fingið langar fongsulsdómar. 

Steve Bannon, sum fyrr hevur sýtt fyri at vitna, hevur nú broytt meining og fer at vitna mánadagin. Enn er óvist, hvat hann fer at siga um leiklutin hjá Trump í álopinum á Kongressina og annars sína egnu ráðgeving

Seinasta nýggja í málinum kom eisini fram undir hoyringini um, at Trump ringdi til eitt av vitnunum fyri at ávirka tað, hvat er ein brotsgerð í sær sjálvum. Vitnið valdi ikki at tosa við Trump men fór til Kanningarnevndina við málinum. Enn er óvist, um henda hendingin fer at vera partur av víðari hoyringunum, sum helst verða tvær í tali.

Vit vita tó, at møguleiki er fyri, at ein av fremstu ráðgevum forsetans, Steve Bannon, sum higartil hevur sýtt fyri at vitna og sum tí stendur til at fara í fongsul, í síðstu løtu hevur avgjørt at vitna kortini. Tann rættarfundurin verður longu mánadagin. Bannon var ein av trúgvastu stuðlunum og sjálvur heilin aftanfyri nógv av ráðagerðini at stegða valinum av Biden og demokratunum at koma til valdið. 

Enn ein nýggj hending er komin undan kavi eftir seinastu hoyringina. Tað vísir seg, at Secret Service skal hava forkomið týðandi tilfari, sum Kanningarnevndin hevði biðið um innlit í. Hesum hevur stovnurin  tó víst aftur. Tað verður helst eisini nakað, sum fer at vera á skránni til hoyringina í komandi viku.

Løgmálaráðið biðjur um innlit í tilfar hjá Kanningarnevnd

Ein av stóru spurningunum nú Kanningarnevndin ger seg klárað til hesa møguliga seinastu hoyringina er, hvønn leiklut løgmálaráðið við Merric Garland, løgmálaráðharra fer at hava, nú so nógv nýtt tilfar er komið fram undir hoyringunum.

Merric Garland, løgmálaráðharri hevur torføru uppgávuna at skula taka støðu til, um reisast skal ákæra móti Donald Trump. Í løtuni bendir nógv á, at ráðið er farið undir at kanna tilfar frá Kanningarnevndini

Eftir seinastu hoyringina segði formaðurin í nevndini, Bennie Thomson, at Kanningarnevndin er byrjað at lata “DOJ, Department of Justice”, sum er løgmálaráðið í Biden stjórnini, tilfar frá hoyringunum. Hetta kundi bent á, at DOJ er í ferð við at kanna álopið 6. januar, hvør stóð aftanfyri og annars allar smálutir í hesi álvarsligu tilgongdini til eina kvettroynd framda av sitandi forsetanum sjálvum.

Í eini almennum brævi til løgmálaráðharran hava fleiri republikanskir advokatar, teirra millum fleiri av teimum fremstu í USA, heitt á ráðið um at taka málið við Trump og álopinum á Kongressina upp til viðgerðar. Somu republikansku advokatar skriva, at eingin sum helst ivi er um, at Biden vann valið og tí ganga teir beint ímóti framhaldandi páhaldinum hjá bæði Trump og hanara “basa” í republikanska flokkinum. Teir siga seg hava kannað øll páhaldini um svik, og ikki eitt tað einasta teirra er rætt. 

Nýggjasta, sum síðani er komið fram í miðlunum, er, at Trump nú umhugsar at koma út alment við kunning um, at hann fer at stilla uppaftur til forsetavalið í 2024. Nakað, sum nógvir republikanarar her serliga valevni til komandi miðvalini í november, bera stóran ótta fyri, tí tað kann gera, at demokratiskir veljarar, ið annars eru ónøgdir við Biden, kortini fara á val fyri at mótmæla, at Trump skal stilla uppaftur.

Víst verður á, at tað var nettupp Trump, sum var orsøkin til, at republikanarar taptu bæði forsetavalið og valini til Umboðsmannatingið og Senatið. Her verður serliga víst á lemjandi tapið í Georgia, har tann negativa “Trump-effektin", fekk demokratar í hópatali at fara á val. Eygleiðarar vilja eisini vera við, at Trump fer at kunngera sína uppstillan longu nú fyri harvið at steðga øðrum republikanarum so sum guvernørinum í Florida, DeSantes, sum hevur stóra undirtøku, at stilla upp. Enn ein orsøk sigst vera, at hann heldur seg kunna flyta fokus frá Kanningarnevnd og hoyringum til sína uppstilling.

Keldur: M.a. Washington Post, New York Times, Politiken, Berlingske Tidende, DR, NRK, BBC, CNN, MSNBC, Fox News, Reuters

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. juli 2022

Netflix misti 970.000 haldarar í øðrum ársfjórðingi

Netflix skal samstarva við Microsoft um at gera eitt bíligari hald við lýsingum

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Fyrsta ársfjórðing í ár misti Netflix 200.000 haldarar. Hetta var fyrstu ferð í tíggju ár, at gongdin gekk skeivan veg, og soleiðis var eisini í øðrum ársfjórðingi.

Amerikanska stroymingartænastan upplýsir, sambært DR, at tey í tíðarskeiðnum apríl til juni mistu 970.000 haldarar.

Kappingin við aðrar stroymingartænastur er hørð, og arbeiðir Netflix við fleiri ætlanum, sum hava til endamáls at venda skeivu gongdini.

Í apríl varð tað m.a. kunngjørt, at Netflix fór at hyggja nærri at møguleikum at fáa lýsingar á stroymingartænastuna, og fyri einari viku síðani boðaði Netflix frá, at tey fóru at samstarva við Microsoft um hetta.

Endamálið er at geva brúkarum fleiri ymisk hald at velja ímillum, og á tann hátt kunnu brúkarar velja sær eitt bíligari hald, um teir einki hava ímóti lýsingum. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. juli 2022

Heini Olsen farin um sýn

Sunnumorgunin 17. juli fór Heini Olsen, verkfrøðingur friðarliga um sýn 92 ára gamalur

 

SkrivaÐ:

Minningarorð / Føroya Verkfrøðingafelag

Sunnumorgunin 17. juli fór Heini Olsen, verkfrøðingur friðarliga um sýn 92 ára gamalur.

Heini var føddur inni á Fjørð í Vestmanna 2. juli 1930 og vóru foreldur hansara Dagmar og Haldor Olsen.

Heini varð útbúgvin verkfrøðingur í Noreg og á Horsens Teknikum í Danmark. Lívsleiðin hjá Heina var innan vegagerð og annlegsarbeiði bæði í Føroyum og í fjarskotnum londum. Hann arbeiddi m.a. í Iran, Afganistan, Zanzibar og Nigeria fyri byggifyritøkuna Kampsax, og tey nógvu seinastu arbeiðsárini sum deildarleiðari fyri projekterandi vegadeildina hjá Landsverkfrøðinginum (Landsverk).

Heini var fróðarmaður, og umframt verkfrøðingayrkið so hevði hann nógvar aðrar gávur, hann so ríkiliga deildi um seg. Hann skrivaði, fotograferaði, teknaði, gjørdi útvarpsendingar og helt mangan góðar og væl av hondum greiddar talur til ymisk høvi.

Um barnaár og tíðina í fjarskotnum londum gav Heini út bøkurnar “Meg minnist - og ørminnist 1” (1930 - 1948), “Meg minnist - og ørminnist 2” (1949 - 1956) og “Trý túsund nætur og trinnar - millum mohammedsmenn og kvinnur” (1956-57). Forlagið sprotin gav bøkurnar út í ávíkavist 2010 og 2013, har hópurin av forvitnisligum myndum og frásøgnum eru frá pørtum av einum spennandi lívi sum verkfrøðingur.

Eisini gjørdi Heini fyri árum síðani áhugaverda sending í kringvarpinum um vegagerð og samferðslu í eldri tíðum í Føroyum.

Á kommunuvalinum í 1972 varð Heini valdur inn í Tórshavnar býráð og varð har valdur til formann í Havnanevndini.

Heini var millum aðrar góðar verkfrøðingar við til at stovna Føroya Verkfrøðingafelag 28. juli í 1967. Á aðalfundinum í 2018 hjá Føroya Verkfrøðingafelag var einmælt samtykt at útnevna Heina Olsen til heiðurslim í felagnum. Hetta var fyri teir varðar, hann hevur lagt eftir seg, og fyri at verða við til at byggja landið upp til tað samfelag, vit kenna og njóta gott av í dag.

Eftir Heina sita Kirsten og børnini Turid (f. 1959 í Kermanshah), Roar (f. 1961 í Hamadan í Iran), Marianna (1962 - 1998 f. í Skanderborg) og Annika (f. 1969 í Skanderborg) og Annika við teirra familjum.

Við hesum fáu orðum verður lýst friður yvir minnið um Heina Olsen við tankum til tykkum ið eftir sita.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. juli 2022

Birgith við Sandá 70 ár

Birgith er dóttir Solveig úr Sumba og Óla Christian hjá Hanne-mi og Mik málara á Dalavegnum

 

SkrivaÐ:

Nøvn

Í fagrasta fagrasta veðrið í dag (hósdagin, -red.), hava vit feiðrað eina av heimsins fagrastu kvinnum á hennara 70 ára føðingardegi.

Birgith við Sandá er fødd og uppvaksin á Dalavegnum 9 í Havn, við navninum Birgith Maria Jacobsen, saman við systkinum Anfinn, Joan og Hanne-mi. Birgith er dóttir Solveig úr Sumba og Óla Christian hjá Hanne-mi og Mik málara á Dalavegnum.

Birgith var einans 16 ára gomul, tá hon møtti Torkil Petersen úr Kaldbak, og bleiv Torkil hennara lívs kerligheit. 50 ára gullbrúdleypsdagin hava tey bæði feiðrað saman í juni í ár.

Birgith fór til Danmarkar á húsarhaldsskúla, men steðgurin í Danmark var stuttur, tí Birgith fann útav, at hon var vorðin við barn, og vendi nøsina heim aftur á klettarnar. 

Tá Birgth var 17 ára gomul, fekk hon fyrsta barnið, dóttirina Beintu. Torkil bleiv útlærdur timburmaður, og hansara starv sum byggiharri, hevur merkt teirra lív nógv, fleiri hús hava tey tekna og bygt saman, og oftani hava tey flutt aftur og fram, og fleiri ferðir úr og í sama hús aftur. 

Fyrsta heimið tey bæði bygdu saman var á Ternuryggi, síðani Garðsgøtu á Argjum, Suðurrás í Havn, Vørðubrekku á Argjum, undir Gráasteini í Havn og tann seinasta bústaðin, ið tey bæði saman hava tekna og bygt til sítt egna heim, er á Dalakróki í Havn, har tey búgva enn. Í dag búgva tey á matrikklinum á Dalakróki, men tó í nýggjari íbúð á 1 hædd, ið bleiv bygd fyri fáum árum síðani, og sett omaná húsið.

Sum ung arbeiddi Birgith fyrst á heilsøluni hjá A.B Bentzen, og síðani á Skipafelagnum. Børnini blivu mong í tali. Tá Birgith einans var 27 ára gomul, fekk hon fimta og síðasta barnið. 

Børnini eru Beinta, John, Óla Christian, Herborg og Benny. Sum flokkurin vaks, byrjaði Birgith at arbeiða heimanifrá, Í heiminum á Ternuryggi, var hon seymikona fyri millum annað Skálabúðina, ið heitti á Birgith, tá frakkar skuldi leggjast upp, buksur leggjast inn v.m.

Á Argjum tá fimta barni var komið, valdi Birgith at vera dagrøktarmamma. Birgith hevði ikki minni enn 5 børn í dagrøkt, so í køkinum á Garðsgøtu var tað mangan sum ein heil barnagarðsstova í døguðratímanum, tá hennara egnu børn komu heim úr skúla til døguðrasteðg, sat hon mangan og fóðraði ikki minni enn 10 børnum.

Birgtih fór seinni eisini at arbeiða á matstovuni Skýli á Tórsgøtu, har hon m.a seldi suppu, døguðra og sitrón fromagu til øll tey svongu í vikuskiftinum. Í Skýlinum kundi tú velja at koma inn og eta, ella fáa mat heim við, í hvítum mat spannum.

Mitt í 80 inum gavst Birgith sum dagrøktar mamma, og opnaði sína egnu sól salong - Salong Sólbrún í kjallaranum á Garðsgøtu, har var opið frá tíðliga um morgunin til seint á kvøldi, so har fekk Birgith hjálparfólk í starv. Tá tey seldu á Garðsgøtu og fluttu til Suðurrás, fór Birgith at starvast á Shellstøðini á Frælsinum.

Birgith ynskti enn einaferð at vera sjálvstøðug, og opnaði eina sølu og lýsingartænastu á Dr. Jacobsensgøtu. Nýggja lýsingarstovan Ring Inn, bjóðaði fólkið at lýsa eitt hvørt til sølu ella leigu. Ring Inn minti mest um tað, ið vit í dag kenna sum t.d Rótikassin á Facebook.

Tá børnini blivu størri, fór Birgith ið starv sum skrivari hjá Sjúkrahússtjóranum á Kongabrúnni, har hon var í nøkur ár. Tá bygningarbroytingar blivu gjørdar, flutti Birgith í starv hjá Fyristøðukvinnuni á hædd 2 á Landssjúkrahúsinum. Aftaná nøkur ár har, blivur aftur broytingar gjørdar, og Birgith flutti á Sjúklingaskrivstovuna í veghæddini, har hon sat sum móttøkufólk og skrivari, og við sínum fryntliga smíli og góðari umsorgan, royndi sum fragast at hjálpa og samskipa sjúkratænastu hjá teimum ið vóru illa sjúk, og skuldi á sjúkrahús uttanlanda ella teimum ið høvdu mist onkran av sínu kæru. 

Birgth starvaðist í mong ár á Landssjúkrahúsinum, og bleiv tað hennara síðsta arbeiðspláss, inntil hon fór frá sum fólkapensionistur. Eitt stutt tíðarskeið passaði hon samstundis starvið sum leiðari á breyðsøluni á Landavegnum, ið tey høvdu keypt og navngóvu Skivan.

Nú Birgith er blivin fólkapensionistur, hjálpir hon dúgliga børnum, ommubørnum og langommubørnum.

Enn einaferð hjartaliga tillukku við degnum, og takk fyri góðan mat og deiligar løtur í dag á tínum føðingardegi. 

B.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. juli 2022