Stórur meiriluti vil hava føroyskt fólkatingsumboð

Tað heldur veljarin. Hetta kemur fram í veljarakanning, sum Blaðið Vikuskifti kunngerð í morgin

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Fólkatingsval er í hondum, og er tað upp til føroyska veljaran, skulu vit framhaldandi hava føroysk umboð á fólkatingi.

Tað kemur fram í veljarakanningini, sum Spyr.fo hevur gjørt fyri Blaðið Vikuskifti.

80 prosent av veljarunum hava svara ja til spurningin “Eiga føroyingar at hava umboð í fólkatinginum”. 13 prosent halda ikki at vit skulu hava føroyskar fólkatingslimir meðan sjey prosent siga seg ikki vita.

Ikki óvæntað er tað millum sambands- og javnaðarveljarar, at størst undirtøka er fyri sessunum á danatingi, meðan flest framsóknar- og tjóðveldisveljarar hava svarað nei.

Spyr.fo spurdi mikudagin 500 fólk um fólkatingsvalið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. august 2022

Martin og Þóra fingið falkaordanin

Vórðu mikudagin boðin á Bessastaðir at fáa heiðurin frá Guðna forseta

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Hjúnini Martin Næs og Þóra Þóroddsdóttir vórðu í gjár boðin til Bessastaðir av sjálvum forseta Íslands, Guðna Th. Jóhannessyni.

Tað vísti seg, at forsetin vildi heiðra hjúnunum við “Hin íslendska fálkaorða”, íslendska riddarakrossinum.

Tey fáa heiðurin fyri tað stóra arbeiði, tey hava gjørt við at flyta íslendskar bókmentir yvir í føroyskt mál, ikki minst verkini hjá íslendska Nobel-heiðurslønarmóttakaranum Halldór Laxness, og fyri at kunna um íslendska mentan í Føroyum.

Hetta er ikki fyrstu ferð, at hjúnini vórðu heiðrað fyri sínar týðingar og mentanarliga avrik. Í 2021 fingu tey Norðurlendska Herðaklappið frá Norrøna Felagnum í Føroyum.

Føroyingar og herbúgvandi fólk, ið fyrr hava fingið falkaordanin:

Aksel Niclasen, Annfinnur á Túvuvølli Jensen, Bjarni Hansen, Dánjal Danielsen, Jaspur Joensen, Jákup í Løðu, Johan Hendrik Olsen, Jóhannes Fredrik Meinhard Summaldur Joensen, Karl Mikkelsen, Katrin Dahl, Kjartan Simonsen, Leon Heinesen, Reðin Leonsson, 2022

Jóan Pauli Joensen, 2019

Jóannes Eidesgaard (stórriddarakross við stjørnu), 2007

Annfinn Kallsberg (stórriddaraksoss við stjørnu), Poul Mohr (stórriddarakross), Jóhan H. Winther-Poulsen, Turið Sigurðardóttir, 2001

Poul Mohr, 1999

Ólafur Guðmundsson, 1998

Óli Hammer, 1995

Niels Bendtsen (stórriddarakross við stjørnu), Johan Djurhuus (stórriddarakross við stjørnu), 1988

Einar Kallsberg (stórriddarakross við stjørnu), 1980

Páll Patursson, 1964 

Jóannes Patursson (stórriddarakross), 1946

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. august 2022

Sjúrður Skaale stillar upp aftur

Atkvøðuslúkurin hjá Javnaðarflokkinum verður á listanum tá fólkatingsval verður

Sjúrður Skaale og Edmund Joensen hava verið fólkatingslimir hetta valskeiðið. Myndin er tikin á valkvøldinum 5. juni 2019 (Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Atkvøðuslúkurin hjá Javnaðarflokkinum á Fólkatingi seinast stillar upp aftur til næsta fólkatingsval.

Hetta váttaði Aksel V. Johannesen, formaður í Javnaðarflokkinum, fyri útvarpinum í vikuni.

Sjúrður Skaale sum hevur sitið á fólkatingi síðani 2011, fekk nógv flestar atkvøður á fólkatingsvalinum í 2019. Hann fekk tá 3.337 atkvøður. Næstur á javnaðarlistanum er Aksel V. Johannesen við 772 og Barbara Gaardlykke Apol við 392 atkvøðum. 

Hin føroyski fólkatingslimurin, Edmund Joensen, stillar ikki upp aftur eftir 34 ár í politikki. Hann gevst í sessinum tá forsætisráðharrin Mette Frederiksen skrivar út nýval.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. august 2022

Koks sleppur ikki at byggja við Fossdalsgjógv

Yvirfriðingarnevndin tók endaliga avgerð í vikuni um at sýta kommununi at broyta byggisamtyktina

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Michelin-matstovan KOKS skal leita sær eftir øðrum øki, um matstovan aftur ætlar sær at virka í Føroyum.

Í fjør varð avgerð tikin um at flyta virksemið til Ilimanaq við Ísfjørðin í Grønlandi, fyribils í tvey ár, meðan bíðað verður eftir myndugleikaviðgerðini í Føroyum av umsóknini um at fáa loyvi at byggja eina matstovu við Fossdalsgjógv millum Velbastað og Syðradal á Streymoynni.

Nú hevur Yvirfriðingarnevndin loksins tikið avgerð um, ikki at loyva Tórshavnar kommunu at broyta byggisamtyktina fyri økið, sum harvið framhaldandi bara skal vera til landbúnaðarligt endamál.

Og avgerðir hjá Yvirfriðingarnevndini eru endaligar, og kunnu ikki kærast víðari.

Fossdalur og Fossdalsgjógv, norðan fyri Velbastað (Mynd: Ólavur Frederiksen)

Tað var dimma.fo, sum mikudagin bar tíðindini um, at byggiætlanin hjá Gist & Vist samtakinum nú fekk endaliga skotið fyri bógvin.

Gongdin hjá Koks at finna fram til eina endaliga staðseting hevur verið drúgv. Altjóða viðurkenda matstovan byrjaði á Hotel Føroyum í 2010. Nøkur ár seinni flutti Koks fyribils í eini nýbygd sethús í Kirkjubø, meðan arbeitt varð við at tekna eina nýggja matstovu, sum skuldi liggja í Kerjum, í skógarlendinum undir Hotel Føroyum.

Tann ætlanin varð seinni slept til frama fyri eini aðrari ætlan í Kirkjubø, sum tó ongantí sá dagsins ljós fyrr enn søgan um ætlanina norðuri við Fossdalsgjógv varð løgd fram.

Í meðan hevur viðurkenda matstovan í trý summur hildið til frammi við Gjónna, í gamla garðinum har, ið varð leigaður frá Betri samtakinum.

Í fjør gekk tað leigumálið út, og avgerð varð tikin um at flyta matstovuna til Grønlands, í hvussu so er fyribils. 

Poul Andrias Ziska og hansara kokkar rokast í lítla køkinum frammi við Gjónna (Savnsmynd)

Nú er virksemið hjá Koks flutt í hesi húsini við Ísfjørðin í Grønlandi (Mynd: Lisa Burns)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. august 2022

Ríkisveitingin lítil partur av føroyska búskapinum

Í 2001 var ríkisveitingin 982 milliónir krónur og út við 17 prosent av inntøkunum hjá almennu Føroyum. Í 2020 var ríkisveitingin 642 milliónir krónur og út við seks prosent av inntøkunum

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ríkisveitingin gerst ein alsamt minni partur av føroyska búskapinum. Tað kemur fram í grein 52 fyrispurningi, sum Uni Rasmussen, landsstýrismaður við fíggjarmálum, hevur svarað Bjørt Samuelsen.

Tingkvinnan fyri Tjóðveldi spurdi um ríkisveiting og fíggjarligt sjálvbjargni.

Nýggjasta tøka uppgerðin yvir samlaða almenna búskapin er fyri árið 2020. Ríkisveitingin var tá 642 milliónir krónur og út við seks prosent av inntøkunum hjá tí almenna og umleið fimm prosent av útreiðslunum hjá tí almenna.

Ríkisveitingin var 982 milliónir krónur í 2001, og sostatt var hon út við 17 prosent av inntøkunum hjá tí almenna og út við 21 prosent av útreisðlunum, upplýsir landsstýrismaðurin.

Inntøkur og útreiðslur hjá landi, kommunum og almennum grunnum og ríkisveitingin síðani 2001:

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. august 2022

- Natúrligt at amerikanski flotin av og á leggur inn í Føroyum

- Trygdarpolitiskan støðan er í broyting, og í tí sambandi er týdningurin av samstarvinum við USA vorðin alsamt størri, sigur Jenis av Rana, landsstýrismaður við uttanríkismálum

(Mynd: Uttanríkis- og mentamálaráðið)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hósdagin var amerikanski kavbáturin USS Georgia í Nólsoyarfirði.

Saman við sendiharra USA í Danmark, Alan Leventhal, vóru Jenis av Rana, landsstýrismaður, og Bárður á Steig Nielsen, løgmaður, bodnir at vitja umborð á USS Georgia. Eisini løgtingsformaðurin, Jógvan á Lakjuni, formaðurin í Løgtingsins uttanlandsnevnd, Bill Justinussen, og Sjúrður Skaale, fólkatingslimur, vóru við umborð.

(Mynd: Sverri Egholm)

- Trygdarpolitiskan støðan er í broyting, og í tí sambandi er týdningurin av samstarvinum við USA vorðin alsamt størri. Tí er natúrligt, at amerikanski flotin, sum er til staðar í Norðuratlantshavi, av og á eisini leggur inn í Føroyum, sigur Jenis av Rana, landsstýrismaður við uttanríkismálum.

Á fundi fyrr í vikuni umrøddu landsstýrismaðurin og amerikanski sendiharrin m.a. átøk, ið skulu økja um samstarvið millum USA og Føroyar innan handil, gransking, útbúgving og mentan. Eisini varð komið inn á ætlanirnar hjá landsstýrinum at um lata upp sendistovu í USA.

Mánadagin var fyrsti fundurin í nýstovnaða føroyskt-amerikanska vinnuforuminum undir leiðslu av Vinnuhúsinum og við luttøku av fleiri føroyskum fyritøkum. Hetta er eitt av átøkunum undir partalagsyvirlýsingini, sum USA og Føroyar skrivaðu undir í 2020.

- Vit virka miðvíst fyri at styrkja samstarvið við USA á øllum mótum. USA er ein stórur útflutningsmarknaður fyri Føroyar, og nú flogið fer at verða beinleiðis millum Føroyar og USA, fara nýggir møguleikar fyri samstarvið óivað at lata seg upp, sigur Jenis av Rana.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. august 2022

Føroya Tele: 5G-tíðarætlanin á røttum spori

Um ársskiftið skal nýggja farnetið hjá Føroya Tele takast í nýtslu. Hóast talan er um stórt inntriv, og avbjóðingar hava stungið seg upp, hevur arbeiðið gingið væl

Arbeiðsfólk frá Ericsson skiftir antennuútgerð í mastrini í Oyndarfirði (Mynd: Føroya Tele)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Tveir mánaðir eru gingnir, síðani Føroya Tele fór í holt við landsumfatandi arbeiðið at skifta alt farnetið út og byggja nýtt net við 5G. At seta nýggja útgerð upp er ein drúgv tilgongd, men sum heild hevur arbeiðið gingið bæði skjótt og væl. 

Fleiri enn 100 fólk frá bæði Føroya Tele og Ericsson eru knýtt at verkætlanini, og higartil eru 65 nýggjar antennur settar upp á ymiskum støðum í landinum. Nú resta góð 100 støð, og málið er framvegis at taka nýggja farnetið í nýtslu um ársskiftið.  

Arbeiðsfólk frá Ericsson skiftir antennuútgerð í mastrini við SMS og MRCC í Havn (Mynd: Føroya Tele)

Símun Skaalum er stjóri í FT Samskifti, sum eigur og rekur farnetið. Hann leggur dent á, at málið er at órógva sum minst, men at órógv hevur verið og kann væntast í einum ella fleiri økjum í senn, so leingi sum antennur verða skiftar út. 

- Talan er um stórarbeiði og stórt inntriv í netið, og avbjóðingar og svikaligt fartelefonsamband er torført at fyribyrgja. Hetta hava kundar eisini merkt, men støðugt eftirlit og fráboðanir gera, at hond kann takast um tær avbjóðingar, ið stinga seg upp, sigur Símun Skaalum.

5G-tíðarætlanin er á røttum spori, og eftir ætlan verður arbeiðið at skifta antennur liðugt um miðjan november, tá ið kjarnin í netinum er næst á skránni. Tó er vandi fyri, at hetta verður eitt sindur seinkað orsaka av alheimsligu avbjóðingini at fáa hendur á tøkniligari útgerð.

Í høvuðssætinum í Hoyvík verður 5G royndarkoyrt fyri at kanna, hvat kundum stendur í væntu, tá ið netið verður tikið í nýtslu. Millum annað hava kanningar víst, at 5G spreingir stigan, og at ferðin verður fleirfaldað. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. august 2022

Økja virksemið í 2023

Eitt flogfar afturat, fleiri fráferðir til París og beinleiðis ferðir til New York er nakað av tí, sum er á skránni hjá Atlantic Airways í 2023

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

– Summarið í ár hevur hilnast sera væl, og vit merkja væl, at hugurin hjá fólki at ferðast er sera stórur, og tað fegnast vit sjálvandi um. Tí gera vit okkum klár til økt virksemi komandi ár og fara nú frá trimum upp í fýra flogfør, sigur Jóhanna á Bergi, stjóri í Atlantic Airways.

Ferðafólkatølini higartil í 2022 líkjast teimum í 2019, sum var metár, og vónirnar fyri 2023 eru góðar, og tí er neyðugt at brynja seg til enn meira flúgving.

– Vit fóru aftur undir beinleiðis flúgving til París í ár við tveimum túrum um vikuna, og tann rutan hevur verið sera væl umtókt. Komandi ár økja vit munandi um flúgvingina á flestu leiðum. Millum annað fara vit at flúgva beinleiðis til París frá apríl til oktober, og størsta partin av tíðarskeiðnum verður flogið tríggjar ferðir um vikuna. Tíðarskeiðið, har vit flúgva beinleiðis til Aalborg, hava vit longt í ár, og verður tað longt upp aftur meira komandi ár, tá vit fara at flúgva heilt frá byrjanini av maj til miðjan oktober. Harumframt økja flestu av hinum rutunum eisini um túratalið, sigur Jóhanna á Bergi.

Atlantic Airways fer framhaldandi at bjóða eitt spennandi rutunet við 11 ymiskum ferðamálum beinleiðis úr Føroyum. Ferðamálini eru Keypmannahavn, Billund, Aalborg, Keflavík, Edinburgh, Oslo, París, Barcelona, Mallorca, Gran Canaria og ikki minst nýggja ferðamálið New York.

– Nógv hava sjálvandi eisini verið forvitin eftir at vita, hvussu verður við beinleiðis ferðunum til New York. Tann ætlanin er ikki slept, og gongst sum ætlað, flúgva vit nakrar túrar beinleiðis til USA á heysti 2023, sigur Jóhanna á Bergi.

Ferðaseðlar til flestu ferðamálini eru til sølu longu nú. Ferðaseðlar til Barcelona og Mallorca verða settar til sølu um miðjan september. Nærri kunning um New York kemur seinni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. august 2022

Bilasølurnar vælkoyrandi við 44 milliónum í avlopi

Nira hevur aftur í ár gjørt eina roknskapargreining av øllum bilasølunum í Føroyum. Nógv tað besta ársúrslitið hevði Wenzel

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Birgir Nielsen, Nira

Nira hevur aftur í ár gjørt roknskapargreining av øllum bilasølunum í Føroyum. Talan er um níggju bilasølur, sum allar hava umboð og selja nýggjar persónbilar og vørubilar.   

Árið 2021 royndist avbera væl hjá flestu bilasølunum. Samlaða avlopið hjá øllum bilasølunum í 2021 var heilar 44 milliónir krónur, sum er 15,1 milliónir krónur meira enn í 2021, tá samlaða avlopið var 28,9 milliónir krónur. Vøksturin er heili 52 prosent.  

Nógv tað besta ársúrslitið hevði Pf. Wenzel. 

Rakstrarúrslitini hjá føroysku bilasølunum í 2021

Aftur í ár hevði PF. Wenzel nógv tað besta ársúrslitið á 15,2 milliónum krónum, meðan Pf. Waag aftur í ár var á øðrum plássi við 9,8 milliónum krónum og Pf. Bilasølan enn einaferð var á triðja plássi við 6,8 milliónum krónum í avlopi.  

Vit kunnu eisini upplýsa, at Pf. Berg Motors, sum var einasta bilasøla sum hevði hall í 2020, hevði eitt avlop á 3,5 milliónir krónur í 2021 og kom á eitt fimta pláss. 

Tað var bert ein bilasøla sum hevði hall í 2021, og tað var Spf. Komfortbilar, sum hevði eitt lítið hall á 96.000 krónur. 

Samlaða sølan hjá føroysku bilasølunum verður ikki almannakunngjørd í roknskapunum, og er hetta helst av kappingarligum áðum. Men vøksturin í Ebidta og ársúrsitunum hjá felstu bilsølunum kann allarhelst metast at koma frá øktari bilasølu í 2021 og størri virksemi yvirhøvur.  

Harafturat meta vit, at fleiri bilasølur aftaná koronaárið 2020 hava økt munandi um inntøkunrar frá leigubilum til útlendsk ferðafólk, nú ferðavinnan aftur hevur tikið dik á seg.  

Talið á nýggjum seldum bilum hjá teimum ymisku føroysku bilsølunum í 2021

Sambært tølum frá Akstovuni fyri seldar nýggjar bilar í 2021 býtt á merkir, sum bilasølurnar umboða og selja, hava vit gjørt upp hvussu nógvar nýggjar bilar tær føroysku bilasølurnar seldu í 2021.  

Á fyrsta plássi var Pf. Wenzel við samanlagt 477 nýggjum seldum bilum. Wenzel selur og umboðar merkini Ford, Volvo, Mazda og Polestar. 

Á øðrum plássi kom Pf. Waag við samanlagt 462 nýggjum bilum. Waag selur og umboðar Mercedes, Mitsubishi, Hyundai, Renault og Dacia. 

Á triðja plássi kom Pf. Bilasølan við í alt 350 nýggjum seldum bilum. Bilasølan hevur umboðini uppá bilmerkini Audi, VW,og Skoda. 

Greiningin vísir, at tað er ein greiður samanhangur millum talið av seldum bilum og árslitunum hjá hesum feløgum. Tær bilasølurnar sum selja nógvar bilar, hava í størsta mun bestu úrslitini, hóast onkur undantøk eru. 

Einasta bilasøla sum seldi lutfallsliga fáar bilar og allíkavæl fekk eitt rímuliga gott úrslit, var Berg Motors, sum seldi 112 nýggjar bilar, men hevði eitt avlop á 3,5 milliónir krónur. Hvør orsøkin er, síggja vit ikki í roknskapinum, men við tað at Berg Motors umboðar bæði AVIS og Budget útleigubilar umframt selur Scania lastbilar, so kann partur av úrslitinum stava frá hesum inntøkukeldum.

Fíggjarstøðan hjá bilasølunum í Føroyum

Tá hugt verður eftir fíggjarstøðuni hjá bilasølunum, sæst at sera stórur munur er á støddini á feløgunum. 

Tann bilasølan, sum hevur størstu bókaðar ognir, er Pf. Reyni Service, sum hevði hevði samlaðar ognir á 133,1 milliónir krónur

Á øðrum plássi hevði Wenzel 100,5 milliónir krónur í samlaðum ognum, meðan Pf.  Waag kom á triðjaplássi við 95,2 milliónum krónum.

Eginpeningur og skyldur hjá føroysku bilasølunum

Um hugt verður eftir fíggjarligu styrkini hjá bilasølunum, so síggja vit, at Reyni Service hevur størsta eginpeningin við 59,7 milliónum krónum, meðan Pf. Waag er á øðrum plássi við einum eginpeningi á 54,6 milliónir krónur. Á triðja plássi er Pf. Wenzel við 43 milliónum krónum.   

Samlaði eginpeningurin hjá øllum níggju bilasølunum var við árslok 2021 í alt 254,2 milliónir krónur.

Føroysku bilasølurnar eru samanlagt væl fyri, har langfreistaða skuldin í alt bert er 92 milliónir krónur. 

Størstu langfreistaða skuldina í 2021 hevði Pf. Wenzel við 19,9 milliónum krónum. Næststørstu langfreistaðu skuldina hevði Pf. Berg Motors við 19,5 milliónum krónum og á triðja plássi hevði Pf. Waag 19,1 milliónir krónur.

Lyklatølini hjá føroysku bilasølunum

Tað er sera ymiskt hvussu lyklatølini eru hjá bilasølunum. Í stóran mun eru lyklatølini nógv tengd at úrslitunum og støddini á feløgunum og tess eginpeingi, og mugu tey tí takast við ávísum fyrivarni.  

Besta eginpeningsavkast hevði Pf. Bilasølan við 108 prosentum, men hetta kemst serliga av at Bilasølan hevur 6,4 milliónir krónur í eginpeningi sammett við eitt nú Pf. Wenzel, sum hevði ein eginpening á 54,6 milliónir krónur og eitt eginpeningsavkast á 35 prosent. 

Samanlagt høvdu allar bilasølurnar ein eginpening við árslok 2021 á 254 milliónir krónur og ein eginpeningsforrenting í 2021 á 17 prosent í miðal.

Besta lønsemið av bilasølunum, um hugt verður eftir lyklatalinum ognaravkast, hevði Pf. Bilasølan við 21 prosentum. Men aftur her mugu vit taka fyrivarni, av tí at Bilasølan hevur eina lutfallsliga lítla fíggjarstøða, av tí at felagið ikki eigur bygningarnar.

Næststørsta lønsemi hevði Pf Wenzel við 15,1 prosentum og á triðja plássi var Pf. Waag við 10,3 prosentum.

Samanumtikið hava føroysku bilasølurnar haft eitt sera gott roknskaparár í 2021.  Bilasølurnar eru flest allar væl fyri við góðum eginpeningi og lágari langfreistari skuld.

Nú føroyska bilasølan í 2022 tykist at minka sammett við í 2021, sum hendan greiningin umrøður, eru ábendingar um, at árið 2022 neyvan verður eins gott sum 2021. Men livst so spyrt, og vita vit ikki endaliga fyrr enn um somu tíð komandi ár.

Greiningin er gjørd av Birgir Nielsen frá ráðgevingarfyritøkuni Nira Sp/f

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. august 2022

Janus Thomsen verður stjóri í Pf. Tjaldur

Orkufelagið Effo skal hava nýggjan stjóra

Janus Thomsen

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Føroyska orkufelagið Effo skal hava nýggjan stjóra, tí Janus Thomsen, ið hevur verið stjóri síðani august 2018 tekur við sum stjóri í íløgufelagnum Pf. Tjaldur eftir Árna Rasmussen.

Tað boðaðu Effo og Tjaldur frá í tíðindaskrivi í vikuni. 

Fráfarandi stjórin í Effo fer tó ikki úr føroyska orkufelagnum, tí hann heldur fram sum stjóri til nýggjur stjóri er settur, og harafturat er hann í uppskoti at verða valdur inn í nevndina á komandi eykaaðalfundi.

Skiftið hevur við sær, at Effo skal hava nýggjan stjóra, og byrjar tað arbeiðið beinanvegin.

- Vit takka Árna fyri hansara arbeiði í Tjaldur seinastu níggju árini, har felagið hevur verið undir støðugari og áhaldandi menning. Nevndin í Tjaldur ynskir samstundis at bjóða Janusi vælkomnum í Tjaldur og síggja vit fram til eitt gott og mennandi samstarv”, sigur Rúni M. Hansen, nevndarformaður í Tjaldur. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. august 2022

Norðoya Sparikassi góðar 6 milliónir í avlopi fyrra hálvár 2022

Úrslitið áðrenn skatt fyrra hálvár 2022 var eitt avlop upp á 6,1 milliónir krónur sammett við 10,4 milliónir sama tíðarskeið árið fyri

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Úrslitið áðrenn skatt fyrra hálvár 2022 var eitt avlop upp á 6,1 milliónir krónur sammett við 10,4 milliónir krónur sama tíðarskeið árið fyri. 

Úrslitið fyrra hálvár 2022 er í stóran mun ávirkað av virðisjavnan av lánsbrøvum, har skjótt hækkandi rentustøðið hevur havt við sær lægri kursir á lánsbrøv. Harumframt er úrslitið ávirkað av, at sparikassin hevur afturført niðurskrivingar á útlán. 

Verður sæð burtur frá virðisjavnan og niðurskrivingum, hevði sparikassin eitt avlop frá grundrakstrinum upp á 10,9 milliónir krónur fyrra hálvár í mun til 10,6 milliónir sama tíðarskeið í 2021. 

Virksemi
Útlánini lækkaðu úr 2.025 milliónum niður í 2.001 milliónir krónur, sum svarar til eina lækking upp á 24 milliónir ella 1,2 prosent.

Innlánini hækkaðu úr 2.464 milliónum krónum upp í 2.507 milliónir krónur, sum svarar til eina hækking upp á 43 milliónir ella 1,8 prosent.

Innlánsavlopið var 506 milliónir krónur fyrra hálvár 2022.  

Solvensur sparikassans er góður og hevur verið støðugt hækkandi seinnu árini. Solvensurin var 26,2 prosent pr. 30. juni 2022 í mun til 23,1 prosent árið fyri. 

Gjaldførið er eisini gott. Lyklatalið fyri gjaldførið var 340 prosent pr. 30. juni 2022. Lógarkravda gjaldførið er í minsta lagi 100 prosent.

Negativ renta hjá privatkundum strikað 1. september
Sum áður fráboðað hækkar rentan 1. september 2022. Hjá privatkundum hækkar útlánsrentan við upp til 0,40 prosenttig og negativa rentan av innlánum verður strikað. Rentan hjá vinnukundum hækkar við upp til 0,50 proisentstig bæði fyri inn- og útlán. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. august 2022

80 prosent fleiri umbønir um mat- og klædnahjálp í ár

Hetta er samanborið við fyrra hálvár í fjør. Reyði Krossur Føroya boðar frá, at tveir triðingar av umbønunum koma frá húsarhaldum við einum uppihaldara, og í ár eru lutfalsliga fleiri, sum "einans" biðja um mat

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Síðani 2016 hevur Reyði Krossur bjóðað fíggjarliga sperdum familjum í Føroyum ókeypis barnaklæðir, og síðani 2020 hevur eisini borið til at fáa ókeypis mat.

Reyði Krossur Føroya boðaði í vikuni frá, at sambært teirra tølum er tørvurin á bæði mat- og klædnahjálp týðiliga øktur hetta seinasta árið.

Tilsamans eru 80 prosent fleiri umbønir um mat- og klædnahjálp móttiknar fyrsta hálva árið í 2022, samanborið við í fyrra hálvaár í fjør, 2021.

Tveir triðingar av umbønunum um mat- og klædnahjálp koma frá húsarhaldum við einum uppihaldara.

- Vit hava eisini sæð, at í 2022 eru lutfalsliga fleiri, sum einans biðja um mat, í mun til undanfarin ár, harímillum bæði pensjonistar og barnafamiljur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. august 2022

Virgar skal leiða Hotel Brandan

Virgar Enghamar er nýggi hotelleiðarin á Hotel Brandan

(Mynd: Hotel Brandan)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Virgar Enghamar er settur sum hotelleiðari á Hotel Brandan.

Virgar er fyrsti tænarin, ið varð útlærdur hjá Smyril Line samtakinum. Hetta var í 1998 á Hotel Føroyum í Havn. 

Síðani tá hevur hann áhaldandi arbeitt sum høvuðstænari í hotel-og matstovuvinnuni bæði í Danmark og í Føroyum. Seinastu 17 árini hevur hann verið í starvi sum stjóri í Bowlinghøllini í Havn.

Tað er annars Rógvi Mikkelsen sum hevur verið hotelleiðari á Hotel Brandan, sum læt upp á sumri 2020. Hann skifti herfyri starv og, stjórnar nú Hotel Hilton Garden Inn.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. august 2022

Maður yvirkoyrdur í ferðsluvanlukku í Havn: Doyði av løstinum

Ein eldri maður var farna fríggjakvøld árendur av einum bili. Hann var seinni staðfestur deyður á Landssjúkrahúsinum

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ein ferðsluvanlukka kravdi eitt mannalív í Jóannes Patursonargøtu í Havn beint eftir klokkan 22 seinasta fríggjakvøld.

Talan var um ein eldri mann, sum ætlaði sær tvørtur um vegin við ein fótgangarateig við Vesturkirkjuna. Tá hann var á veg tvørtur um vegin, varð hann árendur av einum bili, sum kom koyrandi úr býnum niðan eftir Jóannes Patursonargøtu.

Sjúkrabilur og hjálp kom á staðið beinanvegin, men maðurin varð staðfestur deyður á Landssjúkrahúsinum.

Í bilinum vóru nógv ung fólk, og bilførarin var eisini ungur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. august 2022

- Føroyski prísvøksturin nakað minni enn í Danmark og ES

Størsta orsøkin til at vøksturin í brúkararprístalinum er minni í Føroyum enn í Danmark og hinum ES-londunum er helst ógvusligi vøksturin í gass- og elprísunum á evropeiska megin­landi­num hesar seinastu mánaðirnar

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Ógvusligi vøksturin í gass- og elprísunum hava størri ávirkan á gerandisdagin á evropeiska meginlandinum enn í Føroyum. Vøksturin í føroyska brúkaraprístalinum er nevniliga nakað minni enn vøksturin í Danmark og í ES-londunum annars.

Tað skrivar Vinnuhúsið.

Vøksturin í føroyska brúkaraprístalinum var 7,3 prosent í øðrum ársfjórðingi í ár, samanborið við sama ársfjórðing í fjør. Bara einaferð hevur hann verið størri seinastu 20 árini, og tað var triðja ársfjórðing 2008, tá árligi vøksturin í brúkaraprísunum var 7,9 prosent.

Sambært Danmarks Statistik var danska inflasjónin 9,1 prosent í juni í ár í mun til sama mánað í fjør. Í sama tíðarskeiði var inflasjónin í teimum 27 ES-londunum – uttan Stóra­bret­land – 9,6 prosent.

Størsta orsøkin til at vøksturin í brúkararprístalinum er minni í Føroyum enn í Danmark og hinum ES-londunum er helst ógvusligi vøksturin í gass- og elprísunum á evropeiska megin­landi­num hesar seinastu mánaðirnar. Føroysk húsarhald brúka so at siga ikki gass, og elprísirnir frá SEV hava verið óbroyttir í longri tíð, skrivar Vinnuhúsið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. august 2022

Útbyggja smoltstøðina á Viðareiði enn meira

2.000 rúmmetrar verða lagdir afturat hjá Bakkafrosti á Viðareiði. Efitr ætlan verður nýggja høllin klár at taka í nýtslu komandi summar

Smoltstøðin á Viðareiði (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Fyrr í hesum mánaðinum skrivaði Bakkafrost undir sáttmálar við fyritøkurnar Malltek, RV-tøkni og Nomatek um útbygging av Høll D á smoltstøðini á Viðareiði við 2.000 rúmmetrum. 

Hesum boðar Bakkafrost frá í vikuni.

Høllin verður útgjørd við nýggjastu tøkni, og útbyggingin fevnir eisini um dagføring av biofiltri og vatnendurnýtslu, soleiðis at upp móti 99 prosent av vatninum verður endurnýtt.

Íløgan er ein liður í felagsins strategi at ala laksin longri á landi, ið fer at merkja lægri lívfrøðiligan váða og betri fiskavælferð.

Eftir ætlan verður nýggja høllin klár at taka í nýtslu á sumri 2023.

Í løtuni starvast umleið 20 fólk á støðini.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. august 2022

100 ára føðingardagur á sambýlinum Oman Hoydalar

Ingibjørg Hentze fylti 100 ár mikudagin. Seinnapartin var samkoma á sambýlinum, har hon hevur búð síðani 2013

Sólvit Emilsson Nolsø, landsstýrismaður viå almannamálaráðnum var eisini í føðingardegi (Mynd: Ólavur Frederiksen / Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Stór og hugnalig samkoma var á Sambýlinum oman Hoydalar mikudagin, nú Ingibjørg Hentze fylti 100 ár. Ingibjørg hevur búð á sambýlinum síðan 2013.

Heðin Mortensen, borgarstjóri, vitjaði inn á gólvið og helt stutta røðu fyri Ingibjørg. Hann nevndi, at tað altíð er hugaligt at koma í føðingardag hjá fólki, ið røkka høgan aldur. Og serliga sjáldsamt er at sleppa at vitja fólk, sum røkka so høgum aldri, at tey eru farin at ganga ímóti teimum tveyhundrað.

Hann ynskti Ingibjørg tillukku við degnum og nevndi eisini, at tað er ein stórur heiður at vera boðin við at hátíðarhalda henda dagin við føðingardagsbarninum og teimum avvarðandi, og tað takkaði hann hjartaliga fyri.

Ólavur Frederiksen tók myndirnar fyri Tórshavnar kommunu:

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. august 2022

NCC kann kortini ikki bora Fámjinstunnilin

Hetta kemst av, at tíðarætlanin er forskotin. Tá byrjað verður at borað - einaferð í vetur - verður tað ein norsk fyritøka, ið fer at gera arbeiði, sigur stjórin í Landsverk. Hann staðfestir, at hetta ikki fer at ávirka samlaðu tíðarætlanina ella kostnaðin

Uni Rasmussen, landsstýrismaður við fíggjarmálum, Sigurd L. Lamhauge, stjóri á Landsverki og Stein Olvur Petersen, stjóri hjá J&K Petersen tá sáttmálin til Fámjinstunnilin var undirskrivaður (Mynd: Landsverk)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Í mai varð arbeiðstøkusáttmálin um Fámjinstunnilin undirskrivaður millum Landsverk og Pf. J&K Petersen, og í summar byrjaði vegagerðin.

Ætlanin var upprunaliga, at fyrsta skotið skuldi latast av longu tá tíðliga í summar, fyrr í summar varð sagt, at tað skuldi verða "seinni í heyst", men seinkanir hava verið í verkætlanini - millum annað tí at ein eykajáttan á 40 milliónir hevur verið neyðug. 

Ein av avleiðingunum av hesum er, at NCC hevur frásagt sær uppgávuna at bora Fámjinstunnilin. Undirveitarin, ið skuldi bora fyri J&K Petersen, fær ikki verið við til uppgávuna, nú verkætlanin er seinkað so mikið.

Sigurd Lamhauge, stjóri hjá Landsverki, sigur við Kringvarpið, at NCC hevur aðrar upggávur, og at tað er harmiligt, at undirveitarin kortini ikki verður við í verkætlanini. Tó er ein nýggjur nú góðkendur. Talan er um eitt norskt felag við royndum við slíkum verkætlanum.

Stjórin hjá Landsverki staðfestir eisini, at sum nú er heldur samlaða tíðarætlanin við Fámjinstunnlinum - øll verkætlanin skal eftir ætlan verða liðug miðskeiðis í 2024, skrivaði Landsverk fyri tveimum mánaðum síðani. Eisini skal kostnaðurin halda. Beint yvir 200 milliónir eftu játtaðir til Fámjinstunnilin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. august 2022

Fara nú undir risastóru útstykkingina á Argjahamri

Alt arbeiðið skal vera avhandað í juli í 2024, og tá fara einar 180 búeindir at standa klárar. Tórshavnar kommuna og MTH Føroyar undirskrivaðu avtaluna í vikuni

Articon er farið undir gera arbeiðsvegin (Mynd: torshavn.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

- Týsdagin varð sáttmáli undirskrivaður millum Tórshavnar kommunu og MTH Føroyar í sambandi við vegagerð, planering, leiðings- og lendisarbeiði í sambandi við
útstykkingina á Argjahamri, sum kann koma at umfata einar 180 búeindir.

Tað upplýsir Tórshavnar kommuna á heimasíðu sínari.

Sáttmálin við MT Højgaard, sum átti lægsta tilboðið, umfatar planering, leiðings- og lendisarbeiði í sambandi við útstykkingina á Argjahamri.

Mynd: torshavn.fo 

Talan er um stórt arbeiði, og tað verða raðhús, sethús og íbúðir, sum næstu tvey árini verða gjørd á Argjahamri.

Articon er farið undir gera arbeiðsvegin, og tað arbeiðið er longu komið væl áleiðis, skrivar torshavn.fo. Nakað av avbjóðingum hava verið við smaa vegnum út á Glyvursnes, ið so at siga lá oman í túnini hjá fólki, men verður nú fluttur nakað væl niðanfrá.

Alt arbeiðið skal verða avhandað í juli í 2024, men byggistigini verða avhandað ávegis. Mett verður, at talan verður um einar 180 búeindir, sambært Tórshavnar kommunu.

Mynd: torshavn.fo 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. august 2022

Onki asfalt enn – men neyðugt er at skifta bilverjuna út

Farið verður eisini at bøta um lendingina í Hattarvík, um játtan verður tøk, sigur Uni Rasmussen, landsstýrismaður

Kirkja (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Vegurin millum Hattarvík og Kirkju verður ikki asfalteraður enn, men rulluportrini og bilverjan eru vánalig og treingja til ábøtur.

Tað sigur Uni Rasmussen, landsstýrismaður, í skrivligum svari til Beintu Løwe, sum setti landsstýrismanninum spurningar um asfaltering og aðrar ábøtur á vegir og lendingar í Fugloy.

Sambært landsstýrismanninum er ikki neyðugt at asfaltera vegin.

Uni Rasmussen kemur ikki inn á nær farið verður undir arbeiðið, ið hann metir at vera meira neyðugt, nevniliga at bøta um rulliportrini og skifta bilaverjuna út.

“Neyðugt er at raðfesta hesi arbeiði fremri”, ljóðar orðingin í svarinum.

Løgtingskvinnan spurdi eisini um hvørjar ætlanir eru um umælingar av lendingunum í Hattarvík og Kirkju.

Landsstýrismaðurin vísir á, at atløguviðurskiftini á Kirkju eru batnað munandi við teimum umvælingum, sum vórðu gjørdar í fjør.

Hann lovar eisini at fara undir at betra um lendingina í Hattarvík, “um játtan verður tøk”.

Í fyrsta umfari snýr tað seg tó um at tryggjað lendið oman fyri lendingina, soleiðis at tað ikki ríður oman, skrivar landsstýrismaðurin. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. august 2022

266 nýggj lesandi byrjaðu á Setrinum

Innleiðsla á Fróðskaparsetri Føroya var mánadagin

(Mynd: Johan Hansen/Setur.fo)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Klokkan níggju mánamorgunin var fullsett í Kongshøll á Vestaru bryggju í Havn, tá 266 nýggj lesandi møttu til innleiðsluna til lestrarlívið á Setrinum.

Chik Collins, rektari, bjóðaði teimum vælkomin, og umboð fyri lestrarskrivstovuna greiddu frá um Setrið og tær stuðulstænastur, sum lesandi kunnu brúka, meðan tey lesa á Setrinum.

Av teimum 266, sum byrjaðu, eigur námsvísindadeildin størsta partin av teimum, tí 87 teirra fara hagar at lesa. 61 byrja á søgu- og samfelagsdeildini, 59 á náttúruvísindadeildini, 46 á deildini fyri heilsu- og sjúkrarøktarvísindi og 13 fara á føroyamálsdeildina, skrivar Fróðskaparsetrið á heimasíðuna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. august 2022

Avdúking í Føroyum uttan føroyskar møguleikar

Ongin føroyingur verður á listanum yvir tilnevnd – onki uppskot kom úr Føroyum til umhvørvisvirðisløn Norðurlandaráðsins í ár

(Mynd: norden.org)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Komandi hósdag, 1. september, verður gjørt klárt til almannakunngerðing av hvørji eru í uppskoti at fáa umhvørvisvirðisløn Norðurlandaráðsins í ár.

Hetta hendir í Norðurlandahúsinum í Havn í tilknýti til ráðstevnuna ‘Náttúruloysnir í norðurlendskum høpi’, sum verður hildin í Norðurlandahúsinum henda seinnapartin.

Stroymt verður beinleiðis úr Norðurlandahúsinum umvegis heimasíðuna hjá norðurlendska ráðharraráðnum og Norðurlandaráðnum, norden.org.

Men tað verður ongin føroyingur millum tey tilnevndu í ár.

Tað hevur sama heimasíða longu avdúkað. Tað er soleiðis við umhvørvisvirðislønini – mótsatt hinum virðislønunum hjá Norðurlandaráðnum – at tað almenningurin, sum kemur við innstillingum eftir nøkrum ávísum treytum á hvørjum ári, og síðan er tað ein dómsnevnd, sum tilnevnir út frá hesum innstillingum.

Við hinum virðislønunum er tað soleiðis, at tað er ein lokal dómsnevnd í hvørjum landi, sum tilnevnir møguligar vinnar úr hvør sínum landi.

Umhvørvisvirðislønin í ár fer til persón ella felagsskap, sum hevur “gjørt ein serligan innsats fyri lívmargfeldi og veðurlagskreppuna við náttúrugrundaðum loysnum”.

Inn komu 72 uppskot. Men onki kom úr Føroyum.

Føroyar hava annars glæsiligar royndir við júst umhvørvisvirðisløn Norðurlandaráðsins. Tríggjar ferðir er virðislønin farin til Føroyar. Í 2006 til Boga Hansen, í 2015 til Sev og í 2020 til Jens-Kjeld Jensen.

Listin yvir innkomnu uppskotini sæst her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. august 2022

Japanski sendiharrin var við til avdúking

Umboð fyri japanskan stórídnað og fiskivinnu vóru eisini við, tá nýggja japansk-føroyska orðabókin varð løgd fram á á Reinsarínum. Ein avbera góð byrjan til eitt gott vinalag og eitt umfatandi framtíðar samstarv, mentanarliga og vinnuliga, segði Kristianna Winther Poulsen, sum helt røðu vegna Tórshavnar kommunu

Manabu Miyagawa í Reinsarínum í týskvøldið (Mynd: torshavn.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

- Tað er vorðið so mikið væl umtókt hjá føroyingum at læra seg japanskt, at vit halda, at tey, ið fara undir kvøldskúla í japonskum í heyst, eiga at sleppa at arbeiða inni á Sprotanum.

Soleiðis skrivaðu tey á Sprotanum í tíðindaskrivi fyri nøkrum døgum síðani, í samband við at ein japansk-føroysk og ein føroysk-japansk orðabók vóru á veg.

Týskvøldið vórðu nýggju orðabøkurnar avdúkaðar á stórum japanskt-føroyskt tiltaki á Reinsarínum í Havn.

Har vóru nøkur, ið hildu røðu: Jonhard Mikkelsen frá Sprotanum, Sunnvá á Geilini Asano, ið greiddi frá arbeiðnum við orðabókunum, umframt japanski sendiharrin í Keypmannahavn. 

59-ára gamli Manabu Miyagawa hevur verið á Føroyavitjan, og var við til tiltakið saman við sínum embætisfólkum. Fleiri umboð vóru frá uttanríkistænastuni og fýra umboð vóru fyri japanska stórídnaðin og fiskivinnuna. Føroyskur tónleikur, haiku-upplestur og annað varð framført. 

Jonhard Mikkelsen frá Sprotanum 


Kvinnukórið Silvitni sang m.a. ein sang á japanskum 


Kristianna Winther Poulsen og Heðin Mortensen, borgarstjóri (Myndir: torshavn.fo)

Hetta tiltakið kundi metast at vera eina avbera góða byrjan til eitt gott vinalag og eitt umfatandi framtíðar samstarv, mentanarliga og vinnuliga. Soleiðis segði Kristianna Winther Poulsen, sum helt røðu vegna Tórshavnar kommunu.

Tað eru hjúnini Sunnva og Hiromasa Asano, sum í tvey ár hava arbeitt við orðabókunum, og higartil hava tey fullfíggjað 10.000 leitorð í hvørjari bók.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. august 2022

Svensku vísurnar hjá Regini Dahl framførdar

5.-7. september verður høvi hjá føroyingum at hoyra sangir hjá vælumtókta tónaskaldinum við løgum, sum hann skrivaði til svenskar yrkingar – konsertirnar verða í Norðurlandahúsinum, í Salt og í Mentanarhúsinum í Fuglafirði

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í døgunum 5.-7. september verður høvi hjá føroyingum at hoyra tónleik hjá Regini Dahl, sum tey fæstu munnu kenna.

Hesar dagarnar fara svenski operasangarin, Fredrik Zetterström, og føroyski klaverleikarin, Axel Remmel, at framføra sangir hjá vælumtókta tónaskaldinum, við løgum sum hann skrivaði til svenskar yrkingar.

Regin Dahl skrivaði løg til eini 50 yrkingar eftir svensku yrkjararnar Erik Axel Karldfeldt og Gustav Fröding, og royndi seg her við alskyns tónleikasløgum, eitt nú valsi, marsji, romansu, tango og mazurka. Sermerkt við løgunum er eisini, at sangarin og klaverleikarin hava hvør sín sjálvstøðuga leiklut – eins og í lied-tónleiki.

Í sambandi við konsertina verður nýggj nótaútgáva løgd fram, verður sagt í tíðindaskrivi.

Tað er Regin Dahl-fjepparin Hugin Eide, sum hevur savnað umleið 30 av “svensku” løgunum hjá Regini, og gevur tey út á sínum forlagi. Hans Pauli Tórgarð hevur lagt nótarnar til rættis eftir upprunaligu framførslunum hjá Regini, sum vórðu tiknar upp á band í 1960unum og -70unum. Undan konsertini verður ein stutt framløga av nótaútgávuni.

Konsertirnar verða í Norðurlandahúsinum 5. september, í Salt 6. september, og í Mentanarhúsinum í Fuglafirði 7. september. Konsertirnar eru eitt samstarv ímillum hesi trý mentanarhúsini umframt Summartónar og Edition H. Eide.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. august 2022

Klingra á konsertferð í Føroyum

Seinasta konsertin á hesum sinni er í Syðrugøtu í kvøld

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Bólkurin Klingra hevur sítt útgangsstøði í Føroyum og virkar hiðani. Limirnir eru úr Føroyum, Danmark, Finnlandi, Lettlandi og Noregi. Øll eru eru yrkistónlistafólk og tónleikarar við nógvum royndum frá bólkum sum t.d. Jack White, Savage Rose, Afenginn og Teitur.

Klingra er nú til reiðar við teirra fyrstu útgávu. Frumútgávan, ið kallast “..eftir”, kemur út 3. mars 2023.

Tónleikurin og tekstirnir (á føroyskum) eru nágreiniliga lagdir til rættis, í eini roynd at skapa eitt listarligt rúm, sum skapar pláss til tankar og kenslur.

Genran sveimar á markinum millum klassiskan og rútmiskan tónleik, við løttum vavstri av elektronikki, inn í okkurt, sum kundi kallast “indie-klassikur” tónleikur.

Konsertir hava verið í Havn og í Nólsoy í vikuni. Tann triðja og seinasta á hesum sinni verður í Tøting í Syðrugøtu í kvøld kl. 21.

Frumútgávan “...eftir” er ein tónlistarlig lýsing av einum sorgarleiki mitt í farnu øld.

Verkið er tó ikki um sorg og sút, men heldur um kærleika og virðing fyri einum, sum altíð tók onnur fram um seg sjálvan. Ein kensluborin bogi spentur millum longsul og takksemi.

Vit skulu 70 ár aftur í tíð, til føroyingahavnina í Grønlandi. Til kvirruna.

Føroyingahavnin

Fyri øld síðan vóru føroyskir sjómenn so kroystir av enskum og týskum trolarum her um leiðir, at neyðugt var at flyta virksemi norðureftir til Grønland og Ísland.

Í Føroyingahavnini virkaði mangur føroyskur sjómaður, nærmast árið runt, at tjena til dagligt breyð.

Ein av hesum monnum var Napoleon á Neystabø, uppvaksin í Haldórsvík. Napoleon var abbi Dánjal á Neystabø, limur í Klingra.

Hetta verk er ognað honum.

Napoleon sigldi úti størsta partin av lívinum. Stutt áðrenn hann doyði, 94 ára gamal, gjørdi Dánjal eina bandaða samrøðu við hann, um hansara tíð og upplivingar í Føroyingahavnini. Á upptøkuni greiðir hann m.a. frá eini hending, tá ein bátur sakk og 14 menn doyðu. Hesa frágreiðing hevur bólkurin Klingra valt at taka støði í.

Tónleikurin er ein samanhangandi eind, sum við nærlagni er uppbygt av styttri motivum sum eisini virka sum sjálvstøðug stykki.

Umframt at vit hoyra Napoleon greiða frá á, hevur Klingra upptikið ljóð úr føroyingahavnini, sum eru viðgjørt og brúkt í tónleikinum.

Útgávan "...eftir" snýr seg um at standa eftir:

...eftir á kaiini tá báturin fór til Grønland
...eftir á ísinum tá kisturnar vóru bornar burtur
...eftir tá tú hevur mist
...eftir, sum leivdirnar í føroyingahavnini í dag

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. august 2022

Ódjór - nýggj føroysk ræðusøga

Útgávutiltak fyri ung um nýggju bókina "Ódjór" verður í Margarinfabrikkini í dag

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í sambandi við, at Bókadeildin gevur út nýggja upprunaføroyska bók, verður skipað fyri spennandi og stuttligum útgávutiltaki fyri børn og vaksin.

Bókin vendir sær serliga til børn 10-13 ára aldur, og tiltakið verður í dag kl. 15 í Margarinfabrikkini í Havn. “Ódjór” er ein ræðusøga, men snýr seg eisini um vinir og einsemi.

Silja Aldudóttir hevur skrivað bókina um Astu, sum gongur í skúla í Havn. Bókin er flott og prýdd við tekningum eftir Bárð Dal Christiansen.

Á tiltakinum verður greitt frá bókini, ung í Margarinfabrikkini spæla tónleik og eisini fer Bárður DC at læra frá sær at tekna umframt at bókin verður til sølu fyri serprís.

Um bókina

Vatnflóð og jarðskjálvtar eru í býnum, men eingin veit hví.

Úr sínum loyniliga træi sær Asta rotturnar tysja runt í viðarlundini. Í skúlanum droymir hon um, at takið sorlast niður í høvdið á teimum øllum. Undir asfaltinum og betonginum hóttir ein vera við at leggja allan býin í oyði. Ein dagin stendur Asta andlit til andlits við hana.

Ein søga um ódjórini, sum liva rundan um og innan í okkum.

Silja Aldudóttir hevur skrivað (Mynd: setur.fo)

Bárður DC hevur teknað 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. august 2022

Ole Ivars bjóðar upp til ein seinasta dans í Føroyum

Norski dansibandsbólkurin var fyri fyrstu ferð í Føroyum fyri nítjan árum síðani. Leygarkvøldið 22. oktober hevur Ole Ivars konsert í høllini á Hálsi - talan er um seinastu konsertferðina hjá bólkinum

Norski dansibandsbólkurin Ole Ivars hevur næstan 60 ár á baki, og hevur verið sera vælumtóktur í Føroyum og norðurlondum í nógv ár

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Teir vóru fyrstu ferð í Føroyum í 2003, og í oktober koma teir aftur – norsku dansikongarnir úr Ole Ivars. Hesaferð í samband við teirra seinastu konsertferð undir heitinum “Siste Dansen”. 

Hesum boða fyrireikararnir, eventz.fo, frá. Skrivað verður soleiðis um kenda norska bólkin: 

- Norski dansibandsbólkurin Ole Ivars hevur verið sera vælumtóktur í Føroyum og norðurlondum í nógv ár. Bólkurin byrjaði sum ein tannráringabólkur í 1964, og síðani hava teir sitið á dansitrónini í bæði Noregi og øðrum londum í Skandinavia. Hesi næstan 60 árini hava teir spælt í nógvum ymiskum londum, og hava fingið milliónir av fólki upp á gólv við teirra frálíku tónum og til tíðir skemtiligu tekstum. Hesi árini hava teir eisini fingið hópin av tónleikavirðislønum, har ímillum eisini ta størstu í Noregi, nevniliga "Årest Spelband", ið teir fingu í 1999. 

Ein hin best umtókti sangurin hjá Ole Ivars er ivaleyst "Jeg trodde englarne fanst", men eisini “Nei, så tjukk du har blitt”, ið flest allir føroyingar munnu kenna. 

Í Føroyum syrgdi serliga Elis Poulsen, sáli, fyri, at Ole Ivars ljómaðu kring landið, og eru talan helst um tann mest spældi dansibólkurin í Kringvarpinum.

Tað verður leygarkvøldið 22. oktober, at Ole Ivars bjóða upp til ein seinasta dans í Føroyum. Tað verður í høllini á Hálsi, og umframt Ole Ivars, fara eisini Hans Jacob Hjelm við orkestri og Finnur Olsen frá “Upp á tá” at luttaka við dansitónleik.

Dansurin byrjar klokkan 22 og endar klokkan 03.45.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. august 2022

Næstan 100.000 atgongumerki seld uppá ein hálvan tíma

Tað verður fullsett í Parkini bæði 5.og 6. juli, tá bretski bólkurin Coldplay fyri fyrstu ferð í sjey ár spælir í Danmark

Tá Coldplay seinast spældi í Parkini - í juli 2016

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Sum patur av Music of Spheres konsertferðini hjá Coldplay, sum í løtuni er í gongd, eru tvær konsertir á skránni í Parkini í Keypmannahavn tíðliga í juli næsta ár.

Atgongumerki til hesar konsertirnar vórðu settar til sølu hósdagin klokkan 10 danska tíð, og eins og tað hevur verið til fleiri av konsertunum hjá Coldplay á konsertferðini, fór eitt stórt tal av atgongumerkjum innan eina lítla løtu.

Klokkan var áleið hálvgum ellivu, tá tað var útselt. Talan er samanlagt um áleið 100.000 atgongumerki. Hetta upplýsir Live Nation fyri Ekstrablaðnum.

Chris Martin, oddamaður í Coldplay

Konsertirnar hjá stóra bretska pop-bólkinum í Keypmannahavn eru á skránni 5. og 6. juli 2023. Talan verður um tær fyrstu konsertirnar hjá Coldplay í danska høvuðsstaðnum í sjey ár - 5. juli er eisini stór konsert í Royal Arena í Keypmannahavn, tá Elton John spælir á sínum farvæl-túri.

Music of Spheres konsertferðin byrjaði í mars, og Chris Martin og hinir hava higartil fingið góð ummælir fyri konsertirnar. Í næstum skal Coldplay spæla í Suðuramerika.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. august 2022

Heilt sjáldsamar myndir av Jupiter

Myndir tiknar við nýggja James Webb teleskopinum avmynda veruleikan sum hann sá út fyri 13 milliardum árum síðani

Jupiter í eftirgjørdum litum fyri at tað skal síggjast týðuligari (Mynd: Nasa / EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Heimsin størsti stjørnukikari, hevur tikið heilt sjáldsamar myndir av Jupiter, størstu gongustjørnuni í okkara sólarskipan.

James Webb-teleskopið tók myndirnar í juli, og fangaði báðar pólarnar á jupiter og stóra reyða blettin á gongustjørnuni, sum er ein stormur í atmosferuni á Jupiter.

- Vit hava ongantíð sæð Jupiter soleiðis fyrr. Tað er ótrúligt, sigur Imke de Pater, professari á University of California, og leiðari fyri verkætlanini, sambært The Guardian.

Tær infrareyðu myndirnar eru í eftirviðgerðini litaðar við bláum, hvítum, grønum, gulum og appelsingulum. Hetta fyri betri at kunna vísa gongustjørnina.

James Webb teleskopið er komið fyri Hubble-teleskopið, ið varð sent út í rúmdina í 1990. Nasa sendi nýggja stjørnukikaran út í rúmdina úr Suðuramerika í desember í fjør.

Kikarin skal gera tað møguligt hjá stjørnufrøðingum at síggja longur aftur í tíðina enn nakrantíð fyrr. Heilt aftur til skapanina av teimum fyrstu stjørnunum og stjørnubreytunum fyri 13,7 milliardum árum síðani.

Tað er bert 100 milliónir ár frá “big bang”, verður sagt.

Ein upptøka við víðvinkli er serliga dramatisk, og vísir ringar kring gongustjørnuna umframt tveir smáar mánar.

Judi Smith, hjálpari hjá Imke de Paater, sigur, at stjørnufrøðingar ikki høvdu væntað at fáa so góðar upptøkur, sum komnar eru. James Webb-kikarin liggur í eini ringrás 1,6 milliónir kilometrar frá jørðini.

Kikarin skal veita granskarum vitan um menningina av teimum allar fyrstu stjørnunum og stjørnuskipanunum.

Fyrstu upptøkurnar vórðu í juli “frumsýndar” í Hvítu húsunum í USA fyri Joe Biden, forseta. Tær vísa eitt nú stjørnuskipanir, sum liggja meira enn 13 milliardir ljósár burturi.

Tað merkir, at myndirnar, sum teleskopið fangar, eru avmyndaðar, sum tær í veruleikanum sóu út fyri 13 milliardum árum síðani, skrivar Ritzau.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. august 2022

Tvey toppembætisfólk send heim orsaka av minkagøluni

Men høvuðsembætisfólkið í gøluni – Barbara Bertelsen – slapp við ávaring

Barbara Bertelsen (í bláum framma til høgru) á listaframsýning í Klaksvík í samband við Føroyavitjanina hjá Mette Frederiksen í juni (Mynd: Klaksvíkar kommuna)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Danska stjórnin tók mikudagin avgerð í sokallaðu minkagøluni og sendi minst tvey høgtstandandi embætisfólk heim og gav eina røð av øðrum ávaringar.

Men ikki kvinnuna, ið av nógvum hevur verið lýst sum høvuðsskálkurin í allari gøluni, nevniliga Barbaru Berthelsen, aðalstjóra í forsætismálaráðnum, varð ikki send heim.

Hon fekk ‘einans’ eina ávaring.

Avgerðin varð tikin út frá einum úrskurði, ið júst er komin frá stovninum, ið kallast Medarbejder- og Kompetencestyrelsen.

Hetta merkir eitt nú, at løgmálaráðið hevur sent ovastan í løgregluni, Thorkild Fogde heim fyribils, meðan kannað verður hvat víðari skal henda við honum.

Umhvørvismálaráðið hevur sent Henrik Studsgaard, deildarleiðara í ráðnum, heim. Hann var deildarleiðari í matvørumálaráðnum, tá minkamálið koyrdi.

Tað var 30. juni í ár, at sokallaða Minkkommissionen kom við síni frágreiðing, har bæði Mette Frederiksen, forsætismálaráðkvinna og fyrrverandi umhvørvis- og matvøruráðharrin, Mogens Jensen, vóru fyri ábreiðslum.

Í alt eru reist agamál (disciplinærsag) móti 10 embætisfólkum, skrivar dr.dk. Talan er um leiðandi embætisfólk í forsætismálaráðnum, umhvørvismálaráðnum, løgmálaráðnum, matvørumálaráðnum og í ríkisløgregluni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. august 2022

Forsætisráðfrúan var ‘clean’

Tað fall nógvum fyri bróstið, tá eitt filmsbrot lak út, har at finski stjórnarleiðarin skemtaði sær meira enn tey hildu vera hóskandi fyri eina forsætisráðfrúu

Sanna Marin svaraði spurningum viðvíkjandi filmsbrotinum á tíðindafundi fríggjadagin (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Finski stjórnarleiðarin, Sanna Marin, hevur ikki verið ávirkað av narko. Ein narkotest er gjørd av henni, og hon er negativ.

Tað upplýsir finska forsætismálaráðið í fráboðan mánadagin.

- Tað eru ikki funnin evnir í narkoroyndini, ið varð gjørd av Sonnu Marin, forsætisráðfrúu hin 19. august, verður sagt í fráboðanini.

Forsætisráðfrúan hevur sjálv goldið fyri testina, verður lagt afturat.

Tað skapti til kjak og eisini øsing, tá eitt filmskut av Sonnu Marin, sum dansaði á eini veitslu, varð almannakunngjørt á sosialu miðlunum herfyri.

Hetta fekk kritikarar at vísa á, at tað ikki ber til at halda sær á gleimi á slíkan hátt, tá ein er forsætisráðharri – ella kanska serliga -frúa.

Onnur hava víst á, at forsætisráðfrúan skal kunna stuttleika sær sum onnur vanlig fólk uttan harvið at verða løgd undir ikki at røkja sítt embæti.

Sanna Marin hevur greitt frá, at hon valdi at taka narkoroyndina fyri at verja seg sjálva.

- Eg havi aldri tikið rúsandi evni í mínum lívi – heldur ikki sum tannáringur. Eg vildi ynskt, at vit livdu í einum samfelag, har fólk høvdu álit á tí eg segði. Men eg havi valt at taka royndina, tí illgruni varð reistur móti mær, segði hon á tíðindafundi farna fríggjadag, skrivar Ritzau.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. august 2022

Finnland vil støðga russiskum transit-turistum

Russisk ríkfólk koyra til Helsingfors fyri haðani at sleppa víðari til Evropa

Russiskir marglætisbilar hópa seg upp í parkeringshúsunum við flogvøllin uttan fyri Helsingfors (Mynd: AFP)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Finnland er vorðið eitt týðandi transit-land fyri russisk ferðafólk til Evropa, nú ES hevur bannað flúgving til og úr Russlandi orsaka av krígnum í Ukraina.

Fleiri vælbjargaðir russar seta seg tí í bilin og koyra til finska høvuðsstaðin, fyri haðani at koma víðari til Evropa. Fleiri undrað russiskir marglætisbilar standa nú parkeraðir á flogvøllinum uttan fyri Helsingfors.

Finnland hevur boðað frá, at landið 1. september herðir visumkrøvini fyri russisk ferðafólk, og ætlar ikki av geva eins nógvum fólkum innferðarloyvi til Finnlands.

Fyri at russar skulu kunna brúka Finnland sum transit-land víðari út í Schengen-økið, skulu tey hava turist-visum úr Finnlandi.

Tveir av hvørjum trimum russum, sum komu til Finnlands í august, høvdu visum víðari til onnur Schengen-lond, upplýsa finskir markavørðar, sambært vg.no.

Finnland fær ikki undirtøku í Brússel í at støðga russiskum ferðafólkum til landið.

- Yvir 300.000 russar eru flýddir úr landinum, tí tey ikki vilja liva undir stýrinum hjá Putin. Skulu vit steingja fyri hesum russum? Tað heldi eg ikki er eitt gott hugskot, sigur Joseph Borrell, uttanríkisovasti hjá ES, sambært dr.dk.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. august 2022

Onki regn: Vatntrot í Suðurevropa

Gardavatn hevur ikki ligið so lágt í mannaminni og Po áin hevur ikki verið so turr í minst 70 ár

(Mynd: google maps)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Evropa er rakt av ógvusligum turki hetta summarið. Fleiri áir eru nærum uppturkaðar, og tað merkist nú nógva staðni, at sera lítið avfall er komið niður á evropeiska meginlandinum hesa seinastu tíðina.

Eitt stað, ið er rakt, er vælumtókta ferðamálið, Gardavatn í Italia, har vatnstøðið nú er munandi lægri enn tað plagar at vera um hesa tíðina.

Turrfjøra í Gardavatni merkist serliga í býnum Sirmione, sum liggur úti á einum tanga í vatninum. Nógva staðni skulu fólk, ið ynskja at baða, ganga 20-25 metrar út eftir berari hellu, áðrenn tærnar gerast vátar, og tað er óvanligt.

Italskir miðlar skriva, at vatnstøðan er tann lægsta hon hevur verið í 15 ár. Tað er ikki vanligt, at bera hellan kemur undan, men hetta sæst fram við sjóvarmálanum í Sirmione, eins og myndirnar vísa, sum eru tiknar av GoogleMaps.

Gardavatn er størsta vatnið í Italia og er eitt av heilt stóru ferðamálunum í landinum. Men økið er hart rakt av langa skerpinginum, sum hevur verið í økinum, skrivar tv2.dk.

Tað er vantandi avfallið, ið er orsøk til lágu vatnstøðuna. Men eisini, at landbúnaðurin – orsaka av vantandi regninum – hevur pumpað vatn úr Gardavatninum til at væta markirnar.

Longu í farna mánaði boðaðu italsku myndugleikarnir frá neyðstøðu framvið landsins størstu á, Po, sum okkurt um ein triðingur av landsins landbúnaði, er bundin av.

Reuters skrivar, at tað ikki hevur verið so lítið vatn í Po seinastu 70 árini. 

Turt í ánni Po (Mynd: EPA)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. august 2022

Sveis: Fara at gera royndir við lógligari sølu av kannabis

Sum nú er ber bert til hjá borgarum í Sveis at keypa kannabis til medisinska nýtslu ella kannabis, sum inniheldur minni enn eitt prosent THC – í landslutinum Basel-Stadt verður komandi árini kannað, hvussu atgongd til lógligt kannabis ávirkar heilsuna hjá fólki

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Sveisiski landsluturin Basel-Stadt fer miðskeiðis í september undir eina roynd við at loyva sølu av kannabis.

Talan er um eina roynd, sum verður nevnd "Weed Care", sum skal vara í hálvt triðja ár. Weed Care er fyrsta stigið móti einari møguligari lógliggering av kannabis í landinum.

Sum nú er, ber til at keypa kannabis til medisinska nýtslu í Sveis, men um talan er um kannabis til aðra nýtslu, kann tað bert keypast lógligt, um tað inniheldur minni enn eitt prosent THC.

Royndin er tann fyrsta av fleiri, sum er góðkend av heilsumyndugleikunum í Sveis.

– Nýtslan av kannabis er útbreidd, trygdin við nýtslu er ógreið, og svarti marknaðurin blómar, siga myndugleikarnir sambært Ritzau. Eisini siga teir, at ein meiriluti av íbúgvunum í Sveis taka undir við legalisering.

Treytirnar fyri at luttaka í royndini er, at mann er fyltur 18 ár, býr í Basel-Stadt og hevur royndt kannabis áður. Undir tilgongdini verða royndarpersónar javnan spurdir um teirra kannabisnýtslu umframt teirra kropsligu og sálarligu heilsu. Vørurnar, sum hesir royndarpersónar skulu nýta, verða seldar á apotekunum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. august 2022

Tríggjar kappingar í styrkilyfting fyri framman

Hesaferð er kappingin yvir trý vikuskifti í trimum venjingarmiðstøðum, har ið kappast verður í einum lyfti hvørja ferð

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Fyrsta føroyameistarastevnan í styrkilyfting (powerlifting) undir Føroya Styrkisambandi varð hildin á Føroyaleikunum fyrr í summar. 

Vár G. Hansen úr Styrkifelagi Føroya gjørdist føroyameistari hjá kvinnunum við íalt 365 kilo. Hjá monnum varð Rógvi Sørensen úr Burn Athletics føroyamestari við íalt 580 kilo.

Nú verður aftur kapping í styrkilyfting. Hesaferð er kappingin yvir trý vikuskifti í trimum venjingarmiðstøðum, har ið kappast verður í einum lyfti hvørja ferð. 

Lyftini eru ávikavist beinbend (squat), bonkpress (benchpress) og rættstøðulyft (deadlift). 

Byrjað verður við beinbend í dag kl 13 í Tvørmegi. Bonkpressað verður leygardagin 3. september kl 14 í Burn. Rættstøðulyft er leygardagin 10. september kl 13 í Yndi.  

Møguleiki er fyri at seta føroyskt met í bonkpress. Kappingin er skipað eftir reglumum hjá Føroya Styrkisambandi, tað vil siga góðkendir dómarar og altjóða dopingreglar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. august 2022

Minningarorð: Sjúrður

Táið tað tynti fyri degi í gjáramorgun árla, komu boðini, sum hava verið væntandi í eina tíð. Sjúrður Jacobsen hevði lagt árarnar inn í foldarlívinum og ístaðin sett kósina ímóti teimum himmalsku bústøðunum. 65 ára gamal

 

SkrivaÐ:

Minningarorð / Tórbjørn Jacobsen

Táið tað tynti fyri degi í morgun árla, komu boðini, sum hava verið væntandi í eina tíð. Sjúrður Jacobsen hevði lagt árarnar inn í foldarlívinum og ístaðin sett kósina ímóti teimum himmalsku bústøðunum. 65 ára gamal. Hann var borin í heim í Uunaateq (Kap Tobin) nakað suður frá eysturgrønlendska býnum Ittoqqortoormiit, og hóast hann hevur búleikað nakað nógv í høvuðsstaði okkara, mundi hann mest av øllum kenna seg sum svínoying.

Um dagarnar var hálv øld runnin síðan vit - nakrir ungdómar - úr ymsum heraðshornum í Føroyum - hittust í túninum við Studentaskúlan í Hoydølum. Ein nýggj og spennandi løta hjá teimum flestu. Realskúli var eisini hildin á skúlanum, og ein av næmingunum, ein legði merki til í seinasta realflokkinum – Sjúrður var eitt stórt ár yngri enn eg – var ein havnardrongur, sum næstan yvirhálaði Hera, seinri kendur pastorur, í flata málførinum uttan úr Svínoy. Uppvaksin á Frælsinum í Havn, men sum onkur tók til, so bygdasligur, at hann valdi realskúlan í Hoydølum fram um alternativini í býnum, tí hann ynskti at vera millum ungdómarnar av bygd, sum tá komu í Hoydalar í realskúla, tí at tilboðið ikki var í heimbygdini ella har í námind. Soleiðis kom hann eisini at kenna hópin av fólki kring landið.

Sjúrður var ikki eitt kopi, hann var originalur í orðsins sanna og positiva týdningi. Hann var natúrmenniskja og óvanliga virkishugaður. Veiðimaður. Ein av fáum sum fekk entreprenørlyndi í vøggugávu. Hevði ikki varðhugan av, at gull og grønar skógir vóru motivatiónsfaktorurin, táið hann fór í holt við eitthvørt. Tað snúði seg meiri um at fáa okkurt at henda kring um seg – har sum hann var. Og seinasta átakið, rognkelsis-alingin í Svínoy, er besta dømi um tað, ella sum miðlarnir tóku til um tað mundið: ”Sjúrður Jacobsen gongur ímóti rákinum.” Og sum onkur skrivaði í desember mánaði í 2019, táið fyrstu rognkelsini vórðu avskipað á Eiðinum: ”This was a proud moment for Sjúrður Jacobsen, manager and entrepreneur, in charge of this first export.”

Sjúrður var í skiftandi vinnum í arbeiðslívinum, ofta í leiðandi funktiónum. Hann fekk sær fiskivinnuútbúgving í Noregi. Eftir tað var hann til skips, arbeiddi hjá Fiskasøluni, var partur av leiðsluni á flakavirkinum Frost í Leirvík, somuleiðis á Harfrost í Fuglafirði og seinri virkaði hann fisk í egnum felag í kjallaranum hjá Arbeiðsmannafelagnum Hæddini í Saltangará. Seinri aftur í leiðsluni á einum norskum flakavirki og í nógv ár var hann fabrikssjefur á einum grønlendskum rækjutogara, hagartil hann aftur ynskti at brúka viðfødda entreprenørfaktorin, hesaferð á gomlu smoltstøðini í Svínoy, sum pápi hansara í sínari tíð tók stig til at fáa upp at standa. Hann gekk av heilum huga inn í hesa verkætlanina, og saman við Regini á Bakka fekk hann soleiðis ein vinnuspíra at blomstra í bygdini, ið stóð honum so ómetaliga nær, so nógv sum hann hevði verið har úti hjá ommuni Mallu og abbanum Edvardi, ið var alkendur í samtíðini og sum bók er skrivað um av Zachariasi í Mortansstovu í Norðragøtu.

Vit báðir kendust og komu av góðum grundum at kennast uppaftur betur hesi seinastu nógvu árini, eftir at ein beiggi hansara og ein systir mín krøktu seg saman á felags lívsleið. Tíðliga í vár ringdi hann og bjóðaði mær í 65 ára føðingadag. Eg visti um heilsustøðuna, kortini kendist hann at vera væl fyri hetta kvøldið, eg royndi eftir førimuni at siga nøkur orð, m.a. vóru sálaði pápi mín og føðingardagsbarnið sera góðir vinir, og so birgur var hann hesa løtuna, at hann treiv í harmonikuna og spældi undir til felagssangin. Nú eru nakrar fáar vikur gingnar síðan vit sótu undir liðuni á hvørjum øðrum, í einum øðrum føðingardegi, hjá einum av børnunum í høpinum, har vit áttu felags ognarskap íleguliga. Hamurin var viknaður, men intellektið var hitt sama, og positiva og káta lyndið var ikki skamfílað. Sjúrður hevði ongan bakspegil í sínum lívsfari, hann var ikki ein nørdutur konsekvensberoknari, hann ynskti at ganga fram, hevði eg nær sagt, kosta hvat ið tað kosta vildi. Og honum dámdi serliga væl fólk við framburðshugi á vinnuliga mótinum, og á politiska bóvnum haldi eg meg kunna siga, at hann var framburðshugaður tjóðskaparmaður. Yvirhøvur haldi eg, at orðið frælsi var eitt fyribrigdi, sum hevði stóran týdning fyri hann – í øllum lívsins viðurskiftum.

Eitt sjáldsamt menniskja hevur forlátið okkum. Álopin innanífrá og foyktur av foldini. Humoristur av Guðs góðu náði, altíð við tí jaliga orðinum, og hann hevði tann merkiliga eginleika, at øll sum kendu hann, gjørdust góð við hann, kanska tí at hann bara tosaði gott um onnur menniskju. Í einari av teimum sváru og seinastu stundunum, skrivaði Jørgen-Frantz til vinmannin William Heinesen, at orglið spældi sum ongantíð áður, men at kirkjan helt ikki til musikkin. Vitið og hjartað vildu meiri enn hamurin helt fyri. Á leið soleiðis kennist tað, nú Sjúrður er farin heim til Harran at vera. Mátti hesin sami troysta tykkum, sum eftir sita í sorgini, um mín góða vin Sjúrð.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. august 2022