Hesi manna nýggja landsstýrið

Fimm menn og fýra kvinnur hava sagt løgtingssessin frá sær fyri at fara í landsstýrið

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Eftir at Aksel V. Johannesen, var valdur til løgmann á fyrsta fundinum hjá nývalda løgtinginum, kunngjørdi hann hvørji koma at sita í nýggja landsstýrinum.

Fyri Javnaðarflokkin:

Margit Stórá, landsstýriskvinna við heilsumálum

Djóni Nolsøe Joensen, landsstýrismaður við barna- og undirvísingarmálum

Ingilín D. Strøm, landsstýriskvinna við umhvørvismálum

Fyri Tjóðveldi:

Høgni Hoydal, varaløgmaður og landsstýrismaður við uttanríkis- og vinnumálum

Sirið Stenberg, landsstýriskvinna við almanna- og mentamálum

Dennis Holm, landsstýrismaður við fiskivinnumálum

Fyri Framsókn:

Ruth Vang, landsstýriskvinna við fíggjarmálum

Bjarni K. Petersen, landsstýrismaður við lógar- og innlendismálum.

Samstundis hava hesi øll sagt tingsessir sínar frá sær, og í løtuni eru tingfólk farin at kanna vallistarnar fyri at staðfest hvørji næstu fólkini á listanum eru.

Tað merkir, at hesi gerast fastir limir á tingi.

Fyri Javnaðarflokkin: Hans Jacob Thomsen, Súsanna Bertholdsen, Kim Durhuus

og Kristianna Winther Poulsen (savnsmynd)

Fyri Tjóðveldi: Eirikur í Jákupsstovu,

Liljan Weihe

og Erling Eidesgaard

Fyri Framsókn: Karlot Hergeirsson

og Hanna Jensen.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. desember 2022

Biskupur fingið boð um, at sammøður kunnu geva sínum børnum sítt eftirnavn

Bjarni K. Petersen, landsstýrismaður hevur í dag givið boð um hetta

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Bjarni K. Petersen, landsstýrismaður við lógar- og innlendismálum, gav í gjár leiðsluni í fólkakirkjuni boð um, at sammøður sum rættarlig foreldur kunnu geva sínum børnum sítt eftirnavn sambært navnalógini.

Landsstýrismaðurin tosaði fyrrapartin fríggjadagin við Jógvan Fríðriksson, Føroya biskup, um málið, soleiðis at semja er um, hvussu kirkjubókaførandi myndugleikin skrásetir, tá ið mál um sammøður og eftirnøvn stinga seg upp.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. desember 2022

Bjørt Samuelsen verður tingforkvinna

Tvær kvinnur og tveir menn manna formansskapin á tingi

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Eftir at løgtingið undir leiðslu av Henriki Old, ellisformanni, hevði góðkent løgtingsvalið 8. desember, varð Bjørt Samuelsen, tingkvinna úr Tjóðveldi vald til løgtingsforkvinnu.

Aksel Johannesen hevði vegna nýggju samgonguna sent tinginum áheitan um at velja Bjørt Samuelsen, og hetta varð einmælt samtykt.

Næstforfólk verða:

Fyri Javnaðarflokkin: Jóhannis Joensen, fyrsti næstformaður
Fyri Sambandsflokkin: Johan Dahl, annar næstformaður
Fyri Fólkaflokkin: Elsebeth M. Gunnleygsdóttir, triðja næstforkvinna

Fyrsta uppgáva hjá nýggju tingforkvinnuni var at skipa fyri vali av løgmanni.

Aksel Vilhelmsson Johannesen varð valdur við 25 atkvøðum fyri og 8 blonkum. 

Floksformaðurin ynskir nýggju tingforkvinnuni fyri Tjóðveldi tillukku við sætinum (Mynd: Sverri Egholm)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. desember 2022

Strandfaraflotin skal endurnýggjast

Nýggja samgongan millum Javnaðarflokkin, Tjóðveldi og Framsókn ætlar at endurnýggja flotan hjá Strandfaraskipum landsins „sum skjótast“, sum tað eitur í samgonguskjalinum

Strandfaraskipið Sam er 47 ár og røkir leiðina millum Klaksvík og Kalsoy. Stendur tað til samgonguna, so verða gomlu skipini endurnýggjað. (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Jógvan Jákupsson

Um samferðslu verður m.a. sagt í samgonguskjalinum hjá nýggju landsstýrissamgonguni, at „Farið verður undir at endurnýggja strandferðsluflotan sum skjótast“, og lagt verður afturat, at skipini skulu, í tann mun tað ber til, smíðast í Føroyum og verða rikin við varandi orku.

Einki verður sagt um peningamongd ella um tíðarætlan fyri, nær ið flotin verður endurnýggjaður.

Hartil skal ferðaætlanin lagast eftir tørvinum hjá fólkinum í landinum og eftir einari vaksandi ferðavinnu.

Útbyggingin av vegakervinum sum heild skal fara fram sambært einari langtíðarætlan, og viðlíkahaldið uppraðfestast. Viðvíkjandi einum møguligum Suðuroyartunli er samgongan samd um at halda fram kanningararbeiðnum, sum skulu vera lidnar við ársenda 2024.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. desember 2022

Bústaðir sleppa at stovna almannagagnlig bústaðarfeløg

Samgonguskjalið leggur eisini upp til at kommunurnar fáa heimild at krevja bústaðarskyldu - og at forða útlendingum at keypa fastogn í Føroyum

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Ein loysn á býlistrupulleikunum í Føroyum er eitt av høvuðsmálunum, sum nýggja CEF-samgongan hevur sett sær fyri at loysa.

- Vit vilja tryggja møguleikarnar at seta búgv fyri ein rímiligan penga í øllum landinum, ljóðar lyftið í samgonguskjalinum.

Tá hetta økið verður nærri lýst, stendur í samgonguskjalinum, at lógin um Bústaðir skal brotast, so at stovnurin sjálvur kann byggja bústaðir og stovna almannagagnlig bústaðarfeløg saman við kommunum. Lærlingaíbúðir, lestraríbúðir og næmingaheim verða raðfest, stendur at lesa í skjalinum.

Av øðrum lyftum á bústaðarøkinum verður sagt, at latast skal upp fyri lagaligari fígging til sethúsabygging uttan fyri høvuðsstaðin, og at kannast skal um føroyskir pensjónsgrunnar kunnu vera við til at loysa bústaðaravbjóðingina.

Møguleiki fyri bústaðarskyldu

Eisini er ætlanin at heimila kommunum at taka hóskandi gjald fyri tænastuveitingar til húsaeigarar, sum ikki búgva í kommununi, og at áseta bústaðarskyldu í sambandi við nýggjar kommunalar byggiætlanir.

Ætlanin er eisini at skipa so fyri, at skattur, ið verður tikin fyri útleiging, skal falla til kommununa, har útleigað verður.

Ætlanin er eisini at endurskoða skipanina við rentustuðuli, men sagt verður, at hetta ikki skal raka verandi sethúsaeigarar.

At enda verður  nevnt møguleikan at forða útlendingum at ogna sær fastogn í Føroyum. Orðaljóðið í samgonguskjalinum er soljóðandi:

- Í sambandi við keyp av fastogn í Føroyum, verða reglur gjørdar fyri útlendingar og útlendskar fyritøkur, sum ikki hava tilknýti til landið. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. desember 2022

Etisk mál ikki niðurbundin

Sonevnd etisk mál hava til tíðir fylt nógv í føroyskum landspolitikki. Í mótsetning til undanfarnar samgongur er semja nú um, at tingfólk kunnu atkvøða eftir egnari sannføring í sonevndum etiskum málum.

Yvirskriftin á samgonguskjalinum millum Javnaðarflokkin, Tjóðveldi og Framsókn, er "Saman eru vit sterk" (Mynd: Jógvan Jákupsson)

SkrivaÐ:

Jógvan Jákupsson

Undanfarna samgonga millum Fólkaflokkin, Sambandsflokkin og Miðflokkin, sum varð skipað í 2019, hevði harafturímóti í sínum samgonguskjali, at ongar lógarbroytingar skuldu gerast, uttan at flokkarnir vóru samdir um tað.

Tað skapti nakað av rumbli í tásitandi samgongu fyri einum ári síðan í samband við nøkur tingmál um sammøður. Fólk fóru úr landsstýrinum aftur í tingið at royna at forða málunum at verða samtykt, og samgongan var tætt við at skrædna.

Tann samgongan yvirlivdi ta ferðina, men málið vísir, hvussu nógv ið sonevnd etisk mál kunnu fylla í føroyskum politikki.

Helst er tað ein orsøk til, at nýskipaða samgongan millum Javnaðarflokkin, Tjóðveldi og Framsókn hevur avtalað, at „Í sonevndum etiskum málum kann hvør samgongutinglimur atkvøða eftir egnari sannføring“.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. desember 2022

Fiskimálaráðharrin fær ikki sersømdir frá systrini

- Tá Dennis Holm skal grillast, verður tað sjálvandi ikki eg, sum geri tað. So er tað Jan Lamhauge, sum tekur sær av tí, sigur Barbara Holm, ábyrgdarstjóri á Frihedsbrevet, sum meira enn nakar annar hevur lýst seg sum ein valdskritiskan og óheftan miðil

Systkini Dennis Holm og Barbara Holm (Mynd: Barbara Holm / Facebook)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Nýtt landsstýri tók við í Tinganesi í gjár. Millum nýggju landsstýrisfólkini er Dennis Holm, sum hevur fingið fiskivinnu- og samferðslumál.

Dennis Holm, sum er fyrrverandi borgarstjóri í Vági, og er valdur inn fyri Tjóðveldi, er beiggi ábyrgdarstjóran á miðlinum Frihedsbrevet. Ein miðil, sum hevur dekkað fiskivinnuna nógv síðani hann kom, og sum yvirhøvur hevur fólk á redaktiónini, sum hava tikið sær nógv av at kanna og skriva um fiskivinnu.

Trupulleikin varð tikin upp í Frímælt-poddvarpinum, sum Frihedsbrevet gevur út einaferð um vikuna. Barbara Holm var gestur saman við Jan Vestergaard og Kolbrún í Haraldsstovu.

- Og her er tað so. Hvat er tað rotnasta, sum kann henda fyri ein journalist, sum hevur brúkt ein stóran part av sínari arbeiðsorku at kanna fiskivinnuna. Tað er at hava ein fiskimálaráðharra sum beiggja, sigur Barbara Holm í poddinum.

- Og tað er tað sum er hent í dag. Nú havi eg ein beiggi sum er fiskimálaráðharra. Ein beggija sum svevur í kjallaranum tá hann er í Havn.

Hon greiðir víðari frá, at hetta hevur skapt eitt kjak á Frihedsbrevet, sum hevur meira enn nakar annar hevur lýst seg sjálvt sum ein valdskritiskan og óheftan miðil.

- Tað viktigasta av øllum er, at vit á Frihedsbrevet varðveita okkara valdskritiska og óhefta miðil intaktan uttan at nakar kann seta spurnartekin við tað. Og tíbetur eru vit í tí støðu, at vit hava fólk á redaktiónini, sum hava drúgvar royndir at dekka fiskivinnuna.

- So tá tað kemur til at Dennis Holm skal grillast, er tað sjálvandi ikki eg sum geri tað. So er tað Jan (Lamnhauge, red.) sum bjóðar inn til BBQ, sigur Barbara Holm.

Ábyrgdarstjórin hevur eisini boða beiggjanum frá, at hann ikki fær nakað frípass frá Frihedsbrevet, heldur tvørturímóti, sigur hon.

(Mynd: Sverri Egholm)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. desember 2022

Hakin settur í fyri stórhøllini

Byggingin av komandi Føroya Arena er harvið sett í gongd

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Hósdagin var lítið hátíðarhald við Stórutjørn við komandi innkomuveg í Hoyvík í sambandi við at fyrstu fløgini fyri nýggju stórhøllina vórðu grivin.

Tað vóru teir báðir, Heðin Mortensen, borgarstjóri, og Tróndur Sigurðsson, formaður í byggi- og býarskipanarnevndini, sum tóku fyrstu hakaskotini.

Tað verður ein grunnur, sum kemur at standa fyri byggingini. Í nevndini fyri grunnin sita Heðin Mortensen, borgarstjóri, Guðrið Højgaard, Bergur Poulsen, Elin H. Joensen og Annika Olsen.

Tey hava so valt eina bygginevnd, ið er mannað við Niels Mortensen, Tummasi Justinussen og Tróndi Sigurðsson.

Fólkatingslimir, fyrrverandi og núverandi, ið hava hjálpt til við at fáa fígging til vega, vóru eisini til staðar

Skrivari og nevnd í grunninum fyri Føroya Arena: Frá vinstru Jógvan Emil Nielsen, skrivari, Bertur Poulsen, Elin Heðinsdóttir Joensen, Guðrið Højgaard og Heðin Mortensen. Fimti nevndarlimurin er Annika Olsen

Bygginevndin. Tummas Justinussen, Niels Mortensen og Tróndur Sigurðsson

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. desember 2022

Avtala um innkomuveg og tunnil undirskrivað

Articon skal gera vegastrekkið millum rundkoyringina á Hvítanesi og Marknagilsvegin við Dánjalstrøð, íroknað tunnil undir Húsareyni, fyri um 324 milliónir

Tróndur Sigurðsson, Heðin Mortensen og Jón Sigurdsson (Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tórshavnar býráð samtykti mikukvøldið sáttmála við Articon um heildararbeiðstøku av innkomuvegnum og tunlinum undir Húsareyni. Eftir eykabýráðsfundin varð sáttmálin undirskrivaður.

Býráðið samtykti 27. oktober einmælt at bjóða ráveg og tunnil út sum høvuðsarbeiðstøku. Í hesum sambandi skuldi eisini gerast sáttmáli við ráðgevan um detailprosjektering av vegaverkætlan frá rundkoyringini við Hvítanes til tunnilsmunnan.

1. desember 2022 varð lisitiatión um arbeiðið at gera tunnil og ráveg. Umsitingin gjøgnumgekk tilboðini, og skotið varð upp, at sáttmáli varð gjørdur við Pf. Articon um heildararbeiðstøku at gera vegastrekkið millum rundkoyringina á Hvítanesi og Marknagilsvegin við Dánjalstrøð, íroknað tunnil undir Húsareyni, fyri um 324 miljónir.

Hetta varð samtykt á eykabýraðsfundinum mikudagin.

Eftir býráðsfundin varð avtalan millum Articon og Tórshavnar kommunu undirskrivað. Samstundis varð sáttmáli millum Pf. Eystur- og Sandoyartunlar og Tórshavnar kommunu um vegin frá rundkoyringini á Hvítanesi til innkomuvegin undirskrivaður. Tunnilsfelagið ger hendan vegin.

Eisini varð avtalan millum somu partar um keyp av gróti frá Sandoyartunlinum undirskrivað. Tórshavnar kommuna keypir alt grótið, sum liggur á goymslu millum Gomlurætt og Velbastað.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. desember 2022

Norðoyar Bjargingarfelag fekk Ársins Rósu

Eins og undanfarin ár varð heiðurin handaður í samband við, at jólaskipið kom á Klaksvík. 20.000 krónur vóru latnar - 1700 pakkar vórðu gjørdir til tiltakið

Tað var Jóhanna Christiansen, forkvinna í mentanarnevnd býráðsins, ið handaði "Ársins Rósu" til Birnu Jacobsen, forkvinnu í Norðoya Bjargingarfelag (Mynd: Norðlýsið)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

- Tiltakið var sera væl vitjað, eisini í ár. Á Kjølbro Heilsølu vóru 1.700 pakkar gjørdir til tiltakið, at handa børnunum og sigast má at vit vóru ovfarin av at allir 1.700 blivu brúktir. Hvussu nógv fólk vóru møtt til tiltakið er ilt at meta um, men helst vóru nærum 3.000 fólk til tiltakið.

Hetta skrivar Norðlýsið á heimasíðu sínari, um tá jólaskipið kom á Klaksvíkina hóskvøldið.

Hesaferð vóru tað Oliver Joensen og Eyðstein Poulsen, ið stóðu á odda fyri tiltakinum. Hetta var saman við einum sterkum toymi úr Føroya Sjómannadegi og væl stulað av Klaksvíkar Sløkkilið verður skrivað.

Eyðstein Poulsen og Oliver Joensen (Mynd: Norðlýsið)

Nógv fólk vóru savnað, tá jólaskipið stevndi inn at og legði at á vestara armi (Myndir: Norðlýsið) 

Kommunan og fyritøkur í býnum høvdu eisini stuðlað - millum annað gávuni sum Ársins Rósa fekk.

- Eins og árini frammanundan, so fylgdu 20.000 krónur við heiðrinum "Ársins Rósa", sum Føroya Sjómannadagur hevur skipað fyri hesi seinastu árini. Umframt tað fekk forkvinna Norðoya Bjargingarfelags eisini handað eina vakra rósu úr glasi, framleidd av Mikkalina Glas og eina sera vakra blómukurv.

Tað var Jóhanna Christiansen, forkvinna í Mentanarnevnd býráðsins, ið handaði "Ársins Rósu" til Birnu Jacobsen, forkvinnu í Norðoya Bjargingarfelag. Felagið var millum annað við fyrr í hesu vikuni, tá fleiri skriðulop vóru í Klaksvík, og eitt slag av undantaksstøðu valdaði í eitt samdøgur ella so.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. desember 2022

Her eru nýggju býbussarnir í Havn

15 nýggir býbussar verða triðja jólamorgun tiknir í nýtslu í Havn. Í nýggju bussunum er væl betri pláss til barnavognar og rullistólar, og teir taka fleiri ferðandi

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Bussleiðin hevur keypt 15 dieselriknar bussar av slagnum Iveco. Teir fara undir royndarkoyring nú millum jól og nýggjár. Førararnir skulu venja seg við bussarnar, sum eru 1,3 metrar longri enn verandi bussar.

Tað er HZ Bussar við Heðini Zachariassen, sum rekur bussleiðina í Tórshavnar kommunu, og felagið yvirtók í dag allar 15 bussarnar.

Yvirtøkan fór fram hjá Gervi á Hjalla, sum umboðar Iveco.

Í nýggju bussunum er væl betri pláss til barnavognar og rullistólar, og teir taka fleiri ferðandi. Teir fara at hava sama reyða lit sum verandi bussar.

Hesir bussarnir eru dieselriknir. Í mai koma tveir bussar afturat, og teir verða elriknir. Elbussarnir skulu koyra á leið 4, har tað ikki eru so tungar brekkur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. desember 2022

Maður datt á sjógv í Klaksvík

Hann var kaldur og ógvuliga illa fyri, tá tað eydnaðist at fáa hann uppaftur

Tað varð nógvur vindur, kavi og hált á bryggjuni

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Stutt fyri klokkan tvey mánanáttina fekk løgreglan fráboðan um, at ein persónur 
var dottin á sjógv í Klaksvík

Talan var um ein mann, ið skuldi umborð á eitt fiskskip. Vaktleiðarin hjá løgregluni upplýsir, at umstøðurnar vóru ringar. Tað var vindur, kavi, hált og mest umráðandi: Eingin leitari til at koma umborð við.

Neyðugt var tískil at klúgva umborð. Hetta eydnaðist ikki hjá manninium, ið var ávirkaður av rúsdrekka. Einki trygdarnet var, hann var áhaldsin og fór niðurímillum. 

Lukkutíð vóru nakrir skipsfelagir, ið eisini skuldu umborð, nær við. Teir hoyrdu persónin í sjónum, sum ikki megnaði at koma upp sjálvur, rópa. Tað eydnaðist at fáa hann upp, men maðurin var vorðin ógvuliga kaldur, var heilt illa fyri og var skjótt fingin á Klaksvíkar Sjúkrahús.

Hetta spældi harvið væl av eftir umstøðunum, men vaktleiðarin minnir á, at tað kann vera vandamikið, tá skip ikki hava landgongd og trygdarnet.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. desember 2022

Mál um ósømiligan føroyskan løgreglumann verður kannað í Danmark

Dimmalætting hevur seinastu vikurnar skrivað um ein føroyskan løgreglumann, sum hevur misnýtt sítt embætið. Den Uafhængige Politiklagemyndighed hevur nú tikið málið upp

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Málið um ein ósømiligan løgreglumann, sum Dimmalætting hevur skrivað um seinastu vikurnar, er endað í Danmark. Den Uafhængige Politiklagemyndighed hevur nú tikið málið upp.

Tað snýr seg um ein føroyskan løgreglumann, sum í fleiri førum hevur misbrúkt sína støðu sum løgreglumaður, fyri at koma í samband við millum annað ungar gentur í tí sivila.

Í Dimmalætting í undanfarnu viku var samskifti við einu gentuna lýst. Løgreglumaðurin skal hava sett seg í samband við gentuna umvegis Instagram, og møtti upp á einum skeinkistaði fyri at práta við hana um eina hending, sum skuldi verið farin fram eitt eitt leygarkvøld nakrar dagar frammanundan.

Her skal hann hava roynt at kínt henni um lærið, snodda hárið og viðmerkt kropp hennara.

Síðani eru aðrar søgur komnar fram um henda sama løgreglumannin.

Dimma.fo skrivar, at málið nú er endað í Danmark. Michael Boolsen, fúti, fær ikki sagt nakað um málið, men Dimmalætting fekk í síðstu viku eina uppringing frá Den Uafhængige Politiklagemyndighed, sum kannar málið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. desember 2022

Hevði ólógligt skotvápn: Fekk sjey mánaða treytaða fongsulsrevsing

Føroya Rættur hevur sagt fyrsta dómin um brot á grein 192a í revsilógini um vápn

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Føroya Rættur hevur sagt fyrsta dómin um brot á grein 192a í revsilógini um vápn.

Í málinum var ein 26 ára gamal maður ákærdur fyri, undir serliga skerpandi umstøðum, at hava havt eina riflu við kikarasikti og 90 patrónir við sær í einum bili. Riflur eru í útgangsstøðinum ólógligar í Føroyum, og ákæruvaldið hevði tí reist ákæru eftir §192a.

Í dómsniðurstøðuni vísti Føroya Rættur á, at tað er fevnt av grein 192a í revsilógini at hava eitt vandamikið vápn um hendi á almennum stað, og at tað ikki vóru umstøður í ítøkiliga málinum, sum høvdu við sær, at talan ikki var um serliga skerpandi umstøður. Rætturin vísti á, at hóast vápnið var tikið sundur, kundi tað skjótt og lætt setast saman aftur.

Tá ið mett var hvat revsingin skuldi verða, vísti Føroya Rættur á, at tað í viðmerkingunum til ásetingina, sum var sett í gildi 1. januar 2010, stendur, at hevur tú vandamikil vápn um hendi saman við lóðuri á almennum støðum, skal hetta í útgangsstøðinum hava eina revsing við sær uppá fongsul í 6 mánaðar.

Maðurin bleiv dømdur sjey mánaða treytaða fongsulsrevsing. Málið fevndi afturat vápnamálinum um eitt harðskapsmál og eitt mál um deiling av einum sjónbandabroti.

Dómurin er ikki kærdur.

§192a í revsilógini er soljóðandi:
Tann, sum ímóti løgtingslóg um vápn o.a. undir serliga skerpandi umstøðum hevur skotvápn um hendi, hevur skotvápn uppi á sær ella nýtir skotvápn, verður revsaður við fongsli í upp til 4 ár, tá ið brotið fer fram á einum stað, har frítt er hjá almenninginum at koma.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. desember 2022

Hava innflutt fyri 13 prosent meira enn í 2021

Fyrstu tíggju mánaðirnir av 2022 inffluttu vit fyri 10,5 milliardir krónur – 9,3 milliardir, um skip og flogfør ikki verða tald við. Tað er nakað meira enn í fjør, tá samlaði útflutningurin fyri alt árið var 9,3 milliardir

(Savnsmynd: Hagstovan/Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Fyrstu tíggju mánaðirnir av 2022 inffluttu vit fyri 10,5 milliardir krónur, og tað er 37 prosent meira enn sama tíðarskeið í fjør.

Um skip og flogvør ikki verða tald við, hava vit innflutt fyri 9,3 milliardir krónur – 25 prosent meira enn sama tíðarskeið í fjør.

Innflutningurin fyri alt 2021 var eisini 9,3 milliardir krónur, og tað var metár, og sostatt er innflutningurin fyrstu tíggju mánaðirnar av 2022 13 prosent hægri enn alt 2021, skrivar Hagstovan.

Oljuprísurin er framvegis høgur, og tað sæst eisini aftur í innflutninginum. Vit hava innflutt brennievni fyri uml. 2,1 milliard krónur – 85,3 prosent meira enn sama tíðarskeið í fjør.

Um sæð verður burtur frá brennievni, stavar vøksturin í innflutningsvirðinum ikki frá innflutningi til beinleiðis nýtslu, men frá innflutningi av tilfari og øðrum til vinnulívið. Vøksturin til beinleiðis nýtslu liggur, sambært Hagstovuni, um eitt prosent, meðan vøksturin í tilfari til vinnulívið liggur millum 20 og 30 prosent fyrstu tíggju mánaðirnir.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. desember 2022

Føroyingar eiga meira pengar

Samlaða nettoognin er økt frá at vera 5,2 ferðir tøku inntøkuna í 2019 til at vera 5,4 ferðir tøku inntøkuna í 2020

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Samlaða nettoognin er økt frá at vera 5,2 ferðir tøku inntøkuna í 2019 til at vera 5,4 ferðir tøku inntøkuna í 2020.

Tað skrivar Landsbanki Føroya í frágreiðing um fíggjarliga støðufestið í 3. ársfjórðingi 2022.

At nettoognin er økt frá at vera 5,2 ferðir tøku inntøkuna til 5,4 ferðir tøku inntøkuna stavar frá, at ognirnar hjá føroysku húskjunum eru øktar í virði; tað vil siga, at millum annað sethúsaognin, privata eftirlønaruppsparingin og innlánini í føroysku peningastovnunum vóru størri í 2020 í mun til árið fyri.

Skuldin hjá føroysku húskjunum er eisini økt; hon var størri í donsku realkredittstovnum og minni í føroysku bankum í 2020 í mun til árið fyri, men samlaða skuldin hjá føroysku húskjunum er ikki økt líka nógv, sum samlaðu ognirnar í 2020, og tí sæst ein vøkstur í nettoognini í 2020 í mun til árið fyri.    

Av fíggjarligum ognum áttu føroysk húskir fyri 28 mia. kr. tilsamans harav privata eftirlønaruppsparingin var 11,6 milliardir krónur í 2020. Afturat fíggjarligu ognunum áttu føroyingar realar ognir, sum eru sethús, bilar og bátar, fyri eitt samlað virði á 32,3 milliardir krónur í 2020.

Føroysk húskir høvdu skuld fyri tilsamans 12,6 milliardir krónur í 2020. Tá samlaða skuldin verður trekt frá samlaðu ognini, áttu føroysk húskir í 2020 eina nettoogn á umleið 47,8 milliardir krónur. Tað svarar til 2,25 ferðir BTÚ í 2020.

Sæð í mun til tøku inntøkuna, var samlaða nettoognin 5,4 ferðir so stór sum tøka inntøkan hjá føroysku húskjunum í 2020. Til samanbering var nettoognin hjá dønum í 2020 5,6 ferðir so stór sum tøka inntøkan, og hjá íslendingum 6,2 ferðir tøku inntøkuna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. desember 2022

Útlánsvøksturin hjá føroysku bankunum 2,9 prosent

Útlánini hjá føroysku bankunum eru í tíðarskeiðinum oktobur 2021 til oktobur 2022 økt við umleið 530 milliónum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í oktobur 2022 var útlánsvøksturin 2,9 prosent hjá føroysku bankunum og 2,7 prosent tá ið danskir fíggjarstovnar verða taldir uppí.

Útlánini hjá føroysku bankunum eru í tíðarskeiðinum oktobur 2021 til oktobur 2022 økt við umleið 530 milliónum krónum. Útlánini til føroyskar kundar vóru nærum 17,1 milliardir krónur tilsamans í oktobur 2022. Útlánsvøksturin hjá føroysku bankunum, roknað sum eitt trý mánaðar miðaltal var 2,9 prosent í oktobur 2022 í mun til árið fyri.

Skuldin hjá føroysku húsarhaldunum í donskum realkredittstovnum var 3.991 milliónir krónur í oktobur 2022 í mun til 3.697 milliónir krónur í oktobur í fjør. Lántøkan í donsku realkredittstovnum er sostatt økt hetta seinasta árið, men vøksturin í útlánum hjá realkredittstovnum til føroyskar kundar var ikki eins høgur sum hann hevur verið seinastu áleið 3 árini. Útlánsvøksturin hjá donsku realkredittstovnunum til føroyskar kundar var 9 prosent í oktobur 2022 í mun til árið fyri.

Vøksturin í útlánunum frá føroysku og donsku peninga- og realkredittstovnunum tilsamans var 2,7 prosent í oktobur 2022 samanborið við árið fyri. Hjá føroysku bankunum eina var hann 2,9 prosent í oktobur 2022. Útlánsvøksturin er sostatt lægri enn í sama tíðarskeiði í fjør; í oktobur 2021 var útlánsvøksturin 5,0 prosent hjá føroysku bankunum, meðan hann var 8,1 prosent í oktobur 2021 tá ið donsku peninga- og realkredittstovnarnir verða taldir uppí.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. desember 2022

Barnabati fekk 400 umsóknir til í Menniskjum góður Tokki

1,2 milliónir krónur komu inn til jóla-stuðulskonsertina, og gávukort eru givin fyri í miðal 3.000 krónur. Talið av umsóknum er nógv vaksið, sigur Djóni Eidesgaard

Um hugt verður eftir hesum umsóknunum, so eru tað eini 800 børn, ið liva í fíggjarliga sperdum korum. Hetta eru 45 prosent fleiri enn í fjør

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Átakið "Í menniskjum góður tokki" hjálpir á hvørjum ári nógvum føroyingum, ið eru sperd á jólum.

Hesaferð komu fleiri umsóknir inn, enn vanligt er, og eisini vóru fleiri børn, ið høvdu tørv á hjálp. Hetta steðfestir Djóni J. Eidesgaard, aðalskrivari í Barnabata, í viðtalu við Kringvarpið.

Um hugt verður eftir hesum umsóknunum, so eru tað eini 800 børn, ið liva í fíggjarliga sperdum korum. Hetta eru 45 prosent fleiri enn í fjør.

Djóni J. Eidesgaard sigur eisini, at umleið 40 prosent av teimum 400, ið søktu í ár, ikki gjørdu tað í fjør. Hetta bendir á, at støðan á økinum er versnað, og at inflatiónin hevur sína ávirkan

Hvør játtað umsókn hevur fingið eitt gávubræv, sum er í miðal 3.000 krónur. 1,2 milliónir komu inn, tá Barnabati fyrr í mánaðinum hevði jóla-stuðulskonsert.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. desember 2022

23 tilflytarar fingu prógv í føroyskum sum annaðmál

Tórshavnar Kvøldskúli ger nógv burtur úr at skipa fyri undirvísing í føroyskum fyri tilflytarar - føroyskt sum annaðmál

Talan er um næmingar á øllum trimum stigum, føroyskt sum annaðmál 1, 2 og 3, og fýra næmingar hava hesaferð staðið tvær royndir. Undirvísarar hava verið Petra Gregersen, Jóna Kristin Thomsen, Vár Hansen og Petra Olsen (Mynd: torshavn.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Tað verður ofta sagt og í kanningum víst á, at sum tilflytari er tað at læra málið tað mest umráðandi.

- Tórshavnar Kvøldskúli ger nógv burtur úr at skipa fyri undirvísing í føroyskum fyri tilflytarar - føroyskt sum annaðmál

Hetta skrivar Tórshavnar kommunua á heimasíðu sínari, í samband við at 23 tilflytarar í trimum flokkum hava lokið prógv í føroyskum sum annaðmál á Tórshavnar Kvøldskúla.

Í hesum sambandi varð skipað fyri samkomu fyri næmingum og avvarðandi, umframt lærarum. Har segði Jógvan Sørin Hansen, skúlaleiðari, segði nøkur orð og handaði næmingunum prógvið.

Myndir: torshavn.fo

Talan er um næmingar á øllum trimum stigum, føroyskt sum annaðmál 1, 2 og 3, og fýra næmingar hava hesaferð staðið tvær royndir. Undirvísarar hava verið Petra Gregersen, Jóna Kristin Thomsen, Vár Hansen og Petra Olsen.

Undirvísingin í føroyskum sum annaðmál heldur fram í 2023, upplýsir Tórshavnar kommuna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. desember 2022

Fyrstuhjálparskeið til allar 7. flokkar

Betri samtakið veitir serliga jólagávu í samstarvi við Reyða Kross og Mentamálaráðið

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í ár fáa allir 7. flokkar í Føroyum eina heilt serliga jólagávu. Tey sleppa at taka fyrstuhjálparskeið og læra, hvussu tey skulu bera seg at, um onkur smellur um ella tey verða fyrst á staðnum í eini vanlukku. Reyði Krossur, Mentamálaráðið og Betri stuðul samstarva um átakið.

Betri stuðul bjóðar og fíggjar hetta fyrstuhjálparskeiðið, sum Reyði Krossur í samráði við Undirvísingarstýrið og ymsu skúlaleiðslurnar skipar í skúlunum kring landið.

Hugskotið er einfalt: Børn eru nom í hesum aldrinum, og tey eru hartil nóg búgvin til at taka ábyrgd í eini álvarsamari støðu, um tey hava fingið góða frálæru í, hvussu tey skulu bera seg at. 

Tey gerast í hesum aldrinum støðugt meiri sjálvbjargin og taka lut í alsamt fleiri sosialum samanhangum. Eisini har eingin vaksin er til staðar. 

Duga tey fyrstuhjálp, kunnu tey bjarga lívinum á øðrum, um illa vil til. Tað er besta gávan, vit kunnu geva - bæði næmingunum og samfelagnum, sum heild. Tað er ein íløga í eitt hægri trygdarstig, tí tess fleiri, ið duga fyrstuhjálp, tess tryggjari eru vit øll. 

Tað er vorðið siðvenja, at stuðulsgrunnurin hjá Betri letur peningagávur undan jólum. Gávur eru higartil lætnar felagsskapum og øðrum, ið antin skapa tryggleika, fyribyrgja sjúku ella gagna samfelagum á annan hátt. 

Og í ár verða tað so allir 7. flokkar í Føroyum, sum fáa eina stóra jólagávu - nevniliga førleikarnar at bjarga lívinum á øðrum.

Tíðindaskriv frá Betri

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. desember 2022

Dagbjørt givin sum dagstovnaleiðari við Gøtugjógv

Hevur staðið á odda fyri serstøkum námsfrøðiligum arbeiðshátti

Per Martin Gregersen, borgarstjóri, og Dagbjørt Ólavsdóttir Hansen (Mynd: Eysturkommuna)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Herfyri var hugnaløta á kommunuskrivstovuni í Gøtu í sambandi við, at Dagbjørt Ólavsdóttir Hansen fór frá sum leiðari á dagstovninum Gjáa við Gøtugjógv.

Herfyri fylti Dagbjørt 70 ár. Hon hevur arbeitt á Gjáa í 15 ár, og harav hevur hon verið leiðari seinastu 11 árini.

Frá handilsvirksemi til námsfrøði

Dagbjørt Ólavsdóttir Hansen hevur fingist við handil stóran part av lívinum, áðrenn hon leyp út í námsfrøðina.

Foreldrini høvdu handil í Valhøll í Syðrugøtu. Longu sum 15-16 ára gomul var hon handilsleiðari, og seinni yvirtók hon handilsvirksemið. Men tá vanligir handlar byrjaðu at hava opið langt út á kvøldarnar og arbeiðsdagarnir longdust, tóku Dagbjørt avgerð um at selja handilin og royna okkurt nýtt. 

Møguleikin at lesa námsfrøði sum fjarlestur á netinum stakk seg upp í 2004, og Dagbjørt søkti saman við sjey øðrum inn at lesa. Hon minnist, at hon søkti ein sunnudag, fekk svar týsdag og skuldi byrja fríggjadag, so alt hendi innan stutta tíð. Hesa tíðina ferðaðust tey tíggju ferðir um árið til Danmarkar í skúlaørindum, meðan Dagbjørt eisini arbeiddi á eldrasambýlinum Gøtubrá við síðunar av lesnaðinum. Í 2007 fekk hon prógvið sum námsfrøðingur, 55 ára gomul.

Sama ár byrjaði hon í starvi sum námsfrøðingur á dagstovninum við Gøtugjógv, sum í 2010 fekk navnið Gjái. Í 2010 varð hon sett sum fyribils leiðari, og tá leiðarastarvið varð lýst leyst, valdi hon at søkja. Tann 1. august 2011 varð hon sett sum fastur leiðari á dagstovninum.

Serstakur námsfrøðiligur arbeiðsháttur

Síðan hon byrjaði sum leiðari, hevur Dagbjørt saman við starvsfólkunum á Gjáa uppbygt ein føroyskan námsfrøðiligan arbeiðshátt við íblástri úr Reggio Emilia hugsanini. Hendan tekur støði í barninum, nærumhvørvinum og samfelagnum, vit liva í.

Hesin arbeiðshátturin tekur atlit til, at ymisk børn læra á ymsan hátt, og hugsar tí tað kreativa inn í føroyska mentan. Børnini læra um søgu, mentan og náttúrðu á ítøkiligan hátt – við at fara á fjall, síggja hvussu man hagreiðir havhest, læra um gestablídni, spæla jólaevangeliið sum krubbuspæl og fara út við smákøkum til einligar pensjónistar í kommununi. Og so fara tey út at síggja alt tað mentanarliga og søguliga í Gøtu fyri at styrkja staðbundna samleikan.

Við hesum verður arbeitt við at styrkja um kreativu evnini hjá børnunum við ymsum innlæringshættum – við tónleiki, drama og handaligum arbeiði – við støði í umhvørvinum, vit liva í.

Starvsfólkini hava bakka væl upp um hendan arbeiðsháttin, sigur Dagbjørt. Ígjøgnum árið fara børnini ígjøgnum grundar grundarsteinar: 

1. Sosialur førleiki (juli/august)
2. Kroppur og rørsla (september/oktober)
3. Mentanarligir úttrykkshættir og virði (november/december)
4. Mál (januar/februar)
5. Náttúran og náttúrufyribrygdir (mars/apríl)
6. Barnsins persónliga fjølbroytta menning (mai/juni)

Hvørt ár vitja læraraskúlanæmingar og starvsfólk frá øðrum dagstovnum Gjáa fyri at fregnast um arbeiðsháttin, ið hevur eydnast serstakliga væl, fortelur Dagbjørt. 

Seinastu árini hava Dagbjørt og starvsfólkini á Gjáa eisini verið við í tilgongdini at tekna nýggja dagstovnin við Gøtugjógv, ið verður liðugur komandi ár. Tey settu eitt nú sum ynski, at allar stovurnar skulu síggja út á Gøtuvík, tí tey arbeiða nógv við náttúruni, at fara væl um skapanarverkið og at virða tað vakra í náttúruni.

Tann 12. oktober fylti Dagbjørt 70 ár, og í hesum sambandi fór hon úr starvinum tann 1. november. Hon leggur dent á, at hon er takksom fyri tíðina, hon hevur havt sum leiðari á Gjáa. Rannvá Reginsdóttir Hentze, ið hevur verið varaleiðari á Gjáa síðan 2017, er sett sum nýggjur leiðari á dagstovninum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. desember 2022

Olina takkar nú fyri seg

Í vikuni var fráfaringarløta á Skúlatrøð í Klaksvík fyri Olinu úr Hvalvík, sum takkar fyri seg, aftaná at hava verið í starvi sum skrivari í skúlanum í 27 ár

Skúlaleiðslan, lærarar, umboð frá kommununi og nærmasta familja hjá Olinu úr Hvalvík hittust til eina hugnaliga fráfaringarløtu, nú Olina takkaði fyri seg

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Skúlaleiðslan, lærarar, umboð frá kommununi og nærmasta familja hjá Olinu úr Hvalvík hittust til eina hugnaliga fráfaringarløtu fyrrapartin týsdagin, nú Olina takkaði fyri seg. 

Vagn Foldbo, skúlastjóri, helt røðu og takkaði Olinu fyri hennara trúfesti og ómetaliga stóra arbeiðsavrik øll hesi 27 árini. Eisini John Færø, trivnaðarstjóri hjá Klaksvíkar kommunu, nýtti høvi at takka Olinu fyri gott samstarv. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. desember 2022

Jóanes Norðberg heiðraður fyri trúgva tænastu í 40 ár

Herfyri fekk Jóanes Norðberg, verkmeistari á Vágsverkinum, ið hevur starvast hjá SEV í góð 40 ár, 'Dronningens fortjenstmedalje i sølv'

(Mynd: SEV)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Tað var sannur hátíðardámur í Vági, tá Jóanes Norðberg, verkmeistari á Vágsverkinum varð heiðraður við ‘Dronningens fortjenstmedalje i sølv’ fyri trúgva tænastu í fleiri enn fýrati ár hjá SEV, skrivar heimasíðan hjá elfelagnum.

Hesi gott 40 árini, Jóanes hevur starvast hjá SEV hevur hann verið verkmeistari á Vágsverkinum í 10 ár. Hann byrjaði í starvi hjá SEV í 1982, tá 27 ára gamal.

(Mynd: SEV)

Umframt familju hjá Jóanesi vóru verandi og fyrrverandi starvsfelagar savnaðir at hátíðarhalda dagin saman við honum á Hotel Bakkanum.

Millum tey, ið hildu røðu fyri Jóanesi vóru Hákun Djurhuus, stjóri í SEV og Klæmint Weihe, fyrrverandi stjóri í SEV, sum var stjóri hjá Jóanes í 25 ár. Báðir róstu teir Jóanes m.a. fyri dugnasemi, nærlagni og serstakan røkjuskap í sínum starvi, skrivar SEV.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. desember 2022

Rúna og Jóhan fingu heiðurstekin Tórshavnar býráðs

Síðani miðskeiðis í áttatiárunum hava tey verið fastur partur av manningini í Svimjihøllini. Í vikuni vóru Rúna Mortensen og Johan Jakobsen heiðrað av borgarstjóranum í Tórshavnar kommunu

Rúna Mortensen og Heðin Mortensen (Mynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Øll Havnin kennir tey. Tey hava síðan miðskeiðis í áttatiárunum verið fastur partur av manningini í Svimjihylinum. Í morgun vórðu tey heiðrað av borgarstjóranum.

Søgan um tey bæði byrjar soleiðis: Tá Oyggjaleikirnir vóru á Guernsey í 1987 kom Heri á Lava, leiðari í Svimjihøllini, í dýrastu starvsfólkaneyð, tí starvsfólkini luttóku á oyggjaleikunum. Heri ringdi tá til Rúnu Mortensen og bað hana vælsignaða koma at hjálpa sær.

Tað gjørdi Rúna. Og hon hevur verið har síðan. Hvørt mansbarn í Havn kennir Rúnu, sum enn arbeiðir næstan fulla tíð og ongar sum helst ætlanir hevur um at gevast.

Tann 1. mai í 1988 var Johan Jakobsen komin heim av ítróttarskúla í Danmark. Har hevði hann millum annað fingið lívbjargaraútbúgving. Johan helt, at tað hevði verið stuttligt at kunnað brúkt hesa útbúgvingina til okkurt skilagott, so hann ringdi til Hera á Lava um morgunin.

Tað bar soleiðis á, at Heri akkurát hendan morgunin sat ráðaleysur á skrivstovuni, tí ein lívbjargari hevði sagt upp. Johan fekk boð um at koma til arbeiðis beinanvegin. Johan so gjørdi og hann hevur starvast í Svimjihøllini líka síðan.

So tey bæði hava starvast ávíkavist 35 og 34 ár í Svimjihøllini. Og nú í sambandi við, at høllin seinasta sunnudag fylti 40 ár, varð avrátt at veita teimum báðum heiðursbræv og heiðurstekin Tórshavnar kommunu.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. desember 2022

Jógvan Andreasen gevst sum vatnmeistari

Í 15 ár hevur hann verið vatnmeistari í Tórshavnar kommunu, men í vikuni fór hann frá fyri aldur

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Mikudagin var ein lítil samkoma í sambandi við, at Jógvan Andreasen, vatnmeistari, í Tórshavnar kommunu, leggur frá sær fyri aldur.

Jógvan varð settur sum vatnmeistari hjá kommununi 7. mai 2007, og mikudagin hevði hann sín síðsta arbeiðsdag. Sostatt hevur hann verið vatmeistari í 15 ár, skrivar Tórshavnar kommuna.

- At vera vatnmeistari er ein stór ábyrgd og krevur skynsemi og tilrættalegging. Men eingin ivi er um, at tú hevur røkt starvið til fulnar frá fyrsta degi til í dag, segði Heðin Mortensen, borgarstjóri.

- Uttan mun til, hvønn vit spyrja, fáa vit at vita, at tú ert altíð fryntiligur og blíður, avhildin av tínum starvsfeløgum og altíð til reiðar at traðka til, tá á stendur. So tað verður stórur saknur í tær. Men vit unna tær væl at tú nú sleppur at taka tær av løttum, segði hann í røðu sínari.

Borgarstjórin takkaði Jógvani fyri vælútint arbeiði og ynskti honum og familjuni gleðilig jól, áðrenn hann handaði honum gávu frá kommununi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. desember 2022

Hátíðarhildu 235 ára starvsdagar á Flatinum

Heili tólv starvsfólk vórðu herfyri heiðrað. Tær, ið vórðu heiðraðar, hava arbeitt á dagstovninum í ávikavist 30, 20 og 15 ár

Tær tólv saman við borgarstjóranum, Jógvani Kruse

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Tað munnu ikki verða nógv arbeiðspláss í Føroyum, ið kunnu erpa sær av at útvið helmingurin av teimum 27 føstu starvsfólkunum hava verið í starvi í meira enn 15 ár.

Vegna korona og aðrar umstøður hava starvsdagar ikki verið hátíðarhildnir á Dagstovninum á Flatinum á Oyrarbakka síðani 2019. Tá so hátíðarhaldið endiliga varð sett á skrá í síðstu viku, vóru tað heili tólv starvsfólk, ið áttu heiður uppibornan. Tvær av teimum høvdu 30 ára starvsdag, fimm 20 ára starvsdag og fimm 15 ára starvsdag.

Av tí at nakað av tíð er síðani seinasta hátíðarhald er samlaði starvsaldurin hjá hesum starvsfólkunum komin upp á heili 257 ár, men vórðu tær heiraðar fyri teir rundu starvsdagarnar, tvs. 235 ár tilsamans. Hetta kann ikki merkja annað enn at fólkini trívast.

Tær, ið vóru heiðraðar eru:
- Sólrun Dam, 30 ár
- Lis Gregersen, 30 ár
- Oddbjørg Vang, 20 ár
- Diana Andreassen, 20 ár
- Beinta Dahl Ennigarð, 20 ár
- Jónvør Andreassen, 20 ár
- Sunnrid Eyðunsdóttir, 15 ár
- Marita Joensen, 15 ár
- Jana Madsen, 15 ár
- Jónvá Ennigarð, 15 ár
- Marita Ellingsgaard, 15 ár
- Rosa Prestá, ið hevur verið leiðari á Dagstovninum á Flatinum í yvir 20 ár.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. desember 2022

Góð ráð um eini brunatrygg jól

Arbeiðs- og brunaeftirlitið og Felagið Sløkkiliðsleiðarar hava fimm góð ráð um, hvussu ein fær eini brunatrygg jól

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Nú jólini av álvara nærkast, hava Arbeiðs- og brunaeftirlitið og Felagið Sløkkiliðsleiðarar nøkur ráð um, hvussu ein kann tryggja sær um jólini.

Ráðini, ið eru endurgivin niðanfyri eru fimm í tali, og snúgva tey seg m.a. um, hvussu tú eigur at tryggja teg, tá tú fæst við livandi ljós og matgerð um høgtíðina.

Her eru ráðini:

1. Lat ongantíð livandi ljós brenna í einum rúmi, har eingin vaksin persónur er hjástaddur.

2. Hav altíð livandi ljós í tryggari frástøðu frá gardinum, jólapynti, hondspritti og øðrum, ið brennur.

3. Far ikki úr køkinum, tá ið matgjørt verður. Set ikki eldfimar lutir á komfýrin.

4. Hav altíð eldsløkkjara og brandteppi nærhendis. Keyp einans CE merkta sløkkiútgerð.

5. Kanna eftir at allir roykvarnarar rigga, og at battaríini eru skift seinasta árið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. desember 2022

Átta ráð til at styrkja sálarligu heilsuna í desember

Eins og aðrar tíðir á árinum hevur tað týdning at ansa eftir og styrkja sálarligu heilsuna á jólum, og ABC fyri sálarliga heilsu heitir m.a. á fólk um at leggja størri dent á góðar geriðir heldur enn at keypa gávur, at royna okkurt nýtt og at vera virkin

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Eins og aðrar tíðir á árinum hevur tað týdning at ansa eftir og styrkja sálarligu heilsuna á jólum, og tí hevur ABC fyri sálarliga heilsu nøkur uppskot til, hvussu tú kanst varðveita góða sálarliga heilsu.

ABC fyri sálarliga heilsu er ein verkætlan hjá Fólkaheilsuráðnum, sum snýr seg um at fremja sálarliga heilsu og trivnað millum íbúgvarnar í Føroyum. Sálarlig heilsa snýr seg um alt tað, ið ger lívið vert at liva. Við at vera virkin á ymiskan hátt, partur av einum felagsskapi og at gera ymiskt við fullum huga, ið gevur meining fyri einstaklingin, kunnu vit styrkja og bøta um okkara sálarligu heilsu.

Á heimasíðuni hjá Fólkaheilsuráðnum eru kunngjørd átta ráð til at styrkja sálarligu heilsuna í desember.

Ráðini, ið eru endurgivin niðanfyri, eru:

Legg størri dent á at gera góðar gerðir, heldur enn at keypa gávur
At gera góðar gerðir er ein bílig og einføld gáva – og kann hava minst líka nógv virði og góða ávirkan á bæði teg og onnur, sum ein keypt gáva. Smáar gerðir hava týdning og kunnu gera stóran mun í gerandisdegnum hjá tær og øðrum. Vitja onkran, sum situr nógv fyri seg sjálva/n, lat onkran koma fram um teg í bíðirøðini, skriva eina fitta heilsan til ein starvsfelaga, tosa blídliga við tey, sum avgreiða teg í handlum, ella smíl og sig hey við tey, tú møtir. Møguleikarnir fyri góðum gerðum eru nógvir og tær smáu gerðirnar muna!

Brúka tíð í náttúruni
Hóast veðrið kann vera illfýsið í desember, royn og stremba eftir at brúka nógvar løtur úti í náttúruni og fá dagsljós, tá tað ber til. At vera úti í náttúruni hevur ómetaliga góða ávirkan á sálarligu heilsuna og vælveruna. Varnast frísku luftina, litirnar, vindin, kanska kavan ella stjørnuklára himmalin.

Gev tær stundir til at vera saman við familju og vinum
Hóast tú kanska hevur nógv um oyruni í desember, gev tær stundir til familju og vinir. Ring til ein vin ella familjulim, ið tú ikki hevur sæð leingi, vitja onkran, ið hevur tað svárt í desember ella savna vinir ella familju til hugnaliga samveru. At hava kensluna av at hoyra til hevur stóran týdning fyri sálarligu heilsuna.

Royn okkurt nýtt
Set tær eina avbjóðing og royn okkurt nýtt í desember. Far til eitt tiltak, ið tú heldur tykist áhugavert, og sum tú ongantíð hevur verið til fyrr, royn eitt nýtt puslispæl, lær eitt nýtt kort- ella borðspæl saman við familju, ver kreativ/ur við at gera nýtt jólapynt ella royn eina nýggja uppskrift.

Gev tær stundir til tín sjálvs
Hóast boðskapurin í ABC fyri sálarliga heilsu er at vera virkin, saman og hugbundin, merkir tað ikki, at vit alla tíðina skulu út at reika. Tú kanst vera virkin bæði kropsliga, sosialt, sálarliga og andaliga. Tað hevur eisini týdning at steðga á við hvørt, og geva tær stundir til at hjúkla um teg sjálva/n. Tú kanst t.d. hyggja í eina myndabók, lesa eina bók ella útinna róligar kropsrørslur, ið fáa teg veruliga at slappa av.

Byrja nýggja siðvenju
Um tú ikki hevur siðvenjur í desember, so tak stig til at byrja eina nýggja. Savna gamlar vinir ella familju, ið tú sjáldan sært til jólaklipp ella ein drekkamunn. Skipa fyri felags gongutúri ella farið saman til eitt alment tiltak.

Ver virkin – eisini í jólafrítíðini
Í jólafrítíðini kunnu vit hava lyndi til at gloyma at hugsa um okkara kropsligu heilsu. Gev tær stundir til at fara ein gongutúr, rennitúr ella enntá skreiða á sletu, um tað er kavi. Øll rørsla munar.

Ger “ver virkin, ver saman, ver hugbundin” til títt slagorð fyri 2023
At vera virkin, hava kensluna av at hoyra til og at fáast við ymiskt, ið er við til at geva tær kenslu av meining í lívinum, er við til at styrkja og varðveita góða sálarliga heilsu. Hugsa um, hvat gott tú hevur gjørt fyri tína sálarligu heilsu í 2022 – og halt fast í tí góða, ið tú hevur gjørt, og stremba eftir at raðfesta tína sálarligu heilsu í 2023.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. desember 2022

Moldvørpan verður grivin uppaftur í januar

22 fullsettar sýningar hava verið av leikinum á Tjóðpallinum. Gravgangur er eftir atgongumerkjum, og tí verður politiski skemtileikurin grivin upp aftur við fleiri sýningum eftir jól

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Eftir 22 fullsettar sýningar er Moldvørpan farin í jólafrí. Men vegna gravgang eftir atgongumerkjum verður politiski skemtileikurin grivin uppaftur við fleiri sýningum í januar.

Moldvørpan er ein stuttligur, stuttfluttur, føroyskt framleiddur skemtileikur, ið hevur fingið framúr góða móttøku og verður av mongum skýrdur sum ein tann stuttligasti leikur, tey hava sæð. 

Tá ið Per ein dagin missir sín samleika, byrjar tann stóra leitingin. Til hann endar út í Tinganesi og inni á løgmansskrivstovuni. Og har byrjar komedian. Hvat hendir við Stórtunlinum? Hvør skal hava ársins Moldvørpu? Hvat er verri, ein senil mamma ella korrupt embætisfólk? Og hvar setur mann eina arkitektoniska perlu?

Myndir ©: Tjóðpallur Føroya/Høgni Heinesen

Erling Eysturoy hevur leiklutin sum løgmaður

Nikolaj Falch er Per

Laura Joensen er senila mamman

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. desember 2022

Farnir í gongd við rakettstøðina norðast í Hetlandi

Um trý til fýra ár verða umleið 30 útskjótingar um árið frá støðini, ið bert liggur 180 fjórðingar frá Føroyum

Lamba Ness. Tey eru byrjað at leggja rakettstøðina har (Mynd: shetnews.co.uk)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Farið er nú av álvara í gongd við at byggja rakettútskjótingarstøðina uttast á landnyðringshorninum í Hetlandi og harvið eisini uttast á landnyðringshorninum av bretsku oyggjunum.

Lamba Ness eitur staðið, sum til fyri gott 20 árum síðani legði lendi til eina radarstøð hjá Royal Airforce.

Til fyri fáum mánaðum síðani sást ikki nógv eftir av radarastøðini, men í summar varð so farið undir at byggja komandi ‘rúmdarhavnina’ – spaceport – á nesinum.

Talan er um eitt øki, ið – næstan – liggur so tætt við Føroyar, sum komast kann. Og um trý til fýra ár verður roknað við, at hetta verður miðdepil fyri umleið 30 skjótingar út í rúmdina um árið, við einum 10 til 15 fylgisveinum av ymiskum slagi hvørja ferð.

Ætlandi fara Føroyar at fáa ein leiklut í hesum útskjótingum, tí talan hevur verið um at taka upp eitt samstarv við Føroya Tele til tess at taka niður dátur tá rakettirnar verða skotnar upp av Lamba Ness við kós norðureftir, so tær koma at vera í føroyskum loftrúmi í rúma tíð.

Strang-hjúnini byrjaðu í smáum

Útskjótingarstøðin kallast SaxaVord Spaceport. Stigtakararnir til hesa rættiliga stóru ætlanina byrjaðu í smáum, tá hjúnini Frank og Debbie Strang keyptu tað, sum eftir var av RAF radarastøðinil kallað SaxaVord við Lamba Ness á oynni Unst.

Hetta umfataði millum annað rættiliga nógv hús, har starvsfólk á støðini búðu í, og hesi hús vórðu síðan gjørd út til frítíðaríbúðir at leiga.

Nú rakettstøðin er blivin veruleiki, og sostatt verður tann fyrsta støðin í Bretlandi, sum kann skjóta rakettir upp, verður roknað við at tað kann elva til stóra menning á hetlendsku norðoyggjunum, sum onkursvegna hava merkt sviðan av, at bretska loftverjan valdi at flyta tað nógva virksemi burtur.

Eitt nú varð floghavnin við Baltasound niðurløgd, tí grundarlag var ikki at hava regluliga flúgving har. Eitt skifti, meðan radarastøðin virkaði, í 1994/95, ferðaðust næstan 350.000 fólk um henda lítla flogvøllin árliga.

Nú verður væntað, at grundarlag verður fyri at lata floghavnina uppaftur, skrivar Shetnews.

Frank Strang (Savnsmynd)

Droyma um undirsjóvartunnlar

Roknað verður við, at millum 100 og 150 fólk fara at arbeiða á SaxaVord Spaceport, tá hon er komin rættiliga í drift.

Men tað verður eisini tosað um at bora undirsjóvartunnlar eftir føroyskari fyrimynd.

Fyri at koma av hetlendska meginlandinum út á Unst skal siglast um tveir firðir ella sund.

Fyrst frá ferjuleguni Toft, sum liggur nærhendis Sullom Voe oljuterminalin og yvir um Yellsound, ein túrur, ið tekur umleið 20-25 minuttir, til Ulsta á oynni Yell. Haðani skulu koyrast knappir 30 kilometrar til Gutcher har ein onnur ferja siglir um Bluemull Sound til Belmont á Unst. Hesin túrurin tekur um 30 minuttir.

Tað er góðar 20 kilometrar frá ferjuleguni í Belmont til Skaw, norðast á oynni, har Lamba Ness er.

Túrurin úr Lerwick til SaxaVord Spaceport er góðar 100 kilometrar umframt ferjutúrarnar, so tað er skiljandi, at tey droyma um undirsjóvartunnlar har, serliga um ferð kemur á fólkavøksturin í sambandi við rúmdarvirksemið.

Longu nú merkja fólkini á Unst, at rakettvirksemið er byrjað. Bøtt er um vegir og infrakervi yvirhøvur. Eitt nú er skervur og annað tilfar til støðina flutt í oynna sjóvegis úr Noregi.

Ein milliard milliardir dollarar í virði

Hetta er ein nógv bíligari flutningur, enn um tilfarið skuldi verið flutt umvegis Lerwick á Mainland, vísir Frank Strang á í samrøðu við Shetnews.

Higartil eru 23 milliónir pund brúkt til byggingina, og herí eru eisini útreiðslur til at bøta um veganetið norður til støðina.

Sambært serfrøðingum verður roknað við, at rúmdarídnaðurin umleið ár 2040 hevur eitt virði upp á eina trillión dollarar. Er talan um eina amerikanska trillión, svarar tað til eina billión á okkrar leiðum, svarandi til ein milliard milliardir.

So vit tosa um sera stórar upphæddir, og bretski rúmdarídnaðurin hevur sett sær sum mál, at fáa fatur á tíggju prosentum av hesum marknaðinum. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. desember 2022

Leo Varadkar aftur forsætisráðharri í Írlandi

Formenninir í stóru stjórnarflokkunum gjørdu fyri tveimum árum síðani av at skiftast um valdið, og farna vikuskiftið tók Leo Varadkar við sum forsætisráðharri eftir Michael Martin, sum hevur sitið í sessinum seinastu tvey árini

Leo Varadkar á ES-fundi í Brússel í desember 2019 (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Farna leygardag gjørdist 43 ára gamli Leo Varadkar aftur forsætisráðharri í Írlandi.

Í juni 2020 samdust stjórnarflokkarnir um at deilast um forsætisráðharrasessin. Michael Martin, formaðurin í flokkinum Fianna Fáil, hevur verið forsætisráðharri seinastu tvey árini, og leygardagin yvirtók Leo Varadkar hjá flokkinum Fine Gael sessin.

Leo Varadkar var eisini forsætisráðharri í tíðarskeiðnum 2017 til 2020.

Fianna Fáil og Fine Gael hava skipað stjórn saman við umhvørvisflokkinum The Green Party, og sambært BBC er hetta fyrstu ferð í søguni hjá Írlandi, at eitt slíkt valdsskifti fer fram.

62 ára gamli Michael Martin hevur nú yvirtikið leiklutin sum varaforsætisráðharri og uttanríkismálaráðharri.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. desember 2022

Trump rindaði ikki eina cent í skatti seinasta árið sum forseti

Eftir áralanga togtogan verða privatu skattaviðurskiftini hjá fyrrverandi amerikanska forsetanum almannakunngjørd

(Savnsmynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Fyrrverandi amerikanski forsetin, Donald Trump, rindaði 1,1 milliónir dollara í skatti í tveimum av sínum fýra árum í Hvítu Húsunum. Men næstan ongan skatt hini bæði árini.

Hetta framgongur í eini nýggjari frágreiðing, ið gjørdist almenn mikudagin.

Tølini vórðu løgd fram fyri eina skattanevnd í kongressini, og vísa at 76 ára gamli milliardingurin javnan hevur víst á stór hall í sínum forrætningum fyri at sleppa undan at rinda skatt í tíðarskeiðinum 2015 til 2020.

Í 2018 og 2019, millumárini í forsetaskeiðinum, kom skattaupphæddin á nakað meira enn eina millión dollarar, meðan hann tilsamans rindaði 750 dollarar í 2017.

Seinasta árið í Hvítu Húsunum, árið tá hann tapti forsetavalið, rindaði hann als ongan skatt yvirhøvur, skrivar NRK.

Ein fíggjarætlanarnevnd í amerikanska umboðsmannatinginum samtykti í gjár at almannakunngera skattaviðurskiftini hjá fyrrverandi forsetanum ein av komandi døgunum.

Hetta varð samtykt við 24 atkvøðum fyri og 16 ímóti. Demokratarnir atkvøðu fyri og republikanararnir atkvøddu ímóti.

Henda avgerðin er endin á eini langari politiskari og løgfrøðiligari togtogan um innlit í fíggjarligu viðurskiftini hjá Trump. Fyrrverandi forsetin hevur av øllum alvi stríðst fyri, at upplýsingarnar, ið hann hevur latið skattavaldinum, framhaldandi skuldu vera privatar.

Aðrir forsetar hava annars allir almannakunngjørt síni viðurskifti við skattavaldið. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. desember 2022

Zelenskyj hevði flagg av hermótinum við sum gávu

Ukrainski forsetin helt røðu í amerikansku kongressini mikukvøldið – hetta er fyrsta uttanlandsferð hansara síðan kríggið byrjaði

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Ukrainski forsetin, Volodomyr Zelenskyj, hevði eina gávu við, tá hann mikukvøldið helt røðu í amerikansku kongressini. Eitt stórt ukrainska flagg frá hermótinum í eysturukrainska býnum, Bakhmut, sum forsetin dagin fyri hevði fingið frá einum bólki av ukrainskum hermonnum.

- Teir bóðu meg taka hetta flaggið við til tykkara, til amerikansku kongressina, til limirnar í umboðsmannatinginum og senatorarnar, hvørs avgerðir kunnu bjarga milliónir av fóllkum. So takið hesar avgerðir, bað Zelenskyj um av røðarapallinum, tá hann rætti flaggið við undirskriftunum hjá hermonnunum til amerikanska varaforsetan, Kamala Harris og forkvinnuna fyri umboðsmannatingið, Nancy Pelosi.

(Mynd: EPA)

Ein íløga í heimsins trygd

Í síni røðu takkaði Zelenskyj amerikanska fólkinum fyri stuðulin til ukrainska stríðið móti Russlandi, sum í ár hevur verið upp móti 50 milliardum dollarum.

- Tykkara pengar eru ikki vælgerð. Tað er ein íløga í alheims trygd og fólkaræði, segði Zelenskyj.

Fyrr um dagin vitjaði Zelenskyj amerikanska forsetan, Joe Biden, í Hvítu Húsununum. Tá forsetarnir heilsaðust, tóku teir ikki bara lógvatak, men Biden legði armin um herðarnar á Zelensky og fevndi hann.

Henda heilsanin er eitt tekin til Putin um, at Ukraina kann rokna við framhaldandi stuðli, bæði hernaðarligum, peningaligum og politiskum úr USA, heldur Steffen Kretz, USA-journalistur hjá DR

(Mynd: EPA)

Til reiðar at stuðla

Undan fundinum hevði amerikanska stjórnin boðað frá, at hon er til reiðar við hernaðarligum stuðuli fyri umleið 14 milliardir dollarar. Millum annað eisini eina framkomna Patriot-loftverju.

Vitjanin er tann fyrsta hjá ukrainska forsetanum uttanlands síðan kríggið byrjaði 24. februar.

Sambært Volodymyr Zelenskyj fer Ukraina ikki at slaka í stríðnum ella geva seg yvir til Russlands.

- Komandi ár verður eitt vegamót, eri eg vísur í. Ukrainskt dirvi og amerikanskt støðufesti fer at tryggja framtíðina fyri okkara felags frælsi, segði Zelenskyj millum annað av røðarapallinum í kongressini, skrivar Danmarks Radio. 

(Mynd: EPA)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. desember 2022

Russland dubbar herin upp til 1,5 milliónir fólk

Tað eru ongi búskaparlig mørk fyri hvat russiska stjórnin vil lata russiska hervaldinum, sigur Putin

Russiski verjumálaráðharrin, Sergej Sjojgu (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tað er neyðugt at økja talið av manningini í russiska herinum, so hann kemur at telja 1,5 milliónir fólk.

Soleiðis ljóðaðu boðini frá russiska verjumálaráðharranum, Sergej Sjojgu, á einum hernaðarfundi, sum varð sendur í sjónvarpinum í vikuni. Putin forseti hevur sagt seg vera samdan í hesum, skrivar New York Time.

Talan er um størri dubbing í mun til august, tá Putin forseti skrivaði undir eina løgskipan, sum skuldi økja talið av herfólkum við 137.000 til 1,15 milliónir tilsamans. Løgskipanin skuldi eftir ætlan fáa gildi nú á nýggjárinum.

Samstundis staðfestir Vladimir Putin, at tað ongi búskaparlig mørk eru fyri, hvat stjórin fer at játta verjuni, og at hypersoniska Sarmat-rakettin – kend sum “Satan II” – skuldi veri klár at brúka í stríðnum í nærmastu framtíð, skrivar dr.dk. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. desember 2022

Nógvar hugtakandi kavamyndir

Nógvur kavi kom niður farna vikuskiftið - lesarar hjá Portalinum vórðu raskir at senda okkum myndir

Mykines (Mynd: Oda Wilhelmsdóttir Andreasen)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Farna vikuskiftið kom nógvur kavi niður, og Portalurin heitti á lesarar sínar um at senda myndir inn.

Langt oman fyri 100 myndir komu inn. Myndirnar kunnu síggjast her

Herundir er eitt úrval av myndunum.

Fuglafjørður (Mynd: Diana Hansen)

Skála (Mynd: Bergur Didriksen)

Leirvík (Mynd: Beinir Justinussen)

Klaksvík (Mynd: Hjaltur Poulsen)

Mykines (Mynd: Oda Wilhelmsdóttir Andreasen)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. desember 2022