Soleiðis býta tey málini millum sín

Kunngerðin um hvussu málsøkini nágreiniliga verða býtt millum landsstýrisfólkini varð lýst 22. desember

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Í kunngerð frá 22. desember, fyrsta kunngerðin, sum Aksel V. Johannesen skrivaði undir sum løgmaður á hesum sinni, sæst hvussu tey nýggju landsstýrisfólkini býta málsøkini millum sín.

Umframt at vera løgmaður, hevur Aksel V. Johannesen eisini yvirtøkumál undir sær og umsitur yvirskipaðu viðurskifti Føroya mótvegis Danmark.

Somuleiðis umsitur løgmaður eigarapolitikkin hjá landinum, og hevur í hesum sambandi heimildir mótvegis hesum fyritøkum: Pf. BankNordik, Pf. Elektron, Pf. Eystur- og Sandoyartunlar, Pf. Føroya Lívstrygging, Føroyagrunninum frá 1971, Pf Norðoyartunnilin, Norðuratlantsbryggjuni (vinnurekandi grunnur), Pf. Smyril Line, Pf. Suðuroyartunnilin og Pf. Vágatunnilin.

Høgni Hoydal, varaløgmaður og landsstýrismaður við uttanríkis- og vinnumálum umsitur alimál, búnaðarmál, einkarætt, ferðavinnu, handilsmál, jarðfrøði, kolvetni, merki, mynstur, nettrygd, oljumál, samskiftismál, sjóvinnumál, tónleikavinnu, tryggingarmál, veterinermál, vinnufeløg og vinnumál.

Hann hevur eisini “um hendur”, sum tað kallast, uttanríkis-, trygdar- og verjupolitikk.

Harumframt hevur hann heimildir landsstýrisins mótvegis: Búagrunninum, Pf. Fiskaaling, Framtaksgrunninum og Pf. Visit Faroe Islands. Hann hevur yvirskipaða eftirlitið og heimild at geva tænastuboð til hesar stovnar: Búnaðarstovan, Heilsufrøðiliga Starvsstovan, Jarðfeingi, Sjóvinnustýrið (Skipaskrásetingin, FAS og Skipaeftirlitið) og Vinnustovnurin, heruppií Fjarskiftiseftirlitið, Posteftirlitið, Skráseting Føroya, tó ikki útlendingastovan.

Sirið Stenberg, landsstýriskvinna við almanna- og mentamálum umsitur almannaveitingar, antikvariska serskipan fyri Koltur, eldramál, fólkapensjónsgjøld úr landskassanum, ítróttarmál, javnstøðumál, kirkjumál og onnur trúarsamfeløg (tó ikki, hvussu kirkjubókaførandi sóknarprestar skulu skráseta í kirkjubókini sambært navnalógini), kringvarpssendinet, loftmiðlamál, mentamál, serforsorgarmál (tó ikki viðvíkjandi børnum og ungum), stovnar og fyriskipanir innan almannaøkið. Landsstýriskvinnan  tekur sær av miðsavnandi uppgávuni sambært Sáttmála Sameindu tjóða um rættindi hjá einstaklingum, ið bera brek.

Hon hevur heimild landsstýrisins mótvegis hesum stovnum: Dugni, Hjálpargrunninum fyri óarbeiðsførar fiskimenn, Kirkjubømúragrunnurin, Klaksvíksgrunnurin, Kringvarpi Føroya, Listasavni Føroya, Orðabókagrunninum, Ráðgevingini fyri føroyingar í Danmark, Sjóndepilin og Stiftsstjórnin.

Sirið Stenberg hevur eisini yvirskipaða eftirlitið við hesum sjey stovnum og heimild at geva teimum tænastuboð: Almannaverkið (tó ikki viðvíkjandi serligum viðurskiftum hjá børnum og ungum), Almannamálaráðið, Landsbókasavnið, Tjóðsavnið og Tjóðskjalasavnið.

Ruth Vang, landsstýriskvinna við fíggjarmálum umsitur avgjøld o.a, avtalur við fakfeløg um sáttmálar og avtalur fyri størv hjá landinum, búskaparmál, fíggjarmál hjá landi og kommunum, hagfrøði, innheinting av almennari skuld, lønarviðurskifti og setanarviðurskifti, ráðgevur øðrum landsstýrismonnum í arbeiðsrættarligum og setanarrættarligum spurningum, samferðslumál, skatt, starvsfólkapolitikk, stuðul o.l., talgilding, tvungnar reglur um eftirlønaruppsparing og útgjald. Eisini umsitur hon kunningartøkni og fastar ognir hjá landinum, sum ikki liggja hjá øðrum landsstýrisfólki.

Landsstýriskvinnan við fíggjarmálum útvegar KT-undirstøðukervi, felags nýtsluskipanir og standardforrit, sum fyrisitingarligar eindir hjá landinum kunnu fáa atgongd til. Hon hevur heimildir landssýrisins mótvegis einum finnurekandi felag: Pf. Tjaldur, (hvørs lutur landskassans er settur til sølu, -red.)

Landsstýriskvinnan hevur yvirskipaða eftirlitið við hesum stovnum og hevur, í førum har lóggávan loyvir tí, heimild at geva teimum tænastuboð: Fíggjarmálaráðið, Føroya Gjaldstova, Hagstova Føroya og TAKS (Toll- og Skattstova Føroya).

Margit Stórá, landsstýriskvinna við við heilsumálum umsitur apoteksverkið, fyribyrgjandi heilsutiltøk, heilsugranskingarmál, ráð og nevndir innan heilsuøkið, rúsevnismisnýtslu, sinnissjúk, sjúkrahúsverkið, stovnar og fyriskipanir innan heilsuøkið, tilbúgving á heilsuøkinum og tubbaksmál.

Hon hevur heimildir landsstýrisins mótvegis: Blákrossheiminum, Heilbrigdi, Hvíldarheiminum Naina og Viðgerðarstovninum Frælsi.

Harafturat hevur hon yvirskipaða eftirlitið við hesum stovnum og hevur heimild at geva teimum tænastuboð: Apoteksverkið, Fólkaheilsustýrið, Heilsumálaráðið, Heilsutrygd (heruppií kommunulæknar, men ikki Gigni), Klaksvíkar Sjúkrahús, Landssjúkrahúsið (heruppií sjúklingahotellið Tórshavn) og Suðuroyar Sjúkrahús.

Dennis Holm, landsstýrismaður við fiskivinnumálum umsitur bjarging, búnaðarmál, busskoyring, farmakoyring, ferjulegur, ferjur, ferðslumál, fiskirannsóknir og -gransking, fiskiveiðueftirlit, fiskivinnumál, hvalamál, landshavnir, landsvegir, inntøkutrygd fiskimanna, tilbúgving, trygd, tyrlupallar, ráðgevur viðvíkjandi flogvøllum og veðurtænastu.

Hann hevur heimildir landsstýrisins mótvegis: Ráðnum fyri ferðslutrygd.

Hann hevur hartil yvirskipaða eftirlitið við hesum stovnum og hevur heimild at geva teimum tænastuboð: Akstovan (Bileftirlitið), Arbeiðs- og brunaeftirlitið (tó bert viðvíkjandi samskipan í tilbúgvingarmálum), Fiskimálaráðið, Havstovan, Landsverk, Strandfaraskip Landsins og Vørn.

Djóni Nolsøe Joensen, landsstýrismaður við barna- og útbúgvingarmálum umsitur dagstovnar, fólkaskúlamál, serforsorgarmál (tó bert viðvíkjandi børnum og ungum), vinnu- og miðnámsskúlamál og vísinda- og granskingarmál.

Hann hevur heimildir landsstýrisins mótvegis: Brúgvin - eftirskúlin í Skálavík, Frískúlanum í Havn, Frískúlanum, Keldan, Fróðskaparsetur Føroya, Føroya Eftirskúla, Føroya Fólkaháskúla, Háskúlanum í Nesvík, Háskúlanum í Suðuroy, Húsarhaldsskúla Føroya, Lítliskúli og Tekniska Skúla í Klaksvík

Hartil hevur hann yvirskipaða eftirlitið við hesum stovnum og hevur heimild at geva teimum tænastuboð: Øllum fólkaskúlum í landinum, Almannaverkið (tó bert viðvíkjandi serligum viðurskiftum hjá børnum og ungum, Glasir, Granskingarráðið, Heilsuskúli Føroya, Heilsutrygd (tó bert viðvíkjandi Gigni), Miðnám á Kambsdal (heruppií HF skeiðið í Klaksvík), Miðnám í Vestmanna, Miðnámsskúlin í Suðuroy, Musikkskúlin, Nám, Sernám, Sjónám, Skúlatilboð til ung við breki, Skúlin á Trøðni, Studni, Undirvísingarstýrið, Barna- og útbúgvingarmálaráðið, Vinnuháskúlin, herundir Trygdardepilin og Yrkisdepilin.

Ingilín D. Strøm, landsstýriskvinna við umhvørvismálum umsitur arbeiðsmarknaðarmál, arbeiðsumhvørvismál, brunaumsjón, bústaðarmál, byggimál, elveitingarmál, kavaramál, kort- og landmátingarmyndugleika, lendisskipan, matrikulering og sundurbýti, náttúrumál, orkumál, skógarmál, sundurbýti, tinglýsing, umhvørvismál, útskifting, vanlukkutryggingarmál og veðurlagsmál. Hon hevur eisini heimildir landsstýrisins mótvegis: Bústaðir (Húsalánsgrunnurin).

Ingilín D. Srtøm hevur eisini yvirskipaða eftirlitið við hesum stovnum og hevur heimild at geva teimum tænastuboð: Arbeiðs- og brunaeftirlitið (tó ikki viðvíkjandi samskipan í tilbúgvingarmálum), Umhvørvisstovan (tó bert viðvíkjandi teimum málsøkjum, ið liggja hjá landsstýriskvinnuni í umhvørvismálum).

Bjarni K. Petersen, landsstýrismaður við lógar- og innlendismálum umsitur fólkayvirlit, integratiónsmál, kommunumál (tó ikki inntriv mótvegis kommunum vegna landsbúskapin og kommunalútjavning), kærumál, løgmál, navnamál (heruppií eisini, hvussu kirkjubókaførandi sóknarprestar skulu skráseta í kirkjubókini sambært navnalógini), norðurlandamál, persóns-, húsfólka- og arvarætt, persónsupplýsingarmál, nettrygdarmál, tilbúgving, trygd, útjaðaramál, og ráðgevur øðrum landsstýrismonnum í lógartekniskum spurningum.

Hann hevur eisini heimildir landsstýrisins mótvegis hesum feløgum: Spf. Ítróttarvedding, Pf. Atlantic Airways, Pf. Føroya Tele, Pf. Vága Floghavn og Pf. Postverk Føroya.

Landsstýrismaðurin hevur yvirskipaða eftirlitið við hesum stovnum og hevur heimild at geva teimum tænastuboð: Arbeiðs- og brunaeftirlitið (tó bert viðvíkjandi samskipan í tilbúgvingarmálum), Familjufyrisitingin, Føroya Kærustovni, Rúsdrekkasøla Landsins, Umhvørvis- og innlendismálaráðnum (tó ikki teimum málsøkjum, ið eru hjá landsstýriskvinnuni við umhvørvis- og orkumálum), Umhvørvisstovan (tó bert viðvíkjandi teimum málsøkjum, ið liggja hjá landsstýrismanninum við lógar- og innlendismálum, Vinnustovnurin (tó bert viðvíkjandi útlendingastovuni).

Landsstýrismaðurin við lógar- og innlendismálum hevur, eftir at hava fingið samtykki til tess á landsstýrisfundi, heimild at geva øllum stjórnarráðum og stovnum undir landinum tænastuboð um, hvussu uppskot til løgtingslógir, ríkislógir, kunngerðir, uppskot til samtyktar, rundskriv og leiðbeiningar skulu verða sett upp og eftirkannað.

Kunngerðin í fullum líki kann lesast her   

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. desember 2022

Sosialurin og Dimmalætting leggja virksemið saman

Bløðini halda fram hvørt sær. Dimmalætting bíðar tó til nýggja landsstýrissamgongan er komin við útmelding av hvat hendir við miðlastuðlinum. Núverandi stuðulsskipan forðar fyri blaðútgávu, verður sagt

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Avtala er gjørd millum eigararnar av Dimmalætting og Sosialinum um at leggja virksemið hjá báðum miðlunum saman frá 1. januar 2023 at rokna.

Tó so verða miðlarnir framvegis hvørsín miðil óheftir hvør at øðrum og við hvør sínum blaðstjóra.

Sosialurin kemur út enn sum áður eina ferð um vikuna við Vikuskiftis Sosialinum, og eina til tvær ferðir um mánaðin við blað, sum verður borið í hvørt hús. Og heimasíðan in.fo heldur fram sum higartil.

Í fyrstu atløgu verður longri ímillum tær prentaðu útgávurnar av Dimmalætting. Bíðað verður eisini eftir, hvat nýggja landsstýrið ætlar við miðlastuðlinum. Sambært samgonguskjalinum, so ætlar nýggja samgongan, at miðlalandslagið og Kringvarp Føroya skulu styrkjast, og at miðlastuðulsskipan skal stuðla undir hetta.

Tá lógin um miðlastuðul varð broytt í fjør, var grundarlagið fyri blaðútgávu í Føroyum skert, og nú verður ein seinasta roynd gjørd fyri at fáa raksturin av geva avkast, soleiðis at til ber at geva tíðindabløð út við at leggja virksemi saman fyri tvey tey størstu bløðini í Føroyum. Tá ið nýggja landsstýrið hevur boðað frá sínum ætlanum fyri miðlastuðulinum, verður støða tikin til, hvussu nógvar blaðútgávur verða í framtíðini.

Tað er neyðugt at fáa lógina um miðlastuðul aftur á beint, tí sum nú er gevur skipanin ikki grundarlag fyri at geva bløð út, tí hon eggjar til at bløðini skulu gera annað tilfar enn siðbundið blaðtilfar, sum er kjarnuvirksemi hjá bløðunum. Tí er verandi skipan við til at niðurlaga blaðútgávu í Føroyum.

Dimmalæting á netinum heldur fram á dimma.fo, har tilfar verður lagt út til haldarar hvønn dag.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. desember 2022

Ein fongur fyri IRF

Í heyst fekk Magnus Vatnhamar Olsen handað blómutyssi fyri at hava starvast hjá IRF í meira enn 20 ár. Magnus ger eitt megnar arbeiði í endurvinningarhøllini hvønn dag, har hann skilir plast, papp og pappír, og annars heldur høllina ruddiliga og reina

Magnus Vatnhamar Olsen hevur starvast hjá IRF í meira enn 20 ár (Mynd: IRF)

SkrivaÐ:

Innsent

37 ára gamli leirvíkingurin er við sínum lætta lyndi ein fongur fyri IRF, og bæði leiðsla og starvsfólk fegnast um at hava hann sum starvsfelaga.

Yrkisleiðin hjá Magnusi er eitt frálíkt dømi um, hvussu eitt tillagað starv kann skipast sum eitt samstarv millum tey avvarðandi, arbeiðsplássið og Almannaverkið. Eitt samstarv, sum foreldur Magnusar av fyrstan tíð tóku stig til, og eitt samstarv sum hevur riggað í meira enn 20 ár.

Byrjaði við starvslæru hjá IRF
Tá Magnus var liðugur við 7. flokk í Leirvíkar skúla, og floksfelagar hansara fóru til Fuglafjarðar at ganga í framhaldsdeild, var tíðin komin til at finna eina aðra loysn til Magnus.

Mamman, Eyðvør Vatnhamar, setti seg í samband við IRF fyri at hoyra, um tað var møguligt hjá Magnusi at koma í starvslæru úti á Hagaleiti. Hugskotið varð væl móttikið av bæði leiðsluni hjá IRF og av stuðlunum, sum Magnus hevði í skúlanum.

Starvslæran varð soleiðis skipað, at ístaðin fyri at fara í skúla, fór Magnus út í endurvinningarhøllina, og stuðlarnir hjá honum skiftust til at koyra hann og vera til arbeiðis saman við honum. Trúgvu stuðlarnir hjá Magnusi hesi árini vóru Lena Jacobsen, Símun Berg og Dánjal Eysturstein.

Saman við IRF-starvsfólkunum, lærdu stuðlarnir Magnus um burturkast og skiljing, og tað vísti seg skjótt, at hetta arbeiðið hóskaði sera væl til Magnus.

Starvslæran bleiv til eitt fast starv
Magnus var í starvslæru í 8. og 9. flokki, og hetta hilnaðist so mikið væl, at Magnus fekk bjóðað fast starv hjá IRF eftir hetta. 

- Tað hevur passað so ótrúliga væl hjá Magnusi, tí hann hevur havt nógv fólk rundan um seg, sum vóru rúmlig og vístu vælvild, greiðir Eyðvør frá. 

- Arbeiðið hjá Magnusi hevði ikki verið til, um ikki arbeiðspláss, starvsfelagar, skúli og stuðlar ikki vóru so lagalig og umsorganarfull.

Eyðvør leggur tó eisini afturat, at fyri at fáa tílík samstørv í lag, mugu tey avvarandi duga at síggja møguleikar og loysnir. Tað er eisini týdningarmikið, at tey avvarðandi eru nøgd við tað, sum letur seg gera, og at man viðurkennir, at t.d. arbeiðsmøguleikar og løn avspeglast av, at talan er um eitt tillagað starv.

Fleiri áttu at umhugsað tillagaði størv
Um tú spyrt Eyðvør, so er eingin ivi. Hon er sannførd um, at fleiri arbeiðspláss í Føroyum áttu at umhugsað at bjóða okkurt slag av tillagaðum starvi, tí bæði tann, sum fær starvið, og arbeiðsplássið sjálvt fáa nógv burturúr slíkum samstørvum.

Sjálv er hon stjóri í Bovlinghøllini í Leirvík, og eisini har hava tey seinastu 11 árini havt eitt starvsfólk í tillagaðum starvi. Nógv teirra, ið hava tørv á slíkum størvum, hava nógvar góðar eginleikar og kunnu røkja alskyns praktiskar og handaligar uppgávur til fulnar.

Magnus arbeiðir í endurvinningarhøllini hjá IRF (Mynd: IRF)

Stór persónlig menning
Tá ið Magnus byrjaði á Hagaleiti, var hann ein smæðin og sera friðarligur drongur, men persónliga menningin av honum hevur sambært mammuni verið ómetaliga stór. Hann er nú ábyrgdarfullur og meira sjálvbjargin. Eyðvør koyrir hann til arbeiðis hvønn morgun, og síðani er tað ein av starvsfeløgunum, ið koyrir hann til hús aftur.

Arbeiðið úti hjá IRF hevur alstóran týdning fyri Magnus, tí tað gevur honum ein innihaldsríkan og meiningsfullan gerandisdag. Hann fer glaður upp til arbeiðis hvønn morgun, hann hevur nógv vinfólk á arbeiðsplássinum, og hann hevur altíð nógv at greiða frá, tá hann kemur til hús.

- Eg havi tað ordiliga gott hjá IRF. Mær dámar væl allar arbeiðsuppgávurnar, men tað besta er at vera á gólvinum og taka mær av plastposunum og teimum hvítu posunum, greiðir Magnus frá.

Ein raskur og trúgvur starvsfelagi
Magnus og Poul Samuelsen hava arbeitt saman øll árini, síðan Magnus byrjaði hjá IRF. Magnus røkir sítt arbeiði til fulnar í endurvinningarhøllini, og um tað manglar ein starvsfelagi, er hann altíð klárur at traðka til og hjálpa.

Seinastu árini hevur Magnus havt høvuðsábyrgdina av øllum tí bleyta, klára plastinum, sum kemur inn til IRF. Hann gongur sera høgt upp í, at plastið skal vera væl skilt og reint, tí tá letur tað seg best endurvinna, og tá loysir tað seg eisini best fíggjarliga fyri IRF at senda tað av landinum. Plast-uppgávuna tekur Magnus í størsta álvara, og Poul hevur tí til stuttleika útnevnt Magnus til at vera plast-ministarin hjá IRF.    

Umframt at vera arbeiðssamur, hevur tað eisini víst seg, at Magnus hevur eyga fyri at fanga ymiskt, sum eyðkennir starvsfelagar hansara, og hann dugir ómetaliga væl at herma eftir fólki. Hann ger tað altíð við einum serligum brosi í eyganum, og tað er mangan látur, tá ið Magnus hevur eina nýggja eygleiðing at vísa fram.

Umframt at Magnus hvønn dag ger eitt stórt arbeiði í endurvinningarhøllini hjá IRF, gevur hann eisini starvsfeløgum sínum nógv annað.

- Tað kann ikki lýsast við orðum, hvussu nógv Magnus hevur ríkað lívið hjá okkum í høllini, greiðir Poul frá og heldur fram: 

- Eg dugi ikki at síggja mín arbeiðsdag uttan Magnus. Tað er altíð hugaligt at koma til arbeiðis, tí Magnus er so fittur, jaligur og trúgvur sum fáur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. desember 2022

Sløkkiliðið í Vestmanna hevði úr at gera

Vindurin var nógvur annan jóladag

(Mynd: Vestmanna sløkkilið)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Nógvur vindur var kring allar Føroyar annan jóladag, og í Vestmanna hevði sløkkiliðið úr at gera við at fyribyrgja skaðum og bjarga ognum í nógva vindinum.

Út á seinnapartin kundu sløkkiliðs- og bjargingarmenninir endiliga koma á støðina aftur og fáa ein væl uppibornan kaffimunn, tá vindurin var slakaður nakað.

Talan var mest um smærri skaðar - takplátur, ryggásir og onkur vindskeið, ið hevði rivið seg leysa. Brúk var fyri bæði stigabili og krana fyri at bøta um og bjarga.

Eisini vóru  fleiri uppgávur at taka upp leysar lutir, sum hava fokið í vindinum.

Tí ljóðar áheitanin frá bjargingarfólkinum ennsum áður.

- Ruddið upp eftir tykkum, og latið ikki lutir liggja leysir, ið kunnu verða tiknir í vindinum.

Myndir: Vestmanna Sløkkilið og Birgir Waag Høgnesen 

Tóki Seloy, sløkkiliðsleiðari, og Jákup Martin á Válinum (Mynd: Birgir Waag Høgnesen)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. desember 2022

Annfinnur Garðalíð afturvaldur

Ingi Kerlok, Martin í Grund, Arnfinn Hansen og Jónsvein Lyngvej Poulsen eru nýggir í nevndini, og Elias Zachariassen heldur fram sum næstformaður. Hetta er greitt eftir ársaðalfundin hjá Føroya Skipara- og navigatørfelag

Annfinnur Garðalíð fer næsta ár undir sítt níggjunda ár sum formaður í Føroya Skipara- og navigatørfelag, har millum annað sáttmálasamráðingar eru á skránni (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Annfinnur Garðalíð fer næsta ár undir sítt níggjundi ár sum formaður í Føroya Skipara- og navigatørfelag. Hetta er greitt eftir ársaðalfundin, sum var í Havn mikudagin. 

Maðurin av Skálafjørðinum varð fyrstu ferð valdur í sessin fyri júst átta árum síðani - 29. desember 2014.

Øll hesi árini hevur Elias Zachariassen verið næstformaður - hann varð eisini afturvaldur í ár.

Á ársaðalfundinum stóðu seks nevndarlimir í ár fyri vali. Nevndin telur 11 fólk.

Ingi Kjærlokk, Martin í Grund, Arnfinn Hansen og Jónsvein Lyngvej Poulsen eru nývaldir í nevndina.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. desember 2022

Føroyskar fyritøkur í uppskoti til virðisløn fyri burðardygd

Átakið Burðardygt Vinnulív er tilnevnt eina edie Award 2023

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Burðardygt Vinnulív er í uppskoti til at vinna sonevnda edie Awards 2023. Talan er um bólkin, ið kallast ‘Partnership and Collaboration of the Year’.

Tað er bert eitt ár liðið, síðan 12 føroyskar fyritøkur fóru saman at arbeiða við byrðardyggu málunum undir heitinum ‘Burðardygt Vinnulív’, so síggja tað sum ein heiður at verða tilnevnd eina edie Award.

edie virðislønirnar verða latnir á einum haldi í Park Plaza London Westminster 30. mars 2023.

Hava minkað útlátið við 17 prosentum

Fyritøkurnar skriva soleiðis í tíðindaskrivi:

- Vit eru sera fegin um at fáa viðurkenning fyri úrslitini hjá okkum, nú bert eitt ár er liðið síðan vit fóru undir at arbeiða við burðardyggu málunum.

- Seinasta árið hava vit tilsamans minkað um okkara CO2 útlát við 17 prosentum, sum svarar til 2 prosent av samlaða føroyska útlátinum. Harumframt hava vit bundið okkum at seta í verk yvir 50 ymisk átøk, sum øll hava til endamál at minka um neiligu ávirkanina okkara virksemi hevur á umhvørvið. At enda hava vit sett í verk fyrsta føroyska leistin fyri, hvussu fyritøkur kunnu boða frá ESG tølum.

- Vit hava framvegis langt eftir á mál, men vit eru komin væl frá byrjan.

Burðardygt Vinnulív varð stovnað tí fyritøkurnar ynsktu at gerast meira burðardyggar, og við tí fatan, at bestu úrslitini verða rokkin við at arbeiða saman um felags mál.

Fyrrverandi løgmaður Føroya, Bárður av Steig Nielsen segði soleiðis um átakið: “Verkætlanin Burðardygt Vinnulív vitnar um áræðið og framskygni millum føroyskar fyritøkur, og hevur havt stóra ávirkan á føroyska hugburðin til grøna skiftið og burðardygd sum heild. Týdningarmest er, at verkætlanin óivað fer at elva til skynsamar politiskar avgerðir. Burðardygt Vinnulív var íblástur til Vakstrarforum undir Føroya Landsstýri, og serliga á frágreiðingina “Grønari Hinumegin,” sum hevur 42 tilmæli, og sum sannlíkt fer at mynda grøna skiftið í Føroyum komandi áratíggið.”

Tær tólv fyritøkurnar í Burðardyggum Vinnulívi eru: Bakkafrost, Betri Banki, Effo, Faroe Ship, Føroya Tele, Gist og Vist, JT Electric, KJ Hydraulik, MBM, Pf. Poul Michelsen, SMJ og Vónin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. desember 2022

Norrøna er nú í dokk í Danmark

Og skipið verður ikki í sigling aftur fyrrenn 21. januar

Norrøna fer ikki í sigling aftur fyrrenn 21. januar, tá silgt verður úr Hirtshals til Føroya (Mynd: Kiran Jóanesarson)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Norrøna endar 2022 og byrjar 2023 á sama hátt: Í dokk í Lindø, á Fjóni í Danmark.

Kringvarpið skrivar, at Norrøna ikki fer í sigling aftur fyrrenn 21. januar, tá silgt verður úr Hirtshals til Føroya.

Norrøna byrjar sína sigling úr Føroyum til Íslands aftur 20. mars 2023. Siglt verður heldur ikki til Íslands móti ársenda næsta ár.

Næsta ár eru 20 ár liðin, síðani hendan Norrøna fór í sigling. Fyri tveimum vetrum síðani fekk ferðamannaskipið umfatandi dagføringar. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. desember 2022

Besta úrslit hjá Eikini nakrantíð

Pf. Eikin hevði í fjør 4,5 milliónir krónur í avlopi

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Birgir Nielsen, Nira

Møblasølan Eikin var stovnað í 1998 av Birgit og Gunnar Breckmann og Tummas Jákup Høj.  

Í dag er virksemið hjá Eikini vaksið munandi, og hevur umframt møblasøluna í ”Spinnaríðnum” á Argjum, eisini stóran handil og goymslu á Hjalla, har seingja- og gardindeild er, umframt at Eikin umboðar og selur teir vælkendu KVIK køkarnar.     

Pf. Eikin kundi á síðsta aðalfundi framleggja besta roknskap í søgu felagsins.  

Roknskapurin fyri 2021 hjá Eikini vísir, at bruttovinningurin øktist úr 10,8 milliónum í 2020 til 13,6 milliónir krónur í 2021, sum var ein vøkstur á heili 25,8 prosent. 

Úrslitið áðrenn avskrivingar í 2021, eisini nevnt ebidta, var 5,4 milliónir krónur, sammett við 3,3 milliónir í 2020. Vøksturin í ebidta var tískil heili 2,5 milliónir krónur, ella 66 prosent. 

Ársúrslitið í 2021 gjørdist eitt avlop á 4,5 milliónir krónur sammett við 2,6 milliónir krónur í 2020. Vøksturin í ársúrslitinum var heili 73 prosent. 

Fíggjarjavnin hjá Eikini er øktur úr 29,6 milliónum í 2020 til 33,5 milliónir krónur í 2021.   

Støðisognirnar eru øktar úr 14,2 milliónum í 2020 til 16,1 milliónir krónur í 2021, har tað serliga er materiel støðisogn sum er vaksin við 1,7 milliónum. 

Ognir í umferð øktust úr 15,3 miliónum í 2020 til 17,5 milliónir krónur í 2021.  

Pf. Eikin er væl fyri fíggjarliga, har eginognin í 2021 var 18,8 milliónir krónur. Trygdarevnið er tískil 56 prosent, sum verður roknað at verða gott.   

Felagið hevur í 2021 útgoldið sína langfreistaðu skuld og tí onga langfreiðstaða skuld við árslok 2021.  

Stuttfreistaða skuldin øktist úr 13,3 milliónum krónum í 2020 til 14,7 milliónir krónur í 2021. 

Gjaldførið hjá Eikini var rímuliga gott, tá hugt verður eftir lyklatalinum ”gjaldførislutfall”, sum var 119 prosent í 2021. 

Samanumtikið var rakstrarúrslitið hjá Eikini í 2021 gott umframt at felagið bæði er fíggjarliga sterkt og hevur eitt rímuliga gott gjaldførið. 

Pf. Eikin eigur dótturfeløgini Spf. 1. August 2007 og Spf. Eikilund, sum eru fastognarfeløg. 

Høvuðspartaeigarar av Eikini eru Birgit og Gunnar Breckmann umframt Tummas Jákup Høj. 

Stjóri er Tummas Jákup Høj. Nevndarformaður er Birgit Breckmann.  

Greiningin er gjørd av ráðgevarafyritøkuni Nira Sp/f

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. desember 2022

Kappingarráðið góðkent yvirtøkuna hjá Elding

Í august varð boðað frá, at Elding hevði ætlanir um at yvirtaka Power-handilin í SMS, og Kappingarráðið hevur nú góðkent yvirtøkuna

Við yvirtøkuni av Power fer Elding at hava seks handlar (Mynd: Google)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Síðst í august mánað varð boðað frá, at Elding yvirtekur Power, og harvið flytir ein part av sínum virksemi inn aftur í SMS.

Tá hevði Kappingarráðið tó enn ikki tikið støðu til yvirtøkuna, men tað varð gjørt hósdagin, og yvirtøkan er góðkent.

Á heimasíðuni hjá Kappingareftirlitinum verður sagt, at niðurstøðan hjá Kappingarráðnum m.a. er grundað á, at virksemið hjá Spf. Power Føroyar – uttan mun til um yvirtøkan varð noktað ella góðkend av kappingarmyndugleikanum - vildi steðga 1. januar 2023. Tí metir Kappingarráðið, at avleiðingin av at góðkenna yvirtøkuna undir verandi umstøðum ikki broytir kappingarstøðuna týðandi.

Tað var 26. august, at Kappingareftirlitið fekk fráboðanina um, at Spf. Elding ætlaði at yvirtaka Spf. Power Føroyar. Handilin í SMS verður sætti handilin hjá Elding.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. desember 2022

Realkredittskuldin hjá føroysku húsarhaldunum er fýra milliardir

Donsk realkredittlán hava verið bjóðað føroyskum húsarhaldum síðani 2006, og tá var skuldin hjá føroyingum í donskum realkredittstovnum áleið 150 milliónir krónur tilsamans

Klingurstjørn, Argir (Mynd: Kringsýnismyndir / Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Donsk realkredittlán hava verið bjóðað føroyskum húsarhaldum síðani 2006. Í 2006 var skuldin hjá føroyingum í donskum realkredittstovnum áleið 150 milliónir krónur tilsamans. Í oktober 2022 var støddin á realkredittlánunum 4 milliardir krónur.

Myndin vísir stødd av skuld hjá føroyskum privatkundum í ávikavist føroyskum bankum og donskum realkredittstovnum frá 2000 til 2021.

Í 2000 var samlaða skuldin til føroyskar bankar nærum 4,8 milliardir krónur, og í 2021 var henda upphæddin umleið 9,2 milliardir. Lánsveitingin úr føroysku bankunum er sostatt nærum tvífaldað seinastu 20 árini. Donsk realkredittlán hava verið bjóðað føroyskum húsarhaldum síðani 2006. Í 2006 var skuldin hjá føroyingum í donskum realkredittstovnum áleið 150 milliónir krónur tilsamans. Í 2021 var støddin á realkredittlánunum 3,6 milliardir, sum síðani er vaksin enn meir, og var á leið 4 milliardir krónur í oktober 2022.

Myndin vísir talið av realkredittlánum býtt eftir stødd av láni. Í 2006 høvdu føroyskir kundar tilsamans 169 realkredittlán, og hetta talið er hækkað til 2.680 í 2021.

Í 2021 vóru 1.044 realkredittlán undir 1 millión krónur, meðan 1.087 realkredittlán høvdu eina stødd millum 1 og 2 milliónir krónur. Skuld í realkredittstovnum millum 2 og 3 milliónir vóru 463 tilsamans í 2021, og harafturat vóru 86 realkredittlán á eini stødd hægri enn 3 milliónir krónur.

Í 2011 vóru tað til samanbering einans fimm realkredittlán sum vóru omanfyri 3 milliónir krónur. Hetta skal síggjast í ljósinum av, at bústaðarprísirnir í Føroyum er øktur nógv seinastu árini.   

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. desember 2022

Tey flestu verða rakt av rentuhækkingum

Útlánsrenturnar eru í miðal hjá føroysku bankunum øktar frá at vera 2,9 prosent í august til 3,23 prosent oktober 2022

 

SkrivaÐ:

Innsent

Í seinnu helvt av 2022 hava føroysku bankarnir hækkað útlánsrenturnar. Tey, ið verða rakt av rentuhækkingunum, eru tey, sum hava lán við broytiligari rentu. Lánini í føroysku bankunum hava øll broytiliga rentu og nærum 87 prosent av øllum lánunum tilsamans hjá føroysku húskjunum, hava broytiliga rentu.

Í seinnu helvt av 2022 hava føroysku bankarnir hækkað bæði innláns- og útlánsrenturnar; útlánsrenturnar eru í miðal hjá føroysku bankunum øktar frá at vera 2,9 prosent í august til 3,23 prosent oktober 2022 og sannlíkt er, at tær hækka meira komandi mánaðirnar.

Økt útlánsrenta merkir øktar rentuútreiðslur til bæði sethúsalán, billán og onnur nýtslulán.

Hækkar rentan við einum prosentstigi, veksa mánaðarligu rentuútreiðslurnar við umleið 800 krónur um mánaðin fyri hvørja millión krónur, ið ein skyldar. Tó merkir hetta ikki neyðturviliga, at mánaðarliga lánsgjaldið hjá tí einstaka hækkar 800 krónur fyri hvørja millión, tí hædd skal takast fyri m.a. rentustuðli og longd av afturgjaldstíð.

Tey, sum verða rakt av rentuhækkingunum, eru tey, sum hava lán við broytiligari rentu. Nærum 87 prosent av lánunum hjá føroysku húskjunum hava broytiliga rentu og 95 prosent av lánunum eru við avdráttum. Lánini í føroysku bankunum hava øll broytiliga rentu, og hesi verða tí beinleiðis rakt av rentuhækkingunum.

Realkredittlánini hava ymisk rentubindingartíðarskeið. Tað merkir, at realkredittlán við broytiligari rentu hava rentu, ið liggur føst í ½ til 5 ár, og húskir við slíkum realkredittlánum verða ikki øll rakt beinanvegin av rentuhækkingum. Tey, ið hava realkredittlán við fastari rentu, verða ikki rakt av rentuhækkingunum.

Kelda: Landsbanki Føroya

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. desember 2022

Prísirnir á sethúsum hækkaðir nakað

Miðalprísurin higartil i ár er tó ikki lækkaður í mun til 2021, skrivar Landsbanki Føroya

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Sethúsaprísirnir lækkaðu í bæði øðrum og triðja ársfjórðingi í ár, men miðalprísurin higartil í 2022 er ikki lægri enn miðalprísurin var í 2021. Tað skrivar Landsbanki Føroya á heimasíðuni.

Uppgerðin hjá Landsbankanum vísir, at at miðalprísurin á bústøðum er farin upp um alt landið seinastu árini. Serstakliga í Tórshavn er prísurin á bústøðum farin nógv upp, og liggur miðalprísurin í Tórshavn oman fyri 3,5 milliónir krónur.

Hesin prísvøkstur stavar fyrst og fremst frá stórum eftirspurningi í mun til útboðið, ið millum annað kemur av stóra fólkavøkstrinum í Føroyum, og harumframt hevur búskaparvøksturin og lága rentustøðið tey seinastu árini ein leiklut. Ein partur kann tó eisini stava frá, at bygningskunngerðin frá 2017 er sett í gildi, ið millum annað setur krøv til bjálving, ið er við til at dýrka byggiprísin á nýggjum húsum.

Sethúsaprísirnir lækkaðu í øðrum og triðja ársfjórðingi í 2022, men miðalprísurin higartil fyri 2022 er ikki lægri, enn miðalprísurin var í 2021.

Tó siga húsameklarar frá, at tað nú tekur longri tíð at selja húsini. Ein lækking í sethúsaprísunum kann hava við sær, at húsarhaldini gerast meira varin, skrivar landsbankin.

Í seinnu helvt av 2022 hava føroysku bankarnir hækkað bæði innláns- og útlánsrenturnar; útlánsrenturnar eru í miðal hjá føroysku bankunum farnar frá at vera 2,9 prosent í august til 3,23 prosent í oktober 2022, og sannlíkt hækka tær meira í komandi tíðum.       

Ymiskt er, hvussu hart føroysku húsarhaldini verða rakt av rentuhækkingunum, men jú størri skuldin er, tess meira vaksa rentuútreiðslurnar og í tess størri mun verður tiltøkupeningurin skerdur. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. desember 2022

Norðoya Sparikassi hækkar inn- og útlánsrentur

Hetta kemst av hækkingini hjá evropeiska miðbankanum og danska tjóðbankanum. Rentur á innlánum og útlánum hækka við upp til 0,3 prosentstigum. Tað kemur í gildi 3. februar 2023

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Evropeiski miðbankin og danski tjóðbankin hava aftur hækkað leiðandi renturnar, hesa ferðina við 0,5 prosentstigum. Av hesi orsøk hækka inn- og útlánsrentur í Norðoya Sparikassa eisini.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. desember 2022

Nýtt vistfrøðiligt vodka á marknaðinum

Einar’s Distillery er á marknaðinum við Organic Vodka

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Einar’s Distillery er komið út við nýggjum vodka. Eftirspurningurin eftir vistfrøðiligum vørum økist, og nýggja vodka á føroyska marknaðinum eitur “Organic Vodka”.

Vistfrøðiligt “Small Batch” Vodka er framleitt við bestu rávørum á marknaðinum til vodka.

- Hetta er hondgjørd føroysk stuttflutt framleiðsla við føroyskum vatni og serstakliga reinum smakki. Organic Vodka hóskar seg væl sum snapsur afturvið ymiskum mati. Organic Vodka er eisini sera væl egnað til ymiskar kokkteylar, verður sagt.

Organic Vodka fæst til keyps í rúsuni og í Duty Free á flogvøllinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. desember 2022

Vit rinda 20,12 prosent í miðal í kommunuskatti

Borgarar í Vága kommunu rinda mest í kommunuskatti - borgarar í Fugloyar, Skúvoyar og Famjins kommunun rinda minst

Skúlin á Giljanesi. Helst orsøkin til at borgarar í Vága kommuna hava hægsta kommunuskatt (Savnsmynd: Articon)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Miðal kommunuskatturin í 29 kommununum í Føroyum er 20,12 prosent.

Hægsta kommunuskattaprosentið er 21,75 prosent og tað lægsta er 16,0 prosent.

Tað er rættiliga týðuligt, at tað eru har, sum kommunurnar hava gjørt stórar íløgur, eitt nú í skúla ella ellisheim, at vit finna tey hægsu skattaprosentini.

Kommunurnar, ið leggja hægst skattatrýst á sínar borgarar eru hesar: Vága kommuna 21,75 prosent, Sunda og Runavíkar kommunur 21,5 prosent, Vágs kommuna 21,3 prosent, Vestmanna og Fuglafjarðar kommunur 21,25 prosent og Porkeris, Húsavíkar, Skálavíkar, Sørvágs, Kvíkvíkar og Sjóvar kommunur 21,0 prosent.

Tey lægstu skattaprosentini finna vit í teimum heilt smáu útoyar og útjaðara kommununum við lágum barnatali: Fugloyar, Skývoyar og Famjins kommunur 16,0 prosent, Hovs kommuna 18,0 prosent. Síðan koma Kunoyar kommuna 18,5 prosent, Eiðis kommuna 18,75 prosent og Sumbiar og Tórshavnar kommunur 19,0 prosent.

Ein annar máti at regulera innkrevjingina hjá kommununum er, hvussu nógv hvør einstøk kommuna letur í barnafrádrátti. Her liggur miðal á 7.167 krónur, vísir uppgerðin hjá Taks.

Lægsti barnafrádráttur er 5.000 krónur, hægsti er 10.000 krónur.

Tað er bert ein kommuna, ið letur 10.000 krónur í barnafrádrátti: Fugloyar kommuna. Tvær kommunur lata 9.000 krónur: Skálavíkar og Tórshavnar. Eysturkommuna og Sands kommuna lata 8.500 krónur.

Tær, ið lata minsta barnafrádrátt – 6.000 krónur – eru: Sørvágs, Skopunar, Vágs og Sumbiar kommunur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. desember 2022

Samstarvsavtala um tilbúgving í norðara parti av Suðuroynni

Tollaksmessudag var samstarvsavtala undirskrivað av borgarstjórinum í Tvøroyrar, Hvalbiar og Fámjins kommunum um felags tilbúgving

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Tollaksmessudag varð samstarvsavtala undirskrivað av borgarstjórinum í Tvøroyrar, Hvalbiar og Fámjins kommunum um felags tilbúgving

Avtalan er hemilað í tilbúgvingarlógini, har Tvøroyrar, Hvalbiar og Fámjins kommunur hava gørt av at hava felags tilbúgving til at útinna tær uppgávur, sum eru ásettar í tilbúgvingarlógini.

Hesar tríggjar kommunurnar hava søguliga sæð leingi havt eitt gott samstarv á tilbúgvingarøkinum, sum nú verður dagført og formliga staðfest í samstarvsavtaluni.

Felags tilbúgvingarnevnd

Tvøroyrar, Hvalbiar og Fámjins kommunur skipað eina felags tilbúgvingarnevnd, og verður henda umboðað av borgarstjóranum á Tvøroyrar kommunu, sum er føddur formaður. Borgarstjórin í Hvalba er nevndarumboð saman við borgarstjóranum í Fámjin. Eisini eru í nevndini formaðurin í teknisku nevnd hjá ávikavist Tvøroyrar- og Hvalbiar kommunu, umframt einum nevndarlimi í teknisku nevnd í Tvøroyrar kommunu, Sýslumanninum í Suðuroynni, einum umboði fyri Suðuroyar Norðara Bjargingarfelag (SNB) og tilbúgvingarleiðaranum.

Tilbúgvingarnevndin hevur yvirskipaðu ábyrgdina av, og tryggja, at tilbúgvingin í kommununum er nøktandi við atliti til váðan í kommununum og tilbúgvingarlógina.

Um tað við atkvøðuavgerð í tilbúgvingarnevndini stendur á jøvnum, er atkvøðan hjá formanninum avgerandi. Liminir í tilbúgvingarnevndin verða útnevndir við skipan av nýggjum kommunustýri. Nevndarliminir sita í fýra ár, og kunna afturveljast.

Tað er tekniska deild hjá Tvøroyrar kommunu í samstarvi við tilbúgvingarleiðaran, sum hevur dagligu fyrisitingina og leiðsluna av felags tilbúgvingini um hendi.

Fíggjardeildin hjá Tvøroyrar kommunu umsitur fíggjarviðurskiftini hjá felags tilbúgvingini. Tvøroyrar býráð er setunarmyndugleiki hjá tilbúgvingarleiðaranum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. desember 2022

Skansabryggjan loksins yvirtikin

Arbeiðið, sum byrjaði í 2016, hevur kostað 535 milliónir krónur

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Mikudagin handaði J&K Petersen útbyggingina av Skansabryggjuni í í Havn til Tórshavnar havn.

Arbeiðið at útbyggja Skansabryggjuni byrjaði í 2016. J&K Petersen hevur verið høvuðsarbeiðstakari.

Arbeiðið hjá J&K Petersen fevndi um gerð av umleið 1.000 metrum av nýggjum brimgarði, spunskai, bryggjuøki og ymsum tekniskum installatiónum.

Við hesi útbyggingini hevur Tórshavnar havn fingið umleið 900 metrar av kajkanti við 15 metra dýpi. Bryggjuøkið á Skansabryggjuni er vaksið við umleið 95.000 fermetrum, soleiðis at tað í dag er umleið 157.000 fermetrar stórt.

Til arbeiðið eru farin umleið 3,4 milliónir rúmmetrar av gróti, ið eru førdir inn við grótbáti frá grótbrotinum á Glyvursnesi.

Samlaða játtanin til arbeiðið er 535 milliónir krónur, skrivar heimasíðan hjá Tórshavnar kommunu. 

Frá vinstru Arnbjørn Kristiansen, verkfrøðingur, Tórshavnar havn, Kári Johansen, formaður í havnanevndini, Eyðfinn Lenvig, projektleiðari, J&K Petersen, Heðin Mortensen, borgarstjóri, Jan Odmarsson, byggileiðari, LBF, Sigtór A. Petersen, stjóri, J&K Petersen, og Bárður Michelsen, virkandi havnameistari (Mynd: Tórshavnar kommuna)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. desember 2022

Ungdómsráð sett í Vága kommunu

Undan jólum varð ungdómsráð stovnað í Vága kommunu – 11 ungdómar sita í ráðnum, og ætlinin er, at ráðið nakrar ferðir um árið kemur á fund við borgarstjóran og við býráðið, har tey greiða býráðnum frá um hvat rørir seg ímillum tey ungu

11 ungdómar sita í ungdómsráðnum umboðandi ymiskar felagsskapir og ungar borgarar sum ikki hoyra til nakran fyriskipaðan felagsskap. Tey 11 eru Dagmar Djónadóttir, Pætur Akselsen, Búi Falkvard Nielsen (vantar á myndini), Durita Vón Vidfeldt, Ísak Johannesen, Emma Vilhelmsdóttir, Vígdis Wang Jacobsen, Jóhanna L. Kjelnes, Lív Ina Wiberg, Sofía Heðinsdóttir (vantar á myndini) og Markus Árnason Samuelsen. Harafturat eru Bjarni Prior, borgarstjóri og Jóhan Hendrik Ellefsen, kommunustjóri á myndini (Mynd: Vága kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Undan jólum varð eitt ungdómsráð stovnað í Vága kommunu.

Kommunan skrivar, at arbeitt hevur verið við málinum í longri tíð. Tá sitandi býráð tók við, settu tey ein arbeiðsbólk at orða eitt tilmæli til býráðið um hvussu barna- og ungdómsøkið skuldi skipast í Vága kommunu. Eitt av tilmælunum hjá arbeiðsbólkinum var, at stovna eitt ungdómsráð við umboðum úr øllum teimum ymisku ítróttar-, frítíðar- og samkomufelagsskapunum, skúlanum og ungdómshúsinum í kommununi. Harafturat varð heitt á ung í kommununi um at stilla upp til ráðið, so onnur sum ikki umboða ein felagsskap somuleiðis fingu umboð í ráðnum

Níggju ung møttu til fyrsta fundin hjá ráðnum. Dorthea Højgaard Dam, verkætlanarleiðari fyri børn og ung í kommununi, kunnaði tey um barnarættindarsáttmálan hjá ST, sum er samtyktur á Føroya Løgtingi, og um nýggja barna- og ungdómspolitikkin sum arbeitt verður við at orða fyri Vága kommunu. Dorthea greiddi teimum somuleiðis frá um, hvørjar uppgávur og skyldur tey ungu høvdu sum umboð í ungdómsráðnum, og um týdningin av at teirra rødd verður hoyrd, eisini í tí politisku skipanini.

Sambært Vága kommunu er ætlanin at ungdómsráðið nakrar ferðir um árið kemur á fund við borgarstjóran og við býráðið, har tey greiða býráðnum frá um hvat rørir seg ímillum tey ungu, og hvørjar tankar tey hava um ymiskt í kommununi. Somuleiðis skulu borgarstjórin og býráðið á hesum fundum kunna tey ungu um, hvørjar ætlanir liggja í býráðnum og hvørjar framtíðarætlanir býráðið hevur, sum kunnu hava ávirkan á lívið hjá teimum. Ungdómsráðið er eisini hoyringspartur í málum sum viðkoma teimum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. desember 2022

Nýggj ungdómsumboðsnevnd í Fuglafjarðar kommunu

Mildrið Hammer Abrahamsen, Kaja Poulsdóttir Toftegaard, Henny Vík og Regin Taye Lassaberg eru nýggju umboðini. Nevdin hevði sín fyrsta fund fyri jól

At verða ungdómsumboð, inniber millum annað at umboða ungdómin í Fuglafjarðar kommunu, at vera ráðgevari hjá leiðaranum av ungdómstilboðnum, at hittast í býráðssalinum og at vera við í til dømis framløgum og fjølmiðlum (Mynd: fuglafjordur.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Fyri aðru ferð eru ungdómsumboð vald í Fuglafjarðar kommunu. Hetta skrivar fuglafjordur.fo.

Nýggja nevndin hevði sín fyrsta fund beint fyri jól. Í henni sita Mildrið Hammer Abrahamsen, Kaja Poulsdóttir Toftegaard, Henny Vík og Regin Taye Lassaberg.

At verða ungdómsumboð, inniber millum annað at umboða ungdómin í Fuglafjarðar kommunu, at vera ráðgevari hjá leiðaranum av ungdómstilboðnum, at hittast í býráðssalinum og at vera við í til dømis ramløgum og fjølmiðlum, skrivar Fuglafjarðar kommuna.

Nevndin hevur fund eina ferð um mánaðin - ella eftir tørvi - situr í eitt ár, og verður hon lønt fyri sítt arbeiði. Tey í ungdómsnevndini kunnu altíð seta ungdómsmál á skrá

- Um tú hevur okkurt hugskot, sum tú kundi hugsað tær bleiv til veruleika, so er at siga tað við títt umboð, ella at senda okkum hugskotið í DM á instagram @fuglarnir_ung

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. desember 2022

Shabana Rehman deyð, 46 ára gomul

Norski skemtarin og samfelagskritikarin vitjaði í Føroyum minst tvær ferðir

(Mynd: Shabana Rehman á Facebook)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Norski stand-up komikarin Shabana Rehman er deyð, einans 46 ára gomul, eftir at hava verið álvarsliga sjúk í eina tíð. NRK skrivar, at beiggi hennara kom við fráboðanini á Facebook.

Shabana Rehman var av pakistanskari ætt, og tað varð lagt merki til tað, tá hon fyrstu ferð traðkaði fram á palli við sínum ógvuliga bersøgna og samfelagskritiska showi.

Shabana Rehman vitjaði fyrstu ferð í Føroyum í sambandi við Listastevnuna í Norðurlandahúsinum í 2003. Minst eina ferð var hon aftur i Føroyum, tað var í sambandi við eitt kvinnutiltak 8. mars 2014.

Fyrr í ár greiddi hon frá í samrøðu við norska blaðið Se og Hør, at hon hevði fingið krabbamein í brisið, og at krabbin hevði breitt seg.

Í eini samrøðu við Aftenposten í apríl segði hon, at dómurin hon hevur fingið frá læknunum var so mikið álvarsligur, at hon ikki visti, um hon fór at megna at liva árið 2022 út. Í dag – tveir dagar fyri ársskiftið – doyði hon.

Sí brot herundir, har hon í sendingini Lindmo á NRK síðst í oktober greiddi frá, hvussu tað var at fáa deyðadóm, og hvussu tað var at gerast forelskað mitt meðan hon var álvarsliga sjúk.

Brot úr NRK 

Shabana Rehman varð fødd 14. juli 1976 í Karachi í Pakistan. Hon kom til Noregs árið eftir, og vaks upp saman við foreldrum og seks systkjum á Holmlia í Oslo.

(Mynd: Shabana Rehman á Facebook)

Hon byrjaði sum klummuskrivari í VG í 1996, og hevur seinni skrivað fyri Dagbladet, Aftenposten, danska Information og Nettavisen.

Í 2002 fekk hon Fritt Ord heiðurslønina saman við Aslam Ahsan. Í grundgevingini fyri heiðrinum stóð, at tey fingu prísin fyri at vera við til at byggja brýr millum mentanir. Í 2020 varð hon av norsku stjórnini vald í serligu stjórnarnevndina fyri framsøgufrælsi.

Tekstirnir hon sum ung skrivaði í VG, løgdu lunnar fyri hennara karrieru sum stand-up komikari, ið byrjaði í 1999. Ein kvinna við innflytarabakgrund, sum skemtaði við at fáa íseymað nýggjan moydóm og um tvingsilshjúnabond var nakað, ið varð lagt merki til, og hon gjørdist skjótt ein kendur persónur í Noregi.

Størst uppmerksemi fekk hon fyri sítt “mulla-lyft” í 2004. Hon hevði tá fyri, sum part av showinum, at lyfta menn (eitt slag av norskum Tórði Mikkelsen, -red.)

Undir einum kjakfundi saman við umstrídda mulla Krekar, tók Shabana Rehman fatur um lendarnar á mulla’num og lyfti hann uppfrá.

Krekar er ein fyrrverandi guerilja-leiðari frá kurdiska Norðurirak, sum kom til Noregs í 1991. Í 2003 varð hann vístur úr landinum, men útvísingin fekk ikki gildi fyrr enn í 2020.

Filmsupptøkur av lyftinum gingu kring allan heimin. Krekar dámdi ikki tað, ið var hent, og helt uppá, at myndirnar ikki skuldu almannakunngerast. Hann meldaði tí Rehman til løgregluna, men skuldsetingin varð afturvíst.

Rehman blandaði seg upp í nógv mál, og varð eitt nú ein heitur kjakari um innflyting og integrering, og tók ofta upp evni, ið annars ikki vórðu tosað um millum tilflytarar.

Hon setti eisini sjóneykuna á fordómar millum ymsar mentanir í norska samfelagnum, um heiðursdráp, sosialt eftirlit og bandakriminalitet í Oslo, og luttók í nógvum kjaki í miðlunum. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. desember 2022

61 skotin til deyða í Svøríki í ár

Nýtt syrgiligt met verður sett í ár

(Mynd: SVT)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Ein maður í tríatiárunum varð jólamorgun skotin í býarpartinum Rinkeby í útnyðringspartinum av svenska, Stockholm.

Hann doyði seinni á sjúkrahúsinum. Skottilburðurin hendi jólamorgun á einum parkeringsplássi í einum íbúðarøki, skrivar SVT, sambært Ritzau.

Hetta var deyðiligi skotstilburður nummar 61 í Svøríki í ár.

Metið higartil varð sett í 2020, tá 47 fólk vórðu skotin til deyðis. Í fjør var talið 45, vísir ein uppgerð hjá svensku løgregluni. Tað búgva 10,35 milliónir fólk í Svøríki.

Til sammetingar vórðu í fjør skotin átta fólk í Danmark, har tað búgva 5,83 milliónir fólk.

Sokallaður bandakriminalitetur var eitt av høvuðsevnunum undir valstríðnum til svenska ríkisdagin í september. Tá gav Ulf Kristersson, ið seinni varð valdur til forsætisráðharra, lyfti um hægri játtanir til løgregluna. Hann segði seg eisini vilja javnseta bandakriminalitet við yvirgang. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. desember 2022

Týska BioNTech ger royndir við nýggjum malariakoppingarevni

Nýggja malariakoppingarevnið skal nú roynast á sjálvboðin fólk í USA, sum ikki hava havt malaria áður

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Týski heilivágsrisin BioNTech, sum seinastu árini serliga er vorðin kendur fyri at hava ment eitt koppingarevni fyri koronu, boðar nú frá, at tey eru komin eitt fet nærri í tilgongdini at menna eitt nýtt koppingarevni fyri malaria.

BioNTech boðar frá, at koppingarevnið, sum verður nevnt BNT165bi, nú skal roynast á fólk.

Özlem Türeci, ein av stovnarunum av BioNTech, sum eisini stendur á odda fyri medisinsku deildini hjá fyritøkuni sigur, at royndin er ein týðandi mílasteinur í roynd teirra at basa malaria.

– Okkara mál er at menna eitt koppingarevni, sum kann hjálpa okkum at sleppa undan malaria og minka um deyðstíttleikan, sigur Türeci.

Koppingarevnið skal roynast á 60 sjálvboðin fólk í USA, sum ikki hava havt malaria áður.

Malaria er ein ígerðarsjúka, sum kemur av sníkinum plasmodium falciparum. Fólk fáa smittuna frá mýggjabitum.

Sambært Ritzau doyðu uml. 619.000 fólk av malaria um allan heimin í fjør. Í 2020 var talið uml. 625.000. Um 95 prosent av øllum smittutilburðum eru skrásettir í Afrika.

Í dag finst bert eitt malariakoppingarevni. Talan er um Mosquirix, sum bretski heilivágsframleiðarin GSK hevur ment. Koppingarevnið er góðkent av Heimsheilsustovninum (WHO), men avbjóðingar hava verið verið hesum koppingarevninum. Tað hevur eitt nú verið torført hjá GSK at fingið pengar inn frá koppingarevninum, og at framleiða neyðugu nøgdirnar av koppingarevni.

Oxford University arbeiðir eisini við einum koppingarevni fyri malaria, sum verður hildið at vera betri enn Mosquirix. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. desember 2022

Øll fólkini funnin og bjargað

Hildið var, at tíggju skíðakarar lógu undir einum skalvalopi í Eysturríki jóladag. Tað vóru bert fýra, og øll vórðu bjargað

(Mynd: Løgreglan í Tyrol / NRK)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Øll tíggju fólkini, sum leitað varð eftir jóladag eftir eitt skalvalop á fjallinum Trittkopf í Eysturríki, eru nú funnin.

Tað upplýsti løgreglan í Eysturríki annan jólamorgun.

Myndugleikarnir bótu ótta fyri, at umleið tíggju skíðakarar lógu undir skalvinum, men tað vísti seg, at seks av teimum als ikki vórðu rakt av lopinum. Fýra fólk eru innløgd við skaðum eftir at tey vórðu rakt av skalvinum – ein teirra havur fingið álvarsligar skaðar, skrivar NRK.

Orsøkin til, at løgreglan arbeiddi við talinum tíggju, var eitt videobrot hjá einum eygnavitni.

Annan jólamorgun boðaði løgreglan so frá, at tey ikki rokna við, at fleiri fólk eru rakt av skalvalopinum.

Umleið 200 sjálvboðin og nógvir hundar og fleiri tyrlur vóru við í leitingini. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. desember 2022