- Lofteftirlitsradarin hevur skund

Tað er av týdningi at fáa sett gongd á arbeiðið við radaranum í Føroyum. Síðan má samskiftið millum Føroyar og Danmark gera av, um arbeiðið skal gerast av føroyskum ella donskum myndugleikum

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tað ræður um at fáa sett gongd á arbeiðið við at fáa eftirlitsradaran upp. Hvørt tað verða danir ella føroyingar, sum koma gera hetta arbeiðið, mugu komandi samráðingarnar gera av.

Hetta var ein av boðskapunum eftir fundin mánadagin millum Høgna Hoydal, landsstýrismann við uttanlandsmálum, og Troels Lund Poulsen, virkandi danska verjumálaráðharran. Tað er ótrygga støðan í heiminum yvirhøvur, sum er orsøkin til, at málið hevur skund.

- "Verden er jo af lave", segði verjumálaráðharrin.

Tættari samskifti

Lagt er upp til tætt samskifti millum Føroya landsstýrið og danska verjumálaráðið hesa komandi tíðina.

Ikki bara fyri at leggja arbeiðið við radaranum til rættis, men eisini tí, at semja er um tættari samskifti.

Alt bendir á, at danskir myndugleikarnir í stóran mun viðurkenna føroyska ynskið um “onki um okkum – uttan um okkum” á uttanlands-, verju- og trygdarpolitikkinum, sum Høgni Hoydal tekur í aftur hvørja ferð hann fær høvi til tað.

Eisini á tíðindafundinum í Tinganesi mánadagin, har hann greiddi frá, at føroyska ynskið viðvíkjandi radaranum er, at Føroyar yvirtaka sivilu umsitingina av føroyska loftrúminum, og harvið eisini taða ábyrgdina – og útreiðslurnar – av komandi lofteftirlitsradaranum.

- Vit skulu "lata holið aftur"

- Vit ynskja at yvirtaka loftrúmið, og ynska eisini sjálvi at átaka okkum uppgávuna av at “lata holið aftur” í Norðuratlandshavi, segði Høgni Hoydal. Við “holið” sipar hann til, at tað er eitt øki kring Føroyar, sum ikki er umfatað av radaramyndum. Tað er orsaka av hesum “holinum”, at tað nú er so átrokandi at fáa ein eftirlitsradara settan upp her á landi.

Troels Lund Poulsen segði á tíðindafundinum í morgun, at tað hevur týdning at fáa sett gongd í hetta arbeiðið.

- Slíkt arbeiði tekur drúgva tíð, tí tað skulu nógvar fyrireikingar gerast áðrenn farast kann í gongd við at seta ein radara upp. Tað er okkara ynski, at seta størri ferð á arbeiðið, og tað sum nú hendir er, at embætisverkið í bæði Danmark og Føroyum fer í gongd við tað fyrireikandi arbeiðið, segði Troels Lund Poulsen.

- Og so skal orðaskiftið millum Føroyar og Danmark í komandi tíðum gera av, hvussu sjálvt arbeiðið verður framt, segði danski verjumálaráðharrin.

Verjumálaráðharri í óasetta tíð

Troels Lund Poulsen er virkandi verjumálaráðharrin, tí ráðharrin, ið varð útnevndur eftir fólkatingsvalið í fjør, Jakob Ellemann Jensen, formaður í Venstre, er sjúkrameldaður. Enn er óvist nær ella um Jakob Ellemann Jensen aftur verður partur av donsku stjórnini.

Troels Lund Poulsen var upprunaliga búskaparmálaráðharri í nýggju samgongustjórnini hjá Mette Frederiksen, men í løtuni røkir hann verjumál fulla tíð, tí varð mett at hava týdning, at hetta starvið varð røkt av einum royndum politikara.

Umframt at tingast um radaramálið, so nýtti danski verjumálaráðharrin fundin til at kunna Høgna Hoydal um komandi verjusemjuna fyri komandi tíggju árini, sum ætlanin er at fáa undir land í Danmark áðrenn fólkatingið fer í summarfrí. Og sambært Troels Lund Poulsen verður eisini samskift við bæði føroyskar og grønlendskar myndugleikar í sambandi við, at hetta arbeiðið verður gjørt.

Á fundinum greiddi danski ráðharrin eisini frá verjupolitisku støðuni í heiminum í dag. Hann hevur nýliga vitjað í Ukraina, ið jú er høvuðsevni í so at siga øllum verjupolitiskum økjum í hesum tíðum.

Eftir fundin í Tinganesi skal danski verjumálaráðharrin hittast Løgtingsins uttanlandsnevnd, áðrenn farið verður aftur til Danmarkar seinnapartin.

(myndir: Sverri Egholm)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. apríl 2023

Nú liggur koyrikortið á telefonini

Skjáttan eitur nýggja talgilda tænastan, ið varð leysgivin í dag

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Nú er ikki longur neyðugt at óttast fyri um tú hevur minst til koyrikortið, tá tú setir teg í bilin. Tí telefonina gloymir tú ongantíð, og nú liggur koyrikortið á telefonini.

Skjáttan eitur nýggja appin, sum Talgildu Føroyar settu á sjógv í dag.

Skjáttan er ætlað sum eitt amboð hjá borgarum til at geva seg sjálvan til kennar.

Fyribils eru tvey “kort” á appini – eitt samleikakort, har tú kanst identifisera teg har tað er neyðugt, og so koyrikortið.

Frammanundan hava Talgilfu Føroyar latið frá sær tvær tænastur, Samleikin og Vangin, sum nógv tey flestu okkara hava fingið okkum, og sum dagliga verða brúkt í samskifti við myndugleikar og – ikki minst – við peningastovnarnar.

Nikolaj Balle, verkætlanarleiðari á Talgildu Føroyum (Mynd: Sverri Egholm)

Skjótt og bíligt

At fáa koyrikortið talgilt hevur leingi verið eitt ynski, og upp á eitt lítið ár hevur tað nú eydnast Talgildu Føroyum, í góðum samstarvi við atknýttar stovnar og myndugleikar, at fáa Skjáttuna gjørda til veruleika.

Tað var ikki uttan eitt sindur av erni í røddini, at Nikolaj Balle, verkætlanarleiðari fyri Talgildu Føroyar, greiddi frá, at Skjáttan er gjørd upp á umleið eitt hálvt ár fyri ein kostnað á tvær milliónir krónur. Til samanberingar kostaði tað í Danmark 50 milliónir krónur at fáa gjørt koyrikortið – og bara koyrikortið – talgilt.

Arbeiðið kundi gerast so lættliga, tí at Talgildu Føroyar longu høvdu neyðuga undirstøðukervið klárt í teimum skipanum, sum longu nú eru galdandi. t.e. Samleikin, Vangin og Heldin.

Andras Robertsson Marr og Dennis Holm

Eitt tilboð – ikki eitt krav

Talgildu Føroyar bjóðaðu til eitt ígongdsetingarhald í Perluni fyrrapartin við luttøku av stjóranum fyri Akstovuni og landsstýrisfólkunum í bæði fíggjarmálum, sum varðar av Talgildu Føroyum, og samferðslumálum, sum varðar av Akstovuni.

Undir framløguni varð undirstrikað fleiri ferðir, at talgilda koyrikortið og Skjáttan ikki verður eitt krav. Talan er um eitt tilboð til borgararnar at hava koyrikortið á telefonini.

Akstovan fer frameftir framhaldandi at útflýggja plastik-koyrikort til borgarar. Men mett verður, at nýggja tilboðið fer at lætta nógv um arbeiðið hjá Akstovuni.

Lættir um á Akstovuni

Eitt nú eru tað umleið 100 fólk árliga, sum fáa bót – 700 krónur – fyri ikki at hava koyrikortið uppi á sær. Og árliga eru tað eisini í miðal 450 fólk, sum koma á Akstovuna og biðja um at fáa eitt nýtt koyrikort, tí tey hava mist sítt burtur, upplýsti Andras Robertsson Marr, stjóri á Akstovuni.

Akstovan hevur frá byrjan verið partur av talgildingini við tað, at borgarar longu nú hava møguleika at skráseta akfør og broyta tíð til bilasýn umvegis Vangan.

Enn er talgilda koyrikortið einans galdandi í Føroyum, tí enn er ongin altjóða skipan gjørd við talgildum koyrikortum. Men Andras Robertsson Marr upplýsti, at tey hava roynt at lagt seg so væl sum gjørligt upp móti galdandi ISO-standardum fyri koyrikort, fyri á tann hátt at sleppa undan at skula gera alt ov nógvar broytingar, tá altjóða talgild koyrikort einaferð, helst innan ikki alt og langa tíð, verða at galda tvørtur um landamørk.

Klárt hjá SSL at brúka

Møguleikarnar við Skjáttuni eru nógvir. Dennis Holm, landsstýrismaður við samferðslumálum var skjótur at nevna møguleikan fyri at differentiera prísir á tænastum fyri veitingar.

Hetta hevur verið nógv upp á tal í samferðsluni, eitt nú við at geva útoyggjafólki serligan prís við strandferðsluni og eisini at gera mun á prísunum fyri føroyingar og útlendingar. Við samleikakortinum á Skjáttuni, verður hesin møguleikin gjørdur so nógv lættari, og tað er eisini orsøkin til, at Strandferðslan hevur verið við í fyrireikandi arbeiðinum.

Skjáttan kann takast niður á telefonina á vanligu støðunum, har appir eru at heinta. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. apríl 2023

Russisk skip við áhuga í kaðalum

Endamálið er helst at fremja yvirgang, um tað skuldi blivið neyðugt

Russiski trolarin Lira við bryggju í Havn í dag. Lira varð herfyri avdúkað í Noregi fyri at hava njósningarútgerð umborð (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Russisk skip hava í seinastuni gjørt nógv burtur úr at kortleggja eitt nú elkaðalar á havbotninum í fremmandum sjógvi. Sambært serfrøðingum, er endamálið við hesum í ringasta føri at fremja yvirgang.

Serliga í Eystrasalti og Norðsjónum hevur hetta virksemið við at kortleggja havbotnin verið stórt, skriva norðurlendskir miðlar í dag, eitt nú finska kringvarpið, Yle.

Áhugað í leiðingum

Serliga er áhugi fyri gassleiðingum, kaðalum til dátuferðslu og eftir øllum at døma vindmyllulundir til havs og kaðalarnir, ið knýta hesar til lands.

Russiska njósningin er avdúkað í einum samstarvi millum norðurlendsku kringvarpsstøðirnar NRK, DR, SVT og Yle, sum hava kannað ferðsluna hjá fleiri russiskum skipum í økinum.

Sambært serfrøðingum er endamálið hjá Russlandi at innsavna vitan, sum kann hjálpa teimum við at fremja yvirgang á elveitingina í norðurvestur Evropa, um tað skuldi verið neyðugt, skrivar Yle.

Talan er um eina sendiirøð í trimum pørtum, kallað Skuggakríggið, ið byrjar á norðurlendsku sjónvarpsstøðunum í kvøld. (á DR1 kl. 20.30, NRK1 kl. 19.00, SVT1 kl. 19.00)

Illgrunasamt rannsóknarskip

Í november í fjør frættu journalistar hjá Danmarks Radio, at russiska rannsóknarskipið Admiral Vladimirsky var statt í donskum sjógvi í Kattegat. Men ongir almennir upplýsingar vóru um hetta, tí skipið hevði sløkt AIS-sendaran.

Journalistarnir fóru tí út at leita eftir skipinum á leiðini, sum tey høvdu fingið frænir um, umvegis radioavlurting. Og rætt var, Admiral Vladimirsky lá har.

Menn í grímum sóust á dekkinum á 148 metra langa rannsóknarskipinum. Ein teirra var í hermannabúna, skottryggum vesti og við automatiskari hermannabyrsu. Fólkini umborð eygleiddu og avmyndaðu bátin hjá journalistunum.

Sambært sendingini er Admiral Vladimirsky als ikki tað einasta skip, sum ikki vil loyva almenninginum at síggja hvussu tað ferðast, skrivar Yle.

Rættiliga nógv russisk skip hava leitað sær havn í Havn hesar seinastu dagarnar (Mynd: Jan Müller)

Serligan áhuga í vindmyllum

Journalistarnir hjá DR hava umvegis avlurting eisini kunnað staðfest, hvussu Admiral Vladimirsky hevði ferðast. Tað fór úr Leningrad gjøgnum Eystrasalt og danskan sjógv út í Norðskjógvin.

Har legði tað seg við eina vindmyllulund úr fyri skotsku strondini í eina tíð. Síðan legði tað leiðina suðureftir móti Ermasundi, har tað eisini vísti seg at hava serligan áhuga fyri vindmyllulundum har.

Heimleiðin gekk gjøgnum niðurlendskan sjógv og rundan um Jútland til Kattegatt. Rutan hjá russiska skipinum er fyri DR kannað av einum fyrrverandi bretskum fregnartænastumanni, sum í sendingini gongur undir dulnevninum ‘James’.

Russland vil finna veikleikarnar

Hann metir, at fregnararbeiðið, sum skipið hevur gjørt, er ein roynd hjá Russlandi at finna fram til, hvussu vesturevropeiska el-framleiðslan og -veitingin kann órógvast.

- Russland er áhugað í at finna veikleikar, so at teir einaferð kunnu brúkast sum hóttan. Hvørjar høvdu avleiðingarnar verið, um Keypmannahavn missir streymin, ella um keypsskálin í London støðgar upp?

Fyrrverandi fregnartænastumaðurin sigur, at Admiral Vladimirsky og onnur skip, sum hoyra til herflotan, senda inn sínar upplýsingar til russiska fretnartænastuna.

Vitanin verður millum annað brúkt av GUGI, sum er deildin fyri djúphavsgransking hjá verjumálaráðnum.

GUGI er ein av mest loyniligu eindunum hjá verjumálaráðnum. Hernaðarlig njósning er ein partur av virkseminum. GUGI kortleggur eitt nú undirstøðukervið á havbotninum og hvussu eftiransing hjá mótpartinum kann órógvast. 

Journalistarnir hava eisini staðfest, at russisk før hava virkað í norskum sjógvi. Talan er um AIS-upplýsingar frá fleiri hudnrað skipum frá 2013 og frameftir.

Brúka sivil skip í krígsstøðu

Kanningarnar avdúkaðu, at 50 skip ferðast á ein hátt, ið kann geva illgruna um, at tey fáast við fregnarvirksemi. Skipini hava eitt nú ferðast nærhendis olju- og gassframleiðsluøkjum og nærhendis Nato-venjingum.

Sambært russiskari lóggávu kann sjóverjan í krígstíð gera brúk av sivilum skipum og tess manningum. Tað kann vera sum fiskiskip, flutnings- ella kanningarskip.

Ståle Ulriksen, lektari á norska verjuakademinum metir, at tað kann snúgva seg um fleiri hundrað skip. Og at hesi skip kunnu brúkast til at leggja minur út.

- Tað er rættiliga lætt at leggja minur út frá einum sivilum skipi á hernaðarliga týðandi øki. So hevur tú ætlanir um at leggja minur út í einum øki, og kanska hevur nøkur hundrað skip, sum kunnu brúkast til endamálið, so kanst tú lættliga fáa tað gjørt, skrivar Yle.

Njósnaraskip á Havnini

Sambært Kringvarpi Føroya, so eru fleiri av teimum nógvu russisku fiskiskipunum, sum í hesum døgum hava leitað sær havn í Tórshavn, verið undir illgruna fyri at hava framt njósnaravirksemi.

Hetta er galdandi fyri ‘Lira’, ið liggur við Skansabryggjuna, sum varð kannað í norskari havn í vetur eftir at vera komin úr Føroyum. Her var njósnaraútgerð umborð.

Og Melkart 5, sum stendur á beding hjá Mest, er trolarin, sum varð avdúkaður fyri at hava silgt meira enn 130 ferðir yvir einum samskiftiskaðali nærhendis Svalbarð stutt áðrenn hesin kaðalin slitnaði.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. apríl 2023

Betri samtakið: 42 milliónir útgoldnar í limakrónum

- Hóast úrslitið í 2022 var vánaligt samanborið við undanfarin ár, eru vit errin av, at Betri-samtakið í ár kortini rindar limunum metstórt vinningsbýti. Hetta ber til, tí Betri er eitt væl grundað og sterkt samtak, og vit tola væl, at íløgumarknaðurin í løtuni er óstøðugur, sigur Aslaug Gisladóttir, nevndarforkvinna í Betri

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Farna fríggjakvøld var ársaðalfundur hjá Ognarfelag Tryggingartakaranna, sum eigur Betri-samtakið. Har var staðfest, at avlopið eftir skatt gjørdist 27,8 milliónir krónur, og at árið 2022 tí ikki gjørdist millum tey bestu. Kortini letur nevndarforkvinnan, Aslaug Gisladóttir, væl at.

- Betri er eitt sterkt og væl rikið samtak, so hóast yvirskotið minkaði munandi orsakað av óstøðuga íløgumarknaðinum, ávirkar tað ikki okkara strategiska mál um at lata sum mest út aftur til limirnar. Vit hava ongantíð latið so nógv útaftur, sum vit gera í ár, sigur Aslaug Gisladóttir.

Limirnir í Ognarfelag Tryggingartakaranna – tað vil siga kundarnir í Betri Trygging – fáa tilsamans 42 milliónir kr aftur í Limakrónum. Harumframt verða 30 milliónir kr. settar av til samfelagsgagnliga stuðulsvirksemi hjá samtakinum.

Av stórum stuðulsavtalum hjá samtakinum kunnu eitt nú nevnast Skúlaleikir, ið er eitt samstarv við ÍSF um felagsskap og rørslugleði í fólkaskúlunum, stuðul til føroyskar granskingar-verkætlanir í samstarvi við Granskingarráðið, og sum nakað nýtt er avtala gjørd við Filmshúsið um at veita føroyskum filmsverkætlanum tilsamans tríggjar milliónir komandi trý árini.

Nýggir nevndarlimir
Á nevndarfundinum fríggjakvøldið stóðu tríggir av teimum seks nevndarlimunum fyri vali. Mortan Simonsen og Petur Elias Nielsen halda framm í nevndini. Nývald í nevndina er Tóra við Keldu, ið kemur inn fyri Gunn Danielsen. Harumframt eru Aslaug Gísladóttir, Poula Michelsen og Ragnar Joensen í nevndini. Aslaug Gísladóttir heldur fram sum forkvinna og Poula Michelsen tekur við sum nývald næstforkvinna.

- Hóast tíðirnar eru óstøðugar júst nú, eru vánirnar góðar, sigur Aslaug Gísladóttir, forkvinna. Øll dótturfeløgini vænta sær væl betri úrslit í ár enn í fjør, og vit vænta eisini, at íløgumarknaðurin fer at stabilisera seg aftur. Úrslitið hjá samtakinum fyri 2023 verður væntandi millum 170-250 milliónir kr. eftir skatt.

Ársroknskapurin hjá samtakinum í stuttum:

• Úrslitið eftir skatt 27,8 mió. kr. (2021: 276,8 mió. kr.)
  
• Eginognin 3.713 mió. kr. (2021: 3.729,6 mió. kr.)
  
• Renta av eginogn aftaná skatt 0,7 % (2021: 7,7 %)
  
• Solvensurin hjá samtakinum við árslok var 34,9 % (2021: 33,4 %)
  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. apríl 2023

Atlantsflog gevur aftur avlop

Metnógv fólk flugu við Atlantic Airways í fjør, og nú kunngerð flogfelagið eitt avlop upp á 21 milliónir krónur

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Stórur vøkstur í ferðafólkatalinum og økt leiguflúgving hava bøtt munandi um raksturin, ið nú aftur gevur avlop. Avlopið eftir skatt var 21 milliónir krónur í 2022 samanborið við 10 milliónir krónur í halli árið fyri. 

Á aðalfundinum í gjár varð ársroknskapurin hjá Pf. Atlantic Airways fyri 2022 lagdur fram, ið vísir stóra framgongd samanborið við 2021.

351.000 ferðandi flugu á rutunetinum hjá Atlantic Airways í 2022. Hetta er methøgt. Í mun til 2021 er ferðafólkatalið økt við 150.000 ferðafólkum. Umleið 47 prosent av ferðafólkunum vóru útlendsk ferðafólk, ið svarar til umleið 164.000 ferðaseðlar. Tá ið føroyingar uttanlands verða taldir við, vísa hagtølini, at umleið 55 prosent av ferðafólkunum eru búsitandi uttanlands.

Framleiðslan hjá flogførunum øktist 65 prosent – úr 4.984 flogtímum í 2021 upp í 8.654 flogtímar í 2022. Tyrluflúgvingin øktist 8 prosent – úr 764 tímum upp í 825 tímar í 2022. Í 2022 var tyrlan boðsend 58 ferðir til leiting, bjarging og innanlendis sjúkraflutning. Í miðal var tyrlan á flogi eftir 8,1 minuttum.

Atlantic Airways hevði 21,0 milliónir krónur í avlopi eftir skatt í 2022, samanborið við 9,6 milliónir krónur í halli í 2021. Samlaðu inntøkurnar í móðurfelagnum øktust úr 410 milliónir krónur í 2021 upp í 689 milliónir krónur í 2022. Úrslitið áðrenn rentur og avskrivingar (EBITDA) gjørdist 78 milliónir krónur í avlopi í 2022 samanborið við 43 milliónir krónur í avlopi í 2021.

- Vit eru sera takksom fyri øll okkara trúføstu viðskiftafólk og tað stóra arbeiðið, sum leiðsla og starvsfólk hvønn dag í árinum gera fyri at veita eina góða og heimliga tænastu. Vit fegnast um, at avlop aftur er í rakstrinum eftir tvey avbjóðandi ár, sigur Niels Mortensen, nevndarformaður.

New York nýtt ferðamál seinni í ár
Í næstum verður byrjað at selja ferðaseðlar beinleiðis úr Føroyum til New York. Fyrsti túrur vestur um hav verður 22. august, og flogið verður eina ferð um vikuna til fyrst í oktober.

Í 2023 bjóðar Atlantic Airways ferðafólki beinleiðis rutuflúgving til og úr Føroyum til 11 ymisk ferðamál: Keypmannahavn, Billund, Aalborg, Oslo, Reykjavík, Edinburgh, París, Barcelona, Mallorca, Gran Canaria og New York.

Talið av flogtúrum verður økt, og roknað verður við fleiri ferðafólkum, sammett við 2022.

Við fýra Airbus A320 flogførum eru vit til reiðar til framhaldandi vøkstur í føroyskari ferðavinnu og menning av flogsambandinum út í heim, samstundis sum tøka orkan verður seld til leiguflúgving.

Simulatorbygningur
Um stutta tíð verður farið í gongd við at byggja høllina til tyrlusimulatorin, ið eftir ætlan letur upp í juni 2024. Við nýggja tyrlusimulatorinum fara Atlantic Airways og Føroyar at gerast ein altjóða miðdepil fyri tyrluvenjing, har tyrluskiparar úr øllum heiminum kunnu koma til mest framkomna AW139 tyrlusimulator á marknaðinum.

Leggja dent á burðardygd
Atlantic Airways leggur stóran dent á burðardygd og hevur sum mál at flúgva so umhvørvisvinarliga sum gjørligt. Síðani 2008 er CO2-útlátið fyri hvørt flogsetur á farleiðum felagsins fallið við 48%, orsakað av nýggjari, størri og umhvørvisvinarligari flogførum.

Flúgva fyri Føroyar
Okkara fremsta mál er at knýta Føroyar at umheiminum til frama fyri føroyingar og føroyska samfelagið, samstundis sum rutunetið eisini gevur útlendingum fleiri møguleikar at vitja Føroyar. Og vit taka lut í menning av ferðavinnu í Føroyum, umframt at tyrlur okkara knýta oyggjar saman og skapa tryggleika.

Virkin luttakari í samfelagnum
Sum virkin luttakari í samfelagnum stuðlar felagið føroyskum ítrótti, mentan o.s.fr. og samstarvar eitt nú við Landssjúkrahúsið og MEGD. Harumframt hevur felagið við Sveiggj skipanini serstaka prísskipan til ungdóm og lesandi, so eisini tey, ið lesa uttanlands kunnu varðveita tilknýtið til Føroyar og føroyska samfelagið.

Aðalfundurin afturvaldi somu umboð í nevndina, og Niels Mortensen heldur fram sum nevndarformaður og Kaj Johannessen sum næstformaður. Hini í nevndini eru Esther Dahl, Annika Larsen Black, Jens Eystein í Løðu og Tommy Andreasen, ið er nývaldur sum starvsfólkavaldur nevndarlimur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. apríl 2023

Útflutningurin til Russlands á sama støði sum áðrenn kríggið

Hagstovan hevur gjørt upp útflutningshagtølini fyri februar

Russisk skip við bryggju í Havn (Mynd: Jan Müller)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Føroyski útflutningurin til Russlands er nú á sama støði, sum hann var áðrenn februar 2022, tá Russland gjørdi innrás í Ukraina.

Tað vísa nýggjastu hagtølini hjá Hagstovuni fyri føroyska útflutningin.

Myndin niðanfyri vísir mánaðarliga útflutningin til Russlands og Evropa.

Útflutningurin av uppsjóvarfiski til Russlands er ikki steðgaður upp. Í februar var útflutningurin av makreli, sild og svartkjafti til Russlands 105,4 milliónir krónur. Í februar í fjør var útflutningurin 58,8 milliónir krónur.

Sum sæst á myndini niðanfyri, sveiggjar útflutningurin av uppsjóvarfiski nógv og er ofta lægri í tíðarskeiðnum frá umleið apríl til august. 

Vørubólkurin 'aðrar vørur' fevnir fyri tað mesta um sølu av olju til russisk skip, ið leggja til kei í Føroyum. Í februar var útflutt fyri 12,4 milliónir krónur av øðrum vørum. Hetta er vanligt fyri februar mánað.

Samlaði útflutningurin nærkast 13 milliardum

Hagstovan hevur júst gjørt føroyska útflutningin fyri februar mánað. Samanborið við 12 mánaða skeiði frammanundan, vaks virðið fyri øll fiskasløg uttan sild, meðan nøgdin samlað minkaði trimum prosentum.

Útflutningur av laksi vaks við 831 milliónum krónum ella 17 prosent. Men nøgdin minkaði góð 11.000 tons ella 13 prosent.

Næststørsti vøkstur er 'annar fiskur'. Hetta er fyri tað mesta fiskamjøl og fóður tilgjørt úr ymsum fiskasløgum. Útflutningurin vaks 807 milliónir krónur, ella 58 prosent. Í nøgd vaks útflutningurin av øðrum fiskasløgum 43 prosent.

Útflutningurin av toski vaks 282 milliónir krónur. Tað svarar til ein vøkstur á 32 prosent. Nøgdin vaks 6 prosent. 

Prísurin á toski og upsa heldur fram at vaksa, meðan prísurin á hýsu hevur verið tann sami síðani summarið 2022.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. apríl 2023

Stórur vøkstur í innflutninginum

Føroyski innflutningurin vaks við 35 prosentum í 12 mánaðaskeiðinum frá mars 2022 til februar 2023 í mun til undanfarna skeið

(Mynd: Hagstovan)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Innflutningurin í 12-mánaðarskeiðnum frá mars 2022 til februar 2023 var 12,8 milliardir krónur. Tað eru 3,3 milliardir krónur meira enn undanfarna skeið.

Innflutningurin í februar er nú uppgjørdur, og í talvuni niðanfyri ber til at síggja innflutningin 12-mánaðarskeiðið frá mars 2022 til februar 2023 samanborið við undanfarna skeið.

Stóri vøksturin í innflutninginum stavar í høvuðsheitum frá innflutningi av skipum og flogførum, ið vaks 1,4 milliardir krónur úr 180 milliónum til 1,6 milliardir. Innflutningurin av brennievni er vaksin 917 milliónir krónur, sum í høvuðsheitum stavar frá prísvøkstri.

Tá skip og flogfør ikki verða tikin við, vaks innflutningurin hetta tíðarskeiðið við 1,9 milliardum úr 9,3 upp í 11,2 milliardir krónur.

Innflutningurin 'til hav- og landbúnað' er vaksin 332 milliónir krónur ella 53 prosent. Hetta er fyri tað mesta alifóður. Hækkingin í innflutninginum 'til aðra framleiðslur',  stavar fyri ein part frá vaksandi innflutningi av heilivági.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. apríl 2023

Fólkavøkstur í 19 av teimum 29 kommununum

Hagstova Føroya hevur gjørt tølini fyri seinasta árið upp. Størsti vøksturin var í Tórshavnar, Runavíkar og Klaksvíkar kommunu - høvuðsstaðurin vaks við 131 fólkum, meðan fleiri fluttu úr Kollafirði

Størsti vøkstur var í Tórshavn, har 131 løgdust afturat, meðan størsta minking var í Kollafirði, har fólkatalið minkaði við 21 seinasta árið (Mynd: torshavn.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Í vikuni hevur Hagstovan kunngjørt, hvussu fólkatalið hevur háttað seg millum 1. mars 2022 og 1. mars 2023. Talan er um ein vøkstur á 1,1 prosent, ið er nakað lakari enn undanfarnu árini. 1. mars búðu 54.300 fólk í Føroyum.

Hagstova Føroya hevur eisini hugt eftir teimum ymisku kommunum. Har ber til at gera upp, at fólkavøkstur var í 19 av teimum 29 kommununum seinasta árið.

Tann størsti vøksturin var í Tórshavnar, Runavíkar og Klaksvíkar kommunu, meðan størsta minkingin var í Hvalbiar og Sumbiar kommunu. Bygdirnar við størsta vøkstri og størstu minking vóru báðar í Tórshavnar kommunu. Størsti vøkstur var í Tórshavn, har 131 løgdust afturat, meðan størsta minking var í Kollafirði, har fólkatalið minkaði við 21 seinasta árið. Júst demografiska gongding og bústaðartroti í Kollafirði skal umráðast á borgarafundi í kvøld.

Hagstovan skrivar, at aðrar bygdir við fólkavøkstri vóru Hoyvík, Argir, Klaksvík og Saltangará, meðan fólkatalið minkaði í millum annað Søldarfirði, Hvalba og Lopra.

Áhugavert var eisini, at millum annað Nes kommuna hevði ein góðan vøkstur (48 fólk - 3,3 prosent), meðan talan var um eina minking í Suðuroynni sum heild.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. apríl 2023

Vøkstur í fólkatalinum á eitt prosent seinasta árið

Fólkatalið 1. mars var 54.303. Vøksturin hevur verið nakað lakari síðani 1. mars 2022 enn undanfarin ár - serliga er tað stóra minkingin í burðaravlopinum, sum er atvoldin, skrivar Hagstovan

- Føðitalið var lutfalsliga høgt í 2020 og er síðani spakuliga minkað. Deyðatalið, sum hevur verið sera støðugt seinastu mongu árini, var fyrru helvt av 2022 óvanliga høgt. (Mynd: hagstova.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Fólkavøksturin í Føroyum heldur fram á níggjunda ári. Seinasta árið hevur vøksturin tó verið lakari enn undanfarnu árini, og tað kemur serliga av stóru minkingini í burðaravlopinum. Hinvegin vigar ein vøkstur í nettoflytingini í stóran mun upp ímóti hesum, so samanumtikið vísir trendurin í myndini niðanfyri framhaldandi vøkstur í fólkatalinum.

Hetta skrivar Hagstova Føroya á heimasíðu sínari.

- Fólkatalið verður ávirkað av nettoflyting, sum er munurin millum tilflyting og fráflyting, og burðaravlopi, sum er munurin millum fødd og deyð. Vøksturin seinasta árið kemur av einum burðaravlopi á 143 fólk og eini nettoflyting á 465 fólk. Talvan niðanfyri vísir, at samanborið við undanfarna tíðarskeið er nettoflytingin eitt vet størri meðan burðaravlopið er minkað við einum triðingi.

Hagstovan heldur fram og vísir á, at síðani 2020 hevur lutfalsliga stórur vøkstur verið í bæði tilflyting og fráflyting. Nærum javnfjaru trendarnir greiða frá, at tilflytingin og fráflytingin eru vaksnar líka nógv. Nettoflytingin í Føroyum er tí enn á leið tann sama sum í 2020.

Føðitalið minkar  - deyðatalið hevur verið støðugt man vaks brádliga fyrru hálvu av síðsta ári.

- Føðitalið var lutfalsliga høgt í 2020 og er síðani spakuliga minkað. Deyðatalið, sum hevur verið sera støðugt seinastu mongu árini, var fyrru helvt av 2022 óvanliga høgt. Tað hevur saman við lága føðitalinum minkað nógv um burðaravlopið. Seinastu mánaðirnar er deyðatalið minkað nakað aftur, og gongdin í lága burðaravlopinum hevur tí verið meira støðug.

Trendarnir í myndunum omanfyri lýsa ávikavist gongdina í til- og fráflytingini og gongdina í føði- og deyðatalinum (Mynd: hagstova.fo)

Fólkavøkstur var í 19 av teimum 29 kommununum seinasta árið. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. apríl 2023

Yvir 3.000 útlendingar høvdu arbeiðs- og uppihaldsloyvi í fjør

Vøksturin í 2022 var tann størsti nakrantíð, boðar Hagstovan frá. Tað er serliga seinastu tíggju árini, at hetta talið er farið uppeftir í Føroyum

Tað er millum annað í byggivinnuni, at nógvir útlendingar arbeiða (Mynd: Hagstova Føroya)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

- Fyrstu fjúrtan árini í hesi øldini var talið av uppihalds- og arbeiðsloyvum til útlendingar í Føroyum eini 500-600 árliga. Men við tí nógv økta vinnuliga virkseminum í Føroyum fór talið at vaksa av álvara frá 2014. 

Hetta skrivar Hagstova Føroya á heimasíðu sínari, í samband við at tølini fyri arbeiðs- og uppihaldsloyvi fyri 2022 eru gjørd upp. 

Samlaða talið sum søkti var 3.284, og er hetta søguliga høgt. Tað eru beint yvir 1.000 fleiri enn í 2021.

Hetta sigur nakað um rákið á føroyska arbeiðsmarknaðinum, og spurningurin er so, um vøksturin heldur fram og í hvønn stóran mun.

Samstundis boðar Hagstova Føroya frá, at brotini á sonevndu útlendingalógina eru vaksandi - ella í øllum førum fráboðaninar um tey.

- Fráboðanir av brotum á útlendingalógina vóru í miðal færri enn 25 heilt fram til 2018, men fóru eftir tað at vaksa stórliga, úr 20 í 2018 líka upp í 154 í 2022. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. apríl 2023

Metúrslit hjá Kreton: Fimm milliónir í avlopi

Tvær milliónir krónur fara til eigararnar í vinningsbýti

 

SkrivaÐ:

Birgir Nielsen, Nira

Ársúrslitið hjá Spf. Kreton í 2022 gjørdist eitt yvirskot upp á 5,1 milliónir krónur, sum er besta úrslit higartil hjá fyritøkuni, sum hevur heimstað í Norðagøtu. 

Kreton-navnið sæst serliga á teimum vøkru og vælhildnu reyðu lastbilunum, sum síggjast arbeiða kring alt landið. 

Tað er asfaltering, flutningur og entreprenør arbeiði, sum í dag er høvuðsvirksemið hjá fyritøkuni Kreton, sum brøðurnir Eyðun og Ove Magnussen eiga. Fyritøkan hevði 20 ára dag í november í fjør, so talan er um eina fyritøku við nógvum árs royndum og førleikum innan asfaltering, flutning og entreprenørarbeiði.

Fyritøkan hevur í dag yvir 30 lastbilar og maskinur og hevur umleið 20 fólk í starvi.  

Góður rakstur í 2022 

Roknskapurin hjá Spf. Kreton vísur, at bruttovinningurin er nógv vaksin síðstu sjey árini. Úr 11 milliónum krónum í 2016 til 20,5 milliónir í 2022. Samlaða sølan er ikki upplýst, men metast má, at tað er nógv økta sølan sum ger at bruttovinningurin er vaksin síðstu árini. 

Í 2022 er bruttovinningurin 20,5 milliónir, sum er nærum óbroyttur í mun til 2021, tá bruttovinnignurin var 20,6 milliónir krónur. 

Starvsfólkaútreiðslurnar vóru 9,2 milliónir krónur í 2022, sum eru 1,7 milliónir lægri enn í 2021.  

Úrslit áðrenn avskrivingar, Ebitda, vaks úr 9,6 milliónum í 2021 til 11,2 milliónir krónur í 2022. Vøksturin er 1,6 milliónir, ella 16 prosent í mun til árið fyri. Hetta vísir, at rakstrarlønsemi er betrað í 2022. 

Felagið hevði í 2022 avskrivingar av materiellari støðisogn upp á 4,6 milliónir krónur.  

Úrslit eftir skatt í 2022 gjørdist tí eitt avlop upp á 5,1 milliónir, sammett við 3,9 milliónir krónur í 2021. Vøksturin í ársúrlitinum var tískil 1,1 milliónir ella 29 prosent. Talan er tískil um eitt gott úrslit í 2022. 

Fíggjarstøðan 

Fíggjarjavnin hjá Spf. Kreton var við ársenda 2022 íalt 37,4 milliónir. Støðisognin var 25,1 milliónir og ogn í umferð var 12,3 milliónir krónur.   

Eginpeningurin hjá Kreton var í 2022 16,7 milliónir krónur. Trygdarevni er tískil 4 prosent, sum verður mett at vera gott. 

Langfreistaða skuldin í 2022 var 9,7 milliónir, sum er 4 milliónir krminni minni enn í 2021. 

Stuttfreistaða skuldin var 9,2 milliónir í 2022 í mun til 8,4 milliónir í 2021. 

Gjaldførið hjá Kreton var rímiliga gott við ársenda 2022 , tá hugt verður eftir lyklatalinum ”gjaldførislutfall”, sum var 134 prosent samanborið við 116 prosent í 2021. Tøki peningurin í 2022 var 4,7 milliónir krónur. 

Aðalfundurin hevur fyri roknskapin 2022 sett 2 milliónir krónur av sum vinningsbýti til eigararnar. 

Stjóri í Spf. Kreton er Eyðun Magnussen. Nevndarformaður er Suni E. Justinussen.

Greiningin er gjørd av Birgir Nielsen frá ráðgevarafyritøkuni Nira Sp/f.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. apríl 2023

Høgni H. Andersen vart ph.d. á Herlev Hospital

Ritgerðin snúði seg um bróstkrabba og ymiskar viðgerðir tí viðvíkjandi. Høgni Hammershaimb Andersen hevur gjørt verkætlanina í samstarvi við KU, Herlev og Gentofte sjúkrahús

Høgni í miðjuni - saman við metingarnevnd og vegleiðarum (Mynd: vp.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Hósdagin 30. mars vardi Høgni Hammershaimb Andersen ph.d. ritgerð sína við heitinum: "The effect of and barriers towards exercise-based interventions in patients with breast cancer in systemic treatment and the influence of CRP on the prognosis".

Føroyingurin, ið nú hevur eina ph.d innan fysioterapi, hevur verið innskrivaður á Københavns Universitet. Júst hendan verkætlanin er gjørd í samstarvi við Herlev og Gentofte sjúkrahús.

Upplýst verður, at tríggir professarar vóru í metingarnevndini: Julie Midtgaard, professari á Københavns Universitet og forkvinna í nevndini, Anders Bonde Jensen, professari á Aarhus Universitet og Anna Campbell, professari á Edinburgh Napier University.

Vegleiðarar hava verið Dorte Lisbet Nielsen, professari, Julia Sidenius Johansen, professari, Carsten Bogh Juhl, professari, Anders Vinther, ph.d. og Cecilia Margareta Lund, dosentur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. apríl 2023

Gingu seg føst á Víkasandi

Seks fólk gingu seg føst vesturi á Víkum í Vágum hóskvøldið. Fjallabjargararnir kom teimum til hjálpar

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Fjallabjargararnir máttu hósdagin koma seks fólkum, sum vóru á vesturi á Víkum, til hjálpar.

Tey høvdu gingið seg føst í góðveðrinum. Sum skilst høvdu tey gingið seg føst á Víkasandi í Viðvík, og vóru komin av Víkum.

VP skrivaði hóskvøldið, at øll vóru komin á slætt aftur. Fráboðanin um hendingina kom um 19 tíðina.

Sagt varð av politistøðini, at fólkini eru von at ganga í fjøllunum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. apríl 2023

Nú verður kaldari

Hátrýstið fer vestureftir, og kaldari luftrák av norði og útnyðringi rekur yvir Føroyar

Dýrdarveður undir Bryggjubakka í dag (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Góða veðrið, sum vit hava upplivað hesar seinastu dagarnar, verður ikki liggjandi. Um vikuskiftið og í komandi viku verður kaldari.

Veðurstova Landsins skrivar, at Føroyar hava ligið  undir einum hátrýstið, sum gav okkum sól og hita um 13 til 15 stig í fleiri dagar.

- Tað byrjaði fyri nørkum døgum síðan við gráligum veðri, skýggjað og mjørki í støðum, men í dag er klárt kring alt landið. Á myndum, tiknar úr fylgisveinum, síggjast eingi skýggj, bert frostrípur eftir flogførum langt uppi.

Leygarkvøldið fer hátrýstið at liggja við Eysturgrønland, meðan køld luft fer at streyma ímóti Føroyum av útnyrðingi (Mynd: Veðurstova Føroya)

Síðan er hátrýstið farið vestureftir, og fer at leggja seg við Eysturgrønland. Hetta merkir, at vit fara at fáa eitt kaldari luftrák ímóti Føroyum av útnyrðingi og norði.

Veðurstovan skrivar, at tá kann væntast ælaveður við bæði regni og vátakava, og at hitin fer niður móti frostmarkinum.

Kalda veðrið heldur fram í komandi viku, men tað verður ikki nógvur vindur og heldur ikki serliga nógv kavaæl, skrivar veður.fo. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. apríl 2023

Veðurstøðin flutt av Hólmanum til bygdina

Nú virkar veðurstøðin aftur í Mykinesi, men mátingarnar verða gjørdar á øðrum stað

(Savnsmynd: Oda W. Andreasen)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Í síðstu viku var veðurstøðin aftur sett upp í Mykinesi, eftir at hon hevur verið óvirkin í longri tíð.

Tað er í hesum sambandi umráðandi at boða frá, at staðsetingin ikki er tann sama sum áður, skrivar Veðurstova Føroya á heimasíðu síni. Fyrr hevur veðurstøðin staðið við húsini í Mykineshólmi, og vindmátingin hevur verið gjørd oman á takinum á vitanum. Nú er staðsetingin 5G masturin hjá NET vestan fyri bygdina.

(Mynd: Veðurstova Føroya)

Hendan flyting ger, at samanhangið, sum hevur verið millum vindin í Mykinesi og viðurskiftini á sjónum í økinum, nú møguliga ikki er heilt tað sama sum áður.

Orsøkin til flytingina er eitt ynski um økta trygd hjá starvsfólkum, umframt at mátingarnar gerast meiri viðkomandi hjá teimum lokalu brúkarunum. Ymiskir tankar um staðseting hava verið frammi, men fyri at skunda undir, at mátingar aftur eru tøkar, so er hendan loysnin vald fyri fyrst, skrivar Bárður A. Nielsen, deildarleiðari á Veðurstøðini.

Niðurstøðan eftir samskifti við tey lokalu, er annars, at vindmátingin skal gerast so tyrluflúgvingin fær mest møguligt gagn av henni. Hvørt hendan nýggja staðsetingin kann brúkast, ella best er at flyta hana, fer at vísa seg í komandi tíð.

Vevmyndirnar úr Mykinesi eru enn tær somu áður, t.v.s. tiknar av vitanum í Mykineshólmi.

Veðurstovan ynskir at hoyra aftur frá brúkarum av veðurmátingunum úr Mykinesi, hvørt tað, vit gera, er nøktandi, ella hvussu mátingarnar vit gera kunnu betrast. Tey, ið hava nakað upp á hjarta í hesum máli, kunnu skriva til [email protected]. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. apríl 2023

Sjøtul settur á tjóðarhøllina

Arbeiðið at gera Føroya Arena er av álvara byrjað. Høllin verður liðug á sumri 2025

(Mynd: Articon)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Arbeiðið við at gera Føroya Arena, tjóðarhøll føroyinga, er av álvara byrjað. Uppi við Stórutjørn í Hoyvík, har høllin fer at standa, verður nú sprongt og grivið omanav, og fyrst í juni verður farið at stoypa.

Tað gongst eisini væl við prosjekteringini. Umsókn um byggiloyvi verður latin Tórshavnar kommunu fyrsta dagin.

Tjóðarhøllin verður marghøll til alskyns virksemi, eitt nú ítrótt, ráðstevnur, møtir, konsertir og annað, sum savnar.

Høllin verður liðug 29. januar í 2025.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. apríl 2023

Kollfirðingar ynskja eldradepil á Todnesi

Borgarafundur mælti einmælt til hesa staðseting

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Semja er millum kollfirðingar um, at komandi eldradepilin í bygdini eigur at liggja á Todnesi.

Hetta kom fram á borgarafundinum, sum Tórshavnar kommuna skipaði fyri í Kollafirði í vikuni.

Eitt av fleiri evnum á fundinum var eldradepilin. Núverandi tilhald og eldrasambýli í bygdini er vorðið ótíðarhóskandi, og tørvur er á einum nýggjum eldradepli.

Ætlanin er at gera ein depil, har allar tænastur á eldraøkinum í bygdini eru samlaðar. Fleiri uppskot hava verið um staðseting, men fundurin mælti einmælt til at leggja depilin á Todnesi. Hetta tók borgarstjórin til eftirtektar, og lovaði at fara í gongd við at útvega øki beinanvegin, skrivar heimasíðan hjá Tórshavnar kommunu.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. apríl 2023

Arbeiðið at gera náttúruøkið í Dalinum Langa byrjað

Í hesum sambandi verða allir borgarar í økinum bodnir at vera við til ein arbeiðsdag í dag, har øll í felag gróðurseta og planta náttúruøkið

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Arbeiðið at gera náttúruøkið í Dalinum Langa í Hoyvík er byrjað, og í hesum sambandi verða allir borgarar í økinum bodnir at vera við til ein arbeiðsdag í dag, har øll í felag gróðurseta og planta náttúruøkið, skrivar Tórshavnar kommuna.

Dagurin byrjar kl 11 við kaffi og morgunbreyði, og síðani fara øll at gróðurseta. Tey, ið hava hug til at vera við til at gera náttúruøkið í Dalinum Langa mugu minnast til at taka spaka við.

Beint fyri páskir varð sáttmáli undirskrivaður millum Tórshavnar kommunu og Urtagarðstænastuna um at gera ætlaða náttúruøkið í Dalinum langa, sum býráðið samtykti at fara undir beint fyri jól í fjør. Ætlanin varð boðin út til fýra veitarar, ið allir lótu inn tilboð, og eftir viðgerð av innkomnum tilboðum fall valið á Urtagarðstænastuna.

Náttúruøkið verður skipað við gróðurseting, soleiðis at økið í støðum er tætt, fjálgt og viðarlundakent og í støðum opnari, so dalurin og vátlendi í stóran mun verða varðveitt. Tilsamans verða væntandi umleið 50.000 trø plantað í økinum. Tórshavnar kommuna hevur í sambandi við ætlanina samskift við vinnugrannar um at luttaka í plantingini, sum verður í økinum uppat vinnustykkjunum eystanfyri Dalin langa.

Í náttúruøkinum verða fleiri gonguleiðir, uppihaldsøki, rørslu- og spæliøki, so økið verður framúr ískoyti til trivnað fyri borgarar. Nú er sáttmáli undirskrivaður við Urtagarðstænastuna, og arbeiðið farið í gongd. Ætlanin verður væntandi liðug á sumri í 2024.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. apríl 2023

Wull gjørdist nummar tvey í DM í íverksetan

24 bólkar luttóku í Kolding í vikuni. Durita Feilberg Lamhauge, Jenny Maria Briansdóttir og Miriam Blábjørg Poulsen ganga í 10. flokki og hava ment eina ulla-rullu og ulla-haldara, sum kann brúkast til eplaveltur ella aðrar veltur

Sum grundgeving fyri annað plassinum legði danska dómsnevndin millum annað dent á, at Wull hevði megnað at gagnnýtt eina vøru, sum var ment úr teirra nærumhvørvið, og sum ofta verður blakað burtur aftaná nýtslu

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Íverksetarabólkurin Wull kappaðist hósdagin um danmarksmeistaraheitið í íverksetan við sínari verkætlan.

Eftir ein spennandi og hendingaríkan dag í Kolding, bleiv úrslitið at Wull fekk eitt flott annað pláss. Í alt 24 bólkar úr Danmark, Føroyum og Grønlandi luttóku.

Wull hevur ment eina ulla-rullu og ulla-haldara, sum kann brúkast til eplaveltur ella aðrar veltur. At brúka ullina til at velta við hevur við sær eina betri úrtøku og góðsku.

Sum grundgeving fyri annað plassinum legði danska dómsnevndin millum annað dent á, at Wull hevði megnað at gagnnýtt eina vøru, sum var ment úr teirra nærumhvørvið, og sum ofta verður blakað burtur aftaná nýtslu.

Harumframt hevði Wull gjørt ein góða og fullmenta prototypu, sum skjótt kann verða brúkaranum í hendi.

Næmingarnir handan Wull eru: Durita Feilberg Lamhauge, Jenny Maria Briansdóttir og Miriam Blábjørg Poulsen, sum allar ganga í 10. flokki í Tofta- og Runavíkar kommunuskúla. Lærararnir eru Súsanna Brekku og Jónleif Johannesen.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. apríl 2023

Hampa um viðarlundina í Trongisvági

Veturin fór illa við plantasjuni í Trongisvági sum fyllir 100 ár næsta ár. Skógrøkt Landsins er nú farið í gongd við at hampað um

(Mynd: Tvøroyrar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Seinastu dagarnir hevur ljóðið av motorsagum rungað í viðarlundini , lokalt nevnt Plantasjan, í Trongisvági. Kanska ikki eitt ljóð, ið ein ynskir at hoyra í eini viðarlund, men viðhvørt kann tað gerast alneyðugt.

Farni veturin er tíverri farin sera illa við Plantasjuni, ið fyllir 100 ár komandi ár. Nógv trø eru koppað í stormunum, ið hava verið og hava antin ligið heilt ella partvíst niðri á jørðini. Tílík trø, ið ikki standa í síni nátúrligu støðu, eru vandamikil hjá fólki at ganga fram við ella undir, tí brádliga kann okkurt geva seg, undir trýstinum frá tunga trænum.

Skógrøkt Landsins er tí í gongd við at saga hesi trø niður, ið eru til ampa og beinleiðis kunnu vera vandamikil fyri tey, ið koma framvið. Tvey fólk frá Skógrøktini eru komin suður, og fáa hjálp til uppruddingina av starvsfólkum frá kommununi. At saga trø niður eftir stormskaðum er vandamikið arbeiði, og tað kemur væl við, at Skógrøktin nýligani hevur sett ein skógteknikara í starvi.

Í 1926 skrivaði Hedeselskabet om viðarlundina í Trongisvági:

"I Trangisvaag har Plantningen klaret sig langt bedre end ventet, men man maa nok i Fremtiden være forberedt på en Del Ødelæggelse af Storm om Vinteren."

Sæð í hesum ljósinum má sigast, at viðarlundin hevur klárað seg væl, síðan uppruna gróðarsetingina í 1924.

Sera hóskandi er nú útlit til at farið verður undir nýggja gróðurseting í næstum, soleiðis at 100-árið kann hátíðarhaldast við einari rúgvu av nýggjum trøum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. apríl 2023

Heimamissiónin skal hava nýggjan aðalskrivara

Andrias Magnussen, sum hevur verið aðalskrivari síðani 2018, hevur fingið starv sum varaskúlastjóri í Fuglafjarðar skúla

Andrias Magnussen (Mynd: Trúboðin)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Andrias Magnussen, sum síðani á sumri 2018 hevur røkt starvið sum aðalskrivari í Kirkjuligu Heimamissiónini, fer í summar úr starvi.

Trúboðin skrivar á heimasíðuni, at Andrias Magnussen hevur fingið  starv sum varaskúlastjóri í Fuglafjarðar skúla, har hann byrjar 1. august.

- Mær hevur dámt væl í starvinum, sum hevur verið spennandi og læruríkt, við nógvum avbjóðingum og møguleikum sigur Andrias Magnussen: – Tað hevur verið ein frøi og ein heiður at verið leiðari hjá Kirkjuliga Heimamissiónin. Nú byrjar so eitt nýtt skeið í mínum arbeiðslívi, sigur hann.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. apríl 2023

Ungdómshúsið á Velbastað eitur VelbaStaðið

Hetta er sjeyndi ungdómsklubburin í kommununi afturat Margarinfabrikkini

Annfinn Brekkstein, formaður í mentamálanevndini, leiðaran í barnagarðinum á Velbastað, Ester S. Thomasen, og Óli Rubeksen, sum tók ímóti gávubrævi á kr. 3.000,- fyri vinnaran, sum var burturstødd

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Marjun Jansdóttir vann navnakappigina til ungdómsklubban á Velbastað fyri navnið VelbaStaðið. Hetta er sjeyndi ungdómsklubburin í Tórshavnar kommunu afturat Margarinfabrikkini.

Annfinn Brekkstein, formaður í mentamálanevndini, segði, tá navnið vaðr avdúkað, at tað eru skjótt fimtan ár síðani, at Tórshavnar kommuna setti sær fyri at skipa ungdómstilboð í bygdum og ymsum býarpørtum. Áðrenn var tað bert Margarinfabrikkin í miðbýnum, sum er virkis- og ungdómshús.

- Endamálini hjá kommununi við at skipa ungdómstilboð kring um í kommununi eru fleiri. Talan er um skipaði tilboð, sum námsfrøðilig starvsfólk standa fyri. Eitt annað endamál er at ungdómurin hevur eitt stað í nærumhvørvinum, sum er teirra, har tey kunnu stuttleika sær og hanga út í tryggum kørmum.

- Annað endamál er eisini at geva ungdóminum gott í beinið, tí tað at vera ung í dag kann eisini vera trupult. Nógvar eru freistingarnar, og skjótt er at missa fótafestið í býarlívinum. Í ungdómsklubbunum er trygt og mennandi.

Nú tilboðið á Velbastað letur upp, eru sjey ungdómsklubbar aftrat Margarinfabrikkini - tey eru Argjaskotið, Norðasta horn, Klubb 188, Kaldbak, Nólsoy, Úthangið í Kollafirði og nú VelbaStaðið.

- Við hesum tilboðið kunna vit vera við til at menna ungdómin, so hann er búgvin til at taka tær røttu avgerðirnar víðari á lívsleiðini, sigur Annfinn Brekkstein.

- Tað er okkara uppgáva at vera upplýsandi yvir fyri ungdóminum og menna tey víðari á lívsleiðini, tí tey koma at standa yvirfyri at taka avgerðir, sum føra tey á eina skeiva kós, tí eru hesi ungdómstilboðini og tað arbeiðið sum verður gjørt í klubbunum av alstórum týdningi fyri, at tey taka røttu avgerðirnar og fáa eitt sunnan og góðan uppvøkstur - og eru før fyri at taka tær røttu avgerðirnar í ungdómsárunum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. apríl 2023

Gull millum hendurnar í Fuglafirði

Í sambandi við Bindifestivalin, sum er í Fuglafirði í hesum døgum, verður skipað fyri einum nýggjum tiltaki – Ullarteltið – har tey handfara ull burturav, og har øll kunnu síggja hvussu ullin sær út, luktar og følist, áðrenn hon verður tilgjørd

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Við yvirskriftini 'Ull er Føroya gull – hava vit gloymt tað?', hava fyriskipararnir av Bindifestivalinum skipað fyri einum nýggjum tiltaki, tey kalla Ullarteltið.

– Ullarteltið er eitt ókeypis tilboð til allar føroyingar og er ikki tengt at sjálvum Bindifestivalinum, sigur Sólgerð Joensen, ein av fyriskiparunum av Bindifestivalinum.

– Flest fólk hava hoyrt orðafellið 'ull er Føroya gull', og tað er ikki uttan orsøk. Ullin hevði jú eins stórt virði og gull, og var við til at halda føroyingar heitar og turrar í mong ár. Nú vita vit, at stórar mongdir av ull verða burturbeindar á hvørjum ári, og alsamt færri føroyingar duga at handfara ullina, og tað halda vit vera spell. Tískil valdu vit at lata upp eitt ullartelt, meðan Bindifestivalurin er, har vit handfara ull burturav, og har øll kunnu síggja hvussu ullin sær út, luktar og følist, áðrenn hon verður tilgjørd – tey sleppa at hava gull millum hendurnar, sigur Sólgerð.

Ullarteltið fer at standa á parkeringsøkinum við bókasavnið í Fuglafirði og verður opið hvønn dag, meðan Bindifestivalurin er frá kl. 10 til 17.

– Vit fara at hava ókeypis verkstovur í teltinum, har tú kanst royna at spinna tær ein lítlan enda á handsnældu, karða og binda beint úr ullini. Hesar verkstovir verða bara hálvan tíma til longdar, so tú kanst royna fleiri verkstovur, um tær lystir, sigur Sólgerð.

Hetta er 8. árið á rað at Bindifestivalurin verður í Fuglafirði og í ár er yvirskipaða evnið ’upp á føturnar’, har dentur verður lagdur á tað at binda upp á føturnar. Skráin hevur verið fjølbroytt við gongutúrum og fyrilestrum um eitt nú matvanar, matoyðsl, politiska haturstalu, familjulív, kvinnur í sangum, lívsavbjóðingar/møguleikar, arkitektur, list, náttúruna og dipping. Eisini eru onnur almen, ókeypis tiltøk, so sum fyrilestur á bókasavninum og aftankvirra í kirkjuni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. apríl 2023

Mentanarvikan verður sett í Gulu smiðju sunnudagin

Alskyns tiltøk eru á skránni í Runavíkar kommunu fram til sunnudagin 30. apríl

Til ber at súkkla til setanina saman við Rynkeby úr ymsum støðum og renna saman við Roysninum úr Lamba. Sunnudagin er ymiskt annað á skránni, Flaggdagshald er týsdagin, okkurt er hvønn dag í Løkshøll o.s.fr (Mynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Árliga mentanarvikan í Runavíkar kommunu hevur vanliga ein rúgvu av ymiskum titøkunum, og soleiðis verður eisini í ár.

Kommunan kunngjørdi í vikuni alla skránna á heimasíðu sínari. Hon byrjar við, at setan verður í Gulu Smiðju nú sunnudagin klokkan 14. Til ber at súkkla til setanina saman við Rynkeby úr ymsum støðum og renna saman við Roysninum úr Lamba. 

Longu sunnudagin lata listaframsýningar upp, túrar verða gjørdir o.s.fr. Gjøgnum vikuna verður eisini ymiskt á skránni í Løkshøll. Nevnast kunnu orðaskifti um føroyska málið og miðlar, tónleikafagnaður, hondbóltslandsdystir á stórskermi og konsertir. 

Flaggdagshald verður sjálvandi eisini týsdagin 25. apríl - løgtingsforkvinnan Bjørt Samuelsen flytir fram røðu við Skúlan við Løkin.

Tiltøkini í vikuni verða kring alla kommununa. Mentanarvikan í Runavíkar kommunu kemur at enda sunnudagin 30. apríl. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. apríl 2023

Nimbus Tópus og Eimyrja víðari í Sement

Farna var var annað umfar av Sement í Reinsarínum

(Mynd: Tórsgøta)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Leygardagin var annað umfar av ársins Sement-tónleikakapping á Reinsarínum í Havn. Á pallin fóru bólkarnir deiDei, Ása Helena Brynjarsdóttir, Nimbus Tópus, Eimyrja og Adrenaline, og endaði tað við, at Nimbus Tópus og Eimyrja komu víðari til finaluna.

Um Nimbus Tópus segði dómsnevndin, at image'ið hjá bólkinum er gjøgnumført. Tað var ein trygg og sikkur framførsla, og ein tann besta konsertin, sum ein av dómarunum nakrantíð hevur hoyrt á Sement. Tey megnaðu at hypnotisera fjøldina og høvdu fjøldina í síni hulu hond.

Um Eimyrja segði dómsnevndin, at bólkurin visti, hvat hann vildi. Tað var stílreint og tað var kelað fyri detaljunum. Teir vóru væl samanspældir og dugdi væl at framføra, og tað, at teir dyrkaðu tað so nógv gjørdi, at áhoyrarnir eisini dyrkaðu tað.

Fyrsta umfar av Sement var á páskum leygardagin í farnu viku, og tá komu Aggrasoppar og Tormóður víðari til finaluna, sum verður 29. apríl.

Triðja umfar verður í kvøld. Tá verða hesir bólkar á skránni: Skor, Danny & Ingi, Dóttir, Benjamin Rajani, Hanna Elisa, og Tidal Crush.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. apríl 2023

Hansina farin í holt við tað purpurlitta

'Purple Rain' er heiti á framsýning hjá Hansinu Iversen, sum lat upp í Steinprenti í gjár

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Í gjár, fríggjadagin, lat ein framsýning upp við nýggjum málningum hjá Hansinu Iversen í Steinprenti.

Listakvinnan, ið herfyri fekk Mentanarvirðisløn Landsins, heldur við sínum nýggju verkum fram ta abstraktu rannsóknarferð, sum hon fór í holtur við einaferð í farnu øld.

Hansina Iversen málar nonfigurativar málningar við margfaldum rundleittum formum. Ljósið skyggir í teimum glógvandi litunum, men skínur eisini í hvíta løriftinum, sum hómast aftan fyri litirnar. Hesi verkini tykjast holdslig – eisini í mun til dynamisku penslastrokini, ið lýsa farvegin av rørslunum hjá listakvinnuni, meðan hon málaði tey.

Umframt rørslurnar í ferðmiklu strokunum, eru málningarnir gjølliga komponeraðir, so at heildin fær eitt merkiliga einfalt og klárt yvirbrá.

Til framsýningina “Purple Rain” hevur Hansina Iversen serliga arbeitt við kobolt violettum, ið er ein serstakur litur – kostnaðarmikil, tí hann er sera konsentreraður og ljósektaður. Við litinum arbeiðir listakvinnan bæði í dýpdini og á yvirflatanum á løriftinum.

Purpurlitti, violetti, bláreyði, lilla liturin hevur sína egnu listasøgu, har hann gjøgnum øldir hevur verið knýttur at konga- og keisaratign, at kirkju og at gandi. Violett sameinir kalt og heitt, andligt og holdborið, bláan himmal og reytt blóð. ‘Purple Rain’ merkir violett regn, og er jú eisini heitið á eini slóðbrótandi poppútgávu hjá Prince í 1984.

Hansina Iversen varð fyrr í ár heiðrað við Mentanarvirðisløn landsins (Savnsmynd: Sverri Egholm)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. apríl 2023

Útgávukonsert við Anniku Hoydal og bólki 8. mai

Hetta er á 40-ára degnum hjá Norðurlandahúsinum. Tá tað lat upp 8. mai 1983, spældi Annika Hoydal saman við Lars Trier á gittara á fyrstu konsertini

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Táið Norðurlandahúsið í Føroyum lat upp sunnudagin 8. mai 1983 spældi Annika Hoydal saman við Lars Trier á gittara á fyrstu konsertini. Nú 40 ár seinni, mánakvøldið 8. mai 2023, kl. 19.30, stendur hon aftur á pallinum saman við sínum nýggja føroyska bólki á júst sama palli.

Annika Hoydal er tónleikari, sjónleikari og ein bergtakandi sangari, ið hevur verið virkin í meira enn hálva øld – í sjey áratíggju fyri at verða meiri nágreinilig.

Við nýggjari plátu ávegis og við líka nógvum uppá hjartað, fer Annika á útgávukonsertferð í mai við øllum tónleikarunum, ið hava spælt inn nýggjastu útgávuna, 'Leysir Endar'.

Í Føroyum er Annika serliga kend sum sangari í bólkinum Harkaliðið, umframt at hon hevur framført nógv solo. Síðan seksti árini hevur hon verið partur av umleið 15 tónleikaútgávum, og nógvir av hennara sangum eru vorðnir fólkaogn. 'Aldan', 'Í dans', 'Lisa' og '15 ár' teljast millum nakrar av hennara kendastu sangum og verða framvegis sungnir av fólki í øllum aldursbólkum.

'Leysir Endar' er ein røð av sangum, ið Annika hevur savnað saman gjøgnum eitt langt lív. Her eru egin løg, siðbundin føroysk løg og okkurt útlendskt, ið beiggi hennara Gunnar Hoydal, sáli,  týddi til føroyskt. Saman við sínum bólki hevur Annika verið í upptøkuhøli í Hoydølum og spælt alt inn. Øll upptøkan er akustiskt og alt í umhvørvinum har Annika vaks upp.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. apríl 2023

Mýrarnar tala frumsýndur 28. apríl

Í mentanarvikuni hjá Runavíkar kommunu verður heimildarfilmur um tá ið torvið fór í søguna frumsýndur í Løkshøll

72 ára gamli Símun Højgaard við haka undir arminum í torvheiðunum í Rituvík, saman við bróðursoninum Jóhan og dóttir hansara Annu Kathrinu. Sune Joensen tók myndina í sambandi við filmsupptøkur um torvskuðr, sum nú eru komnar í ljósmála

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Eitt summarið fyri góðari hálvari øld síðani var 72-ára gamli Símun Højgaard á heiðuni í Rituvík og skarð torv. Árið varð helst 1966. Hetta var eitt av teimum seinastu árunum, at føroyingar skóru torv av týdningi, eftir at torvið hevði verið høvuðsorkukeldan í Føroyum heilt frá landnámstíð. Eitt tíðarskeið í føroya søgu var av.

Hepnið vildi tað so, at ein ungur amatørfotografur úr Sandvík var við í haganum saman við Símuni hetta árið og fangaði hendingini við sínum 8 mm Canon filmsupptakara. Saman við vinmanninum, Jóhan Højgaard úr Havn, hevði Sune Joensen sett sær fyri at skjalfesta ein part av føroyskari arbeiðsmentan og siðsøgu, sum um hetta mundið var komin fram at gravarbakkanum.

Í meira enn eina hálva øld lógu tær gomlu filmsupptøkurnar goymdar í eini skuffu, uttan at onnur visti nakað stórvegis um tær. Nú hevur Dánjal Højgaard, sonur Jóhan Højgaard, sum varð smádrongur tá og sjálvur var við á upptøkunum, leitað gamla vinmannin hjá pápa sínum upp. Suni, sum í dag er yvir 91 ár, hevur fingið riggað tann gamla filmsframvísaran til, og filmsliðið er sloppið at vísa føroyingum hvat tað var, hann sá á heiðini hetta summarið, og sum hann festi á film á hesum søguliga vegamóti.

Gjøgnum filmslinsuna hjá Suna Joensen verður áskoðarin fluttur aftur í eina tíð, sum er burtur. Til heimin í gjár. Vit fara afturum ein av seinastu torvskurðarmonnunum í Føroyum, og saman við søguni um torvið og torvarbeiði sigur heimindarfilmurin frá lívskorum í eini ungari niðursetubygd, har torvið var ein avgerðandi fyritreyt fyri búsetingini.

Áskoðarin verður førdur aftur á slóðina: til farvegin av teimum gomlu torvheiðunum. Og vit møta nøkrum av teimum gomlu fólkunum, sum upplivdu ta gomlu tíðina og fingu um endan á seinasta orkuskiftinum, sum fór fram miðskeiðis í 20. øld, tá tann nýggja tíðin, við elektriskum streymi og olju, troðkaði torvið av.

Heimildarfilmur um tá ið torvið fór í søguna verður frumsýndur í Løkshøll 28. apríl kl. 17 í sambandi við mentanarvikuna hjá Runavíkar kommunu.

Um filmin
Heiti: Mýrarnar tala
Lagt til rættis: Dánjal Højgaard og Hans Petur Hansen
Klipping: Hans Petur Hansen
Handrit og samrøður: Dánjal Højgaard
Stigtakari og fígging: Runavíkar kommuna
Útgávuár: 2023

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. apríl 2023

Kórstevnan verður í Fuglafirði í ár

Høllin í nýggja skúlanum verður ramman um kórstevnuna við luttøku av 17 kórum – og tað er met

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Innsent

Kórstevnan 2023 verður 28. og 29. apríl í Fuglafirði. Fyrsta kórstevnan var hildin í 1967. Síðani tá, hevur kórstevnan verið eitt afturvendandi tiltak á nærum hvørjum árið. Hetta er sættu ferð, at kórstevnan verður í Fuglafirði, og í ár eru met nógvar tilmeldingar.

Í ár verður tað dugnaligi bretski dirigenturin og organisturin, Michael Bawtree, sum stjórnar felagskórinum. Bawtree, sum býr í Skotlandi, hevur stjørnað orkestrum og kórum runt allan heimin, m.a. í the Royal Albert Hall í London.

Stevnan er bæði fyri einstaklingar og fyri sangarar, sum eru limir í kóri. Felagskórið venur fríggjakvøldið og leygardagin í góðum umstøðum í Fuglafjarðar Skúla. Skráin er spennandi, klassisk og rútmisk.

Seinastu árini hevur konsertin á kórstevnuni eisini verið ein kórkapping, soleiðis verður eisini hesaferð. Til konsertina leygardagin syngur felagskórið og øll tey kórini sum hava teknað seg til kórkappingina. Treytin fyri at kór kunnu luttaka er, at kórið hevur goldið limagjald til Kórsamband Føroya.

Konsertin verður leygardagin í høllini í nýggja skúlanum í Fuglafirði. Kórini syngja í hesi raðfylgju: Vestmanna Sangkór, Siloakórið, Tarira, Suð, Tórshavnar Manskór, Vágakórið, Fuglafjarðar Sangkór, Silvitni, Gøtu kirkju Ungdómskór, Kórið hjá Johan, Xperiment, Stranda Sangkór, Ljómur, Morgunkórið, Eystanljóð, Tórshavnar Kamarkór og Havnarkórið.

Kórkappingin í ár verður skipað eftir íblástri frá altjóða kórkappingum. Kórini verða mett eftir intónatión, ljóðgóðsku, tulking og eini heildarmeting.

Aftan á konsertina verður veitsla í Mentanarhúsinum, har Gutti fer at borðreiða við lekkrari matskrá, har hann skemtandi nevnir, at hann ætlar at brúka mold, ókrút og agn, umframt nýtt grønmeti og feskan føroyskan fisk til rættirnar. Aftaná fara væl upplagdu FourMENh at spæla til dans. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. apríl 2023

Ben Arabo skrivar stuttsøgusavn

Hetta er hansara fyrsta roynd sum rithøvundur

Ben Arabo við síni fyrstu bók, "Tíðarhylkið", sum Sprotin gevur út í dag. Mynd Jan Müller

SkrivaÐ:

Jan Müller

Í bókini, sum ber heitið “Tíðarhylkið”, eru 11 stuttsøgur. Hetta er fyrsta royndin hjá Ben Arabo sum rithøvundi, og kom bókin út hósdagin, tá tað eisini varð skipað fyri bókmentaløtu í Reinsaríinum, har Ben greiddi frá stuttsøgusavninum. 

Tað er Sprotin, sum gevur út bókina, ið er 121 síður. Um savnið verður skrivað:

- Ben hevur gløggan og lættan penn. Evnini fevna millum annað um tað innantóma lívið, mærglætistilveru, grammleika og materialismu, øvundsjúku, snobbarí og sjálvgóðsk. Samfelagið verður lýst sum kalt og kyniskt og hevur eittans fyri eyga: at misnýta øll og alt. Søgurnar eru óhatíðarligar, skrivaðar á løttum talumáli, og tær eru fjøtrandi.

Ben Arabo er føddur í 1973 og er uppvaksin og búsitandi á Oyrareingjum. Hann tók útbúgving í Danmark sum búskaparfrøðingur og hevur búð í Bretlandi og Indonesia, har hann starvaðist í oljuvnnuni.  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. apríl 2023

For the Blue Sky: Frumsýning í Norðurlandahúsinum

Frum frumframførir nýggjastu tónleikaútgávu sína sum teaturkonsert

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

“For The Blue Sky”, fløguútgávan eftir Frum, verður nú sett upp sum teaturkonsert. Talan er um eitt samstarv, ið flættar saman tónleik, palllist, klædnasniðgeving, samtíðardans, grafikk og dynamiska scenografi, har áskoðarin fær høvi at traðka inn í eitt vakurt sansarúm og uppliva tónleik og pallist í einum nýggjum samanhangi.

Frumframførslan verður í Norðurlandahúsinum 20. mai.

Jenný Kragesteen er listakvinnan handan Frum, og hevur í fleiri ár havt ein dreym um at kunna skapa eina teaturkonsert, har tónleikurin fær nýggjar dimensjónir og verður víðkaður og settur inn í ein nýggjan samanhang.

“For The Blue Sky” er ein ferð gjøgnum støður í lívinum. Frá at verða vakin í heiminum, til at fóta sær, snáva, renna, kempa seg ígjøgnum torførar kenslur, sorg og kærleika.

Leikstjóri: Búi Rouch
Leikarar: Jenný Kragesteen, Vár Bech Árting, Rannvá Gurðrunardóttir Niclasen, Amie Jammeh
Tónleikarar: Hjørtur Háberg, Ólavur Gaard, Anders Bang Rothmann, Sara Flindt, Jasmin Mote, Marianna Winther, Dania O. Tausen, Katrina Olsen
Pallsnið: Sámal Black, Billa Jenný Jónleifsdóttir
Búnasnið: Björg Marta Gunnarsdóttir
Ljós: John Ivar Venned
Ljóð: Theodor Kapnas
Framleiðsla: Rúna Volmarsdóttir Højgaard

Atgonumerki kunnu keypast á heimasíðuni hjá Norðurlandahúsinum 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. apríl 2023

Bispur flytir fram røðu í flaggbygdini

Flaggdagshaldið í Fámjin verður týsdagin 25. apríl klokkan 14. Umframt røðuna hjá bispi luttekur Tvøroyrar hornorkestur

Fyrsta Merkið, ið Jens Oliver Lisberg tók við til heimbygd sína Fámjin. Tað hongur nú í kirkjuni har

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Sum vant verður flaggdagshald í Fámjin. Hesuferð er tað klokkan 14 týsdagin tann 25. apríl.

Kommunan boðar frá, at Tvøroyrar hornorkestur luttekur og Jógvan Fríðriksson flytur fram røðu, og at aftaná eru øll vælkomin til ein kaffimunn í Vesturhøll.

Harvið verður bispur at hoyra og hitta í "flaggbygdini" týsdagin. Jens Oliver Lisberg er ein teimum, ið skapti Merkið í sínari lestrartíð í Keypmannahavn. Hann vaks upp í Fámjin og tók fyrsta Merkið við á summri 1919. Hetta hongur nú í kirkjuni í Fámjin.

Tað var í bygdini á vestaru síðu av Suðuroynni, at Merkið fyrstu ferð veittraði. Flagg okkara var tó ikki alment viðurkent fyrrenn 25. apríl 1940, meðan 2. heimsbardagi leikaði á, og viðurskiftini vóru øðrvísi í Føroyum.

Fámjin (Mynd: Pól Sundsskarð)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. apríl 2023

Dánial Hoydal heldur flaggdagsrøðuna í Vestmanna

Sanna Bæk Hoydal og Janus Trúgvason framføra tveir sangir

Flaggdagshaldið í Vestmanna verður uttan fyri Miðhøllina í Frammibø (Mynd: vestmanna.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Týsdagin 25. apríl eru flaggdagshald á skránni kring landið, og eitt slíkt verður uttan fyri Miðhøllina í Frammibø í Vestmanna.

Haldið har byrjar klokkan 15 við Laila Haldansen, forkvinna í mentanarnevndini, bjóðar vælkomin. Heimasíðan vestmanna.fo skrivar, at Sanna Bæk Hoydal og Janus Trúgvason framføra tveir sangir, og at "Sjá tú blánar" og "Tú alfagra land mítt" - flaggsangurin og tjóðsangurin - eru sum felagssangir.

Tað er Dánial Hoydal, ið flytur fram fram flaggdagsrøðu í Vestmanna.

Eftir haldið verður Flaggdagsrenning, ogí Auluni verður framsýning av handaligum arbeiði, sum kvøldskúlin skipar fyri.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. apríl 2023

Elin H. Joensen heldur flaggrøðuna í Sørvági

Flaggdagshaldið í Sørvági verður í fimleikarhøll skúlans og byrjar klokkan 14. Sørvágs Tónleikarafelag spælir, og skrúðgonga fer frá skúlanum stutt frammanundan

Elin Heðinsdóttir Joensen, ÍSF-forseti, flytir fram røðu í fimleikarhøllini

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Týsdagin 25. apríl klokkan 14 verður flaggdagshald í fimleikarhøllini í Sørvágs skúla.

Sørvágs kommuna boðar frá, at tað verður Elin Heðinsdóttir Joensen, ÍSF-forseti, ið flytir fram røðu.

Sørvágs Tónleikarafelag spælir eisini, og skrúðgonga fer frá Skúlanum, tjúgu minuttir áðrenn haldið byrjar.

Næmingar og foreldur í 8. flokki skipa fyri kaffisølu og tombola, skrivar sorvag.fo at enda.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. apríl 2023

Skip, sum sakk við 14 monnum, er grundtónin í fyrstu útgávuni

Mánakvøldið hevur Klingra útgávukonsert í Norðurlandahúsinum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Eitt skip søkkur, og 14 mans sjólátast. Hetta er grundarsteinurin til fyrstu útgávuna "..eftir" hjá Klingru. Til ber at uppliva tónleikararnar og tónleikin á útgávuni tann 25. apríl, kl 19.30, tá Klingra hevur útgávukonsert í Norðurlandahúsinum.

Hendingin við skipinum, sum sakk, fór fram fyri 70 árum síðani, tá føroyskir fiskimenn kendu seg kroystar úr egnum havøki av enskum og týskum trolarum, og tí fóru longri norður við fiskarínum - teir flestu til Føroyingahavnina í Grønlandi.

Her arbeiddu nógvir føroyskir sjómenn næstan alt árið fyri at vinna til lívsins uppihald. Ein teirra var Napoleon á Neystabø. Stutt fyri at Napoleon andaðist sum 94 ára gamal, greiddi hann abbasoni sínum, Dánjali á Neystabø, sum er partur av Klingru, frá um tíðina í Føroyingahavnini og um eitt skip, sum gekk burtur við 14 monnum umborð. Hendan hendingin er síðani vorðin grundtónin í fyrstu útgávuni hjá Klingru.

Umframt hetta hevur Klingra tikið upp sokallaðar field-recordings - upptøkur í sjálvari Føroyingahavnini í Grønlandi, og eru hesar ein partur av elektroakustisku pørtunum í tónleikinum.

Klingra er sprottin úr viðurkenda bólkinum Afenginn. Limirnir í Klingru eru úr Føroyum, Danmark, Finnlandi, Noregi og Lettlandi.

Atgongumerki til konsertina kunnu keypast á nlh.fo.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. apríl 2023

Hetland fær betri samband við umheimin

Flogsamband við Heathrow í staðin fyri London City kann vera til fyrimuns fyri hetlendsku ferðavinnuna

(Mynd: Shetnews)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Í Hetlandi fegnast tey nú um, at tey í næstum fáa flogsamband við størstu floghavnina í London, Heathrow.

Ikki beinleiðis tó, men umvegis eina millumlending í skotska býnum Dundee.

Tað er skotska flogfelagið Loganair, sum boðar frá, at tað frá 7. mai fer at flúgva til Heathrow í staðin fyri tað nógv minni floghavnina London City.

Harvið missa kundarnir hjá Loganair fyrimunin av nærleikanum til stórbýin fyri í staðin at fáa stórar møguleikar fyri at ferðast víðari út í heim, tí úr Heathrow er møguligt at koma víðari til floghavnir alla staðni á klótuni.

Loganair váttar fyri Shetnews, at ferðaætlanin verður nærum tann sama, sum tá flogið verður til London City. Ferðandi úr Hetlandi, sum skulu til London, noyðast ikki í land undir millumlendingini í Dundee, men kunnu vera sitandi í flogfarinum, skrivar Shetnews.

Í Hetlandi hava tey stórar væntanir til, at henda nýggja farleiðin kann gagna hetlendsku ferðavinnuni, tí áhugi er fyri Hetlandi úti í heimi, ikki minst orsakað av væl umtóktu BBC-krimirøðini “Shetland” um lokala uppkláraran Jimmy Perez. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. apríl 2023

Hilmar Kass farin, 96 ár

Var formaður í Sjálvstýrisflokkinum frá 1971 til 1994

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Hilmar Kass fyrrverandi løgtingsmaður og formaður fyri Sjálvstýrisflokkin, andaðist sunnudagin, 96 ára gamal.

Hilmar Kass varð føddur á Strondum 2. desember 1926. Hann var skiparalærdur og seinni eisini læraralærdur, og starvaðist mesta av sínum virkna arbeiðslívi sum lærari á Sjómansskúlanum í Havn, har hann eisini virkaði sum varaskúlastjóri hjá bygdarmanninum, Poul Johannes Johansen, ið var stjóri á sjómansskúlanum í nógv ár.

Í 1966 varð Hilmar Kass valdur á Løgting fyri fyrstu ferð, og gjørdist harvið, sum einasta umboð hjá Sjálvstýrisflokkinum, tungan á vágskálini í landsstýrinum, sum varð skipað eftir tað valið. Hilmar Kass sat á týðandi sessinum sum formaður í marknaðarnevndini (táverandi uttanlandsnevndini, -red.) tá spurningurin um EEC-limaskap var í hæddini í byrjanini av sjeytiárunum.

Hilmar Kass sat á løgtingi til 1988, tá hann valdi ikki at stilla uppaftur. Hann var tó sitandi sum formaður fyri Sjálvstýrisflokkin fram til 1994, tá hevði hann verið floksformaður í 23 ár. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. apríl 2023

Til minnis um Marjuna Turid Magnussen

-

 

SkrivaÐ:

Minningarorð / Eyðun Mohr Hansen

Landsstýrið hevur mist ein av sínum royndastu løgfrøðingum, Almanna- og mentamálaráðið ein dugnaligan leiðara og góðan vin.

Mikudagin 5. apríl bórust boðini, at Marjun, bert 48 ára gomul, ikki var millum okkum longur.

Marjun varð sett sum deildarstjóri í 2009 í tí tá nýggja Almannamálaráðnum, har hon fekk litið upp í hendur at skipa og leiða deildina, sum hevði ábyrgd av lógarsmíði og politiskari ráðgeving.

Hon kom frá bankaverðini, men hevði áðrenn tað eisini fleiri ára royndir sum løgfrøðingur í Tinganesi, m.a. sum leiðandi løgfrøðingur í Fiskimálaráðnum. Eg minnist, at hon í sambandi við setanina hevði víst á aðalstjóran í Fiskimálaráðnum sum ummælara, og tá eg tosaði við hann, rósti hann henni almikið fyri sínar fakligu dygdir og persónliga lyndi. At hann meinti hetta, tað ivist eg ikki í, tí nøkur ár seinni – hugsi at tað hevur verið í 2016 – bað sami aðalstjóri meg um at læna hana eitt skifti at smíða lóggávuna í sambandi við ætlaðu fiskivinnunýskipanina.

Marjun hevði ein sterkan fakligan autoritet og var altíð góð í ráðum. Hon var umhugsin, og sum leiðari hevði hon eina góða moralska kumpass. Av lyndi var Marjun ikki hartrópandi, men hon hevði ein sermerktan smittandi látur, sum ongin kundi standa ímóti. Og so dámdi henni væl høghælaðar skógvar, sum hoyrdist, tá hon nærkaðist kontórinum hjá tær og stakk høvdið inn fyri at spyrja til okkurt mál ella bara heilsa uppá. Hon sá okkum øll, og tað savnaði okkum. Harumframt var hon ein, sum fekk okkurt frá hondini - úr rúgvuni kann eg nevna lógina um arbeiðsfremjandi tiltøk, Pensjónsnýskipanina og Vælferðarpakkan, sum hon og hennara starvsfelagar høvdu ábyrgdina av.

Hon var sera familjukær, og læt eisini okkum starvsfelagar fáa innlit í lívið saman við sínum allar kærastu. Til serligar løtur vitjaðu vit heimið hjá teimum Heina og børnunum Regini, Óðini, Ingeborg Lilju og Heimi - og tey vitjaðu her.

Hóast hon var sjúkrameldað, so varðveitti hon tilknýtið til arbeiðið undir allari sjúkraleguni og veitti okkum ráð og vegleiðing, tá vit ikki vistu okkum aðrar staðni at fara við okkara ivamálum.

Nú er røddin og stevið tagnað, og eftir sita vit starvsfelagarnir við nógvum ríkum minnum um ein góðan starvsfelaga.

Friður og Guds signing veri við minninum um okkara góða starvsfelaga og vin, Marjun Turid Magnussen.

Eyðun Mohr Hansen,
aðalstjóri í Almanna- og mentamálaráðnum 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. apríl 2023