Dumpikarakter fyri handfaringina av tiltøkunum móti Russlandi

63 prosent av føroysku veljarunum halda at landsstýri hevur handfarið tiltøkini vánaligt ella sera vánaligt, vísir nýggj veljarakanning, sum Portal.fo hevur latið gjørt

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Føroyski veljarin hevur ikki nógv til yvirs fyri handfaringini hjá landsstýrinum viðvíkjandi ætlaðu tiltøkunum mótvegis Russlandi.

Satt at siga, fær landsstýrið dumpikarakter. Tað vísir ein veljarakanning, sum Spyr.fo hevur gjørt fyri Blaðið Vikuskifti og Portal.fo.

Ein av spurningunum, ið varð settur ljóðaði: “Hvat heldur tú um handfaringina hjá landssstýrinum viðvíkjandi tiltøkum móti Russlandi?”

Kanningin vísir, at tveir út av trimum teimum spurdu halda, at handfaringin ikki hevur verið góð. 38 prosent søgdu hana hava verið “vánaliga” og 25 prosent søgdu hana hava verið “sera vánaliga”.

Undir 20 prosent av veljarunum eru nøgdir við handfaringina, og hana hana hava verið “góða” ella “sera góða”.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2023

Løgmaður harmast óneyv tøl

Orðaskifti tók seg upp um tølini, sum vórðu løgd fram á tíðindafundinum á Viðareiði seinasta hósdag, og løgmaður ásannar, at hann ikki var nóg neyvur undir tíðindafundinum

Aksel V. Johannesen, løgmaður á tíðindafundi á Viðareiði (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Undanfarna hósdagin boðaði landsstýrið frá ætlanini at herða tiltøkini móti Russlandi og steingja havnirnar fyri øllum virksemi, sum er uttan fyri fiskiveiðuavtaluna millum Føroyar og Russland. Síðani hevur orðaskifti tikið seg upp um tølini, sum vórðu løgd fram á tíðindafundinum á Viðareiði.

Løgmaður ásannar, at hann ikki var nóg neyvur undir tíðindafundinum.

– Eg harmist um mistakið og biði um umbering. Á tíðindafundinum førdi eg millum annað fram fram, at samlaðu nøgdirnar í samband við russiskar um- og uppskipingar í Føroyum eru vaksandi. Tølini fyri í fjør vísa at hetta er skeivt. Eg átti sjálvsagt at verið neyvari undir framløguni, sigur Aksel V. Johannesen, løgmaður, í tíðindaskrivi, ið varð sent út sunnudagin.

Løgmaður slær samstundis fast, at skeivu tølini, ið vórðu borin fram hósdagin, ikki broyta ta grundleggjandi fortreytina, at Føroyar eru ein miðdepil fyri russiskum virksemi í Norðuratlantshavi. Tøl hjá Vørn og Fiskimálaráðnum vísa, at bæði í 2021 og 2022 vórðu sløk 84 prosent av samlaðu veiðini av makreli, svartkjafti, sild og kongafiski hjá russiskum skipum í Norðuratlantshavi um- og uppskipað um føroyskan kaikant. Tølini fyri 2023 eru av góðum grundum ikki klár enn, men samlaðu kvoturnar hjá Russlandi í Norðuratlantshavi í 2023 eru áleið 430.000 tons.

– Orðaskiftið um óneyv tøl seinastu dagarnar er sjálvandi upp á sítt pláss, og tað er keðiligt at tað flytur fokus frá tí, sum málið veruliga snýr seg um: At vit eru ein miðdepil fyri russiskt virksemi, og tað vilja vit ikki vera. Tí vera hesi stigini tikin. Russisku ræðuleikarnir halda fram i Ukraina hvønn dag, og landsstýrið vil taka neyðug stig og taka okkara ábyrgd i heiminum, vísir løgmaður á.

Í orðaskiftinum seinastu dagarnar hevur ivi verið sáddur um frágreiðingina, ið landsstýrið hevur latið Løgtinginum. Frágreiðingin byggir á tøl frá Vørn, og Uttanlandsnevndin hevur tískil ikki fingið skeiv tøl frá landsstýrinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. juni 2023

Icelandair fer í fasta rutu til Føroya

Frá mai næsta ár fer íslendska flogfelagið undir regluliga ferðafólkaflúgving millum Keflavík og Vágar. Flogið verður fimm ferðir um vikuna at byrja við, og í juni verður farið upp á seks ferðir

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Íslandska flogfelagið Icelandair hevur í tíðindaskrivi í vikuni boðað frá, at tey frá fyrsta mai komandi ár fara undir regluliga ferðafólkaflúgving millum Keflavík og Vágar. Tey fara frá byrjan at flúgva fimm ferðir um vikuna, mánadag, mikudag, hósdag, fríggjadag og sunnudag. Fyrsta juni verður farið upp á seks ferðir um vikuna, tá eisini verður flogið leygardagar.

- Hetta eru sjálvandi stórtíðindi fyri Vága Floghavn, og eg hugsi fyri føroyingar sum heild. Vit fegnast sum vera man um, at Atlantic Airways fer undir at flúgva til New York, men flúgvingin hjá Icelandair letur upp fyri heilt øðrum møguleikum, serliga fyri innkomandi ferðslu, sigur Regin I. Jakobsen, stjóri í Vága Floghavn.

- Icelandair flýgur til fimtan ferðamál í Norðuramerika, og við at Vága Floghavn gerst partur av rutunetinum hjá teimum verður munandi lættari hjá ferðandi úr Amerika og Kanada at leita sær hendan vegin, umframt úr so at siga øllum Europa. Eins og vit fyrr hava sæð vænta vit eisini í hesum føri, at ein nýggjur kappingarneyti á marknaðinum hevur við sær eitt heilt nýtt kundagrundarlag. Royndir okkara vísa, at nýggj flogfeløg í størstan mun byggja sína ferðslu á egin viðskiftafólk.

Icelandair fer at nýta propellflogfør av slagnum Bombardier Dash 8 Q400 til flúgvingina.  Hesi taka 76 ferðandi, og fer túrurin at taka umleið ein tíma og trý korter.

- Hetta er ógvuliga spennandi fyri menningina av føroyskari ferðavinnu, og tað er neyvan ivi um, at hetta fer at hava jaliga ávirkan á ferðslutølini hjá Vága Floghavn og føroyska ferðavinnu sum heild, sigur Regin I. Jakobsen at enda.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2023

Atlantic Airways og Icelandair samstarva

Flogfeløgini ætla at gera eina sonevnda code-share avtalu, sum hevur við sær góðar møguleikar at selja setur hjá hvørjum øðrum

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Atlantic Airways og Icelandair hava undirskrivað eitt sokallað LOI (Letter of Intent) um, at feløgini bæði ætla at styrkja samstarvið sínámillum við at skriva undir eina code-share avtalu. 

Atlantic Airways og Icelandair hava í fleiri áratíggju samstarvað við m.a. Interline-avtalum, sum innibera, at tað er gjørligt at selja pláss á flogførunum hjá hvørjum øðrum. Icelandair (fyrr: Flugfelag Islands) hevur fyrr flogið ímillum Føroyar og Ísland, og tá tey góvust, fór Atlantic Airways undir rutuflúgving til Íslands.

Nú fara bæði Atlantic Airways og Icelandair fara at flúgva upp á Føroyar, og har ætlanin er at gera eina code-share avtalu, sum hevur við sær enn betri møguleikar at selja setur hjá hvørjum øðrum. Icelandair fer at brúka teirra Q400 flogfør, sum taka 76 ferðafólk, til rutuna.

- Visjónin hjá Atlantic Airways er at knýta Føroyar nærri umheiminum. Í hesum sambandi er td. USA ein umráðandi marknaður fyri ferðafólk til Føroyar. Vit hava tí leingi arbeitt við at fáa eina code-share avtalu við Icelandair í lag soleiðis, at tað verður upp aftur lættari hjá amerikanarum at ferðast til Føroyar umvegis Ísland. Nú vóna vit, at avtalan kemur uppá pláss og verður til gagns fyri báðar partar, og vit eru sera spent at síggja úrslitið av henni, sigur Jóhanna á Bergi, stjóri í Atlantic Airways.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2023

Tríggjar loyniligar viðurkenningar latnar á triðja sinni

Lagsfelagsskapurin Vitin hevur í ár heiðra Suna Merkistein, Viberg Sørensen og Ulrike Steuerwald

Súni Merkistein er ein teirra, ið fær viðurkenning (Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Vitin eitur ein sokallaður føroyskur lagsfelagsskapur, sum á hvørjum ári letur viðurkenning til fólk, ið hava gjørt okkurt serligt.

Tað serliga við hesum heiðurslønum er, at ongin veit, hvør stendur aftan fyri henda lagsfelagsskapin.

Tað er advokaturin Kári Davidsen frá advokatskrivstovuni Faroe Law, sum nú á triðja ári kunngerð hvør fær viðurkenningina.

Í tíðindaskrivi verður sagt, at endamálið er at heiðra viðurkenningarverdar úrmælingar, sum hava framt vala avrik, ið eru við til at bera føroysku tjóðini framá.

Heiðurin kann veitast bæði føroyingum og útlendingum uttan mun til húðalit, politiska ella átrúnaðarliga sannføring. Og verður sýndur viðkomandi við handan av einum heiðursbrævi og heiðursmerki.

Heiðursbrævið er ein staðfesting í pappírsskjali, har boðað verður frá grundgevingunum fyri tilnevningini av viðkomandi.

Heiðursmerkið er silvur- ella gulllagt bringupríði, sum er krossur við oyggjunum í miðjuni og áskriftini ”pro aris et focis” í bogaðum teksti omanfyri. Umframt sjálvt heiðursmerkið, hoyrir eisini ein silvur- ella gullløgd reversnál til.

“Pro aris et focis” merkir “fyri hjarta og heimi” og er eitt hugtak, ið gjøgnum søguna hevur verið knýtt at loyniligum lagsfelagsskapum, men eisini aðalsfamiljum.

Felagskapurin Vitin sigur seg vera óheftan av politiskum, átrúnaðarligum og fíggjarligum ella øðrum áhugamálum í síni meting av hvør verður heiðraður.

Ein lagsnevnd hevur ábyrgdina av Vitanum og tekur allar avgerðir um heiðurin. Lógin fyri lagsnevndina er ikki almenn, skrivar Kári Davidsen í tíðindaskrivinum.

Fyrsta handanin var í 2021, har tríggir persónar, hvør á sínum fakøki fingu heiðursmerki og heiðursbræv, sum eina tøkk fyri teirra íkast til menningina av føroyska samfelagnum. Tá vóru Pál Weihe, Jens-Kjeld Jensen og Jonhard Mikkelsen heiðraðir.

Onnur handanin var í 2022 har Vitin avgjørdi at lata trimum føroyingum heiðursmerki tá Jóan Pauli Joensen, Debes Hammershaimb Christiansen og Karin Kjølbro vóru heiðrað.

Triðja handanin verður í ár, har Vitin í ár hevur avgjørt at heiðra Ulrike Steuerwald, Suna Merkistein og Vibergi Sørensen.

Grundgevingarnar eru hesar:

Ulrike Steuerwald: Tú hevur við tínum áhaldandi og miðvísa granskingararbeiði innan fólkaheilsu, og við sera hepnari hond og framúr góðum úrslitum givið føroyinginum, og øðrum við, hjálp og vón í annars lívshættisligari støðu við deyðiligari arvaligari sjúku. Uttan títt íkast sótu enn fleiri føroyskar familjur og stúrdu fyri lagnuni hjá teirra kæru ella syrgdu skyldfólk og vinir.

Tú ert ein oddviti og ein fyrimynd.

Viberg Sørensen: Tú hevur í tínum drúgva arbeiðslívi við neyvum arbeiðslagi sinniliga og sakliga arbeitt fyri at vinna føroyingum betri rættindi á fiskivinnuøkinum. Rættindi, sum rúmkaðu munandi um okkara tilfeingi, ikki minst tá um uppsjóvarfiskin ræður. Eisini hevur tú tikið tøk at royna nýggjar, óroyndar leiðir innan fiskivinnuna, bæði tá talan er um at gagnnýta tilfeingi og at víðka um vitanargrundarlagið, sum er avgerandi fyri vøkstur og vælferð.

Tú ert ein oddviti og ein fyrimynd.

(Mynd: Birgir Kruse)

Suni Merkistein: Tú hevur í tíni yrkisleið við sera neyvum arbeiðslagi sinniliga og sakliga savnað vitan um og skjalafest søguligar føroyskar hendingar við bókaútgávum og skipaðum sjónvarps- og útvarpssendingum. Við tínum rúgvumikla arbeiði og tíni framúr miðling hevur tú lýst og drigið saman um søguligar hendingar, okkum øllum og komandi ættarliðum til gleði og gagns.

Tú ert ein oddviti og ein fyrimynd. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2023

Landsstýrið tikið 900 milliónir krónur í láni

Føroya Landsstýri tók í gjár eitt nýtt lán á 900 milliónir krónur. 550 milliónir av hesum skal brúkast til at rinda aftur lán, sum fellur til gjaldingar 27. juni. Restin er til landskassans gjaldføri

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

27. juni í ár fellur eitt lánsbrævalán hjá Føroya Landsstýri, sum er 550 milliónir krónur, til gjaldingar.

Umframt endurfíggingina av teimum 550 milliónunum er neyðugt at taka 350 milliónir krónur afturat, fyri at taka atlit at mindstagjaldførinum, skrivar Landsbankin í dag.

Minstagjaldførið er 15 prosent av BTÚ (bruttotjóðarúrtøkuni) og var 3,05 milliardir krónur í 2022, men vaks við 350 milliónum til 3,4 milliardir krónur í 2023.  Hóast brottoskuldin við hesi eyka lántøku økist, so er nettoskuld landskassans tó enn tann sama, tí gjaldføri landskassans økist samstundis. 

Føroya Landsstýri tók tí í vikuni eitt lán á 900 milliónir krónur við at selja lánsbrøv. Lánsbrøvini eru seld í Føroyum og uttanlands.

Nýggja lánið er eitt 3-ára standandi lán, sum fellur til gjaldingar 19. juni 2026. Áljóðandi rentan er 3,625 prosent. Kursurin fyri lánið er 99,927 og effektiva rentan, sum bæði tekur hædd fyri áljóðandi rentuni og kursin, er tí 3,651 prosent.

Rentustøðið er hækkað nógv síðsta árið, og tað merkir eisini, at landskassin skal rinda meira fyri síni lán.

Landsbanki Føroya og Nordea Bank hava fyrireikað lántøkuna. Sølan av lánsbrøvunum gekk bæði skjótt og væl, eftirspurningurin eftir landskassans lánsbrøvunum var munandi størri, enn tær 900 milliónir krónurnar, ið tørvur var á, skrivar Landsbankin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2023

115 milliónir í vinningi

Tað hevur gingið framúr væl hjá felagnum Palli hjá Mariannu, sum er móðurfelag hjá trimum dótturfeløgum og sum eigur ognarlutir í níggju føroyskum feløgum

(Savnsmynd: Kiran Jóanesarson)

SkrivaÐ:

Birgir Nielsen, Nira

Tá roknskapurin fyri 2022 var gjørdur upp og lagdur fram á aðalfundinum hjá Pf. Palli hjá Mariannu 12. mai, lógu 115 milliónir krónur eftir í vinningi eftir skatt.

Úrslitið hjá sterka samtaksfelagnum í Klaksvík stavar bæði frá inntøkum frá fiskivinnuvirksemi við pelagisku skipunum Norðborg og Christian í Grótinum, men eisini frá alsamt øktum inntøkum frá íløguvirksemi í ymiskum vinnuvirksemi í Føroyum.

Rakstrarroknskapur

Samtaksroknskapurin hjá Pf. Palli hjá Mariannu vísir eina góða gongd fyri 2022.

Nettosølan vaks 107,5 milliónir krónur til 498,4 milliónir í 2022. Bruttoúrslitið vaks somuleiðis úr 205,3 milliónum í 2021 til 281,6 milliónir krónur í 2022.

Rakstrarúrslitið (ebitda) vísir ein vøkstur á 46,2 milliónir krónur til 132,9 milliónir krónur. Vøksturin er heili 53,3 milliónir krónur.

Úrslit av fíggjarpostum netto var 25,4 milliónir krónur, sum tó er væl minni enn í 2021, tá fíggjarpostar góvu 44,4 milliónir.

Partafelagsskattur í 2022 var 20,8 milliónir krónur, sammett við 15,5 milliónir í 2021.

Tilfeingisgjøld í alt vóru 63,4 milliónir krónur í 2022.

Ársúrslitið eftir skatt fyri 2022 var eitt avlop á 115,5 milliónir samanborið við 101,2 milliónir krónur í 2021.

Aðalfundurin samtykti at útluta 11,5 milliónir krónur út til partaeigarnar.

Fíggjarjavnin

Fíggjarjavnin hjá Pf. Palli hjá Mariannu samtakinum var við 2022 ársenda 1.392,1 milliónir ella stívliga 1,4 milliardir krónur.

Á ognarsíðuni eru størstu postarnir støðisogn, sum er føst ogn og fíggjarlig støðisogn, sum er virðið á dótturfeløgum og leyst knýttum feløgum.

Støðisognin í 2022 var íalt 555,6 milliónir, sammett við 504 miliónir krónur í 2021.Fíggjarlig støðisogn í 2022 var 222,5 milliónir sammett við 203,7 milliónir krónur í 2021.

Samlað støðisogn í 2022 var 778,1 milliónir krónur sammett við 707,7 milliónir í 2021. Og í umferð var í 2022 í alt 614 milliónir krónur, sammett við 488,8 milliónir krónur í 2021.

Serliga skal viðmerkjast, at tøkur peningur og virðisbrøv við ársenda 2022 í alt heilar 441,2 milliónir krónur sammett við 311,9 milliónir í 2021.

Pf. Palli hjá Mariannu er sera sterkt felag fíggjarliga, har ið eginognin í 2022 var 915 milliónir krónur.

Felagið hevur eina langfreistaða skuld í 2022 á 222 milliónir samanborið við 177 milliónir krónur í 2021.

Stuttfreistaða skuldin í 2022 var 165 mió.kr. sammett við 126,1 mió.kr í 2021.

Lyklatølini hjá Pf. Palli hjá Mariannu

Lyklatølini vísa eisini at talan hevur verið um eitt gott ár 2022.

Ognaravkastið í 2022 var 8,6 prosent, samanborið við 6,9 prosent í 2021. Eginpeningsavkastið í 2022 var 13,4 prosent, samanborið við 13,2 prosent í 2021. Tryggleikastigið, ella solvensurin í 2022, var 65,7 prosent, sum er tað sama sum í 2021. Gjaldførislutfallið hjá Pf. Palli hjá Mariannu var í 2022 heili 372,2 prosent, sum er áleið tað sama sum í 2021. Nevnast kann eisini at tøki peningurin umframt virðisbrøv við árslok 2022 vóru heilar 441 milliónir krónur.

Samanumtikið kunnu vit siga, at talan er um ein sera góðan 2022 roknskap hjá Pf. Palli hjá Mariannu. Talan er um eitt sera fíggjarliga sterkt felag, sum bæði hevur høgt trygdarevni og eitt sera gott gjaldførið.

Stjóri í Pf. Palli hjá Mariannu er Jan Petersen og nevndarformaður er Kristian Martin Rasmussen.

Skrásettir eigarar av partabrøvunum í Pf. Palli hjá Marinnu eru fýra holdingfeløg hjá Kristian Martin Rasmussen, Jón Rasmussen, Eyðun Rasmussen og Boga Rasmussen, sum allir hava verið virknir í reiðarínum í mong ár.

Í alt 117 starvsfólk í miðal eru knýtt at samtakinum Pf. Palli hja Mariannu sambært roknskapi felagsins.

Greiningin er gjørd av Birgir Nielsen frá ráðgevarafyritøkuni Nira Sp/f

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. juni 2023

Faer Isles Distillery byrjar altjóða hópfígging

Seinna umfar av altjóða hópfígging byrjaði týsdagin

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Nógv umrødda føroyska distillaríið Faer Isles Distillery byrjaði í vikuni sítt seinna almenna umfar av altjóða hópfígging. Málið er at útvega 6 milliónir krónur, sum fyrst og fremst skulu brúkast til at gera nýggjar íløgur á stykkinum hjá felagnum í Kvívíkshaganum umframt íløgur í grønari orkutøkni í framleiðslubygninginum í Vestmanna, so framleiðslan kann gerast meira umhvørvisliga burðardygg.

Felagið hevur rokkið einum týðandi máli við nú at vera í fullari whisky-framleiðslu. Harvið er truplasta tíðarskeiðið hjá einum nýggjum whisky-framleiðara av. Higartil eru brúktar 41 milliónir upp á verkætlanina, men tá eru allar neyðugar íløgur longu gjørdar.

Whisky skal búnast í trý ár á eikitunnu, áðrenn tað kann seljast á fløsku. Tískil væntast sølan at økjast munandi frá 2026. Faer Isles Distillery framleiðir umframt hágóðsku single malt whisky eisini vodka, akvavitt og ginn.

Fyrra umfarið av hópfígging í 2021 reisti knappar 7 milliónir krónur, tá íleggjarar úr 23 ymiskum londum settu pengar í felagið. Í dag eru 670 partaeigarar í Pf. Faer Isles Distillery. Bæði táverandi og núverandi útbjóðing og greiningartilfar eru góðkend av danska fíggjareftirlitinum.

Nýggja útboðið byrjaði fyri limum og verandi íleggjarum fríggjadagin, og longu fyrstu 24 tímarnar skrásettu fólk seg fyri 1 millión. Minstamarkið er 50 partabrøv á 110 krónur partabrævið.

Útboðið fer fram á heimasíðu felagsins, www.faer.fo. Har er ein íløguframløga at finna við tilfari um felagið og ætlanirnar fyri framman.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. juni 2023

Hakin settur í til triðja byggistig á Miðnámi á Kambsdali

Nú verður innilokað og bygt í tveimum hæddum við fleiri nýggjum stovum og nútímans køki. Løgtingið hevur játtað 94 milliónir til verkætlanina, sum eftir ætlan skal vera liðug um góð tvey ár

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Mikudagin var hátíðarhald á Miðnámi á Kambsdali, í sambandi við, at Djóni Nolsøe Joensen, landsstýrismaður við barna- og útbúgvingarmálum, setti hakan í og soleiðis formliga byrjaði útbyggingina av Miðnámi á Kambsdali.

Talan er um triðja byggistig, ið fer at hava nógv nýggj høli til undirvísing, umframt til mat.

- Handilsskúlin, sum var liðugur í 1990, og Studentaskúlin, sum var liðugur í 1993 vóru frá byrjan samanbygdir. Teir vóru í 2015 lagdir saman í nýggja stovnin Miðnám á Kambsdali, og í tí sambandi vóru nýggj lærarahøli, umsitingarhøli og bókasavn bygd uppí skúlan. Verandi bygningur er í einum fýrakanti við einum opnum garði í miðjuni – og tað er hesin, sum nú verður innilokaður.

Hetta skrivar heimasíða skúlans, ið víðari greiðir soleiðis frá, hvussu hetta verður gjørt.

- Her verður bygt í tveimum hæddum, soleiðis at ovara hæddin fer at hava nýggjar starvsstovur til alisfrøði, evnafrøði, lívfrøði og lívtøknifrøði. Niðara hæddin verður eitt stórt felagsrúm, sum knýtir saman bókasavnið, kantinuna og skúlahøllina og víðkar um møguleikarnar við øllum hesum trimum funksjónum umframt at vera eitt stórt felagsrúm, har høvi verður hjá næmingum at gera eitt nú bólkaarbeiði.

Útbyggingin fevnir, umframt nevndu høli, eisini um nýggjan køk. Verandi køkur er frá 1990 og varð bygdur til umleið 180 næmingar. Næmingatalið er í dag um 500 – og eisini starvsfólkatalið er økt tilsvarandi.

Tað eru Zeta arkitektar, sum hava teknað, og Spenn og SMJ hava projekterað. Búsetur stendur fyri byggiarbeiðinum, sum nú fer í gongd. Løgtingið hevur játtað 94 mió til verkætlanina, sum eftir ætlan skal vera liðug um góð tvey ár. Talan er um 1476 nýggjar fermetrar pluss nakað av umbygging, so verkætlanin fevnir íalt um 2167 fermetrar.

Við hesi verkætlan fær Miðnám á Kambsdali munandi betri umstøður við dagførdum serhølum og rúmligum felagshøli, skrivar kambsdalur.fo at enda.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2023

Fyrsta pisan á Kambsdali floygd

Óluva Breiðaskarð gjørdist ársins fyrsta pisa á Miðnámi á Kambsdali

Óluva Breiðaskarð og Djóni Nolsøe Joensen, landsstýrismaður við barna- og útbúgvingarmálum (Mynd: Miðnám á Kambsdali)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Mikudagin varð ársins fyrsta pisa floygd á Miðnámi á Kambsdali. Tað var Óluva Breiðaskarð, ið gongur á búskaparbreyt, sum henda dagin hevði støddfrøði sum sína seinastu lærugrein.

Óluva er tann 1009. pisan, ið fær prógv frá Miðnámi á Kambsdali síðan samanleggingina í 2015. Í sambandi við, at hakin henda sama dagin varð settur í til útbygging á Kambsdali, var landsstýrismaðurin við barna- og útbúgvingarmálum, Djóni Nolsøe Joensen, komin á dalin. Tey møttust í túninum, so landsstýrismaðurin fekk høvi at heilsa uppá nýfloygdu pisuna – og øvugt.

Sum siður er á Kambsdali, fær fyrsta pisan heiðurin saman við rektaranum at vinda merkið í húnar hátt – at fagna teimum, sum íhesar dagarnar fara at standa endaligu próvtøkuna og fáa húgvuna á høvdið – sum ímynd fyri avrikið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. juni 2023

4. b úr Eysturskúlanum vann Ársins Vitanarfróðu 2023

Tey høvdu gjørt frágreiðingina "Hvussu virka viskileður?" og fingu heiðurin handaðan á skúlanum í vikuni

- Vit hildu, at tykkara uppgáva var væl frágingin. Tit hava valt ein áhugaverdan undranarspurning, og hava sett nakrar góðar hypotesur, áðrenn tit fóru í gongd við at kanna. Spurningurin tit hava kannað er tikin úr gerandisdegum hjá øllum skúlabørnum

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Týsdagin varð kunngjørt, at 4. b. úr Eysturskúlanum fekk heiðurin sum Ársins Vitanarfróðu 2023. Tað fingu tey fyri frágreiðingina: "Hvussu virka viskileður?".

Handanin fór fram á einum av “Glottunum” hjá miðdeildini í Eysturskúlanum. Tá tey møttu til hendan “Glottan”, sum er ein felagsløta fyri miðdeildina, vóru umboð fyri Nám, eitt læraraumboð og Granskingarráðið eisini møtt og avdúkaðu, at tey høvdu vunnið. Næmingarnir vistu ikki av hesum frammanundan, so tey vóru rættiliga ovfarin.

Ein dómsnevnd við fýra umboðum hevur lisið og mett um frágreiðingarnar. Hesi eru Jens Mortan Rasmussen, lærari, Sjúrður Hammer, granskari, Henny Dánialsdóttir, lærari og ráðgevi, og Brynhild Næs Petersen fyri Granskingarráðið. Henny Dánialsdóttir segði m.a. soleiðis, tá hon kunngjørdi vinnaran:

- Vit hildu, at tykkara uppgáva var væl frágingin. Tit hava valt ein áhugaverdan undranarspurning, og hava sett nakrar góðar hypotesur, áðrenn tit fóru í gongd við at kanna.

- Spurningurin tit hava kannað er tikin úr gerandisdegum hjá øllum skúlabørnum. Spurningurin tykist einfaldur, men sum tit vísa í frágreiðingini, so førir hesin eina røð av viðkomandi hypotesum við sær, sum tit duga væl at seta, kanna og svara.

- Kanningarnar vóru væl lýstar, og myndirnar vístu, hvussu tit hava arbeitt sum ordiligir granskarar fyri at svara tykkara undranarspurningi. Arbeiðið var væl skipað og vísti, at tit duga at brúka arbeiðsháttin hjá Vitanarfróða.

- Vit sóu, at tit eftir hvørja kanning við eygleiðingum komu fram til eina niðurstøðu í tykkara kanningararbeiði. Miðlingin av tykkara gransking, á næsta Glotta, er eitt fínt høvi at greiða øðrum frá um alt tað tit nú vita um viskileður.

- Samanumtikið, so var uppgávan greið og samanhangandi, og vísti sjálvstøðugt rannsóknararbeiði. Uppgávan var væl frágingin og tit dugdu væl at lýsa arbeiðsgongdina, bæði við teksti og myndum.

Síðani fekk flokkurin heiðursbrævið. Vinnandi flokkurin fær umframt heiðurin 5.000 kr. til flokkin og ein túr saman við granskarum, sum vit fara at leggja til rættis í felag.

Frágreiðingin hjá 4. b. úr Eysturskúlanum kann lesast her.

Fimm frágreiðingar komu inn frá tveimum skúlum, Kvívíkar skúla og Eysturskúlanum. Hvør bólkur, sum luttók, hevur fingið skreytblað við luttøkuváttan sendandi við telduposti. Av tí at frágreiðingarnar hjá teimum í Kvívíkar skúla eisini vóru á sera góðum støði, tók dómsnevndin ta avgerð í ár, at geva teimum eitt serstakt vísinda-herðaklapp, sum er ein granskaravitjan eftir egnum ynski.

Allar frágreiðingarnar kunnu síggjast her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. juni 2023

Hagstovan: Færri doyggja av hjarta- og æðrasjúkum

Bæði hjá mannfólki og konufólki sæst ein stór minking í deyðstíttleikanum av hjarta- og æðrasjúkum, men við krabbamein er deyðstíttleikin lítið og einki broyttur síðan ár 2000

(Mynd: Hagstovan)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Síðani aldarskiftið eru hendar stórar broytingar í deyðleikanum hjá mannfólki og konufólki. Nógv færri doyggja nú av hjarta- og æðrasjúkum. Men við krabbameini er títtleikin lítið og onki broyttur, skrivar Hagstovan.

Við krabbameini er títtleikin øktur eitt vet hjá mannfólki og óbroyttur hjá konufólki.

Hjarta-og æðrasjúkur vóru 42 prosent av deyðaorsøkunum við aldarskiftið, og nú eru tær 25 prosent. Krabbamein var 24 prosent av deyðaorsøkunum við aldarskiftið, og tað er framvegis 24 prosent. Allar aðrar deyðaorsakir tá vóru 35 prosent, men nú eru tær 51 prosent.

Nýggjastu tølini um deyðaorsakir eru frá 2021, og tey vísa, at áður stóri munurin millum kynini er minkaður nógv. Í tali doyggja nakað fleiri mannfólk enn konufólk bæði av krabbameini og hjarta- og æðrasjúkum, men roknað í mun til fólkatalið er lítil og ongin munur millum kynini, skrivar Hagstovan.

Deyðatíttleikin hjá mannfólki av krabbameini er frá 2000 til 2021 øktur úr 1,7 pr. 1.000 mannfólk til 1,9, ið er ein lítil vøkstur. Samstundis er deyðatíttleikin hjá konufólki av krabbameini óbroyttur 1,9 pr. 1.000 konufólk bæði í 2000 og 2021.

Hjá báðum kynum sæst stór minking í deyðatíttleikan av hjarta- og æðrasjúkum, har títtleikin í 2021 er minkaður við einum triðingi av tí, hann var um aldarskiftið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. juni 2023

50 hvalir løgdu beinini í Miðvági

Gekk skjótt at drepa grindina, sum varð funnin vestur úr Søltuvík

(Mynd: Jn.fo)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað var tíðliga týskvøldið, , at boðað var frá grind vestur úr Søltuvík. Nakrir bátar komu til grindina, og hon varð rikin inn á Miðvág.

Um 21 tíðina varð grindin hildin til í Miðvági, og talan er um einar 50 hvalir ella so.

40 bátar vóru við í drápinum sum tók umleið eitt korter.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. juni 2023

Mønustingarin til springara klárur

Nýggju stingararnir eru gjørdir, og býttir út til sýslumenn og onnur í landinum

(Mynd: Grindamannafelagið)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Í eina tíð hevur verði arbeitt við at menna nýggjan mønustingara til springara.

Ein útgáva hevur verið roynd, og royndirnar frá henni hava verið so mikið góðar, at nú eru gjørdir nýggir stingarar, sum eru býttir út til sýslumenn, og onnur í landinum, skrivar Grindamannafelagið á heimasíðuni.

Fyri at menna stingararnar víðari, verður heitt á øll grindafólk um at brúka nýggju stingararnar til springara, og um gjørligt bíða við drápinum, inntil springarastingari er komin á hvalvágna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2023

Lions letur Hoyr 50.000 krónur

Felagið fyri tey við hoyribreki og niðursettari hoyrn, Hoyr, ið arbeiðir nógv við tinnitus, fær gjørt nógv meira, nú tað hevur fingið ágóðan frá stórsteypadystunum í bæði hondbólti og fótbólti

Jóan Petur Hentze, forseti í Lions Club Tórshavn, saman við Ásu Olsen, forkvinnu, og Lív Lervig, nevndarlimi, tá ið Hoyr fekk ágóðan frá stórsteypadystunum í hondbólti og fótbólti

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hoyr er kanska eitt felag, ikki so nógv hevur verið at hoyrt til, og tað hevur eisini sínar góðu grundir, tí hóast felagið skjótt hevur 31 ár á baki, lá tað stilt í fleiri ár, men er nú komið í gongd aftur.

– Fyri einum trimum árum síðani kom lív í aftur felagið, sum eftir hesi stuttu tíð er komið upp á 80 limir, greiddi Ása Olsen, forkvinna í Hoyr, frá um felagið, tá ið tað fekk peningaligan stuðul frá Lions Club Tórshavn.

– Vit hava stórt sæð einki havt at arbeitt við, so tí var tað fantastiskt fyri okkum, at vit nú stóðu fyri tørni at fáa eina hjálpandi hond frá Lions. Tað er ein fantastiska kærkomin gáva, ið hevur nógv at siga, hvussu vit fáa arbeitt frameftir.

Munað hjá øllum
Dystirnir hjá kvinnum og monnum um Lionsbikarið í fjørsummar og stórsteypadystirnir í fótbólti í vár kastaðu so mikið av sær, at Lions kundi lata Hoyr tilsamans 50.000 krónur frá teimum fýra dystunum.

– Hoyr er felagið fyri fólk við hoyribreki og niðursettari hoyrn, og tað kann vera so øgiliga nógv ymiskt. Tí kunnu tað vera nógvir og ymiskir trupulleikar, ið okkara limir hava at dragast við, men vit hava arbeitt øgiliga nógv við tinnitus, sigur Ása Olsen.

– Hildið verður, at millum 10 og 20 prosent av okkum øllum hava tinnitus, so hetta rakar mong. Saman við norðmonnum og íslendingum hava vit havt eina verkætlan, ið hevur havt sera góð úrslit, tí hon munaði hjá øllum, ið vóru við. Millum annað ætla vit nú at stovna nakrar tinnitusbólkar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. juni 2023

Góð frítíðarhølir til fólkið á skipasmiðjuni

Hátíðardámur var á havnarlagnum á Skála fríggjadagin, tá gamla havnarskrivstovan lat upp sum uppihaldsstað fyri starvsfólk hjá MEST

 

SkrivaÐ:

Innsent

Í góðveðrinum seinasta fríggjadag var týðandi dagur hjá MEST á Skála, tá ið gamla havnarskrivsstovan, formliga lat upp, sum eitt uppihaldsstað fyri starvsfólk hjá MEST.

Talan er um gomlu havnarskrivsstovuna, har trý rúm eru innrættað til hvør sítt endmál. Karaoke, chill og sports lounge eru heitini á rúmunum. Øll rúmini eru útgjørd við skermum og útgerð, soleiðis at tey, ið nýta rúmini, eisini hava høvi til at síggja og lurta á sínum egna móðurmáli.

Á veggunum í rúmunum vóru eisini gamlar myndir frá Skipasmiðjuni, og júst myndirnar drógu føroyingarnar til sín, og dúliga varð reypað og prátað um søgur og minnir.

Hugskotið at nýta gomlu havnarskrivsstovuna til endamálið kom, tá ið talið av filipsoyingum byrjaði at økjast á MEST. Eitt, ið eyðkennir filipinar er tokkur teirra til karaoke. Og tá ið filipinar byrjaðu at syngja kareooke í býlinum, har fleiri onnur starvsfólk búgva, var móttøkan nakað ivasom.

- Heldur enn at broyta mentanina hjá filipinum, valdu vit at gera so at filipinar kunnu hava sína mentan her, segði Mouritz Mohr, tá ið hann beyð vælkomin.

MEST ger nógv fyri at starvsfólkini trívast, og hetta er ein liður í hesum. Á Skála starvast gott og væl 100 fólk, og av hesum búgva umleið 60 manns skamt frá Skipasmiðjuni. Tað er serliga við hesum starvsfólkum í huga, at gamla havnarskrivsstovan, er umvæld til at hýsa sosial starvsfólkatiltøk. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. juni 2023

Avtala við Undirhúsið um alment vesi

Nes kommuna fær rætt til at leiga eitt høli í kjallaranum í Mathiasa Pakkhúsi, sum verður innrættað til alment wc-høli

Haldor Gaardbo og Súni í Hjøllum, borgarstjóri (Mynd: Nes kommuna)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Seinnapartin mikudagin var hugnaløta í Undirhúsinum á Toftum, nú avtalan við Nes kommunu varð undirskrivað.

Súni í Hjøllum, borgarstjóri, undirskrivaði fyri Nes kommunu, meðan Haldor Gaardbo, formaður, undirskrivaði fyri Undirhúsið.

Á býráðsfundinum 30. mai í ár samtykti býráðið í Nes kommunu at gera avtalu við Undirhúsið á Toftum, skrivar heimasíðan hjá Nes kommunu.

Avtalan ber í sær, at Nes kommuna fær rætt til at leiga eitt høli í kjallaranum í Mathiasa Pakkhúsi, har kommunan fer at innrætta eitt alment wc-høli.

Avtalan kemur í gildi tann 1. januar 2024 og er galdandi í 20 ár.

Eftir summarfrítíðina fer býraðið at taka støðu til, hvør fær arbeiðið at innrætta hølið.

Annars gongur arbeiðið við at umvæla Mathiasa Pakkhús til nýtt Undirhús eftir ætlan. Til hugnaløtuna takkaði Haldor Gaardbo øllum, sum á einhvønn hátt higartil høvdu víst vælvild at stuðla byggingini av nýggja Undirhúsinum 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2023

Spakin settur í verkætlanina við Kongaríkið

Hetta er ein gomul ætlan sum táverandi býráð arbeiddi við fyrst í 80'unum, men tað gjørdist ikki veruleiki. Men nú verður øðrvísi

Oddmar á Lakjuni, formaður í teknisku nevnd, og Karl Johansen, borgarstjóri í Klaksvíkar kommunu (Mynd: Klaksvíkar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Nú verður farið í gongd við at útvega fleiri parkeringspláss umframt at fáa veg til fleiri eldri sethús og randarhúsini millum Skáltavegin og Stangavegin, vanliga rópt Kongaríkið. Mikudagin var borgarstjórin, Karl Johansen, og setti 'spakan í'.

Klaksvíkar kommuna hevur sum mál, at øll sethús, har tað er møguligt, skulu hava veg til húsini. Ein raðfestingarlisti er gjørdur, og hevur Kongaríkið leingi ligið ovast á listanum.

Talan er um eina gamla verkætlan. Longu fyrst í 80’unum arbeiddi táverandi býráð við líknandi ætlanum, sum tó ikki gjørdust veruleiki. Nú er ætlanin tikin fram aftur, og borgarar í økinum kunnu gleða seg til betri parkeringsviðurskiftir, umframt at verkætlanin eisini ger ferðsluna á Stangavegnum munandi tryggari.

Oddmar á Lakjuni, formaður í teknisku nevnd, er fegin um, at arbeiðið nú fer í gongd.

- Tað er gleðiligt, at sethús fáa veg til húsini. Harafturat vísti borgarakanningin eisini, at tørvur er á at raðfesta ferðslutrygd og betri parkeringsviðurskifti, og tað meti eg, at hendan verkætlanin loysir á ein góðan hátt, sigur hann við heimasíðuna hjá Klaksvíkar kommunu.

Tríggjar milliónir krónur eru settar av til arbeiðið í ár, og arbeiðið fer eftir ætlan í gongd í næstu viku.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2023

Nýggjur fyrstilærari í Kaldbak

Magnus Reimar í Króki, sum hevur røkt starvið seinastu mánaðirnar, tekur við starvinum 1. august

Magnus Reimar í Króki

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Landsstýrismaðurin við barna- og útbúgvingarmálum, Djóni Nolsøe Joensen, hevur sett Magnus Reimar í Króki í starvið sum fyrstalærari í Kaldbaks skúla frá 1. august at rokna.

Magnus Reimar í Króki er 34 ára gamal og tók læraraprógv í Blaagaard / KDAS - UCC í Danmark í 2016.

Síðan lokna útbúgving hevur hann starvast bæði í donskum og føroyskum fólkaskúla. Tey síðstu trý árini sum lærari í Kaldbaks skúla, og síðan 1. februar í ár hevur hann harumframt verið virkandi fyrstilærari í Kaldbaks skúla, eftir at Anna Maria Reinert Jensen gavst fyri at gerast skúlastjóri í Vestmanna.

Magnus Reimar í Króki hevur fyrr verið virkin sum hondbóltsdómari í bestu deildini samstundis sum hann áður hevur verið venjari í ungdómsdeildini í bæði hondbólti og fótbólti.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. juni 2023

Seturskampus: Dómsnevndin vigar nú seks uppskot

Arkitektakappingin um nýggjan høvuðsbygning til Fróðskaparsetur Føroya er av, og nú situr dómsnevndin og vigar tey seks uppskotini, sum arkitektarnir hava teknað

Ólavur Ellefsen, stýrisformaður á Setrinum, vísir arkitektunum kampusøkið á ástaðarfundi í vár. Sjálvur hevur hann kallað høvuðsbygningin, sum nú er teknaður, fyri “dukandi hjartað á Setrinum"

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. juni 2023

Sarah Ann er nú útbúgvin ákæri

Sarah Ann Bjarnadóttir Vinther var til endaliga rættarmálsroynd í síðstu viku. Hon er annar ákærin, sum er útbúgvin í Føroyum

Sarah Ann Bjarnadóttir Vinther, ákæri, og Katrin Thorsvig Hansen, høvuðsákæri. Katrin var sensor til rættarmálsroyndina hjá Sarah Ann fríggjadagin 2. juni.

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Sarah Ann Bjarnadóttir Vinther hevur lokið útbúgvingina sum ákæri. Hon var til endaliga rættarmálsroynd 2. juni. 

Sarah Ann hevur undir útbúgvingini arbeitt sum ákærufulltrúi hjá ákæruvaldinum við Føroya Politi og er annar ákærin, sum er útbúgvin í Føroyum. 

Útbúgvingin sum ákæri tekur trý ár. Útbúgvingin er sett saman av einum ástøðiligum parti, sum eru skeið, sum eru fyriskipað av Ríkisadvokatinum. Í ástøðiliga partinum av útbúgvingini lærir fulltrúin gjølla um leiklutin sum ákæri, undir hesum hvørjar skyldur ein ákæri hevur, eins og fulltrúin fær undirvísing í avhoyringsteknikki og øðrum amboðum, sum kunnu nýtast í sambandi við rættarmál. Eisini lærir fulltrúin um tær skyldur ákæruvaldið hevur í sambandi við at tryggja løggildi og góðsku í arbeiðnum hjá politinum.

Í verkliga partinum tekur fulltrúin lut í dagliga arbeiðnum í ákæruvaldinum, millum annað við at møta fyri ákæruvaldið í rættarmálum í Føroya Rætti. 

Endaliga royndin sum ákæri er eisini sett saman av eini ástøðiligari roynd og eini verkligari roynd. Verkliga royndin er eitt vanligt revsimál, sum verður avgreitt í Føroya Rætti. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2023

Mona Maria nýggjur leiðari í Heilsuhúsinum

Mona Maria úr Fugloy hevur drúgvar leiðsluroyndir, og hevur stóran part av yrkisleið síni starvast innan eldraøkið í Danmark

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tórshavnar kommuna hevur sett nýggjan leiðara í Heilsuhúsinum í Heilsu- og umsorganartænastuni. Heilsuhúsið veitir tænastur til bæði heimabúgvandi borgarar og borgarar á røktarheimum í kommununi.

Staðsett í Heilsuhúsinum er heimatænastan, heimasjúkrarøktin, fysioterapeutar og ergoterapeutar, visitatión og Heilræði, sum er vitjunartænasta hjá heilsu- og umsorganartænastuni, móttøka og dygdarmennarar.

Umlættingar- og rehabiliteringsdepilin Urd er eisini skipanarliga partur av Heilsuhúsinum.

Nýggjur leiðari er Mona Maria úr Fugloy. Mona Maria er útbúgvin sjúkrarøktarfrøðingur umframt kandidatur í sjúkrarøkt (cand. Cur.) við sergrein í leiðslu og fakligari menning. Harafturat hevur Mona Maria eisini útbúgving innan leiðslu.

Mona Maria hevur drúgvar leiðsluroyndir bæði úr Føroyum og Danmark. Mona Maria hevur stóran part av yrkisleið síni starvast innan eldraøkið í Danmark, men eisini nøkur ár í Føroyum. Hon byrjar í starvinum 1. juli.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2023

Hátrýstveður restina av juni

Sannlíkindini fyri góðum veðri restina av mánaðinum eru góð, siga tey á Veðurstovuni

(Mynd: vedur.fo)

SkrivaÐ:

Veðurstova Føroya

Hvussu verður veðrið restina av juni? Hvussu leingi fer hátrýstið at liggja? Og ber tað til at spáa veðrið so langt fram?

Hetta eru nakrir av spurningunum, veðurfrøðingar hava sett sær hesa vikuna. Veðrið í Føroyum er myndað av einum hátrýsti, sum hevur ligið sunnan fyri okkum í nakrar dagar. Veðrið hevur tí verið støðugt við lítlum vindi, hóast veðrið nær einum summarhátrýsti viðhvørt kann arga við skýggjum, támi, sirmi og mjørka. Tíbetur er skýlagið uppi yvir okkum ikki tjúkt, og tí hevur sólin sæð í nógvum støðum kring landið, tá ið nakað er ligið út á fyrrapartin. Tað eru serliga norðanfyri og eystanfyri, at sólin hevur verið nógv frammi, meðan sunnanfyri og vestanfyri hava havt løtur ella dagar við samdrignum lofti og í støðum mjørka.

Luftrákið hevur yvirhøvur verið vestaneftir, og skýggini fara í upploysn, tá ið tey reka í landnyrðing oman fyri fjøllini.

Sum viðurskiftini eru í lufthavinum í løtuni, so sær tað út til, at vit í Føroyum fara at hava hátrýstveður restina av juni. Leiðin, har lágtrýstini ferðast, er trýst norðureftir, úr Eysturgrønlandi ímóti norðara parti av Skandinavia. Í løtum viknar hátrýstið eitt sindur, og tá kunnu veik brúgvaløg úr lágtrýstum fara framvið nær við Føroyar, og um so verður, fara vit bert at merkja eitt sindur við lágum skýggjum og regni í støðum.

Tí kunnu vit rokna við, at veðrið í juni fer at halda fram. Vit fara hava løtur ella dagar við sól, men eisini løtur við skýggjum, támi og mjørka í støðum og bert heilt fáar dagar við regni, um tað verður nakað yvirhøvur. Síðst í mánaðinum fer luftrákið at vera sunnaneftir, og tá verður tað lýggjari og slavnari luft, sum fer at streyma ímóti okkum. Tá fara tað at vera fleiri skýggj oman fyri okkum og eisini tám og í støðum mjørki.

Men, tá ið vit tosa um veðrið, so er altíð eitt fyrivarni at taka. Vit vita øll, at óvissan veksur í forsagnunum, longri fram í tíðina vit fara.

Tó hava forsagnirnar leingi vænta veðrið, vit hava í hesum døgum við høgum trýsti, og at lágtrýstini ganga eina leið eystureftir norðan fyri Føroyar. Hinvegin, tá ið forsagnir broytast nógv, er óvissan um veðrið størri. Hetta merkir, at sannlíkindini fyri góðum veðri restina av juni mánað eru góð.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. juni 2023

Fyrsta sperran komin upp

Arbeiðið at byggja nýggja langhylin í Havn gongur so mikið væl, at fyrsta sperran varð sett upp í gjár

(Mynd: J&K Petersen)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Stórur dagur fyri byggingina av langhylinum í Gundadali. Fyrsta sperran var í gjár sett upp.

- Talan er um kempi-stórar límtræssperrur, sum viga góð 12,5 tons hvør. Tær eru 42 metrar til longdar, 2,75 metrar høgar, men einans 23 cm tjúkkar, upplýsir J&K Petersen, sum byggir langhylin.

Hetta er tann fyrsta av tíggju sperrum, sum varð sett upp í gjár. Gongur alt sum ætlað eru allar tíggju sperrurnar settar upp síðst í næstu viku.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2023

Inntøkurnar hjá Eiðis kommunu í fjør vóru yvir 38 milliónir

Talan var um ein vøkstur á fýra milliiónir, samanborið við undanfarna roknskaparár. Talan er nú um nettoogn heldur enn nettoskuld

Inntøkurnar vóru hægri enn væntað, útreiðslurnar lægri enn væntað (Mynd: eidi.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Mikukvøldið 31. mai. samtykti bygdaráðið í Eiðis kommunu ársroknskapin fyri 2022 á almennum bygdaráðsfundi, ið var hildin í Kolshøll.

Eiðis kommuna boðar frá, at samlaðu inntøkurnar í 2022 vóru størri enn árið fyri. Tær vóru 38,4 milliónir krónur. Hetta vóru 4,7 millónir - ella 13,9 prosent - hægri enn mett var í fíggjarætlanini fyri 2022.

- Samanborið við undanfarna roknskaparár var talan um ein vøkstur á júst milliónir ella 12,5 prosent. Inntøkuvøksturin stavar frá einum vøkstri á øllum inntøkupostum – bæði í mun til seinasta ársroknskap og fíggjarætlan.

Sjálvar rakstrarútreiðslurnar í 2022 vóru beint undir 30 milliónir. Hetta var 1,1 millión (5,2 prosent) lægri, samanborið við fíggjarætlanina fyri árið.

Í 2022 gjørdi Eiðis kommuna íløgur fyri beint yvir fýra milliónir krónur. Íløgukarmurin í fíggjarætlanini fyri 2022 var 5,1 millión - eina millión hægri enn gjørdu íløgurnar. Størsti parturin av íløgunum er brúkt uppá Kolshøll, Gerðisveg, Korndalsgarð og skúlan.

Eiðis kommuna boðar til seinast frá, at langfreistaða skuldin var 5,4 milliónir krónur við árslok, og at tað í mun til í fjør er talan um nettoogn - heldur enn nettoskuld.

- Nettoognin við árslok 2022 er á 698.000 krónur í mun til eina nettoskuld á 3.760 t. kr. við árslok 2021.

Ársroknskapurin kann lesast her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. juni 2023

Kristina Thede fær Sonnings Talentpris

Við heiðrinum fylgja 100.000 krónur

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Føroyski saxofonisturin Kristina Thede Johansen verður í ár heiðrað við viðurkendu donsku Sonning talentheiðurslønini.

Léonie Sonnings Musikpris er eins av heimsins størstu viðurkenningum fyri tónleikarar. Í sambandi við at heiðurslønin verður handað, verða eisini tíggju ‘talentprísir’ á 100.000 krónur hvør.

Og ein av hesum er 28 ára gamla Kristina Thede Johansen, sum hevur gjørt rættiliga vart við seg sum ein framúr saxofonleikari. Hetta varð kunngjørt í gjár.

Kristina byrjaði at spæla saxofon í Tórshavnar Musikkskúla sum 12 ára gomul. Í 2014 byrjaði hon á Det jydske Musikkonsesrvatorium og gjørdist í ár kandidatur í musikkpedagogikki og debuteraði sum solistur. Hon hevur eisini lisið í Finnlandi eitt skifti og hevur spælt sum solistur saman við Føroya Symfoniorkestri, Randers Kammerorkester og Aarhus Symfoniorkester.

Sama dag sum sonningsvirðislønirnar vórðu kunngjørdar í gjár, spældi Kristina Thede Johansen í Musikhuset í Aarhus, har hon var solistur í Tommasi Saxofonkoncert saman við Aarhus Symfoniorkestri.

Les meira her 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2023

Dansibandsfestivalurin latið 154.000 krónur í stuðli

Eins og undanfarin ár, gevur festivalurin til pening til ymisk feløg. Dansibandsfestivalin 2024 verður í døgunum 3. og 4. mai 2024

Latið verður bæði lokalt og til feløg kring landið (Mynd: Suðurrás)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Dansibandsfestivalurin eydnaðist aftur í ár sera væl, ikki minst takka verið øllum teimum, sum løgdu leiðina til Vágs til tiltøkini á Dansibandsfestivalinum.

Eins og undanfarin ár, so hevur Dansibandsfestivalurin aftur í ár gjørt av at lata stuðul til ymisk feløg.

Í ár varð tilsamans latið 154.000 kr. í stuðli til VB, FC Suðuroy, Johannu TG 326, Eydnudeildina Svanarnir í Suðuroy, Beran, Reyða Kross, og Dronninglundferðina hjá Ungdómsdeildini hjá VB.

- Okur takka øllum fyri ein einstandandi Dansibandsfestival í 2023 og gleða okkum til Dansibandsfestivalin 2024, sum verður í døgunum 3. og 4. mai 2024.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. juni 2023

Tann tíggjundi countryfestivalurin í røðini

Sørvágs Country- og Bluesfestivalur er um vikuskiftið

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hetta er tíggjundi Countryfestivalurin, sum sørvingar skipa fyri.

Festivalurin fór av bakkastokki longu mikudagin við tiltaki fyri tey eldru. Hósdagin var Bassafestivalur fyri tey smáu.

Tónleikurin á teimukm báðum pallunum, Dungapallinum og Stakkapallinum, byrjaði í gjárkvøldið, har amerikanarin Chad Brock og Kristina Bærendsen vóru høvuðsnøvnini

(Mynd: Jens Kr. Vang)

Í kvøld verður tað Buddy Jewell úr Nashville, ið framførir á Dungapalli klokkan 22. Buddy hevur fingið stóra viðurkenning fyri sín countrytónleik í USA. Við  Grammy tilnevningum og heitinum "Ársins undirhaldari" í Country Gospel Music hevur USA av álvara tikið Buddy til sín sum yndis sangara og sangskrivara.

Skráðin fyri dagin í dag sær soleiðis út:

Kl. 14: TrøllaPætur og Omman (Stakkapallur)
Kl. 15.15: Barnaundirhald (Stakkapallur)
Kl. 16: Linedansarar frá Sørvágs kvøldskúla (økið uttan fyri kirkjuhúsið)
Kl. 18: Magni Christiansen (Dungapallur)
Kl. 19: Strámenn (Stakkapallur)
Kl. 20: Hallur Joensen (Dungapallur)
Kl. 21: Herborg og Ólavur (Stakkapallur)
Kl. 22: Buddy Jewell (Dungapallur)
Kl. 23.30: Son of Fortune (Stakkapallur)
Kl. 00.30: Tinganest (Dungapallur)
Kl. 01.30: Sommerson Band (Stakkapallur

Í alt eru tvey nøvn úr USA og 14 føroysk nøvn at hoyra á ársins festivali í ár.

Eisini verður skipað fyri busskoyring til Tórshavn í nátt klokkan 03.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2023

Jada avlýsir konsert á G! festivalinum

Hon hevur avlýst allar konsertir uttanlands í summar, og tað er eisini galdandi fyri G! festivalin. Arbeitt verður við at finna ein góðan avloysara

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Jada, ið skuldi spæla á G! í ár, er við barn, og varð í síðstu viku innløgd við komplikatiónum.

Hetta hevur við sær, at hon í vikuni boðaði frá, at hon verður noydd at avlýsa allar konsertir uttanlands í summar, hetta er tíverri eisini galdandi fyri G! Festivalin, skrivar festivalurin í fráboðan.

- Avboðið kemur brátt við, men vit gleðast um, at støðan hjá henni og barninum er stabil, og gleða okkum at taka ímóti henni eitt annað ár, sigur G! festivalurin.

Í Gøtu eru tey nú í ferð við at finna ein góðan avloysara til sterku skránna.

G! festivalurin verður 13. til 15. juli.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. juni 2023

G: Seks nøvn løgd afturat skránni

Talan er um føroysku Sakaris, Dania O. Tausen, Tamara, Supervisjón og Silvitni og svensku Hialösa

Hesi skulu øll framføra í Syðrugøtu í juli mánaða. Samanlagt 37 nøvn til G! eru nú kunngjørd

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

G! hevur í vikuni lagt seks nýggj nøvn afturat síni frammanundan umfatandi skrá. Føroysku Sakaris, Dania O. Tausen, Tamara, Supervisjón og Silvitni og svensku Hialösa. Tey standa øll fyri góðsku, men á hvør sín hátt.

Hialösa er ein svensk trio, ið spælir siðbundnan tónleik úr Norðurlondum. Trioin er í løtuni virkin við konserferðini “Scanian very old pop” Framførslan er bygd á siðbundið tónlistarligt tilfar, petti, sangar og nýggj verk. Hetta er siðbundið, forstýrandi og erligt.

Dania og Tamara eru báðar ungar songkvinnur úr nærumhvørvinum hjá G!, báðar við drúgvum royndum, og báðar útgávu aktuellar. 

Onnur soloplátan hjá Daniu kemur út í heyst og fyrsta staklagið kom í gjár. Hon hevur veruliga funnið sítt ljóð saman við sínum dugnaliga bólki. Dania er kend úr nógvum ymiskum sambondum, og vann blaðung Sement við bólkinum Reality Bytes og aftur í ár við Aggrasoppum. 

Men tað er undir egnum navni, at vit veruliga sleppa at uppliva songkvinnuna og yrkjaran Daniu. Tónleikurin er gløggur við sterkum melodium og spælandi tekstum, bornir av hennara heitu og vinsælu rödd. Hetta er tónleikur, ið fær fólk at steðga á. Hetta er lætt at svølgja, tó uttan at bera brá av lættisoppa. 

Hesi skulu øll framføra í Syðrugøtu í juli mánaða

Tamara hevur seinastu árini arbeitt uttanlands við sínum tónleiki, úrslitið er higartil trý staklög hetta seinasta árið. Í heyst kemur fyrsta EP'in. Tamara hevur sínar røtur í Fuglafirði og Tanzania. Frá barnsbeini hevur hon skrivað tónleik, ið hon hevur framført við síni heilt serligu og vøkru rødd. Ljóðið er eitt bland millum RnB og Hip Hop og tekstirnir eru nærverandi og persónligir.

Sakaris hevur verið ein støðugur veitari av góðum konsertupplivingum og framúr popplögum, líka síðan debutplátuna í 2012. Hann hevur altíð levera, líkamikið um framførslan er á G! Pallinum, til eitt bingo í pensjonistafelagnum ella til ein trettan ára føðingardag. Í løtuni verður nýggjasta staklagið Thank You tráspælt í føroyskum útvarpi. Tónleikurin hevur verið lýstur sum J-Pop hittir 80 ára glamm popp, við einum broddi av oyðandi norðurlendskari vantrúgv. Sakaris er heilt egin, ljóðið er serstakt, og melodiirnir ótrúliga fangandi. 

Supervisjón er føroyskt gøtutekno, ið elektroniski tónleikarin og tónasmiðurin Lasse Jæger stendur aftanfyri. Hetta er larmutt, punkkent og teknokent og gerst heilt serligt, við endurtakandi og brotkendu nýtsluni av samplingunum av røddini hjá yrkjaranum Lív Mariu Róadóttir Jæger, hetta er nærum sum eitt eyka ljóðføri.  

Silvitni er eitt kvinnukór, sum varð stovnað í september í 2020. Silvitni syngur vakran og avbjóðandi kórtónleik undir kønari leiðslu av Cinthiu González Parada. Tær níggju songkvinnurnar hava drúgvar royndir sum kórsangarar, bæði í Føroyum og úti í heimi. Kvinnurnar, sum eru úr Føroyum, Niðurlondum, Týsklandi og Chile, syngja klassiskan og nútímans kórtónleik, ið er skrivaður bæði av föroyskum og útlendskum tónaskøldum.

Við hesum seks nøvnum eru vit uppi á 37 tónleikanövnum á G! og skráin verður heilt skjótt liðug.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. juni 2023

Kirkjukonsertir á G!

Festivalurin fer inn í Gøtu kirkju har konsertir verða við Klingru, Gabriel Gold og Yann Tiersen

Gabriel Gold

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í samstarvi við prestin í Gøtu, skipar G! festivalurin í ár fyri kirkjukonsertum í Gøtu kirkju. Tríggjar konsertir verða í kirkjuni – við Klingru, Gabriel Gold og Yann Tiersen. 

Líka síðan byrjanina hevur G! havt festival kirkju, og á tann hátt bjóðað tí andaliga inn í festivalrúmið. Í ár fer festivalurin sjálvur inn í andaliga rúmið.

Kirkjukonsertir eru nakað heilt serligt. Kirkjurúmið er ein serligur karmur, ið er skaptur til djúphugsan, andaligheit, men eisini til sang og tónleik. Har sleppur tónleikurin at standa nakin í serliga kirkjuljóðinum.

Gabriel Gold
Gabriel Gold er tónaskald og margmiðlalistafólk úr San Francisco í Kalifornia og Reykjavík í Íslandi. Hann er kendur fyri sínar vokalar, ið eru ógvusligir og fjálgir samstundis, fyri sítt minimalistiska klaverspæl og ikki minst fyri sín bergtakandi grýtusláttur. Hann verður lýstur av Illuminate SF sum "ein gátufør rødd og tónleikur sum sendur teg á eina ferð gjøgnum bæði tær djypstu gleðirnar og sorgirnar inni í sál tíni." 

Afturat hesum hevur hann givið tvær EP'ir út, "Halo" (2015) og "Live at the Grace Cathedral" (2018), og arbeiðir í løtuni við einari útgávu sum er framleidd av Birgir Jón Birgisson, ið er sett at koma út í ár.

Harafturat arbeiðir hann uppá enn eitt listaverk, sum er eitt fleirsansaupplivilsi, hesa ferð við íblástri frá arktiska landslagnum og jøklunum.

Klingra
Klingra hevur eisini arbeitt við arktiskum evni á nýggju útgávu síni eftir, ið tekur støði í Føroyingahavnini í Grønlandi, og frásøgn frá abba tangentleikaran, Dánjal á Neystabø.

Klingra er nýstovnaður tónleikabólkur, við royndum tónleikarum, ið hava spælt í bólkum sum Jack White, Savage Rose, Afenginn, Eivør og Teitur.

Frumútgávan “…eftir” er nýliga útkomin, og bólkurin hevur júst verið á væleyðnaðari útgávukonsertferð í Norðurlondum, har ummælini hava verið góð.

Tað víðgonda og frígerandi í kvirruni hevur víst seg sera fruktagott fyri Klingru. Sprottin úr bólkinum Afenginn í 2020, blómar Klingra úr botni har alt óviðkomandi er lúkað burtur. Soleiðis skapar Klingra eitt egið rúm har limirnir við nærlagni rannsaka hvønn krók.

Úr hesum rúmi, gjøgnum sprungurnar í veggjunum, seyðrar ein ljóðmynd, sum er ein samanrenning av atmosferiskum poppi, klassiskum og elektroniskum tónleiki.

Tónleikurin og tekstirnir á føroyskum eru nágreiniliga lagdir til rættis, í eini roynd at skapa eitt listarligt rúm, sum bæði er komplekst og kensluborið.

Klingra vil bjóða lurtaranum inn í eina estetiska verð, sum skapar rúm til tankar og kenslur, har tíð og stað drukna í eini hugmynd.

Yann Tiersen
Yann Tiersen kenna ivaleyst føroyingar flest úr samstarvinum við Orku og við Ólav Jákupsson, Umframt úr filmstónleikinum til filmin “Amélie”, ið er spældur næstan eina milliard ferðir á Spotify.

Vælumtókti filmurin brúkti løg av trimum teimum fyrstu útgávunum hjá Tiersen sum ljóðspor. Men hann er nógv annað og meira enn bara “Amélie”.

Sum einstaklingur hevur hann spælt hópin av útgávum inn, gjørt áhugaverd samstørv við aðrar tónleikarar og lagsmiðir, skrivað tónleik til filmar.

Hansara tónleikur fevnir um nógv ymisk klassisk og nútímans ljóðførum, har serliga elektriski gittarin, klaverið, synthesisarar og fiólin hava ein stóran leiklut. Men rúm er eisini fyri øðrum, so sum melodika, xylofon, leikuklaveri, harpsichord, harmoniku og enntá eini skrivimaskinu.

Yann Tiersen sær seg sjálvan fyrst og fremst sum tónleikara, ið fokuserar uppá konsertferðir og at geva tónleik út. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. juni 2023

Hjartasangir í Hoyvíkar kirkju

Konsert verður týskvøldið við Maria Bonnet Høyer og Poul Skjølstrup Larsen

Maria Bonnet Høyer

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Týsdagin 13. juni kl. 19.30 verður konsert í Hoyvíkar kirkju við sangi og orgul- og klaverspæli.

Tað eru sangarinnan Maria Bonnet Høyer og organisturin og klaverleikarin Poul Skjølstrup Larsen, sum saman hava gjørt eina konsertskrá, sum tey kalla “Hjertekoncert” – “Hjartakonsert”.

Innihaldið í skránni eru sangir, sum kunnu setast í samband við bæði til tann jarðiska kærleikan og tann gudómliga kærleikan í øllum teim mongu sjónarhornum fyribrigdið finst í.

Sangirnir eru úr nógvum ymiskum pørtum av tónleikasøguni. Væl kendir klassiskir sangir, opera-ariir, norðurlendskir fólkasangir, úr sangleikum og filmstónleiki. Skráin verður eisini snikka til, so hon hóskar til stað og árstíð. Dentur verður lagdur á, at tað ikki bara er nakað fyri oyrað, men eisini tað sjónbæra samskiftið er í hásætinum – somuleiðis sambandið við áhoyrarnar.

Marie B. Høyer er sangari, musikpædagogur og verkstovuinstruktørur. Hon er útbúgvin kirkjusangari og fólkaskúlalærari og kirkjutónleikari í Sæby og Gershøj í Lejre á Sælandi.

Poul Skjølstrup Larsen var fyrst í 20 ár organistur í Christianskirkjuni í Fredericia har hann eisini var leiðari av dreingjakórinum, og síðan eisini í 20 ár organistur í kirkjuni í Løgumkloster. Hann er í Føroyum í samband við próvtøkur í orgulspæli í Tórshavnar musikkskúla. 

Poul Skjølstrup Larsen

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2023

Føroyskt sjálvstýri í miðdeplinum í Norðurlandahúsinum

Tað vóru vælupplagdir fyrilestrarhaldarar, sum greiddu frá til almenna tiltakið í Norðurlandahúsinum seinasta sunnudag undir yvirskriftini “Visjónin um einar sjálvstøðugar Føroyar - tá og nú”

Við kenda danska journalistinum Martin Breum sum orðstýrari høvdu Hans Andrias Sølvará, Liljan Weihe og Marjun Hanusardóttir framløgur fyri donskum felagsskapi (Mynd Jan Müller)

SkrivaÐ:

Jan Müller

Síðani Russland gjørdi innrás í Ukraina fyri góðum ári síðani hevur í støðugt størri mun verið varpað ljós á Arktis og harvið eisini á Grønland og Føroyar sum sjálvstýrandi øki í Ríkisfelagsskapinum.

Trygdarmál eru vorðin raðfest alsamt hægri, nú spenningurin millum Russland og Vesturheimin ikki hevur verið so høgur síðani Kalda kríggið. Støðan hevur so eisini fingið danir at geva Føroyum og Grønlandi  størri ans og hetta sást eisini nú um dagarnar, tá 25 limir í danska felagsskapinum “Udenrigspolitisk Selskab” vóru á námsvitjan í Føroyum. Somu fólk vitjaðu í Grønlandi í fjør.

Endamálið við vitjanini hjá Undenrigspolitisk Selskab er sambært heimasíðuni hjá Norðurlandahúsinum at seta seg betur inn í Føroya søgu og at skilja, hvat føroyingar hugsa og halda um Danmark og restina av heiminum. Tí varð skipað fyri pallborðsfundi, har tríggir kendir føroyingar høvdu framløgur, sum snúgva seg um tjóðskap og visjónina um einar sjálvstøðugar Føroyar. 

Udenrigspolitisk Selskab í Keypmannahavn er sprottið úr mótstøðurørsluni ímóti týsku herðsetingini av Danmark undir seinna heimsbardaga. Evropa var stongt, mørkini landanna millum vóru merkt við píkatráði og harðskapi. Neyðugt var, at fólk fingu áhuga fyri umheiminum og fyri mentanum í øðrum londum. Í dag er heimurin broyttur, men tørvurin á talufrælsi, kjaki og vitan er vaksandi - hetta sama er galdandi fyri Føroyar, føroyingar og teirra vónir, dreymar og visjónir. Evropa er aftur merkt av kríggi og ófriði, og tørvurin á innlit, fatan og samrøðu tvørtur um lond og mentanir er aftur átrokandi.

Udenrigspolitisk Selskab er privatur felagsskapur, sum Fríðrikur krúnprinsur er verji hjá. Øll við áhuga fyri uttanríkispolitikki kunnu vera limir í felagsskapinum. Á odda fyri vitjanini í Føroyum stendur Charlotte Flindt Petersen, stjóri.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2023

Peter Belli deyður

Danski sangarin hevur verið sjúkur í longri tíð, og doyði hósdagin, 79 ára gamal

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Danski sangarin Peter Belli er deyður, 79 ára gamal.

Hesum boðar plátufelag hansara, Target Group, frá.

Tað er við stórari sorg, at vit boða frá, at okkara elskaði maður, pappa, dadi og verpápi, Peter Belli, er farin, skrivar plátufelagið.

Upplýst verður, at Peter Belli doyði hósdagin eftir at hava verið sjúkur í longri tíð.

Familjan ynskir frið til at koma seg eftir stóra missin. Úlvurin hevur takkað fyri seg fyri seinastu ferð, skrivar Target Group.

Peter Belli er millum annað kendur fyri lagið "Ulven Peter", sum var donsk útgáva av "Lil' Red Ridin' Hood", men sum bleiv eyðkennislag hjá Belli.

Onnur kend løg eru "Hvis Jeg Var Arbejdsløs", "Helt Igennem Respektabel" og "København (Fra en DC-9)".

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2023

Mette Frederiksen: - Eg gloymi tykkum ikki

Men danski stjórnarleiðarin hevði onga umbering til grønlendingarnar ið eru raktir av snyrils-gøluni og sum eru vorðnir løgfrøðiligir faðiroysingar

(Mynd: KNR)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Mette Frederiksen, forsætisráðkvinna, mátti leggja oyra til fortíðar donsku syndir, tá stjórnarleiðararnir í ríkisfelagsskapinum mikudagin komu til Hans Egedes Hus í Nuuk.

Knapt hálvthundrað fólk, sum eru partur av sokallaðu snyrils-gøluni og málinum um løgfrøðiligu faðirloysingarnar, mótmæltu tolin framman fyri húsið, har tíðindafundur skuldi vera í sambandi við ríkisfundin.

Hóast summarið skuldi verið komið, so var onki summar í luftini henda dagin í Nuuk, vindur og kalt.

Í røðum greiddu mótmælisfólkini frá tí órætti, sum myndugleikarnir hava gjørt móti teimum, og kravið er at danska stjórnin viðurkennir, at talan er um órætt. Og so ynskja tey eisini eina almennari umbering frá danskari síðu.

Forsætisráðkvinnan kom tó ikki við nakrari umbering. Men hon tók orðið, og takkaði mótmælisfólkunum fyri at tey vóru komin, og fyri teirra dirvi til at standa fram og fortelja teirra søgur.

Hon lovaði teimum eisini, at hetta ikki fer at vera gloymt.

- Tað gerst ikki meira sárbært, antin tað er ættarliðið undan ella ættarliðið eftir, sum tit hava mist og tosað um í dag. Eg veit væl, at hetta er trupult, og rørir tykkum djúpt. Tað rørir eisini meg. So túsund takk fyri, og eg gloymi ikki. Tað lovi eg, segði Mette Frederiksen, sambært knr.gl.

Múte B. Egede, formaður fyri naalakkersuisut takkaði eisini teimum uppmøttu og lovaði teimum, at landsstýrið stuðlar teimum.

(Mynd: KNR)

Eitt av mótmælisfólkunum var Uullat Bach, ið er ein av teimum nógvu, ið fekk lagdan snyril í lívmóðrina móti sínum vilja sum 15 ára gomul, og harvið var ein liður í ætlanini hjá donsku myndugleikunum at tálma grønlendska fólkavøksturin.

Hon er eisini ein av teimum 26 løgfrøðiligu faðirloysingunum, sum í mars vórðu sýtt endurgjald frá danska statinum. Tey kravdu 3,25 milliónir krónur til samans.

- Mítt ynski er, at staturin viðurkennir tað, ið er hent, og viðurkennir okkara krav um umbering og endurgjald, sigur hon við KNR.

Ein onnur millum mótmælisfólkini var 57 ára gamla Arnaq Johansen, ið fekk sett snyril upp í 1978, tá hon var 12 ára gomul.

- Eg møti upp til mótmælistiltakið, tí eg haldi, at øll skulu hoyra, hvat eg havi upplivað, og at eg ikki eri tann einasta, sigur hon. Tað er bert eitt hálvt ár síðani, at hon fekk dirvi til at standa fram og fortelja um hetta, sum hevur nívt hana nógv.

Áðrenn statsleiðararnir fóru inn í Hans Egedes Hús, stillaðu tey seg saman við mótmælisfólkunum, tóku í hondina á hvørjum øðrum, og stóðu eina løtu í tøgn til heiðurs fyri tey, ið eru rakt av hesum málum.

Fyri Klaus Frederiksen, ið var ein av fyrireikarunum av mótmælistiltakinum, gav tað nýggja vón um, at tey raktu fara at fáa eina umbering og endurgjald frá danska statinum.

- Eg legði merki til, at hon segði, at eitt brotsverk er framt. Tað er stórt at siga av einum statsleiðara til okkum faðirloysingar og til tær kvinnur, ið eru raktar av snyrils-gøluni, segði hann við KNR.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juni 2023

Mette F. hevur ongar ætlanir um at gerast Nato-aðalskrivari

Vísir aftur allar søgur, um at hon er í uppskoti at avloysa Jens Stoltenberg tá hann gevst í september

Mette Frederiksen og Joe Biden hittust í Washington í gjár (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Danska forsætisráðkvinnan, Mette Frederiksen, er ikki upp á tal at gerast nýggjur aðalskrivari í Nato-verjusamgonguni.

Tað undirstrikaði hon í Washington mánadagin í sambandi við vitjan hennara hjá Joe Biden, forseta og Williams Burns, CIA-ovasta.

- Eg havi fyrr sagt, at eg ikki eri upp á tal til nakað annað starv, enn tað eg havi nú, og henda støðan er ikki broytt eftir fundin við amerikanska forsetan, segði Mette Frederiksen við tíðindafólk uttan fyri Hvítu húsini í gjár.

Nógv verður gitt um, hvør skal avloysa norska aðalskrivaran, Jens Stoltenberg, tá hann gevst í embætinum í september. Fleiri eygleiðarar hava víst á Mette Frederiksen sum eitt gott boð, men hetta avvísir hon nú sjálv staðiliga. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. juni 2023

Donald Trump ákærdur

Kann enda í fongsuli innan forsetavalið

 

SkrivaÐ:

Jan Müller

So hendi tað, sum allur heimurin hevur bíðað eftir. Fyrrverandi amerikanski forsetin Donald Trump er loksins vorðin ákærdur fyri brotsverk. Talan er um loyniligu skjølini hann tók við sær úr Hvítu Húsunum eftir seinasta forsetaval. 

Serstaki ákærin, Jack Smith, sum løgmálaráðharrin Garland í fjør setti til at kanna fleiri mál, ið Donald Trump er partur av, lat fríggjanáttina ta fyrstu bumbuna falla. Hann hevur nú nóg mikið av prógvum til at kunna ákæra Donald Trump í málinum um handfaringina av loyniligu skjølunum, ið Trump av sínum eintingum tók við sær til heim sítt í Florida.

Fleiri av skjølunum verða mett at kunna skaða trygdina hjá USA, um tey koma í skeivar hendur. 

Trump hevur fingið boð um at møta í dómhúsinum í Miami týsdagin. Sambært bretska blaðnum The Guardian, snúgva ákærurnar seg um, at Trump vitandi hevur tikið og goymt tilfar um tjóðartrygdina. 

Málið um loyniligu skjølini vaktu sera stóran ans í fjør, tá FBI rannsakaði húsini hjá Trump í Mar-a-Lago í Florida. Tá vórðu funnin 13.000 skjøl, harav 100 vórðu merkt sum klassifiserað. Ein av sakførarunum hjá Trump hevði annars sagt frá, at øll slík skjøl vórðu latin aftur til Hvítu Húsini. 

Við hesi ákæruni er Trump ákærdur í tveimum málum. Í mars varð hann ákærdur í máli í New York um at hava goldið fyrrverandi pornostjørnu pening fyri at tiga. Í tí málinum hevur hann sagt seg vera ósekan. Fleiri høgtstandandi republikanarar hava úttalað, at talan er um ein svartan dag í amerikanskari søgu. 

Amerikanskir miðlar høvdu annars roknað við, at ákæra fór at verða reist í málinum um álopið á Kongressina, har fleiri kanningar vilja vera við, at Trump var upphavsmaðurin til ta hendingina. Nú verður hildið, at serstaki almenni ákærin Smith hevur valt málið um loyniskjølini fyrst, tí tað er bæði skjótari og lættari at handfara og at prógvini eru so mikið góð, at málið kann avgreiðast innan rímuliga tíð. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juni 2023

Sjúklingar boksa móti Parkinson

Tórshavn Boksing royndarkoyrir eitt venjingartilboð við boksivenjing, ið vísir seg at hjálpa væl móti Parkinsonsjúkuni

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Ítróttafelagið Tórshavn Boksing kemur nú við einum serligum venjingartilboði, ætlað fólkum, ið stríðast við Parkinsons sjúku.

Felagið vísir á, at boksing hevur víst seg at vera ein av teimum mest gevandi venjingunum fyri fólk við hesi sjúkuni.

- Fleiri sjúklingar uppliva, at pínan hvørvur, tey blíva betri gongufør og klára seg uttan hjálpartól í gerandisdegnum eftir at tey eru farin í gongd við ParkinsonBoksing, skrivar felagið, sum upplýsir, at tað enn er pláss at koma við í verkætlanina..

Tórshavn Boksing hevur sett sær fyri at royndarkoyra eitt venjingarlið, sum í stóran mun er vanlig boksivenjing, men sum er tilpassað til at arbeiða móti teimum sjúkueyðkennunum, sum persónar við Parkinson hava.

Tiltakið er ókeypis, og møguleiki er at melda seg til hjá Tórshavn Boksing á Facebook ella á telefon 210307. Venjingartíðirnar eru mánadag, mikudag og leygardag frá kl. 10-11. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. juni 2023