USS Delaware á Oyrareingjum

Fyrsta kjarnorkurikna far, sum hevur vitjað føroyska havn

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Mánadagin kom amerikanski herflotakavbáturin USS Delaware á Oyrareingir.

Hetta er fyrstu ferð, at ein kjarnorkurikin kavbátur hevur vitjað føroyska havn. Líknandi før hava annars ofta verið at sæð millum oyggjarnar hesa seinastu tíðina. Hetta hevur mest verið í sambandi við manningaskifti, har bátarnir hava støðgað stutt í Nólsoyarfirði fyri síðan at fara víðari á síni leið.

Hesaferð skuldi kavbáturin vitja til hósdagin í sambandi við almenna vitjan. Í hesum sambandi hevur eisini amerikanski sendiharrin til Keypmannahavnar, Alan Leventhal, verið á vitjan í Føroyum.

USS Delaware er kavbátur í Virginia-flokkinum. Talan er um ein álops-kavbát hjá amerikansku sjóverjuni. Kavbáturin er 115 metrar langur, 10 metrar breiður og stingur 9,8 metrar.

Motorurin er ein 210 MW S9G kjarnorkurektor. Hámarksferðin er 25 míl, og manningin kann, sambært wikipedia.org, telja upp í 134. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. juni 2023

Samd um viðurskiftir viðvíkjandi Arktis og Norðuratlantshavi

Høgni Hoydal fegnast um verjusemjuna, sum kom undir land í Keypmannahavn mikudagin

Troels Lund-Poulsen og Høgni Hoydal (Mynd: uvmr.fo)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Føroyar, Grønland og Danmark eru samd um eitt felags grundarlag um viðurskifti, sum viðvíkja Arktis og Norðuratlatshavi í sambandi við karmsemju um verjumál.

Tað skrivar Uttanríkis- og vinnumálaráðið í sambandi við donsku verjusemjuna, ið kom undir land mikudagin.

- Trygdar- og verjumál hava høga raðfesting í landsstýrinum. Fyri at varðveita frið og støðufesti í Norðurhøvum, skulu Føroyar taka virknan lut í samstarvinum um verjumál og vera við í øllum tilgongdum, ætlanum og avgerðum, sum kunnu vera viðkomandi fyri trygd og verju um okkara leiðir. Tí fegnist eg um, at Føroyar, Danmark og Grønland eru samd um eitt yvirskipað felags grundarlag í sambandi við donsku karmsemjuna um verjumál.

- Eg vil eisini nýta høvi at takka Troels Lund Poulsen, verjumálaráðharra, fyri gott samstarv seinastu tíðina, sigur Høgni Hoydal, landsstýrismaður, um felags grundarlagið, sum semja nú er um.

Uttanríkis- og vinnumálaráðið vísir eisini á tey viðurskifti, sum Føroyar, Grønland og Danmark eru komin ásamt um í nýggju avtaluni:

• Føroyar, Danmark og Grønland eru við eitt trygdarpolitiskt vegamót. Álop Russlands á Ukraina hevur elvt til kríggj í Evropa, og støðan hevur stóra ávirkan á trygdina í Evropa og tvørtur um Atlantshav.
• Í samstarvi við viðkomandi myndugleikar og við støði í teimum trygdarpolitisku fortreytum, sum eru galdandi í teimum trimum londunum, skal danska verjan virka fyri trygd í Danmark, Føroyum og Grønlandi.
• Málið er, at Arktis og Norðuratlantshav framhaldandi eru økir við lágum spenningi har møgulig stríð verða loyst friðarliga. Hesum vilja Føroyar, Danmark og Grønland í felag virka fyri við at styrkja eftirlitið og ræðisrættindini í økinum og taka lut saman við sameindum og NATO til tess at varðveita frið og trygd í Norðurhøvum.
• Avgerðir um ítøkilig átøk verða tiknar í tøttum samstarvi millum Danmark, Føroyar og Grønland. Fyrstu avgerðirnar verða tiknar til heystar í 2023.
• Eftir ætlan verða tríggir árligir fundir á ráðharrastigi næstu árini til tess at stuðla undir samstarvið á verjupolitiska økinum.
• Føroysk luttøka í viðkomandi millumtjóða verjusamstørvum og í millumtjóða venjingum skal umrøðast nærri.

• Føroyar fara at taka virknan lut í arbeiðinum at varðveita frið og støðufesti í Norðurhøvum. Føroya landsstýri og danska stjórnin eru tí samd um at raðfesta átøk, sum stuðla undir ræðingarætlanirnar hjá NATO og minka um váðan fyri ótilætlaðum spenningi í økinum.
• Uppgávurnar, sum danska verjan røkir við Føroyar, skulu í mest møguligan mun samskipast við føroysku tilbúgvingarmyndugleikarnar.
• Skulu íløgur gerast í sambandi við uppgávur, sum danska verjan røkir við Føroyar, skal raðfestast soleiðis, at íløgurnar eisini koma føroyska samfelagnum til gagns. Til dømis í samstarvi við myndugleikar, granskingarstovnar, fyritøkur og vinnulív. Landsstýrið og danska stjórnin skulu umrøða og eyðmerkja møgulig ítøkilig átøk ella ætlanir, sum skulu raðfestast.
• Tá ið umræður netverju og hybridar hóttanir eru umráðandi, at viðkomandi myndugleikar samstarva, ráðgeva og veita hvør øðrum upplýsingar, sum eisini kunnu vera trúðanarflokkaðar.

- Eg fegnist um, at Føroyar, Grønland og Danmark eru vorðin samd um grundarlagið fyri viðurskiftunum, sum viðvíkja Arktis og Norðurhøvum í sambandi við donsku verjusemjuna. Hóttanarmyndin í Evropa er broytt, og tað ávirkar eisini trygdar- og verjupolitisku gongdina á norðurleiðunum. Tí er umráðandi, at Føroyar, Grønland og Danmark samstarva um okkara felags trygd. Eg gleði meg til víðari samstarv um ítøkilig mál og átøk í økinum, sigur Troels Lund Poulsen, virkandi verjumálaráðharri Danmarkar.

Troels Lund Poulsen, sum upprunaliga varð útnevndur býskaparmálaráðharri í aðru stjórnini hjá Mette Frederiksen eftir seinasta fólkatingsval.

Men tá formaðurin í Venstre, Jakob Ellemann-Jensen, fór í sjúkrafarloyvi fyrst í februar, tók Troels Lund Poulsen við sum virkandi verjumálaráðharri.

Roknað verður við, at Jakob Ellemann-Jensen tekur við aftur sum verjumálaráðharri eftir summarferiuna. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. juni 2023

Umfatandi verjuavtala gjørd í Danmark

Báðir føroysku fólkatingslimirnir eru partur av rammuavtaluni, ið røkkur tíggju ár fram í tíðina

Troels Lund Poulsen, virkandi verjumálaráðharri (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Danska verjan fær 143 milliardir krónur afturat komandi tíggju árini, so at Danmark frá 2030 lýkur felags málinum í Nato um íløgur í verjuna.

Tað er høvuðsboðskapurin í stóru verjusamgonguni, ið varð gjørd millum 10 av teimum 12 flokkunum á Fólkatingi mikukvøldið.

Talan er um eina tíggju ára rammuavtalu, sum merkir, at fíggingin av verjuni er fastløgd hesi komandi tíggju árini, skrivar dr.dk.

Við í avtaluni eru SF, Danmarksdemokraterne, Liberal Alliance, tey konservativu, Radikale Venstre, Dansk Folkeparti og Nye Borgerlige.

Bert Enhedslisten og Alternativet eru ikki við. Tey vóru ikki bjóðað við til samráðingarnar tí tey frammanundan høvdu boðað frá, at tey ikki vóru samd í at økja útreiðslurnar til verjuna til tvey prosent av bruttotjóðarúrtøkuni, sum er felags Nato-málið.

Onki gjørt uttan um føroyskar myndugleikar

Eisini tey bæði føroysku fólkatingsumboðini eru við í verjuavtaluni.

Sjúrður Skaale, fólkatingslimur hjá Javnaðarflokkinum, sigur í tíðindaskrivi , at endamálið hevur verið at savnað inn vitan um møguligar viðkomandi íløgur, sæð frá føroyskum sjónarmiði. Og at tryggja, at einki verður gjørt uttan um landsstýrið:

- Okkara lutur hevur verið at tryggja, at einki verður gjørt uttan um føroyskar myndugleikar. Og at landsstýrið aktivt er við at avgera, hvussu samstarvið um verjuna í okkara øki sær út. Vit hava havt nógvar fundir við serfrøðingar, myndugleikar og fyritøkur, sum hava servitan um hetta økið. Tað verið seg innanfyri sjó- og loftverju, gransking og tilbúgving og trygd á netinum. Og hendan vitanin er nú brúkt til at skapa eitt felags grundarlag fyri teimum samráðingum, sum verða um trygd og verju komandi árini.

Nýbrot í ríkisfelagsskapinum

Hin fólkatingslimurin, Anna Falkenberg, úr Sambandsflokkinum, skriva soleiðis í tíðindaskrivi.

Nýggja verjusemjan, ið danska stjórnin og landsstýrini í Føroyum og Grønlandi eru komin ásamt um, fer at hava stóran týdning fyri Føroyar.

Avtalan staðfestir, at Føroyar fara at gera sítt til, at trygdin í Norðurhøvum verður varðveitt, og at Føroyar fara at raðfesta tiltøk, sum stuðla uppundir átøkum hjá NATO, soleiðis at Arktis og Norðurhøv framvegis verða lágspenningsøki.

Gleðiligt er eisini, at raðfestingarnar hjá verjuni í og kring Føroyar, kunnu sameinast við sivilu tilbúgvingina og løgregluna.

- Hetta er ein søguligur dagur. Fyri fyrstu ferð nakrantíð hava føroyskir politikkarar verið við í viðgerðini um eina verjusemju. Verjumál er danskt málsøki, men nú hava vit gjørt okkara rødd galdandi, og tað er eitt nýbrot í ríkisfelagsskapinum. Enn eitt dømi um, at tað ber til at nútímansgera ríkisfelagsskapin, sigur Anna Falkenberg, fólkatingskvinna. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. juni 2023

Frá Posta til Globe Tracker

Joel undir Leitinum hevur sagt upp sum stjóri fyri Posta - skal í staðin vera stjóri í felagnum Globe Tracker

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Almenna partafelagið Posta skal hava nýggjan stjóra. Felagið boðði í tíðindaskrivi hósdagin frá, at Joel undir Leitinum hevur boðað frá, at hann leggur frá sær sum stjóri eftir at hava røkt starvið síðan 2011. 

- Vegna nevndina vil eg fegin takka Joel undir Leitinum fyri avrikið og tað ídnið, sum hann hevur víst í síni tíð á Posta. Broytingarleiðin, sum Posta hevur verið á seinastu mongu árini undir leiðsluni hjá Joel, hevur hilnast sera væl. Posta er í dag fult á støði við onnur postverk og flutningsfyritøkur í heiminum, sigur Joen Magnus Rasmussen, nevndarformaður á Posta.

- Tað hevur verið ein hendingarík tíð á Posta. Saman við starvsfólkum og leiðslutoyminum hava vit ment tænastur, tøkni og sum heild flutt felagið til eitt framúr flutningsfelag. Eg eri errin um tað felagið, eg fari frá. Tíðin er búgvin hjá mær at royna nýggjar leiðir, og eg havi tí tikið av øðrum avbjóðingum, sigur Joel undir Leitinum.

Nevndin boðar frá, at til nýggjur stjóri er settur, verður Jógvan Joensen, fíggjarleiðari, fyribils stjóri á Posta. Jógvan varð settur í starv sum fíggjarleiðari 1. februar 2023. 

Verður stjóri í Globe Tracker

Stutt eftir, at tíðindini um at stjórin frá Posta leggur frá sær, bórust tíðindini um, hvat hann í staðin hevur í kvittanum.

Tað er felagið Globe Tracker, sum boðar frá, at Joel undir Leitinum er settur sum stjóri fyri Rich Meyers, sum hevur verið stjóri í felagnum hetta seinasta hálva annað árið. 

Joel hevur verið partur av nevndini hjá Globe Tracker í fýra ár, har av tey síðstu tvey árini sum nevndarformaður.

- Eg eri sera spentur um nýggju avbjóðingina. Globe Tracker hevur havt stigvísan vøkstur seinastu árini, og felagið er í dag førandi á marknaðinum innanfyri veitan av útgerð og forrit til sporing, eftirlit og stýring av køli- og frystibingjum. Eg gleði meg at arbeiða saman við Rich og øllum toyminum, og eg ætli mær at føra Globe Tracker enn longur fram á leið, sigur Joel undir Leitinum í tíðindaskrivi frá Globe Tracker.

Tað starvast 48 fólk í Globe Tracker, harav 18 í Føroyum. Globe Tracker hevur høvuðsskrivstovur í Tórshavn og í Sarasota í Florida, umframt smærri skrivstovur í Reykjavík, Rotterdam, Hamburg, Singapore og Peru. Útgerðin verður framleidd á verksmiðjum í Danmark og í Kina

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. juni 2023

Framtak 2,9 milliónir í vinningi í 2022

Framtak hevði við ársenda 2022 partapening í og/ella hevði veitt lán til samanlagt 21 føroyskar fyritøkur. Framtak gjørdi nýggjar íløgur í trý feløg í 2022 og seldi sín partapening í fimm feløgum

Stjóri í Framtak er Ben Arabo (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Árið 2022 hilnaðist samanlagt væl fíggjarliga fyri Framtak, hóast grunnurin mátti staðfesta tap á summum økjum. Avkast á innistandandi í Landsbankanum var negativt við 3,2 milliónum krónum, men hóast hetta vísti roknskapurin ein vinning eftir skatt á 2,9 milliónir krónur, sum svarar til eitt eginpeningsavkast á 4,5 prosent.

Nevndin metir hetta úrslit verða nøktandi, havandi í huga avkastið í kapitalmarknaðunum fyri 2022 og tær avbjóðingar, vinnan hevur havt í árinum við høgari inflatión.

Eginognin í Framtak var 65,1 milliónir krónur við ársenda 2022, og fíggjarstøðan javnvigaði við 103,4 milliónum krónum.

Framtak ynskir framhaldandi ein virknan leiklut í føroyskum vinnulívi, bæði við at menna nýggjar verkætlanir eins og at styrkja innovativ feløg við góðum vakstrar-møguleikum.

Framtak hevur sum mál, at gera íløgur og veita lán fyri á leið 10 milliónir um árið við einum avkasti omanfyri 10 prosent.

Um Framtak

Framtak er ein sjálvstøðugur vinnurekandi grunnur, sum ger íløgur í bæði nýggjar fyritøkur og eldri fyritøkur, sum ganga nýggjar leiðir, víðka um ella umskipa virksemið. Eisini ger Framtak íløgur í einstakar verkætlanir. Talan skal verða um nýggjan kapital.

Framtak vil virka sum ígongdsetari og viðspælari hjá føroyskari vinnu. Málið er at vera við at byggja upp, og so selja, tá íløgan hevur givið nøktandi avkast.

Framtak kann tekna partapening og veita ábyrgdarlán.

Stjóri í Framtak er Ben Arabo. Í nevndini sita Christian Danielsen, formaður, Rúnar Reistrup, næstformaður, Kristine Ellingsgaard, Guðrið Højgaard og Marita Rasmussen.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. juni 2023

Nú fær Hoyvík egnan valstað

Landsstýrismaðurin við lógarmálum hevur góðkent umbøn frá Tórshavnar kommunu um at skipa Hoyvík sum egið valstað og at niðurleggja valstaðið úti í Hesti. Hetta fer sambært Tórshavnar kommunu at minka um veljarafjøldina til valstaðið á Hálsi í Havn við umleið 25 prosentum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Landsstýrismaðurin við lógarmálum hevur góðkent umbøn frá Tórshavnar kommunu um at skipa Hoyvík sum egið valstað og at niðurleggja valstaðið úti í Hesti.

Tórshavnar kommuna hevur sent Løgmálaráðnum umbøn um loyvi at skipa Hoyvík sum egið valstað. Tórshavnar kommuna greiðir frá, at hetta fer at minka um veljarafjøldina til valstaðið á Hálsi í Havn við umleið 25 prosentum.

Hestur er í dag valstaður. Veljarar í Hesti og Koltri velja í Hesti. Tórshavnar kommuna hevur, á staðbundnum fundi við nevndina fyri Hest, avtalað at niðurleggja Hest sum valstað, soleiðis at fólkið í Hesti og Koltri frameftir velja í Tórshavn. Avtalað varð eisini, at Tórshavnar kommuna ístaðin bindur seg til at fara út í Hest tvær ferðir til brævatkvøðu. Fólk í Koltri søgdu seg heldur vilja atkvøða í Havn, tí tað er lættari enn at sigla út í Hest.

Fyrireikingararbeiðið er farið í gongd. Indenrigs- og Sundhedsministeriet er kunnað um ætlaðu broytingina og hevur svarað, at tey eisini fara at gera somu broyting, soleiðis at valstøðini í báðum lógumum – lóg um val til Løgtingið og lov om folketingsvalg på Færøerne – verða tey somu.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. juni 2023

Tvey lótu lív í ferðsluni hetta seinasta árið

Sunnudagin 2. juli er minningardagur teirra deyðu í ferðsluni

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Sunnudagin 2. juli er minningardagur teirra deyðu í ferðsluni. Hetta er dagurin, har vit steðga á og minnast tey, sum doyðu í ferðsluni og tey, sum liva við missinum.

Endamálið við tiltakinum er at fyribyrgja og fáa okkum øll at steðga á eina løtu og hugsa um hesi álvarsomu viðurskifti, sum henda so nær okkum, men sum vit ofta kortini eru skjót at gloyma.

Minningardagur teirra deyðu í ferðsluni er altíð fyrsta sunnudag í juli. Í kirkjum og samkomum verður evnið stundum tikið upp hendan dag.

Tiltakið er stuðlað av Ráðnum fyri Ferðslutrygd, fyritøkum og einstaklingum. Tað var Ingi Gunnarsson, sum fyrstu ferð í 2000 tók stig til at leggja út blómutyssi fyri á stillføran hátt at minnast tey, ið lótu lív á føroysku vegunum. Hann samskipar framhaldandi tiltakið í samstarvi við sjálvbodna arbeiðsmegi.

Tvey hava lætið lív síðan seinasta minningardag

Eftir fleiri ár við søguliga lágum deyðstølum í ferðsluni, harav tvey ár við ongari deyðsvanlukku, er rákið nú tíverri eitt annað. Í 2022 lótu tvey fólk lív í føroysku ferðsluni.

Í august andaðist ein 75 ára gamal maður, eftir at hann varð ákoyrdur við ein gonguteig á J. Paturssonar gøtu í Havn, og í november andaðist ein 19 ára gamal maður í bilvanlukku við Áir, tá bilur hansara rendi saman við mótkoyrandi bili.

Tvær deyðsvanlukkur í ferðsluni eru tvær ov nógvar. Tað er ein samfelagsligur missur, men nógvar ferðir meiri enn tað er tað ein menniskjaligur missur og vit hava samkenslu við teimum avvarandi.

Í alt eru 292 fólk deyð í ferðsluni í Føroyum, síðani fyrsta ferðsluvanlukkan kravdi eitt mannalív í 1928.

Seinnu árini hevur verið alt longri millum álvarsligu ferðsluvanlukkurnar og talið á teimum, sum doyggja í ferðsluni og hetta er at fegnast um. Men talið á ferðsluóhappum við fólkaskaða tykist ikki at vika seg. Í 2022 skrásetti politiið 33 ferðsluóhapp við fólkaskaða. Tey síðstu 10 árini hevur hetta talið ligið um 30-35. Um aldarskiftið var hetta talið annars tvífalt so stórt, men tað hendi ein stór broyting til tað betra, millum annað tá promillumarkið varð broytt. Men síðani hevur talið av ferðsluóhappum við fólkaskaða verið á leið tað sama á hvørjum ári.

0-hugsjónin sigur tó, at ongin skal doyggja ella fáa varandi mein í ferðsluni í Føroyum. Tí má annað og meira til, fyri at fáa talið á óhappum við fólkaskaða enn longur niður.

Í mong ár hevur Ráðið fyri Ferðslutrygd víst á, tørvin á skaðakanning í Føroyum. Hetta fyri at fáa neyðuga vitan um álvarsligar ferðsluvanlukkur. Hví tær hendu og hvussu líknandi vanlukkur kunnu fyribyrgjast framyvir. Og ljósari tíðir tykjast vera fyri framman, tí nú verður skaðanevnd loksins sett í verk í Føroyum. Tað er ein virðiligur máti at læra av vanlukkuligu hendingunum, sum tykjast so óneyðugar og meiningsleysar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. juni 2023

Betri Banki hækkar inn- og útlánsrenturnar

Fyri bæði privat- og vinnukundar hækka inn- og útlánsrenturnar við upp til 0,25 prosentstigum. Broytingarnar koma í gildi 15. august

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í undanfarnu viku hækkaðu Evropeiski Miðbankin og Danski Tjóðbankin enn einaferð leiðandi rentuna. Hesaferð er rentan hækkað við 0,25 prosentum.

Rentuhækkingarnar hava við sær, at Betri Banki eisini hækkar inn- og útlánsrenturnar.

Fyri bæði privat- og vinnukundar hækka inn- og útlánsrenturnar við upp til 0,25 prosentstigum.

Broytingarnar koma í gildi 15. august.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. juni 2023

Fara undir Tjørnuvíkstunnilin tá liðugt er at bora til Dals

Mælt verður til at sunnari tunnilsmunnin verður við Marmaskallará norðan fyri Haldórsvík. Hiðani er 2,5 kilometrar til Tjørnuvíkar

Her á leið er ætlanin at tunnilin til Tjørnuvíkar skal byrja (Mynd: Google)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tá tunnilstoymið hjá Landsverki er liðugt við at bora tunnilin til Dals, er ætlanin at senda tað norðurðureftir, og seta á komandi tunnilin til Tjørnuvíkar.

Tað sigur Dennis Holm, landsstýrismaður við samferðslumálum, í skrivligum svari til Kim Durhuus, tingmann, ið hevur sett nakrar spurningar viðvíkjandi ætlaða tunnlinum til Tjørnuvíkar.

Dennis Holm greiðir í svarinum frá, at eitt sokallað jarðfrøðiligt kjarnuhol varð borað fyri 20 árum síðani fyri at kanna jarðfrøðina. Henda boring varð gjørt við Marmaskallará, norðan fyri Haldórsvík.

Í summar er ætlanin at gera eina slíka boring afturat í Tjørnuvík, soleiðis at báðar síður av tunlinum verða kannaðar.

Viðvíkjandi linjuføringini verður tosað um tveir møguleikar. Ein styttri tunnil uppá 1,36 kilometrar frá Brúnaskarði, og ein longri tunnilsloysn frá Marmaskallará. Báðar linjurnar koma út inni í dalinum í Tjørnuvík.  Landsverk mælir til at velja ta longru loysnina, ið er ein umleið 2,5 kilometra langur tunnil, skrivar Dennis Holm í svarinum og leggur afturat:

- Hetta er serliga tí, at vegurin millum Marmaskallará og Brúnaskarð er vánaligur. Tað er so bratt niðurfyri á vegastrekkinum, at ivasamt er, um tað ber til at betra vegin, soleiðis at hann verður á nøktandi støði. Ætlanin er at fyrireika tunnilin til Tjørnuvíkar, so klárt er at byrja uppá hann, tá ið arbeiðið við Dalstunlinum er liðugt.  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. juni 2023

456.590 fólk ferðaðust til og úr Føroyum í 2022

2019 er framvegis árið við flest ferðafólkum í Føroyum - okkurt bendir á, at tað helst verða fleiri í ár

Næstan 55.000 fólk ferðaðust sjóvegis til og úr Føroyum í fjør (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

456.590 fólk ferðaðust tilsamans til og úr Føroyum í fjør.

Hetta eru nógv, men tó ikki líka nógv sum í 2019, sum er tað árið higartil, har flest fólk hava ferðast til og úr Føroyum, nevniliga 472.877 fólk. Tað vísir ein uppgerð yvir ferðafólkaflutning, sum Hagstovan júst hevur almannakunngjørt.

401.618 fólk ferðaðust flogvegis og 54.972 sjóvegis.

Sum sæst á talvuni, so eru tølini fyri bæði 2019 og 2022 nær við at røkka hálvu milliónini. Spennandi er sjálvandi, um hetta tal verður rokkið í ár.

Okkurt bendir á, at tað kanska fer at eydnast, ella í hvussu so er koma enn tættari teimum 500.000.

Vága floghavn ger leypandi hagtøl fyri tey, ið ferðast umvegis flogvøllin. Tølini til og við mai vísa, at tað er ein lítil vøkstur í ferðafólkatalinum teir fyrstu fimm mánaðirnar í ár í mun til 2019 – tað hava ferðast 3.657 fólk fleiri higartil í ár.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. juni 2023

Vága Floghavn 60 ár

Í sambandi við, at 60 ár eru liðin, síðan farið varð undir regluliga flogferðslu, bjóðar Vága Floghavn til hátíðarhald á Giljanesi í dag

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í sambandi við, at 60 ár nú eru liðin, síðan farið varð undir regluliga flogferðslu, bjóðar Vága Floghavn til hátíðarhald í dag, leygardagin 1. juli.

Hátíðarhaldið verður frá klokkan 10 til 14 í høllini á Giljanesi.

Á skránni verður forkunnug framsýning við eldri myndum, flogvallarúterð og -búnum at síggja. Eisini verður ein filmur um Vága Floghavn vístur.

Jóan Pauli Joensen, fólkalívsfrøðingur, fer at hugleiða um ávirkanina, flogvøllurin hevur havt á nærumhvørvið.

Kaffi og køka og okkurt til børnini verður at fáa, skrivar Vága Floghavn í tíðindaskrivi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. juni 2023

Starvsfólkatrotið eigur ikki at vera so stórt

Soleiðis sigur formaðurin í Pedagogfelagnum um starvsfólkatrotið á dagstovnaøkinum

 

SkrivaÐ:

Hildur Egilsdóttir

- Um arbeiðsumstøðurnar og arbeiðsdagurin vórðu skipað øðrvísi, er sannlíkt at fleiri høvdu ynskt og fingið arbeitt ein hægri arbeiðsbrøk. Harvið minkar tørvurin á starvsfólkum, og harvið minkar starvsfólkatrotið, sigur Jógvan Philbrow, formaður í Pedagogfelagnum.

Tað er serliga í juni og juli, at starvsfólkatrotið í dagstovnunum er stórt. Hetta sæst eisini aftur í starvslýsingunum, sum eru at síggja.

Jógvan Philbrow, formaður í Pedagogfelagnum, vísir á, at hetta serliga er talan um parttíðarstørv, sum vanliga eru áleið 30 tímar um vikuna. Og júst hetta er ein trupulleiki. Á heimasíðuni hjá Pedagogfelagnum vísir formaðurin á, at hetta merkir, at inntøkan hjá viðkomandi er 25 prosent verri og harvið eisini eftirlønin.

- At arbeiðsgevarin kann liva við, at bert seta fólk í 75 prosent størv er mær ein gáta. Serliga tá hugsað verður um, at starvfólkatrot er nærum allastaðni. Harvið lækkar tænastustøðið. Tað sigur Jógvan Philbrow í greinini á heimasíðuni hjá Pedagogfelagnum.

Formaðurin vísir á, at ein av størstu trupulleikunum er, at arbeiðsgevarar ikki megna at skipa ein gerandisdag á tann hátt, at fólk kunnu arbeiða fulla tíð.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. juni 2023

209 universitetsprógv frá Setrinum í ár

Prógvhandan var í Norðurlandahúsinum síðsta fríggjadag. 153 fingu bachelorprógv, 27 masterprógv, sjey ph.d-prógv og 22 fingu prógv í hjánámi og øðrum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hetta seinasta árið hava 209 kvinnur og menn staðið prógv frá Fróðskaparsetri Føroya. 153 hava fingið bachelorprógv, 27 masterprógv, sjey ph.d-prógv og 22 hava fingið prógv í hjánámi og øðrum.

Fríggjadagin var Norðurlandahúsið hátíðarligur karmur um ársins prógvhandan, og høllin har var stúgvandi full av nýútbúnum akademikarum og næstringum teirra.

Tá Martin Tvede Zachariasen, rektari, hevði boðið øllum vælkomnum, segði hann m.a.:

- Eg tori at lova tykkum, at tað ikki er torført hjá tykkum at fáa arbeiði við einum prógvi frá Fróðskaparsetrinum. Nærum øll útbúgvin á Setrinum eru í lestrarviðkomandi starvi ella eru farin undir víðari lestur. Á summum økjum mangla vit útbúgvið fólk í Føroyum, t.d. námsfrøðingar, sjúkrarøktafrøðingar og KT-frøðingar. Her kunnu tit fara beint frá seinastu próvtøkuni í fast starv. Á øðrum økjum kann tað taka eitt sindur longri at fáa fast starv, men brúk er fyri tykkum øllum!

Uppgerðin úr próvbókini á Setrinum vísir, at 42 nýggir námsfrøðingar eru útbúnir hetta seinasta árið, 34 sjúkrarøktarfrøðingar og 10 KT-verkfrøðingar, umframt øll hini mongu, sum nú eisini hava fingið universitetsprógv frá Náttúruvísindadeildini, Føroyamálsdeildini, Søgu- og samfelagsdeildini, Deildini fyri heilsu- og sjúkrarøktarvísindi og Námsvísindadeildini.

Á tiltakinum hildu Heðin Mortensen, borgarstjóri, Helma Maria Tróndheim, nýggjur ph.d-ari og Djóni Nolsøe Joensen, landsstýrismaður, røðu. Eisini spældu Sigmund V. P. Zacariassen og Karl Andrias Stórá, sum báðir lesa tónlist á Setrinum, tvey løg.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. juni 2023

Prógvhandan á Sjónámi

Síðsta hósdag fingu seks skipsatstøðarar og níggju skiparar prógv

Skipsatstøðarar (Mynd: Sjónám)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Hósdagin 22. juni var prógvhandan á Sjónámi í Klaksvík, har seks skipsatstøðarar og níggju skiparar fingu prógv.

Skipsatstøðarar

Fv: Bjarti Samson Vang, Poul Hammer, Ragnar Khaliqi, Ester Maria Fonsdal Mikkelsen, Jonatan Sjúrðason Kass, Ólavur Benjamin Martin Joensen.

Hesir kunnu eftir ávísa siglingartíð søkja vinnubræv sum fulltiknir skipsastsøðarar.

Virðislønir til skipsaststøðarar vóru latnar av Fiskimannafelagnum. Fyri besta úrslit fekk Bjarti Samson Vang ein Apple ipad, og fyri gott úrslit fekk Ólavur Benjamin Martin Joensen eitt Faroe Time lummaur.

Besti kammeratur, valdur av næmingum, gjørdist Ragnar Khaliqi, ið fekk ein Sailor kikara frá Sjónámi.

Skiparar

Ovara rað fv. Rói Dalsá Olsen, Fríði Magnusson Carlsson, Hildar Akursmørk, Eivindur D. Ó. Sørensen. Niðara rað fv. Sigmundur Annfinsson Ellingsgaard, Mortan Rasmussen, Birgir Poulsen, Daniel Eysturdal, Andru Poulsen

Fyri besta úrslit fekk Birgir Poulsen ein Mont Blanc fyllipenn frá Skipara & Navigatørfelagnum, og fyri gott úrslit fekk Hildar Akursmørk eitt ur frá Noroya Sparikassa.

Besti kammeratur, valdur av næmingum, gjørdist Mortan Rasmussen, ið fekk eina klokku við barometur frá Christian í Grótinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. juni 2023

Skjølini hjá Føroya Fiskimannafelagi undir trygga lon

Verða nú flutt til Suðuroyar har tey skulu vera í varðveitslu hjá Tvøroyrar Skjalasavni saman við øðrum søguligum fakfelagsskjølum

Jan Højgaard, formaður í Føroya Fiskimannafelag, og Kári Jespersen frá Tvøroyrar skjalasavni (Mynd: Fiskimannafelagið)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Nevndin í Føroya Fiskimannafelagi samtykti herfyri, at skjalagoymsla felagsins skal skrásetast og fáast í trygga varðveitslu. Skjalagoymslan er rúgvusmikil og hevur eitt søguligt virði, sum er ein partur av fakfelagssøguni og Føroya søgu.

Millum skjølini eru eisini tey allarelstu – tey eru frá 1910, árið fyri stovningarár felagsins. Allar gerðabøkurnar hjá Føroya Fiskimannafelagi eru til taks eins og hópur av avrokningum, manningarlistum og samskifti við limir, samstarvsfelagar og myndugleikar.

Higartil hevur skjalagoymslan verið í hølum uttan nakra brandtrygd.

Í vikuni skrivaðu formaður felagsins, Jan Højgaard, og Kári Jespersen frá Tvøroyrar Skjalasavni undir avtalu um, at Tvøroyrar Skjalasavn skal taka sær av skjølunum í framtíðini.

- Tað eru fleiri fyrimunir við hesum, men serliga ein er eyðsýndur, nú verða hesi skjøl varðveitt saman við fleiri øðrum fakfelagsskjølum, sum Tvøroyrar Skjalasavn hevur fingið frammanundan í sína goymslu, sigur Jan Højgaard.

- Sostatt kunnu vit vænta, at skjølini nú verða lættari atkomulig hjá granskarum, ið sjálvandi eru tey, sum hava størstan áhuga í júst slíkum skjølum”, legg formaðurin í Føroya Fiskimannafelagi afturat.

Sera nógv tilfar er longu flutt suður, og seinasti parturin fer avstað í næstu viku.

Við hesi avtalu er søgan hjá Føroya Fiskimannafelag savnað í einum tryggum stað og komin í kønar hendur, sum skráseta øll skjøl, soleiðis at fólk fáa lættari atgeingi og kunnu gera viðkomandi skjalarannsóknir.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. juni 2023

Rógvi fer ikki aftur í borgarstjórasessin

Eiði kommuna skal velja annan borgarstjóra tað, sum er eftir av hesum valskeiðinum

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Rógvi Egilstoft takkar nú fyri seg sum borgarstjóri í Eiðis kommunu. 1. februar fór sandavágsmaðurin og kendi ítróttamaðurin innan bæði fótbólt og talv í barsilsfarloyvi, men nú boðar hann frá, at hann ikki tekur við aftur borgarstjórastarvinum.

Meðan Rógvi Egilstoft hevur verið í barsilsfarloyvi, hevur Annsy Høghamar verið virkandi borgarstjóri.

Heimasíðan hjá Eiðis kommunu endurgav týsdagin eina heilsan frá Rógva Egilstoft har hann eisini grundgevur fyri síni avgerð:

- Eftir at hava verið í barsil í eina tíð, havi eg hugsað nógv um, hvussu eg skal gera síðsta hálvtannað árið av borgarstjórasetanini. Privat viðurskifti gera, at eg verði nógv uttanlands hesa tíðina. Hetta, og onnur viðskifti gera, at eg ikki klári at røkja starvið, so væl, sum starvið hevur uppiborið, skrivar hann millum annað.

Les alt skrivið her  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. juni 2023

Svenning av Lofti ísraelskur heiðurskonsul í Føroyum

Týsdagin var hátíðarløta á ísraelsku sendistovuni í Keypmannahavn, har íraelski sendiharrin útnevndi Svenning av Lofti til heiðurskonsul

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Á hátíðarløtu á ísraelsku sendistovuni í Keypmannahavn týsdagin útnevndi ísraelski sendiharrin í Danmark, David Akov, Svenning av Lofti til heiðurskonsul Ísraels í Føroyum.

Hetta er fyrstu ferð, at ísraelska sendistovan útnevnir ein heiðurskonsul.

Svenning hevur skipað fyri ferðum og verið ferðaleiðari hjá føroyingum á ísraelsferðum síðani 1977, og hevur hann ferðast hagar umleið fimmti ferðir. Í mai 2007 varð Svenning heiðraður av ísraelska ferðamálaráðnum, fyri tá at hava ferðast við føroyingum til Ísraels í 30 ár.

Svenning var eisini við til at stovna Vinafelagið Føroyar Ísrael, har hann í fleiri ár var nevndarlimur og formaður.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. juni 2023

Áheitan frá løgregluni: Vís góðan atburð á netinum

Føroya Politi fær av og á fráboðanir um hóttanir á netinum

 

SkrivaÐ:

Innsent

Føroya Politi og Dátueftirlitið uppliva tíðum, at tónin á netinum er í so harður og atburðurin í so ljótur. 

Fyri at fyribyrgja lógarbrot og sum fortalarar fyri góðum atburði og góða tónanum á netinum, vilja Føroya Politi og Dátueftirlitið minna á, at tað er týdningarmikið at hava fyrilit fyri øðrum og vísa sama góða atburð á netinum, sum vit leggja okkum eftir í vanliga lívinum.

Føroya Politi fær av og á fráboðanir um hóttanir á netinum og vil minna borgarar á at vanda sær um málið og ikki at missa tamarhaldið, tá ið sitið verður við skíggjan.

Á Dátueftirlitinum koma javnan fráboðanir frá borgarum, ið kenna seg útstillaðar ella ærumeiddar vegna óynsktar myndir á netinum.

Føroya Politi og Dátueftirlitið vilja við hesum minna á, at dátuverndarlóg og revsilóg eru eisini galdandi, tá tú ferðast á netinum. Vit heita á øll um at hava ein góðan og siðiligan atburð - eisini á netinum. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. juni 2023

14 verkætlanir fingið miðlastuðul í 2023

Tilsamans vórðu 57 umsóknir latnar inn, og seks miðlar fingu stuðul til tilsamans 14 verkætlanir

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Miðlastuðulsnevndin hevur á fundi 20. juni tikið endaliga avgerð um at játta seks miðlum stuðul til 14 miðlaverkætlanir í 2023.

Tilsamans vórðu 57 umsóknir latnar inn.

Umsóknirnar eru mettar út frá journalistiskari dygd og samfelagsligum virði. Bara miðlar, ið hava ein ábyrgdarhavandi redaktør, og sum fevna um eitt breitt evnisøki og hava ein regluligan tíðindastreym, kunnu søkja um miðlastuðul.

Miðlastuðulsnevndin hevur ítøkiliga lagt dent á trý parametur í viðgerðini: Innihald/hugskot, kostnað og útbúgving/royndir hjá viðkomandi journalisti ella toymi. Grundað á hesi viðurskifti og endamálið við miðlastuðulslógini annars, hevur nevndin gjørt eina heildarmeting av øllum innkomnu umsóknunum.

Mannagongdin er tann, at helvtin av upphæddini, sum er játtað, verður útgoldin í sambandi við játtanina, meðan hin helvtin verður rindað, tá ið framleiðslan er liðug.

2 milliónir krónur eru settar av á fíggjarlógini fyri 2023. 70 prosent av hesum, tað er 1,4 milliónir krónur, eru oyramerktar til miðlastuðul til verkætlanir.

600.000 krónur eru oyramerktar til skjalprógvaðar lønarútreiðslur fyri undanfarna roknskaparár. Freistin fyri at søkja miðlastuðul til rakstur er 22. august.

Hesar verkætlanir hava fingið stuðul í 2023:

Sosialurin: Vitjan á smáplássum, 200.000 krónur
Sosialurin: Ummæli av bókmentum v.m., 103.000 krónur
Sosialurin: Oyggjaleikir 2023, 70.200 krónur
Sosialurin: Hvussu hava barnafamiljurnar tað í Føroyum, 79.200 krónur
Portal.fo: Føroyar á grønum vegamóti, 115.000 krónur
Sosialurin: Flóttafólk, 66.000 krónur
Spf. 01.01.14 (miðlar.fo): Poddvarp um virðisøking, 89.761,54 krónur
Spf. 01.01.14 (miðlar.fo): Føroysk framleiðsla, 48.000 krónur
Eysturoyarportalurin: Politiska sannføringin í Eysturoy, 130.000 krónur
Dimmalætting: Hvørja pensjón skal eg velja, 50.000 krónur
Dimmalætting: Michel, 150.000 krónur
Sosialurin: Ung og miðlar, 71.500 krónur
Sosialurin: Berlin, 77.000 krónur
Blue Faroe Islands: Kvinnur í Sjóvinnuni, 150.000 krónur

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. juni 2023

Triva um gøtuna runt Heygsvatn

Umframt friðin og vakra umhvørvið kunnu fólk í hesum døgum eisini upplivað eitt svanapar við unga á vatninum

(Savnsmynd: Pól Sundskarð)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Ung fólk í Hvalba arbeiða í løtuni við at bøta um gøtuna kring hugnaliga Heygsvatn skamt frá bygdini út móti Fiskieiðinum.

Tað eru nú nøkur ár síðani, at júst ung í arbeiði gjørdu gøtuna, og síðani hava tey einaferð áður bøtt um hana, ella ‘triva um hana’, sum tey skriva á heimasíðuna hjá kommununi. Nú trongdi gøtan so aftur til ábøtur.

Gøtan verður nógv brúkt av fólki at ganga túr og njóta náttúruna og friðin runt vatnið.

Eitt annað áhugavert á Heygsvatni í hesum døgum er, at eitt svanapar við einum unga heldur til á vatninum. Hetta er fyrsti svanaungi, sum fólk vita um í Suðuroynni.

(Myndir: Hvalbiar kommuna) 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. juni 2023

18 norðurlendingar á summarskeiði í føroyskum

Luttakararnir á skeiðnum koma úr Íslandi, Danmark, Noregi, Svøríki og Finnlandi. Tey verða her í næstan fýra vikur

(Mynd: setur.fo)

SkrivaÐ:

Innsent

Aftur í ár skipar Føroyamálsdeildin á Fróðskaparsetri Føroya fyri norðurlendskum summarskeiði í føroyskum máli, kallað Nordkurs

Luttakararnir á skeiðnum eru 18 í tali og koma úr Íslandi, Danmark, Noregi, Svøríki og Finnlandi. Tey verða her í næstan fýra vikur.

Endamálið við skeiðnum er at geva teimum lesandi kunnleika um føroyskt mál og á tann hátt gera tey før fyri at skilja føroyskt og kunna orða seg á føroyskum. 

Eisini er undirvísing í mállæru og framburði, og ymsir fyrilestrar við viðkomandi evnum eru somuleiðis á skránni. Í ár eru fyrilestrar um føroyskar bókmentir, kvæði, málpolitikk, máltøkni, purismu og um enska ávirkan á føroyskt mál. Hesir fyrilestrar gera luttakararnar førar fyri at seta føroyska málið í ein størri norðurlendskan samanhang. 

Sum part av hesum málskeiði fara skeiðsluttakararnir útferðir runt landið, har tey sleppa at royna sínar førleikar og uppliva føroyska mentan og náttúru. 

Skeiðið verður hildið á Føroyamálsdeildini í samstarvi við felagsskapin Nordkurs. Hesin felagsskapur skipar fyri málskeiðum í øllum Norðurlondum, og virkar fyri at stuðla samstarvi millum Norðurlond við at styrkja mál- og mentanarfatan landanna millum. Nordkurs er fíggjað av Norðurlendska ráðharraráðnum. 

Undirvísarar á skeiðnum eru Lena Reinert og Uni Johannesen. Skeiðsábyrgdari og samskipari er Iben Nyholm Debess. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. juni 2023

Fimm starvsfólk á barna- og ungdómsøkinum heiðrað

Farna fríggjamorgun var hugnaløta á barna- og ungdómsdeildini hjá Tórshavnar kommunu

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Farna fríggjamorgun var hugnaløta á barna- og ungdómsdeildini hjá Tórshavnar kommunu, tá fimm starsvfólk, sum hava rundir starvsdagar, vórðu heiðrað.

Heðin Mortensen, borgarstjórin helt røðu fyri hvørjum einstøkum starvsfólki og handaði teimum eina gávu, skrivar Tórshavnar kommuna.

Borgarstjórin segði m.a., at tað er onki sum gleðir ein borgarstjóra meira enn trúgv starvsfólk við longum áramáli í starvinum, tí tað kann bara benda á góðan trivnað, og at starvsfólkini, eftir øllum at døma, eru og hava verið góð við tykkara arbeiði og arbeiðspláss.

Heðin Mortensen vísti á, at tað hevur alstóran týdning, at barna- og ungdómsøkið hevur starvsfólk við drúgvum royndum. Starvsfólk, sum hava havt ymsar og fjølbroyttar arbeiðsuppgávur, og sum hava møtt nógvum avbjóðingum gjøgnum eitt langt arbeiðslív.

At endað takkaði borgarstjórin starvsfólkunum fyri teirra stóra íkast og drúgvu tænastu fyri børnini og foreldrini í kommununi.

Starvsfólkini, sum vórðu heiðrað, eru hesi:

• Maria Johannesen, 25 ára starvsdag
• Edda Hjartvardsdóttir, 20 ára starvsdag
• Jan Mølvad Laursen, 10 ára starvsdag
• Bjarni Beder, 10 ára starvsdag
• Angela Fagranes, 10 ára starvsdag

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. juni 2023

Tvey leiðslustørv sett í fólkaskúlanum

Talan er um ávikavist fyrstalærara í Hósvíkar skúla og einalærara í Haraldssunds skúla. Natalia R. Lydersen og Hansa M. Glerfoss byrja báðar í starvinum 1. august

Natalia R. Lydersen

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Landsstýrismaðurin við barna- og útbúgvingarmálum, Djóni Nolsøe Joensen, setti í farnu viku tvey tíðaravmarkað leiðslustørv í fólkaskúlanum. Talan er um ávikavist fyrstalærara í Hósvíkar skúla og einalærara í Haraldssunds skúla.

Í Hósvíkar skúla er Natalia R. Lydersen sett fyri komandi skúlaár. Hon er 33 ára gomul, og tók læraraprógv á UCN í Aalborg í 2016, umframt at hava tikið onnur viðkomandi skeið. Natalia R. Lydersen hevur starvast sum lærari eftir loknan lestur, og hetta síðsta hálva árið hevur hon starvast sum lærari í parttíðar starvi í Hósvíkar skúla.

Hansa M. Glerfoss

Í Haraldssunds skúla er Hansa M. Glerfoss sett fyri komandi tvey skúlaárini. Hansa M. Glerfoss er 48 ára gomul og tók læraraprógv í 2013, umframt m.a. at hava lokið námsfrøðiliga leiðsluútbúgving.

Hon hevur síðstu tvey árini starvast sum einalærari í Oyndarfjarðar skúla.

Báðar byrja tann 1. august 2023.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. juni 2023

Nýggj gulløl frá OY

Nýggja bryggjaríið í Havn er komið við eini gulløl av góða gamla slagnum 

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Síðani bryggjaríið OY á Hálsi í Havn byrjaði at bryggja fyri gott einum ári síðani, eru fleiri spennandi øl, sum hava lagt seg eftir at nøkta kræsna góman, komnar á marknaðin.

Men ikki fyrr enn nú er ein vanlig gulløl at fáa frá OY. 

Í vikuni varð møguligt at keypa Gullregn í Sjoppini hjá OY á Hálsi, í Rúsunum kring landið og úr kranum á skeinkistøðum, boðar bryggjaríið frá í tíðindaskrivi. 

- Gullregn er ein sokallað ‘golden lager’. Vit hava lagt okkum eftir at bryggja eina vanliga gulløl, sum føroyingum dámar. Talan er um eina øl, sum hevur ein reinan smakk og ikki er ov beisk, hevur tvey sløg av humlu, er silkimjúk og er rund og bleyt, sigur Alesandro Ersettigh, bryggjari á OY. 

Gullregn er ikki fyri børn 

Gullregn er eitt vakurt træ sum veksur væl í Føroyum. Eyðkendu gulldroparnir, sum hanga niður úr trænum, eru hugtakandi vakrir. Men tey, sum eru vaksin upp við gullregni í garðinum, vita, at blóman kann vera vandamikil fyri børn, tí eitt sindur av eitri er í plantunum. Tí verður ofta sagt, at man ikki skal stilla seg undir gullregnið. Gullrúsur skal njótast undir skipaðum umstøðum. 

Gullølin frá OY er heldur ikki fyri børn, men hon er til øll vaksin. Ølin egnar seg væl til festivalar og stevnur, men kann sjálvandi njótast alt árið, skrivar bryggjaríið í tíðindaskrivi.  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. juni 2023

Bátur verður smíðaður í Steigartúni

Nú í hægstu kappróðrartíð hava Sandavágs Bygdarsavn/Sandavágs Fornminnafelag tikið eitt heldur óvanligt stig, nevniliga at smíða bát á Steig í Sandavági – hetta fyri at vísa fólki, hvussu føroyski báturin verður smíðaður

 

SkrivaÐ:

Jan Müller

Frá 1. juli til 15. september verður bátur smíðaður á Steig í Sandavági. Tó verður steðgur í eina viku um ólavsøkumundið. Smíðað verður á fløtuni millum húsini hjá Hergeiri Christiansen og húsini hjá Sandavágs Bygdarsavni/Suðuroyar-Dánjal.

Har plagdi Einar Hentze, bátasmiður, at smíða bátar.

Ætlanin við hesum bæði sjáldsama og spennandi tiltakinum er, at fólk skulu síggja, hvussu bátur varð smíðaður.

Fyrireikararnir av tiltakinum siga, at bátasmíð er gamalt føroyskt handverk og gomul mentan, sum vit eiga at varðveita. Báturin hevði og hevur stóran týdning fyri føroyska samfelagið. Hann varð mest nýttur til útróður, eisini varð hann nýttur til grindarakstur og grindadráp, nótakast, kópaveiðu og fuglaveiðu, at føra fólk, torv, seyð og hoyggj, at fiska gággur og annað.

Terji R. Jakobsen, bátasmiður í Kollafirði, fer at smíða bátin. Hann er dugnaligur bátasmiður, hevur smíðað 50 bátar. Greitt verður frá, meðan smíðað verður, so at fólk fáa at vita, hvussu bátur verður smíðaður.

Sandavágs Bygdarsavn/Sandavágs Fornminnafelag skipar fyri verkætlanini, sum byrjar við almennari móttøku í Sandavági í morgin, sunnudagin, kl. 16. Upprunaliga var ætlanin at tiltakið skuldi vera í dag, men fyrireikararnir hava tikið avgerð um at útseta tað til í morgin.

Á tiltakinum fer Jóan Pauli Joensen, fólkalívsfrøðingur, at hugleiða um føroyska róðrarbátin, Kristina Djurhuus Christiansen, savnsvørður á Tjóðsavninum fer at greiða frá um føroyska bátin á UNESCO listanum og Heini F. Petersen, fyrireikari og rithøvundur, fer at greiða frá um bátasmíð í Sandavági.

Eisini verður felagssangur og eisini fer Sámal Ravnsfjall at framføra nøkur løg.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. juni 2023

Tórshavn stuðlar átta filmum

Gró Studios fær mest - 350.000 krónur til filmsrøðina "Tinganes"

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Í næstum fáa átta føroyskar filmsverkætlanir stívliga eina millión krónur í stuðuli frá Tórshavnar kommunu.

Tórshavnar kommuna skrivar á heimasíðu síni, at í vár fingu filmsfólk møguleika at søkja um stuðul úr nýggjari stuðulsskipan upp á eina millión krónur, ið er oyramerkt filmsvinnu í høvuðsstaðnum.

Heilar 24 umsóknir komu inn, og ein tilmælandi bólkur hevur viðgjørt umsóknirnar og gjørt tilmæli um, at átta av innkomnu filmsverkætlanunum skulu stuðlast í hesum umfarinum.

Tórshavnar kommuna ynskir við skipanini at betra um umstøðurnar hjá teimum, sum fáast við filmsvinnu í høvuðsstaðnum.

Framleiðslan av livandi myndum er størri enn nakrantíð. Eftirspurningurin og marknaðurin eru í vøkstri, og framleiðsla av filmi, sjónvarpsrøðum og øðrum visuellum innihaldi er ein týðandi vinnugrein í nógvum londum. Tórshavnar kommuna ynskir at menna hesa vinnugrein í høvuðsstaðnum.

Livandi myndir á føroyskum eru harumframt við til at styrkja okkara móðurmál og mentan. Við Klippfisk hevur kommunan slóðað vegin, og við stuðulsupphæddini til føroyska filmsvinnu verður farið eitt fet longur.

Vinnunevndin og fíggjarnevndin hava tikið undir við tilmælinum um stuðul í hesum umfarinum, og allir umsøkjarar hava fingið svar.

Tær átta verkætlanir, sum fáa stuðul eru:

• Sendirøðin “Tinganes” – Gro Studios 350.000 kr.
• Spælifilmurin “Eitt sindur um, hvussu vit elska” – Kykmyndir/Jón Hammer 200.000 kr.
• Stuttfilmurin “Faðir mín faðir” – Julia í Kálvalíð 100.000 kr.
• Stuttfilmurin “Líkjast vit” – Gudmund Helmsdal Nielsen 100.000 kr.
• Barnarøðin “Trøllini og Huldugentan” – ÍVF T&H Productions 100.000 kr.
• Stuttfilmurin “VER” – Filmsvirkið/Barbara Lervig 30.000 kr.
• Stuttfilmurin “Ja/nei og restin av vikuni” – Brandur Teitsson 85.000 kr.
• Stuttfilmurin “Allir ljósir einglar” – Andrias Høgenni 35.000 kr.

Ætlanin er, at nýtt umsóknarumfar verður fyrsti í komandi ári. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. juni 2023

BankNordik-savnið keypt seks nýggj listaverk eftir Silju Strøm

Nú eru trý ár liðin av fimm ára avtaluni millum BankNordik og Sjálvsognarstovnin BankNordik-savnið um stuðul til keyp av føroyskari samtíðarlist, og hesi árini hevur savnið ognað sær 32 listaverk frá átta listafólkum, sum tey ikki frammanundan áttu í savninum

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í juni mánaði 2023 ognaði BankNordik-savnið sær seks nýggj listaverk eftir Silju Strøm. Tað skrivar BankNordik-savnið í tíðindaskrivi.

– Nú eru trý ár liðin av fimm ára avtaluni millum BankNordik og Sjálvsognarstovnin BankNordik-savnið um stuðul til keyp av føroyskari samtíðarlist. Við stuðlinum, 450.000 krónur hesi árini, hava vit ognað okkum 32 listaverk frá átta listafólkum, sum vit ikki frammanundan eiga í okkara savni. BankNordik eigur stóra tøkk fyri stuðulin til føroyska nútíðarlist, skrivar BankNordik-savnið.

Silja Strøm er fødd 16. januar 1987 í Keypmannahavn, og er uppvaksin í Vestmanna. Hon hevur nomið sær útbúgving í Skotlandi frá The Glasgow School of Art 2007-2011, BA Hons Fine Art (Painting and Printmaking) og á The Academy of Fine Art, í Wien í Eysturríki 2009-2010.

Hon býr og arbeiðir í London, men vitjar javnan heim til Føroya, har hon arbeiðir og hevur sersýningar. Hon hevur havt fleiri framsýningar bæði úti og heima og hevur verið við til at listprýða nýggju løgreglustøðina í Tórshavn saman við listamanninum Anker Mortensen.

Silja Strøm gongur nýggjar listaligar leiðir eins og fleiri av teimum ungu listafólkunum í Føroyum. Stílurin hjá henni er bæði abstraktur og figurativur, og hon nýtir nógv kroppin sum myndevni, har hon lýsir og viðger viðurskifti millum menniskju, umhvørvi, lutir og annað, sum er rundanum okkum.

Heitini á listaverkunum hjá Silju Strøm hava í sær eina søgu. Onkur teirra vísa til, hvat gongur fyri seg á myndunum á ein neutralan hátt, meðan onnur heiti eru poetisk orðað og hava onkursvegna skaldsligan dám. Í listaverkunum verða soleiðis søgur fortaldar bæði við heitinum og í sjálvari myndini. So tað fer fram ein ørgrynna av hendingum í myndunum.

Listaverkini hjá Silju Strøm eru ljós og hava ein dám av lættleika, sum pastelllitirnir eisini stuðla undir. Litirnir liggja í fleiri løgum og eru tíðum gjøgnumskygdir og skapa rúmd í myndunum. Úrslitið er í stóran mun eitt ljóst ævintýrikent huglag í myndunum, sum avspegla lívsgleði og vón.

Listin hjá Silju Strøm er áhugaverd, men øðrvísi. Tað krevur tol og umhugsni hjá áskoðaranum at sundurskilja og fata, hvat veruliga gongur fyri seg í myndunum; hvat søgurnar hjá Silju Strøm fortelja. Ein spennandi ferð inn í listina hjá einum listafólki, skrivar BankNordik-savnið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. juni 2023

Blandað summarframsýning í Steinprenti

Sýnir fram verk eftir listafólkum, ið hava arbeitt á verkstaðnum hetta farna árið

Fríða Matras Brekku

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Ársins siðbundna summarframsýning í Steinprenti á Skálatrøð í Havn, fevnir sum vant um dygdargóðu listafólkini, ið hava arbeitt prentverkstaðinum hetta farna árið.

Úr ymsum hornum í norðanlondum og her heima, hava vit fingið vitjan, ið hevur borið við sær nýggj sjónarmið, íblástur og ikki minst stimbrandi eldhugan hjá listafólkunum, , sum ger verkstaðin til eitt livandi arbeiðsumhvørvi.

Millum hesi listafólk er Anna Seppälä úr Finnlandi, sum síðan 1998 á ymsan hátt, hevur ríkað føroyska listapallin við litfagra og ekspressiva blómuheimi sínum.

Dansk/norska Nina Kleivan vitjaði fyri fyrstu ferð á Steinprenti, og legði fyri eitt spennandi nýtt samstarv og tær avbjóðingar, ið fylgja við.

Eisini Julie Sass hevur í mong ár eftirhondini gjørt seg sjónligan í Føroyum, har hon fleiri ferð er vend aftur at framsýna í Steinprenti, á Listasavn Føroya og nýligani í Víngarðinum.

Hanni Bjartalíð

Hanni Bjartalíð, ið herfyri fekk trý ára starvsløn úr Mentanargrunni Landsins, fyri síni framúrskarandi listarligu avrik, er komin við nýggjum træðrelieffum úr Helsinki, har hann er búsettur.

Matstovan ROKS, ið lat upp fyrraárið, varð prýdd frá loft til kjallara við verkum eftir Tóroddi Poulsen. Í hesum sambandi hevur hann seinastu tíðina gjørt eina røð av steinprentum, í tráð við hetta konseptið.

Fríða Matras Brekku, ið var við til at seta smiðjuna á stovn í sínari tíð, og Louise Aakerman Nielsen, sum eisini arbeiðir í Steinprenti, eru báðar grafikarar, við drúgvum royndum innan ymsar arbeiðsháttir.

Við á framsýningini eru eisini nýggj steinprent hjá Rannvá Kunoy, ein listakvinna ið alvorliga hevur gjørt vart við seg í altjóða listaheiminum. Undurfulla litevni hon nýtir til málningar sínar, hava vit í fleiri ár gjørt royndir við í litografsku mannagongdini, hvørs fyrstu úrslit nú eru at síggja.

Framsýningin er at síggja bæði í framsýningarhølinum og í steinprentsmiðjuni. 

Tóroddur Poulsen

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. juni 2023

Summarkonsert við Gøtu Kirkju Ungdómskóri

Sunnukvøldið verður árliga summarkonsertin hjá Gøtu Kirkju Ungdómskóri í Gøtu Kirkju

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Sunnukvøldið 2. juli hevur Gøtu Kirkju Ungdómskór sína árligu summarkonsert í Gøtu kirkju.

– Skráin í ár er sera fjølbroytt og krevjandi, men vit halda eisini at hon er sera áhugaverd, skrivar kórið.

Seinni í juli mánaði, sum fyrsta føroyska kórið, skal Gøtu Kirkju Ungdómskór luttaka í meistarabólkinum á OL fyri kór í Suðurkorea - nevnt WCG 2023 (World Choir Games 2023). Til summarkonsertina fer kórið tí at framføra tað, sum tey taka við sær til Suðurkorea.

Konsertin, sum verður klokkan 19.30, er ókeypis, men høvi verður at lata eina gávu til virksemið hjá kórinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. juni 2023

Tórsfest flytur oman á Vágsbotn

Arbeiðið í Havnará ger, at Tórsfest, sum er gamla ólavsøkukonsertin, flytur oman í Vágsbotn. Konsertdagurin verður 22. juli

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Orsakað av arbeiðnum í Havnará, verður Tórsfest í ár flutt oman á Vágsbotn. Hetta er eingin smeitur, tí eftir eitt sera væl eydnað og útselt Voxbotn 2023, liggur væl fyri, at endurtaka systra-tiltakið.

Tórsfest er gamla Ólavsøkukonsertin, sum fyrstu ferð varð fyriskipað úti á Skansanum í 1986. Síðan 2012 hevur Tórshavnar Ítróttarráð fyriskipað Ólavsøkukonsertina, og í 2014 broytti konsertin navn til Tórsfest, og flutti samstundis á Vaglið í Havn.

Skráin er á tremur við góðum tónleikarum, heimstjørnum og lokalum stjørnum, og fyrireikarirnir eru sera spentir til at skapa eina rimmar veitslu og tónleikauppliving, síðsta leygarkvøldið fyri ólavsøku, 22. juli.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. juni 2023

Kavbáturin imploderaði

Kláraði ikki trýstið á ferðini niður móti vrakinum av Titanic

(Mynd: The Canadian Press/AP)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Stórir partar av lítla kavbátinum Titan, sum hvarv undir einum kavi niður á vrakið av Titanic herfyri, eru nú bjargaðir. Tað verður mett, at Titan imploderaði, altso eksploderaði inneftir orsaka av trýstinum í d+ypinum.

Mikudagin vórðu vraklutir lossaðir upp á land í St. John í Newfoundlandi av skipinum Horizon Arctic.

Eftir at hava kanna vraklutirnar er staðfest, at har eisini eru “restir av fólkum” við, verður sagt í eini fráboðan frá amerikansku sjóverjuni. Nú skulu amerikanskir læknar kanna restirnar.

Hóast tað verður hildið, at Titan imploderaði, so kunnu lutirnir geva eitt innlit í, hvat tað var, sum hendi, tá teir fimm persónarnir umborð doyðu.

Nógv er eftir at kanna áðrenn staðfestast kann hvat orsøkin var til vanlukkuna og hvat gerast kann fyri at slíkt ikki skal henda aftur, sigur Jason Neubauer, skipari hjá amerikansku sjóverjuni.

Amerikanska samveldisløgreglan, FBI, verður við, nú vraklutirnir verða kannaðir. 

Menninir, sum sjólótust við Titan eru, ovast frá vinstru: Paul-Henri Nargeolet, Stockton Rush og Hamish Harding, og niðjast feðgarnir Suleman Dawood og Shahzada Dawood

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. juni 2023

Pathfinder-útskjótingin verður næsta ár

Framvegis er ætlanin at fyrsta útskjótingin úr Hetlandi skal vera í heyst

Útskjótingarstøðin hjá SaxaVord Spacecenter á Lamba Ness uttast í landnyðringshorninum í Hetlandi er um at vera klár (Mynd: Shetnews)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tað verður í 2024, at fyrsta útskjótingin av eini Pathfinder-rakett hjá Lockheed Martin og ABL verður send út frá Unst í Hetlandi.

Tað boðaði SaxaVord Spaceport í Hetlandi frá í síðstu viku. Harvið verður útsendingin útskotin enn einaferð. Upprunaliga varð tosað um, at útskjótingin kundi fara fram longu í 2022.

Tað var í 2020, at Lockheed Martin boðaði frá, at tey fóru at brúka Unst í Hetlandi sum útskjótingarstøð ístaðin fyri Sutherland í Skotlandi.

Men hóast henda útsendingin nú er seinkað, so ávirkar tað ikki hinar ætlanirnar fyri í ár. Tað er framvegis ætlanin, at fyrsta rakettútskjótingin skal henda seinni í ár.

Tað verður ein sokallað 'suborbital' útsending – altso ein rakett, sum ikki verður skotin út í ringrás um jørðina, eins og ætlanin er við Pathfinder-verkætlanini, men um eina, sum ikki fer so langt út, skrivar Shetnews. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. juni 2023

Minningarorð um Hans Jákup Simonsen

Vit í Reyða Krossi drýpa høvur, nú vit fingu boðini, at ein av okkara trúgvu og sera dugnaligu stuðlum Hans Jákup Simonsen var farin um sýn jóansøkudag

 

SkrivaÐ:

Minningarorð / Jóannes Eidesgaard, formaður í Reyða Krossi Føroya

Vit í Reyða Krossi drýpa høvur, nú vit fingu boðini, at ein av okkara trúgvu og sera dugnaligu stuðlum Hans Jákup Simonsen var farin um sýn jóansøkudag.

Hans Jákup Simonsen var føddur 29. jan. 1948 og var sostatt 75 ár, nú fjørðurin var rógvin. Hann vaks upp á Heygsbreyt í Havn, men búsettist hann og konan Poula á Signabø. Tey fingu trý børn saman, Jákup, Annie og Marionnu, sum øll búgva í Danmark. Hansara lívsstarv var at virka sum narkosulækni á Landssjúkrahúsinum.

Vit í Reyða Krossi minnast fyrst og fremst Hans Jákup fyri hansara stóra arbeiði sum sjálvboðin og nevndarlimur í Reyða Krossi. So seint sum tveir dagar fyri, at hann andaðist, sótu vit á fundi í nevndini. Hann var tá, sum altíð, postivur og konstruktivur og kom við góðum ráðum. Vit onnur kendu okkum trygg at hava Hans Jákup við okkara lið, tí hann hevði virðismikla vitan. Tað fer veruliga at merkjast, nú hann ikki longur situr við borðið.

Tað vóru serliga innan tvey virksemisøki, at vit onnur nutu væl av hansara førleikum. Annað var fyrstuhjálpartænastan og hitt var samarittartænastan.

Tað var so hugaligt at síggja hansara eldhuga, tá nýggja føroyska Fyrstuhjálparbókin skuldi skrivast. Hann kom við fakliga væl grundaðum sjónarmiðum um broytingar, sum eisini danir hava tikið til sín. Hansara grundhugsan var alla tíðina, at fyrstahjálpin skuldi byggja á nýggjastu vitanina, og at tað sjálvandi skuldi undirvísast við føroyskari lærubók.

Sama eldhuga hevði Hans Jákup eisini fyri samarittunum. Sum tann nevndarlimurin, sum hevði best innlit í fakliga arbeiðið hjá samarittunum, so var tað eisini ein sjálvfylgja, at hann átók sær henda partin av nevndararbeiðinum, og soleiðis virkaði hann sum liðlækni. Hann undirstrikaði ferð aftan á ferð, hvussu týdningarmikið arbeiðið, sum samarittarnir gera eitt nú á stevnum, festivalur o.l., er. Og hetta hava eisini myndugleikarnir ásanna, eitt nú løgreglan.

Tað mest áhugaverda við Hans Jákupi var málið um at gera viðurskiftini betur. Eitt nú mælti hann til broytingar í mannagongdum hjá samarittunum, sum hava ført til, at eisini danir nú endurskoða sínar mannagongdir. Hann greiddi okkum frá um eina broytta mannagongd hjá samarittunum á okkara seinasta nevndarfundi saman tórsdagin í seinastu viku. Hetta var eitt øki, sum upptók hann nógv, og tað var so týðiligt fyri okkum onnur, at hetta brendi hann veruliga fyri.

Tá ein arbeiðir í einum hjálparfelagsskapi sum Reyði Krossur, so er hetta sjálvsagt eitt serligt umhvørvi. Vit eru øll sjálvboðin, og tí er eisini virðingin okkara millum serlig. Vit geva øll nakað av okkum sjálvum fyri eina góða søk, og tí er virðingin fyri hvørjum øðrum eisini merkt av, at vit øll eru á jøvnum føti. Uttan mun til, hvar vit áður hava arbeitt, so eru vit eins, tá vit virka í Reyða Krossi. Hesar eginleikar livdi Hans Jákup væl og virðiliga upp til, og tí var hann eisini væl lýddur millum øll onnur í felagsskapinum.

Tað verður tómligt næstu ferð vit møtast til fundar, tí eingin væl upplagdur Hans Jákup er har. Men eisini samarittar og fyrstuhjálparinstruktørar og mong onnur í Reyða Krossi fara sjálvandi at sakna henda blídliga og trúgva mannin.

Men okkara saknur kann ikki samanberast við tann sakn, sum tit hansara nærmastu kenna í hesum døgum. Vit senda tykkum okkara hjartaligastu samkenslukvøður.

Við hesum orðum lýsa vit í Reyða Krossi frið yvir minnið um Hans Jákup Simonsen.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. juni 2023

Minningarorð um Povl Skårup

Her í Føroyum er Povl Skårup kendur sum versonur Heðin Brú og eldhugaður fransktlærari í Hoydølum eitt skifti í 1960-árunum

Abbi Povl var prestur í Grønlandi, og her er Povl saman við børnunum, Susanne og Terkel, farin aftur á slóðina hjá abbanum har (Foto: privatmynd)

SkrivaÐ:

Minningarorð / Malan Marnersdóttir

Povl Skårup, lektari í fronskum, andaðist herfyri 87 ára gamal. Her í Føroyum er hann kendur sum eldhugaður fransktlærari í Hoydølum eitt skifti í 1960-árunum. Í 1964 gav hann út eina bók um danska málfrøðingin Rasmus Rask, ið hevði stóran týdning fyri akademiska áhuganum fyri føroyskum fyrst í 19. øld.

Saman við konu síni Gunnvá, ið var dóttir Kathrinu Malenu og Hans Jacob Jacobsen, betur kendur sum Heðin Brú, umsetti hann skaldsøguna Feðgar á ferð eftir verfaðirin til danskt. Á donskum ber skaldsøgan heitið Fattigmands ære (1962) og hon gjørdi, at bókin var týdd víðari til onnur mál. Tað sama hendi við Glansbílætasamlarunum og Brahmadellunum eftir Jóanes Nielsen, har tann fyrra er týdd til franskt og tann seinna til týskt.

Povl umsetti eisini føroyskar stuttsøgur, ið komu út í savninum Færøske fortællinger, 1968. Hann umsetti eisini Burtur eftir Bergtóru Hansuardóttur, sum kom út í 2017 við heitinum Færingerne.

Áhugin fyri føroyskum og arbeiðið at miðla føroyskan nútíðar­skaldskap til størri lesararskarar var frammíhjá. Høvuðsstarv hansara var á Romansku deildini á universitetinum í Århus, har hann undirvísti í fronskum. Eg var so heppin at hava hann í franskari mállæru. Hann skrivaði greinir og bøkur um morfologiina í gomlum fronskum Morphologie synchronique de l’ancien français (1994) og um orð, sagnorðabendingar og bókmentaligar figurar í provançalskum og occitanskum skaldskapi.

Povl skrivaði mangan í Fróðskaparritum. Í 1961 var ein gren um føroysk orð í fronskum. Eitt nú imbrimil, sum var navnið á havgásini á døgum Lucas Debesar, eitur á modernaðum fronskum ‘imbrin’ (gomlum fronskum ‘imbrim’), í minsta lagi í fuglafrøðini. Franska fugla­navnið ‘eider’ er úr Føroyum, men ikki úr føroyskum, sigur Povl, men seinni liður í ‘globicéphale grinde’ fyri grindhval er beinleiðis úr føroyskum. Í 1970 skrivaði hann aftur um føroysk fuglanøvn í franskari fuglafrøði, og í 1964 lýsir Povl sambandið millum føroyska orðið ‘fliða’ og normanniska ‘flie’, fyri skál o.t. Í Fróðskaparritum 2009 viðger hann víðagitnu lýsingina hjá Dicuil frá 825 av nøkrum oyggjum í Norðuratlants­havi. Povl greinar latínskar tekstir og kemur til, at talan ivaleyst er um Føroyar – hóast aðrir frøðingar hava viljað havt oyggjarnar at vera Hetland.

Fleiri greinir eftir hann eru um gomul fronsk kvæði og søgur eitt nú um keldurnar til Karlamagnusar kvæði (Fróðskaparrit 1966) og sambandið millum Føroyingasøgu og Sigmundar kvæði, eldra.

Povl Skårup var skarpur málvísindamaður, nærlagdur týðari og skemtingarsamur maður.

Vit lýsa við hesum frið yvir minnið um hann.

Malan Marnersdóttir

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. juni 2023