Glaspláta small niður í Tinghúsvegin

Máttu steingja vegin fram við Løgtingið av, tí ein fasadupláta á triðju hædd á gomlu telefonstøðini datt niður

Tinghúsvegurin í gjárkvøldið (Mynd: Jensjáku Hansen)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tinghúsvegurin fram við Løgtinginum og umsitingarbygninginum hjá Løgtinginum, fyrrverandi telefonstøðini, varð stongdur eitt tíðarskeið mikukvøldið.

Hetta tí, at partur av eini glasplátu, ein av sermerktu grønligu fasaduplátunum, datt av bygninginum og smildraðist niður á Tinghúsvegin. Fallið var høgt, tí talan er um eina av plátunum uppi á triðju hædd.

Tíbetur hendi ongin fólkaskaði, men Tinghúsvegurin mátti steingjast meðan vegurin varð ruddaður fyri glassplintur.

Jonhard Klettheyggj, løgtingsstjóri, sigur við Portalin, at tey onga frágreiðing hava um, hvussu tað ber til, at ein glaspláta brotnaði í gjár.

- Tað mugu serfrøðingar upp at kanna hvat er hent, men eg trúgvi ikki, at tað kann gerast undan ólavsøku. Nú vóna vit bara, at ikki fleiri detta niður. Fyribils hava vit valt at byrgja gongubreytina av, so onki fólk gongur undir bygninginum, sigur løgtingsstjórin.

Tað eru stívliga 20 ár síðani, at gamla telefonstøðin varð umbygd til umsiting hjá løgtinginum og bygningurin stóð liðugur í sínum núverandi líki. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. juli 2023

Merkta grindin ferðast suðureftir

Eftir at vera farin av Sandavági, helt grindin, sum varð merkt undanfarna mikudag, leiðina suðureftir, fram við Sandoynni og í Suðuroyarfjørð

(Mynd: Havstovan)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

19. juli varð ein grind merkt í Sandavági. Talan var um ein bólk á umleið 40 hvalir, harav eini 15 gjørdu landgongd.

Fimm grindahvalir fingu fylgisveinasendarar festar á hornið, og síðan varð øll grindin slept. 

Tað tók umleið trý korter at merkja, skrivar Havstovan.

Eftir at vera farin av Sandavági, helt grindin leiðina suðureftir, fram við Sandoynni og í Suðuroyarfjørð. Haðani fór hon eystur um Suðuroynna, og er síðan komin suður um Sumbiarstein.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. juli 2023

Paul Watson kemur ikki aftur fyribils

John Paul de Joria fer á skipasmiðju í Hull, og kemur ikki aftur hendan vegin fyribils. Steðgurin í Føroyum var stuttur

(Mynd: Captain Paul Watson Foundation)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

14 dagar. Tað var alt, sum Paul Watson fekk í føroyskum sjóøki á hesum sinni. Hann kemur nevniliga ikki aftur við John Paul de Joria.

Fyri tað mesta hildu hann og hansara fólk seg uttan fyri 12 fjórðingamarkið, sum teimum var álagt, men í trimum førum brutu tey forboðið.

Í samanumtøku um stutta føroyatúrin greiðir Paul Watson frá, at John Paul de Joria nú fer til Hull í Englandi, har skipið skal á skipasmiðju. Um nakrar mánaðir fer ein herferð í gongd móti trolarum í Biskeiavíkini.

John Paul de Joria (Mynd: Captain Paul Watson Foundation)

Hósdagin í síðstu viku varð skiparin á John Paul de Joria dømdur sekur í Føroyar rætti fyri at sigla inn um 12 fjórðingarmarkið.

Rætturin hevur avgjørt, at tað skal kosta 75.000 krónur í bót fyri hvør ferð, brotið verður framt. Sostatt kann skiparin, Daniel Binyon, rokna við at fáa eina bót á tilsamans 225.000 krónur. Málið kann kærast til eystara landsrætt.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. juli 2023

Nýggjur el-Audi royndarkoyrdur í Føroyum

Umleið 60 miðlafólk og fleiri nýggir Audi Q6 e-tron vóru við í ferðalagnum

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Fleiri hava óivað lagt merki til at ein long røð av spildurnýggjum Audibilum hava koyrt á føroysku vegunum hesar seinastu dagarnar.

Talan hevur verið um test-koyring av einum nýggjum slag av Audi-bilum. Verksmiðjan valdi at koma til Føroyar við bilunum og fleiri testkoyrarum og miðlafólkum fyri at taka myndir og fortelja søguna um nýggja bilmodellið.

Føroyar vórðu hildnar at vera eitt gott staðið at royna nýggju el-bilarnar. Lanseringar av nýggjum bilmodellum eru stórtíðindi, og vit skulu tí rokna við, at Føroyar verða at síggja í nógvum av heimsins fjølmiðlum í sambandi við at søgan um nýggja Audi Q6 e-tron ferðast runt heimin.

Føroyska ferðamannastovan Guide to Faroe Islands skipaði fyri vitjanini.

Fleiri myndir eru at síggja á heimasíðuni hjá Guide to Faroe Islands

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. juli 2023

Rúsdrekkaframleiðarar skulu hava loyvi at selja sterkt

Uppskot um broyting í rúsdrekkalógini liggur til hoyringar í løtuni

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Stendur tað til landsstýrið, so skulu fyritøkur, ið bryggja løgir sterkari enn 5,8 rúmprosent av alkoholi, fáa loyvi til at selja egnar drykkivørur á framleiðslustaðnum.

Ikki í vanligu útsølunum, men á sjálvum framleiðslustaðnum í sambandi við gestavitjanir.

Hetta framgongur av lógaruppskotinum, sum Løgmálaráðið sendi út til hoyringar í farna mánaði. 1. august er seinasta freist at koma við hoyringssvari til lógaruppskotið.

Sambært galdandi lóggávu hevur Rúsdrekkasøla Landsins einkarætt at innflyta og selja rúsdrekka. Matstovur og líknandi, sum hava skeinkiloyvi, kunnu kortini skeinkja rúsdrekka, og bryggjarí, sum hava fingið loyvi til tess frá Loyvisnevndini, kunnu í egnum sølubúðum selja sína egnu framleiðslu, tó bara framleiðslu, sum í sær hevur í mesta lagi 5,8 rúmprosent av alkoholi.

Við hesum lógaruppskotinum fær loyvisnevndin heimild til at loyva framleiðarum eisini at selja sína framleiðslu, sum í sær hevur meira enn 5,8 rúmprosent av alkoholi. Hendan sølan kann bert fara fram á sjálvum framleiðslustaðnum í sambandi við gestavitjanir o.tíl. Slík søla verður ikki loyvd frá øðrum sølubúðum, sum framleiðarin hevur, og sum ikki eru á framleiðslustaðnum.

Tað eru bert tvær greinir, í rúsdrekkalógini, sum verður broytt.

Grein 9, 2. stk. verður eftir ætlan soljóðandi: “Loyvisnevndin kann heimila fyritøkum, sum framleiða rúsdrekka í Føroyum, at selja egna framleiðslu á framleiðslustaðnum eftir reglunum í § 7 í løgtingslóg um matstovuvirksemi og gistingarhúsvirksemi”.

Harafturat gevur broytingin eisini hesum framleiðarum loyvi til at innflyta sterkan løg, sum partur av sjálvari framleiðsluni ella vørumenningini.

Hin nýggja greinin í rúsdrekkalógini grein 4, 3. stk, sum sambært uppskotinum er soljóðandi: “Treytað av, at landsstýrismaðurin hevur givið loyvi til tess og treytað av, at virksemið fer fram í hóskandi høli og undir hóskandi eftirliti, kunnu fyritøkur og einstaklingar innflyta smærri nøgdir av rúsdrekka og ethanoli til royndir og vørumenning. Tað er ikki loyvt at selja ella lata rúsdrekka, sum verður framleitt eftir hesi áseting.” 

Faer Isle Distillery er ein av fyritøkunum, ið hava bygt sína verkætlan á møguleikan at selja framleiðsluna í sambandi við vitjanir á framleiðslustaðnum (Savnsmynd: Ólavur Frederiksen) 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. juli 2023

Grooming og sextortión móti børnum og ungum skal gerast revsivert

Eitt uppskot verður væntandi borið í tingið í heyst og skal ætlandi fáa gildi frá nýggjárinum

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Løgmálaráðið er farið undir at fyrireika lóggávu, sum ger roynd at tøla børn og ung við ætlan um seinni at fremja kynsligan ágang, revsivert, umframt at revsingin fyri kynsliga avnoyðing verður herd.

Í sambandi við at Føroya Politi kannar eitt størri mál um kynsligan ágang móti børnum og ungum á netinum, hevur landsstýrismaðurin við lógarmálum, Bjarni Kárason Petersen, gjørt av, at tað beinanvegin skal farast undir at fyrireika lóggávu, sum ger sokallaða “grooming” og “sextortión” revsivert.

- Tað er týdningarmikið, at vit greitt siga við okkara børn og ung, at tað ongantíð er teirra skyld, at tey eru fyri kynsligum ágangi. Tað er tann vaksni, sum hevur ábyrgdina, og tað er tann vaksni, sum skal revsast. Vit skulu fara eftir talgildu barnalokkarum, sum fara inn í talgilda heimin, har okkara børn og ung ferðast, sigur Bjarni Kárason Petersen, landsstýrismaður.

Uppskotið verður væntandi borið í tingið í heyst, og skal ætlandi fáa gildi frá 1. januar 2024.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. juli 2023

Føroyameistari í lúsateljing takkar fyri seg

Edvard í Skorðini Joensen hevur havt sín seinasta starvdag í dag. Síðstu tíggju árini hevur hann framt framt 2.020 teljingar. - Tað hevur verið læruríkt, gevandi og ikki minst stuttligt

- Tað hevur verið læruríkt, gevandi og ikki minst stuttligt at ferðast millum allar alararnar, eg havi hitt hesi árini. Tað er ikki smávegis av søgum, sum hava flogið gjøgnum luftina á hesum túrum

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í dag 27. juli 2023 hevur Edvard í Skorðini Joensen havt sín seinasta arbeiðsdag hjá Fiskaaling. Hann hevur tey seinastu 10 árini starvast sum lúsateljari á fiskaheilsudeildini á Fiskaaling, eitt krevjandi arbeiði, sum hann hevur røkt til fulnar.

Í tíðarskeiðnum 2013 til 2023 hevur Edvard framt 2.020 teljingar – eini tríggjar ferðir so nógvar sum nakar annar lúsateljari á Fiskaaling. Tann fyrsta teljingin var á Fuglafirði tann 16.04.2013 og tann síðsta var í Hvalba tann 20.07.2023. Hann hevur sostatt verið á hvørjum aliringi í Føroyum og framt teljingar – enntá fleiri ferðir.

At verða lúsateljari kann stundum verða strævið arbeiði, tí 20 laksar úr hvørjum einasta aliringi skulu teljast fyri lús í minsta lagi 14. hvønn dag árið runt. Og eftir at laksurin er doyvdur skulu lýsnar á laksinum teljast og bólkast í fýra menningarstig, eins og skiljast skal millum laksalús og seiðalús.

- Eg havi í mínum arbeiði regluliga ferðast bókstavliga um alt landið. Av Viðareiði til Lopra. Og alt harímillum, greiðir Edvard frá.

At Edvard er eitt morgunmenniskja vita flestu alarar alt um. Mangan er hann fyrstur á landstøðini um morgnarnar og hevur syrgt fyri, at kaffi er klárt, tá alararnir koma. Sum heild hevur hann óteljandi góðar løtur at minnast aftur á:

- Tað hevur verið læruríkt, gevandi og ikki minst stuttligt at ferðast millum allar alararnar, eg havi hitt hesi árini. Tað er ikki smávegis av søgum, sum hava flogið gjøgnum luftina á hesum túrum. Eg kann livandi ímynda mær, hvussu Heðin Brú hevur havt tað, tá hann í síni tíð ferðaðist kring landið sum landbúnaðarráðgevi. Munurin man tó vera, at í hansara føri mundi vera fleiri ósemjur, ið hann kortini fekk manga stuttliga søgu burturúr. Nógvar síggjast aftur í stuttsøgum og endurminningum.

Sum hugleiðingarnar vísa, er Edvard hittinorðaður og kringur við penninum. Hansara eyðsýndu gávur sum yrkjari, politiskur viðmerkjari og frásøgufólk, hava starvsfólkini á Fiskaaling havt stóra gleði av. Fyri starvsfelagarnar hjá Edvardi, serliga teimum á fiskaheilsudeildini, verður tað ein stórur saknur, nú hann gevst.Spurdur um hann fer at sakna lúsateljingarnar, greiðir hann brosandi frá:

- Tað er einki at ivast í, at eg onkuntíð fari at sakna túrarnar. Men ikki tá eg onkran ringan høgættarmorgun bara kann leggja meg aftur, venda reyv móti vindeyganum og fegnast um, at eg ikki skal út í rullið og kuldan norður fyri Skálatoftum.”

Fiskaaling ynskir Edvardi bestu eydnu og blíðan byr, nú hann fer at njóta eftirlønarárini – sum vit vóna verða bæði mong og góð.

Fiskaaling

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. juli 2023

Føroysk skip sleppa at landa makrel uttanlands til 31. august

Skip liggja og bíða eftir at sleppa at landa, og tí hevur landsstýrismaðurin lýst broyting í kunngerð, sum loyvir skipum at landa makrel uttanlands

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Dennis Holm, landsstýrismaður, hevur í vikuni lýst broyting í kunngerð nr. 170 frá 30. desember 2019 um landing í Føroyum, sum loyvir skipum at landa makrel uttanlands.

Føroysku skipini hava í summar avreitt makrel bæði til frystivirki og til fiskamjølsvirki. Nú frystivirkini fyribils eru givin at taka ímóti makreli, kunnu skipini bert landa til fiskamjølsvirki. Hetta hevur elvt til, at skipini liggja og bíða eftir at sleppa framat at landa. Sostatt verða møguleikarnir at fiska makrel darvaðir av væntandi móttøkuorku á landi.

Grundað á hesa støðu hevur Dennis Holm, landsstýrismaður, tikið avgerð um at gera frávik frá galdandi áseting um, at allur fiskur, undantikin 15 prosent, skal landast í Føroyum. Sostatt verður loyvt, at føroysk skip fram til 31. august kunnu landa makrel uttanlands.

Fiskivinnu- og samferðslumálaráðið hevur verið í sambandi við norskar og íslendskar myndugleikar, um møguleikar hjá føroyskum skipum at landa makrel. Ísland hevur boðað frá, at ikki er loyvt føroyskum skipum at landa makrel í íslendskum havnum, meðan Noreg hevur upplýst, at onki er í vegin fyri, at føroysk skip landa makrel í norskum havnum. Tó er tilskilað, at sølan skal fara gjøgnum søluskipanina hjá Norges Sildesalgslag.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. juli 2023

Gongdin vend hjá Petur Larsen

Eftir tvey tung ár, er fíggjarliga gongdin vend. Raksturin hjá Petur Larsen er betraður munandi. Fyrra hálvár 2023 vísir eitt yvirskot, og roknað verður við, at góða gongdin heldur fram

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

- Vit eru fegin um, at tiltøkini, vit hava sett í verk fyri at betra um raksturin, hava havt jaliga ávirkan, og at vit kunnu staðfesta eitt yvirskot fyri fyrra hálvár 2023. Gongdin er vend, og Petur Larsen kann aftur vísa svørt tøl á botnlinjuni. Tað sigur Hjalmar Petersen, nevndarformaður í Petur Larsen.

Fyri nøkrum árum síðani stovnsetti Petur Larsen eina menningardeild. Menningin hevur gingið væl, men hevur kravt nógva orku og kapital, og tað merkir roknskapin fyri 2022.

Í fjør summar varð avgjørt at víðka nevndina í felagnum, og síðani tá hava nevnd og leiðsla arbeitt miðvíst við at venda gongdini.

Eitt tiltak var at seta á stovn menningarfelagið Necto pf saman við Framtak, NM Holding og Enniberg. Felagið skal menna og framleiða kappingarførar flakamaskinur og nýmótans umsitingarloysnir til føroyska og altjóða marknaðin.

Vænta inntøkur frá nýmentum maskinum í 2023
Siðbundni parturin av virksemi felagsins, sum er viðlíkahald, tænastur og eykalutir til Baader maskinur, hevur fremstu raðfesting, og umsetningurin er í støðugari menning. Søla av brúktum og umvældum Baader maskinum gongur eisini væl bæði í Føroyum og uttanlands.

Menningarætlanirnar ganga eftir ætlan, og í 2023 væntar leiðslan inntøkur frá vørum, sum vit hava ment.

Roknskapurin hjá felagnum fyri 2022 vísti eitt undirskot á tkr. 9.489, og fíggjarstøðan hin 31. desember vísti eina negativa eginogn á tkr. 760.

Hálvársroknskapurin fyri 2023 vísir 400.000 krónur í avlopi áðrenn skatt. Nevnd og stjórn vænta eitt nøktandi úrslit fyri 2023.

Viðskiftafólk, veitarar, starvsfólk og fíggingarstovnar hava víst trúfesti og stóra vælvild í sambandi við umskipanina av felagnum.

Umframt Hjalmar Petersen nevndarformann, sita Ben Arabo, Andras Róin, Jens Poulsen, Atli Larsen og Rógvi Róin í nevndini hjá Petur Larsen.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. juli 2023

Tríggir sniðgevar farnar saman um klædnahandil

Beinta Poulsen, Rebekka á Fjallinum og Durita Thomsen standa fyri trimum ymiskum føroyskum klædnamerkjum og hava nú handil saman á Niels Finsensgøtu 10

Handilshølini eita eftir hvar tey eru: NF10 (Mynd: Harriet Olafsdóttir Av Gørðum)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Fyrst í hesum mánaðinum lat ein nýggur og heldur øðrvísi handil upp á gongugøtuni í Havn.

Talan er um ein handil, ið er samansettur av trimum føroyskum klædnamerkjum. Tey eru Einstakt, Reka og Durita Thomsen.

Beinta Poulsen, Rebekka á Fjallinum og Durita Thomsen eru kvinnurnar handan merkini og handilin. Saman eru tær eitt toymi við drúgvum royndum innan klædnavinnuna, binding og seyming.

Mynd: Harriet Olafsdóttir Av Gørðum

Handilshølini hjá teimum eru í Niels Finsensgøtu 10, harav navnið NF10. Í NF10 er talan um vørur, sum eru sniðgivnar og framleiddar í Føroyum.

Í stuttari viðmerking siga tær tríggjar, ið sniðgeva og framleiða, at tær gleðast um at verða partur av gongugøtuni, sum meir og meir gerst ein miðdepil, har tað legst afturat við handlum, mat- og kaffistøðum.

- Hetta ríkar um miðbýarøkið og kann geva fólki eina mentanarliga heildaruppliving í høvuðsstaðnum, siga Beinta, Durita og Rebekka.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. juli 2023

OY afturkallar øl: Beiskari enn vanligt

Ølini feilar einki, men Oyn Oy pilsnarøl, sum er tappað 24. juli er eitt sindur beiskari enn vanligt. Tey, sum hava keypt hana, kunnu lata inn aftur í handilin, har hon er keypt

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

OY hevur afturkallað Oyn Oy Pilsnarøl, sum er tappað 24. juli. Tey á nýggja bryggjarínum á Hálsi í Havn gjørdust tey í dag varug við, at smakkurin ikki er júst tann sami sum altíð.

- Hon er eitt sindur beiskari enn vanligt. Ølini feilar einki, sigur OY í fráboðan.

- Talan er um Batch 129’ , sum stendur undir botninum á dósini. Vit ynskja at okkara øl altíð eru fyrsta floks og altíð smakka eins. Tí hava vit afturkallað Batch nummar 129. Tey sum ynskja at lata Batch 129 inn aftur, eru vælkomin at lata tær inn í handilin, har hon er keypt, sigur OY.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. juli 2023

Jarnsmiðjan í Hovi við at vera liðug

Eitt sindur av grótlaðing er eftir at gera, áðrenn kynt verður í essuni og hamarin byrjar at smíða gløðandi jarn

(Mynd: Guðmundur Sjúrðarson Norðbúð)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Í vár og summar hevur verið arbeitt við fyrsta byggistigi í verkætlanini hjá felagnum Víkingaskip.

Fyrsta byggistig snýr seg um jarnsmiðjuna, sum at kalla er liðug.

Hon skal brúkast til at smíða seymir og besløg til víkingaskipið.

- Nú vantar bert eitt sindur av grótlaðing áðrenn kynt verður í essuni og hamarin byrjar at smíðja gløðandi jarn, eins og teir gjørdu fyri 1000 árum síðani, skrivar felagið Víkingaskip.

Fleiri myndir

Felagið leggur afturat, at til ber at gerast limur. Upplýsingar fáast um hetta á vikingaskipid.com.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. juli 2023

Pól Skarðenni næstbestur í málikapping í Onglandi

Bygdafólkið skipaði fyri móttøku, tá hann kom heimaftur í vikuni

Pól Skarðenni avmyndaður í 2021 oman fyri Norðtoftir (Mynd: Livar Nysted)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Listamaðurin Pól Skarðenni hevur henda mánaðin luttiki í kapping fyri málarar í Onglandi. Og tað gekk so mikið væl, at listamálarin í Vatnsoyrum kom heimaftur við einum øðrum plássi.

Talan er um kappingina Paint Out Norwich, sum gongur út upp á at mála átta málningar í átta dagar, ein málning hvønn dag á ymsum støðum, sum fyrireikararnir valdu út frammanundan.

Pól Skarðenni er kendur fyri at mála landslagsmálningar, og hann málar teir á staðnum. Og sigast má at dómararnar dámdu málningarnar hjá føroyingunum, tí av teimum 100 listafólkunum, sum vóru við í kappingini, fekk Pól eitt flott annað pláss.

Heimasíðan hjá Vága kommunu skrivar, at tá Pól Skarðenni kom heim aftur til Vatnsoyrar fyrrapartin mikudagin, skipaði bygdafólkið fyri móttøku, við sangi og røðu. Albert Ellefsen, varaborgarstjóri í Vága kommunu, bar fram heilsu frá býráðnum. 

Ein av myndunum, sum Pól Skarðenni málaði í Norwich (Mynd: Pól Skarðenni á Facebook)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. juli 2023

Schmeichel køvdi Tórsfestina

Fullkomiligað feilplaserað at seta eitt hálvvánaligt danskt karaoke-orkestur at spæla á midnátt

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Ein væl eydnað fest í Vágsbotni í Havn leygarkvøldið, var meira ella minni køvd av einum hálvvánaligum donskum kopiorkestri, sum trein stóra pallin á midnátt – júst um tað mundið, sum ballið átti at verið í hæddini.

Peter Schmeichel var ein framúr fótbóltsmálmaður, tá hann var í hæddini. Ein av heimsins allarbestu. Men eina glæsiliga karrieru sum tónleikari og sangari fær hann ongantíð.

Tað prógvaði hann so væl og virðiliga á Tórsfest. Við eini rødd, sum ikki eingang hevði verið fagnað á karaokekvøldi í Glitnir mitt í viku, royndi hann og felagarnir at halda lív í veitsluni í Vágsbotni.

Gamaní, har stóðu fólk framman fyri pallinum, sum sungu við til gamlar slagarar hjá Robbie Williams, Oasis og Gasolin, men nakað tónleikaligt upplivilsi gjørdist tað ongantíð – als ikki. Pínliga falskt – bara pínligt.

Danskur kvalitetur

So var øðrvísi fyrr á kvøldinum – og eisini seinni – tá tað var danskur importur við størri góðsku í. Lukas Graham vitjaði Føroyar á fimta sinni, og Carpark North á sjeynda ella meira.

Men hesi bæði orkestrini góvu hvør sína topp professionella konsert, sum bara koyrdi, og fólk vóru garrvil og við upp á tað á plássinum har standmyndin av Nólsoyar Páll einaferð slapp at vera miðpunkt.

Líka við, at mann trúði upp á Lukas Graham, tá hann pástóð, at tað er onga aðrastaðni, at áhoyrararnir eru líka raskir at syngja við, sum í Føroyum.

Tórsgøta kiksaði

Hóast Voxbotn-konsertirnar fyrr í summar prógvaðu, at parkeringsplássið millum sjómansheimið og posthúsið er óegnað til at hýsa stórum tónleikatiltøkum, so høvdu fyrireikararnir kortini valt at hava júst somu uppseting til Tórsfest hesaferð.

Og tað var eitt mistak.

Upplivingin á plássinum í sambandi við framførsluna hjá Dynamitt vísti seg at vera so óbehagilig fyri nógv, at fyrireikararnir ikki tordu, sum ætlað, at lata Tinganest spæla har eisini seinni út á náttina.

So tann konsertin varð flutt oman á stóra pall í staðin við seinkingum, sum avleiðing.

Tórsfestin í ár prógvaði, at henda innrættingin av festivaløkinum ikki skal brúkast aftur, um ætlanin framvegis er at troka so nógv fólk inn í økið. Tórsgøta kann ikki brúkast, serliga ikki tá søluvognar eisini skulu standa á strekkinum millum sjómansheimið og miðlahúsið, sum er einasta rýmingarleið hjá fjøldini.

Vit kunnu ikki annað enn takka hægri maktunum fyri, at føroyingar eru eitt so skikkiligt, tolið og takknemmiligt publikum, at tað – heldur ikki hesaferð – kom nakar fjáltur ella panikkur í fjøldina. Um ella tá tað einaferð hendir, so er sorgarleikur í væntu.

Sí allar myndirnar frá Tórsfest

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. juli 2023

Sinéad O’Connor gjørdist einans 56 ár

Sangarinnan, sum sang “Nothing Compares 2 U” doyði í vikuni

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Írska sangarinnan Sinéad O’Connor doyði mikudagin, 56 ára gomul. Tað kunngjørdi familja hennara í eini fráboðan.

“Tað er við stórari sorg at vit kunngera at okkara elskaða Sinéad er farin. Familja og vinir hennara eru knúst og biðja um, at privatlív teirra verður virt í hesi sváru tíð”, stóð í fráboðanini.

Sinéad O’Connor gjørdist gitin fyri sínar kenslurúku sangir í 1980’unum. Kendasti sangur hennara er “Nothing Compares 2 U”, sum Prince upprunaliga gav út, og sum Sinéad fekk eitt heimsumfatandi hitt við í 1990.

O’Connor skapti eisini yvirskriftir orsaka av sínum umstríddu meiningum um katólsku trúnna, sum hon ofta fanst at fyri teir nógvu tilburðirnar har pedofili varð sett í samband við kirkjuna.

Í 2021 boðaði O’Connor frá, at hon gavst sum tónleikari.

Hon kunngjørdi, at hon var móð og ikki ynskti at upptraðka og geva út tónleik meira.

Í 2018 vendi Sinéad O’Connor sær til islamtrúgv og broytti navn til Shuhada Sadaqat, men helt kortini áfram við at upptraðka undir sínum upprunaliga navni.

O’Connor átti trý børn. Sonur hennara, Shane, doyði so seint sum í fjør, einans 17 ára gamal.

Sama ár kom virðislønti dokumentarfilmurin hennara lív og virki, “Nothing Compares: Sinéad O’Connor”. 

Í 2018 vendi Sinéad O'Connor til islamtrúnna (Mynd: EPA)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. juli 2023

Norskur floksleiðari leggur frá sær

Viðgongur nú, at hann stjól einar sólbrillur í Gardemoen floghavnini fyri einum mánaði síðani

Bjørnar Moxnes her saman við Marie Sneve Martinussen, sum verður nýggjur leiðari í flokkinum Rødt (Mynd: Rødt)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Vinstravendi norski flokkurin, Rødt, skal hava nýggjan floksleiðara.

Núverandi leiðarin, Bjørnar Moxnes, meldaði seg sjúkan fyrr í mánaðinum, eftir at eitt vakmyndatól hevði avdúkað, at hann stjól einar sólbrillur í einum handli í Gardemoen floghavnini.

Í vikuni boðaði hann frá á Facebook, at hann tekur seg aftur sum leiðari fyri flokkin. Í uppslagnum viðgongur hann eisini, at hann stjól sólbrillurnar í Gardemoen.

- Eg gjørdi eitt mistak, og eg gjørdi tað bara verri við tí máta, sum eg royndi at handfara málið uppá, skrivar hann.

Flokkurin Rødt er ikki partur parlamentariska grundarlagnum hjá núsitandi stjórnini við Arbeiderpartiet á odda. Talan er um ein lutfalsliga nýggjan flokk, sum kom inn á stórting á fyrsta sinni í 2017 við einum tingfólki.

Í 2021 fekk flokkurin átta tingsessir. Til bæði valini var tað við Bjørnar Moxnes sum leiðara.

Á einum tíðindafundi, har Moxnes ikki var við, hevur flokkurin upplýst, at avloysarin verður Marie Sneve Martinussen.

Tá søgan um vakmyndirnar kom út á fyrsta sinni 30. juni, valdi Moxnes at melda seg sjúkan.

Í fyrstu atløgu var forkláringin frá floksleiðaranum, at hann var komin til at taka brillurnar við eitt mistak.

- Tá eg skuldi víðari, gloymdi eg í skundinum, at eg hevði tikið brillurnar við mær út úr handlinum, segði hann tá við blaðið VG.

Norska løgreglan hevði tó eina aðra fatan, skrivar Ritzau.

Á vakmyndunum sæst, at Bjørnar Moxnes tók einar Hugo Boss sólbrillur og royndi tær. Síðani setti hann tær upp á pláss aftur, áðrenn hann umbestemmaði seg og legði tær í viðførisvognin og gekk víðari rund áðrenn hann fór úr handlinum.

- Tað eri eg, ið havi ábyrgdina av, at eg tók sólbrillurnar. Ongin annar. Skrivar Bjørnar Moxnes í dag á Facebook.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. juli 2023

Spacey fríkendur í øllum ákærum um kynsligan ágang

Nevningatingið í London brúkti 12 tímar um at koma fram til dómin

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Amerikanski sjónleikarin, Kevin Spacey var í vikuni fríkendur í øllum ákærunum fyri kynsligan ágang. Tað skrivar Reuters.

Nevningarnir við rættin í London brúktu 12 tímar til at koma fram til semjuna um at fríkenna sjónleikaran.

BBC skrivar, at Spacey hevði tár í eygunum, tá rætturin kunngjørdi frídømingina. Hann hevur føðingardag í dag, fyllir 64 ár.

Rættarmálið í London hevur tikið fýra vikur. Ákærurnar gingu út upp á, at hann skuldi havt gjørt seg inn á fýra menn í tíðarskeiðinum 2004 til 2013.

Hetta hendi í sambandi við, at hann var í starvi á Old Vic-leikhúsinum í Londum sum listarligur stjóri. Kevin Spacey búði í London í eitt tíggju ára skeið. Nú býr hann í USA.

Ongin av monnunum, sum hava upplýst hvussu teir vórðu misnýttir av Spacey hava traðkað alment fram. Spacey hevur hinvegin greitt rættinum frá, at tað, sum fór fram, varð gjørt við samtykki.

Eftir rættin segði Spacey:

- Eg eru takksamur fyri, at nevningatingið hevur tikið sær tíð til at gjøgnumganga øll prógv og fakta áðrenn tey tóku sína avgerð. Eg eri eyðmjúkur yvir úrslitið í dag, segði hann, sambært AFP.

Spacey varð upprunaliga ákærdur fyri 13 lógarbrot. Í farnu viku vórðu fýra av ákærunum sleptar.

Ákærurnar hava havt stórar avleiðingar fyri Kevin Spacey sum sjónleikara. Eitt nú hvarv hann í høvuðsleiklutinum í sera vældámdu sjónvarpsrøðini “House of Cards” orsaka av ákærunum, sum komu fram í sambandi við at MeToo-rørslan tók dik á seg á internetinum. 

Spacey uttan fyri rættarbygningin í London í dag (Mynd: EPA)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. juli 2023

Nú verður Spotify dýrari

Stóra stroymingartænastan hevur avbjóðingar við útreiðslunum

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Nú verður tað dýrari at lurta eftir tónleiki á stroymingartænastuni Spotify.

Mánadagin kunngjørdi felagið í einum tíðindaskrivi, at prísirnir fara at hækka. Hetta hendir eftir, at felagið í ár hevur verið ígjøgnum tvey umfør við uppsøgnum.

Sambært Spotify kemur príshækkingin orsaka av “skiftandi marknaðarviðurskiftum”, og fyri at tænastan skal kunna halda fram við at “geva sínum fjepparum virði”.

Spotify skrivar, at kundar í eitt nú USA og Danmark hava fingið ein teldupost, ið greiðir frá, hvønn týdning príshækkingin fær fyri tær einstaku Spotify-konturnar.

Í USA fer ein premium-konta at hækka við einum dollara úr 9,99 til 10,99 dollarar um mánaðin. Í Danmark (og eisini í Føroyum) kostar premium-haldið 99 krónur um mánaðin. Nú hækkar prísurin við 10 krónum til 109 krónur. Tey fýra ymsu haldini hækka við millum 10 og 30 krónum, skrivar Ritzau.

Boðini komu dagin fyri, at hálvársroknskapurin hjá Spotify varð kunngjørdur.

Í januar boðaði Spotify frá, at umleið 600 starvsfólk skuldu sigast úr starvi.

- Eg taki fulla ábyrgd fyri teimum tiltøkum, sum hava ført okkum hartil vit eru í dag, segði ovasti stjórin og stovnarin, Daniel Ek í eini fráboðan tá.

Sambært honum er orsøkin til uppsøgnirnar, at gongdin í umsetninginum ikki hevur fylgt teimum nógvu íløgunum, sum felagið hevur gjørt í tænastuna.

Í farna mánaði boðaði felagið frá fleiri uppsøgnum. Sambært Reuters skuldu 200 fólk sigast upp í poddvarpsdeildini hjá Spotify.

Sambært Spotify hevur tænastan yvir 200 milliónir premium-brúkarar kring allan heimin, og er heimsins mest brúkta haldaratænasta innan stroyming av ljóði. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. juli 2023

Twitter fær nýggjan samleika

Tann eyðkendi blái fuglurin verður skiftur út við bókstavin "X"

Nýggja búmerkið sæst á høvuðssætinum í San Francisco (Mynd: Reuters)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Um tú fert inn á Twitter.com, sært tú, at tann vælkendi blái fuglurin er horvin, og at eitt "X" er komið í staðin, og tað verður eisini nýggja navnið hjá sosiala miðlinum.

Orsøkin er, at Elon Musk, eigari, hevur valt at geva sosiala miðlinum ein spildurnýggjan samleika.

Tað var sunnudagin, at Elon Musk í dagføring á Twitter skrivaði, at hann ætlaði at broyta búmerkið, og at mann skjótt fór at biðja Twitter-samleikanum og øllum fuglunum farvæl.

Elon Musk keypti Twitter í oktober í fjør fyri 44 milliardir dollarar, og síðani hevur hann gjørt fleiri broytingar. M.a. verður nú gjald kravt fyri ávísar tænastur, og fleiri, sum vórðu útihýst fyri at bróta reglugerðina hjá Twitter, eru sloppin innaftur á sosiala miðilin.

Men broytingarnar á Twitter eru ikki falnar í góða jørð hjá øllum, og hevur Twitter eisini sæð eina minking í brúkaratalinum, síðan yvirtøkuna hjá Musk. Í farnu viku varð eisini boðað frá, at lýsingainntøkurnar hjá sosiala miðlinum vóru minkaðar niður í helvt síðan oktober 2022.

Fyritøkan handan Twitter hevur undir leiðsluni hjá Musk broytt navn til X Corp, og er ætlanin at skapa eina "super app", sum líkist tí kinesisku WeChat, skrivar Reuters.

At byrja við setti Musk seg sjálvan sum stjóra á Twitter, men í juni varð nýggjur stjóri settur, Linda Yaccarino.

Um navnaskiftið skrivar nýggi stjórin m.a. soleiðis í dagføring á sosiala miðlinum:

– Twitter hevði stóra ávirkan og broytti, hvussu vit samskifta. Nú fer X at fara enn longur og broyta altjóða býartorvið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. juli 2023

Bógrampin skal staðfesta hví Estonia sakk

Skaðanevndirnar í Svøríki, Finnlandi og Estonia meta seg nú hava nóg mikið av próvtilfari til endaliga at kunna staðfesta orsøkina til at ferjan Estonia sakk í 1994

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Bógrampin frá ferjuni Estonia, varð týsnáttina hivaður upp av havsins botni í Eystrasalti fyri at staðfesta, um hann kundi vera orsøkin til, at ferjan sakk.

Tað skrivar svenska TT tíðindastovan.

852 fólk druknaðu, tá Estonia sakk á leiðini millum Tallin í Estlandi og svenska høvuðsstaðin, Stockholm, í september 1994.

Umframt bógrampan fremst á ferjuni, hava kanningarfólkini eisini bjargað eitt vindeyga og ein part av skrokkinum á ferjuni har tað í 2020 vórðu staðfest hol.

Sambært Jonas Bäckstrand, sum stendur fyri arbeiðinum hjá svensku skaðanevndini, hava tey nú nóg mikið av próvtilfari fyri endaliga at kunna staðfesta, hví Estonia sakk.

Tað eru skaðanevndirnar í Svøríki, Finnlandi og Estlandi, sum eru felags um at fáa hesar lutirnar av vrakinum upp á land.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. juli 2023

Treiskir teir bygdu á kroppinum land

Til minnis um Jens Eli Højgaard Ellefsen

 

SkrivaÐ:

Minningarorð / Høgni Hoydal

Góði Jens Eli.

Tað var nú óluksáligt, at vit ikki fingu ein túr afturat. Ein túr afturat út í okkara fagra og fjølbroytta land. Við søgum og sangi og skemti. Við hjartalagi, minnum, bygdasøgu, tjóðarsøgu, tjóðarbygging og beinraknum lýsingum av politikki, vinnu, mentan – og av allari verðini.

Tú vart í sjálvum tær ein heil verð. Ein heil øld og ein heil tjóðarmentan í livaðum lívi. Rótfestur í øllum tí arbeiðssemi, teimum virðum og tí lívsmóti, sum hevur bygt heimbygdina, Miðvág, móðurættarbygdina, Rituvík, og hetta landið í meira enn 43 ættarlið.

Og samstundis ímyndin av tí áræði at skapa nýtt. At nútímansgera og at lyfta Føroyar og føroyingar út í heimsins meldur og møguleikar. Tú tvinnaði hesar verðirnar og hesar stórbroytingar í Føroya søgu saman í tínum lívi, tíni vinnu, tínum yrkingum og í tínum persóni. Á sjógvi og landi. Á trøðni í Miðvági og um alt Norðuratlantshav. Ein persónligheit og eitt mentafólk, ið fylti eitthvørt rúm ella pláss, og fekk øll at kenna seg væl og vird – og at skemtast og fegnast um lívið.

---

Tá ið tú í einari av tínum frálíku yrkingum sigur:

“Minnast tit friðin um bygdina lá,
øll høvdu tíð at liva,
skemtandi menn undir hjallum tú sá,
tímatabell var ei skrivað.”

So meinti tú hetta sjálvandi av innasta hjarta, og hetta var ein inngrógvin partur av tær. Men samstundis vart tú ongantíð í friði við tínum egnu verkætlanum og hugskotum og dirvinum at royna nýggjar og ókendar leiðir. Til tess at skapa nýtt og lata upp nýggjar møguleikar. Fyri heimbygdina, oynna og fyri tjóðina.

Óteljandi eru tær verkætlanir og víðsjónir, ið tú hevur gingið á odda fyri og lopið beint í. Á sjógvi og landi. Og sum hjá øllum undangufólki, so rendi tú teg mangan beint ímóti og í trupulleikar. Men tú reisti teg altíð aftur, og herjaði beint á aftur við sama ótroyttiliga hugburði um, at alt man fara at ganga. 

Vissur skalt tú vera um, at alt, tú hevur sett í verk og skapt og droymt, fer at koma undan og liva sítt fríska lív í ókomnum ættarliðum. Tó at tú ikki fekst ta verðsligu og materiellu lønina hesumegin – og kundi slakkað av og seta teg upp afturá saman við Emmy, sum hevur stríðst saman við tær í øllum, tú og tit fóru undir og fingust við. Men tað hevði tú nú heldur ongantíð gjørt kortini. Tú hevði farið beint undir tað næsta og satsað alt. Snobbarí og at stremba eftir at seta teg sjálvan høgt, var ikki skapt í tær.

---

Tú rendi ofta gronina beint ímóti. Men tú manst tú vera eitt av teimum heilt fáu menniskjum í heiminum, sum ongantíð hevði gron. 

Eg fekk tann framíhjárætt at vera saman við tær í Grønlandi, tá eg sum sjónvarpsmaður saman við Bjarnheðini í Hoyvík og Mikkjali Øster, fekk heiðurin at gera fimm sendingar um Grønlandsútróðurin hjá føroyingum. Tað vóru tit í Lions Club í Vágunum, sum høvdu savnað pening inn og strongdu á at fara aftur á gomlu slóðirnar og plássini.

Við vóru tú og fleiri av útróðrarmonnunum, sum høvdu búleikast og stríðst helvtina av árinum úti í oyðimørkini við vesturstrond Grønlands við at vinna inntøku og úrtøku til familjurnar, heimbygdirnar og landið – frá síðst í 1930-árunum og upp gjøgnum fjøruti, fimmti og sekstiárini. Hartil vóru Svend Thulesen, sáli, fyrrverandi stjóri á Nordafar í Føroyingahavnini, og hjálparmenn úr Vágunum við sum navigatørar, maskinmenn o.a.

Vit høvdu leigað ein gamlan løgreglubát í Grønlandi, loystu úr Narsassuaq og fóru so norðureftir á gomlu útróðrarplássini: Borgshavn, Kangersuq, syðru og norðaru havn í Ravnoynni, gomlu og nýggju Føroyingahavnina. Henda ferðin gjørdist markabrótandi hjá okkum, ið sluppu at uppliva, síggja, hoyra og skjalprógva ta ómetaligu søgu og tann týdning, sum Grønlandsútróðurin hevur havt fyri Føroyar og so mangar bygdir og familjur.

Gloymi ongantíð, tá ið vit úr mjørka innanskers stevndu inn á Borgshavn, ið opinberaði seg sum ein grýta í fagrasta sólskini, og tú stóð frammi á hvalabakinum og greiddi frá um ymsu skúrarnar og plássini, sum dagaðu undan. Skúrarnar hjá m.ø. víkarmonnum, skúvoyingum, kollfirðingum, toftamonnum, nólsoyingum, sandoyingum og suðuroyingum – og sjálvsagt tín egna skúr hjá miðvingunum í Rasmusarvíkini – og um øll staðarnøvnini, ið tit høvdu sett á alt, tá ið tit gjørdu nýtt landnám langt úti í óbygdum. Tú vart rørdur og tikin úr leikum sum frásøgumaður. Ein fongur fyri eina mikrofon, eitt sjónvarpstól og søgufólk.

Vit búleikaðust umborð í nokk so trongari aptering í knappar tríggjar vikur. Provianteraðu í Narsaq og Arsuk og skiftust um skaffivaktirnar umborð. Og tað er ikki at taka nakað frá nøkrum, at tú fekst alt at bera til og fekk allar at trívast, skemta og skapa vinarlag.

Uttan mun til, hvussu gekk, og ikki minst tá ið vit rendu okkum í trupulleikar ella ósemjur, so segði tú tíni kendu orð: “Man tað ikki fara at ganga?” Ella tá ið vit purraðu út – eisini eftir okkurt fríkvøldið, tá ið vit høvdu fingið upp í nevið, og høvdu sungið og skemtað undir harmonikuni hjá tær,  og menn vóru hundasjúkir morgunin eftir – so vart tú altíð fyrstur úr koyggjuni í lýsingini og segði: “Er lívið ikki herligt?”

---

Alt hetta hevur broytt meg og fylgt mær síðani á lívsleiðini. Og eg var sera fegin um, at vit síðani hildu vinskapin við líka, og at tú við altíð fyndugum viðmerkingum segði mær tína greiðu hugsan um politikk og samfelag. Meira hittinorðaðan mann, skulu vit leita leingi eftir í heiminum. Hvør setningur sat við eyðkenda miðvágsmálinum sum eitt listarverk og ein skemtisøga í sjálvum sær.

Seinastu árini hava vit eisini havt ta frægd, at tú hevur verið við – eisini saman við Svend Aaga – tá ið hoyvíkingar árliga hava skipað fyri eini útferð á ymisk forkunnug pláss í landinum. Tað hevur verið ógloymandi – og vit høvdu júst tosað við teg um, at tú skuldi náa eina útferð afturat eftir ólavsøku. Tað eydnaðist akkurát ikki. Men tú fert at vera ljóslivandi millum okkum, tá ið vit hittast á ferðum og í vertskapi. Eins og tú sjálvsagt fer at vera tað hjá øllum tínum kæru og tíni stóru og fjølbroyttu familju, sum tú setti so høgt og var miðdepil og kveikjari í.

Óli, versonur tín, tók fyri góðum trimum vikum síðani stig til, at vit ein morgunin stukku inn á gólvið í Undirhúsinum í Miðvági, har tú vart fastur fúsur. Bróðursynirnir, Jógvan og Árni, og so Jákup Símun í Hoyvík og eg, fingu eina ógloymandi løtu saman við tær, Óla og teimum blíðu undirhúsmonnunum, har vit skemtaðu og tosaðu um politikk, heimin og ikki minst um allar teir varðar, tú hevur lagt eftir teg í heimbygdini: Bygdarhúsið, fótbóltsvøllin, ítróttin, yrkingarnar, sangin, dansin, mentanina, kirkjugongdina og vinnulívið. Vit eru so sera takksamir fyri, at henda løtan untist okkum.

---

Henda reglan: “Treiskir teir bygdu á kroppinum land”. Úr yrkingini hjá tær: “Nú sólin sær søkir hav”, sum Tórshavnar Manskór sang so magnað og vakurt í Miðvágs Kirkju til jarðarferðina. Hon er ein einastandandi lýsing av tí seiggi, sum hevur vunnið lívskor og skapað tjóð í hesum landi. Og hetta livdi tú sjálvur.

Nú orkaði kroppurin ikki meira. Hóast knokkurin, lívshugurin, skemtiliga sálin, ætlanirnar fyri framtíðina og alskurin til Emmy, børn, abbabørn systkin og til alla familjuna vóru á hægsta blussi til tað síðsta. Allar samkenslukvøður fara til tykkara.

Sólin hjá tær hevur nú søkt hav. Men vesturskinið fer at lýsa frá henni í so nógvum virksemi og felagsskapi og ættarliðum, sum fara at liva so leingi fjøllini standa og aldurnar bróta. Í Miðvági, í Føroyum, á heimsins høvum – og allastaðni, har fólk gleðast um lív, vón, íverksetan og felagsskap.

Høgni Hoydal

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. juli 2023