Leggur upp til samstarv við India

Løgmansskrivstovan og Vinnuhúsið fyrireika almenna vinnuferð til India í november

(Mynd: Løgmansskrivstovan)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Indiska sendikvinnan í Keypmannahavn, Pooja Kapur, hevur hesa vikuna verið á vitjan í Føroyum. Í morgun var hon á vitjan hjá løgmanni úti í Tinganesi.

Á fundinum sínámillum umrøddu tey bæði millum annað, hvussu Føroyar og India kunnu styrkja um samstarvið, eitt nú í mun til KT, fiskivinnu, alivinnu, shipping og maritimar veitaravinnur.

- Vit eiga at styrkja um okkara samstarv við India. Sjálvt um India er heimsins fólkaríkasta land og vit eitt av heimsins minstu, so er nógv vit kunnu geva hvørjum øðrum. Vit í Føroyum framleiða heimsins besta mat úr sjónum, sum kann koma indum til góðar, og India hevur nógva vitan innan til dømis KT, framtíðartøkni og verkfrøði, sum vit kunnu fáa gagn av, sigur Aksel V. Johannesen, løgmaður, á heimasíðuni hjá løgmansskrivstovuni.

Vinnuferð til India

Løgmaður nýtti eisini høvi til at takka sendikvinnuni fyri, at hann er boðin at luttaka og røða á stóru ráðstevnuni, India Nordic Baltic Business Conclave, ið verður hildin í New Delhi í India 22. og 23. november í ár.

Í hesum sambandi arbeiðir Løgmansskrivstovan saman við Vinnuhúsinum við at skipa fyri eini almennari vinnuferð til India í november, har løgmaður kemur at standa standa á odda fyri føroysku sendinevndini.

Føroyskar fyritøkur ið hava áhuga í at luttaka í vinnuferðini, kunnu venda sær til Vinnuhúsið. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. september 2023

Trý øki afturat boðin út oman fyri Argjahamar

Økini eru til bygging av íbúðum og raðhúsum

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Tórshavnar kommuna hevur lýst trý øki afturat til sølu oman fyri Argjahamar. 

Økini, ið eru  2.571, 2.500 og 5.573 fermetrar til støddar, eru til bygging av ávikavist íbúðum og raðhúsum.

– Tórshavnar kommuna hevur ment eina heildarætlan fyri part av matrikkul 256 oman fyri Argjahamar, og í vár beyð Tórshavnar kommuna fyrsta økið út til bygging av íbúðarhúsum, í summar bleiv næsta økið boðið út til bygging av íbúðarhúsum við vinnuligum virksemi í niðaru hæddunum og nú verður farið undir at bjóða trý øki út afturat. Talan er um øki 6.1 til íbúðarbygging og økini 5.1 og 5.2 til raðhúsabygging, skrivar kommunan.

Freistin at lata inn tilboð er 25. oktober klokkan 12.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. september 2023

Vilja raðfesta nýtt skip á kalsoyarleiðini

Hóskvøldið var borgarafundur við fólk á Kalsoynni, har Dennis Holm, landsstýrismaður við samferðslumálum, saman við Niels Juel Arge, stjóra á Strandferðsluni, Karl Johansen, borgarstjóra, og umboð fyri staðbundnu nevndirnar luttóku

(Mynd: Klaksvíkar kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Hóskvøldið var avhaldshúsið í Mikladali karmur um borgarafund við fólk á Kalsoynni. Dennis Holm, landsstýrismaður við samferðslumálum, saman við Niels Juel Arge, stjóra á Strandferðsluni, stóðu fyri fundinum. Karl Johansen, borgarstjóri í Klaksvíkar kommunu, og umboð fyri staðbundnu nevndirnar luttóku eisini.

Endamálið við fundinum var at hoyra bygdafólkið um teirra tørv, tá ið hugsað verður um ferðaætlanina, og teirra hugsanir um eitt nýtt skip fyri 52 ára gamla Sam.

Klaksvíkar kommuna sigur í tíðindaskrivi, at sera góð undirtøka á fundinum.

– Landsstýrismaðurin nevndi eitt nú, at Samferðslumálaráðið arbeiðir við ítøkiligum ætlanum um at fara undir at projektera nýggj skip til Strandferðsluna, og stóð Kalsoyarleiðin ovast á raðfestingarlistanum. Niels Juel Arge greiddi somuleiðis frá um ferðaætlanina og um eina komandi bíleggingarskipan, sum eftir ætlan skal takast í brúk komandi summar.

– Serliga var tað stjórin á Strandferðsluni, sum fekk nógvar spurningar frá áhoyrarunum og lótu fólk ongan iva vera um, at tey ikki ynskja eitt størri skip, men heldur eitt skip, sum kann sigla fleiri túrar, skrivar kommunan.

Eftir framløgurnar var orðið givið til Karl Johansen, borgarstjóra, sum legði dent á, at Klaksvíkar kommuna vil gera alt fyri, at samferðslumøguleikarnir hjá teimum fastbúgvandi eru so góðir sum gjørligt.

Áðrenn orðið varð givið frítt til viðmerkingar, fingu Bjørn Kalsø og Jóhannus Kallsgarð eisini høvið at siga nøkur orð vegna staðbundnu nevndirnar á Syðradali og á Trøllanesi. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. september 2023

Dátueftirlitið flytur til Saltangará

Avtala er gjørd millum Dátueftirlitið og Spf. Heiðahúsið, og Dátueftirlitið tekur við leigumálinum frá 1. november

(Mynd: dat.fo)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Eftir at Dátueftirlitið í longri tíð hevur leitað eftir hølum á eystara armi á Skjálafjørðinum, hava Tóri Højgaard, stjóri á Dátueftirlitinum, og Edvard Mikkelsen, stjóri í Spf. Heiðahúsinum undirskrivað avtalu um, at Dátueftirlitið leigar ovaru hæddina í bygninginum á Heiðavegi 25 í Saltangará.

Tað boðar Dátueftirlitið frá.

– Síðani táverandi løgmaður í fjørð boðaði frá, at Dátueftirlitið skuldi flyta, hava vit saman við Landsverki miðvíst leitað eftir nýggjum hølum. Í fyrstu syftu valdu vit at gera eitt útboð, men tá ið hetta ikki bar á mál, kom Spf. Heiðahúsið inn í myndina. Samráðingar hava verið partanna millum, og nú eru vit komin á mál, sigur Tóri Højgaard.

Hann leggur afturat, at tey á Dátueftirlitinum eru væl nøgd og meta, at tey hava funnið hølir, sum hóska væl til tørvin hjá stovninum.

Hølini verða í løtuni umvæld, og væntandi verður hetta arbeiðið liðugt síðst í oktober. Avtalað er, at Dátueftirlitið tekur við leigumálinum frá 1. november 2023.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. september 2023

Betri: Nógv virksemi og hækkandi rentur

Roknskapurin fyri fyrra hálvár gav eitt úrslit á yvir 133 milliónir krónur

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hálvársroknskapurin fyri 2023 vísir eitt úrslit á 133,3 milliónir krónur eftir skatt, og Betri Banki hevði ein solvens á 31prosent. Tað merkir, at Betri Banki er millum tryggastu peningastovnarnar í danska kongaríkinum.

Útlánini eru økt við smáum 500 milliónum krónum, meðan innlánini eru økt við góðum 700 milliónum krónum.

Inntøkurnar farnað hálvár vórðu væl hægri, enn mett varð frammanundan. Tað kemst serliga av hækkandi rentuinntøkum. Tað hevur eydnast at halda útreiðslunum á einum lutfalsliga lágum støði, og sostatt er úrslitið fyri hálvárið gott. Hetta hevur somuleiðis givið høvið til at hækka rentustøðið á flestu av bankans innlánsproduktum, har fleiri verða yvir 3 prosent per 15. septembur.

Somuleiðis verður innlánsrentan á lønarkontum hjá privatkundum ásett til 0,25 prosent tann 15. septembur.

Bankin hevur ikki havt tap av sínum útlánsvirksemi í ár.

Jean Djurhuus, forstjóri, er væl nøgdur við úrslitið:

- Kundaskarin er vaksin seinastu árini, og roknskapurin vísir okkum, at Betri Banki gongur fram á teimum røttu og týdningarmiklu økjunum.

- Samstundis sum bankin veksur, hevur bankin styrkt sítt kapitalgrundarlag og hevur megnað at hildið fast í einum lágum kostnaðarstøði. Og nú fáa vit veruliga bjóðað okkara innskjótarum eina munagóða innlánsrentu á produktum, sum ikki hava verið áhugaverd í fleiri ár, sigur forstjórin

Fyri alt roknskaparárið 2023 metir leiðslan, at úrslitið verður á leið 220 til 260 milliónir krónur eftir skatt.

Úrslitið fyri fyrra hálvár 2023:

• Úrslit eftir skatt: 133,3 mió. krónur
• Útlán: 7,8 mia. krónur
• Innlán: 9,2 mia. krónur
• Solvensur: 31%

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. september 2023

Suðuroyar Sparikassi positivt úrslit fyrra hálvár 2023

Hálvársroknskapurin fyri 2023 vísur eitt úrslit á 2,8 milliónir krónur eftir skatt sammett við 1,2 milliónir sama tíðarskeið í fjør. Høvuðsorsøkin til framgongdina er, at rentustøðið er hægri og umframt at virksemið er økt

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Hálvársroknskapurin hjá Suðuroyar Sparikassa fyri 2023 vísur eitt úrslit á 2,8 milliónir krónur eftir skatt sammett við 1,2 milliónir sama tíðarskeið í fjør.

Høvuðsorsøkin til framgongdina er, at rentustøðið er hægri og umframt at virksemið er økt, skrivar Suðuroyar Sparikassi í tíðindaskrivi.

Útlánini hækkaðu úr 549 milliónir krónur, upp í 587 milliónir krónur, sum svarar til ein vøkstur upp á 38 milliónir - ella 7,0 prosent. Innlánini vóru 677 milliónir krónur sammett við 676 milliónir sama tíðarskeið í fjør, sum svarar til eina hækking á eina millión – ella 0,15 prosent.

Solvensurin var 22,0 prosent samanborið við 21,4 prosent í 2022. Lyklatalið fyri gjaldførið var 354 prosent í mun til lógarkravið á 100 prosent.

Søren Lünell Bruhn, stjóri, sigur, at hann er vælnøgdur við gongdina higartil í ár.

– Vit eru nøgd við, at vit hava fingið fleiri góðar kundar, sum vit ynskja hartaliga vælkomnar í okkara familju. Úrslitið er nøktandi og í samsvar við væntanirnar, tá árið byrjaði, sigur hann.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. september 2023

Betri Trygging: Metnógvir skaðar, men gott hálvársúrslit

Í skrásetingunum hjá Betri Trygging hava ongantíð verið so nógvir skaðar eitt hálvár sum í ár. Serliga var tað ódnin 7. februar, ið gjørdi nógvan skaða. Kortini er hálvársúrslitið gott – eitt nú tí at virksemið støðugt verður ment og tillagað, og tí at íløgurnar í seinastuni hava givið gott avkast

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Fyrra hálvár í ár hevur Betri Trygging avgreitt metnógvar skaðar. Ongantíð áður hava so nógvir skaðar verið ein ársfjórðing – og ongantíð áður hava so nógvir skaðar verið eitt hálvár.

Tað var serliga ódnin 7. februar, ið elvdi til ógvuliga nógvar skaðar.

- Bara tað samdøgrið fekk skaðadeildin útvið 1.400 skaðafráboðanir, sum er óvanliga nógv. Talan var serliga um privatar skaðar, men eisini vóru nakrir stórir vinnuligir skaðar. Kortini kunnu vit fegnast um, at hálvársúrslitið er gott, sigur Ingunn Eiriksdóttir, forstjóri í Betri Trygging.

- Eg eri væl nøgd við úrslitið, og at tað eru fleiri ymisk viðurskifti, sum ávirka rættan veg. Tað ger til dømis stóran mun, at gongdin á íløgumarknaðinum hevur verið betri fyrra hálvár í ár, enn hon var í fjør. Talið á kundum hækkar áhaldandi, og Betri Trygging arbeiðir støðugt við at menna nýggjar tænastur, sum kundarnir spyrja eftir. Hetta ávirkar eisini tryggingartekniska úrslitið rætta vegin.

Lættari at vera kundi
- Eg fegnist eisini um átøkini, vit hava gjørt fyri kundarnar higartil í ár. Tað skal verða lætt at vera kundi í Betri Trygging, og tí broyttu vit gjaldsskipanirnar, so at privatkundar kunnu gjalda tryggingarnar mánaðarliga. Hetta er sera væl móttikið, og nógvir kundar rinda nú eina minni upphædd einaferð um mánaðin, heldur enn størri upphæddir nakrar ferðir um árið, vísir Ingunn Eiriksdóttir á.

- Eisini hava vit gjørt fleiri skaðafyribyrgjandi átøk, fleiri upplýsandi tiltøk og so hava vit effektiviserað virksemið, so at tað skal ganga so smidliga, sum gjørligt.

- Vit vilja ganga á odda við at menna nýggjar tænastur, sum gera tað lættari fyri kundan. Og so hava vit skyldu til at ansa væl eftir hesum felagnum, sum vit jú reka fyri kundarnar, ið eiga tað. Eg eri væl nøgd við hálvársúrslitið, sum - hóast metnógvar skaðar - gjørdist 51 milliónir kr. eftir skatt, staðfestir Ingunn Eiriksdóttir.

Lyklatøl fyri fyrra hálvár samanborið við 2022

Ingun Eiriksdóttir, stjóri í Betri Trygging

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. september 2023

Skiparin á John Paul de Joria fer í landsrættin

Daniel Binyon hevur skotið málið inn fyri landsrættin. Málið kemur fyri 21. august næsta ár

(Mynd: Captain Paul Watson Foundation)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Daniel Binyon fekk 20. juli 157.000 krónur í sekt fyri lógarbrot, sum hann framdi sum skipari á skipinum hjá Paul Watson, John Paul de Joria.

Men hann er ikki nøgdur við dómin, og hevur skotið dómin inn fyri Landsrættin.

Tað gongur kortini eina løta áðrenn málið kemur fyri. Ikki fyrr enn 21. august næsta ár fer Eystari landsrættur at viðgera dómin.

Føroya rættur dømdi millum annað skiparan sekan at fara inn um 12 fjórðinga markið.

Paul Watson og Daniel Binyon

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. september 2023

Drekkivatnið í Havn og á Argjum reint aftur

Bakteriur eru tó enn staðfestar í drekkivatninum í Nólsoy, og bíðað verður eftir úrslitinum av vatnroyndunum á Velbastað og í Kaldbak, sigur Tórshavnar kommuna

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Mikudagin varð boðað frá umfatandi drekkivatnsdálking í Tórshavnar kommunu, og varð heitt á borgarar í Havn, á Argjum, Nólsoy, á Velbastað og í Kaldbak um at kóka vatnið.

Kommunan boðaði í gjár frá, at brogarar í Havn og á Argjum ikki longur nýtast at kóka drekkivatnið, tí nú er reint aftur har.

Bakteriur eru tó enn staðfestar í drekkivatninum í Nólsoy, og bíðað verður eftir úrslitinum av vatnroyndunum á Velbastað og í Kaldbak.

– Kókitilmælið stendur við tí við fyri hesi støð, og verða nærri boð um hetta, tá úrslitini fyriliggja.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. september 2023

Hetta slagið av Prime er OK at selja í Føroyum

Heilsufrøðiliga starvsstovan nágreinar vælumtóktan drykk, ið júst er komin á føroysku handilshillarnar

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tað er í lagið at selja tað slagið av Prime drykkinum, sum er ein tillaga útgáva av tí slagnum, sum eitur Prime Hydration. Hetta staðfestir Heilsufrøðiliga starvsstovan, nú drykkurin verður settur til sølu í føroyskum handlum.

Hetta tí onkur sløg av Prime vórðu bannað í Danmark fyrr í ár.

Heilsufrøðiliga starvsstovan skrivar soleiðis um Prime:

Nú Prime Hydration er boðið til sølu í Føroyum, hava vit fingið nógvar fyrispurningar viðvíkjandi hesum drykki, sum varð bannaður í Danmark fyrr í ár. 

Tað finnast tvey sløg av Prime, ein orkudrykkur og ein leskidrykkur:

• Prime Energy, ið hevur ov høgt innihald av koffein sambært danskari lóggávu
• Prime Hydration, ið m.a. hevur tilsett A-vitamin, sum ikki er loyvt sambært danskari lóggávu

Nú er ein tillagað útgáva av Prime Hydration, loyvd til sølu í Danmark, sum lýkur treytirnar fyri útílating av vitaminum og mineralum í matvørum. Her er t.d. onki A-vitamin latið útí, tí mett er, at ein við vanligum donskum kosti longu fær ríkiligt av A-vitamin, m.a. frá gularótum og livurpostei. Um ein fær ov stórar mongdir av A-vitamin í longri tíð, kann hetta skaða livrina.

Heilsufrøðiliga starvsstovan heldur seg til danskar reglur á hesum økinum – og sambært hesum reglum kann tillagaða útgávan av Prime Hydrationseljast í Føroyum.

Orkudrykkurin Prime Energyhevur ov høgt innihald av koffein (>32 milligram koffein per 100 millilitur), og er tí ikki loyvdur at selja.

Heilsufrøðiliga starvsstovan mælir børnum frá at drekka orkudrykkir

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. september 2023

Annika verður prestvígd 17. september

Tekur við sum sóknarprestur á Tvøroyri 1. oktober

Annika Magnussen Gaard (Mynd: folkakirkjan.fo)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Sunnudagin 17. september verður Annika Magnussen Gaard, gudfrøðingur, prestvígd í Dómkirkjuni. Hon er kallað at vera sóknarprestur í Suðuroyar norðara prestagjaldi við sæti á Tvøroyri frá 1. oktober, skrivar folkakirkjan.fo.

Annika er 33 ára gomul, og er úr Tjørnuvík. Hon bleiv kandidatur frá teologisku deildini á Universitetinum í Keypmannahavn á sumri 2022. Á heysti sama árið, gekk hon á Pastoralseminariinum, har hon var í starvsvenjing í kirkjuni í Vangede. 

Mannagongdin, tá eitt embæti sum sóknarprestur verður sett er, at kirkjuráðini velja prestin og gera eina innstilling. Landsstýriskvinnan við kirkjumálum setir sóknarprestin í embætið. Biskupur er fyrisitingarligur leiðari.

Siðvenjan er, at prestvígslan er í Dómkirkjuni, tí dómkirkjan umboðar tað yvirskipaða og alheimskirkjuna. Seinni skipar dómprósturin prestin í embætið í sóknarkirkjuni. Tá verður prestur sóknarprestur, t.e. bundin at síni egnu sókn. Soleiðis verður virkisøkið avmarkað í mun til alheimskirkjuna, og sóknarpresturin fær kallið í sínum egna nærumhvørvi.

Innsetingargudstænastan, har Annika verður skipað í embætið, verður í Tvøroyrar kirkju í fyrru helvt av oktober.

Í komandi starvinum sum sóknarprestur í Suðuroyar norðara prestagjaldi, sigur Annika, at hon gleðir hon seg til at koma út millum fólkið, at skapa góð sambond, og at brúka sína teologisku vitan. Hon gleðir seg somuleiðis til samstarvið við kirkjuráðini, kirkjutænararnar og sóknarprestarnar.

Í Suðuroynni eru tríggir sóknarprestar, sum arbeiða saman í einum toymi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. september 2023

Leingja sáttmálan við Ivan Hentze Niclasen

Kringvarpsstýrið hevur gjørt av at leingja sáttmálan við sitandi stjóra við tveimum árum

Ivan Hentze Niclasen, Kringvarpsstjóri (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Stýrið fyri Kringvarp Føroya hevur gjørt av at leingja sáttmálan við sitandi stjóra við tveimum árum, boðar Kringvarpið frá í tíðindaskrivi.

– Ivan Hentze Niclasen varð áramálssettur sum stjóri í oktober 2018 við sáttmála til oktober 2023. Við áramálssettum stjórum hjá tí almenna er møguligt at leingja sáttmálan eina ferð, og tað hevur kringvarpsstýrið valt at gjørt.

– Samstarvið við Ivan Hentze Niclasen hevur verið sera gott hetta seinasta hálva árið, síðani nýggja stýrið fór til arbeiðis.

Sagt verður, at Kringvarpið í næstum fer gjøgnum eitt tíðarskeið við fleiri alneyðugum broytingum, sum setur avbjóðingar til tøkni og talgilda framleiðslu, og sær stýrið í hesum sambandi stórar fyrimunir við at halda fram við samstarvinum við núverandi stjóra.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. september 2023

Emma og Andrias skulu í føðingardag

Emma Bech Christiansen og Andrias Garðsá skulu í 18 ára føðingardag hjá Christian prinsi 15. oktober – 92 gentur og 57 dreingir søktu um at sleppa við

Christian prinsur fyllir 18 ár 15. oktober (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Síðst í august mánað varð boðað frá, at fleiri enn 200 ung úr øllum ríkinum verða boðin við í 18 ára føðingardag hjá Christian prinsi 15. oktober, harav tvey ung úr Føroyum.

Í hesum sambandi sóknaðist Løgmansskrivstovan eftir einari gentu og einum dreingi, sum kundu hugsað sær at farið við, og í dag var trekt lut millum øll, sum høvdu søkt.

Tey hepnu eru Emma Bech Christiansen (Argir), og Andrias Garðsá (Tórshavn).

Í alt komu 149 umsóknir frá 92 gentum og 57 dreingjum, skrivar Løgmansskrivstovan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. september 2023

Heðin Mortensen til móttøku hjá Margrethu drotning

Mánadagin fekk borgarstjórin høvið at takka drotningini persónliga fyri heiðurin at gerast "Kommandør av Dannebrogordenen"

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Heðin Mortensen, borgarstjóri, nýtti mánamorgunin høvið til at fara til móttøku hjá Margrethu drotning. Margretha drotning vitjaði Havnina í 2021, og fyrr í ár heiðraði hon borgarstjóran við kommandørkrossinum.

Heðin Mortensen hevur fleiri ferðir verið vertur, tá drotningin hevur vitjað Havnina. Hann gjørdist í 1991 ”Ridder af Dannebrogordenen” og í 2003 gjørdist hann ”Ridder af 1. grad”.

Á hátíðarhaldinum fyrr í ár, tá Heðin hevði sitið sum býráðslimur í Havn í 50 ár, handaði ríkisumboðið, Lene Moyell Johansen, vegna Margrethu drotning Heðini ”Kommandørkorset”. Heðin fekk sostatt stóra heiðurin at gerast ”Kommandør av Dannebrogordenen.

Nú fekk borgarstjórin so høvið at takka drotningini persónliga fyri heiðurin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. september 2023

Fyrrverandi borgarstjóri verður tekniskur leiðari

Sørvágs kommuna hevur sett Jákup Suna Lauritsen í starvið

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Sørvágs kommuna hevur sett nýggjan tekniskan leiðara, og tað er Jákup Suni Lauritsen, og hann byrjaði í starvinum 1. september. Tað boðar kommunan frá á heimasíðuni.

Jákup Suni kennir væl kommununa, tí hann hevur sitið í bygdaráðnum fleiri ferðir, eisini sum formaður í teknisku nevnd og borgarstjóri í árunum 2005 til 2008. Afturat tí hevur hann starvsroyndir sum tekniskur leiðari og skrivari í Kvívíkar kommunu, og harvið eisini royndir innan kommunala fyrisiting.

Jákup Suni hevur útbúgving sum bygningssnikkari og byggifrøðingur, og hann hevur drúgvar royndir innan tað tekniska økið, bæði innan projektering og byggileiðslu, og við hesum metir Sørvágs kommuna hann at vera væl ílatnan til uppgávuna.

Seinastu árini hevur Jákup Suni verið stjóri í Sørvágs snikkaravirki. Av øðrum vikomandi starvsroyndum kann nevnast, at Jákup Suni í fleiri ár var nevndarformaður í SEV.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. september 2023

Spakin settur í til Drivið

Hóskvøldið varð spakin settur í til nýggja bygningin hjá Norðdepils Hvannasunds Róðrarfelag og Motorsavninum

Hans Jørgin Nysted, formaður í Norðoya Motorsavni, loysti fyrsta flagið

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Hóskvøldið varð spakin settur í til Drivið, nýggja bygningin hjá Norðdepils Hvannasunds Róðrarfelag og Motorsavninum.

Fyrst varð kunnað um verkætlanina á Fossánesi, har umleið 70 fólk vóru samankomin. Fundarfólkið var spent upp á verkætlanina, og dentur varð lagdur á, at ein slík verkætlan má hava lokalt kjølfesti bæði so og so fyri at kunna verða framd, samstundis sum ein slík verkætlan eisini tørvar stuðul úr grunnum bæði í Føroyum og Danmark.

Kunnað varð eisini um, at verkætlanin Drivið er farin inn í eina ráðgevingartilgongd saman við Lokale- og Anlægsfonden, samstundis sum stuðul eisini verður søktur úr øðrum grunnum.

Eftir kaffi og kunning á Fossánesi, fór fólkið yvir í Sandoyrabug, har Drivið hevur fingið grundstykki frá Hvannasunds Kommunu og ein part frá Hvannasunds Havn, sum bæði Hvannasunds og Viðareiðis kommunur eiga.

Í Sandoyrabug sang Hans Fuglø Christiansen vælkenda sangin, "Norðingur", sum kemur út á Spotify í dag, og eftir tað helt Óli Andrésen røðu vegna róðrarfelagið, og Hans Jørgen Nysted, formaður í Norðoya Motorsavni, segði nøkur orð og loysti fyrsta flagið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. september 2023

Samstarvsavtala millum Granskingarráðið og Rannís í Íslandi

Samstarvsavtalan millum Rannís og Granskingarráðið skal eyðmerkja samstarvsmøguleikar innan gransking og nýskapan og lata upp møguleikar fyri felags fígging av tiltøkum og verkætlanum, sum fremja vísindaligt samstarv millum londini

Samstarvsavtalan varð undirskrivað 31. august (Mynd: Granskingarráðið)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Rannís, íslendska skrivstovan fyri stuðulsskipanir, og Granskingarráðið hava skrivað undir samstarvsavtalu.

Stovnarnir báðir lata stuðul til gransking og ráðgeva myndugleikar á økinum. Teir hava ein týðandi leiklut í at fremja samstarv um gransking og nýskapan landanna millum. Endamálið við samstarvsavtaluni er at seta út í kortið, hvussu partarnir saman kunnu røkka felags málum.

Seinastu árini er samstarvið millum Ísland og Føroyar økt munandi á fleiri økjum, eisini tá tað snýr seg um gransking og nýskapan. Ísland og Føroyar hava fleiri felags áhugamál, sum fevna um millum annað fiskivinnu, veðurlag, umhvørvi, heilsu, mentan, ferðavinnu og mál, ið viðvíkja Arktis.

Samstarvsavtalan millum Rannís og Granskingarráðið skal eyðmerkja samstarvsmøguleikar innan gransking og nýskapan og lata upp møguleikar fyri felags fígging av tiltøkum og verkætlanum, sum fremja vísindaligt samstarv millum londini, til dømis verkstovur og skeið. 

Eisini er ætlanin at royna at fáa í lag skiftisskipanir fyri vísindalig starvsfólk og at samstarva um innsavnan og nýtslu av dátum um gransking og nýskapan. Ætlanin er somuleiðis at økja samstarvið millum londini bæði um luttøku í norðurlendskum og evropeiskum verkætlanum.

Frammanundan hava Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit, grønlendska granskingarráðið, og Rannís avtalu frá 2022, og grønlendska granskingarráðið og Granskingarráðið avtalu frá juni 2023.

Øll trý ráðini eru samd um at skipa fyri tiltøkum í felag. Fyrsta felags tiltakið verður á Arctic Circle í Reykjavík í oktober.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. september 2023

Máltøknidepilin á Setrinum farin til verka

Nýggi granskingardepilin í máltøkni á Fróðskaparsetri Føroya er nú veruleiki. Arbeitt hevur verið við føroyskari máltøkni í spjaddum verkætlanum seinnu árini, men nú er virksemið skipað í ein depil

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Máltøknidepilin á Setrinum hevur eina serliga forsøgu, sum væl lýsir tann ítøkiliga týdning, máltøkni hevur.

Umframt mál- og teldufrøðingar hava fólk við serligum avbjóðingum áhuga fyri máltøkni. Í Føroyum hevur Sjóndepilin havt ein týðandi leiklut, og tað var eitt stórt stig fyri føroyska máltøkni, tá verkætlanin Ravnur, sum Sjóndepilin tók stig til og stóð fyri, endaði við framløgu í Konghøll í fjør. Karin Kass, leiðari á Sjóndeplinum og drívandi megi í verkætlanini, handaði teimum, sum høvdu tikið lut í arbeiðinum, hvør sín ravn úr glasi sum tekn um, at verkætlanin var komin mál.

Tilfarið frá verkætlanini Ravni kann sammetast við ein timburhandil ella eina væl skipaða máltøkniliga goymslu, sum øll áhugað kunnu vitja og taka tilfar úr púra ókeypis.

Eitt frálíkt úrslit hava vit longu sæð við nýggju og snøggu appini VoisIT.

Eftir avtalu við Sjóndepilin hevur Fróðskaparsetrið tikið yvir tilfarið frá Ravni. Endamálið er at tryggja, at tilfarið støðugt verður dagført og ment og atkomuligt til ymisk máltøknilig endamál. Um somu tíð hevur Fróðskaparsetrið sett á stovn Máltøknidepilin, og 1. juli var eitt vísindastarvfólk, Iben Nyholm Debess, sett í starv á deplinum.

Samstarvið við Sjóndepilin og aðrar partar bæði í Føroyum og uttanlands heldur fram.

Máltøknidepilin er skipaður undir Føroyamálsdeildini og virkar í tøttum samstarvi við Náttúruvísindadeildina. Ein talukennarapallur, sum kann viðgera ljóðbrot, er so smátt við at verða mentur og kann longu roynast. Á Náttúruvísindadeildini er tað Barbara Scalvini, adjunktur, sum arbeiðir við máltøkni og nýggja talukennarapallinum.

Í næstum byrjar nýggja verkætlanin Faroese Megaword Corpus (FMC), sum hevur til endamáls at menna ein stóran og fjølbroyttan tekstagrunn.

Tekstagrunnurin verður hornasteinur í dátukervinum á Máltøknideplinum og fer at gagna nógvum verkætlanum umframt arbeiðinum við fleiri máltøkniligum loysnum í framtíðini.

Verkætlanin byggir á samstarv við Árnastovnin í Íslandi, og fíggingin er norðurlendsk. Harumframt verður longu granskað í maskintýðing og áskoðanargreining, sum eru sera hentar máltøkniligar funkur í bæði máltøkniligari gransking og vinnulívi. Komandi ár byrjar ein ph.d.-verkætlan í máltøkni á Máltøknideplinum.

Millum teirra, sum starvaðust í verkætlanini Ravni, vóru lesandi á Føroyamálsdeildini og føroysk málfrøðilesandi uttanlands umframt aðrir málfrøðingar í Føroyum og útlendskir serfrøðingar. Fleiri av teimum eru nú partur av máltøkniliga umhvørvinum, sum tekur seg upp á Fróðskaparsetrinum.

Alt arbeiðið á Máltøknideplinum er grundað á eina hugsjón um opinleika í tilfari, menning og gransking.

Fróðskaparsetur Føroya

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. september 2023

Dagstovnur í Hoyvík í 40 ár

Á hátíðarhaldinum vóru tvey starvsfólk heiðrað fyri trúgva tænastu

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Í gjár var lítið hátíðarhald í Dagsstovninum í Hoyvík í sambandi við, at stovnurin er 40 ár og at tvey starvsfólk høvdu starvsdagar.

Borgarstjórin, Heðin Mortensen, helt stutta røðu og nevndi, at 40 ár er rættiliga long tíð og umfatar eini tvey ættarliðsskifti, t.v.s., at mong av teimum, sum høvdu sína dagligu gongd í dagstovninum sum lítil børn, í dag bæði eru foreldur og eisini ommur og abbar. Yvir fjøruti ár tosa vit um túsundtals fólk.

- Eg skilji eisini, at nøkur hanga við, sum vóru her í 80’unum, og tað kann bara benda á, at her hevur verið góður trivnaður. Stovnurin var eins og fleiri aðrir sjálvsognarstovnur fram til fyrst í øldini. Og um hann onkuntíð hevur sæð eitt sindur viðtikin út, so hevur dygdin á arbeiðnum altíð verið tann besta, segði borgarstjórin millum annað.

Samstundis vórðu tvey av starvsfólkunum á stovninum, Beinta Leivsdóttir Andrésen og Valborg við Sandá heiðrað fyri drúgva tænastu í barnaansingini hjá kommununi.

Meira her 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. september 2023

Nýggj symfonisk útseting av Norsku Løvu

Bjarni Restorff hevur útsett verkið hjá William Heinesen fyri symfoniorkestur

Bjarni Restorff (Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

23. og 24. september verður møguleiki at hoyra Føroya Symfoniorkestur spæla eina nýggja útseting av tónaverkinum Norska Løva eftir William Heinesen.

William Heinesen skrivaði upprunaliga verkið fyri klaver í 1963. Tað er Bjarni Restorff, sum nú hevur útsett tónarnar til symfoniorkestur.

Bjarni Restorff hevur greitt frá, at hann altíð hevur hildið, at verkið vildi verið sera væl egnað sum størri orkesturverk, tí tá er møguleiki fyri fleiri klangvariantum.

Í 2008 fekk Føroya Symfoniorkestur nýggju útsetingina av verkinum frá Bjarna, og í 2021 kom Norska Løva út sum bók við partituri og stemmum.

Bjarni Restorff er føddur í 1955, og starvast sum tónleikalærari á Tórshavnar Musikkskúla. Eisini hevur hann staðið á odda fyri Tórshavnar Manskóri í mong ár. Bjarni hevur eisini skrivað tónleik til blandað kór og manskór.

Í samband við konsertirnar fer Magnus Rasmussen at greiða frá søguna um Norsku Løvu, ið fórst í Lambavík í 1707.

Konsertirnar verða 23. september í Norðurlandahúsinum og 24. september í Mentanarhúsinum í Fuglafirði.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. september 2023

Konsert við heimsstjørnuni Paul Potts

Operasangarin sum vann Britain’s Got Talent í 2007 verður at hoyra í Norðurlandahúsinum 28. november

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hann bleiv heimskendur fyri 15 árum síðan, tá hann var við í vælumtóktu sendingini Britain’s Got Talent. Síðani tá, hevur hann rørt hjørtu kring allan heim, við síni óvanliga sterku rødd.

Paul Potts frá Wales livir nú dreymin. Hann varð øll barndóms- og ungdómsárini happaður og er tað við til, at gera søguna um hann enn betur. Hann fann troyst í lokalu kirkjuni, har hann bleiv partur av kirkjukórinum og sum 16 ára gamal byrjaði hann at vera áhugaður í opera. Í 2007 stillaði hann upp í Britain’s Got Talent og byrjaði ferðin í móti toppinum longu til fyrstu audition, ið er ein hin mest sædda í søguni hjá Youtube.

Við stórum fjepparaskara í ryggsekkinum útgav hann fløguna ‘One Chance’ ið vísti seg at vera altjóða gjøgnumbrotið fyri Potts, tí fløgan var nummar 1 í 13 londum. Hann framførdi tvær ferðir í sendingini Oprah og byrjaði sína internationalu konsertferð.

Søga hansara er so hugtakandi, at ein filmur er gjørdur um walisisku songstjørnuna, ið ber heitið ‘one Change’ har høvuðsleikluturin verður spældur av kenda sjónvarpsvertinum og films-sjónleikarinum James Gorden og eisini filmurin, er sera væl umtóktur. Men søgan endar ikki har. Paul Potts hevur enn eins nógvar konsertir og hann hevði fyri 15 árum síðan, hann hevur framført meira enn 1000 ferðir í 45 londum, hann hevur útgivið 6 fløgur afturat, ið bæði innihalda egin løg eins og cover løg av kendum sangum. Paul Potts syngur alt frá kendum popp løgum, til egnar inniligar balladur – alt framført í vøkrum opera.

Konsertin verður í Norðurlandahúsinum 28. november.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. september 2023

Shu-bi-dua til Føroya

Shu-di-dua 2.0 hevur stóra jubileumskonsert í Føroyum í november. Eisini fara Dynamit, Herborg Torkilsdóttir og Eyðun Nolsøe at spæla

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í ár eru liðin 50 ár, síðani kendi danski hittbólkurin Shu-bi-dua gav fyrstu sangirnar út. Í tí sambandi verður Shu-bi-dua endurreist, og tann 25. november kemur bólkurin til Føroya at hava stóra jubileumskonsert í Høllini á Hálsi.

Nú kalla teir seg Shu-bi-dua 2.0. Tríggir av føstu tónleikarunum í gamla Shu-bi-dua eru við í nýggju útgávuni av bólkinum. Teir eru Michael Hardinger, sum var við at stovna bólkin, Kim Daugaard og Jørgen Thorup, sum nú er væl upplagdur sangari. Aftrat sær hava teir fingið B-Joe, Kasper Daugaard og Flemming Olsen.

Upprunaligi sangarin í Shu-bi-dua, Michael Bundesen, varð álvarsliga sjúkur í 2011 og doyði í 2020. Tað hevði við sær, at Shu-bi-dua gavst at spæla sum bólkur í 2011. Nú hava familjan hjá Michael Bundesen og tónleikararnir í Shu-bi-dua tosað saman, og tey eru samd um, at Shu-bi-dua 2.0 skal hátíðarhalda tey 50 árini hjá bólkinum. Tað verður gjørt við konsertferð í Danmark og einari konsert í Føroyum.

Shu-bi-dua byrjaði at spæla í 1973, og árini eftir kom bólkurin við einum hitti fyri og øðrum eftir. Eitt nú "Den Røde Tråd", "Hvalborg", "We Wanna Be Free", "Vuffeli-Vov", "Står På En Alpetop", "Askepot", "Midsommersangen", "Sexchikane" og "McArine".

Eisini í Føroyum hevur Shu-bi-dua verið sera væl umtókt, og nú fáa føroyingar møguleikan at uppliva Shu-bi-dua hittkonsert.

Umframt Shu-bi-dua 2.0 spælir eitt tann størsti føroyski hittbólkurin, Dynamit, eisini hetta kvøldið, og somuleiðis fara Herborg Torkilsdóttir og Eyðun Nolsøe at framføra.
Konsertin verður í Høllini á Hálsi leygarkvøldið tann 25. november.

Atgongumerki kunnu keypast á heimasíðuni atgongumerki.fo

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. september 2023

Kvir tiltak í Perluni leygarkvøldið

Gender Bender-veitslan er partur av Faroe Islands International Minority Film Festival

Falito

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Perlan í Tórsgøtu er í ár karmur um um tað, sum fyrireikararnir kalla “tað feitasta kvir tiltakið í landinum” í leygarkvøld, tá Gender Bender aftur er á skránni

Tað er í sambandi við Faroe Islands International Minority Film Festival (FIMFF), at ein ordans veitsla verður hildin. Hetta er fimta árið á rað, at Gender Bender er á skránni, og hevur tað verið sera væl móttikið á hvørjum árið.

Tað er ein áhugaverd og fjølbroytt skrá í ár við bæði útlendskum og føroyskum nøvnum. Listafólkini, ið koma at vitja til Gender Bender eru Falito úr Noregi, Nabi Yeon Geisha úr Noregi, Lesbisk Lyd úr Danmark og Siriously úr Føroyum.

Peruvians-norska listafólkið, Falito (NO), er eitt natúrtalent frá ungum árum og hevur skapt ein persón ólíkum øðrum, vit kenna frá norska poppheiminum. Við íblástri úr hyperpoppheiminum, poppmentan og egnum upprunaarvi, hevur Falito skapt eina framtíðar-popphetju við yvirmenniskjaligari orku á pallinum og hugtakandi songframførslum.

Eisini úr Noregi kemur drag-listafólki, Nabi Yeon Geisha, ella Remi J. Hovda, sum hevur eitt skeið, ið kallast “The Art of Drag”, og starvast eisini sum drag í listabólkinum Princessilicious og sum framleiðari í Norwegian Drag Productions. Harumframt er hann fyriskipari av festivalinum Oslo Drag Festival. Alter ego hansara, Nabi Yeon Geisha, uppstendur, har søgukynstur, drag og framførsla møtast.

Lesbisk Lyd, bjóðar okkum eina "syng við for helviti" framførslu, við iblástri frá gamla politiska songarvinum frá kvinnurørsluni og øðrum rákum. Við støði í lægsta lesbiska felagsnevnaranum og sannføringini um, at øll kunnu syngja seg lesbiskan – ella í hvussu so er royna.

Siriously (FO) kenna vit úr ymsum samanhangum, sum drag queen, framførara, sangara, aktivist og almennan talara. Hon er altíð stuttlig og ágrýtin á palli og hevur enntá framført hvørt ár til Gender Bender.

Tað er 18 ára aldursmark og atgongumerki fáast til keyps á heimasíðuni torsgota.fo 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. september 2023

Seks nýggjar bøkur frá Bókadeildini

Bøkurnar eru til allar aldursbólkar og sera ymiskar. Hesa ferð er eisini ein upprunaføroysk bók í hópinum: Flytifuglar, sum Elin á Rógvi hevur skrivað

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í ársins fimta bókaumfari gevur Bókadeildin út seks nýggjar bøkur.

Bøkurnar eru til allar aldursbólkar og sera ymiskar. Hesa ferð er eisini ein upprunaføroysk bók í hópinum: Flytifuglar, sum Elin á Rógvi hevur skrivað, skrivar Bókadeildin.

Um bøkurnar:

Góða nátt, Fívil
Stuttlig honddukkubók til minstu børnini. Nú er songartíð hjá Fívli, men hann má fyrst finna rætta staðið at leggja seg … Ger ævintýrið livandi – brúka honddukkuna, so verður tú Fívil!

David McKee hevur skrivað og myndprýtt.

Bókin er ein pappbók, 10 bls. og til børn, sum eru uml. 0-2 ár.

Augusturin – heimsins størsta ránsdjór
Anda djúpt inn og kava niður í loyniliga heimin hjá augustinum!

Augusturin er størsta partin av lívinum langt, langt niðri í tí myrka havinum. Tí vita vit ikki so nógv um tann loyndarfulla hvalin, men tað, sum vit veruliga vita, er ørandi! Visti tú til dømis, at augusturin er tað størsta ránsdjórið, sum nakrantíð hevur verið til? Hann hevur heimsins størstu tenn og heimsins størsta heila. Hjartað vigar fleiri hundrað kilo. Augusturin er førur fyri at halda ondini og vera undir í meira enn ein tíma, so hann kann kava so djúpt sum møguligt fyri at fanga tað besta, honum dámar, høgguslokk.

Lennart Eng hevur skrivað og teknað, og Guðrun Gaard og Jens Petur Gaard týddu úr svenskum.

Bókin er innbundin, 42 bls. og til børn, sum eru umleið 6-9 ár.

Dinosauravinir 5 og 6
Tvær nýggjar myndabøkur í væl umtóktu røðini um Dinasauravinir.

Bestu vinir
Trygvi vakir altíð Rasmus. Men ein morgunin kemur Trygvi ikki. Hvat er hent? Rasmus noyðist at fara einsamallur inn í tann óhugnaliga mýriskógin at leita eftir sínum besta vini. Og tað verður ikki júst frægari av tí, sum Babba Rex fortelur honum: at onkur hevur sæð ein løgnan og óhugnaligan flogdinosaur í skóginum.

Sjóskrímslið
Tað er ísur á vatninum, og Mamma Rex skipar fyri ísfiskikapping. Vinningurin er ein heil dós av makreli í tomatsós. Men hvør veit, hvørjir óhugnaligir skapningar lúra undir ísinum? Rasmus og Trygvi hava nógv yvirraskilsir fyri framman.

Lars Mæhle hevur skrivað, og Lars Rudebjer hevur myndprýtt. Silja Aldudóttir týddi úr norskum.

Bøkurnar eru innbundnar, 44 bls. og til børn, sum eru uml. 2-5 ár.

Flytifuglar
Ein spennandi føroysk krimi og ein søga um at vera tilflytari, sum ikki pyntar upp á veruleikan.

Hóast 11 ára gamla Mai hevur búð í Vestmanna í fleiri ár, er tað ringt at føla seg heima, tá eingin letur hana gloyma, at hon er øðrvísi. Tá ein drongur hvørvur sporleyst úr einum barnavogni, royna Mai og vinkonan Emma at finna hann. Dagarnir ganga, og leitanin tykist vónleys. Men knappliga stendur Mai við einum smábarni í ørmunum og má flýggja fyri lívinum, um hon skal bjarga sær sjálvari og barninum.

Elin á Rógvi hevur skrivað, og Høgni Egholm hevur gjørt permumynd og vignettir.

Bókin er innbundin, 132 bls. og til børn, sum eru umleið 10-12 ár.

Stjørnusjeikur
Eftir einum degi verður Mattias, summarsjeikurin hjá Karolinu, super kendur í øllum Norðurlondum. Hann blívur til ein, sum øll hava eina meining um og er ógjørligur at fáa fatur í. Tá nakrar privatar myndir leka út, má Karolina venja seg við ein heilt nýggjan gerandisdag við nærgangandi fjepparum, fjølmiðlum, fyriskiparum, sjónvarpssendingum og uppmerksemi, sum hon ikki hevur biðið um.

Ber tað yvirhøvur til at vera daman hjá einari superstjørnu?

Stjørnusjeikur er onnur bókin í stjørnusjeikarøðini.

Kirsti Kristoffersen hevur skrivað, og Vagnur Streymoy týddi úr norskum.

Bókin er heft, 230 bls. og til ung.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. september 2023

Eitt stórt tyssi av føroyskum sendingum

Vetrarskráin í Kringvarpinum er farin í gongd, og eins og undanfarin ár er nógv gott og fjølbroytt tilfar á skránni

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Vetrarskráin í Kringvarpinum er byrjað, og eins og undanfarin ár er nógv tilfar á skránni – bæði nýtt og gott gamalt. Tú kanst hugdýpa teg í poddvarpsrøðum, lata teg kveikja av dokumentarsendingum ella bara murra við til góðu rútmurnar í útvarpinum. Og alt kringvarpstilfarið er altíð tøkt á kvf.fo og á fleiri øðrum pallum. 

Nýggjar sendingar í útvarpinum
Í útvarpsskránni eru fýra nýggjar sendingar hesa vetrarskránna. “Vágskálin” er ein teirra. Talan er um eina ummælarasending, ið byggir á forvitni og upplýsing, har ymiskt mentanarligt tilfar verður ummælt, eitt nú bøkur, filmar, leikir og list. “Vágskálin” verður send mikudagar eftir tíðindini kl. 17.00. 

Gott tilfar verður hvønn leygardag fyrrapart. Frá kl. 10-12 fara vertirnir Leif Láadal og Ingi Rasmussen, saman við skiftandi gestum og paneli, at taka saman um vikuna, ið fór, í nýggju sendingini “Vikan”. Talan er um eina hugnaliga leygardagssending, har huglagið er “kaffi og morgunbreyð við eitt sindur av djúsi afturvið”. 

"Samværi" er nýggj røð, sum Dania O. Tausen og Beinir Bergsson leggja til rættis. Beinir og Dania, sum sjálv eru listafólk, hitta hvørja viku tvey onnur listafólk og tosa um list. Vertirnir tosa á jøvnum fóti við gestalistafólkini, og somuleiðis verða gestirnir bidnir um at seta seg inn í listina hvør hjá øðrum, soleiðis at samrøðan kann fara djypri inn í tilgongdir og smálutir. 

Kringvarpið eigur at bróta upp úr nýggjum og bjóða av – eisini á átrúnaðarliga økinum. Í hesi vetrarskránni verður sendingin “Skrivað stendur” á skránni, har Kári Sólstein og Armgarð Arge eru vertir. Í kirkjuni eru tvær tekstarøðir, sum eru sunnudagsins prædikutekstir. Hvat siga tekstirnir? Hesi aldargomlu orð, eru tey nýtilig enn í dag? Eitt skiftandi panel mannað av fólki, sum eru kend í almenna rúminum, viðger tekstin. Umframt nýggju sendingina hevur tað siðbundna tilfarið framvegis sítt fasta pláss á sendiøkinum. 

Fjølbroyttar dokumentarsendingar
Í sjónvarpinum er dokumentarur hvørt hóskvøld. Evnini eru fjølbroytt innan fyri mentan í breiðari merking – søgu, siðsøgu og samfelag. Í vetur kunnu vit m.a. gleða okkum til sendingina “Heim kæra heim” í trimum pørtum, har vit sleppa inn um dyrnar í níggju føroyskum húsum, sum eru vøkur og áhugaverd á ymiskan hátt. Eisini fara vit við Tórði Mikkelsen í Stóru Dímun.

Maria Winther Olsen og Anna Joensen-Næs hava aftur sett sær fyri at kanna, hvat hendir, tá ið fýra ung, fremmand fyri hvørjum øðrum, verða sett saman at tosa um tað, sum er torførast at tosa um. Hetta er onnur sesong av røðini “Sært tú meg”.

Umframt føstu sendingarnar sendir Kringvarpið í hesi vetrarskránni eisini frá nógvum tiltøkum og hendingum. T.d. frá Vísindavøkuni, virðislønahandanum, føroyskum dansi, nýggjárskonsertini, ítróttakappingum, gudstænastum o.m.ø.

Børn og ung
Í sjónvarpinum verður sent hvørt kvøld við blandaðum tilfari. Millum annað fara “Smábørn” aftur at fáa smílini fram á børnunum, vit fara at sløkkja eldar saman við Sløkki Sam, og spurnakappingin “Hvør veit?” fyri børn, har eini 500 børn kappast í 10 pørtum, verður í sjónvarpinum 10 fríggjakvøld á rað. Í juni kunngjørdi Kringvarpið barna-appina VIT, har ein rúgva av góða sjónvarpstilfarinum er tøkt.

Í barnaútvarpinum eru søgur, prát og spennandi leikir. Vit leggja fyri við at hoyra um føroyskar ítróttastjørnur. Allar útvarpssendingarnar finnur tú á barnasíðuni kvf.fo/vit.

Ungdómssíðan BIIT.fo, har ung framleiða til ung, er framvegis virkin og væl vitjað, og ein rúgva av poddum, greinum og videotilfari eru tøk. Nógv umhildna Gentuvesið heldur fram á biit.fo, og eisini Vetrarbiit verður aftur henda veturin.

Alt tilfarið hjá Biit er at finna á biit.fo og á Spotify.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. september 2023

Umhvørvisvirðisløn uttan føroyskar tilnevningar

Í ár verður Umhvørvisvirðisløn Norðurlandaráðsins latin persóni, felagsskapi ella fyritøku, sum arbeiðir við at menna klædnaídnaðin mótvegis eini meira burðardyggari leið

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Onki føroyskt navn er á listanum yvir teir persónar, felagsskapir og fyritøkur, sum eru innstillað til at fáa umhvørvisvirðisløn Norðurlandaráðsins í ár. Hetta er annað árið á rað, at føroysk nøvn ikki eru í uppskoti til hesa virðisløn.

Mánadagin vóru nøvnini avdúkað, og tey innstillaðu koma úr Danmark, Noregi, Svøríki, tvey úr Finnlandi, Íslandi og Grønlandi.

Føroyar hava fyrr fingið hesa virðisløn. Seinast var tað Jens Kjeld Jensen í 2020 og undan tí Sev í 2015 og Bogi Hansen í 2006.

Umhvørvisvirðislønin er skipað eitt sindur øðrvísi enn hinar virðislønirnar hjá Norðurlandaráðnum, har tað eru lokalar dómsnevndir, sum innstilla nøvnini.

Viðvíkjandi umhvørvisvirðislønini er tað so, at almenningurin kann senda uppskot inn, og hartil er tað soleiðis, at hvørt ár verður valt eitt evni, sum virðislønin skal snúgva seg um.

Í ár verður virðislønin latin einum persóni, felagsskapi ella fyritøku, sum arbeiðir við at menna klædnaídnaðin og klædnabrúk mótvegis eini meira burðardyggari leið. Talan er um klædnavirki á øllum mótum, fá rávøruframleiðslu til sniðgeving, sølu, umvæling, endurnýtslu og burturbeining.

Umhvørvisvirðisløn Norðurlandaráðsins tekur tí útgangsstøði í trimum av heimsmálum ST fyri burðardyggari menning, nevniliga nummar 9 (Vinna, nýskapan og undirstøðukervi), nummar 12 (Ábyrgdarfull nýtsla og framleiðsla) og nummar 17 (Samstørv um heimsmálini)

Tey sjey tilnevndu eru

Copenhagen Fashion Week Sustainability Framework (Danmark)

Fæbrik (Noreg)

Renewcell (Svøríki)

Infinna / Infinited Fiber Cimpany (Finnland)

Paula Malleus / Remake EkoDesign (Finnland)

Rauði Krossin á Íslandi (Ísland)

Pikumini (Grønland)

Grønlendska felagið, ið er tilnevnt, er ein endurnýtsluhandil, sum hevur verið við til at fáa grønlendingar at fata dygdina í endurnýtsluklæðum, og sum á tann hátt hevur verið við til at broyta brúkaramynstrið hjá, serliga ungum, grønlendingum.

Meira her

Vinnarin av Umhvørvisvirðisløn Norðurlandaráðsins verður avdúkaður 31. oktober í sambandi við ársfundin hjá Norðurlandaráðnum í Oslo.

Hesir føroyingar hava verið tilnevnd umhvørvisvirðislønina seinastu árini: 2021: Matkovin. 2020: Jens-Kjeld Jensen (vinnari). 2019: Guðrun & Guðrun. 2015: Sev (vinnari). 2014: Bygdasamfelagið Gjógv. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. september 2023

Hetlendingar ætla sær til Føroya at kanna tunnlar

  Nú Hetland skal leggja til rættis framtíðar samferðsluútbyggingar og velja millum nýggjar ferjur og undirsjóvartunlar eru Føroyar og føroysku tunlarnir av álvara komnir undir sjóneykuna í Hetlandi.  

 

SkrivaÐ:

Jan Müller

Í miðlunum í Hetlandi og í Skotlandi við BBC á odda hava framtíðar tunnilsætlanir í Hetlandi alstóra raðfesting og kemst hetta av, at Hetland innan stutta tíð skal til at gera av, um oyggjalandið framhaldandi ynskir at varðveita mongu ferjusambondini millum oyggjarnar ella um landið ynskir at ganga “føroysku” leiðina og byggja undirsjóvartunlar. Fleiri av ferjunum, sum binda oyggjarnar saman, eru vornar gamlar og skulu skiftast út. Men sterkar røddir eru frammi í Hetlandi um, at undirsjóvartunlar eins og teir í Føroyum eru framtíðin.

Nú verður so kjakast um, í hvussu stóran mun undirsjóvartunlar skulu binda oyggjarnar saman og í hvussu stóran mun nýggjar ferjur. Hóast ferjutraditiónin er gomul og eigur lívið í smærri oyggjasamfeløgunum, eins og gevur arbeiði til nógvar íbúgvar, so strongja mong á at tunlar skulu avloysa í hvussu er nakrar av ferjunum. Pengar eru longu settir av til at gera tær fyrstu kanningarnar, men íbúgvarnir halda hetta gongur ov seint og hava tí sett á stovn áhugafelagsskapir, ið eru farnir at savna pengar inn til kanningararbeiðið.

Í vikuni legði “The Yell and Unst Tunnel Action Groups” fram úrslitið av fyrstu royndunum at fáa pengar til vega og er talan um hálva aðru mió. kr., sambært bæði Shetland Times og Shetland News.

Við hesum ynskja hetlendingar at vísa myndugleikunum sín stuðul til tunnilsfyrireikingarnar. -Vit kunnu ikki bara og sita og hyggja at, meðan okkara oyggjasamfelag dragnar afturút vegna gamlar og ótíðarhóskandi ferjur sigur umboð fyri felagsskapin. -Vit mugu arbeiða saman við at endurbyggja undirstøðukervið soleiðis at tað verður meira liviligt í oyggjunum hjá komandi ættarliðum.

Herfyri kunngjørdi skotski ráðharrin í bretsku stjórnini Alistair Jack, at stjórnin fer at stuðla útbygging av tunlum og fer at hava fund við SIC, hetlendsku stjórnina at umrøða framtíðar útbygging av samferðsluni millum oyggjarnar.

Tað liggur í kortunum, at útbyggingar fara at fevna bæði um nýggjar ferjur og undirsjóvartunlar. Stýrið í Hetlandi hevur annars sett av 700.000 pund til tess at menna eina “business case” fyri tunlarnar. Verkætlanin er longu í gongd.

Miðjað verður móti at gera fýra tunlar millum Unst, Yell, Whalsay og Bressay.

Umboð fyri tríggjar av privatu tunnilsfelagsskapunum, ið ynskja at gera part av kanningararbeiðinum, hava gjørt av at koma til Føroya seinni í hesum mánaðinum at læra av føroysku royndunum eitt nú, hvussu føroyingar hava megnað at fíggja stóru íløgurnar. Og her eisini hvussu nýggju tunlarnir hava ávirkað lívið og gongdina í økjunum tær binda oyggjar saman.

Sambært hetlendskum miðlum vóru umboð fyri føroysku byggifyritøkuna Articon herfyri á vitjan í Hetlandi fyri at umrøða tunnilsframtíðina og harvið eisini møguliga kunna geva sítt jaliga íkast til eina slíka samferðslumenning. 

Í Hetlandi hevur spurningurin um at endurnýggja samferðsluna millum oyggjarnar hægstu raðfesting, tí fleiri av verandi ferjum hava tænt sína tíð og eru vornar ov gamlar og ótíðarhóskandi umframt at tær hava stórt útlát og tí ikki hóska til grøna orkuskiftið, sum Hetland ynskir.

Tað hevur fingið leiðaran í hetlendska stýrinum at úttala, at spurningurin um undirstøðukervið er ryggurin í tí hetlendska samfelagnum og tí má hann fyri einhvønn prís raðfestast. Í dag telur ferjuflotin 12 ferjur, sum árliga flyta 750.000 ferðandi.

Keldur: Shetland Times og Shetland News og BBC

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. september 2023

Sanna Marin fer úr finskum politikki

Fyrrverandi finski stjórnarleiðarin hevur fingið starv sum ráðgevi hjá The Tony Blair Institute for Global Change

Tá Sanna Marin sum 34 ára gomul gjørdist forsætisráðkvinna, gjørdist hon samstundis eisini yngsti stjórnarleiðari í heiminum (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Fyrrverandi finska forsætisráðkvinnan Sanna Marin hevur fingið nýtt starv og fer harvið úr finskum politikki.

Sambært fleiri altjóða miðlum, skal hon vera strategiskur ráðgevi hjá The Tony Blair Institute for Global Change, ein stovnur, sum veitir ráðgeving til stjórnir og politiskar leiðarar kring allan heimin. The Tony Blair Institute varð stovnað í 2016 av fyrrverandi bretska forsætisráðharranum, Tony Blair.

37 ára gamla Sanna Marin var forsætisráðkvinna í tíðarskeiðnum desember 2019 til juni 2023. Tá hon tók við sum stjórnarleiðari fyri nærum fýra árum síðani, gjørdist hon samstundis yngsti forsætisráðharri í heiminum.

Eftir at sosialdemokratiski flokkurin tapti valið í apríl, boðaði Sanna Marin frá, at hon fór at leggja frá sær sum floksleiðari, og nú hevur hon boðað frá, at hon sigur sessin í finska ríkisdegnum frá sær. Hon varð fyrstu ferð vald á ting í 2015.

Sanna Marin sigur, sambært Ritzau, at hon er spent uppá nýggja leiklutin, og heldur hon eisini, at hann fer at gagna alt Finnland.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. september 2023

Finnland steðgar søluni av Pepsi

Sølan av PepsiCo er nú steðgað í finskum matstovum, eftir at fyritøkan er mett at vera ein av teimum fyritøkunum, sum hjálpa Russlandi

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Lív Rúnadóttir

Sølan av Pepsi vørum melur væl runt í Russland, hóast framleiðslan er steðgað. Orsakað góðu gongdina, er fyritøkan, sambært ukrainum, mett at vera ein av teimum fyritøkunum, sum hjálpa russum í krígnum.

Tað kann geva Pepsi álvarlsigar avleiðingar, at fyritøkan er koyrd á slíkan lista.

Týsdagin kunngjørdi finska tingið, at sølan av Pepsi vørum steðgar í finskum matstovum. Orsøkin er, at finnar ikki ynskja at stuðla einari fyritøku, ið samstarvar við Russland.

Hetta er ein ávaring frá finnum til PepsiCo, um at steðga søluni í Russlandi. Hugsast kann, at onnur lond velja at gera tað sama, um sølan heldur áfram í Russlandi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. september 2023

Vinnulívsmaðurin Mohamed Al-Fayed deyður

Egyptiski vinnulívsmaðurin, sum eisini var pápi Dodi Al-Fayed, unnustanum hjá Dianu prinsessu, andaðist undanfarna mikudag, 94 ára gamal

Mohamed Al-Fayed í 2007 (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Egyptiski vinnulívsmaðurin Mohamed Al-Fayed er deyður, 94 ára gamal.

Al-Fayed var fyrrverandi eigari av fótbóltsfelagnum Fulham, og átti m.a. eisini kenda marglætishotellið Ritz í Paris.

Mohamed Al-Fayed var pápi Dodi Al-Fayed, filmsframleiðara, ið var kendur sum unnustin hjá bretsku Dianu prinsessu. Dodi Al-Fayed og Diana prinsessa lótu bæði lív í eini ferðsluvanlukku í 1997.

Al-Fayed andaðist í London mikudagin 30. august av natúrligum orsøkum. Hann varð jarðaður við London Central Mosque farna vikuskiftið, skriva altjóða miðlar.

Hann varð føddur í egyptiska býnum Alexandria í 1929, og byrjaði sína yrkisleið við at selja sodavatn. Síðani arbeiddi hann sum sølumaður, áðrenn hann byrjaði at gera íløgur innan bygging og flutning.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. september 2023

Eyðun Johannessen in memoriam

Føroya fyrsti leikstjóri er deyður, 85 ára gamal

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Kinna Poulsen

Hesin mánadagurin er myrkagráur og endaleysur eins og vætan úr erva. Mjørki og surk og beint nú datt eitt blað av hyllitrænum uttan fyri gluggan. Fuglarnir, sum í alt summar hava látið og sungið bæði tíðliga og síðla, sita nú púra kúrrir. Teir hava helst longu fingið frænir av hesum, eg júst nú fekk boð um, at Eyðun granni er farin. Hann fer tískil ikki aftur at sita í havanum við avís og kaffi við sínum serstaka forvitna og reysta høvuðburði. Æviga svongu útiløguketturnar fara ikki aftur at fáa ræstan fisk í undirskálum frá Eyðuni og hann fer ongantíð aftur at læna ein supputerning til sós. Tað gjørdi hann bara einaferð, men tað var óluksáliga stuttligt og sjálvt um eisini tað er langt síðani, so fyllir tómrúmið av Eyðuni Johannessen júst sum hann sjálvur í mong ár fyllti sum menniskja og listafólk. Hann var 85 ár nú hann doyði í Keypmannahavn, har hann búði, tó at hann eisini mangan búði í húsunum í Rabarbukvarterinum, t.d. í sambandi við leiklistaligar arbeiðsuppgávur í heimbýnum.

Eyðun Johannessen, ið var føddur í Havn 28. apríl í 1938, var Føroya fyrsti yrkissjónleikari og leikstjóri. Saman við øðrum sjónleikarum stovnaði hann leikbólkin Grímu, ið hevur havt risastóran týdning bæði fyri leiklistina, sjónleikaraumhvørvið og ungar sjónleikarar, men eisini meira breitt fyri føroysku listfatanina og tað væl at merkja í einum landi, har yrkislistin ikki kom til skorin klæði. Eyðun Johannessen starvaðist frá 1979 til 1986 sum rektari á sjónleikaraskúlanum í Aarhus og setti upp fleiri stórleikir t.d. Lykke-Per (Aarhus Teater 1988, tikin upp í DR 1989). Í 1997 kom hann á heiðurslistan hjá Statens Kunstfond yvir listafólk, ið fáa veiting fyri lívið ella “livsvarig ydelse” og í 2001 fekk hann Mentanarvirðisløn Landsins fyri sítt leiklistaliga avrik. Eyðun Johannessen fekk saman við Tove Jacobsen, sjónleikarakvinnu trý børn, Olaf, Anniku og Nicolinu. Nú Eyðun legði árar inn, var tað sum ein ríkur maður við heili tíggju abbabørnum umframt einum langabbabarni.

Sum yrkissjónleikari, leikstjóri og fyriskipari hevur Eyðun Johannessen so dyggiliga sett sítt árin á leiklistina í Føroyum og í Danmark. Leiklistarliga avrikið fevnir bæði um tað fólksliga sum Fólk og Dólgar í Kardemummubýnum hjá Torben Egner, ið mong okkara gleðast um, tá tað nokk so javnan hoyrist í Barnaútvarpinum. Men Eyðun Johannessen hevur eisini sum leikstjóri tulkað bókmentalig og dramatisk stórverk hjá t.d. Williami Heinesen, Henrik Ibsen, Samuel Beckett og August Strindberg; verk, ið hava ríkað okkum og gjørt okkum klókari. Sum leikstjóri megnaði hann at gera altjóða klassikarar viðkomandi fyri samtíðaráskoðaran við at leggja dent á eksistentiella leitan og tvístøður, ið vit kendu aftur og sum vit lærdu av ikki minst tí rótfestið var føroyskt. Tað var ikki uttan týdning, at sálmabrotið, sum varð floytað, meðan teir bíðaðu eftir Godot, var føroyskt (Harra Guð, títt dýra navn og æra) og at tann, sum tulkaði Beckett fyri okkum, kendi okkara mentan innanífrá. Eyðun Johannessen hevði ein serligan kærleika fyri samtíðardrama, hann leikstjórnaði og var við til at frumframføra nýggjar føroyskar leikir á Tjóðpalli Føroya; Tóm Rúm (2014), sum Marjun Kjelnæs skrivaði og Havfrúgvin (2016) hjá Jóanesi Nielsen. 2005 var H. C. Andersen Fagnaðarár í Danmark. Ein røð av listafólkum vóru tá tilnevnd at vera H.C. Andersen ambassadørar. Millum hesi var Eyðun umboðandi Føroyar. Eyðun hevði sostatt eitt slag av dupultum ambassadørleikluti, ið fevndi um bæði H.C.Andersen og Føroyar.

Í 2018, tá ið Eyðun fylti 80, skipaðu hann og Sprotin fyri kvøldsetu á Reinsarínum har nýútgivna bókaverkið, Míni leikapetti, var lagt fram við einastandandi fínu portrettmydini hjá Torbirni Olsen á permuni. Míni leikapetti eru endurminningar frá einum drúgvum og týdningarmiklum sjónleikaralívi. Hesar herligu endurminningar eru góðar at eiga ein dag sum í dag. Við inniligari samkenslu við familju og næstringar drýpa vit høvur í sorg, men við ævigum takksemi fyri føroyska leiklistavarðan, Eyðun Johannessen.

Skrivað hevur: Kinna Poulsen, listaportal.com 

Myndir: Jens Kr. Vang

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. september 2023

Nú Eyðun fór um sýn

Eitt minnisbrot:

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Árni Dahl

Ein dagin í 1960 ella var tað í 1961 situr ein ungur maður í stovuni hjá okkum í Klaksvík, Eyðun Johannessen úr Havn.

Hann hevði lokið útbúgving á leiklistaskúlanum í Keypmannahavn – var tá um 23 ára aldur. Heldur lágvaksin men sjáldsama livandi í andlitsbrái og dugdi væl at práta.

Mamma setti nátturða á borðið, og pápi fór eftir fløskuni og beyð honum eitt glas – men høviskliga segði hann nei takk. Hann skuldi til arbeiðis, á pall í “Atlantis bio”.

Nú var eg fermdur, og hetta kvøldið fór eg við mammu og pápa til leik.

Einki tjald fyri pallopinum. Eingi leiktjøld. Maðurin kom bara inn við einum krakki á herðunum – setti hann á pallgólvið við beinunum upp í loft, og so legði hann frá landi.

Stundum var krakkurin eitt far, sum sigldi ægin blá, stundum ein sessur, síðan eitt borð, eitt akfar, ein vøkstur í fríu náttúruni. Tú sat bergtikin frá fyrstu løtu.

Hann var einsamallur á palli, men kortini vóru aðrir leikarar á palli – hann leikti teir allar.

Hann er bæði Faust og Mephisto. Hann ber fyrst fram inngangin:

“Tit nærkast aftur, támar tokumyndir,
sum, eitt sinn áður, ól mín syrgna sjón.
Skal eg nú steðga tykkum her eitt sindur?
Kann eggja sinnið enn mín ungdómsvón?
Tit streingja á: ein sjón sum fjallatindur,
tá sól sær gjøgnum tokutám á lón,
og aftur ungur er mín barmur heima
hjá rúnarandum, sum um fylgið sveima.”

Hetta stórverkið um lærda mannin Heinrich Faust, hevði Goethe skrivað, og Louis Zachariassen av Kirkju í Fugloy hevði týtt.

Og so er Eyðun bæði Jeppi og Nilla í kenda leiki Holbergs.

Hann spælir brot úr Shakespeare-leiki.

Og nú er hann unglingin Peer úr Noregi, sum fer út at fjakka í stóru verð, úr Gudbrandsdalinum, í Dovregubbens hal, til Sahara og Kairo og heim aftur. Og so er hann mamman og undurfulla unnustan, Solvejg, sum bíðar honum á heimastrond.

Og so endar Eyðun við Hans Andriasi í Áarstovu og yrkingini um hin bjartoygda dáan

Og tey stadnandi øksini.

Og tú situr bergtikin, tá ið maðurin takkar teimum 12-15 áskoðarunum, ið komnir eru at hyggja og lýða á.

Ber veruliga til hjá einum manni at vera fleiri persónar sama stívliga tíman?

Bæði kallur og kona?

Bæði ungur og gamal?

Ja, eru fleiri veruleikar til?

Eftir sýningina býður mamma honum niðan aftur á Heygar at fáa sær ein drekkamunn. “Tjaldrið” liggur á Kósini og skal til Havnar móti nátt. Hann svølgir ein bita, áðrenn hann tekur krakkin á bakið, takkar fyri seg, og tá ið eg leggi meg hetta kvøldið, kenni eg meg ríkan, men spyrji eisini meg sjálvan: Hvussu man fara at gangast hesum unga manni á lívsins yrkisleið?

*

Jú, sanniliga gekst Eyðuni væl. Hann skipaði fyri sjónleikaraskeiðum í Havn, alt fyri eitt hann nýútbúgvin kom heim, og vit, sum gingu á læraraskúla seinnu helvt av sekstiárunum, sóu á fyrsta sinni leikir hjá stóru leikhøvundunum: Strindberg, Ionesco, Tjekhov, Wilder, Ibsen og Dario Fo. Í 1966 setti hann á pall leikin um Nólsoyar Páll, sum abbi hansara, Kristin í Geil, hevði skrivað – “Ófriðarligar tíðir”.

Og í 1969 komu fyrstu leikirnir hjá Steinbirni B. Jacobsen á pall.

Árini 1970-73 leikti og leikstýrdi hann á Århus teatri og flutti so heim aftur. Tá kom eg at kenna hjúnini Tove og Eyðun, tí eldra dóttirin, Annika, kom at ganga í heimsins fittasta 4. flokki, har eg var flokslærari.

Øll árini síðani hava vit havt samband, vit týddu Dario Fo fyri “Grímu”, sóust regluliga, skiftu orð um føroyska leiklist og droymdu um Tjóðleikhús.

Og tá ið Forlagið Fannir fór at geva út leikritarøðina LEIKRIT í 2010, fegnaðist Eyðun og stuðlaði uppundir: “Tey standa her á hillini so litføgur sum perlur á snóri” skrivaði hann fyri nøkrum árum síðani, og nú ið 34. leikritið er farið til prentingar, fer í viðmerkingunum at bera til at lesa um Eyðun, sum hjálpti til at seta leikir upp í Hvalba og á Tvøroyri og samskifti við vágbingar um leik, sum har skuldi spælast.

Hann lyfti føroyska leiklist av amatørstigi upp á yrkisleiklistaligt støði – hann bygdi tjóð.

Eyðun er deyður, men minnið um hann fer at liva, so leingi klettarnir standa.

Árni Dahl

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. september 2023

Erhardt Næs lagt árarnar inn

-

 

SkrivaÐ:

Minningarorð / Ítróttasamband Føroya

Tann 31. august bórust boðini um, at Erhardt Næs, fyrrverandi formaður ÍSF, var farin um sýn.

Erhardt var føddur og vaks upp í Hvalba, men kom til Havnar í 1946 at arbeiða.

Hann gjørdist skjótt partur av ítróttaumhvørvinum i Havn, og var tað serliga kappróðurin, ið hevði hansara áhuga. Og tað var eisini innan kappróðurin, at lunnarnir vórðu lagdir til langa lívið hjá Erhardt innan ítróttafyrisiting.

Erhardt var formaður í Havnar Róðrarfelag árini 1954 til 1959, og aftur 1962 til 1964. Hann var eisini eitt skeið formaður í Tórshavnar Ítróttarráð. Í 1962 varð hann valdur í nevndina fyri Ítróttasamband Føroya, og sat hann í henni til hann legði frá sær í 1978. Árini 1964 til 1975 sum skrivari og frá 1976 til 1978 sum formaður.

Árini Erhardt var nevndarlimur í ÍSF hendu nógvar broytingar.

Fyrstu fimm árini Erhardt sat sum nevndarlimur, varð ÍSF stjórnað av eini sjey-manna nevnd, ið hevði alla ítróttafyrisiting um hendi. Frá 1967 varð Ítróttasambandið umskipað, soleiðis at ovasta leiðslan varð myndað av eini 3 manna starvsnevnd, meðan ymsu ítróttagreinarnar vórðu skipaðar í sjálvstøðugar deildir, sum løgdu egnu kappingar sínar til rættis.

Nógv var á skránni hesi ár. M.a. varð arbeitt við at vinna føroyskari ítrótt altjóða viðurkenning. Og í 1970 eydnaðist hetta, tá ið hondbóltur, sum fyrsta ítróttagrein í Føroyum, fekk fyribils limaskap í altjóða ítróttasambandi; ein limaskapur sum í 1974 varð broyttur til fullan limaskap í altjóða hondbóltssamgonguni International Handball Federation.

Tá Erhardt í 1978 legði frá sær sum formaður ÍSF, var fyrireikandi arbeiðið at umskipa Ítróttasambandið byrjað. Hetta arbeiði hevði millum annað við sær, at Fótbóltssamband Føroya varð sett á stovn í 1979 sum fyrsta sersamband innan ÍSF. Ítróttasambandið fekk tá tann bygnað, vit kenna í dag, har ítróttagreinarnar eru skipaðar í sjálvstøðug sambond, sum øll eru limir í meginfelagsskapinum ÍSF.

Fyri drúgva arbeiði sítt fyri føroyska ítrótt hevur Erhardt fingið silvur- og gullmerki ÍSF, umframt at hann er heiðraður við hægsta heiðursmerki Ítróttasambandsins, gullmerki við bjálka.

Farin um pensjónsaldur leitaði Erhardt sær aftur til røturnar, og flutti suður til Hvalbiar at búgva.

Seinastu árini hevur hann verið búsitandi í eldrasambýli í heimbygdini, til hann nú sum 95 ára gamal legði árarnar inn.

Vit lýsa frið yvir minnið um fyrrverandi formann ÍSF, sum í áratíggju tænti føroysku ítróttini á besta hátt

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. september 2023