Gerhard kvetti snórin

Við ørmunum yvir høvd stórfegnaðist borgarstjórin í Skopun, Gerhard Lognberg, um at Sandoyartunnilin nú er latin upp

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Seinnapartin hósdagin varð koyrandi hjá almenninginum gjøgnum Sandoyartunnilin. Gerhard Lognberg, borgarstjóri í Skopunar kommunu, snórin við einum grindaknívi.

Løtuna aftaná stórfegnaðist hann stóð hann við ørmunum yvir høvd. Ein rørandi løta fyri Gerhard, sum hevur arbeitt so nógv fyri hesum tunli.

Eftir at snórurin varð kvettur fór elsti bilførarin í Sandoynni, 90 ára gamli Herman Petersen úr Skálavík, at koyra ígjøgnum Sandoyartunnilin sum tann fyrsti.

Undan hátíðarhaldinum, ið varð hildið inni í tunnilsmunnanum í Traðardali í Sandoy, høvdu nærum 1.200 fólk nýtt høvið til at renna, ganga ella súkkla gjøgnum tunnilin undir Skopunarfjørð.

Sandoyartunnilin er 10,8 kilometrar langur, og verður harvið longsti tunnil í Føroyum. Lægsta punkt er 155 metrar undir havbotninum, og eins og í Eysturoyartunnlinum er mesta hallið 5 prosent.

Fram til 10. januar er ókeypis at koyra ígjøgnum tunnilin. Kostnaðurin fyri at koyra gjøgnum tunnilin verður hin sami, sum gjøgnum Eysturoyartunnilin. Fyri persónbilar verður prísurin 75 krónur við haldi og 175 krónur uttan hald.

Sí meira um upplatingarhátíðarhaldið á Portalinum:

2000 fólk undir Skopunarfirði

Myndir: Hátíðardámur og spenningur í Sandoynni

Myndir: Tunnilsrenning í Sandoyartunnlinum

Myndir: Fólk komin upp í Traðardali

Video: Vælkomin veri í stóru verð

Fyrsti bilurin farin ígjøgnum Sandoyartunnilin

Myndir: Hátíðarhald í Traðardali

Jólamaðurin fyrstur á mál í báðum endum

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. desember 2023

Sandoyartunnilin í hagtølum

Í Sandoynni eru 577 persónbilar og 166 vøruvognar, lastbilar og bussar

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tey 1.200 fólkini í Sandoynni verða í morgin knýtt at meginøkinum, og 48.300 fólk í meginøkinum verða knýtt at Sandoynni.

Meginøkið fevnir nú um góð 90 prosent av fólkinum í Føroyum.

Hagstovan hevur sett hagtølini upp niðanfyri:

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. desember 2023

Tórshavnar kommuna og Sands kommuna gjørt avtalu um tilbúgving

Við hesi avtalu bindur Tórshavnar Sløkkilið seg til at røkja allar uppgávur í sambandi við tilbúgvingina í Sands kommunu, harímillum eisini í Sandoyartunnlinum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Tórshavnar kommuna og Sands kommuna skrivaðu í farnu viku undir samstarvsavtalu um tilbúgving í samband við Sandoyartunnilin.

Hetta er ein stórur dagur, vóru Heðin Mortensen, borgarstjóri í Tórshavnar kommunu, og Heri Sverrason, borgarstjóri í Sands kommunu, samdir um.

Sandoyartunnilin kemur upp í Traðardali, sum liggur í Sands kommunu. Tískil hevur Sands kommuna ábyrgdina fyri tilbúgvingini. Hetta er ein stór uppgáva, og tí hevur Sands kommuna vent sær til Tórshavnar kommunu um samstarv.

Við hesi avtalu bindur Tórshavnar Sløkkilið seg til at røkja allar uppgávur í sambandi við tilbúgvingina í Sands kommunu, harímillum eisini í Sandoyartunnlinum.

Tilbúgvingin er undir dagligari leiðslu av tilbúgvingarleiðaranum hjá Tórshavnar Sløkkiliðið. Tilbúgvingarnevndin fyri Sands kommunu hevur dagligu, yvirskipaðu ábyrgdina av tilbúgvingini.

Sambært avtaluni fer Tórshavnar Sløkkilið at hava dagliga raksturin og átaksábyrgdina í Sandoyartunlinum. Men ábyrgdin liggur framvegis hjá Sands kommunu.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. desember 2023

Óttast fyri friðaðu Mølheyggjunum heima á Sandi

Økið er sera sjáldsamt og tí friðað. Økið átti at verið hegnað inni, so tað bert ber til at ferðast á økinum til gongu, heldur savnsvørður hjá Tjóðsavninum

(Sanvsmynd Eileen Sandá)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Nú Sandoyartunnilin er latin upp, rópar Tjóðsavnið varskó og kunnar um, at sjáldsomu mølheyggjarnir heima á Sandi eru friðaðir, nú væntast kann at nógv fólk fara at vitja hetta sjáldsama náttúrufyribrigdið, sum ikki er at síggja aðrastaðni í Føroyum.

Tað er av týdningi, at fólk, sum leita sær hagar, kenna til hetta økið, skrivar Kolbrún í Haraldstovu, savnsvørður í plantudeildini hjá Tjóðsavninum á heimasíðu Tjóðsavnsins.

Hon vísir á, at hóast økið er friðað, so eru fá tekin, ið vísa á hetta, tá komið verður á staðið. Kolbrún í Haraldsstovu heldur, at økið átti at verið hegnað inni, so at tað bert ber til at ferðast til gongu í økinum, tí nógva ferðslan ávirkar viðbrekna umhvørvið har. Hon heldur eisini, at gøtur áttu at verið gjørdar til gangandi ferðslu, soleiðis at heyggjarnir vórðu órógvaðir sum minst.

Geinin er soljóðandi:

Mølheyggjar á Sandi eru friðaðir

Størsti partur av fjøru okkara er klettur og berg. Innast í summum firðum, har bakkin gongur heilt út á sjógv, er strandarong, og bert á heilt fáum støðum er sandstrond. Einans heima á Sandi eru rættiligir sandheyggjar. Teir nevnast Mølheyggjar.

Sambært kunngerð frá Yvirfriðingarnevndini dagfest 18. juli 1983 eru Mølheyggjar friðaðir við tí endamáli, at økið “skal varðveitast í sínum natúrliga líki og við varðveitslu av plantum, djórum og jarðfrøðiligum fyribrigdum”. Friðingin setur forboð fyri bygging og øðrum inntrivum, ið misprýða økið, samstundis sum hon eisini setur forboð fyri at taka grót, mold, sand, eyr, leir, plantur og dýr.

Sandsmarhálmur (Mynd: Tjóðsavnið)

Plantusløg binda sandin

Mølheyggjar eru vorðnir til í einum samspæli ímillum plantuvøkstur og sand, ið verður førdur á staðið við vindinum. Fyritreytin fyri at sandheyggjar kunnu koma í, er at nóg nógv er til av sandi, og at tey plantusløgini, ið kunnu geva lívd, eru til staðar soleiðis at sandurin, ið leggur seg uttan um planturnar, verður bundin við teirra rótgreining.

Vøksturin á sandheyggjum broytist frá sjónum og inneftir. Tað kemst av, at nøgdin av føðsluevnum økist inneftir. Vøksturin verður fjølbroyttari, og umhvørvið verður minni órógvað frá sjónum, og plantusløg, sum binda sandin betur, trívast.

Hægri plantur

Framman fyri Mølheyggjar út ímóti sjónum er fløt sandstrond. Frá sjóvarmálanum og inneftir skiftir vøksturin alt eftir teirra tolsemi fyri sjóráanum. Niðast við sjógvin eru viðurskiftini sera óstøðug við tað at økið er undir í sjógvi, tá ið tað fløðir, og tískil trívast hægri plantur ikki her.

Longri uppi, har árinið frá sjónum ikki er so stórt, finna vit tær fyrstu hægru planturnar. Vøksturin er knýttur at uppiløgstum tara, har tað tískil er føðsluríkari, og jørðin hevur størri evni at binda vætu (da. markkapacitet). Tann fyrsta plantan, ið vit møta á leiðini inneftir, er sandfjørukál (Cakile arctica). Sandfjørukál er ársplanta, og ymist er, hvussu stór búfjøldin hjá hesi plantu er frá ári til ár. Tað er knýtt at, hvussu stór frænøgd er umframt vakstrarumstøðunum á staðnum. Sandfjørukál er ein av okkara sjáldsomu strandarplantum. Hon finst bert á níggju ymiskum plássum her á landi, og hon átti helst at verið á lista yvir hótt plantusløg.

Sandfjørukál (Mynd: Tjóðsavnið)

Tillagingar

Longri inni veksur sanddunnuber (Honckenya peploides). Felags fyri sandfjørukál og sanddunnuber er, at hesar plantur vaksa skjótt, eru krúpandi, hava tjúkk og sevjumikil bløð og djúpgangandi rót. Alt hetta eru tillagingar, sum gera, at planturnar eru førar fyri at liva í harðføra umhvørvinum niðri í fjøruni.

Tann skjóti vøksturin ger, at plantan kann verja seg fyri sandáløgu. Tann krúpandi vøksturin og tjúkku bløðini gera, at plantan kann verja seg fyri sliti frá sandkornum, ið fúka yvir plantuna. Tann djúpgangandi rótin ger, at plantan er før fyri at halda sær fastari og kann økja um vatnupptøkuna. Og tey sevjumiklu bløðini virka til, at plantan betur er før fyri at standa ímóti uppturking og øktum saltmegni.

Størri fjølbroytni

Á leiðini nakað inneftir gerast sløgini fleiri, vøksturin tættari og fjølbroytni størri.

Umframt stórvaksnu grøsini sandsmarhálmur (Ammophila arenaria), breitt sævarkorn (Leymus arenarius) og sevkendur kveiki (Elymus farctus), sum eru sermerkt fyri Mølheyggjar, síggjast eisini vanligar strandarplantur sum gásamura (Potentilla anserina), hálshvít baldursbrá og tann heldur sjáldsamara skotsk meistaraurt (Ligusticum scoticum). Skrykkjukrøkja (Vicia cracca), ið er vanligari í bønum, finna vit eisini her.

Hótt plantusløg

Longri inni aftur eru sandheyggjarnir. Har teir eru hægstir, eru teir fleiri metrar høgir. Tær plantur, ið seta dám á Mølheyggjar, eru tey stórvaksnu grøsini sandsmarhálmur (Ammophila arenaria), breitt sævarkorn (Leymus arenarius) og sevkendur kveiki (Elymus farctus). Hesi grøsini finna vit á bert fáum plássum í Føroyum, og eru tey tí sett á lista yvir hótt plantusløg í Føroyum.

Á flata økinum innan fyri Mølheyggjar gerst margfeldi størri, her finna vit ein hóp av ymiskum urtum. Vit varnast serliga ymisk sløg av stórvaksnum børkubónda av slagnum reyður børkubóndi (Dactylorrhiza purpurella) og grønligt hjúnagras (Coeloglossum viride). Hesar plantur kunnu gerast upp í 25-30 cm høgar.

Skotsk meistaraurt (Mynd: Tjóðsavnið)

Skordýr

Skordýr eru funnin á Mølheyggjum á Sandi, ið ikki eru funnin aðrastaðni í Føroyum, eitt nú “sandvongur” Chortodes stigmatica. Hann sæst frá síðst í juni til september. Hann er sera sjáldsamur í Føroyum, tí hann trívist bert í sandjørð.

Enn vita vit onki um lívið hjá ormveruni. Orsøkin til, at sandvongur einans livir á Mølheyggjum á Sandi, er helst tann, at ormveran livir av rótini á einari av plantunum, ið vaksa har.

Eisini ein klukka, Otiorhynchus atroapterus,er einans funnin á Mølheyggjum á Sandi. Otiorhynchus atroapterus er ein trantklukka, ið einans finst við sandstrendur og á sandheyggjum. Hildið verður, at sandsmarhálmur er týdningarmesta føði hjá klukkuni.

Friðing

Hóast Mølheyggjar eru friðaðir eftir gomlu friðingarlógini, eru fá tekin, sum vísa hesa friðing, tá ið ein kemur á staðið. Tað er ivingarsamt, um fólk vita av, at økið er friðað, og at ein skal vera varin, soleiðis at náttúran verður órógvað sum minst.  

Um ein veruliga ynskir at varðveita økið í sínum natúrliga líki við varðveitslu av plantum, djórum og jarðfrøðiligum fyribrigdum, átti økið í minsta lagi at verið hegnað inni, soleiðis at ein bert sleppur inn á økið til gongu. Nógv ferðsla ávirkar samansetingina og skapi av Mølheyggjunum. Tí áttu gøtur at verið ásettar til ferðslu, soleiðis at heyggjarnir vórðu órógvaðir sum minst.

Tá nýggja náttúruverndarlógin kemur í gildið 1. januar 2024, eigur friðingin av Mølheyggjum at verða endurnýggjað, soleiðis at Mølheyggjar verða vardir undir nýggju náttúruverndarlógini.

Heimildir:

Fosaa, A.M, Gaard, M., Hansen, J. 2005. Reyðlisti. Náttúrulýsing - lendi og sløg. Frágreiðing um reyðlistaflokking av plantum og fuglum.

Fosaa, A.M. 2000. Villar plantur í Føroyum – yvirlit. Tórshavn, Plantusavnið á Tjóðsavninum 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. desember 2023

2.400 tons av vatni skal pumpast upp um samdøgrið

KJ í Kambsdali hevur veitt pumpuskipanina í Sandoyartunnlinum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hósdagin varð samferðslusøga enn einaferð skrivað í Føroyum, nú Sandoyartunnilin lat upp fyri almennari ferðslu, og sandoyingar loksins vórðu knýttir at vegakervinum í meginøkinum.

KJ hevur veitt pumpuskipanina til Sandoyartunnilin, sum skal tryggja, at vatnið, sum lekur inn í tunnilin, verður fingið útaftur. Sjálvt um nógv er gjørt fyri at so lítið sum gjørligt lekur inn, renna umleið 2.400 tons av vatni inn um samdøgrið. Tilsamans 15 turrpumpur og seks dykkpumpur eru monteraðar í fimm pumpurúmum. Hesar tryggja, við stórum trygdarfaktori, at tað ikki kann koma fyri, at tunnilin fyllist við vatni.

Skipanin er ein sokallað trinpumping, sum merkir, at møguleiki er at velja um vatnið skal pumpast úr botninum og niðan til Sandoynna ella ímóti Gomlurætt, og at vatnið verður samlað so ovarlaga í tunnlium sum tilber fyri at spara orku.

KJ hevur somuleiðis veitt pumpuskipanir til Norðoyatunnillin og Eysturoyartunnilin.

Ólavur Asafsson Olsen, stjóri hjá KJ, sigur, at felagið hevur hollar royndir og kunnleika til pumpuskipanir í undirsjóvartunlum.

- Vit hava veitt pumpuskipanir til nógvar ymiskar verkætlanir í Føroyum, og tað er til at frøast um, at vit kunnu vera við sum veitari til slíkar stórar verkætlanir, sigur Ólavur.

Sandoyartunnilin er 10,8 kilometrar langur, og lægsta punktið í tunnlinum er 155 metrar undir vatnskorpuni. Arbeiðið við pumpuskipanunum og tunnlinum sum heild hevur gingið sera væl.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. desember 2023

Avtala gjørd um nýggjan A320 simulator

Fyrsti flúgvarasimulator kemur eftir æltan til Føroya seint í 2024. Hetta er eitt stórt framstig fyri føroyska flogvinnu, sigur stjórin í Atlantic Airways

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Á sumri í fjør varð kunngjørt, at Atlantic Airways hevur sett á stovn Atlantic Airways Aviation Academy, tá keypsavtala varð undirskrivað um keyp av einum AW139 Reality H Full Flight tyrlusimulatori. 

Í gjár varð ein avtala afturat undirskrivað - hesa ferð við SIM International um keyp av einum A320 flúgvarasimulatori.

Tað merkir, at Atlantic Airways Aviation Academy í framtíðini kann bjóða flogskiparum til bæði tyrlur og flogfør framkomnar simulatorvenjingar.

- Ein A320 simulator er eitt stórt framstig fyri føroyska flogvinnu, og stuðlar hetta uppundir tann flogskúlan, sum Atlantic Airways longu hevur sett á stovn. Eins og við AW139 simulatorinum er hetta eitt vinnuligt bein hjá okkum at standa á, tí við hesum simulatorinum kunnu okkara egnu flogskiparar fáa simulatorvenjingar heima í Føroyum, umframt at vit kunnu bjóða flogskiparum úr øllum heiminum fyrsta floks flogvenjingar, sigur Jóhanna á Bergi, stjóri í Atlantic Airways.

- Tað er eitt myndugleikakrav, at flogskiparar fáa regluligar simulatorvenjingar, og við okkara egna simulatori gerst hetta munandi lættari og eisini meira atkomuligt fyri okkum og okkara manning, sigur Sámal Petur Danielsen, flogovasti hjá Atlantic Airways.

A320 simulatorurin hevur mest framkomnu tøkni, sum er tøk á marknaðinum, og saman við A139 tyrlusimulatorinum kann Atlantic Airways Aviation Academy frameftir bjóða eitt fjølbroytt úrval av venjingum til flogvinnuna.

Bygningurin, sum bæði tyrlu- og flúgvarasimulatorarnir skulu vera í, stendur í gerð og verður liðugur seint á sumri í 2024. Talan er um tvær sundurskildar hallir til sjálvar simulatorarnar, og harafturat eru eisini góðar umstøður til undirvísing og fyrisiting í sama bygningi.

- Vit fegnast um, at Atlantic Airways hevur valt okkara A320 simulator til sínar venjingar, og vit gleða okkum til spennandi samstarvið, sigur Frank Uit Den Bogaard, stjóri í SIM International.

A320 simulatorurin verður væntandi klárur at taka í nýtslu seint í 2024.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. desember 2023

Minnisvarði um kvinnur deyðar í barsilssong

Minnisvarðin, ið er tilevnaður av Guðrið Poulsen, varð avdúkaður í Fuglafirði sunnudagin

(Mynd: Almanna- og mentamálaráðið)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Sunnudagin varð minnisvarði til minnis um kvinnur deyðar í barsilssong, avdúkaður í Fuglafirði.

Tað eru Anne Mette Greve Klemensen, Brynhild Næs Petersen og Poulina Abrahamsen, sum saman hava staðið fyri at fáa minnismerkið reist í Fuglafirði í samstarvi við kommuna. 

- Ongin tøkk er nóg stór at bera tykkum fyri hesa vøkru og neyðugu gerð. Tit æra við hesum kvinnur, sum hava latið lív í barsilssong, og tit geva øllum eftirkomarum eitt stað til minnis og til sálarbót. Minnisvarðin talar tí sanniliga eisini tykkum til heiðurs og æru, segði Sirið Stenberg, landsstýriskvinna, í røðuni sum hon bar fram í sambandi við at minnisvarðin var avdúkaður.

- Í dag er tað tíbetur sera sjáldan, at kvinnur doyggja í barsilssong, men tað kann enn henda. Góð ljósmøðratænasta við høgari fakligheit hevur broytt hetta grundleggjandi. Ljóðmøður eru lívsneyðugar. Tær hava broytt okkara lívskor við síni vitan og førleika. Heilivágur, reinføri, heilsuupplýsing, kanningaramboð o.a. hevur ómetaligan týdning. Sama er við preventión, sum ger, at kvinnur fáa færri børn.

- Minnisvarðin er eisini týdningarmikil fyri bæði nútíðina, framtíðina og okkara ungu. Við hesum kunnu tey læra at taka søguna við sær, tá ið framtíðin verður skapað. Vit eru eisini tað, vit koma frá.

Frá vinstru Poulina Abrahamsen, Guðrið Poulsen, listakvinna, Anne Mette Greve Klemmensen og Brynhild Næs Petersen (Mynd: Almanna- og mentamálaráðið)

(Mynd: Almanna- og mentamálaráðið)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. desember 2023

Landsstýrið úttalar seg um Gaza-ósemjuna

- Vápnahvíld má fáast í lag beinanvegin. Høgni Hoydal hevur lagt fráboðan á føroyskum á heimasíðuna – og eini styttri boð á enskum á X

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Høgni Hoydal, landsstýrismaður við uttanríkismálum, heitir nú á Ísrael og Hamas felagsskapin í Gaza um at fáa vápnahvíld í lag.

So sigast kann, at inniliga áheitanin frá tiltøkum og undirskriftainnsavningum um at úttala seg um Gaza-kreppuna hevur givið úrslit.

“Fráboðanin viðvíkjandi støðuni í Ísrael og Gaza” varð mánadagin løgd út á heimasíðuna hjá Uttanríkis- og vinnumálaráðnum.

Upp á fyrispurning frá Portalinum um føroyski sendimaðurin í Ísrael hevur fingið boð um at senda áheitanina til viðkomandi myndugleikar í Miðeystri og um fráboðanin er send út til onnur enn á egna heimasíðu, svarar Herálvur Joensen, aðalsrjóri í Uttanríkis- og vinnumálaráðnum.

“Fráboðanin er løgd á heimasíðuna (á føroyskum) og ein styttri ensk útgáva er send út á X (Twitter)”.

Fráboðanin á heimasíðuni hjá Uttanríkis- og vinnumálaráðnum er soljóðandi:

Fráboðan viðvíkjandi støðuni í Ísrael og Gaza

Tað er ein ófatiligur sorgarleikur, vit síggja í Gasa og Ísrael. Føroyar hava áður fordømt ræðuliga álopið frá Hamas á Ísrael og drápini á ísraelsk sivilfólk 7. oktober í ár. Føroyar viðurkenna rættin hjá Ísrael at verja seg og at taka stig fyri at forða fyri eini endurtøku av óunniliga álopinum hjá Hamas. Men hetta skal fara fram í samsvari við altjóða lóg, herundir humanitera lóg. Ein ræðuleiki rættvísger ikki ein annan. Líka so skakað, sum vit vóru av hendingunum tann 7. oktober, líka so óunniligt er tað at síggja og hoyra um oyðileggingar og stóra talið av sakleysum deyðum í Gasa – harímillum børn og kvinnur. Vápnahvíld má tí fáast í lag beinanvegin og allir gíslar eiga at verða treytaleyst latnir leysir.

Altjóða lóg er einasti vegur at skapa frið og framtíð hjá fólki, heruppií altjóða reglur um krígsførslu og verju av rættindum hjá sivilum fólki í krígsstøðu. Sum partar í vápnaðum stríði mugu Ísrael og Hamas halda altjóða og humanitera lóg, við at taka øll neyðug stig til tess at verja sivil og sivilt undirstøðukervi og virksemi. Humanitera støðan í Gasa er syndarlig, og hjálp má sleppa ótarnað fram til neyðstødd. Samstundis má virkast av øllum alvi fyri varandi friði millum partarnar.

Fortreytin fyri friði er ein loysn við tveimum ríkjum. Samstundis sum Ísrael brúkar rættin at verja seg, mugu palestinar í Gasa og á Vestara áarbakka fáa betri kor at liva undir og tilsøgn frá øllum viðkomandi pørtum um eina viðurkenning av Palestina sum ríki.

Høgni Hoydal
landsstýrismaður í uttanríkis- og vinnumálum 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. desember 2023

Fíggjarlógin samtykt og løgtingið farið í jólafrí

26 atkvøddu fyri og fimm atkvøddu blankt

Sum sigur er, syngur løgtingið og landsstýrisfólk "gleðilig jól" áðrenn tey fara í jólafrí (Skíggjamynd: Løgtingið)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Mánadagin fór løgtingið í jólafrí eftir at hava samtykt fíggjarlógina fyri 2024 við triðju og seinastu viðgerð.

Ellivu broytingaruppskot, men bara eitt teirra - frá einari samlaðari fíggjarnevnd - var einmælt samtykt. Broytingaruppskotið frá tingfólkum úr Norðoyggjum, um at lata mentanarhúsinum Varpinum fimm milliónir krónur, fekk ikki undirtøku.

Tá avtornaði vóru 26 sum atkvøddu fyri fíggjarlógini, og fimm blankt. Eingin atkvøddi í móti.

Sambandsflokkurin atkvøddi saman við samgonguni fyri fíggjarlógini. Fólkafloksumboðini atkvøddu blankt.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. desember 2023

Fara undir Tjørnuvíkartunnilin komandi ár

Tunnilstoymið, sum so smátt riggar av á Sandoynni, skal bora tunnilin til Tjørnuvíkar. 4,6 milliónir eru settar av á fíggjarlógini

Tjørnuvík (Savnsmynd: Pól Sundskarð)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Samgongan hevur sett 4,6 milliónir krónur av í fígggjarlógini til at gera lendisarbeiði og aðrar fyrireikingar, so tunnilstoymið kann fara undir at gera Tjørnuvíkartunnilin longu í 2024. 

Herfyri varð tunnilin til Dals skotin í gjøgnum og tunnilstoymið byrjar so smátt at rigga av á Sandoynni.

- Fyri okkum í samgonguni er tað avgerandi, at arbeiðsfólkið í toyminum kann halda fram at arbeiða og útgerðin framhaldandi verða gagnnýtt. 

- Verandi vegur til Tjørnuvíkar er, sum flest øllum kunnugt, bæði smalur og ótryggur. Ikki er óvanligt, at har eru omanlop. Harafturat er vegurin sera ótíðarhóskandi um summarið, tí Tjørnuvík er eitt av fremstu ferðamálum í Føroyum. Tað hevur verið tosað um tunnil til Tjørnuvíkar í áratíggju og í er tað í tøkum tíma, at tunnilin nú verður gjøgnumførdur, sigur Kim Durhuus, løgtingsmaður fyri Javnaðarflokkin.

Kim Durhuus (Savnsmynd: Sverri Egholm)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. desember 2023

Yvirtaka arbeiðs- og uppihaldsloyvir og familjusameining

Í hesum sambandi er neyðugt at økja um starvsfólkaorkuna í Útlendingastovuni, sum er stovnur undir Løgmálaráðnum, sum skal umsita uppgávuna. Játtanin til útlendingastovuna veksur tí við 500.000 krónum í 2024

– Eg veit at privata vinnan framvegis eftirlýsir arbeiðsmegi, og tí er tað gott at vit fáa stytt upp aftur meira um bíðitíðirnar til at fáa arbeiðs- og uppihaldsloyvi í Føroyum, sigur Bjarni Kárason Petersen, landsstýrismaður við lógarmálum (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Føroyar yvirtaka í 2024 avgreiðsluna av arbeiðs- og uppihaldsloyvum og familjusameining, sum enn er danskt málsøki, og sum Udlændingestyrelsen umsitir.

Í hesum sambandi er neyðugt at økja um starvsfólkaorkuna í Útlendingastovuni, sum er stovnur undir Løgmálaráðnum, sum skal umsita uppgávuna. Játtanin til útlendingastovuna veksur tí við 500.000 krónur í 2024.

Stórur vøkstur hevur seinastu árini verið í talinum á uppihaldsloyvum til útlendingar, sum koma til Føroya at arbeiða. Vøksturin kemur serliga av eftirspurninginum eftir arbeiðsmegi til føroyska arbeiðsmarknaðin og av fast track skipanini, sum kom í gildi í november 2021. Í 2018 vóru 1.122 mál um uppihaldsloyvi, og í 2022 var hetta talið vaksið upp í 2.848 mál um uppihaldsloyvi. Talið á arbeiðsloyvum til fólk, sum komu til Føroya úr landi uttanfyri Evropa, vaks í sama tíðarskeiði úr 75 upp í 635 loyvi. Tørvur er at taka málsøkið heim og at tryggja eina smidliga viðgerð av arbeiðs-, uppihaldsloyvum og familjusameining.

– Tilflytarar hava verið týdningarmiklir fyri okkara samfelag og ikki minst fyri okkara arbeiðsmarknað seinastu árini. Eg veit at privata vinnan framvegis eftirlýsir arbeiðsmegi, og tí er tað gott at vit fáa stytt upp aftur meira um bíðitíðirnar til at fáa arbeiðs- og uppihaldsloyvi í Føroyum, sigur Bjarni Kárason Petersen, landsstýrismaður við lógarmálum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. desember 2023

Fáa vetrarfrí í tríggjar dagar á hvørjum ári

Hetta kemur í gildi í 2025. Umframt hetta fáa føroysku fólkaskúlarnir tveir frídagar at ráða yvir, ið teir sjálvir leggja. Hinvegin minkar summarfrítíðin við tveimum døgum

Í fyrstu syftu er talan um eina trý ára royndarskipan (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Nógv umrødda vetrarfrítíðin hjá fólkaskúlanum fer skjótt at koma í gildi. Hetta hevur Barna- og útbúgvingarmálið kunngjørt í vikuni.

- Fráboðanin um frítíðir og frídagar í fólkaskúlanum 2024-2025 er send út til allar skúlarnar í Føroyum. Vetrarfrítíðin verður komandi skúlaár tríggjar dagar í viku 7, mikudag, hósdag og fríggjadag 12. til 14. februar. Harumframt fáa skúlarnir tveir frídagar at ráða yvir, ið teir sjálvir leggja.

Harvið kemur skúlaárið at síggja nakað øðrvísi út skjótt. Árliga skúladagatalið hjá næmingum fólkaskúlans verður tó framhaldandi 193 dagar.

Tað hevur verið eitt sindur av kjaki um, hvørt tað er rætt at seta vetrarfrí í verk ella ikki. Summi fagna hesum eyka frídøgunum millum jólaferiuna og páskaferiuna og vísa á, at tað er tiltrongt. Nógv eru tó eisini ímóti - millum annað hevur nakað av misljóðið verið í samgonguni um vetrarfrítíðina.

Talan er um eina trý ára royndarskipan, staðfestir bumr.fo.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. desember 2023

Erla Kongsdóttir byrjar at røkja Hestleiðina í apríl

Eitt brek í einum gervi skal umvælast. Harvið verður tað Teistin, ið røkir siglingina á Hestleiðini næstu mánaðirnar

- Nú Sandoyartunnilin er latin upp, verður siglingin millum Hest og Gomlurætt ein sjálvstøðug farleið. Erla Kongsdóttir fer væntandi at byrja í sigling á Hestleiðini í apríl (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Nú Sandoyartunnilin er latin upp, verður siglingin millum Hest og Gomlurætt ein sjálvstøðug farleið. Sum áður boðað frá, verður tað Erla Kongsdóttir, ið fer at røkja Hestleiðina. 

Erla Kongsdóttir fer væntandi at byrja í sigling á Hestleiðini í apríl, eftir at eitt brek á einum av girunum er blivið umvælt. Fyrstu tíðina røkir Teistin siglingina á Hestleiðini. 

Allir túrarnir í víðkaðu ferðaætlanini á Hestleiðini eru tilkall. Møguligt verður nú hjá hestfólki at ferðast tíðliga um morgunin. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. desember 2023

Norðurlandahúsið fullsett við arbeiðsgevarum á Jobmatch

Í ár verða 77 arbeiðsgevarar á Jobmatch, sum er tað mesta nakrantíð

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í ár verður Norðurlandahúsið fullsett við føroyskum arbeiðsgevarum, sum vilja koma á tal við lesandi ella fólkum við útbúgving ella royndum, sum sóknast eftir starvi ella øðrum samstarvi í Føroyum.

Jobmatch hevur veruliga vunnið sær sess sum afturvendandi starvstevna millum jóla og nýggjárs, og undirtøkan er vaksandi á hvørjum ári.

– Í ár var mest sum fullsett við fyritøkum og stovnum longu í oktober mánaði. Vit hava so roynt at útvega meira pláss í Norðulandahúsinum, og á tann hátt hava vit fingið rúm fyri 77 arbeiðsgevarum, sigur Katrin I. Gregersen, samskipari av Jobmatch. Hetta er tað mesta nakrantíð.

Longu nú hava nógv fólk bílagt sær eitt jobprát, og til ber at gera hetta umvegis hemasíðuna jobmatch.fo fram til 28. desember kl. 12. Men best er at bíleggja í góðari tíð.

– Tað er eitt sera breitt úrvæl av arbeiðsgevarum frá bæði tí privata og almenna geiranum, innan framleiðslu, hondverk, tænstu, gransking og fyrisiting. Á heimasíðuni jobmatch.fo ber til at kunna seg um einstøku fyritøkuna ella stovnin, sigur Katrin.

Jobmatch starvstevnan verður fríggjadagin 29. desember i Norðurlandahúsinum. Tiltakið er ókeypis fyri vitjandi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. desember 2023

Fer ikki at brúka tulkatænastuna

Grønlendskir og føroyskir fólkatingslimir kunnu nú fáa ískoyti til tulk, so teir kunnu tosa teirra móðurmál í fólkatingssalinum, men Anna Falkenberg, fólkatingskvinna fyri Sambandsflokkin, ætlar sær framhaldandi at tosa danskt

– Fyri at einki ivamál skal vera, so skal eg gera greitt, at Sambandsflokkurin á Fólkatingi fer ikki at brúka skipanina hjá Fólkatinginum um at fáa pening til tulk, sigur Anna Falkenberg, fólkatingskvinna fyri Sambandsflokkin (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í undanfarnu viku boðaði fólkatingið frá, at grønlendskir og føroyskir fólkatingslimir nú kunnu fáa ískoyti á 67.000 krónur til tulk, so teir kunnu tosa teirra móðurmál í fólkatingssalinum, men Anna Falkenberg, fólkatingskvinna fyri Sambandsflokkin, ætlar sær ikki at brúka hendan møguleikan.

– Fyri at einki ivamál skal vera, so skal eg gera greitt, at Sambandsflokkurin á Fólkatingi fer ikki at brúka skipanina hjá Fólkatinginum um at fáa pening til tulk, sigur hon í tíðindaskrivi frá Sambandsflokkinum á Fólkatingi.

Føroysku og grønlendsku flokkarnir hava møguleikan at gerast partur av nýggju skipanini, men tað merkir ikki, at flokkarnir uttan víðari fáa hendan peningin. Teir kunnu søkja um peningin, um tørvur er á tí, og føroyska fólkatingskvinnan sigur seg ikki hava tørv á hesum.

– Eg havi ikki brúk fyri hasi skipanini, sum støðan er nú, tí eg fari framhaldandi at tosa danskt í Fólkatingssalinum. Er tað tørvur á onkrari umseting í sambandi við fólkatingsarbeiðið, so verður tað avgreitt undir verandi skipan við floksstuðli, sigur Anna Falkenberg.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. desember 2023

Eitt ár og níggju mánaðir í fongsul fyri at misnýta børn á internetinum

Rætturin hevur dømt í málinum um grooming, har 16 føroysk børn millum 10 og 17 ár hava verið fyri kynsligum ágangi á netinum

(Mynd: Føroya rættur)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ein 58 ára gamal maður er í Føroya Rætti dømdur 1 ár og 9 mánaða treytaleysa fongsulsrevsing fyri kynsliga misnýtslu av børnum.

Tað skrivar løgreglan í tíðindaskrivi.

Misnýtslan er framd á fleiri sosialum miðlum. Tað er serliga farið fram á Snapchat, men tó eisini á TikTok og F3.

Maðurin fekk eisini eitt tíðaróavmarkað kontaktforboð, sum er forboð fyri, gjøgnum internetið ella tílíka skipan, at royna at fáa samband við børn undir 18 ár.

Bæði dømdi og ákæruvaldið hava nú 14 dagar at kæra dómin.

Maðurin situr framhaldandi í varðhaldi, sigur løgreglan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. desember 2023

Súrevnisfløska sprongdist í ovninum

Ovnurin á Brennistøðini á Hjalla fekk nakað av skaða tá ein súrevnisfløska sprongdist

(Mynd: Kringsýnismynd / Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Væntandi tekur tað tvær vikur at umvæla skaðan á ovninum á Brennistøðini á Hjalla, sum týskvøldið fekk nakað av skaða. Arbeiðið byrjar aftan á nýggjár.

Ein oxygenfløska sprongdist í ovninum, og tað hevur millum annað við sær, at loftið í ovninum má skiftast. 

Hetta hevur kortini onga ávirkan á ruskið hjá húsarhaldunum, tí Endurnýtslan er opin, sum vanligt, sigur Tórshavnar kommuna.

Fyritøkur og virki hava fingið áheitan at skilja rusk, eitt nú byggitilfar, í vátt og turt rusk. Síðani verður tað handfarið á Brennistøðini.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. desember 2023

Farsóttarnevndin vald av nýggjum

Farsóttarøkið verður formliga yvirtikið á nýggjárinum. Fútin heldur fram sum formaður

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Margit Stórá, landsstýriskvinna viðí heilsumálum, heilsaði í vikuni uppá nýggju farsóttarnevndina.

Á nýggjárinum verður farsóttarmálsøkið formliga yvirtikið frá donskum myndugleikum. Við uppskotinum fáa føroyskir myndugleikar lóggávuvaldið og útinnandi valdið á málsøkinum. Farsóttarøkið fevnir um øll tey viðurskifti í tí føroyska samfelagnum, sum kunnu verða ávirkað av einari farsótt, um so er, at tey ikki verða flokkað undir eitt annað málsøki, sum ikki er yvirtikið.

Í sambandi við yvirtøkuna av málsøkinum, er nýggj farsóttarnevnd sett. Í farsóttarlógini er ásett, at farsóttarnevndin er manna við seks føstum limum umframt trimum limum, sum landsstýrisfólkið velur. Føstu limirnir í farsóttarnevndini eru fútin, stjórin í Fólkaheilsustýrinum, landslæknin, stjórin á Heilsufrøðiligu Starvsstovuni, landsdjóralæknin og stjórin á TAKS.

Fyrsti fundur hjá nýggju farsóttarnevndini var í gjár, har nevndin skipaði seg. Michael Boolsen, fúti, er formaður í farsóttarnevndini.

Føstu limirnir í nevndini eru: Michael Boolsen, fúti, Bjarni á Steig, stjóri í Fólkaheilsustýrinum,  Lars Fodgaard Møller, landslækni, Bárður Enni, stjóri á Heilsufrøðiligu Starvsstovuni, Birna Mørkøre, landsdjóralækni, og Eyðun Mørkøre, stjóri á TAKS.

Limirnir, sum landsstýriskvinnan hevur valt, eru Turid Arge, aðalstjóri í Heilsumálaráðnum, Gunnvá Guttesen, varastjóri við sjúkrarøktarfrøðiligari bakgrund í Sjúkrahúsverkinum, og Eyðun Christiansen, stjóri í Kommunufelagnum.

Farsóttarnevndin ráðgevur og vegleiðir um handfaringina av alment vandamiklum og samfelagskritiskum sjúkum.

Frá vinstru: Birna Mørkøre, Lars Fodgaard Møller, Bárður Enni, Eyðun Mørkøre, Margit Stórá, Bjarni á Steig, Eyðun Christiansen, Michael Boolsen og Turid Arge 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. desember 2023

Innfluttu fyri 10,1 milliard fyrstu tíggju mánaðirnar

Tað er fýra prosent minni enn sama tíðarskeið í fjør

(Savnsmynd: Hagstovan)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Fyrstu tíggju mánaðirnar av 2023 innfluttu føroyingar fyri 10,1 milliard krónur, ið er fýra prosent minni enn sama tíðarskeið í 2022.

Størstu íkastini til minkingina koma frá minkandi innflutningsvirði av brennievni og bólkinum "maskinur og onnur útgerð", skrivar Hagstovan.

Oljuprísurin er lægri nú enn fyri einum ári síðani, hóast prísurin á gassolju er eitt vet hægri nú enn í summar. Innflutningsvirðið av brennievni var 1,6 milliardir krónur fyrstu tíggju mánaðirnar av 2023. Hetta er 461,8 milliónir krónur, ella 22,5 prosent, lægri enn sama tíðarskeið í 2022.

Størsti vøksturin er í bólkinum "rávøra til fiskavirking" - fyri tað mesta feskur fiskur og ídnaðarfiskur. Har er innflutt fyri 150,5 milliónir krónur meira, sum er 23,9 prosent vøkstur.

Tað er eisini stórur vøkstur í innflutninginum av tilfari til hav- og landbúnaðin – fyri tað mesta alifóður. Innflutningsvirðið er vaksið 159,3 milliónir krónur, ella 23,3 prosent.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. desember 2023

77 prosent eru limir í fólkakirkjuni

1. januar vóru 41.729 limir í fólkakirkjuni. Tað er 77 prosent av fólkatalinum, og í prosentum er tað væl minni enn fyri 20 árum síðan

(Savnsmynd: Pól Sundskarð)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Fyri 20 árum síðani vóru 39.925 limir í fólkakirkjuni. Hetta svaraði til 84 prosent av fólkatalinum, sum tá var nærum 48.000 fólk.

1. januar í ár vóru 41.729 limir í fólkakirkjuni. Tað er 77 prosent av fólkatalinum, sum 1. januar var yvir 54 túsund fólk.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. desember 2023

Omanfyri hundrað hava fingið jólahjálp frá Reyða Krossi

Talan er um einstaklingar ella familjur, sum hava fingið mat og klæðir í desember. Í síðstu viku komu yvir 50 umsóknir

Nógv eru sperd. Í síðstu viku komu umsóknir frá minst 50 húskjum

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Vit eru farin inn í jólavikuna, og talan er um eina hugnaliga tíð. Tað er tó eisini ein trong tíð fyri mong húski og fólk.

Barnabati hevur sína jólahjálp, og aðrar innsavningar eru eisini. 

Reyði Krossur hevur sína føstu mat- og klædnahjálp. Í desember kann hon, íhvussu er partvíst, lýsast sum eitt slag av jólahjálp. Sambært tølum hjá Reyða Krossi Føroya søktu heilt nógv eisini áðrenn freistina, sum var mikudagin 13. desember. 

Í síðstu viku komu umsóknir frá minst 50 húskjum. Miðaltalið fyrin ein heilan mánaða er annars 40, upplýsir felagsskapurin.

Farna vikuskiftið skrivaði Reyði Krossur Føroya á sínum sosialu miðlum, at samanlagt 104 einstaklingar ella familjur hava fingið mat og klædnahjálp frá Reyða Krossi í desember. Hetta er við til at bjarga jólunum hjá fleiri verður skrivað.

Harafturat hevur Reyði Krossur latið 400 gávukort til FK á 1.000 krónur hvørt til fíggjarliga sperdar familjur í samstarvi við Barnabata.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. desember 2023

KBI lýst til sølu

Talan er um ein ognarlut á 70 prosent av samlaða kapitalinum í Spf. KBI, sum verður settur til sølu vegna deyðsbúgv

(Mynd: KBI)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Vegna deyðsbúgv verður allur ognarluturin hjá búnum í Spf. KBI lýstur til sølu. Talan er um ein ognarlut á 70 prosent av samlaða kapitalinum í Spf. KBI. Ætlanin er at selja ognarlutin undir einum.

Áhugaðir keyparar, sum verða hildnir at vera skikkaðir, kunnu fáa atgongd til nærri kunning við at undirskriva eina trúnaðaravtalu.

Á Ogn.fo verður sagt, at fráboðan ikki er at meta sum eitt tilboð um at keypa partabrøv, men sum ein innbjóðing at luttaka í einari sølutilgongd. Búgvið tilskilar sær rætt til ikki at selja ella at seta aðra sølu-tilgongd í verk eftir egnum tykki.

Karl Birgir Isaksen stovnaði fyritøkuna í 2002, og rak hana til hann brádliga doyði fyri góðum ári síðan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. desember 2023

26 sveinaprógv á Tekniska skúla í Klaksvík

9 húsasmiðir, 8 elektrikarar og 9 maskinsmiðir fingu prógv

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Farna fríggjadag fingu 26 sveinar handað sveinaprógv á Tekniska Skúla í Klaksvík – 9 húsasmiðir, 8 elektrikarar og 9 maskinsmiðir.

Mouritz Mohr, stjóri í Pf. MEST, helt gestarøðuna og skúlastjórin, Rúni Heinesen, handaði sveinunum prógvini. 

Húsasmiðir. Frá vinstru Rani Hansen (Timbur Tænastan), Kristian H. Hansen (Norðhús), Teitur Isaksen (Malltek), Heri á Marknagili Debes (Búsetur), Jørgen Nielsen (TN Bygging), Dávid á Roykheyggi (Holm Byggivirki), Jóhan Á. Jacobsen (Malltek), Anton Thomsen (J&K Petersen) og Beinir Nolsøe (TN Bygging)

Elektrikarar. Frá vinstru: Aron av Vollanum (El-Service), Bjarni Viggo Hansen (Gro Aqua), Bergur Johannesen (Elcon), Bárður C. Mathisen (TTS), Kári Mikkelsen (Elcon), Joan J. Jacobsen (EL-IN), Lilja Hansen (El-Talvuvirkið) og Andri J. Benjaminsen (Elcon)

Maskinsmiðir. Frá vinstru: Eyðbjørg C. í Króki (Andersens Beding), Brian D. Høj (Mest), Jógvan B. Høgnesen (Mest), Kennet Jacobsen (KJ-Hydraulik), Ian Terjason (Mest), Jákup Jacobsen (Pomek), Sonni Mikkelsen (Mest), Agnar á Dul Isaksen (TTS) og Jákup Marsten (Pomek).

Mourits Mohr, stjóri í PF. Mest

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. desember 2023

Turið Nolsøe vart sína ph.d um danskan journalistik

Meira nágreiniliga skrivaði Turið um, hvussu man í donskum miðlum hevur viðgjørt føroysku abortlóggávuna. Leiklutur Føroya í ríkisfelagsskapinum verður lýstur í hesum sambandi

Verjan gekk sera væl, sambært gransking.fo. Frá vinstru Rasmus Rønlev (Syddansk Universitet), Nathan Stormer (University of Maine), Turið Nolsøe og Kristine Marie Berg (Københavns Universitet) (Mynd: gransking.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Fríggjadagin 15. desember vardi Turið Nolsøe ph.d.-ritgerð sína á Københavns Universitet, og eydnast hetta sera væl, skrivar gransking.fo. 

Ritgerðin er um eitt áhugavert evni. Hon snýr seg um danskan journalistik í mun til føroysku abortlóggávuna. Leiklutur Føroya í ríkisfelagsskapinum verður eisini lýstur í hesum sambandi.

Ritgerðin kallast: "Autonomy’s double bind. The rhetorical intersection of geopolitics and biopolitics in Danish media coverage of Faroese abortion rights."

Sambært heimasíðuni hjá Granskingarráðnum, var skoðsmálið frá metingarnevndini gott. Tey søgdu millum annað, at væl var granskað og skrivað, og at hendan kanningin hevur eitt høgt virði - talan er um umráðandi ískoyti til kanning innan fosturtøku, journalistik og kolonialismu.

Turið Nolsøe er kandidatur í retorikki og hevur verið innskrivað á Institut for Kommunikation á Københavns Universitet. Christine Isager, lektari, hevur verið høvuðsvegleiðari.

Í metingarnevndini vóru Kristine Marie Berg, lektari og forkvinna í nevndini, Københavns Universitet, Nathan Stormer professari á University of Maine (USA) umframt Rasmus Rønlev, lektari á Syddansk Universitet í Odense.

Jack Andersen frá Københavns Universitet stílaði fyri verjuni.

Til ber at les meira um Turið Nolsøe her. Samadrátturin frá ph.d ritgerðini, hvussu farið varð fram, kann lesast niðanfyri: 

Samandráttur: Sjálvræðistvístøður

Henda ritgerð greinar retorisku umskaringina av biopolitikki og geopolitikki ígjøgnum eina kanning av, hvussu danskir miðlar viðgera føroysku abortstøðuna. Við at menna ástøðið hjá Nathan Stormer um abort sum sjúkueyðkenni ella tekin um siðmenning, í eini roynd at umfata tvørtjóðarliga og imperiella diskursin um ríkisrættarligu støðu Føroya, verður grundgivið fyri, hvussu hendan støðan lýsir kolonialan logikk í tíðindaflutningi um reproduktiv og seksuell rættindi í Føroyum.

Við útgangsstøði í retoriska ástøðinum hjá Allison Prasch um deixis, sum er flutt til eina viðgerð av miðlaðum retorikki, er greiningin býtt í tríggjar partar, sum leggja dent á Tíð, Stað og Myndugleika. Partarnir viðgera tíðardiskurs, staðargrundaðan retorikk og myndugleikan hjá teimum luttakandi, og hvussu greinaðu dømini knýta retoriska áskoðaran til politisku skipanina í danska kongaríkinum. Høvuðsniðurstøðan er, at tíðindaflutningur um føroysku abortstøðuna vendir sær til ein danskan almenning og endurgevur sambandið millum londini sum imperielt, tá ein føroyskur almenningur sum áskoðari verður settur til síðis og kropsliga og tjóðskaparliga sjálvræðið hjá føroysku ríkiseindini verður undirmett.

Víst verður á, hvussu tey greinaðu dømini skapa ein pall fyri kjakið um politikkin í danska kongaríkinum, sum sjáldan kemur fyri og ikki finnur fysiskt stað. Hesin dentur á diskursivu síðuna av danska kongaríkinum undirstrikar, hvussu føroyska støðan verður myndað sum kolonial á ein hátt, sum talar fyri eini tilgongd til kolonialan diskurs sum sundurskildan frá materiellum umstøðum, sum vanligt er. Sundurskildur á tann hátt, at trupulleikin, sum henda ritgerð vísir á er knýttur at retorisku nýtsluni av hesum diskursi, sum í roynd og veru máar undan tí endamáli, ið kundi verið rokkið — sum er at tryggja kropsligt og tjóðskaparligt sjálvræði — og í staðin skapar eina tvístøðu í samskiftinum. Hesin samskiftistrupulleikin er styrktur av strukturella logikkinum í abortretorikki, generella diskursinum í danska kongaríkinum og eyðkennum við tíðindaflutningi, men kann bøtast um við at brúka etnografiskar grundreglur, tá arbeitt verður við umboðan og positionering

Kelda: gransking.fo

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. desember 2023

Herðaklapp til starvsfólk á Barnaheiminum

Aftur í ár var løgmaður við til jólahald á Barnaheiminum

(Mynd: Løgmansskrivstovan)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Vanligt er, at løgmaður er við til jólahald á Barnaheiminum. Aftur í ár løgdu dugnaligu starvsfólkini karmar um eina góða og hugnaliga løtu saman við børnunum.

Løgmaður takkar børnum og vaksnum fyri løtuna við ynskjum um eini góð og hugnalig jól.

- Eg er altíð fegin um at fáa høvið at vera við til jólahaldið. Barnaheimið er heim hjá børnum, sum møta avbjóðingum tíðliga í lívinum. Tað er gott at møta børnunum og hugaligt at síggja, at tey hava tað gott. Tit starvsfólk hava rós uppiborið fyri, at tit árið runt geva ein part av tykkum sjálvum til børnini á Barnaheiminum, sigur Aksel V. Johannesen, løgmaður.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. desember 2023

Ætlanir um útstykking í Kollafirði

Avtalað er gjørd við festaran – nú fer kommunan at søkja Búnaðarstovuna um at keypa og frábýta økið

(Mynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tórshavnar kommuna hevur ætlanir um at gera nýggja útstykking í Kollafirði til bústaðarbygging og trivnaðarøki.

Høvuðsstaðarkommunan skrivaði í vikuni undir ætlanaravtalu við Gunnvør Dam Jensen, festara í Sjóvarhaga - Niðaripartur, um part av lendi,  ið hoyrir til festið.

Talan er um umleið 29.217 fermetrar, ið kommunan ætlar at keypa og útstykkja til bústaðarbygging og trivnaðarøki. Nú fer kommunan at søkja Búnaðarstovuna um at keypa og frábýta økið til ætlaðu útstykkingarendamálini, skrivar torshavn.fo.

Kollfirðingar hava fleiri ferðir víst á tørvin á grundstykkjum í bygdini. Ætlaða útstykkingin er tí eitt týðandi stig á leiðini, at fáa fólkatalið í bygdini at veksa aftur.

Við ætlaða trivnaðarøkinum verður latið upp fyri, at tað kann verða ein miðdepil ella savningarstað  hjá bygdafólkinum. Hetta er eisini í samsvari við tað, ið er komið fram á borgarafundum í Kollafirði.

Avtalan tryggjar eisini, at tað ikki verður bygt ov nær ánni, og at atlit verða tikin til lagaða gamla bøgarðin.

Ætlanaravtalan, ið er undirskriva, skal samtykkjast í Tórshavnar Býráð. 

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. desember 2023

Nýtt dagstovnatilboð á Húsum

Í løtuni eru níggju børn í aldrinum 0 til 9 ár í Kalsoynni. Bygdarhúsið á Húsum verður í løtuni umvælt og skal hýsa nýggja dagstovnatilboðnum

Klaksvíkar kommuna søkir nú eftir tveimum starvsfólkum til at starvast á dagstovni á Húsum. Eftir ætlan letur nýggja tilboðið upp 1. februar. (Mynd: Pól Sundskarð)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

- Í løtuni er starvslýsing úti, har Klaksvíkar kommuna søkir eftir tveimum starvsfólkum til nýggja dagstovnatilboðið á Húsum.

Soleiðis skrivar klaksvik.fo. Orsøkin til nýggja tilboðið er ein vaksandi tørvur - eitt barnatal sum er hækkandi í oynni: 

- Barnatalið á Kalsoynni stendur í vøkstri, og í løtuni eru 9 børn í aldrinum 0 til 9 á í oynni. Tvey børn eru fødd í ár, og tí hevur kommunan í eina tíð arbeitt við einari loysn, soleiðis at øll børnini kunnu fáa ein tilboð í oynni.

Klaksvíkar kommuna er komin fram til, at bygdarhúsið á Húsum skal hýsa nýggja dagstovnatilboðnum. Tað verður í løtuni umvælt til endamálið. Hølini verða innrættað soleiðis, at bygdarhúsið bæði kann rúma dagstovnatilboðnum og samstundis nýtast til annað virksemi hjá bygdafelagnum.

- Øll miðhæddin í húsinum verður høvuðsumvæld. Trappurnar eru fluttar, kaminan er flutt, gólvhiti lagdur og ein lítil køkur settur upp. Tað er bygdafelagið, sum stendur fyri umvælingini, og kommunan leigar síðan hølini, skrivar Klaksvíkar kommuna

Eftir ætlan letur nýggja tilboðið upp 1. februar.

Umvælingar eru í gongd á Húsum (Mynd: klaksvik.fo)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. desember 2023

Kirkjugarðurin á Nesi skal víðkast

Avtala er gjørd við byggifyritøkuna Falkon um at gera arbeiðið

(Mynd: Google)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Nes kommuna og Falkon hava skrivað undir sínámillum avtalu um víðkan av kirkjugarðinum á Nesi.

Arbeiðið byrjar fyrst í komandi ári, og tá verður kirkjugarðurin víðkaður við umleið 1.400 fermetrum. Seinasta útbyggingin av kirkjugarðinum var liðug í 2001, men nú er neyðugt at taka stig til enn eina víðkan.

Í avtaluni við Falkon er eisini ásett, at fyritøkan tekur sær av at gera eitt p-øki í Gerðinum, leingja Lýðarsveg til tess at fáa trý nýggj grundøki í ovaru síðu og harafturat breiðka ein part av Regnavegnum. Hetta er ein stórur fyrimunur, tí so kann nakað av tilfarinum frá hesum arbeiðum brúkast til víðkanina av kirkjugarðinum, skrivar Nes kommuna á heimasíðu síni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. desember 2023

Stórir starvsdagar á Dagstovninum á Argjum

Asta Thomsen hevði 20 ára starvsdag, og Ingun Olsen og Jonna Mellemgaard høvdu 25 ára starvsdag

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Hugnaløta var á Dagstovninum á Argjum mánadagin í samband við, at trý starvsfólk høvdu starvsdag.

Asta Thomsen hevði 20 ára starvsdag, og Ingun Olsen og Jonna Mellemgaard høvdu 25 ára starvsdag.

Heðin Mortensen, borgarstjóri í Tórshavnar kommunu, helt røðu fyri teimum.

- Asta, starvsfelagar tínir siga um teg, at tú er framsíggin og væl fyrireika. Nú, tá jólaprýði skulu gerast, ja, so hevur tú verið í náttúruni saman við børnum og funnið tilfar," segði Heðin Mortensen, millum annað.

- Ingun, starvsfelagarnir siga um teg, at hjá tær er onki óført, - alt ber til. Tú fer í gongd beinaveg, um tað er at seyma, fara túr ella baka, vísti borgarstjórin millum annað á.

- Jonna, starvsfelagar tínir siga um teg, at tú er rólig. Er onkur ósemja millum børnini, so loysir tú hana við róliga sinnalagi tínum, segði borgarstjórin.

Borgastjórin takkaði teimum trimum fyri tað, ið tær hava gjørt fyri børn og ung í Tórshavnar kommunu.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. desember 2023

Fagnaðarguðstænasta í Rituvíkar kirkju jólaaftan

Nýtt lív byrjar um jólini, og nýtt lív byrjaði eisini í Rituvík á jólum 1873, tá Per Højgaard og konan Nicolina gjørdu dreymin til veruleika. 150-árs guðstænastan byrjar klokkan 11 24. desember

Jógvan Fríðriksson biskupur prædikar, og nýggja verkið "Niðursetufólk" eftir Paula í Sandagerði verður frumframført. Kringvarpið sendir beinleiðis (Mynd: Elna Johannesen)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Fagnaðarguðstænasta verður í Rituvíkar kirkju jólaaftan kl. 11 í sambandi við, at 150 ár eru liðin síðani fyrstu niðursetufólkini settu búgv í Rituvík.  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. desember 2023

Boykotta ikki longur Tjóðpallin

Leiklistafylkingin hevur síðan 2020 boykottað Tjóðpall Føroya

Tjóðpallur Føroya

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Síðan 8. oktober 2020 hevur Leiklistafylkingin 2020 boykotta Tjóðpall Føroya, men nú er boykottið av, verður boðað frá.

Grundgevingarnar fyri boykottinum vóru eitt nú stjórasetanin á Tjóðpalli Føroya.

- Tað er grundleggjandi skeivt og fakliga óforsvarligt, at sami stjóri skal mynda leiðsluna á Tjóðpalli Føroya í samanlagt 20 ár - sama hvør persónurin er, ljóðaði.

- Leiklistafylkingin 2020 hevur nú í skjótt fýra ár gjørt støðu sína heilt greiða. Enn er einki stig tikið til, at bøta um undirliggjandi orsøkirnar til trupulleikarnar handan omanfyristandandi atfinningar.

Leiklistafylkingin 2020 hevur á fundi tann 15. desembur 2023 viðgjørt støðuna. Úrskururin er tann, at sum støðan er nú, kemst ikki longur við at boykotta. Her stendur fast. Leiklistafylkingin 2020 vil fegin gera sítt til at tað loysnar og kemst víðari. Tí avlýsir hon boykottið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. desember 2023

20 ára Dynamit jubileum á Vágsbøi

Hittbólkurin Dynamit fer aftur á pall á Summar Festivalinum næsta ár

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Hittbólkurin Dynamit verður við á Summar Festivalinum næsta ár.

Dynamit hevur havt nakrar ógloymandi framførslur á Vágsbø ígjøgnum árini. Bólkurin spældi fyrstu ferð á Summar Festivalinum í 2005, og tað varð stóra endurreisnin hjá bólkinum, sum var nakað gloymdur, og í grundini var meira ella minni givin at spæla live.

Framførslan í 2005 var framúrskarandi, og móttøkan var betur, enn nakar hevði væntað. Dynamit hevði gjørt comeback, og bólkurin gjørdist eftir hetta størri, enn hann nakrantíð áður hevði verið.

Nú Summar Festivalurin fer at halda 20 ára jubileum í 2024, verður Dynamit sjálvsagt við á pallinum.

– Dynamit hevur heimavøll á Vágsbø, og tað var í grundini Summar Festivalurin, sum gav bólkinum nýtt lív. Tí eru vit sera fegnir um, at vit skulu vera við at halda 20 ára jubileumið hjá Summar Festivalinum. Vit kunnu lova øllum eina minniliga konsert, sigur Niclas Heri Jákupsson, oddamaður í Dynamit.

Dynamit gav fyrstu sangirnar út í 1980'unum, og var sera væl umtóktur dansibólkur tá í tíðini. Teir hittaðu við fleiri sangum á útgávum og í útvarpinum, og í nýggjari tíð hava teir lagt landaplágur aftrat. Kendastu sangir hjá Dynamit eru "Grøv nummar 13", "Pápi tín býr ei í Tórshavn", "Á, lat meg vera", "Bangin", "Omman við Gjógv" og "Til allar kvinnur".

(Mynd: Jens Kr. Vang)

Hesir sangir verða allir spældir á Summar Festivalinum 2024, sum verður hildin í døgunum frá 8. til 10. august.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. desember 2023

Einangran skal spæla á G!

Hetta er fyrsta føroyska navnið, ið er kunngjørt til festivalin næsta ár

- Onkuntíð, og bert onkuntíð, eru vit øll so heppin, at stjørnurnar standa rætt á himni, og gandur hendir. Hóast upprunin var kreppukendur, so er Einangran dømi um, at einki er so ringt, at tað ikki er gott fyri okkurt (Mynd: G! Festivalurin)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

G! Festivalurin hevur seinastu tíðina kunngjørt trý útlendsk nøvn, ið fara at seta sín dám á festivalin í 2024.

Mikudagin varð tað fyrsta føroyska navnið til festivalin næsta ár so kunngjørt.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. desember 2023

Tríggjar listaligar verkætlanir fáa stóran stuðul frá Tórshavnar kommunu

Tær tríggjar verkætlanirnar, sum hava fingið stuðul, eru  Romeo & Julia hjá leikbólkunum Det Ferøsche Compagnie & Tvazz, International World New Music Days 2024 hjá Felagnum Føroysk Tónaskøld), og Kanska ein bygd hjá Dansivirkinum Riva – tær fáa ávikavist 300.000, 150.000, og 100.000 krónur

Minnisbrot eftir Riva (Mynd: Gwenaël Akira Helmsdal Carré)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Tórshavnar kommuna lýsti fyrr í ár við nýggjum stuðulsmøguleika til størri listaligar verkætlanir, ið hevur til endamáls at stuðla uppundir dygd og menning innan list og mentan í kommununi.

550.000 krónur vóru tøkar til endamálið, og tá umsóknarfreistin var farin, vóru 20 umsóknir komnar inn, og eftir tilmæli frá stuðulsbólkinum, sum fevndi um umboð fyri fyrisitingina og mentanarstovnarnar hjá Tórshavnar kommunu, og fakliga ráðgeving frá serfrøðingi, valdi Mentamálanevnd Tórshavnar Býráðs at stuðla trimum verkætlanum, skrivar kommunan.

Tær tríggjar verkætlanirnar, sum hava fingið stuðul, eru Romeo & Julia hjá leikbólkunum Det Ferøsche Compagnie & Tvazz 300.000 krónur), International World New Music Days 2024 hjá Felagnum Føroysk Tónaskøld (150.000 krónur), og Kanska ein bygd hjá Dansivirkinum Riva (100.000 krónur).

Samanumtikið kann sigast um hesar verkætlanirnar, at tær eru mettar at vera tær, sum best uppfylla treytirnar fyri stuðli í mun til dygd, menning og visjónina hjá Tórshavnar kommunu, og sum best tæna endamálinum við stuðlinum. Saman umboða tær ein breiðan úrskurð av listagreinum og fría listaøkinum í høvuðstaðnum. Fólkini handan verkætlanirnar eru nøkur av fremstu listafólkunum og bólkunum, vit eiga, og verkætlanirnar eru góð dømi um, hvussu samtarv kann skapa møguleikar og vera við til at styrkja og menna mentanarlívið í kommuni. Les meira um einstøku verkætlanirnar niðanfyri, skrivar Tórshavnar kommuna.

Um verkætlanirnar:

Romeo & Julia

Hetta er pallseting av kenda leikinum hjá Shakespeare, sum Det Ferøsche Compagnie og Tvazz standa fyri í samstarvi við Glasir. Hans Tórgarð hevur umsett leikin, og verkætlanin fevnir um námsskeið umframt pallseting av sjálvum leikinum.

Til pallsetingina verður Glasir við sínum runda skapi umskapað til eina modernaða versión av The Globe Theatre, har leikirnir hjá Shakespeare upprunaliga vórðu framførdir.

Eitt av høvuðsendamálunum við verkætlanini er at menna nýggj talent innan leiklist – bæði á pallinum og aftanfyri pallin. Hetta er avgerandi fyri framtíðina hjá leiklistini í Føroyum, sum upplivir sera lítla tilgongd av m.a. sjónleikarum, sum leita sær útbúgving innan yrkið. Talentmenning, samstarv tvørturum ættarlið, yrkis- og áhugalist og listagreinar eru lyklaorð í hesari verkætlanini.

International World New Music Days 2024

Tórshavn verður í juni 2024 vertur fyri stóra tónleikafestivalin International Wold New Music Days.

Hetta er ein festivalur, sum limalondini í International Society of Contemporary Music skiftast um at skipa fyri, og er hetta fyrstu ferð, at Føroyska limafelagið skal vera vertur.

Yvir 100 tónleikafakfólk úr 55 ymsum londum úr øllum heimsins herðashornum og eini 100 útlendskir tónleikarar og tónaskøld vitja festivalin, sum fer at bjóða eina umfatandi skrá av nýskrivaðum tónleiki, har føroyskur tónleikur og tónleikarar eiga høvuðsleiklutin.

Festivalurin fer at seta ein heilt serligan dám á býarlívið, har nýskrivaður tónleikur sleppur framat øllum hugsandi og óhugsandi støðum. Professionalisering og internationalisering eru tvey lyklaorð í hesari verkætlanin, sum veruliga kann vera við til at seta føroyskan samtíðartónleik á heimskortið.

Kanska ein bygd

Hetta er ein nýhugsandi palllistaverkætlan, sum sameinir dansilist við ritlist í einum pallverki og einum rørsluriti.

Verkið viðger, hvat tað er at minnast farnar relatiónir ígjøgnum frásagnir um fólk, ið eru deyð, og hvønn kollveltandi leiklut ein gerandisløta kann hava.

Verkið verður framført í Norðurlandahúsinum (sum eisini er samstarvspartnari í verkætlanini) við einari áhugaverdari pallseting, har Høllin verður broytt soleiðis, at áskoðarar sita høgt uppi og hyggja niður á pallin. Eitt rørslurit er eitt nýtt konsept í Føroyum, og tað er yvirhøvur óvanligt at geva koreografiir út í bók.

Við rørsluritinum bjóðar RIVA siðvenjuni við at koreografiir einans liva í holdinum av við at skapa eitt rit, sum samantvinnar yrkingar og tað, sum á enskum kallast “dance notations”. Ein verkætlan, sum er gjøgnumført nýhugsandi og signalerar stóra menning innan dansilistina og tvørlistaligt virksemi í Føroyum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. desember 2023

Matteusar evangeliið í seks týðingum

Tað var stórhending, tá J. H. Schrøter fyri 200 árum síðani gav fyrstu føroysku bíbliutýðingina út

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í samband við, at tað í ár eru 200 ár síðan, Johan Hendrik Schrøter læt Matteus evangeliið, fyrstu bíbliutýðing og týðing yvirhøvur á føroyskum, úr hondum, hava grunnurin Føroyskt Kirkjumál og forlagið Bókin, hjá Føroyska Bíbliufelagnum, útgivið bókina “Føroyskt Bíbliumál í 200 ár”.

Christian Matras professari sigur um útgávuna hjá Schrøter, ið var kallað ”føroyska bók” at: “eftirtíðin veit, at Schrøter við hesum verki legði støði undir føroyskt bókamál.”

Tí var og er henda útgáva, ein megnar varði í føroyskara bókmentasøgu!

Lítið varð hildið um týðingina hjá Schrøter, tí í øldir høvdu føroyingar vant seg við danskt sum bíbliumál og kirkjumál. Schrøter eigur tó at verða settur hátt fyri at fáa okkum Bíbliuna á føroyskum máli við tí endamáli at gagna vanliga føroyska fólkinum.

Fyri at fagna útgávuni hjá Schrøter, verður hendan bókin, við øllum seks týðingunum av Matteus evangeliinum, hjá Føroyska Bíbliufelagnum og Føroyska Bíbliugrunninum, givin út.

Okkum vitandi, er hetta eindømi, ið gevur møguleika fyri at samanbera týðingarnar og fylgja føroyska málinum í ymsum brygdum.

Bókin fæst í bókasølum kring landið. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. desember 2023

Rakettstøðin í Hetlandi fingið neyðugu loyvini

Arbeiðið við at byggja SaxsVord Spaceport hevur ligið stilt í eina tíð – nú verður rokna við, at ferð kemur á aftur

(Mynd: BBC)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Rakettútskjótingarstøðin í Unst í Hetlandi hevur nú fingið almennu góðkenningina at fara í gongd við útskjótingar.

Hetta vóru kærkomin tíðindi fyri fólkini norðast í Hetlandi, sum í longri tíð hava strongt á fyri at fáa rakettútskjótingarstøðina SaxaVord Spaceport á Lamba Ness í landnyðringshorninum av Hetlandi í lag.

BBC skrivaði í vikuni, at bretska rúmdarumsitingin Civil Aviation Authority nú hevur givið støðini loyvi at byrja sínar uppskjótingar í 2024.

Harvið verður SaxaVord Spaceport fyrsta rúmdarhavn í Vesturevropa, ið fær loyvi til vertikalar (lodrættar) útskjótingar.

Fíggjarligar avbjóðingar

Fyri lokala miðlinum ShetNews váttar stigtakarin til støðina og eigari av økinum, Frank Strang, at verkætlanin hevur havt fíggjarligar avbjóðingar hesa seinastu tíðina. Arbeiðið at byggja rakettútskjótingarstøðina á Lamba Ness hevur meira ella minni ligið stilt síðan í summar, tá ein skuld á 139 milliardir pund var staðfest.

Høvuðsarbeiðstakarin, DITT, og fleiri undirveitarar góvust við sínum arbeiðum, og tóku útgerð og maskinur av økinum, og síðan hevur Strang arbeitt við at fáa fígging til vega frá verandi og nýggjum íleggjarum.

Arbeiðið við at byggja ein stóran hangar á økinum steðgaði tó ikki, sambært ShetNews, tí danski ríkmaðurin, Anders Holch Povlsen, sum í august kom inn sum íleggjari gjøgnum felagið Wild Ventures Ltd., valdi at hjálpa við fíggingini.

Seinastu tíðina er farið stillisliga fram við fíggjarligu trupulleikunum hjá rúmdarstøðini til tess ikki at órógva arbeiðið við at fáa endaliga loyvið frá CAA.

Søguligt

Nú kann Frank Strang fegnast í vónini um, at ferð nú kemur í arbeiðið aftur.

- Hetta er søguligt. Boðini um at loyvið nú er komið er ein fantastiskur máti at enda árið og fara inn í jólahøgtíðina við, sigur Frank Strang við ShetNews.

BBC veit at siga, at týska felagið HyImpulse longu í august 2024 fer í gongd við sokallaðum sub-orbitalum útskjótingum. Tað eru útskjótingar, sum ikki røkka út í ytra rúmið.

Fullar orbitalar – lodrættar – útskjótingar – eru nú útsettar til 2025.

Fleiri fyritøkur eru áhugaðar í at brúka støðina í Hetlandi til sínar útskjótingar. Teirra millum eru týska fyritøkan Rocket Factory Augsburg, RFA, Lockheed Martin/ABL Space Systems og Skyrora.

Harvið bendir alt á, at verkætlanin í Hetlandi er komin eitt stig framum allar hinar verkætlanirnar, sum eru í gongd á bretskari jørð.

Tann ætlanin, sum er komin næstlongst, er ætlanin um eina rakettstøð í Sutherland, norðast í Skotlandi. Aðrar ætlanir eru á North Uist á Hebridunum, í Prestwick beint vestan fyri Glasgow og Machrihanish nærhendis Mull of Kintyre í Vesturskotlandi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. desember 2023