Kringvarpsstjórin sendur til hús

Ivan Niclasen er ikki longur stjóri í Kringvarpi Føroya. Kringvarpsstýrið valdi týsdagin at koyra hann til hús eftir at hann hevur loyvt einum persóni at sleppa undan kringvarpsgjaldi

Ivan Niclasen (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Kringvarp Føroya skal hava nýggjan stjóra. Kringvarpsstýrið hevur sent Ivan Niclasen til hús, og orsøkin er at hann hevur lovað einum persóni at sleppa undan at rinda kringvarpsgjald.

Tað var Frihedsbrevet sum kom við søguni í síðstu viku.

Orsøkin at viðkomandi slapp undan at rinda kringvarpsgjald var fyri trygdina hjá starvsfólkunum, varð sagt.

Katrin Petersen stjóri fyribils

Katrin Petersen, sum hevur verið tíðindaleiðari í Kringvarpinum seinasta árið, er sett sum fyribils stjóri í Kringvarpinum, upplýsti kringvarpið mikumorgunin.

Katrin Petersen verður fyribils kringvarpsstjóri, til nýggjur stjóri er funnin, og tilgongdin at søkja eftir nýggjum stjóra byrjar beinanvegin.

Katrin Petersen (Savnsmynd: KvF)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. desember 2024

Meiriluti heldur ikki, at Ivan skuldi til hús

Í Spyr.fo-kanning fyri Portalin svara 42 prosent, at tey ikki halda, at tað var rætt at koyra kringvarpsstjóran frá

Ivan Niclasen (Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

42 prosent halda ikki, at tað var rætt at koyra kringvarpsstjóran, Ivan Niclasen, til hús fyrr í vikuni. Tað vísir kanning, sum Spyr.fo hevur gjørt fyri Portalin.

29 prosent halda, at tað var rætt, at kringvarpsstjórin varð koyrdur úr starvi, og onnur 29 prosent siga seg sambært kanningini ikki vita.

Tað var týsdagin, at tað bleiv kunngjørt, at Ivan Niclasen varð koyrdur til hús. Orsøkin var, at hann hevur loyvt einum persóni at sleppa undan kringvarpsgjaldi, sum øll annars skulu rinda. Nú fyrrverandi stjórin hevur grundgivið við, at hesin persónurin skal hava hótt starvsfólk, og tí var hetta orsakað av trygdini hjá starvsfólkum.

Kringvarpsstýrið metti seg ikki hava annan møguleika enn at koyra stjóran seinastu seks árini til hús.

(Mynd: Jens Kr. Vang)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. desember 2024

Sirið Stenberg tekur uppskot aftur

- Eg ásanni, at eitt so stórt mál krevur eina størri viðgerð áðrenn broytingar verða gjørdar, sigur landsstýriskvinnan

Sirið Stenberg (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Málið um arbeiðsfremjandi tiltøk er tikið av skrá.

Sirið Stenberg, landsstýriskvinna við almanna- og mentamálum sendi fríggjadagin løgtinginum eina fráboðan um, at hon tekur uppskotið um arbeiðsfremjandi tiltøk aftur, og varð tí eingin viðgerð av málinum í Tinginum í gjár.

- Eg ásanni, at eitt so stórt mál krevur eina størri viðgerð áðrenn broytingar verða gjørdar, sigur hon.

Uppskot um arbeiðsfremjandi tiltøk ger stór inntriv í gerandisdagin hjá fólki, og eigur tí ikki at vera partur av einari fíggjarlóg. Málið krevur eina størri viðgerð, og tí er málið tikið aftur, sigur Sirið Stenberg landsstýriskvinna við almanna- og mentamálum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. desember 2024

Miðal sethúsaprísurin í Tórshavn heldur fram at hækka

Fyrstu nýggju mánaðirnar í ár kostaðu eini sethús í Tórshavn í miðal 4,2 milliónir krónur, ein hækking á 12 prosent, í mun til miðalprísin í fjør

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Nýggjastu tølini hjá Betri Banka vísa, at miðal sethúsaprísurin í Tórshavn heldur fram at hækka.

Fyrstu nýggju mánaðirnar í ár kostaðu eini sethús í Tórshavn í miðal 4,2 milliónir krónur. Hetta er ein hækking á 12 prosent, í mun til miðalprísin í fjør.

Higartil í ár er miðal sethúsaprísurin í Eysturoynni og í Føroyum ávíkavist 2,3 og 2,7 millióónir krónur. Tað er á sama støði sum í fjør.

Eftir fleiri árum við rentuhækkingum eru tjóðbankarnir byrjaðir at lækka rentuna. Útlit eru til fleiri rentulækkingar komandi árið. Tað merkir, at bústaðarlán verða bíligari.

Betri hevur í fleiri ár staðfest, at eftirspurningurin eftir bústøðum er munandi hægri enn útboðið. Tað hevur havt við sær hækkandi bústaðarprísir. Samstundis kann hugsast, at útlitini til lægri bústaðarrentu eisini er við til at økja um eftirspurningin, og harvið hækka bústaðarprísirnir framhaldandi í Tórshavn.

Betri Heim staðfestir, at eftirspurningurin er høgur, og at tey hava selt munandi fleiri ognir higartil í ár samanborið við í fjør.

– Vit síggja eitt rák, har fleiri velja at keypa sær ein bústað uttanfyri Havnina, tí prísstøðið í Havnini er vorðið so høgt. Eftirspurningin er stórur eftir øllum bústaðarsløgum, og vit fáa alt fleiri fyrispurningar eftir luta-, lestrar- og eldraíbúðum. Vit síggja framvegis, at stórur tørvur er á fleiri og meira fjøltáttaðum búeindum, sigur Kára á Dunga, stjóri í Betri Heimi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. november 2024

Tony Weyhe nýggjur stjóri í MBM

Hann byrjar í starvinum á nýggjárinum

Tony Weyhe (Mynd: Hilmar Jan Hansen / KvF)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Meginfelag Búnaðarmanna hevur sett nýggjan stjóra. Talan er um kollfirðingin Tony Weyhe, sum frammanundan hevur arbeitt sum virkisleiðari í MBM.

Tony Weyhe byrjar í starvinum 1. januar 2025.

Stjórin síðan 2012, Hákun Steingrímsson, var koyrdur frá um miðjan november. 

- Felagsstevið sum var, er ikki meir og tí fer felagið nú at leita eftir nýggjum stjóra, stóð í fráboðanini frá nevndini.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. desember 2024

Wenzel økir um eigaraskaran

Gunnar Nielsen og Martin Skúvadal keypt seg inn í bilasøluna

Rúni Djurhuus, Gunnar Nielsen og Martin Skúvadal (Mynd: Wenzel)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Eigaraskarin hjá Wenzel er blivin størri. Gunnar Nielsen og Martin Skúvadal hava keypt seg inn í fyritøkuna.

Gunnar Nielsen arbeiðir sum søluleiðari í deildini í Stiðjagøtu og Martin Skúvadal er fíggjarstjóri.

Teir báðir koma aftur at verandi eigaraskara, har Rúni Djurhuus eigur størsta partin.

Tað var um ársskiftið 2018/2019, at Rúni Djurhuus saman við øðrum keypti Pf. Wenzel frá Gunnari Justinussen.

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. desember 2024

Elvira og Elin eiga nú Skilling

Skilling í SMS hevur fingið nýggjar eigarar. Elvira Thomsen og Elin Miðberg Patursson hava yvirtikið handilin frá Heidi Arge Poulsen

Elin Miðberg Patursson, Elvira Thomsen og Heidi Arge Poulsen (Mynd: SMS)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Elvira Thomsen og Elin Miðberg Patursson hava fyri stuttum yvirtikið Skilling frá Heidi Arge Poulsen, sum hevur átt handilin í mong ár. Heidi er júst fylt 67 ár og heldur, at hetta var rætta løtan at selja og lata yngru kreftirnar taka yvir.

Avgerðin at keypa handilin er sjálvandi stór, men Elvira og Elin kenna seg tryggar við róðrið. Kundaskarin er stórur, og eftir mong ár í handlinum kenna tær kundarnar rættiliga væl og vita, hvat teir vilja hava. Tær ætla at reka handilin í sama anda, men fara tó at leggja okkurt aftrat.

Elvira Thomsen hevur starvast hjá Skilling í seks ár. Starvsleiðin byrjaði fyri 22 árum síðan - sum sølufólk í Optikbúðini í Bøgøtu - og seinni fór hon undir útbúgving sum optikari í Danmark. Elvira lærdi hjá Synoptik og fekk prógv í 2010. Har starvaðist hon í nøkur ár, til leiðin gekk aftur til Føroya.

Elin Miðberg Patursson hevur trý ár á baki í Skilling. Hon fór at læra til optikara í 2016, og í fyrstu starvsvenjingini undir útbúgvingini var Elvira vegleiðari hjá henni. Tað var hjá Synoptik í Frederiksberg Centret.

Eisini Heidi Arge Poulsen var í Synoptik, tá ið hon lærdi til optikara. Hon var útlærd í 1982, og tvey ár seinni kom hon aftur til Føroya at arbeiða í Skilling.

Hóast Heidi Arge Poulsen hevur selt handilin, verður hon verandi í Skilling, har hon fer at arbeiða partstíð. Hetta fegnast Elin og Elvira um, tí hon er góð í ráðum, og nógv viðskiftafólk spyrja eftir Heidi.

Elin Miðberg Patursson og Elvira Thomsen eru báðar stjórar í Skilling.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. desember 2024

Høgni Hoydal á fundi millum uttanríkisráðharrar úr Norðurlondum, Kanada og USA

Á fundinum í Nato-høvuðssætinum í Brússel vórðu raðfestingar hjá londunum á uttanríkispolitiska økinum umrødd, serliga við denti á trygd í norðurhøvum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Týsdagin luttók Høgni Hoydal, landsstýrismaður við uttanríkis- og vinnumálum á uttanríkisráðharrafundi í Nato-høvuðssætinum í Brússel.

Somu uttanríkisráðharrar og umboð fyri londini hittust í Iqaluit í Kanada í september, meðan verjumálaráðharrarnir umboðandi londini á norðurleiðum somuleiðis hittust í Nato-høvuðssætinum í oktober. Týsdagin luttóku uttanríkisráðharrarnir, Anthony Blinken, úr USA, Mélanie Joly, úr Kanada, Espen Barth Eide, úr Noreg, Thórdis Kolbrún Reykfjørð Gylfadóttir, úr Íslandi, og Maria Malmer Stenergard, úr Svøríki, meðan Danmark, Grønland og Finnland vóru umboðað á embætisstigi.

Á fundinum vórðu raðfestingar hjá londunum á uttanríkispolitiska økinum umrødd, serliga við denti á trygd í norðurhøvum. Landsstýrismaðurin vísti á týdningin av samskipan í sambandi við millum annað nettrygd, vernd av samfelagstýðandi undirstøðukervi, umframt samstarvi millum myndugleikar í londunum í sambandi við venjingar í Nato-høpi.

– Hóast heimsstøðan, ið hevur elvt til tørvin á hesum økta samstarvi, er døpur, gevur hetta eisini møguleikar fyri samstørvum, ið styrkja evnini hjá Føroyum at taka lut í trygdarpolitikki beinleiðis og at røkja felags áhugamál við Norðurlond, USA og Kanada. Tað er umráðandi, at vit á fundum sum hesum kunnu umrøða og samskipa átøk á millum annað nettrygdarøkinum og í sambandi við samfelagstýðandi undirstøðukervi, umframt, at vit áhaldandi virka fyri styrktum myndugleikasamstarvi landanna millum í sambandi við Nato-venjingar og økta virksemið í Norðuratlantshavi og Arktis, sigur landsstýrismaðurin.

Týsdain helt landsstýrismaðurin eisini røðu um trygd og verju í Arktis á tiltakinum Arctic Futures Symposium, ið verður hildið á hvøjum ári í Brússel.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. desember 2024

– Ætlaða linjuføringin fer at gera stóran skaða

– Vit eru fegin um at hava ein undirsjóvartunnil og ynskja suðuroyingum tað sama, sum vit hava fingið. Tó mótmæla vit harðliga ætlaðu linjuføringini, siga Sandoyar Tjóðveldisfelag, Sandoyar sýslu Javnaðarfelag, Sandoyar Fólkafloksfelag, og Sandoyar Sambandsfelag í hoyringsskrivi

(Tilvildarlig savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

– Vit eru fegin um at hava ein undirsjóvartunnil og ynskja suðuroyingum tað sama, sum vit hava fingið. Tó mótmæla vit harðliga ætlaðu linjuføringini, ið gongur gjøgnum Sandsbygd, Sandarfløttin, Mølheyggjarnar, Líðina, Sandarhaga o.s.fr., siga Sandoyar Tjóðveldisfelag, Sandoyar sýslu Javnaðarfelag, Sandoyar Fólkafloksfelag, og Sandoyar Sambandsfelag í hoyringsskrivi, sum er sent Løgmansskrivstovuni.

– Tá ið linjuføringin er vald og tunnilsarbeiðið skotið ígongd, vendist ongantíð aftur. Hetta verður ein varandi loysn í øllum førum tey komandi 100 árini. Tí má ein upp á seg lítil peningalig sparing nú, ikki liggja sum ein skuggi yvir samlaða kostnaðin yvir tíð, herundir eisini ávirkanina á náttúru og trivnað á staðnum, siga politisku lokalfeløgini.

Sambært feløgunum fer ætlaða linjuføringin hjá tunnilsfelagnum at gera stóran skaða á bygdarlívið á Sandi, og heita tey tí á myndugleikar og politikarar, um at vraka valdu linjuføringina.

Alt skrivið kann lesast niðanfyri:

Við hesum skrivi mótmæla vit núverandi linjuføring til suðuroyartunnilin.

Vit eru fegin um at hava ein undirsjóvartunnil og ynskja suðuroyingum tað sama, sum vit hava fingið. Tó mótmæla vit harðliga ætlaðu linjuføringini, ið gongur gjøgnum Sandsbygd, Sandarfløttin, Mølheyggjarnar, Líðina, Sandarhaga o.s.fr.

Tá ið linjuføringin er vald og tunnilsarbeiðið skotið ígongd, vendist ongantíð aftur. Hetta verður ein varandi loysn í øllum førum tey komandi 100 árini. Tí má ein upp á seg lítil peningalig sparing nú, ikki liggja sum ein skuggi yvir samlaða kostnaðin yvir tíð, herundir eisini ávirkanina á náttúru og trivnað á staðnum.

Ætlaða linjuføringin hjá tunnilsfelagnum fer at gera stóran skaða á bygdarlívið á Sandi, tá ið nógv og tung ferðsla fer at koyra beint gjøgnum bygdina. Hetta fer at hava stóra ávirkan í mun til larm fram við vegnum og ferðslutrygdina hjá børnum og øðrum, ið ganga ella súkkla til og frá skúla og arbeiði.

Linjuføringin fer ígjøgnum bestu veltingarjørð í Føroyum, ið ikki kann vera brúkt sum veltingarjørð, um hendan linjuføringin verður veruleiki. Linjuføringin ávirkar tískil møguleikan hjá føroyingum at verða sjálvbjargnir við grønmetisframleiðslu, og myndin av Sandoynni sum hin “grøna oyggin” verður skalað ella fer heilt fyri skeyti. Harafturat ávirkar ætlaða linjuføringin bæði náttúru og umhvørvi í eitt nú Djúpadali og kring Stóravatn og Lítlavatn.

Vit vilja tí staðiliga krevja, at linjuføringin, ið Landsverk hevur gjørt, har tunnilin kom upp norðan fyri Sandsbygd, verður tikin uppaftur. Við hesi linjuføringini fer nógv og tung ferðsla ikki at koyra ígjøgnum Sandsbygd, og sostatt verða bygdin og bygdarfólkið ikki stórliga ávirkað av, at suðuroyartunnilin verður veruleiki. Við tí loysnini kann Skúgvoy somuleiðis gerast ein natúrligur partur av verkætlanini. Samlaði teinurin ímillum Suðuroy og meginøkið verður eisini nakrar kilometrar styttri, og møguligt verður at koyra 80 km/t tað mesta av teininum.
Harafturat slepst undan at leggja pengar í avleiddu verkætlanirnar, ið verða í Sandoynni eftir hendan møguliga tunnilin.

Øll ferðslan, ið verður av suðuroyartunlinum, fer at ávirka fólkið, ið býr á Sandi. Tunnilsfelagið metir, at 1.400 bilar fara at koyra ígjøgnum suðuroyartunnilin um dagin. Royndirnar frá sandoyartunnlinum vísa tó, at ferðslan kann fara at verða munandi størri enn mett, tí hon her er 2-3 størri enn upprunaliga mett.

Tað fer at vera meira liviligt fyri sandingar, um so nógv sum møguligt verður gjørt fyri at leggja linjuføringina uttan fyri bygt øki, samstundis sum roynt verður at lata veltingarjørðina fáa frið.

Av tí vit higartil hava hoyrt og sæð, er tað trupult at síggja, hvat gagn sandoyingar fáa av verkætlanini. Tvørturímóti sær tað út til, at vit fara at rinda hægsta prísin. Í ringasta føri steðgar tann góða gongdin, sum hevur verið, eftir at sandoyrtunnilin varð tikin í nýtslu.

Vit heita tí á landsins myndugleikar og tey fólkavaldu, um at vraka valdu linjuføringina og krevja tí at hugsað verður um aðra linjuføring, ið ikki hevur eins ógvusligar avleiðingar fyri sandsbygd.

Vegna
Sandoyar Tjóðveldisfelag
Sandoyar sýslu Javnaðarfelag
Sandoyar Fólkafloksfelag
Sandoyar Sambandsfelag

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. desember 2024

Ískoytisreglurnar fyri Ozempic broyttar

Ískoytið, sum higartil hevur verið givið, verður eisini strikað á øllum reseptum, ið eru skrivaðar áðrenn tann 25. november, tá ískoytisreglurnar broyttust

(Savnsmynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Ískoytisreglurnar fyri nógv umrødda diabetesheilivágin, Ozempic, broyttust tann 25. november. Harvið kann heilivágurin gerast nógv dýrari enn áður, skrivar Steno Miðstøðin á heimasíðuni hjá Landssjúkrahúsinum.

Ískoytið, sum higartil hevur verið givið, verður eisini strikað á øllum reseptum, ið eru skrivaðar áðrenn tann 25. november.

Steno Miðstøðin heitir á diabetissjúklingar um at seta seg í samband við miðstøðina fyri at finna útav, um til ber framvegis at fáa ískoyti til heilivágin, ella um finnast skal ein annar heilivágur.

- Hevur kommunulækni veitt tær Ozempic-viðgerðina, so er tað kommunulæknan, tú skalt seta teg í samband við, ljóða boðini.

Ozempic heilivágur er upprunaliga ein heilivágur til diabetes-sjúklingar, men hann hevur eisini víst seg at vera sera gagnligur fyri fólk, ið stríðast við ovurvekt.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. desember 2024

Føroyskir og íslendskir menn hava ikki sama uppruna

Hetta staðfestir vísindarlig grein sum Eyðfinn Magnussen frá Fróðskaparsetrinum hevur gjørt saman við tveimum amerikanskum granskarum. Hon byggir á kanning av føroyskum dreingjum fyri tjúgu árum síðani og broytir eina gamla hugsan

Føroyingar og íslendingar í manslandsdysti í 2021. - Framkomnar greiningar av føroysku ílegunum vístu, at føroysku niðursetumenninir høvdu ein breiðan skandinaviskan uppruna, meðan íslendsku genotypurnar høvdu ein nógv smalari uppruna. 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

- Nú vísir tað seg, at "okkara" niðursetumenn komu frá ymiskum genpuljum í Skandinavia, meðan íslendsku genotypurnar høvdu ein nógv smalari uppruna.

Tað sigur Eyðfinn Magnussen, lívfrøðingur á Náttúruvísindadeildini, sum saman við amerikanskum starvsfeløgum hevur gjørt nýggja kanning, sum nú er almannakunngjørd í vísindaliga tíðarritinum Frontiers. Eyðfinn hevur arbeitt saman við Allison E. Mann og Christopher R. Tillquist, granskarum.

Higartil hevur annars verið hildið, at menninir, sum av fyrstan tíð búsettust í Føroyum og Íslandi, høvdu sama norrøna uppruna. Men so er ikki.

- Hendan nýggja kanningin ber haldgóð prógv um, at føroysku niðursetumenninir hava sín uppruna frá einum fjølbroyttum hópi av fólki ymsastaðni frá í Skandinavia, meðan øðrvísi er við teimum íslendsku, sigur hann. 

Føroyskir dreingir kannaðir - samanbornir við menn aðrastaðni frá

Kanningin byggir á tilfar frá 139 dreingjum úr Klaksvík, Trongisvági og úr Havn, sum varð savnað saman í 2004 og 2005.

Vísindafólkini ásettu genotypuna hjá hvørjum einstøkum dreingi við 12 sonevndum “short tandem repeat’ (STR) loci” á Y-kromosominum. Genotypurnar vórðu síðani bólkaðar saman við teimum mest sannlíku sokallaðu “haplobólkunum”, sum vit kenna hjá fólki ymsastaðni í Evropa í dag.

Føroysku úrslitini vórðu síðani samanborin við somu genotypur hjá 412 monnum úr Noregi, Svøríki, Danmark, Íslandi og Írlandi. Á hendan hátt funnu granskararnir fram til, hvaðani føroysku og íslendsku niðurseturfólkini komu frá.

Framkomnar greiningar av føroysku ílegunum vístu, at føroysku niðursetumenninir høvdu ein breiðan skandinaviskan uppruna, meðan íslendsku genotypurnar høvdu ein nógv smalari uppruna. 

Skíggjamynd: setur.fo

Nýggja kanningin fevnir bert um upprunan hjá føroyskum monnum. 

Eldri ílegukanningar hava víst, at føroyskir menn og kvinnur hava ymiskan uppruna. Kanningar í fyrru helvt av nullunum vístu, at føroyskir menn hava sín uppruna í Norra, meðan tær føroysku kvinnurnar koma úr bretsku oyggjunum.

- Orsøkin til hetta er, at norsku víkingarnir í síni tíð ikki hava siglt beinleiðis úr Norra til Føroyar, men hava fyrst siglt til bretsku oyggjarnar har teir hava tikið kvinnur við sær til Føroyar. Hesar kvinnurnar eru so forfedrar til tær kvinnur, sum í dag liva í Føroyum, sigur Eyðfinn Magnussen.

Kelda: setur.fo
(meira um gamlar búsetingar og DNA-kanningar) kann lesast niðast HER

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. desember 2024

Lítliskúli kosin ársins grøni stovnur og skúli

Tað er Hugla, sum stendur fyri kjósanini. - Lítliskúli og frítíðarskúlin brúka endurnýtslu í tí námsfrøðiliga arbeiðnum. Hvørja viku er útiskúli, har tey læra um náttúruna, planta og fiska, sum tey matgera burturúr

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Lítliskúli og frítíðarskúlin í Lítlaskúla hava í ár fingið heiðurin at vera kosin “Ársins grøni stovnur og skúli” av Hugla.

Hugla-virðislønin, sum varð handað til morgunsang á skúlanum hósmorgunin, er tekin um at hjúklað verður um náttúru og menniskju.

Í grundgevingini skrivar Hugla soleiðis:

- Lítliskúli og Frítíðarskúlin í Lítlaskúla, brúka endurnýtslu í tí námsfrøðiliga arbeiðnum. Hvørja viku er útiskúli, har tey læra um náttúruna, planta og fiska v.m. sum tey matgera burturúr. Á skúlanum hava tey sankutøð, sum børnini sjálvi tøma. Rúmini eru hugnalig, og tað sæst, at tey brúka endurnýtslu í teirra innrættan eisini. Hetta er alt týdnigarmikil partur av trivnaðinum, og at gera børn og vaksin tilvitaði um nátturu og umhvørvi.

Hugla er eitt felag, sum granskar í og arbeiðir fyri at skapa bestu karmar til børn og vaksin.

Lítliskúli er frískúli og frítíðarskúli í Havn, sum leggur stóran dent á at næmingarnir hava eitt tætt samband við náttúruna. Grundhugsjónin í skúlanum er, at tað bókliga og hugsanarliga gongur hond í hond við tað skapandi, rørsluliga, handaliga og sansaliga. Hetta skapar betri fyritreytir fyri læring. - til bar at lesa meira á litliskuli.fo

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. desember 2024

Nes kommuna fær kommunustjóra

Býráðið í kommununi hevur samtykt at umskipa kommunuskrivarastarvið til kommunustjórastarv

Elsbet Ellingsgaard Magnussen (Mynd: Nes kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

1. januar fær Nes kommuna ein kommunustjóra. Á býráðsfundi 25. november samtykti býráðið í kommununi at umskipa kommunuskrivarastarvið soleiðis, at Elsbet Ellingsgaard Magnussen, kommunuskrivari, frá 1. januar 2025 verður kommunustjóri.

Elsbet E. Magnussen, ið hevur verið kommunuskrivari í Nes kommunu síðan 1. juni 2021, hevur drúgvar arbeiðsroyndir í kommunalum høpi. Hon tók skrivstovuútbúgving hjá Nes kommunu, og er útbúgvin BA og M.S.Sc. í politikki og umsiting frá Fróðskaparsetur Føroya, skrivar Nes kommuna.

Seinastu árini hevur verið sera stórur fólkavøkstur í Nes kommunu. Tann 1. januar 2020 búðu 1.338 fólk í kommununi, meðan talið í november 2024 er komið upp á 1.585. Á vári 2023 tók kommunan við býarheiti, og vøksturin í fólkatalinum heldur fram. Tað hevur verið sera nógv bygging, bæði av íbúðum og sethúsum, og enn fleiri stórar verkætlanir eru fyri framman.

Umsitingin á skrivstovuni hevur tí eisini verið í broyting. Vøksturin og menningin hava borið við sær bæði økt og meira krevjandi virksemi, og umsitingin hevur fingið bæði fleiri og fjølbroyttari uppgávur.

Á heysti í 2023 varð umsitingin á teknisku deild umskipað og økt við einum starvsfólki, tá ið nýggjur tekniskur leiðari varð settur. Nú kommunuskrivarin í Nes kommunu hevur fingið enn fleiri leiðsluuppgávur, heldur býráðið tað vera rætt at umskipa kommunuskrivarastarvið til kommunustjóra, skrivar Nes kommuna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. desember 2024

Marita Sumberg heldur fram sum borgarstjóri á Viðareiði

Hans Jákup Kallsberg heldur fram sum varaborgarstjóri

Marita Sumberg, borgarstjóri á Viðareiði (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Marita Sumberg og Hans Jákup Kallsberg halda fram sum ávikavist borgarstjóri og varaborgarstjóri á Viðareiði.

Tað boðar Viðareiðis kommuna frá, nú nývalda bygdaráðið hevur skipað seg.

Á kommunuvalinum 12. november vórðu tvær atkvøður millum sitandi borgarstjóran og varabrogarstjóran. Hans Jákup Kallsberg gjørdist toppskorari við 46 atkvøðum, meðan Marita Sumberg fekk 44.

Hini trý, sum vórðu vald inn í bygdaráðið, Benjamin M. Absalonsen, Tórhallur Staksá, og Kári Viderø Olsen  fingu ávikavist 37, 27, og 23 atkvøður.

Bygdaráðið hevur skipað seg soleiðis:

Borgarstjóri: Marita Sumberg

Varaborgarstjóri: Hans Jákup Kallsberg

Havnanevnd: Tórhallur Staksá og Hans Jakup Kallsberg

Skúlastýrið - umboð fyri kommununa: Marita Sumberg og Kári V. Olsen

Trivnaðarnevnd: Benjamin M. Absalonsen og Tórhallur Staksá

Umboðsráðslimur fyri SEV: Benjamin M.Absalonsen

Umboðráðslimur fyri IRF: Kári V. Olsen

Tekniska nevnd: Hans Jákup Kallsberg og Kári V. Olsen

Skattakærunevndin: Hans Jákup Kallsberg

Umboð í kommunufelagnum: Marita Sumberg

Umboð fyri NBH: Marita Sumberg

Garð -hegn og vatnsýnisnevnd: Benjamin M. Absalonsen

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. desember 2024

Fríða Óladóttir Poulsen og Alvi Nielsen taka yvir í Menta

Ættarliðsskifti í Menta. Hermund Jacobsen gevst í sessinum eftir 37 ár

Alvi Nielsen, Hermund Jacobsen og Fríða Óladóttir Poulsen

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Eftir 37 ár í sessinum hevur Hermund Jacobsen valt at fara úr starvinum sum stjóri og eigari í grannskoðanarvirkinum Menta. Fríða Óladóttir Poulsen og Alvi Nielsen yvirtaka eigaralutin hjá Hermundi tann 1. januar 2025.

Hermund byrjaði sum grannskoðari í 1980 og fekk góðkenning sum skrásettur grannskoðari í 1985. Stutt eftir - tann 1. november í 1987 - stovnaði hann Menta (tá grannskoðaravirkið Hermund Jacobsen).

Í 2007 løgdu Alvi Nielsen og Hermund síni virki saman, og í 2019 kom Fríða Óladóttir Poulsen upp í leiðsluna og eigaraskaran.

Hermund gevst hjá Menta á nýggjárinum - og Fríða og Alvi reka Menta víðari.

Talan er um eitt ættarliðsskifti, ið skal tryggja, at Menta heldur fram at veita einfaldar og haldgóðar loysnir, sum geva góð fíggjarlig úrslit fyri kundan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. desember 2024

Borgarstjórin í Sumbiar kommunu heldur fram

Eyðbjørn Thomsen heldur fram sum borgarstjóri, og Jacoba í Homrum er nýggjur varaborgarstjóri

Eyðbjørn Thomsen, borgarstjóri

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Eyðbjørn Thomsen heldur fram sum borgarstjóri í Sumbiar kommunu, og Jacoba í Homrum verður nýggjur varaborgarstjóri.

Tað er greitt, eftir at nývalda bygdaráðið í Sumbiar kommunu skipaði seg á fundi farna vikuskiftið, boðar kommunan frá á heimasíðuni.

Á fundinum varð Eyðbjørn Thomsen afturvaldur til borgarstjóra við fýra atkvøðum. Halltóra Joensen, sitandi varaborgarstjóri, peikaði á seg sjálva sum borgarstjóra.

Jacoba í Homrum varð vald til varaborgarstjóra við trimum atkvøðum. Hitt uppskotið var Andrea Danielsen, sum fekk tvær atkvøður frá Halltóru Joensen og Andreu Danielsen.

Eyðbjørn Thomsen gjørdist toppskorari á kommunuvalinum 12. november við 67 atkvøðum. Jacoba í Homrum og Halltóra Joensen, fingu báðar 40 atkvøður.

Tey, sum vórðu vald inn í bygdaráðið í Sumbiar kommunu, vóru hesi:

Eyðbjørn Thomsen: 67 atkvøður
Jacoba í Homrum: 40 atkvøður
Halltóra Joensen: 40 atkvøður
Andrea Danielsen: 36 atkvøður
Frits Poulsen: 33 atkvøður

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. desember 2024

Víðkanin av kirkjugarðinum á Knúgvum kann setast í verk

Vestmanna kommuna hevur tikið av tilboðið frá Articon á slakar seks milliónir krónur

Tríggjar millónir krónur eru settar av á fíggjarætlanini fyri 2025 - bygdaráðið hevur í tveimum øðrum førum valt at ikki siga ja til tilboð (Mynd: vestmanna.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Útbyggingin av kirkjugarðinum á Knúgvum hevur drigið út, tí ongin arbeiðstakari hevur verið til verkætlanina.

Hetta staðfestir Vestmanna kommuna á heimasíðu sínari.

Í november í fjør og í januar í ár fekk kommunan tilboð upp á arbeiðið - á ávikavist 10,3 milliónir krónur og 7,2 milliónir. Serliga fyrra tilboðið varð mett at vera alt ov høgt, og mett varð tó at best var at bíða.

- Hetta vísti seg at verða ein røtt avgerð, tí í oktober 2024 eydnaðist umsíðir at fáa eitt tilboð frá Articon uppá  5,9 milliónir krónur

Bygdaráðið tók av, og er umleið helmingurin -  3 milliónir krónur - settar av á fíggjarætlanini fyri 2025, so víðkanin av kirkjugarðinum á Knúgvum kann setast í verk, skrivar vestmanna.fo.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. desember 2024

Næmingar á Kambsdali vunnu stuttfilmskapping

Næmingar á Miðlakunnleika B vunnu 30.000 krónur við filminum "Síðsti dropin"

(Mynd: Nám)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Aftur í ár skipaði Nám fyri stuttfilmskapping fyri næmingum á hádeild og miðnámi, og týskvøldið varð avdúkað í Havnar Bio, at næmingarnir í Miðakunnleika B á Kambsdali høvdu vunnið kappingina.

Kappingarevnið í ár var sætta heimsmálið hjá ST, sum snýr seg um reint vatn og reinføri. Vinnandi filmurin hevði heitið "Síðsti dropin".

Næmingarnir, sum gjørdu filmin, eru Anna Katrin Mohr, Anne Greta Jógvansdóttir Hansen, Dávid Æðustein Busk, Eir Aviaya Mikkelsen, Helena Elvadóttir Joensen og Maria Mohr.

Eftir at innkomnu filmarnir høvdu verið vístir í biografsalinum í Havnar Bio, vendi Sigfríður S. Sólsker, útgávuleiðari í Námi, sær til møttu næmingarnar og lærararnar.

- Tit hava við tykkara stuttfilmum víst, hvussu tit hava arbeitt við hesum evni, ítøkiligani og abstrakt, men altíð fakliga viðkomandi, og í onkrum føri eisini stuttliga, har tit leita, eygleiða og fundera í kjallaranum í skúlanum. Onkur annar filmur setur sær fyri at vísa øll elementini, har fótbóltsvøllurin týðuliga fyllir mest, men líðirnar, kirkjan og SMS eisini sleppa við. Vit koma víða, hóast evnið er tað, sum kemur úr krananum, tá vit heima og í skúla koyra hann frá. Henda repeterandi einfeldin sæst aftur. Men vinnarafilmurin letur seg ikki binda niður av nøkrum avmarkingum, segði Sigfríður og fokuseraði á vinnarafilmin.

- Frá byrjan verða vit í ljósi og ljóði drigin inn í eitt ófrættakent horror umhvørvi, sum verður staðfest, tá høvuðspersónurin tekur familjumyndina fram og setur hana í vindeygað. Nú eru vit við og søgan hevur fangað okkum. Tíðindini, sum tey enn lurta eftir, bera boð um, at stongt er fyri vatninunum, og hóast tíggjutúsund eru møtt til mótmæli, vil hin ráðandi fúrstin ella løgmaður ikki luttaka í bandaðari samrøðu.

– So tætt er framtíðin við okkara samtíð. Og tá høvuðspersónurin hevur lagt seg, men hoyrir onkran pikka á dyrnar, er tað ein lítil genta, kanska úr einum fremmandum land, men í hvussu er merkt av sótt. Hon fær einki at drekka, hóast bikarið er tómt. Einki. Og har sleppur søgan okkum, opin og sterk. Hvat er hetta, sum pikkar á dyrnar og vil siga okkum nakað? Her er styrkin í filmiskari frásøgn. Tí vinna næmingarnir í miðlakunnleika B á Kambsdali við stuttfilminum ”Síðsti dropin”, kunngjørdi Sigfríður, og handaði næmingunum og læraranum innrammað heiðurskriv og ein kekk áljóðandi 30.000 krónur.

Um at brúka filmin í undirvísing, segði lærarin, Magni Høgnesen, at endamálið var at leggja eina bundna framleiðslu til rættis.

- Saman við læraranum hava næmingarnir funnið upp á eina fiktiva søgu, sum tekur útgangstøði í stuttfilmskappingini um vatn, sum Nám skipar fyri, í einum framtíðarheimi, har veðurlagsbroytingar hava broytt livikorini hjá fólki í Evropa og serliga í Føroyum. Ástøðið hjá Richard Raskin, sum eru á filmsíðuni á Snar, var í miðdeplinum í menningini av stuttfilminum, har teir sjey tættirnir komu í spæl. Av praktiskum orsøkum, og vegna einklu søgugongdina, varð avgerð tikin um, at filmurin ikki skuldi verða longri enn tríggjar minuttir.

– Eftir filmskappingina er ætlanin, at næmingarnir skulu eftirmeta og fyrihalda seg til, hvussu hinir filmarnir loystu uppgávuna. Ein tanki er eisini, at næmingarnir fáa møguleikan at “petta” filmin sundur fyri síðan at skapa ein alternativan film við somu upptøkum, segði ein vælnøgdur lærari í miðlakunnleika á Kambsdali.

Níggju filmar vóru við í kappingini. Vinnandi filmurin var tríggjar minuttir til longdar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. desember 2024

Nathan Carter kemur aftur til Sørvágs

Konsertin í ár var so góð, at hann mátti koma aftur, boðar Countryfestivalurin frá

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Countryfestivalurin í Sørvági boðar í vikuni frá, at Nathan Carter, sum hugtók fjøldina við eini frálíkari konsert í summar, verður aftur at hoyra í 2025-útgávuni av festivalinum.

- So góð var konsertin hjá Nathan Carter, at vit máttu fáa hann á pall aftur, eftir óvanliga nógvum áheitanum frá tykkum, skrivar festivalurin á Facebookvanganum í dag.

- Kom við til forkunnuga konsertina við Nathan Carter og bólki á stóra palli á Country Festivalinum 2025, og fá gleðina av at uppliva hendan frálíka undirhaldaran og hansara framúr góða orkestur

- Við siðbundnum írskum fólkaløgum, kryddað við góðum country tónum, framføra teir á ein serligan írska hátt við harmoniku, fiól, saksofon og floytu, umframt gittara, bassi og trummum.

Les umrøðu av konsertini í summar her: Nathan Carter hevði áhoyrarnar í sínum valdi

Countryfestivalurin í Sørvági verður í døgunum 12. til 14. juni 2025 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. desember 2024

Áron – nýggj bók frá Leirkerinum

Hetta er tann fyrsta av fimm skaldsøgum um bíbilskar trúarhetjur, sum tæntu í skugganum av øðrum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Forlagið Leirkerið hevur júst givið út bókina "Áron".

Hetta er tann fyrsta av fimm skaldsøgum um bíbilskar trúarhetjur, sum tæntu í skugganum av øðrum. Tær fimm bøkurnar eru um Áron, Kaleb, Jónatan, Amos og Silas, skrivar Leirkerið í tíðindaskrivi.

– Hesir fimm menninir svaraðu kalli Guds og tæntu trúfastir uttan at verða viðurkendir ella gerast navnframir. Teir góvu alt tað, teir høvdu, og teimum var greitt, at lønina fingu teir helst ikki fyrr enn í tí æviga lívinum. Í ævisøgu teirra er ein avbjóðing til okkara, sum vit ongantíð skulu gloyma.

– Móses kloyvdi Reyðahav, men í skugga hansara stóð ein maður, sum altíð fer at ímynda stóra høvuðsprest okkara. Áron.

Tað er amerikanski rithøvundurin, Francine Rivers, sum hevur skrivað bókina. Hon hevur skrivað nógvar skaldsøgur – bæði bíbilskar og aðrar, m.a. um tær fimm kvinnurnar í ættartali Jesusar - Tamar, Rahab, Rutt, Batsebu og Mariu.

Páll á Lakjuni hevur týtt bókina til føroyskt. Hon fæst til keyps í bókahandlunum kring landið og á nethandlinum www.leirkerid.fo.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. desember 2024

Ísland: Samfylkingin gjørdist størsti flokkur

Flokkurin fekk 20,8 prosent av atkvøðunum, og fær harvið 15 av 63 tingsessum í Altinginum

Kristrún Frostadóttir, forkvinna í Samfylkingini (Mynd: AP)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Samfylkingin gjørdist størsti flokkur altingsvalinum í Íslandi leygardagin.

Við 20,8 prosent av atkvøðunum fekk flokkurin 15 av 63 sessum í Altinginum, níggju fleiri enn á seinasta vali.

Sjálfstæðisflokkurin gjørdist næststørsti flokkur við 19,4 prosent av atkvøðunum. Tað gevur flokkinum 14 tingsessir, tveir færri enn á seinasta vali.

Triðstørsti flokkur var Viðreisn við 15,8 prosent av atkvøðunum. Tað gevur 11 tingsessir, seks fleiri enn á seinasta vali.

Tað var 13. oktober, at íslendski forsætisráðharrin, Bjarni Benediktsson, boðaði frá, at samgongan millum Sjálfstæðisflokkin, Framsóknarflokkin og Vinstrihreyfingin – grænt framboð, eisini nevnt tey vinstra grønu, var slitnað.

Flokkarnir høvdu verið í stjórn saman síðan 2017, men ósemja um m.a. tilflytarar og orkupolitikk endaði samstarvið.

Framsóknarflokkurin og tey vinstra grønu fingu ávikavist 7,8 og 2,3 prosent av atkvøðunum. Framsóknarflokkurin fær fimm tingsessir og missir átta, meðan Vinstri græn misti øll síni átta umboð í Altinginum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. desember 2024

Varðhaldsfongslingin hjá Watson longd til 18. desember

Tað avgjørdi rætturin í Grønlandi í dag

Paul Watson hevur verið varðhaldsfongslaður í Grønlandi síðan 21. juli (Savnsmynd: KNR)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Varðhaldsfongslingin hjá umhvørvisstríðsmanninum Paul Watson varð mánadagin longd enn einaferð.

Á rættarfundi avgjørdi rætturin í Grønlandi, at varðhaldsfongslingin skuldi leingjast til 18. desember.

Watson hevur verið varðhaldsfongslaður í Nuuk, síðan hann varð handtikin 21. juli umborð á skipinum John Paul de Joria, sum bunkraði í grønlendska høvuðsstaðnum.

Hóast mótmæli er varðhaldsfongslingin blivin longd fleiri ferðir.

– Vit halda, at hetta er átaluvert, tí vit ikki meta, at treytirnar fyri varðhaldsfongsling eru loknar, sigur Julie Stage, ein av sakførarunum hjá Paul Watson.

Watson varð handtikin í summar orsakað av altjóða handtøkuboð frá Japan, sum ynskja at rættarsøkja Watson fyri at hava órógvað hvalaveiðu í 2010. Danska løgmálaráðið skal taka støðu til, um hann skal útflýggjast til Japan. Watson noktar seg sekan.

Sambært Ritzau hevði ákærumyndugleikin biðið um, at varðhaldsfongslingin varð longd til 30. desember, men rætturin hevur tikið avgerð um bert at leingja hana í 16 dagar. Orsøkin er, at danska løgmálaráðið leygardagin boðaði frá, at ein avgerð verður tikin innan 14 dagar. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. desember 2024

Norska Stórtingið samtykt at broyta markið fyri fosturtøku

Markið fyri at fáa fosturtøku í Noregi hækkar úr 12 upp í 18 vikur, og hetta er fyrstu ferð síðan 1978, at norska fosturtøkulógin verður broytt

Stórtingið í Oslo (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Týsdagin samtykti ein meiriluti í norska Stórtinginum at hækka markið fyri fosturtøku úr 12. til 18. viku av viðgongutíðini. 138 atkvøddu fyri og 31 atkvøddu ímóti lógarbroytingini.

Sambært Jan Christian Vestre, ráðharra við heilsu- og umsorganarmálum er talan um eina søguliga lógarbroyting. Hetta er nevniliga fyrstu ferð síðan 1978, at norska fosturtøkulógin verður broytt.

– Vit hava fingið eina nútímans fosturtøkulóg, sum er tillagað tíðini, vit liva í. Fyri nærum 50 árum síðani varð fosturtøkulógin samtykt við einari atkvøðu. Í dag (týsdagin, red.) er tað ein søguligur dagur, har meirilutin var nógv størri.

Umframt at markið hækkar, verður núverandi norska fosturtøkunevndin eisini niðurløgd, og ein nýggj nevnd verður sett, sum skal taka avgerðir í sambandi við fosturtøkur seinni í viðgongutíðini, skrivar Ritzau.

Ein lækni skal standa á odda fyri nevndini, sum skal hava ein meiriluta av kvinnum, og ein av nevndarlimunum skal hava løgfrøðiligar førleikar.

Í mai varð breið politisk semja eisini gjørd um at hækka fosturtøkumarkið í Danmark úr 12. til 18. viku frá 1. juni 2025.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. desember 2024

Joe Biden náðar sonin, Hunter Biden

54 ára gamli Hunter Biden varð fyrr í ár funnin sekur í einum máli um skattasvik og brot á vápnalógina. – Talan er um eina órættvísa rættarsókn, sigur Biden

Amerikanski forsetin, Joe Biden og sonur hansara, Hunter Biden avmyndaðir eftir ein tíðindafund í Hvítu Húsunum í juli (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Amerikanski forsetin, Joe Biden hevur fleiri ferðir sagt, at hann ikki fór at náða son sín, Hunter Biden, men sunnunáttina okkara tíð valdi hann at gera júst hetta.

Tað boðaði Biden frá í skrivi frá Hvítu Húsunum.

54 ára gamli Hunter Biden varð í september funnin sekur í einum máli um skattasvik og í juni varð hann eisini funnin sekur í broti á vápnalógina.

Hunter Biden hevur játtað seg sekan í skattamálinum, men í málinum um brot á vápnalógina, noktar hann seg sekan í øllum ákærum.

Sambært forsetanum er talan um eina órættvísa rættarsókn, og tí hevur hann tikið avgerð um at náða Hunter Biden, skrivar Ritzau.

– Frá tí degi eg tók við (sum forseti, red.) segði eg, at eg vildi ikki leggja meg uppí avgerðirnar hjá løgmálaráðnum. Eg havi hildið orð, sigur Biden.

– Eingin skilagóður persónur, sum sær umstøðurnar kring málini hjá Hunter, kann koma fram til nakra aðra niðurstøðu, enn at Hunter varð útvaldur, tí hann er sonur mín, og tað er skeivt, sigur amerikanski forsetin.

Revsingin í skattamálinum skuldi eftir ætlan ásetast 16. desember. Har var Hunter Biden dømdur fyri ikki at hava goldið skatt í árunum 2016 til 2019. Talan er um svik fyri 1,4 milliónir dollarar - svarandi til 9,9 milliónir krónur. Hann stóð til at fáa upp í 17 ára fongsul.

Í hinum málinum er Hunter Biden funnin sekur í m.a. at hava logið um rúsevnismisnýtslu, tá hann keypti eitt skotvápn í 2018. Tað er ólógligt at fjala slíkar upplýsingar í sambandi við keyp av vápnum. Hetta kundi hann fáa upp í 25 ára fongsul fyri.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. desember 2024

Bitcoin fór upp um 100.000 dollarar

Ongantíð fyrr hevur virðið á kryptogjaldoyranum verið so høgt

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Kursurin á krypto-gjaldoyranum bitcoin er fyri fyrstu ferð nakrantíð farin upp um 100.000 amerikanskar dollarar, skrivar Reuters tíðindastovan.

Einaferð hósnáttina okkara tíð varð gjaldoyrað handlað fyri 103.000 amerikanskar dollarar á Binance, sum er ein av heimsins størstu keypsskálunum av kryptogjaldoyra.

Tað svarar til góðar 730.000 krónur, og bitcoin er harvið tað mest virðismikla kryptogjaldoyrað á Binance.

Næststørsta gjaldoyrað, Ethereum, kostar munandi minnið, og varð í nátt umsett fyri ein kurs á 27.600 krónur á Binance, skrivar danska TV2.

Bitcoin hevur verið í ógvusligum vøkstri hesa seinastu tíðina. Kursurin er tvífaldaður gjøgnum árið og gjaldoyrað er eisini vorið alt meira viðurkent sum ein meira vanlig íløguvøra enn higartil.

Virði á heimsumfatandi kryptomarknaðinum fór í november upp um 3.000 milliardir amerikanskar dollarar og lá hesa vikuna á 3.600 milliardum dollarum, svarandi til knappar 26.000 milliardir danskar krónur.

Kryptogjaldoyra er talgild gjaldoyru, sum brúka sokallaðu ‘blockchain’-tøkni. Tað merkir, at dátur um kryptogjaldoyrað ikki liggja goymdar hjá til dømis einum banka ella eini stjórn.

Funnið var fram til tøknina fyri at skapa eina gjaldsskipan, ið ikki var knýtt at bankum. Í dag er kryptogjaldoyra tó í stóran mun ein íløguvøra, skrivar tv2.dk.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. desember 2024

44 milliónir krónur fyri eina banan

Stovnarin av kryptogjaldoyranum Tron, Justin Sun, keypti herfyri umstrídda listaverkið "Comedian" á uppboðssølu fyri 6,2 milliónir dollarar

(Mynd: Getty Images)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Stovnarin av kryptogjaldoyranum Tron, 34 ára gamli Justin Sun úr Kina, keypti í undanfarnu viku listaverkið "Comedian" á uppboðssølu hjá Sotheby's í New York.

Verkið, sum er ein banan, sum er klistrað á ein vegg við gaffatape, varð selt fyri 6,2 milliónir dollarar, sum svarar til 43,8 milliónir krónur, skrivar Ritzau.

"Comedian" eftir italska listamanninum Maurizio Cattelan varð sýnt fram fyrstu ferð í Art Basel í amerikanska býnum Miami í 2019, og tá skapti tað stórt kjak um, hvat kann kallast list og ikki.

Sum kunnugt halda bananir sær ikki serliga leingi, og tí fylgdi eisini ein vegleiðing við um, hvussu bananin kann skiftast út, helst 7. til 10. hvønn dag.

Sun var ein av sjey persónum, sum bjóðaðu upp á verkið, og farna fríggjadag át hann tað á tíðindafundi í Hong Kong.

Tað var tó ikki upprunabananin, sum hann át men eina, sum hann keypti í Hong Kong til endamálið.

– Hon er nógv betri enn aðrar bananir. Hon er rættiliga góð, segði Sun, sum heldur, at hetta kann skapa kjak og gerast søguligt.

Tríggjar útgávur vórðu gjørdar av "Comedian". Tvær vórðu seldar fyri 120.000 dollarar í 2019, meðan tann triðja varð seld fyri eina hægri upphædd (sum ikki varð almannakunngjørd) og latin Guggenheim savninum í New York.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. desember 2024