Tvey av trimum bóru ikki smittuna víðari

Føroyskir granskarar hava hugt nærri eftir smittutilburðunum í fyrstu koronabylgju

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

20 persónar, sum komu til føroyar við koronasmittu undir fyrstu koronabylgju í fjør, náddu ongantíð at smitta aðrar persónar. Tilsamans komu 30 smittaðir persónar uttanífrá, og tað vóru sostatt bert 10 teirra, ið góvu smittuna víðari.

Hetta kann millum annað lesast í greinini, sum 11 føroyskir heilsugranskarar hava skrivað í vísindatíðarritinum Emerging Infectious Diseases.

Marnar F. Kristiansen, Bodil H. Heimustovu, Sanna á Borg, Tróndur Høgnason Mohr, Hannes Gislason, Lars Fodgaard Møller, Debes H. Christiansen, Bjarni á Steig, Maria Skaalum Petersen, Marin Strøm og Shahin Gaini hava hugt nærri eftir teimum 187 koronatilburðunum, ið vórðu funnir í Føroyum í tíðarskeiðinum millum 3. mars og 22. apríl 2020.

Tilburðirnir og hvussu teir hava smittað kann síggjast á eini áhugaverdari mynd, ið sæst betri her 

Um smittutilburðirnar skriva granskararnir soleiðis í greinini:

“Vit staðfestu 10 tilburðir, hvørs uppruni ikki kundi staðfestast, og 9 tilburðir frá persónum, ið antin ikki vóru testaðir ella sum høvdu havt negativa test.

Vit staðfestu 30 tilburðir at verða komnir uttanífrá; 62 vórðu smittað í húsarhaldinum, 39 á arbeiðsplássinum, 11 til okkurt tiltak og 45 vóru smittað av ókendum uppruna.

Av teimum innfluttu tilburðunum, vóru 20, ið ikki smittaðu nakran víðari.

Vit staðfestu fýra stórar smittuketur, sum elvdu til 105 aðrar tilburðir.

Vit staðfestu eisini tríggjar superspjaðarar, sum hvør var orsøk til minst 10 aðrar smittutilburðir.”

Víðari verður skrivað:

“Í tíðarskeiðinum 2. mars til 22 apríl vóru 854 persónar settir í sóttarhald orsakað av tøttum sambandi við persón við covid19. 132 av teimum, svarandi til 15 prosent, vórðu seinni staðfest at hava covid-19.

Fjúrtan persónar vórðu settir í sóttarhald undan staðfestingini orsakað av teirra ferðamynstri.

Fyri hvønn av teimum smittaðu, var miðaltalið av ‘sambondum’, ið vórðu sett í sóttarhald, 5,1.”

“Føroyar vóru eitt av fyrstu londunum í Vesturheiminum, ið týndu covid-19. Hetta prógvar, at tað ber til í londum við greiðum landamørkum, eisini hóast hart rakt.

Testing, smittusporing, sóttarhald og frástøða vóru viðvirkandi til at tað eydnaðist so væl í Føroyum. Hesar royndir hava eisini víst seg at virka væl í øðrum londum, sum Ísland, Taivan, Sveits og New Zealand.

Vert er at leggja til merkis, at bert 10,7 prosent av covid-19 tilburðunum vóru millum fólk yvir 65 ár, hóast hesin aldursbólkur telur 17,6 prosent av fólkinum. Lága talið av tilburðum millum eldri borgarar skyldast, at forðingar vóru settar fólki at koma inn á eldraheim, røktarheim og sjúkrahús.

Tað er helst eisini orsøkin til, at ongin doyði við covid-19, og heldur ongin fekk tørv á intensivari viðgerð á sjúkrahúsi undir fyrstu bylgju í Føroyum.” 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2021

Gravgangur eftir føroyskum whisky

Lang bíðirøð uttanfyri Rúsuna fyrrapartin. Øll skuldu hava hendur á dýrum dropum frá Einar’s

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað vóru nógv, sum vildu hava hendur á nýggja slagnum av single malt whisky frá Einar’s Distillery, sum kom út fríggjadagin.

Beint áðrenn klokkan 10 vóru upp ímóti 50 fólk í bíðirøð uttan fyri dyrnar hjá Rúsuni í Miðlon í Havn, og tað gingu fáir minuttir, so var nærum útselt.

Nakað sum kom óvart á Sebastian Eriksen, sum er blandari og goymsluleiðari hjá Føroya Bjór.

- Eg hevði skotið uppá, at tað var útselt um døgurðatíð, men nú klokkan er nakrar minuttir yvir tíggju, eru heilt fáar eftir, segði ein hálvavegna ovfarin Sebastian Eriksen í Rúsuni fyrrapartin.

Hetta er aðru ferð, at whisky frá Føroya Bjór verður givið út. Fyrstu ferð var í november, og tá var eisini útselt eftir stuttari tíð.

Hendan hevur ligið í Oloroso sherrytunnum. Liturin er mahogni, og angin er av mettaðum sherry, jólakryddi og eingilskum gummibommum. Sagt verður millum annað um smakkin, at hann er søtur og sherrykendur.

664 fløskur av hesum Single Malt Whisky frá Einar’s Distillery vóru til sølu í Rúsunum kring landið, og 216 av teimum vóru tøkar í Rúsuni í Havn.

Styrkin er 51 prosent, og kostnaðurin fyri eina fløsku, sum er hálvan litur, er 999 krónur.

--

Tað gekk skjótt at selja tær 664 føroysku whiskyfløskurnar:

Har, ið latið varð upp klokkan 10:

Tórshavn:  216 fløskur - útselt klokkan 11.27

Klaksvík: 96 fløskur - útselt upp á 12 minuttir

Saltangará: 48 fløskur - útselt innan fyri 10 minuttir

Har, ið latið varð upp klokkan 12:

Trongisvágur: 36 fløskur - útslet innanfyri 10 minuttir 

Miðvágur: 24 fløskur - útselt innanfyri ein tíma (áleið 50 minuttir)

Har, ið latið varð upp klokkan 13:

Norðskála: 30 fløskur - innanfyri tveir minuttir

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. februar 2021

Vónirnar fyri framtíðini eru batnaðar

Helst er koppsetingarætlanin orsøk til at fólk og vinnulív síggja bjartari upp á framtíðina

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Vónirnar fyri framtíðini eru bjartari nú, enn tey vóru fyri hálvum ári síðani.

Tað vísa nýggjastu treystitølini, sum Hagstovan hevur kunngjørt.

Talan er um fimm hálvárligar kanningar, sum hvør í sínum lagi geva ábendingar um støðu og væntanir til ymsar spurningar hjá húsarhaldum og fýra vinnubólkum,. Samanumtikið geva hesar fimm kanningarnar eitt samanvigað treystital, sum hesaferð er hækkað í mun til kanningarnar frá juni í fjør.

Orsaka av koronastøðuni kavaði treystitalið beint niðureftir í summar, men nú kvinkar tað uppaftur.

Hagstovan hevur gjørt hesar kanningar síðan 2006, altso stutt undan altjóða fíggjarkreppuni í 2007 og 2008. Kanningarnar vísa, at undir fíggjarkreppuni fall barometrið í fýra fylgjandi kanningum og yvir tey tvey árini, altjóða fíggjarkreppan vardi.

Núverandi altjóða heilsukreppan hevur nú vart í skjótt eitt ár, og viðkomandi spurningur kann í hesum tíðum vera, hvussu húsarhald og vinnulív meta um støðuna og útlitini í nærmastu framtíð.

Í umleið trý ár undan koronu lá treystitalið í støðugari legu, men fór síðan frá 32 í januar í fjør líka niður í -16 í juni. Til hesa kanningina er treystitalið hækkað aftur við 7 stigum síðan seinastu kanning.

Afturímóti metingunum um støðu og útlit undir fíggjarkreppuni, ið vardi í gott og væl tvey ár, so rokna bæði húsarhald og vinnulív nú við betri fíggjarstøðu hjá einum sjálvum og búskaparstøðu í síni heild hetta komandi árið í mun til verandi støðu, skrivar Hagstovan á netinum. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2021

- Tíðin búgvin at leita eftir onkrum øðrum

- Turið F. Arge eigur heiðurin fyri, at BankNordik nú kann avhenda vælvirkandi partin í Danmark, sigur Árni Ellefsen, forstjóri

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

- Seinastu tíggju árini havi eg brúkt nógv tað mesta av míni tíð við at arbeiða við kundum okkara í Danmark. Nú BankNordik hevur gjørt avtalu um at selja alt virksemi í Danmark, helt eg, at tíðin var búgvin til at gera upp við meg sjálva, um eg ikki skal fara at leita eftir onkrum øðrum.

Soleiðis sigur Turið F. Arge, rakstrarstjóri í BankNordik, um avgerðina um at gevast í bankanum. 1. apríl er hon ikki longur partur av leiðsluni í stóra føroyska bankanum.

Turið er 38 ára gomul, og hevur verið í starvi í bankanum í 14 ár. Sum rakstrarleiðari síðan september 2017, hevur hon havt ábyrgdina av privatkundamarknaðinum hjá bankanum, bæði í Føroyum, Danmark og Grønlandi. Hartil hevur søla og marknaðarføring og íløguparturin eisini verið ein partur av hennara ábyrgdarøki.

- Men tað er privatkundarøkt, sum hevur fylt mest, og tá vit bara hava havt privatkundar í Danmark, so hevur Danmark natúrliga eisini fylt nógv. Serliga hesa seinastu tíðina, sigur Turið F. Arge.

Árni Ellefsen, forstjóri, harmast um avgerðina hjá Turið F. Arge um at gevast í samtakinum.

- Tað, at vit nú kunnu avhenda ein væl fungerandi banka í Danmark, er prógv um at Turið hevur gjørt eitt stórt og dygdargott arbeiði sum rakstrarstjóri í BankNordik. Turið hevur eisini verið ein markantur persónur í føroysku banka- og fíggjarverðini, ið hevur havt stóran týdning fyri okkum, sigur Árni Ellefsen.

Bank Nordik fer ikki út at søkja eftir nýggjum rakstrarstjóra beinanvegin.

- Vit hava kunnað um støðuna innanhýsis í bankanum, og gjørt eina ætlan fyri, hvussu avhendanin av okkara danska parti skal fara fram. Tá tað er komið upp á pláss fara vit at hyggja nærri eftir, hvussu vit fara at skipa okkum í leiðsluni, sigur Árni Ellefsen.

Turið F. Arge verður sostatt partur av leiðsluni í tveir mánaðir afturat.

- Eg fari at brúka hesa tíðina, sum eg havi eftir í bankanum, til at tilrættisleggja hvussu mín leiklutur og uppgávur verða førd víðari til tann, ið skal taka yvir. Fyrr enn eg eri liðug við tað, fari eg ikki at hyggja eftir øðrum arbeiði, sigur Turið F. Arge.

Turið Finnbogadóttir Arge er upprunaliga útbúgvin innan HD á Handilsháskúlanum í Aarhus. Áðrenn hon byrjaði í BankNordik, arbeiddi hon í telefyritøkuni Kall/Vodafone og áðrenn tað í fyritøkuni hjá familjuni, Pf. Meinhardt Arge.

Árni Ellefsen, bankastjóri, harmast um at missa Turið F. Arge (Savnsmynd)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. februar 2021

Truplari at eiga pengar á bók

Peningastovnarnir lækka markið fyri nær negativ renta skal rindast av innistandandi

(Mynd: Betri)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Betri Banki setur 1. mars broytingar í gildi fyri innlán. Sostatt er hann tann síðsti av teimum fýra føroysku bankunum, sum allir hava gjørt broytingar síðstu mánaðirnar.

Markið fyri nær negativ renta verður roknað av innistandandi pengum hjá privatkundum hjá Betri Banka fer niður á 400.000 krónur. Hetta hevur áður verið 500.000 krónur fyri privatkundar.

Vinnukundar kunnu í løtuni hava 250.000 krónur á bók uttan at rinda negativa rentu, men hetta fer niður í 0 krónur frá 1. mars. Sostatt skulu allir vinnukundar nú rinda negativa rentu.

Pensjónsuppsparingar, og allar kontur hjá børnum og ungum hjá Betri eru kortini undantikin negativari rentu. Negativa rentan er 0,75 prosent.

Hinir peningastovnarnir hava líknandi treytir.

Hjá Norðoya Sparikassa er markið hjá privatkundum 250.000 krónur, og varð lækkað úr 500.000 krónum tann 1. januar 2021. Negativ renta verður ikki goldin av innistandandi hjá børnum og ungum, og heldur ikki av pensjónsuppsparing.

Banknordik broytti eisini sínar treytir á nýggjárinum, tá markið hjá privatkundum fór úr 500.000 krónum niður á 250.000 krónur tann 1. januar 2021. Her ber kortini til at hava tvær aðrar kontur við í mesta lagi 50.000 krónum innistandandi hvør afturat. Negativan rentan hjá Banknordik er 0,60 prosent, og er ikki galdandi fyri børn og ung. Hjá Banknordik verður negativ renta eisini rokna av pensjónsuppsparing.

Suðuroyar Sparikassi boðaði undan jólum frá, at frá 21. januar at rokna, fer markið hjá privatkundum úr 250.000 krónum niður í 100.000 krónur áðrenn negativ renta skal rindast. Negativ renta verður ikki rokna av pensjónsuppsparing.

Innistandandi hjá privatkunda áðrenn negativ renta verður roknað

Betri Banki
Yvir 400.000 kr. (0,75%)

Banknordik
Yvir 250.000 kr. + tvær kontur upp á 50.000 kr. hvør (0,60%)

Norðoya Sparikassi
Yvir 250.000 kr. (0,60%)

Suðuroyar Sparikassi
Yvir 100.000 kr. (0,75%)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. februar 2021

Seta spakan í mánadagin

Arbeiðið at gera tunlarnar Norður um Fjall byrjar mánadagin

(Mynd: Landsverk)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Mánadagin á middegi verður fyrsta flagið loyst í sambandi við tunlar Norður um Fjall. Tiltakið verður hildið í Ánunum fyri innbodnum. 

Tað verður Sigurd L. Lamhauge, stjóri á Landsverki, sum fer at bjóða at vera vælkomin á staðnum. Síðani fer Jørgen Niclasen, landsstýrismaður í fíggjarmálum, at bera fram røðu og loysa fyrsta flagið.

Nýggi Árnafjarðartunnilin verður umleið 1900 metrar langur og níggju metrar breiður. Nýggi Hvannasundstunnilin verður umleið 2200 metrar langur og níggju metrar breiður.

Í Ánunum skulu gerast umleið 500 metrar av vegi. Í Árnafirði skulu gerast umleið 500 metrar av vegi ímillum tunlarnar, og í Norðdepli skulu gerast umleið 900 metrar av vegi. Tað verður Articon, sum fer at gera vegirnar.

Afturat tí verða nýggjar íbindingar gjørdar í Árnafirði og til gomlu tunlarnar, har gjørdir verða umleið 1000 metrar afturat av nýggjum vegi.

Arbeiðið er mett at taka umleið fýra ár treytað av, at játtan verður til arbeiðið, sigur Landsverk.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. februar 2021

RTS Contractors selt til byggifyritøkuna P/F MT Højgaard Føroyar

MT Højgaard hevur keypt 80 prosent av partabrøvunum í RTS Contractors – Handilin er treytaður av góðkenning frá Kappingarráðnum

Mynd: RTS Contractors

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Byggifelagið RTS Contractors hevur fingið nýggjan eigara. Pf. MT Højgaard Føroyar hevur keypt 80 prosent av partabrøvunum og sær RTS sum ein týdningarmiklan lið í framtíðar vøkstrinum, bæði í Føroyum, Grønlandi og øðrum altjóða marknaðum.

Aftaná at hava arbeitt hart í 23 ár, hava brøðurnir Svend og Andrias Lamhauge selt høvuðspartin av teirra lívsverkið til Pf. MT Højgaard Føroyar. Brøðurnir hava selt 80 prosent av partabrøvunum í teirra felagið, RTS Contractors, sum teir stovnaðu í 1997.

Brøðurnir varðveita sjálvir tey 20 prosentini av partabrøvunum sum eru eftir og teir halda eisini framm við at standa á odda fyri fyritøkuni.

– Frá degi til dags er okkara gerandisdagur óbroyttur. Men nú MT Højgaard er vorðin eigari, so fáa vit heilt aðrar stategiskar møguleikar í sambandi við framtíðar vøkstur, sum ger tað møguligt fyri okkum at bjóða uppá nógv størri annleggsverkætlanir.

- Vit kunnu bjóða uppá høvuðs- og heildararbeiðstøkur saman við MT Højgaard og bert við at gera annleggsuppgávir fyri MT Højgaard her heima og í Grønlandi, kunnu vit varðveita okkara vøkstur, sigur Andrias Lamhauge, fyrisitandi stjóri í RTS Contractors.

Av uppgávum sum RTS hevur verið við til at útinna tey seinastu árini kunnu millum annað nevnast IRF í Leirvík, Urd í Hoyvík, SEV í Tórshavn og í løtuni eru teir ígongd við at gera barnagarðin Gjáir í Gøtu.

Pappír uppá samstarv
RTS og MT Højgaard arbeiddu saman fyrstu ferð í 2007, á eini námverkætlan í Grønlandi. Síðani tá hevur RTS gjørt sera nógvar uppgávir fyri MT Højgaard, bæði í Føroyum og uttanlanda.

Seinasta uppgávan uttanlands, var ATS-sporið millum Kangerlussuaq og Sisimiut í Grønlandi síðsta summar, hetta arbeiði kemur eisini at halda fram komandi summar. Nógv starvsfólk í RTS kunnu gleða seg til enn eitt summar í Grønlandi, har eisini flogvallarbygningurin í Nuuk og eitt nýtt skúlaheim skulu byggjast.

– RTS hevur verið ein góður samstarvsfelagi í nógv ár og eg eri glaður fyri at vit nú fáa pappír uppá okkara viðurskifti. RTS hava altíð verið dugnaligir at leggja arbeiðið til rættis, teir hava skil á logistikkinum og teir hava roynd og dugnalig fólk. Tað eru fyritreytirnar fyri at koma á mál við verkætlanunum, tá vit arbeiða undir arktiskum viðurskiftum, sigur Jóannes Niclassen, sum er fyrisitandi stjóri í bæði MT Højgaard Føroyar og MT Højgaard Grønland og sum sjálvur er føroyingur.

Standa sjálvir fyri øllum pørtum av byggimannagongdini
Higartil hevur MT højgaard brúkt undirverktakarar til annleggsverkætlanir í Grønlandi og Føroyum. Tað eru nógvar byggiætlanirnar í gongd í løtuni, hetta ger at tað er trupult at fáa til vegar starvsfólk, gera tíðarætlanir og rokna prísir. Jóannes Niclassen hevur tí leingi havt áhuga í at MT Højgaard skuldi fáa til vega egnar annleggsførleikar, soleiðis at MT Højgaard kunnu standa fyri øllum pørtum av byggimannagongdini sjálvir.

– Vit fara at fáa brúk fyri nógvum dugnaligum fólkum tey næstu árini og vit meta, at nú vit hava keypt RTS, so hava vit tryggjað okkum atgongd til teir førleikarnar innan annlegg, sum vit hava brúk fyri í sambandi við okkara altjóða vøkstur í framtíðini, sigur hann.

Eru partur av MT Højgaard á jøvnum føti við hinar deildirnar
MT Højgaard International, sum RTS framm yvir hoyrir undir, arbeiður ikki bert í Norðuratlantshavi, men eisini millum annað í Maldivoyggjunum og í Afrika. Men fyribils skulu starvsfólkini tó ikki pakka kuffertið til sól og hita.

– RTS verður partur av okkara deildum á jøvnum føti, og serkunnleikin hjá starvsfólkunum fer at vera brúktur bæði til at rokna tilboð og útinna annleggsuppgávur allastaðni har tað gevur meining. Føroyar er heimamarknaðurin og í fyrstu syftu skulu vit varðveita tí góðu mentanina sum er í RTS og styrka støðuna hjá fyritøkuni her, samstundis sum vit útinna tær nógvu uppgávurnar í Føroyum og Grønlandi og møguliga á øðrum arktiskum økjum, sigur Jóannes Niclassen.

Handilin er treytaður av góðkenning frá Kappingarráðnum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. februar 2021

Rennarar gjørdust ársins fyrstuhjálparar

Bóru seg rætt at, tá ein limur í Bragdinum fekk ein hjartatilburð á Tórsbreyt fyri einum ári síðani

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Reyðu Krossur Føroya avdúkaði mikudagin hvør verður Ársins Fyrstuhjálpari 2020. Heiðurin fór til teir átta rennararnar hjá Bragdinum, Joan Mouritsen, Herluf Jakobsen, Súni Jacoben, Heidi Jógvansdóttir, Beinta Napoleonsdóttir, Kristín Baldvinsdóttir, Hjalmar Sjóvará, Ruth Winther, Andrew Hansen og Niels Poulsen fyri at veita lívbjargandi fyrstuhjálp tá Hilmar Høgenni fekk ein hjartatilburð.

Í grundgeving síni segði Jóannes Eidesgaard soleiðis um bragdið hjá bragdarennarunum:

“Tað var ein sunnudagur í februar, at eitt lið frá Bragdinum hittist á Tórsbreyt at renna. Tá Hilmar skuldi gera seg til at taka felagsmynd, small hann niður. Bragdafólkini lupu til, og Joan tók leiðsluna beinanvegin. Róliga fór hon í gongd við at kanna, hvussu støðan hjá Hilmari var. Ringt var 112 beinanvegin. Hon bað um ein hjartastartara, og fór so sjálv í gongd við at geva hjartamassagu, saman við Herlufi. Í garaguni hongur ein hjartastartari og onkur leyp inn eftir honum. Hann riggaði ikki. So var eitt at gera. At senda øll í hvør sína ætt at finna ein annan. Gott við rennarum – tey runnu yvir í Yndi og oman í svimjihøllina. Tey gjørdu skjótt av, góvu Joan startaran og hon arbeiddi við Hilmari til sjúkrabilurin tók yvir. Í allari rokanini, var Joan tann róliga. Fekk Herluf at hjálpa sær og hann bað eina ringja til konu Hilmar, sum var við hús og visti av ongum.

Alt gekk skjótt og væl fyri seg, eftir umstøðunum. Tá sjúkrabilurin hevði latið Hilmar í hendurnar á teimum kønu á Landssjúkrahúsinum, koyrdu teir aftur á Tórsbreyt, fyri at kunna tey í Bragdinum um støðuna. Har fingu tey rós frá portørunum, at tey høvdu handlað so skjótt og væl.”

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. februar 2021

Hanna Jensen nýggjur rektari í Miðnám á Kambsdali

Hon tekur við starvinum 1. mars eftir Páll Isholm

Hanna Jensen byrjar í starvinum sum rektari 1. mars (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Jenis av Rana, landsstýrismaður við uttanríkis- og mentamálum, hevur sett Honnu Jensen í starvið sum rektari í Miðnám á Kambsdali. Hesum boðar Uttanríkis- og mentamálaráðið frá mánadagin.

Hanna Jensen er 47 ára gomul, og hevur lisið franskt á Universitetinum í Keypmannahavn og føroyskt á Fróðskaparsetrinum. Eisini er hon væl áleiðis við eini MA í vegleiðing, umframt at hon hevur tikið onnur viðkomandi skeið.

Hanna Jensen hevur drúgvar royndir bæði sum undirvísari og vegleiðari innan miðnámsøkið. Eisini hevur hon royndir sum franskur konsul í Føroyum. Hanna Jensen hevur verið virkin í politikki í nógv ár sum løgtingskvinna fyri Framsókn og landsstýriskvinna í útbúgvingar- og granskingarmálum, umframt sum býráðslimur í Eysturkommunu.

Nýggi rektarin byrjar í starvinum 1. mars 2021. Hon tekur við eftir Páll Isholm, sum í desember segði seg úr starvi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2021

Sóttarhaldskravið fyri føroysk ferðandi til Noregs úr gildi

Hesum boðar norska uttanríkisráðið frá

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Dagligdagurin hjá føroyingum, sum arbeiða í Noregi, verður nú eitt sindur lættari.

Føroyar fara frá reyðum til gult land í Noregi. Hesum boðaðu norsku myndugleikarnir frá í fríggjadagin.

Hetta er ein meting, sum verður gjørd einaferð um vikuna, og hetta er eisini galdandi fyri Ísland.

Tað merkir, at ferðandi úr Føroyum og Íslandi ikki skulu í sóttarhald, tá tey ferðast til Noregs.

Broytingarnar eru galdandi frá mánadegnum 8. februar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. februar 2021

Ternan skal vera á beding í meira enn ein mánaða afturat

Strandfaraskipið er í ringum standi og fer ikki í sigling aftur fyrrenn um hálvan mars - neyðugt hevur verið at arbeitt við nógvum, ið ikki varð roknað við, áðrenn Ternan fór til klassingar

Ternan hevur ikki verið í sigling síðani í oktober (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Tá Ternan fór til 40-ára klassing í fyrra helmingi av oktober í fjør, varð mett at arbeiðið fór at taka níggju vikur, og at Ternan aftur kundi fara í sigling á Nólsoyarleiðuni áðrenn jól. 

Men arbeiði á Klaksvíkar Sleipistøð hevur tikið nógv longri tíð enn væntað. Orsøkin er, at nógv meira er at gera við skipið, enn upprunaliga varð hildið. Hetta sigur Jóhan Petur Abrahamsen, rakstrarleiðari á Strandferðsluni, í samrøðu við Kringvarpið.

Sambært honum er skipið er í ringum standi, og Ternan fer tí ikki aftur í sigling fyrr enn um hálvan mars.

Siglingin á Nólsoyarleiðini hevur verið óstøðugi longri tíð. Seinastu tíðina hevur avloysaraskipið Erla Kongsdóttir røkt siglingina.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2021

Gasspreinging umborð á báti í Klaksvík

Orsøkin til spreingingina tykist at vera ein gassfløska, ið hevur likið inni í kahúttini. Húsið fór oman av bátinum, og masturin datt av

Hendingin fór fram leygarnáttina (Mynd: Norðlýsið)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Stutt eftir midnátt fríggjadagin var ein ógvuslig spreinging í Klaksvík, sum sambært Norðlýsinum fekk fólk at hvøkk við.

Talan var eina gasspreinging umborð á glastrevjubátinum Bláaberg. Húsið fór oman av bátinum, og masturin endaði í einum báti, sum lá við síðuna av Bláabergi.

Orsøkin til spreingingina tykist at vera ein gassfløska, ið hevur likið inni í kahúttini. Tá so oljufýrið hevur sligið til um eitt tíðina um náttina, hendi spreingingin. Ikki var neyðugt at sløkkilið á staðið.

Eingin mansskaði var, men eigarin, 88-ára gamli Esmar Mørkøre, ið vitjar bátin so at siga dagliga, vónar, at báturin verður heilur aftur. 

Norðlýsið skrivar, at báturin nú er farin til Runavíkar til kanningar. Báturin er tryggjaður.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. februar 2021

Posthúsið í Klaksvík flytur

Posta letur mentanarhúsinum í Klaksvík hølini, sum Posta hevur húsast í síðan sekstiárini – posthúsið letur upp aftur í nýggjum hølum mánadagin

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Eftir at hava húsast í somu hølum í Klaksvík síðani miðskeiðis í sekstiárunum, letur Posta nú hølini til Mentanarhúsið í Klaksvík. Bygningurin varð í síni tíð bygdur til postvirksemi, og verður nú karmur um mentanarlig tiltøk.

– Vit ynskja Mentanarhúsinum blíðan byrð, og vit fegnast um, at mentanarlívið í Klaksvík fær so góðar karmar. Nú eru vit í ferð við at leggja síðstu hond á nýggju hølini, soleiðis at vit verða klár til at bjóða viðskiftafólkum vælkomnum frá mánadegnum, sigur Joel undir Leitinum, stjóri á Posta.

Staðsetingin er enn mitt í býnum, tí mánadagin, 8. februar, letur posthúsið upp í Kirkjubrekku 1 - í hølunum, sum nógv kenna sum Innistovu.

Upplatingartíðirnar eru tær somu sum áður: mánadag til fríggjadag frá kl. 10 til 15.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. februar 2021

Klaksvík á talgildum fundi við Skt. Pætursborg

Á fundinum millum vinarbýirnar var tað mentanin, sum var í miðdeplinum – á fundinum luttóku trý umboð úr hvørjum býi

Mynd: Klaksvíkar kommuna

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Mikudagin varð skipað fyri talgildum fundi millum umboð úr Klaksvíkar kommunu og Skt. Pætursborg (Puschkin). Evnið á fundinum var serliga ungdómsmentan.

Tað var í fjør, at Klaksvíkar kommuna undirskrivaði vinarbýarsáttmála við Skt. Pætursborg. Skt. Pætursborg er ein kendur mentanarbýur, og tí er upplagt, at ein av fyrstu fundunum millum býirnar báðar, hevði mentanina í miðdeplinum, skrivar Klaksvíkar kommuna.

Við á fundinum vóru trý umboð úr Klaksvík og trý umboð úr Russlandi.

Dávur Winter, mentanarleiðari, hevði eina framløgu um Klaksvík og mentanarlívið har, Leivur Vitals, varaskúlastjóri, greiddi frá um nýggja skúlan, og Beinta Gregersen, leiðari fyri ungdómshúsið, greiddi frá tilboðunum til ungdómin í býnum.

Russisku umboðini høvdu eisini framløgur, har dentur serliga varð lagdur á mentan við fokus á krígshetjur, og hvussu tær blíva fagnaðar, nú yvir 75 ár eru liðin síðan 2. heimsbardaga.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. februar 2021

Nólsoy: Tíbetur bara músaspor í kavanum

Farna vikuskifti vóru spor sædd í oynni – illgruni var um, at hetta vóru rottuspor, men tíbetur var talan bert um músaspor, sigur kommunan

Sporini, sum vórðu sædd í Nólsoy farna vikuskifti vóru músaspor og ikki rottuspor (Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í Nólsoy, sum er rottufrí oyggj og friðað sambært altjóða Ramsar-sáttmálanum, vórðu spor sædd í kavanum sunnan fyri bygdina farna vikuskifti. Sambært Tórshavnar kommunu var tíbetur ikki talan um spor eftir rottu, men um músaspor.

Músin er vanlig í Nólsoy og týnir ikki ríka fuglalívið í oynni. Hinvegin er rottan ein beinleiðis hóttan ímóti fuglameinginum, og verður rottan sædd í oynni, skal hon týnast sum skjótast, skrivar kommunan.

Fyri at fyribyrgja at rotta kemur í Nólsoynna, verður regluliga kannað fyri rottu á útvaldum støðum í oynni. Skelti er eisini sett upp við Bursatanga, har Ternan loysir frá kai í Havnini. Á skeltinum verður heitt á ferðandi um at ansa eftir, so at rotta ikki verður tikin við ferjuni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2021

Vatnorkan hjá Sev fastfryst

Millum lítið og einki verður framleitt í vatnorkuverkunum fyri tíðina – vegna kuldan

(Mynd: Jan Nielsen/Sev)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Vakra og friðsæla vetrarveðrið við nógvum kulda kemur ikki væl við hjá Sev.

Tí kuldin førir til frostbinding, tey kalla, og tað ger at lítil og ongin vatnorkuframleiðsla er í løtuni, upplýsir Sev á Facebook.

Myndina omanfyri hevur Jan Nielsen á Sev tikið av byrgingini á Mýrunum oman fyri Vestmanna.

Heimasíðan hjá Sev upplýsir alla tíðina um, hvussu framleiðslan er, og seinnapartin mikudagin komu næstan 78 prosent av streyminum frá oljuverkum, meðan 15 prosent komu frá vindmyllum og bara seks prosent frá vatnorkuverkunum.

Vatnorkuframleiðslan var ongin á Eiðisverkinum, Fossáverkinum, á Strond á Borðoynni og í Botni í Suðuroy. Tað syndrið, sum kom úr frystu vatngoymslunum henda dagin, komu frá Mýrunum og Heygaverkinum í Vestmanna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. februar 2021

Kia mest seldi bilur í januar

Færri nýggj akfør vórðu seld fyrsta mánaðinum í árinum, men nýtt merkið er í toppinum

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Suðurkoreanska bilamerkið Kia hevur fingið eina góða byrjan upp á 2021. Í øllum førum í Føroyum.

Við 22 bilum gjørdist Kia mest seldi bilur í januar, vísa hagtølini hjá Akstovuni. Toyota og Volvo eru næstmest seldu bilmerkir við 20 bilum hvør, meðan Ford og Volkswagen deilast um triðja plássið við 17 bilum hvør.

Hagtølini hjá Akstovuni vísa, at góð 20 prosent færri akfør vóru seld í januar í mun til undanfarna ár. Sølan í januar 2020 var 217 akfør meðan tað í januar 2021 vórðu skrásett 173 akfør.

Kia gjørdist fimti mest seldi bilur í 2020 við 186 akførum. Ford átti fyrsta plássið sum mest seldi bilur við 358 skrásettum akførum í 2020.

Topp 10 januar 2021
1. Kia (22 akfør)
2. Toyota (20 akfør)
2. Volvo (20 akfør)
3. Ford (17 akfør)
3. Volkswagen (17 akfør)
6. Renault (13 akfør)
7. Citroen (12 akfør)
8. Nissan (7 akfør)
9. Mercedes-Benz (6 akfør)
10. Audi (4 akfør)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2021

Sóu ljós í fjøllunum – løgreglan setti leiting í verk

Síðsta vikuskifti varð tvær ferðir boðað frá ljósi í fjøllunum, fyrst í Nólsoy og síðani Norðragøtu – í Nólsoy fóru 14 fólk út at leita, men talan vísti seg ikki at vera um nakra neyðstøðu

Nólsoy (Mynd: Pól Sundskarð)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Løgreglan heitir enn einaferð á fólk, sum ætla sær út í fjøllini í myrkri, um at boða frá áðrenn, so sleppast kann undan at seta størri leitingar í verk, tá vælmeinandi borgarar ringja til løgregluna at boða frá, at teir síggja okkurt í haganum.

Tað kemur meira enn so fyri, at løgreglan setir leitingar í verk, hóast alt er í lagi.

Seinnapartin síðsta leygardag ringdu borgarar í Havn at boða frá, at teir sóu ljós blinka í fjøllunum í Nólsoy – á Høgoyggj, sum er hægsta punktið í oynni. Millum teirra var ein skóti, sum helt seg kunna síggja á ljósunum, at talan var um eitt SOS.

Bjargingarlið og bjargingarbátur vórðu send út at leita, og tilsamans luttóku eini 14 fólk í leitingini.

Tað vísti seg tó, at talan ikki var um nakra neyðstøðu, men um nakrar nólsoyingar, sum bert vórðu farnir ein túr. Ljósið, sum fólk høvdu sæð úr Havn, komu frá pannulyktini hjá teimum.

Klokkan 19.20 varð leitingin tí avblást.

Seinni sama kvøld fekk løgreglan eina líknandi fráboðan. Hesaferð hildu fólk seg síggja lyktuljós í fjøllunum við Norðragøtu.

Men í Norðragøtu visti mann, at tveir ungir mans vórðu farnir í fjøllini ein túr. Løgreglan ringdi til teir at vita, um alt var í lagi, og tað var tað, og tí varð eingin leiting sett í verk í hesum førinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. Jan 2021

Fimleikahøll fram um spæliland

Verkætlanin við fimleikahøllini verður framskundað, og hetta merkir, at verkætlanin við spælilandinum liggur longri frammi í tíðini, sigur Karl Johansen, borgarstjóri í Klaksvíkar kommunu

Samgongan í Klaksvíkar býráð

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Verkætlanin við fimleikahøllini verður framskundað, sigur Karl Johansen, borgarstjóri. Semja er í samgonguni um, at fleiri pengar skulu setast av til fimleikahøllina, tí umstøðurnar hjá fimleikafelagnum eru als ikki nøktandi, og tað ynskja vit at gera nakað við.

- Høga raðfestingin av fimleikahøllini merkir samstundis, at verkætlanin við spælilandinum liggur longri frammi í tíðini. Avtalað um hetta er eisini gjørd í sátt og semju við arbeiðstakaran.

- Hóast farið er í gongd við at grava út fyri spælilandinum, so er hetta arbeiðið ikki gjørt til fánýtis, tí í fyrstu atløgu verður økið gjørt til parkering.

- Ítróttarøkið í Klaksvíkar kommunu verður støðugt ment og dagført: nú er samtykt at gera uttandura vælveruøkið í svimjihøllini liðugt, somuleiðis sum rennibreytin verður tikið í brúk í heyst. Saman við menningini av stadionøkinum við Djúpumýru, sum fer at gera tað møguligt at spæla altjóða fótbóltsdystir í Klaksvík, so er alneyðugt, at fleiri parkeringspláss í økinum verða raðfest.

- Kommunan hevur síðan síðsta summar dagført flestu spæliplássini í býnum, og hósdagin varð samtykt á býráðsfundi at halda fram við hesi raðfesting við m.a. at økja játtanina til spæliplássið á Kráargøtu. Hetta verður uttan iva eitt sera snøgt og hugnaligt øki, har parkeringsmøguleikarnir eisini verða raðfestir.

- Í samgonguni eru vit sostatt samd um, at umraðfestingin fer at gagna okkara borgarum, sum heilt víst fáa stóra gleði av eini nútímans fimleikahøll, sigur Karl Johansen, borgarstjóri.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2021

– Kreppan kann styrkja norðurlendska samstarvið

Kristina Háfoss, sum byrjar í starvinum sum stjóri fyri Norðurlandaráðið 1. februar, vil taka markaforðingar burtur og fáa meira undirvísing um Norðurlond og norðurlendska samstarvið í skúlarnar

Mynd: Norden.org/Charlotte de la Fuente

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Kristina Háfoss, fyrrverandi løgtingskvinna og landsstýriskvinna fyri Tjóðveldi, tók mánadagin  við starvinum sum stjóri í Norðurlandaráðnum.

Koronafarsóttin hevur havt við sær stórar avbjóðingar fyri norðurlendska samstarvið, men Kristina Háfoss velur at síggja møguleikar heldur enn forðingar, og sambært heimasíðuni hjá Norðurlandaráðnum heldur hon, at farsóttin kann lyfta norðurlendska samstarvið.

– Eg haldi, at kreppan kann styrkja samstarvið. Nú hava vit sæð, hvat kann henda undir einari kreppu, og hetta kann hjálpa okkum at menna felags norðurlendskar loysnir framyvir, t.d. innan krepputilbúgving, sigur hon.

Nýggi stjórin í Norðurlandaráðnum ynskir at taka marknaforðingarnar í Norðurlondum burtur, og skal dentur leggjast á tey, sum ynskja at arbeiða, lesa og røkja fyritøku tvørturum landamørk. Tey skulu føla, at norðurlendska samstarvið ger tað lætt fyri tey at flyta millum lond ella at búgva og arbeiða í ymiskum londum.

– Vit eru komin langt, men eru enn ikki komin á mál, sigur Kristina Háfoss, sum leggur afturat, at talgildingin er eitt týðandi amboð í hesum arbeiðnum.

Eitt stórt stig hevði verið at gjørt tað møguligt hjá norðurlendingum at brúkt sín talgilda samleika í øðrum norðurlendskum londum.

Kristina Háfoss ynskir sær eisini meira undirvísing um norðurlond og norðurlendska samstarvið, søgu, mál og mentan í skúlunum.

Kristina Háfoss avloysir svensku Britt Bohlin, sum hevur verið stjóri síðan 2014. Starvið sum stjóri í Norðurlandaráðnum er sett í 5 + 3 ár, og Kristina Háfoss vónar, at norðurlendska samstarvið er vorðið sterkari um átta ár, og at allar markaforðingarnar, sum vit kenna í dag, eru burtur til ta tíð.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2021

Vivino skaffar eina milliard krónur

Stórur áhugi fyri vín-appini hjá Heina Zachariassen

Heini Zachariassen (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Vínappin Vivino, sum hoyvíkingurin Heini Zachariassen hevur stovnað, hevur stóra viðgongd, og nógv vilja vera við í menningini.

Vivino hevur júst reist ikki minni enn 155 milliónir dollarar í nýggjum kapitali. Tað svarar til næstan eina milliard krónur, skrivar Børsen.

Svenska íløgufelagið Kinnevik, hevur sett eina hálva milliard í Vivino. Harafturat kemur bretska felagið Sprints Capital og tey bæði feløgini, sum longu frammanundan eru partur av Vivino, GP Bullhound og grunnurin, Creandum.

- Tað kennist óveruligt, at tað, sum byrjaði í einum kjallara á Amager, kundi gerast sto stórt, sigur Heini Zachariassen við Børsen.

Vivino er ein app, ið ger tað møguligt hjá brúkaranum at skanna eina vínfløsku og síggja hvat aðrir brúkarar halda um vínið, og miðalprísin fyri fløskuna. Eisini er møguligt at bíleggja vín gjøgnum appina. Appin tekur eitt lítið gjald fyri handilin.

Heini Zachariassen og vinmaður hansara, Theis Søndergaard, stovnaðu Vivino í 2010.

Les eisini: Hann órógvaði vínheimin – men eisini familjuna 

Sí filmin um Heina og Vivino: Disrupting Wine – Lívið hjá einum íverkseta 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. februar 2021

Kanna møguleikan at blanda ymisk sløg av koppingarevni

Í løtuni verður mælt til, at ein persónur verður koppsettur báðar ferðir við sama koppingarevni, men í Stórabretlandi verður nú kannað, um tað ber til at geva ymisk sløg

Koppingarevnið hjá AstraZeneca varð góðkent av ES í farnu viku (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Bretar eru farnir í holt við at kanna, um tað ger nakran mun, um mann verður koppsettur við tveimum ymiskum koppingarevnum fyrstu og aðru ferð.

Sambært varaheilsustjóranum hjá bretsku heilsumyndugleikunum, kann tað vísa seg, at fólk reagera betri uppá koppsetingina, tá ymisk koppingarevni verða brúkt.

Fleiri enn 800 sjálvbodnir royndarpersónar, allir eldri enn 50 ár, luttaka í kanningunum.

Summir royndarpersónar fáa koppingarevnið hjá Oxford og AstraZeneca fyrst, meðan onnur byrja við evninum hjá Pfizer/BioNTech, síðani ganga millum fýra og 12 vikur millum fyrru og seinnu koppseting. Møguliga verða onnur koppingarevni eisini brúkt í royndunum, tá tey verða góðkend.

Um tað vísir seg at bera til at blanda ymisk sløg av koppingarevni, kann tað gerast lættari at koma ígjøgnum kreppur, um landið brádliga manglar skamtar av einum ávísum slagi av koppingarevni.

Samstundis halda granskarar eisini, at møguleiki er fyri, at mann verður betri vardur móti korona, um mann er koppsettur við tveimum ymiskum koppingarevnum.

Í løtuni verður annars mælt til, at ein verður koppsettur báðar ferðir við sama koppingarevni. Sum nú er, er einki, sum bendir á, at hetta verður broytt, um talan ikki er um serligar umstøður, skrivar Ritzau, men aðrar royndir hava víst, at ymisk koppingarevni kunnu rigga væl.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2021

Ivast í góðskuni á koppingarevninum hjá AstraZeneca

Sambært franska forsetanum, Emmanuel Macron, eru kanningarúrslit ikki bjartskygd fyri tey, sum eru millum 60 og 65 ár, og í Týsklandi verður eisini mælt frá at koppseta eldri fólk við koppingarevninum hjá AstraZeneca

Har er sera lítið av kunning um koppingarevnið hjá AstraZeneca, og kanningarúrslit eru ikki bjartskygd fyri fólk millum 60 og 65 ár, sigur franski forsetin, Emmanuel Macron (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

ES hevur nú góðkent koronakoppingarevnið hjá AstraZeneca.

Koppingarevnið er bíligari og nemmari at goyma enn koppingarevnini hjá Pfizer og BioNTech og Moderna, men tó vísa kanningar, at evnið ikki er líka munagott sum tað hjá hinum fyritøkunum, og fleiri ivast í góðskuni á nýggja koppingarevninum.

Franski forsetin, Emmanuel Macron er ein teirra. Hann heldur ikki, at kanningarúrslitini eru bjartskygd fyri tey, sum eru milum 60 og 65 ár. Eisini sigur hann, at sera lítið av kunning er tøk um koppingarevnið.

Koppingarevnið er góðkent til øll yvir 18 ár, men tað er tó ógreitt, hvussu koppingarevnið riggar hjá teimum, sum eru yvir 55 ár. Orsøkin er, at fáir persónar í hesum aldursbólkinum luttóku í kanningunum. Ein størri kanning um hetta verður væntandi liðug í mars.

Ein bólkur av týskum serfrøðingum, sum hava kannað koppingarevnið, mælir eisini frá at brúka hetta til fólk eldri enn 65 ár. Týska koppsetingarnevndin hevur eisini mælt frá, at eldri fólk verða koppsett við evninum hjá AstraZeneca.

Danska heilsustýrið fer í komandi viku at taka støðu til, hvørjum tey skulu bjóða koppseting hjá AstraZeneca.

Eins og koppingarevnið hjá Pfizer og BioNTech og koppingarevnið hjá Moderna, skulu tvey prik til, áðrenn tað riggar, sum tað skal. Har skulu ganga millum fýra og 12 vikur millum fyrstu og seinnu koppseting.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. Jan 2021

ES hevur góðkent koppingarevnið hjá AstraZeneca

Fyrsta sendingin kemur væntandi til Danmarkar í aðru viku av februar – evnið er lættari at goyma enn onnur koronakoppingarevni, men tó er tað ikki líka munagott

Mynd: EPA

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Fyri viku síðani varð boðað frá, at ES hevur góðkent enn eitt koronakoppingarevni.

Talan er um koppingarevnið hjá AstraZeneca, sum nú er góðkent til fólk, sum eru 18 ár og eldri.

Frammanundan hevur ES góðkent koppingarevnið hjá Pfizer og BioNTech og koppingarevnið hjá Moderna.

Statens Serum Institut sigur við DR, at fyrsta sendingin av AstraZeneca koppingarevni væntandi kemur til Danmarkar í aðru viku av februar.

Nemmari at goyma men ikki líka munagott
Koppingarevnið hjá Pfizer og BioNTech og koppingarevnið hjá Moderna eru bæði MRNA-koppingarevni, sum eru torfør at flyta og at goyma, av tí at tað skal goymast í 70 kuldastigum. Koppingarevnið hjá AstraZeneca skal tó ikki goymast so kalt, og tí er tað nemmari at býta út.

Hinvegin vísa fyrstu kanningarnar, at hetta koppingarevnið ikki er líka munagott sum hini. Koppingarevnið hjá AstraZeneca er um 60 prosent munagott, meðan koppingarevnið hjá Pfizer og BioNTech og koppingarevnið hjá Moderna liggur um 95 prosent.

Sambært BBC er tó eingin av teimum, sum fekk koppingarevnið hjá AstraZeneca, vorðin innlagdur ella álvarsliga sjúkur við korona.

Víst verður tó á, at har enn ikki er nóg nógv data um, hvussu væl koppingarevnið riggar á fólk, sum eru eldri enn 55 ár. Men tó verður mett, at koppingarevnið eisini riggar hjá hesum borgarum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. Jan 2021

Fauci: Droppið Super Bowl-veitslurnar

Í ár eiga amerikanarar ikki at savnast nógv saman at hyggja eftir Super Bowl, sigur ovasti heilsuráðgevin hjá Joe Biden

Ovasti heilsuráðgevin hjá amerikanska forsetanum, Anthony Fauci (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Amerikanarar eiga at droppa stórar veitslur og samkomur, sum vanliga plaga at verða í sambandi við NFL-finaluna, Super Bowl. Orsøkin er korona, sigur Anthony Fauci, ovasti heilsuráðgevin hjá amerikanska forsetanum, Joe Biden.

Super Bowl er á hvørjum ári ein stórur veitsludagur fyri nógvar amerikanarar, og vanligt er at savnast nógv saman at hyggja eftir dystinum. Men tíðin er ikki tann rætta at gera tað nú, sigur Fauci.

Ársins finala í amerikanskum fótbólti er millum Tampa Bay Buccaneers og Kansas City Chiefs. Tað verður Tampa Bay, sum tekur ímóti mótstøðuliðnum á heimavølli í Tampa í Florida.

– Super Bowl er stórt í USA. Njótið dystin og hyggið eftir honum í sjónvarpinum, men gerið tað saman við nærmastu familjuni ella við persónum úr tykkara egna húski. Hvørja ferð vit hava okkurt sum hetta, sæst altíð ein øking (í smittutalinum, red.), um so talan er um feriu, jól, nýggjár ella thanksgiving, sigur Fauci sambært Ritzau.

Umleið 25.000 ákoðarar sleppa inn á vøllin sunnudagin, harav 7.500, sum arbeiða í heilsuverkinum og longu eru koppsett. Hetta heldur Fauci vera í lagi, og er hann vísur í, at ákoðarar fara at royna at halda frástøðu og brúka munnbind, sigur hann.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2021

Inger Støjberg ikki longur limur í Venstre

Nú hevur vinstriflokkurin mist tey bæði, sum fingu flest atkvøður á seinasta vali

(Savnsmynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Umsstríddi danski politikarin, Inger Støjberg, hevur nú meldað seg úr flokkinum Venstre, og verður nú leysgangari á Fólkatingi.

Tað sigur fyrrverandi ráðkvinnan í samrøðu við Skive Folkeblad.

Boðini koma eftir eina uppgerð um politikkin hjá Vinstra og um hugburðin til komandi ríkisrættarmálið móti Støjberg, ið var næstforkvinna í Venstre til fyri einum mánaði síðani.

Inger Støjberg hevur verið limur í Venstre síðan hon var blaðung. Á fólkatingsvalinum í 2019 fekk hon yvir 28.000 persónligar atkvøður.

Tað var bara Lars Løkke Rasmussen, ið eisini hevur meldað seg úr Venstre, ið var betri umtóktur.

- Eg má viðganga, at eg ikki verði hoyrd í tí Vinstraflokkinum, sum Jakob Ellemann-Jensen og núverandi Vinstra-leiðslan á Christiansborg standa fyri. Eg haldi, at floksleiðslan við Jakob Ellemann á odda í stórari ferð er á veg burtur frá teimum virðum, sum eg altíð havi stríðst fyri, og sum Venstre til nú eisini hevur staðið fyri, sigur Inger Støjberg við Skive Folkeblad.

Týsdagin samtykti ein stórur meiriluti á Fólkatingi fyri at fyrrverandi ráðkvinnan við útlendinga- og integratiónsmálum skal fyri ein ríkisrætt. 139 atkvøddu fyri og 30 ímóti.

Hetta er sættu ferð í søguni, at ríkisrættarmál verður tikið upp, og bara aðru ferð seinastu 100 árini.

Málið um Inger Støjberg snýr seg um, at hon skal hava givið boð um at skilja pør, sum hava biðið um friðskjól í Danmark, sundur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2021

Ongar avmarkingar í New Zealandi

Tveir mánaðir uttan nýggjar koronatilburðir til fyri stuttum

Jacinda Ardern, forsætisráðkvinna í New Zealandi (Savnsmynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Sum eitt av teimum fáu londunum í heiminum, hevur New Zealand klárað seg so væl gjøgnum koronakreppuna, at koronatilbúgvingin nú er sett niður á lægsta støði.

Hetta merkir, at í New Zealandi kunnu haldast konsertir við fleiri túsund áhoyrarum uttan krav um frástøðu.

Hetta hendi eftir at landið ikki hevði staðfest nakran nýggjan tilburð í tveir mánaðir.

Landafrøðiliga hevur New Zealand ein fyrimun, og ein onnur orsøk eri góðu støðuna er eisini, at flogferðsla úr øllum londum uttan úr grannalandinum Avstralia og nøkrum fáum kyrrahavstjóðum hevur verið støðgað.

Musikkfestivalar avlýsa
Hóast tað framvegis verður heitt á fólk um at vaska hendur oftani, hava skil á hvørjum tey eru saman við og annars halda frástøðu til fólk, tey ikki kenna, so hava ongar avmarkingar verið síðan á nýggjárinum fyri hvussu nógv kunnu vera saman til veitslur, ítróttatiltøk, konsertir o.s.fr.

Í Evropa og USA er nógv øðrvísi, og nú verða fleiri av summarsins festivalum avlýstir. Seinast hevur amerikanski festivalurin, Coachella boðað frá, at ongin festivalur verður ár heldur, og sama er galdandi fyri spanska Primavera og bretska Glastonbury, skrivar dr.dk.

Nýgg frábrigdi staðfest
Heilt uttan vanda er New Zealand tó ikki, tí herfyri vórðu tveir tilburðir av suðurafrikanska frábrigdinum staðfest í landinum. Tað var fyrsta ferðin í tveir mánaðir, at nýggir tilburðir vórðu staðfestir í landinum. Tilburðirnir fekk grannalandið til at seta bann móti innferð úr New Zealandi í 72 tímar.

Eisini í Avstralia eru tey sloppin væl, serliga í vestara parti av landinum.

Til fyri fáum døgum síðani høvdu tey ikki upplivað nakran tilburð í stórbýnum Perth í 10 mánaðir.

Men sunnudagin máttu tey seta nýggj tiltøk í verka aftur eftir at ein persónur varð staðfestur við tí sera smittandi bretska frábrigdinum av koronasmittuni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2021

Klekimamma snýtti barnleys pør

Fekk sjálv tvíburar – er nú dømd tvey ár í fongsul

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Eystari landsrættur dømdi hósdagin eina 38 ára gamla kvinnu í Danmark tvey ára fongsul fyri at hava snýtt trý barnleys pør.

Kvinnan, ið segði seg vera klekimamma fyri onnur, hevur sostatt fingið revsing sína herda í mun til býarrættin, har kvinnan varð dømd eitt ár og níggju mánaðir í fongsul.

Falska klekimamman fekk tey trý pørini til at rinda sær tilsamans 460.000 krónur til útreiðslur í sambandi við, at hon skuldi vera klekimamman. Pengarnir skuldu brúkast til eitt nú ísáðing.

Málið byrjaði, tá kvinnan á vári 2016 fekk samband við trý pør umvegis internetið og sannførdi tey um, at hon fegin vildi vera klekimamma fyri tey.

Pørini vistu ikki av hvørjum øðrum, og tey rindaðu hvørt sær fyri útreiðslurnar, sum vóru í sambandi við gitnaðin av klemimammuni.

Meðan hon segði tí eina parinum, at hon ongantíð gjørdist við barn, segði hon einum einum øðrum, at hon misti barnið.

Tað, sum pørini ikki vistu var, at kvinnan gjørdist við barn við tvíburum, sum hon føddi í desember 2016.

Ein kanning vísir, at ein av monnunum, ið vórðu snýttir, er biologiski pápin at tvíburunum.

Málið hevur tó ikki snúð seg um foreldramyndugleikan, men hinvegin um svikið, sum kvinnan framdi móti pørunum við at siga, at hon vildi vera klekimamma uttan at tað var veruleikin.

Harafturat fekk hon pørini til at rinda meira enn fyri útreiðslurnar í sambandi við gitnaðarviðgerðina, skrivar Ritzau.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2021

Greta Thunberg, Donald Trump og Aleksej Navalnyj í uppskoti til Friðarheiðursløn Nobels

Móttakarin av Friðarheiðursløn Nobels 2021 verður avdúkaður í oktober

Greta Thunberg (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Freistin er nú farin at tilnevna persónar ella stovnar, sum tey halda hava uppiborið Friðarheiðursløn Nobels 2021.

Tað er nú upp til norsku Nobel nevndina at avgera, hvør skal fáa heiðurslønina.

Nevndin avdúkar ikki, hvørji eru í uppskoti til heiðurslønina, tað hevur hon ikki gjørt seinastu 50 árini, men politikarar, akademikarar, og onnur, sum kunnu koma við uppskoti, hava rætt at avdúka, hvønn tey hava skotið upp.

Fleiri hava eisini avdúkað teirra uppskot fyri tíðindastovuni Reuters.

Millum tey, sum eru í uppskoti til Friðarheiðursløn Nobels í ár eru svenska veðurlagsstríðskvinnan Greta Thunberg, russiski andstøðupolitikarin Aleksej Navalnyj, Donald Trump, Nato, og Heimsheilsustovnurin WHO.

Millum tey tilnevndu eru eisini Maria Kolesnikova, Svetlana Tikhanovskaja, og Veronika Tsepkalo, sum mynda andstøðuna í Hvítarusslandi, og sum hava strídst fyri einum rættvísum vali í landi teirra, har forsetin, Aleksandr Lukasjenko hevur sitið við valdið síðan 1994.

Heimsheilsustovnurin er tilnevndur fyri sína COVAX ætlan, sum skal tryggja koppingarevni til fátøk lond, og Aleksej Navalnyj er tilnevndur fyri stríð sítt fyri eitt friðarligt fólkaræði í Russlandi.

Hvør tað er, sum fær Friðarheiðursløn Nobels 2021 verður avdúkað í oktober.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. Jan 2021

Týskur áhugi at skjóta rakettir upp í Hetlandi

Felagið brúkar umhvørvisvinarligt brennievni til sínar rakettir

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Rakettútskjótingarætlanirnar í Hetlandi hava nú eisini fingið týskarar til at vísa áhuga fyri at senda rakettir upp av ætlaðu útskjótingarstøðini á Lamba Ness á Unst, nærmastu grannaoyggj okkara.

Talan er um felagið HyImpulse Technologies, sum hevur ætlanir um at senda út rakettir rakettir í 2023, skrivar heimasíðan hjá Shetland Space Center í dag.

Týska fyritøkan hevur gingið á odda í at brúka umhvørvisvinarliga vetnisorku til sínar rakettir.

Stjórin í HyImpulse, Christian Schmierer sigur, at felagið hevur gjørt fyribils avtalur við fleiri kundar um at senda tilfar í ringrás um jørðina.

- Chetland Space Center hevur givið okkum álítandi atgongd til at sleppa út í rúmdina, sigur hann.

Frank Strang, stjóri og stigtakari til Shetland Space Center sær nógvar møguleikar við týska samstarvinum.

Ætlanin er at fara ígongd við at byggja rakettútskjótingarstøðina á oynni Unst í ár so skjótt, sum koronastøðan loyvir tí. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. februar 2021

100 ára gamal deksbátur skal gerast til sjórænaraskip

Báturin er fingin til Nólsoyar, og ætlanin er at gera hann til sjórænaraskip hjá børnum at spæla í

(Mynd: Evy Toftegaard Nielsen)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Farna vikuskifti kom 100 ára gamli deksbáturin “Little Emma” til Nólsoyar. Tað eru Nicolaj Falck og Beinir Poulsen, sum hava fingið bátin úr Klaksvík og út til Nólsoyar. Ætlanin er at umbyggja bátin til eitt sjórænaraskip hjá bónum at spæla í.

- Eg sá hendan bátin fyri fimm árum síðani, men tá var hann ikki til sølu. Síðani tá er nýggjur eigari komin inn í myndina, og nú eydnaðist at fáa fatur á honum, sigur Nicolaj Falck.

Nicolaj Falck (Mynd: Evy Toftegaard Nielsen)

Báturin, sum Laurits Debes smíðað í Havn í 1919, sakk herfyri, og treytin fyri at teir báðir Nicolaj og Beinir kundu fáa bátin, var at teir fingu han upp.

“Little Emma" varð fingin upp við kranabili og hjálp frá sløkkiliðnum í Klaksvík, og síðani sleipaður til Nólsoyar.

- Hann skal upp á land, og fáa eina ordiliga yvirháling. Dekkið skal umbyggjast so hann líkist einum meira einum sjórænaraskipi, sum vit kenna frá filmum, sigur Nicolaj Falck, sum kortini ásannar, at tað ikki verður liðugt longu í summar.

Tá Ternan kemur aftur, ætla vit at fá ein kranabil út í oynna, sum kann hiva bátin upp, greiðir Nicolaj Falck frá.

Ætlanin er at hava bátin standandi í bygdini til børn at spæla.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. Jan 2021

Elisabeth Holm vart ph.d. á Heriot-Watt University

Ritgerðin, ið kallast "New Times in the Faroe Islands, New Speakers of Faroese and the Sociolinguistics of Labour Market Inclusion: Challenges and Opportunities", snýr seg um tilflyting úr útheiminum til Føroya og føroyskt mál

Mynd: Fróðskaparsetrið/Finnur Justinussen

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Herfyri vardi Elisabeth Holm, samskipari á Góðskueindini á Fróðskaparsetrinum, ph.d.-verkætlan sína á Heriot-Watt University í Edinburgh.

Ritgerðin kallast "New Times in the Faroe Islands, New Speakers of Faroese and the Sociolinguistics of Labour Market Inclusion: Challenges and Opportunities"

Í stuttum snýr ritgerðin seg um tilflyting úr útheiminum til Føroya og føroyskt mál.

Verjan var, sum so nógv annað í hesi koronutíð, talgild, og eftir tráspyrjan í samfullar tríggjar tímar, var royndin væl og virðiliga staðin, og starvsfólk á bretska universitetinum fingu teldubræv við hesum boðum:

"Tað var ein fragd at lesa og próvdøma eina framúrskarandi ph.d.-ritgerð um nýggjar tíðir í Føroyum, nýggjar føroysktmæltar borgarar og samfelagsmálvísindini í arbeiðsmarknaðarinklusión".

Endamálið við granskingini hjá Elisabeth Holm hevur verið at skjalfesta, hvussu tað hevur gingist hjá tilflytarum úr londum uttan fyri Norðurlond at læra og brúka føroyskt mál og at enda at verða føroysktmæltir. Eisini hevur hon kannað, hvørjar serligar avbjóðingar tey hava fyri at sleppa inn á og taka lut á arbeiðsmarknaðinum í Føroyum.

Í ritgerðini skrivar Elisabeth Holm soleiðis um heitið á síni ph.d.-ritgerð, og hví hon brúkar vendingina "nýggjar tíðir" í yvirskriftini.

- Mín ætlan var at lýsa broytingarnar, sum henda í kjalarvørrinum á altjóðagerðini og fjølbroytta flytførinum millum lond í 21. øld, og at kanna vaksandi málsliga, sosiala og mentanarliga fjølbroytnið, ið hetta ber í sær.

Annar partur av ritgerðarheitinum er "nýggj føroysktmælt fólk", og um hesa orðingina sigur Elisabeth Holm, at hon við henni vildi siga, hvønn ritgerðin viðger.

- Tað vísir á vaksandi talið av tilflytarum úr øllum heiminum, sum av ymsum ávum hava gjørt av at seta búgv í Føroyum. Sambært Kringvarpinum búðu næstan 2.000 fólk í Føroyum við ársbyrjan 2020, sum ikki vóru danskir statsborgarar. Tað svarar til næstan fýra prosent av núverandi fólkatalinum í Føroyum, samanborið við 0,8 prosent í 1996.

Ph.d.-ritgerðin er fíggjað av Heriot-Watt Universitetinum í Edinburgh og Granskingarráðnum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2021

Tvístøða: Høvundurin leggur fram í heimbygdini leygardagin

Seinnapartin fer Danial Viðoy at greiða frá tilgongdini og um arbeiði handan ungdómsskaldsøguna 'Tvístøða', ið kom út nakað undan jólum.

Danial Viðoy var til skips, tá bókin fyrstu ferð varð løgd fram (Mynd: Ungu Føroyar)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Í "Tvístøða" býr høvuðspersónurin á Viðareiði, og 30-ára gamli høvundurin er uppvaksin í bygdini, ið liggur heilt norðaliga í Føroyum. Seinnapartin í dag, leygardagin 5. februar, leggur nýggi høvundurin ungdómsskaldsøgu sína fram í heimbygdini. 

Tvístøða kom út nakað undan jólum. Tá hon varð løgd fram á Bókadøgunum, var Danial Viðoy til skips.

Bókin snýr seg um ein ungan mann, sum júst er liðugur á studentaskúla. Viðoyingurin roynir at liva lívið men stendur á ymsan hátt á einum vegamóti.

Á framløguni fer Danial Viðoy at greiða frá tilgongdini og um arbeiði handan Tvístøðu. Tvey fólk fara at ummæla bókina, og Eydna Steinberg, forsíðuteknari, greiðir frá sínum leikluti sum forsíðuteknari. Unga kvinnan av Viðareiði fer millum annað at greiða frá, hvussu tað er at tekna eina forsíðu til eina bók, sum hon ikki las fyrr enn aftaná.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2021

Reinsaríið yvirtekur tónleikakappingina Sement

Hetta hevur við sær, at fleiri broytingar verða til Sement 2021 í vár, m.a. verður einki aldursmark, og trý tey bestu vinna tíð í studio

Tamara Mneney vann Sement 2020 (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Higartil hevur Margarinfabrikkin staðið fyri Sement, men nú verður tað Reinsaríið, sum fær ábyrgdina av árligu tónleikakappingini. Hetta merkir m.a. at tað verða broytingar til Sement 2021.

Starvsfólkini á Reinsarínum eru longu farin í holt við at fyrireika Sementkappingina, sum í ár verður í apríl/mai.

Í tíðindaskrivi boðar Reinsaríið frá, at tey fara at gera nakrar broytingar í mun til undanfarnu kappingarnar.

Longu nú verður avdúkað, at tað framyvir einki aldursmark verður.

– Øll eru vælkomin at luttaka. Eisini tey, sum hava verið við á útgávum og liva av tónleiki. Og har er tankin at vit lata dyrnar upp fyri bæði teimum royndu og minni royndu tónleikarunum í Føroyum, sigur Bogi Andreasen, samskipari.

Eisini hava fyrireikarir gjørt avtalu við bæði G! Festivalin og Summarfestivalin um, at báðir festivalar fara at hava umboð á staðnum, so møguleiki er at bjóðu luttakarum at framføra á teirra festivali.

Eisini er avgerð tikin um, at nummar eitt, tvey og trý vinna tíð í studio.

Sambært Boga Andreasen verða leypandi fleiri avdúkingar afturat.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. Jan 2021

300.000 krónur út á Argir

Joan Johansen tryggjaði pápa sínum, Ingemar Johansen, heilar 300.000 krónur í Gekkinum

(Skíggjamynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Aftur fríggjakvøldið mátti Kringvarpið punga út. Síðsta fríggjakvøld fór vinningur til Sandavágs, og í kvøld átti Argir tørn.

Joan Johansen ringdi inn við fullari plátu fyri pápa sín, Ingemar Johansen á Argjum. Hon valdi at deila gekkaupphæddina, sum í kvøld var 900.000 krónur í trý fyri at økja um møguleikan at vinna.

Og tað bragdaði. Í fyrsta snari lendi Joan á reyða leypinum, og vann 300.000 krónur til pápa sín.

- Hetta var fantastiskt, segði Joan Johansen meðan ein ovur fegin fólk hoyrdust rópandi afttanfyri.

Hann er ordiliga glaður. Her jublar alt, greiddi Joan Johansen frá.

Næsta fríggjakvøld er gekkurin 700.000 krónur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. februar 2021