Løgmaður: Landsbankin hevur onga neyðuga funksjón í løtuni

Sær ongan trupulleika við óheftni í ætlanini hjá fíggjarmálaráðharranum

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

- Ætlanin hjá landsstýrismanninum er eitt kompromis, so at vit fáa eitt sindur av innihaldi í Landsbanka Føroya. Landsbankin hevur verið ein kastibløka hjá fleiri samgongum. Nú eru vit samd um at varðveita stovnin og ístaðin geva honumnum eitt innihald, so at nevndin í Landsbankanum eisini verður Búskaparráð.

- Tí sannleikin er, at Landsbanki Føroya ikki hevur nakra neyðuga funksjón í føroyska samfelagnum. At umsita ognirnar hjá landskassanum er fyrr gjørt av Gjaldstovuni, og at upptaka lán vegna landskassan krevur ikki meira enn eina telefonsamrøðu niður til Nordea Bank – tað nýtast vit ikki at hava ein serstakan stovn til taka sær av.

Soleiðis segði Bárður á Steig Nielsen, løgmaður millum annað, tá hann á Løgtingi mikudagin skuldi svara spurningi viðvíkjandi ætlanunum hjá Jørgen Niclasen, landsstýri við fíggjarmálum at umskipa Landsbankan, so at stýrið í framtíðini tekur á seg uppgávurnar hjá Búskaparráðnum, sum ístaðin verður niðurlagt.

Svaraði ikki spurninginum í fyrstu syftu
Tað, sum Aksel V. Johannesen spurdi løgmann um var, um hvussu verður við óheftninum og armslongdarprinsippinum, tá tað nú eftir ætlan verður landsstýrismaðurin einsamallur, sum skal velja stýrið fyri Landsbankan, sum eisini skal vera hansara fremsti ráðgevi á búskaparliga økinum.

Løgtingslimir undraðust stórliga yvir, at løgmaður ikki kom sær at svara tí, sum spurt varð um.

Aksel V. Johannessen vísti á, at tað er ein stórur trupulleiki, at landsstýrismaðurin nú sjálvur skal velja ráðið, og hann undraðist yvir, at hendan ætlan nú verður framd, hóast fleiri partar staðiliga mæla frá at farið verður frá armslongdarprinsippinum millum stýrið fyri Landsbankan og avvarðandi landsstýrismann.

Formaður Javnaðarfloksins eftirlýsti eisini, at Sambandsflokkurin gevur Fólkaflokkinum og serliga formanninum eitt sindur av mótspæli í staðin fyri bara at siga seg vera ósamdan í nøkrum av átøkunum hjá Jørgeni Niclasen og samstundis atkvøða fyri teimum.

Hesum vildi løgmaður ikki hava liggjandi á sær og segði Sambandsflokkin vera tann, sum “førir ann í samgonguni” uttan at koma nærri inn á hetta evni.

Hann brúkti eisini seinastu løtuna at koma inn á óheftnið.

Løgmaður segði, at samgongan er samd um at minka talið av nevndum, og at hetta er eitt av teimum átøkunum.

Viðvíkjandi óheftni sær løgmaður ikki nakran trupulleika, tí tað nú eru fleiri partar, sum koma við innstilling til limirnar í nevndini fyri landsbankan.

- Í staðin fyri, at tað bert var ein stovnur, Fróðskaparsetrið, ið tilnevnir fólkini til Búskaparráðið, verða tað fleiri partar umframt Fróðskaparsetrið, t.e. arbeiðsgevarafelagið, peningastovnarnir, búskapar- og løgfrøðingafelagið og grannskoðarafelagið, ið koma við innstillingum til landsstýrismannin, ið so velur tríggjar limir og tríggjar varalimir til nevndina fyri Landsbankan, segði løgmaður.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. februar 2021

Aftur á null

Í gjár, fríggjadagin kundi staðfestast, at Føroyar aftur eru koronafríar. Eingin positivur og eingin í sóttarhaldi

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað hevur verið nær við fleiri ferðir, men ikki síðani 17. juli hava Føroyar verið koronafríar. Og hetta er gleðiliga støðan aftur nú.

Heilsumyndugleikarnir kunngjørdu fyrrapartin nýggjastu tølini, og tann eini persónurin, sum framvegis var í tølunum í gjár, er nú staðfestur frískur.

Eingin er positivur í løtuni og heldur er eingin í sóttarhaldi.

Tilsamans eru nú fleiri enn 230.000 kanningar gjørdar.

Tá flest vórðu smittað við korona í Føroyum var miðskeiðis í august tá 147 fólk høvdu fingið staðfest covid-19.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. februar 2021

Lata meira upp í komandi viku

Løgmaður boðar frá, at nú støðan í Føroyum er so góð, er grundarlag fyri at gera nakrar tillagingar í tilmælunum. Landsstýrið fer í komandi viku at kunna um hetta

Bárður á Steig Nielsen (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

- Við ongum smittaðum í løtuni og útlitunum fyri, at fleiri og fleiri verða koppsett, er grundarlag fyri at gera nakrar tillagingar. Seinni í komandi viku fara vit at kunna um ætlaðu broytingarnar, sigur løgmaður í fráboðan í dag, nú seinasti positivi persónurin við korona er staðfestur frískur.

- Vit hava stórt sæð livað frítt og frælst í Føroyum, men kortini eru nakrar fáar avmarkingar eftir. Vit í landsstýrinum hyggja í løtuni eftir, hvørji stig eiga at verða tikin komandi mánaðirnar í mun til galdandi tilmæli, sigur løgmaður.

Hann leggur kortini dent á, at um vit vilja varðveita góðu støðuna, mugu vit framhaldandi ansa eftir. Við útlitum fyri, at flest øll verða koppsett um tríggjar mánaðir, snýr tað seg um at halda fram við at taka neyðug fyrivarni, heldur løgmaður.

Men hann fegnast stórliga um frálíku tíðindini í morgun, og sigur, at vit í Føroyum hava gjørt nógv rætt.

- Ein styrki hevur verið, at vit hava hildið fast um somu ætlan við at kanna, spora og avbyrgja. Gaman í hava vit ikki verið samd í øllum lutum, men hvørja ferð smittuhóttanin er vaksin, hava vit øll drigið eina línu og steðgað smittuni, sigur løgmaður.

Hetta er fyrstu ferð síðani í summar, at Føroyar eru koronafríar aftur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. februar 2021

Hesi eru koronatilmælini í løtuni

Landsstýrið fer í næstum at lata samfelagið meira upp, men í løtuni eru tilmælini eitt nú, at ikki fleiri enn 20 fólk savnast í óskipaðum bólkum

Í løtuni kunnu 100 fólk savnast til ítróttatiltøk innandura (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Føroyar eru koronufríar aftur, men tað kann vera torført at minnast hvørji tilmæli myndugleikarnir hava. Tey eru broytt nógv síðani fyrsta tilburðin av covid-19 í mars í fjør.

Men tilmælini eru millum annað, at tveir metrar frástøða eigur at vera hildin í almenna rúminum og at ikki fleiri enn 20 fólk eiga at savnast í óskipaðum bólkum.

Og at í mesta lagi 100 áskoðarar undir skipaðum umstøðum eiga at koma saman til innandura ítróttakappingar. Tað sást aftur tá steypafinalur vóru í hondbólti farna vikuskifti, og bara ein útvaldur skarði av fólki skapp til dyst. Um vikuskiftið verða finalur í flogbólti, og tá er tað sama galdandi.

Her eru øll tilmælini seinast dagførd 19. januar 2021:

• Øll óneyðug ferðing til onnur lond verður frámæld.

• Mælt verður til at fólk í størstan mun bara eru saman við teimum nærmastu og teimum, sum tey plaga at vera saman við.

• Mælt verður til at halda tveir metra frástøðu frá øðrum fólki í almenna rúminum og annars, har hetta ber til.

• Mælt verður til, at øll størri tiltøk so sum festivalar, ítróttastevnur og aðrar stórar veitslur fyribils verða útsettar ella avlýstar.

• Mælt verður frá at savnast í óskipaðum bólkum við fleiri enn 20 fólkum.

• Tað kunnu í mesta lagi savnast 100 fólk, men einans um til ber at halda tveir metra frástøðu millum fólk ella húski.

• Handilsvinnan eigur at tryggja, at spritt er tøkt, og reingerðin í handlinum er í lagi. Skelting eigur at veða sett upp fyri at hjálpa kundunum at bera seg rætt at. Starvsfólk eiga hava verndarútgerð, um neyðugt. Handlar kunnu lætta um við til dømis at hava munnbind tøk til viðskiftafólk. Og tað er ábyrgdin hjá handilsvinnuni at tryggja, at ikki ov nógv eru í handlinum í senn, so at neyðuga frástøðan verður hildin.

• Tað er skilabest, at bert ein persónur úr húsarhaldinum stendur fyri innkeypinum, heldur enn at øll familjan fer til handils saman. Best er eisini at fara til handils, tá ið fá fólk eru í handlunum. Um nógv fólk eru í handlinum, er best at bera munnbind.

• Mælt verður til, at í mesta 100 áskoðarar - undir skipaðum umstøðum - koma saman til innandura ítróttakappingar.

• Mælt verður frá, at skúlar, frítíðarskúlar og dagstovnar skipa fyri størri tiltøkum, har onnur enn tey, sum tey vanliga eru saman við, eru við. Hetta merkir, at tað ikki eigur at verða skipað fyri tiltøkum, har foreldur ella onnur avvarðandi eru við.

• Ferðandi eiga dagarnar undan fráferð at vera serstakliga varin. Atferðin hesar dagarnar kann vera avgerandi.

• Øll ferðandi, sum koma til Føroya eiga at fara í heimauppihald til tey hava fingið úrslitið av kanningini sætta dag. At vera í heimauppihaldi merkir, at tú eigur ikki at fara til arbeiðis. Tú eigur ikki at fáa vitjan í hesum tíðarskeiðinum. Tú eigur ikki at fara til handils ella ørindi, men tú kanst t.d. fara túr í egnum bili og vera úti í náttúruni, har tú ikki kemur nær at øðrum fólkum.

• Ferðandi eiga undir ongum umstøðum at vitja avvarðandi á sjúkrahúsum, røktarheimum ella sambýlum, fyrr enn staðfest er, at royndin á 6. degi er negativ.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. februar 2021

Ferðafólk rinda fyri koronukanningar árið út

Jørgen Niclasen hevur lagt uppskot fyri tingið um at leinga skipanina við at ferðafólk sjálvi rinda 312 krónur fyri koronukanning við komu til Føroya

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Skipanin við at ferðafólk rinda eitt avgjald upp á 312 krónur við komu til Føroya fyri koronukanning verður longt til at vera galdandi árið út. Tað sigur uppskot frá Jørgen Nilasen, landsstýrismanni í fíggjarmálum.

Lógin skuldi annars bara vera galdandi til 1. apríl, men grundað á, at kravið um at lata seg kanna við komu til Føroya stendur við, verður lógin eisini broytt.

Í uppskotinum stendur at um farsóttarlógin sleppur kravinum um kanning við komu til FØroya, verður tíðarskeiðið, lógin er galdandi, stytt.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. februar 2021

Floksformaðurin meldar seg úr Sjálvstýri

Jógvan Skorheim boðaði týsdagin frá, at hann tekur seg úr flokkinum

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

- Eg havi í dag tikið avgerð um, at eg fari frá sum formaður í Sjálvstýri, og samstundis taki eg meg úr flokkinum.

Soleiðis skrivaði Jógvan Skorheim í almennari fráboðan týsdagin. Hann fer at halda fram í politikki, skrivar hann, fyribils sum uttanflokka býráðslimur í Klaksvíkar býráð.

Jógvan Skorheim skrivar soleiðis í fráboðanini:

“Eg havi hugsað væl og leingi um hesa avgerð, og hon hevur verið tung at taka. 

Tá ið eg gjørdist formaður fyri Sjálvstýri, hevði eg eina vón um at savna flokkin og flyta hann fram á leið eftir eitt drúgt tíðarskeið við skiftandi formonnum og ófriði. Tíverri má eg staðfesta, at tað eydnaðist ikki. Eg kenni meg ikki hava neyðugu undirtøkuna í flokkinum, og eg má ásanna, at eg havi ikki megnað at loyst mína høvuðsuppgávu, hóast eg havi lagt stóra orku í arbeiðið.

Tí havi eg tikið avgerð um at siga meg frá sum formann fyri Sjálvstýri og samstundis eisini siga farvæl til flokkin, ið eg havi verið partur av seinastu nógvu árini. 

Eg haldi fram í politikki, og næstu árini verður tað sum uttanflokka býráðslimur í Klaksvíkar kommunu. Eg brenni fyri politikki, og eg vil fegin vera við at menna Klaksvíkar kommunu og føroyska samfelagið sum heild.

Eg fari framhaldandi at leggja nógva orku í at arbeiða fyri, at Klaksvíkar kommuna er við í fremstu røð, at kommunan skapar dyggar karmar fyri vinnulívið at virka í, og at ung og gomul trívast í kommununi.

Eg takki Sjálvstýri fyri, at eg fekk møguleikan at virka í flokkinum, og at eg fekk álitissessin at vera formaður floksins. Eg ynski flokkinum blíðan byr í komandi tíðum.”

Á løgtingsvalinum í 2019 misti Jógvan Skorheim sín løgtingssess til borgarstjóran á Tvøroyri, Kristin Michelsen. Á kommunuvalinum í november í fjør eydnaðist tað ikki Jógvani Skorheim at halda fram sum borgsrstjóri í Klaksvík.

Fyrrverandi formaður floksins, Kári P. Højgaard, ið annars hevur tikið seg úr politikki er næstformaður í Sjálvstýri og nú virkandi formaður.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. februar 2021

Óhugnaligt at tað ber til at koma til Føroya, hølva onkran av, og fara avstað aftur

Bill Justinussen fegnast um uppskot sum skal geva Taks atgongd til ferðafólkalistar. Hetta er genialt í stríðnum móti rúsevnainnflutninginum, segði hann í tinginum

Bill Justinussen (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Bill Justinussen úr Miðflokkinum fegnast um, at við uppskotinum frá Jørgen Niclasen um broytingar í tollógini fer eitt nú at bera til, at síggja ferðafólkalistar hjá flutningsfeløgum, sum flúgva og sigla upp á Føroyar.

- Hetta, at man gevur myndugleikunum møguleika at fáa atgongd til ferðafólkalistar, fáa atgongd til hvørji tey fólkini eru sum ferðast, hvør tað er, sum hevur keypt ferðaseðlarnar og hvaðani tey koma. Tað kann vera eitt ógvuliga hent amboð í stíðnum móti rúsevnainnflutninginum, segði Bill Justinussen, tá uppskotið var til fyrstu viðgerð í vikuni.

- Frá tingsins røðarapalli hava vit hoyrt, at tað komu fólk til Føroya og fóru á ávísar adressur í landinum, bankaðu uppá, tóku fólk út, og hølvaðu tey av og fóru illa við teimum fyri síðani at fara av landinum aftur, segði Bill Justinussen.

- Tað er óhugnaligt, at tað skal bera til í okkara landi, at útlendingar kunnu koma her og gera seg inn á okkum føroyingar á ein slíkan ræðuligan hátt. Tí haldi eg, tað er gott, at tað ber til hjatollvaldinum at síggja ferðafólkalistar fyri at verja ungfólk og familjurnar hjá teimum.

Hann nevndi eisini tað, at lógin gevur møguleika at kalla skip til lands sum liggja á reduni, fyri at kanna hvør er umborð og so víðari, sum eitt gott hugskot.

- Hetta eru tiltøk, sum eg haldi eru genial í stíðnum móti rúsevnamisnýtsluni og innflutninginum, segði hann.

- Vit verða noydd at gera tiltøk, sum hava til endamáls at basa rúsevnamisnýtsluni í Føroyum.

Uppskotið liggur í fíggjarnevndini.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. februar 2021

Aftur ein rútur í knús á Erlu Kongsdóttir

Framtíðin á Nólsoyarleiðini framvegis óviss

(Mynd: Leif Hansen)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tvíkiljan Erla Kongsdóttir er givin at røkja nólsoyarsiglingina.

Týsmorgunin hendi tað, at ein av rútunum á strandfaraskipinum Erlu Kongsdóttir fór í knús.

Eftir hendingina er Jósup settur at røkja rutusiglingina til Nólsoyar. Nær og um Erla Kongsdóttir fer í sigling aftur, er óvist. Ein frágreiðing skal nú gerast.

Óvist er yvirhøvur hvussu verður við siglingini til Nólsoyar komandi mánaðirnar.

Tá vanliga Nólsoyarferjan, Ternan, einaferð er liðug eftir drúgva umvæling, tað hendir væntandi umleið 1. apríl, skal hon setast í sigling fyri Teistan um Skopunarfjørð, meðan Teistin er í dokk.

1. apríl skal Jósup eisini setast inn í vanligu summarsiglingina til Mykinesar.

Seinni í summar er eisini ætlanin at seta Ternuna í siglingina um Kalsoyarfjørð, tá Sam eftir ætlan skal til 45 ára eftirlit.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. februar 2021

Ein lítil triðingur ætlar sær at ferðast í summar

Fólk eru ymisk á máli, men 29 prosent ætla sær at ferðast í summar, meðan 35 prosent vera verðandi í Føroyum. Nógv ivast í spurninginum

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað er ymiskt hvat fólk svara, tá tey verða spurd um tey ætla sær at ferðast í summar.

Í kanning, sum Spyr.fo hevur gjørt fyri útvarpssendingina Breddan, svara 29 prosent at tey ætla sær at ferðast í summar meðan meira enn ein triðingur, 35 prosent ikki ætlar sær nakran veg.

Nógv ivast. Heili 37 prosent svara seg ikki vita enn.

Eisini spurdi Spyr.fo um føroyingar halda, at útlendskt ferðafólk skulu sleppa til Føroya, og eisini her er torført at gera eina niðurstøðu.

39 prosent svara ja, 37 prosent halda ikki at ferðafólk skulu koma hendan vegin, meðan 24 prosent siga seg ikki vita.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. februar 2021

Løgmaður raðfestir burðardyggan vøkstur

Undanfarna fríggjadag hevði Bárður á Steig Nielsen, løgmaður, sín fyrsta fund í Vakstrarforum, ið er ein arbeiðsbólkur, sum skal virka fyri burðardyggum virðisvøkstri í føroyska samfelagnum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Á fundinum umrøddi Vakstrarforum, hvørji høvuðsøki í samfelagnum eru mest uppløgd at arbeiða meira nágreiniliga við, og sum harvið skulu raðfestast politiskt.

Ein niðurstøða av fundinum var, at Vakstrarforum beinanvegin eigur at arbeiða við havinum sum vakstrarøki. Vakstrarforum er samt um at viðgera nærri, hvussu enn størri virði kunnu gagnnýtast úr havinum á ein burðardyggan hátt, og hvussu hetta best gerst tættur í einum ringbúskapi. Á næsta fundi verður hetta viðgjørt nærri, samstundis sum onnur øki verða eyðmerkt at viðgera í Vakstrarforum.

Fyrrverandi danski forsætisráðharrin, Lars Løkke Rasmussen var eina løtu gestur á fundinum gjøgnum video. Hann greiddi frá sínum royndum við at leiða ymisk forum.

– Føroyar skulu fyrireika seg til framtíðina. Vit skulu taka av teimum møguleikum, sum tøknin og sambandið við umheimin gevur okkum. Vælferðin kemur ikki av sær sjálvari. Tí havi eg sett eitt vakstrarforum á stovn, ið skal seta nøkur ýti. Við hesum stinga vit út í kortið og tryggja vælferðina í framtíðini, segði løgmaður eftir fundin.

Endamálið við Vakstrarforum er at birta upp undir virðisøking í siðbundnu vinnunum og alternativum framtíðarvinnum í Føroyum. Vakstrarforum er tíðaravmarkað til hálvt annað ár – tað skal virka frá februar 2021 til juni 2022, tá ið ítøkilig uppskot um virðisøking skulu vera komin burturúr.

Ein samanumtakandi frágreiðing verður eftir ætlan liðug á sumri 2022. Vakstrarforum er samansett av fólkum við servitan úr ymiskum vinnugreinum, arbeiðsmarknaði, gransking, íverksetan, orku, burðardygd og øðrum.

Tíðindaskriv frá Løgmansskrivstovuni

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. februar 2021

Nýggja bryggjaríið eitur Oy

Hølini eru fingin til vega í gamla timburhandlinum á Hálsi í Havn, og nú er navnið eisini komið upp á pláss

Petur Øl (Mynd: OY)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað var beint fyri jól, at tað gjørdist alment at fyrrverandi stjórin í Okkara, Petur Petersen, eisini kallaður Petur Øl, saman við øðrum fór at stovna nýtt bryggjarí.

Beinanvegin var greitt, at ætlanin var at skipa fyri eini navnakapping, og tá tann kappingin fór av bakkastokki fyrst í januar, streymaðu hugskotini inn.

Navnið er “OY”.

- OY er uppkallað eftir okkara oyggjum, sum bryggjað verður á, hóast smakkurin kemur úr øllum heiminum, sigur Petur Øl.

Bryggjarin verður flogin úr USA, og við sær hevur hann smakksamansetingar til okkara fjarskotna part av heiminum. Vit fara saman at bryggja klassiskar øl, sum gagnast flest øllum væl, verður sagt.

OY merkir oyggj og kann sigast á øllum málum.

Væntandi vera 6 til 8 fólk sett í starv tá Oy byrjar sín rakstur, og eisini verður handil, har møguleiki verður at keypa vørurnar, sum verða bryggjaðar. Ætlanin er eisini at hava eina barr, har møguleiki er at smakka vørurnar áðrenn keypt verður.

Tað eru vinnulívsfólk í Havn sum standa aftanfyri. Nevndarformaður í felagnum er Jens Meinhard Rasmussen, stjóri á Skansi Offshore. Hinir nevndarlimirnir eru Jóhannes Jensen, stjóri í Gist & Vist, Høgni Hansen, stjóri hjá Poul Hansen, Óli Restorff Hansen og Rúni M. Djurhuus.

Her heldur nýggja og triðja bryggjaríið í Føroyum til, á Hálsi í Havn

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. februar 2021

Mínlykil fer í søguna

Eftir at hava virkað sum talgild innritan hjá føroyingum í sjey ár, fer Mínlykil at takka fyri seg. Talgildu Føroyar boða frá, at Mínlykil verður gjørdur óvirkin seinni í ár

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Samleikin er komin í staðin fyri Mínlykil, og við honum hava vit eina trygga og brúkaravinarliga loysn, sum allir føroyingar kunnu brúka.

Mínlykil varð tikin í nýtslu í 2014. Tað var eitt samstarv millum Elektron og Posta, ið menti loysnina. Í 2017 yvirtók Gjaldstovan (Talgildu Føroyar) Mínlykil og Mínboks.

Longu nú ber til at rita inn á Borgaragluggan, Vinnugluggan, Mínrokning, LÍV og Vangan við Samleikanum. Um stutta tíð fara Tórshavnar Kommuna, Posta og Gjensidige Forsikring at brúka Samleikan sum innritan til sínar talgildu tænastur. Sostatt verða allar tænastur, ið hava brúkt Mínlykil tøkar umvegis Samleikan. Seinni í ár fara føroysku peningastovnarnir eisini at brúka Samleikan til netbankarnar.

28.000 føroyingar eru skrásettir sum brúkarar av Mínlykil. 11.000 av teimum hava longu fingið sær Samleikan, og kunning verður nú send øllum brúkarum um at bíleggja sær Samleikan, áðrenn Mínlykil verður gjørdur óvirkin. Dagfestingin er ikki endaliga ásett, men hon verður einaferð í summar.

Tað er skjótt og ómakaleyst at fáa sær Samleikan. Samleikin er ein app, sum tú tekur niður á telefonina ella teldilin. Les meira um hvussu tú brúkar Samleikan á heimasíðuni samleikin.fo.

Eftir sjey ára tænastu, takkar Mínlykil fyri seg og við Samleikanum fara alt fleiri møguleikar at verða tøkir hjá føroyingum. Samleikin lýkur altjóða trygdarkrøv og kann brúkast sum bæði talgild undirskrift og til tænastur uttanlands.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. februar 2021

Starvsfelagið feiraði stovningardagin

60 ár eru liðin síðani størsta fakfelagið á almenna arbeiðsmarknaðinum. Hetta varð hátíðarhildið í Smæruni og í hølum felagsins. Felagið eitur nú Starvsfelagið

Fyrrverandi forfólk í Starvsmannafelagnum, saman við sitandi formanni, frammanfyri nýggja navni og grafiska samleika felagsins. Frá vinstu Andrass Skaalum, Jákup Danielsen, Selma Ellingsgaard, Gunnleivur Dalsgarð og Súni Selfoss

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Týsdagin vóru 60 ár liðin síðani størsta fakfelagið á almenna arbeiðsmarknaðinum, Starvsmannafelagið, varð sett á stovn. Hetta varð hátíðarhildið í Smæruni og í hølum felagsins. Felagið eitur nú Starvsfelagið.

Stovningardagurin er hildin við manér í allan dagin.

Fyrrapartin vóru fakfeløgini í Fakfelagssamstarvinum til morgunmatar í hølum felagsins. Og bæði fyrrapartin og seinnapartin var opið hús, har bæði limir, álitisfólk og nógv onnur stukku inn á gólvið til te, kaffi og lagkøku.

Nýtt navn og grafiskur samleiki
Aftaná døgverða var eitt tiltak fyri umleið 100 innbodnum í Smæruni.

Súni Selfoss, formaður kunngjørdi nýggja grafiska samleikan og nýggja navnið “Starvsfelagið”, sum varð tikið alment í brúk í dag. Tað er lýsingarstovan Virka sum hevur gjørt nýggja grafiska samleikan.

Eisini varð ein nýggj heimasíða kunngjørd, sum loysir gomlu heimasíðuna av, sum hevur eini 10 ár á baki.

Og loksins varð eitt jubileumsrit lagt framt, sum Kári Mikkelsen, journalistur, hevur lagt til rættis. Innihaldið eru samrøður við fyrrverandi forfólk í felagnum um fakfelagssøguna og verandi formann og nevndarlimir í felagnum um framtíðar avbjóðingarnar. Harumframt er áhugavert søguligt tilfarið úr søgu felagsins at lesa í blaðnum. 

Umleið 100 fólk vóru til hátíðarhaldið í Smæruni seinnapartin

Røður og tónleikur
Núverandi og fyrrverandi forfólk í Starvsmannafelagnum hildu røður á hátíðarhaldinum í Smæruni, og Helgi Eidesgaard, søgufrøðingur, hevði framløgu um samfelagsliga leiklutin hjá føroysku fakfelagsrørsluni.

Borðreitt var við lættari ábiti og drekkandi aftur við. Og undirhaldinum syrgdu Finnur Hansen, tangentleikari, og kvinnubólkurin Sway fyri.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. februar 2021

Skal vera møguligt at spara upp uttan at vera revsaður

- Vit skulu rinda fyri at taka pening út, flyta pening, og nú eisini fyri at spara upp. Tað er púra burturvið, heldur tingkvinna

Beinta Løwe (Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað er fallið Beintu Løwe, tingkvinnu fyri Tjóðveldi, fyri bróstið, at bankarnir eru farnir at hava negativa rentu. Hon sigur í lesarabrævið, at tað ikki kann halda fram, at fólk ikki kunnu spara pengar upp, uttan at verða revsaði.

- Eg veit, at bankar skulu tjena pengar, men vanlig fólk mugu kunna spara upp uttan at verða revsaði. Hetta kann ikki halda fram. Politiska skipanin má inn, at verja fólkið, skrivar hon í lesarabrævinum.

- Ein bankarænari plaga vit at siga um ein, sum rænir pening úr bankunum. Men nú er tað næstan vorðið øvugt, tí nú taka bankar pening frá viðskiftafólkunum.

Tað er lógarkrav, at løn og annað skal gjøgnum peningastovnar, og tí eru fólk noydd at hava ein peningastovn.

- Men nú skulu vit rinda fyri at taka pening út, flyta pening, og nú eisini fyri at spara upp. Tað er púra burturvið.

- Ætlar tú at keypa hús, skal tú hava eginpening. Men hava eini ung hjún spart sær upp, verða tey revsaði við rentu frá bankanum. Hevur ein handverkari spart upp fyri at hava eina trygga lítla fyritøku, so verður eisini hann revsaður. Spara fólk upp fyri at hava okkurt at standa ímóti við, verða tey revsaði, ger tingkvinnan vart við.

Herfyri gjørdu vit eitt yvirlit yvir hvørjar rentur bankarnir hava á kontum hjá privatkundum.

Les eisini: Truplari at eiga pengar á bók

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. februar 2021

BankNordik: Gott úrslit eftir eitt avbjóðandi ár

Bankasamtakið letur 48 milliónir í vinningsbýti til eigararnar í ár

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hóast tær avbjóðandi umstøður, ið covid-19 hevði við sær, eydnaðist tað BankNordik-samtakinum at røkka góðum úrslitum í 2020. Avlopið var 166 milliónir krónur, og skotið verður upp at gjalda 48 milliónir út í vinningsbýti.

Tá ið koronusmittan í mars í fjør brádliga legði alt landið lamið, fekk tað avleiðingar fyri privat húsarhald og fyritøkur. Tískil setti bankin hjálpartiltøk í verk fyri at geva fíggjarliga sperdum kundum møguleika at útseta lánsgjøld í eitt tíðarskeið. Umleið 900 kundar gagnnýttu henda møguleika.

- Samanumtikið hilnaðist árið munandi betur, enn líkt var til á vári í fjør. Fyri ávísar partar av vinnulívinum var talan um eitt sera tungt ár, men sum heild komu kundarnir væl ígjøgnum 2020. Arbeiðsloysið er í løtuni lágt, og vit vænta, at 2021 verður eitt gott ár hjá samtakinum. Framtíðarútlitini eru kortini tengd at stórari óvissu, og tí hava vit sett pening av til tap, ið kunnu koma í kjalarvørrinum á kreppuni, sigur Árni Ellefsen, forstjóri í BankNordik.

Bústaðarsølan ikki merkt av covid-19
Nógv virksemi var á bústaðarmarknaðinum í 2020, og bankin fíggjaði bæði nýbygging og keyp av bústøðum kring alt landið. Stóri eftirspurningurin eftir sethúsum og íbúðum sást aftur í søluni hjá Skyn, sum seldi 234 ognir og avgreiddi 92 privatar sølur, ið er nakað tað sama sum í 2019. Miðalprísurin fyri sethús hækkaði í 2020, serliga í økjunum uttan fyri Tórshavn.

Hjá dótturfelagnum Trygd ávirkaðu nógvir skaðar og avlýstar uttanlandsferðir gongdina í fyrra hálvári, men í seinna hálvári batnaði gongdin munandi, og samanumtikið royndist árið betur enn væntað.

Sølan av danska virkseminum
Tann 1. februar varð danska bankavirksemið selt til Spar Nord, og eftir ætlan verður flytingin av øllum donskum kundum endaliga framd í juni í ár.

Sølan fer væntandi at geva partaeigarunum 700 milliónir krónur, tað er 73 krónur fyri hvørt partabrævið, í serligum vinningsbýti í árunum 2021-2023. Eftir søluna er bankin enn betur bjálvaður til at lúka tey herdu kapitalkrøv, ið koma í gildi í 2025.

BankNordik-samtakið fer framhaldandi at leggja seg eftir at røkja góða sambandið við kundarnar og veita kappingarførar tænastur til privat húski og vinnulív í Føroyum og í Grønlandi, har BankNordik hevur góð 20 prosent av marknaðinum.

Burðardyggari virksemi
Frameftir fer BankNordik at leggja størri dent á at minka um orkunýtsluna, ið er tengd at virkseminum hjá samtakinum og at hjálpa kundunum at velja umhvørvisvinarligar loysnir.

- Sum eitt sterkt fíggjarsamtak hava vit bæði ábyrgd og møguleika at geva okkara íkast til at stuðla undir grøna orkuskiftið í teimum samfeløgum, har vit hava okkara virksemi. Í dag bjóða vit kundunum lán, ið gera tað bíligari at velja umhvørvisvinarligar loysnir til bústað og bil, og hesar tænastur fara vit at menna víðari frameftir. Eisini eru vit farin undir at máta CO2-útlátið hjá samtakinum, og vit hava lagt eina ætlan fyri at minka útlátið komandi árini, sigur Árni Ellefsen.

Roknskapurin í stuttum:

• Úrslitið fyri skatt gjørdist 206 mió. kr. samanborið við 260 mió. kr. í 2019
• Rakstrarúrslitið fyri niðurskrivingar gjørdist 149 mió. kr. samanborið við 120 mió. kr. í 2019
• Niðurskrivingar vórðu afturførdar fyri 5 mió. kr. samanborið við 69 mió. kr. í afturførdum niðurskrivingum í 2019
• Rakstrarúrslitið gjørdist 154 mió. kr. samanborið við 189 mió. kr. í 2019
• Útlánini hækkaðu úr 7,4 mia. kr. í 2019 til 7,6 mia. kr. í 2020
• Innlánini lækkaðu úr 8,7 mia. kr. í 2019 til 7,8 mia. kr. í 2020
• Solvensurin hækkaði úr 22,3% í 2019 til 26,4%
• Bankin væntar, at nettoúrslitið fyri 2021 verður millum 150 og 200 mió. kr. (2020: 166 mió. kr.)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. februar 2021

Flestu hús í høvuðsstaðnum kosta væl omanfyri tríggjar milliónir

Sethúsaprísirnir fyri allar Føroyar eru í miðal hækkaðir 4,9 prosent í 2020

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Sethúsaprísirnir í Føroyum hækka alsamt. Nýggjastu hagtølini hjá Betri Banka vísa, at sethúsaprísirnir fyri allar Føroyar í miðal eru hækkaðir 4,9 prosent í 2020.

Í høvuðsstaðarøkinum eru sethúsaprísirnir hækkaðir 5,9 prosent, og prísirnir á sethúsum í høvuðsstaðnum eru nú í flestu førum væl omanfyri 3 milliónir krónur.

Stóri eftirspurningurin eftir bústøðum, avmarkað útboð umframt lága rentustøðið ger, at bústaðarprísirnir kunnu væntast at hækka enn meira í 2021, sigur Betri Banki.

Miðal sethúsaprísurin í Tórshavn í 2020 var áleið 3,3 milliónir krónur, meðan miðal sethúsaprísurin í Klaksvík og í bygdunum í Eysturoynni nærhendis nýggju tunnilsmunnarnar var umleið 2 milliónir. Miðal sethúsaprísurin í Eysturoynni sum heild var áleið 1,5 millión krónur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. februar 2021

Hægri lønarlag og lægri skattatrýst hjálpir upp á bústaðarbyrðuna

Tað er ikki vorðið fíggjarliga tyngri hjá einum miðal húsarhaldi at seta búgv í mun til fyri 10 árum síðani

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Bústaðarbyrðan er seinastu árini vorðin tyngri orsakað av hækkandi bústaðarprísum.

Tó er bústaðarbyrðan enn ikki komin á sama støði sum fyri 10 árum síðani, sigur Betri Banki í sínari nýggjastu meting. 

Hetta merkir, at sjálvt um prísurin á sethúsum er hækkaður nógv seinastu árini, er tað ikki vorðið fíggjarliga tyngri hjá einum miðal húsarhaldi at seta búgv í mun til fyri 10 árum síðani. Høvuðsorsøkirnar til hetta eru hægri lønarlag og lægri skattatrýst, og ikki minst eitt væl lægri rentustøði, ið ger tað bíligari at fíggja ein bústað í dag.

Bústaðarbyrðan í Tórshavn var 31 prosent í 2020 og miðal sethúsaprísurin var áleið 3,3 mió. kr. Í Klaksvík og í Eysturoynni var bústaðarbyrðan ávikavíst 20 prosent og 16 prosent í 2020.

Miðal sethúsaprísurin í Klaksvík og í bygdunum í Eysturoynni nærhendis nýggju tunnilsmunnarnar var áleið 2 mió. kr. í 2020, meðan miðal sethúsaprísurin í Eysturoynni sum heild var áleið 1,5 mió. kr.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. februar 2021

Nýggjan húsarhaldsskúla fyri smáar 55 milliónir krónur

Lisitatión til nýggja Húsarhaldsskúlan í Klaksvík var mikudagin. Heili 25 tilboð vóru komin inn, og lægstu boðini vóru beint undir metingini hvat skúlin fer at kosta at byggja

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Stórur áhugi er at byggja nýggja Húsarhaldsskúlan í Klaksvík.

Umboð fyri Húsarhaldsskúlan, Klaksvíkar kommunu og Bústaðir saman við arbeiðstakarum, sum hava bjóðað uppá uppgávuna, møttu mikudagin til almenna lisitatión í hølunum hjá Húsarhaldsskúlanum á Stoyksoyravegi.

Áhugin fyri verkætlanini er stórur, tí tá ið tilboðini vóru latin upp, vóru í alt 25 tilboð innkomin frá fyritøkum, sum bjóða seg fram at verða partur av verkætlanini. Haraftrat vóru tvey heildartilboð uppá alla arbeiðstøkuna, skrivar Klaksvíkar kommuna á heimasíðuni.

Til byggibúgvingararbeiðið komu seks tilboð, sjey tilboð uppá bygningsarbeiðið, sjey tilboð uppá tøkniinnleggingar og fimm tilboð uppá el-innleggingar. 

Feløgini, sum áttu lægstu tilboðini, vóru hesi:

RTS: 4.728.683,00
MTH: 41.460.949,12
Signar Kalsberg: 5.797.633,22
EL-IN: 2.874.628,19

Í alt  54.861.893,53

Metingin áðrenn lisitatiónina í dag var 55 milliónir krónur fyri verkætlanina.

Tað var annars á býráðsfundi 17. mars í 2016, at Klaksvíkar býráð einmælt samtykti at játta sín part av kostnaðinum fyri nýggja Húsarhaldsskúla Føroya. Tá varð samlaða kostnaðarmetingin fyri skúlan 30 milliónir krónur umframt meirvirðisgjalf

Nú skulu innkomnu tilboðini nærlesast áðrenn greitt verður hvør fær arbeiðið.

(Mynd: Klaksvik.fo)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. februar 2021

60 prosent vilja hava eldra- og lestraríbúðir í Hoydølum

Sambært kanning hjá Spyr.fo er ein stórur meiriluti fyri at byggja eldraíbúðir og lestraríbúðir í økinum

Mynd: Tórshavnar kommuna

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Sambært spurnakanning hjá Spyr.fo er ein stórur meiriluti fyri, at eldraíbúðir og lestraríbúðir skulu byggjast í Hoydølum.

Tórshavnar kommuna skrivar, at umleið 25 prosent av teimum spurdu høvdu ikki nakra meining um, hvat gerast skal við økið, meðan 14 prosent hildu, at økið skal fáa frið og liggja sum tað liggur.

Hini 60 prosentini vórðu javnt býtt millum teirra, sum vilja hava eldraíbúðir og teirra, sum vilja hava bæði eldra- og lestraríbúðir í Hoydølum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. februar 2021

Fýra 1. flokkar í Skúlanum á Fløtum - skúlin er bygdur til tríggjar flokkar

Øll sum eru skrivað inn til 1. flokk í Skúlanum á Fløtum sleppa at ganga har í summar, men nýggjar leiðreglur skulu gerast sum í størri mun leggja dent á bústað tætt við skúlan

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Býráðið í Tórshavnar kommunu hevur avgjørt, at fýra 1. flokkar verða í Skúlanum á Fløtum skúlaárið 2021/22. Hetta merkir, at øll børn, sum eru skrivað inn til 1. flokk at byrja í summar, sleppa í Skúlan á Fløtum at ganga.

Á býráðsfundinum hóskvøldið samtykti býráðið eisini at endurskoða leiðreglurnar fyri næmingaupptøku í kommunalu fólkaskúlunum í Tórshavnar kommunu. Nýggju leiðreglurnar leggja upp til, at skúlaárið 2022/23 verða tríggir flokkar í 1. flokki, so sum skúlin er ætlaður til. 

Frítt skúlaval hevur verið í Tórshavnar kommunu síðani aldaskiftið. Tá ið fleiri næmingar hava verið skrivaðir inn til 1. flokk, enn pláss er fyri í viðkomandi skúla, hevur upptøkan tikið støði í, um barnið hevur gingið í forskúla, um tað hevur systkin í skúlanum, um tað býr nærhendis skúlan og møgulig onnur serlig viðurskifti.

Í sambandi við innskrivingina til 1. flokk til skúlaárið 2021/22 gjørdist greitt, at óvanliga nógv ynsktu at skriva børn inn í Skúlan á Fløtum.

Bæði børn, sum búgva í vesturbýnum, men eisini børn aðrastaðni í kommununi, hava ynskt at koma í 1. flokk í Skúlanum á Fløtum. Skúlin er ætlaður at hava tríggjar flokkar frá forskúla til 7. flokk og fimm flokkar í 8. og 9. flokki.

Ein avbjóðing í sambandi við innskrivingina í ár er, at fleiri børn, sum búgva nærri miðbýnum ella í eysturbýnum, velja Skúlan á Fløtum heldur enn Sankta Frans skúla ella Eysturskúlan, sum eru tættari við bústaðin.

Ætlanin er, at nýggju leiðreglurnar í størri mun leggja dent á bústað tætt við skúlan, og at hetta eisini verður galdandi fyri pláss í forskúla.

Væntandi kemur uppskot til nýggjar leiðreglur til viðgerðar í trivnaðarnevnd býráðsins í mars 2021. Síðani fara leiðreglurnar til hoyringar hjá skúlunum og skúlastýrunum.

Ætlanin krevur góðkenning frá Uttanríkis- og mentamálaráðnum sum eitt avmarkað undantak í mun til galdandi skúlabygna. Umsitingin arbeiðir saman við leiðsluni við at finna loysnir, hvussu hetta kann skipast á ein hóskandi hátt.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. februar 2021

Lata Havnará upp frá sparikassanum oman á Vaglið

Lokið skal takast av ánni – fyri at betra um trivnaðin í miðbýnum

(Modelmynd: torshavn.fo)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Nú umleið seksti ár eftir at lok varð lagt oman á Havnará oman móti Vaglinum, er nú ætlanin at lata ánna uppaftur.

Tórshavnar kommuna skrivar á heimasíðu síni í dag, at nú verður arbeitt við ætlanini um at lata ánna uppaftur, sum liður í ætlanini at betra um trivnaðin í býnum.

- At lata Havnará upp aftur er eitt beinleiðis átak fyri at geva býnum enn eitt býarrúm, hvørs líki annars ikki finst í miðbýnum longur, skrivar torshavn.fo.

Havnará varð lokað á leiðini frá Ebenezer fram við Tinghúsinum og oman á Vaglið fyri umleið 60 árum síðan. Upprunaliga gekk Havnará frá Villingadali, oman í Gundadal, víðari oman gjøgnum plantasjuna, framvið Sjónleikarhúsinum og oman gjøgnum miðbýin oman á Kongabrúnna.

Hóast áin neyvan nakrantíð verður latin uppaftur, verður tað nú mett ráðiligt at lata hana upp aftur frá grótbygninginum hjá núverandi Betri Banka og oman á Vaglið.

Málið varð viðgjørt á býráðsfundi hóskvøldið, har stórur meiriluti tók undir við at seta eina millión krónur av til endamálið. Pengarnir skulu brúkast til at lýsa verkætlanina og gera neyðugar kanningar, eins og umsitingin fær heimild at bjóða partar av verkætlanini út.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. februar 2021

Einmælt samtykt at fara undir útbygging av vælveruøkinum

Klaksvíkar býráð hevur játtað meira pening so arbeiðið at gera vælveruøkið í svimjihøllini kann gerast betri

(Mynd: Klaksvíkar Svimjihøll)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Vælveruøkið í svimjihøllini í Klaksvík sum lat upp á heysti 2018 verður nú útbygt nakað. Talan er millum annað um økið uttanfyri, sum verður gjørt betri við einum útisauna.

Tilboð eru heintað inn frá veitarum til arbeiðið, sum starvsfólk á ítróttardeplinum í Klaksvík eisini verða partur av, og kostnaðurin er góðar 1,6 milliónir krónur.

Ein millión er longu sett av á verandi fíggjarætlan. Góðar 300.000 krónur verða fíggjaðar umvegis raksturin av svimjihøllini, og tær 250.000 sum resta í, hevur Klaksvíkar býráð einmælt samtykt at flyta frá verkætlanini “spæliland” til “vælveruøki”.

Fyrrverandi forkvinnan í mentanarnevndini, Signhild V. Johannesen og fyrrverandi borgarstjórin, Jógvan Skorheim, fegnaðust um málið á býráðsfundinum í gjárkvøldið.

- Tað hevur allatíðina ligið í kortinum, at hetta skuldi mennast víðari. Og vitandi um, at inntøkurnar frá vælveruni vóru góðar, so hevði man tosað um, at svimjihøllin kundi fíggja útbyggingina sjálv, men orsakað av korona í 2020 steðgaðu inntøkurnar, og tí valdi man at seta pengar av í ár, segði Signhild Vilhelmsdóttir Johannesen, sum var forkvinna í mentanarnevndini í seinastu setu.

- Umsetningurin hjá svimjihøllini er vaksin markant síðani vælveruøkið lat upp. Tað er øgiliga spennandi, tí kanska vit einaferð koma har til at svimjihøllin kann hvíla í sær sjálvum, segði fyrrverandi borgarstjórin, Jógvan Skorheim, á býráðsfundinum í gjárkvøldið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. februar 2021

30 íbúðir byggjast á Argjum

Fimm bygningar í tveimum hæddum og tilsamans 30 íbúðum verða bygdir á Lambatrøðni. Býráðið samtykti nýggja byggisamtykt fyri økið hósdagin

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ætlanin hevur leingi verið at byggja íbúðir á Lambatrøðni á Argjum, og hósdagin samtykti býráðið í Tórshavnar kommunu at broyta byggisamtyktina á Lambatrøð, og loyva umsøkjara at gera íbúðir á staðnum.

Málið var fyrstu ferð fyri í 2019, men ein meiriluti í byggi- og býarskipanarnevndini tá ynskti at varðveita dámin á økinum sum sethúsaøki, og samtykti tí ikki at ganga umsóknini á møti. Nú nýggjur meiriluti er í býráðnum er málið á skránni aftur, og tað var á býráðsfundi í gjár varð samtykt at broyta byggisamtyktina, so íbúðir kunnu byggjast.

Tekniski stjórin og býararkitekturin mæltu til at góðkenna eitt uppskot til nýggja serstaka byggisamtykt fyri økið.

Talan er um fimm bygningar í tveimum hæddum við tilsamans 30 íbúðum, 20 íbúðir á 72 fermetrar og 10 á 90 fermetrar. Bilskýli, parkeringsøki, reinsiverk og fríøki eru eisini á trøðni.

Lambatrøðin liggur í A1 øki í almennu byggisamtyktini fyri Tórshavnar kommunu, og sambært ásetingunum kunnu íbúðir loyvast, um serstøk byggisamtykt verður gjørd fyri økið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. februar 2021

Byggja seks íbúðir á Byrgi

Sjóvar kommuna boðar frá, at íbúðirnar vera úr umleið 90 til umleið 140 fermetrar við møguleika fyri trimum ella fýra kømurum, og afturat teimum vera bilskýli og hjallur

Mynd: Sjóvar kommuna

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í næstum verður farið undir at byggja seks ljósar, nútímans og umhvørvisvinarligar íbúðir á Byrgi á Strondum.

Íbúðirnar vera úr umleið 90 fermetrar til umleið 140 fermetrar við møguleika fyri ávíkavist trimum ella fýra kømurum. Afturat íbúðunum vera eisini bilskýli og hjallur.

Tað er SNA, sum stendur fyri at prosjektera og byggja íbúðirnar, og felagið hevur gjørt sær stóran ómak at hugsa umhvørvisvinaligt, burðardygt og framtíðartryggjað, skrivar Sjóvar kommuna.

(Mynd: Sjóvar kommuna)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. februar 2021

Eysturoyartunnilin tillagar prísirnar fyri vørubilar

Tað skal ikki vera neyðugt at umskráseta bilin hjá sær. Nú er bíligari at koyra gjøgnum Eysturoyartunnilin við vørubili. Enn bíligari verður aftaná arbeiðstíð í vikuskiftinum

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Fyrsta prísbroytingin í Eysturoyartunlinum er gjørd. Nú verður bíligari hjá fólki við vørubili at koyra ígjøgnum tunnilin.

Áður kostaði tað 300 krónur at koyra ígjøgnum tunnilin millum Eysturoy og Streymoy við vørubili sum vigaði minni enn 3500 kilo. Prísurin er nú minkaður í eina helvt, og kostar 150 krónur við haldi.

Var tað ikki nokk, so lækka prísirnir eisini aftaná arbeiðstíð. Frá klokkan 16.15 seinnapart og 07.45 á morgni, er prísurin fyri vørubilar sum viga minni enn 3500 kilo, 75 krónur. Hetta er eisini galdandi um vikuskiftini.

Prísurin millum Strendur og Rókina er eisini minkaður nakað fyri teir stóru vørubilarnar. Prísurin her fer niður á 50 krónur í arbeiðstíð og 25 krónur aftaná arbeiðstíð og um vikuskiftini.

Klokkutíðin er galdandi í rundkoyringini verður sagt.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. februar 2021

Leikurin um rækjuna úr Maxim verður frumframførdur í kvøld

Nýstovnaður leikbólkur stendur fyri uppsetingini saman við Sjónleikarhúsinum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Leygarkvøldið hevur farsan um “Gentuna úr Maxim” frumframførslu í Sjónleikarhúsinum í Havn.

Ikki færri enn 20 leikarar – áhugaleikarar í øllum aldri – eru við í leikinum, sum upprunaliga varð skrivaður av Georges Feydaeu í 1899. Tað er ein nýstovnaður áhugaleikbólkur, kallaður Brestir, sum setir leikin upp í samstarvi við Sjónleikarhúsið.

Farsan, ella skemtileikurin, er um eina sangarinnu, í leikinum nevnd Rækjan, sum skapar ruðulleika í lívinum hjá einum hábærsligum lækna í Paris. Tey, sum spæla høvuðsleiklutirnar í leikinum eru Magnus Reinert Gásadal, Magni Joensen, Bjørk Tórgarð, Rannvá Álaberg og Rógvi B. Dam.

Áskoðararnir koma ikki at sita í vanligum stólarøðum, men við smá borð. Tí telur hvørt atgongumerki fyri tvey pláss, hetta fyri at tryggja frástøðuna til næsta atgongumerkið, sum eisini telur tvey pláss. Longu nú er næstan útselt til allar sýningarnar, sum fyribils eru settar til sølu.

Í steðginum verður møguleiki at fáa okkurt forfrískandi frá einum tænara, heldur enn at fara út í gongina at standa í bíðirøð.

Leikararnir, sum allir fyrr hava roynt at staði á palli, hava vant saman seinastu sjey vikurnar. Pallurin er settur upp, sum eitt heim í Paris síðst í 1800-talinum, og gevur hetta áskoðaranum eina kenslu av at fara aftur í tíðina.

Pallsniðgevi er Sasho Bjartsson og sett pallin upp hava Rúni Wolfang Højgaard og Sasho Bjartsson.

Búnarnir geva eisini áskoðarunum eina kenslu av, at tú ikki longur ert í ár 2021, men heldur ert til eina sýning í tíðini, tá Feydeau livdi. Búnunum hevur Rannvá Álaberg staðið fyri saman við einum toymi av seymikonum, sum eisini verða at síggja á pallinum. Magnus Reinert Gásadal hevur teknað plakatina til leikin.

Upprunaliga plakatin fyri sjónleikinum (Mynd: wikipedia)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. februar 2021

Lív Maria Róadóttir Jæger í uppskoti til Bókmentavirðisløn Norðurlandaráðsins 

Pápi hennara var hin seinasti føroyingurin, ið fekk henda heiður – tað var í 1986

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Uppskotið frá føroysku tilnevningarnevndini at vinna Bókmentavirðisløn Norðurlandaráðsins í ár er yrkingasavnið “Eg skrivi á vátt pappír” eftir Lív Mariu Róadóttur Jæger. Forlagið Eksil gav út í 2020.

Í grundgeving skrivar nevndin m.a, at yrkingarnar í bókini eru festar í viðurskifti millum menniskju og í sambond við tekstir hjá øðrum yrkjarum, høvundum og heimsspekingum. Í støðum eru yrkingarnar einfaldar og greiðar, næstan sum vóru tær neyvar greiningar av hugtøkum ella fyribrigdum í gerandisdegnum, og so brádliga verður málið sansaligt, ein eygleiðing verður tulkað ella eitt minni verður til eina mynd. Yrkjaraegið er barn, tannáringur, lesandi, vaksin, men sjónarhornið í yrkingunum er støðugt kannandi. 

Ávís viðurskifti og persónar ganga aftur, týdningarmest av øllum er ein omma, “saftiga reyðgul”, og barn hennara, sum druknar í eini á.

Tað er ikki lætt at skriva á vátt pappír. Vátt pappír ger mótstøðu. Tað sýgur skriftina í seg. Orðini loysast kanska upp og fara at líkjast øðrum orðum enn teimum, sum ætlanin var at skriva. Tann, sum upplivir, sansar, sær og hugsar í yrkingunum hjá Lív Mariu Róadóttur Jæger, skrivar á vátt pappír. At skriva og at skilja er eitt høvuðsevni í yrkingunum.

Seinast ein føroyingur vann Bókmentavirðisløn Norðurlandaráðsins var í 1986, tá Rói Patursson, pápi Lív Mariu, vann heiðurin fyri yrkingasavnið “Líkasum”. Einaferð fyrr hevur ein føroyingur fingið henda heiður. Tað var í 1965, tá William Heimesen fekk hann fyri skaldsøguna “Det gode håb”, skrivað á donskum, men tað árið var virðislønin givin tveimum rithøvundum, William Heinesen og Olof Lagercrantz úr Svøríki.

Hinir tilnevndu rithøvundarnir til Norðurlendsku bókmentavirðislønina eru:

Danmark: Asta Olivia Nordenhof fyri skaldsøguna “Penge på lommen, Scandinavian Star, Del 1” og Ursula Andkjær Olsen fyri yrkingasavnið “Mit smykkeskrin”.

Finnland: Pajtim Statovci fyri skaldsøguna “Bolla” og Heidi von Wright fyri “Autofiktiv dikt“

Grønland: Niviaq Korneliussen fyri skaldsøguna “Naasuliardarpi” (Blómudalurin).

Ísland: Andri Snær Magnason fyri skaldsøguna “Um tímann og vatnið” og Guðrún Eva Mínervudóttir fyri skaldsøguna “Aðferðir til að lifa af”

Noreg: Vigdis Hjorth fyri skaldsøguna “Er mor død” og Lars Amund Vaage fyri skaldsøguna “Det uferdige huset”

Samiska økið: Inga Ravna Eira fyri yrkingarnar “Gáhttára Iðit”

Svøríki: Johanna Lykke Holm fyri skaldsøguna “Strega” og Andrzej Tichý fyri stuttsøgusavnið “Renheten”.

Áland: Sebastian Johans fyri skaldsøguna “Broarna”

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. februar 2021

Stella Polaris: Støðið var sera høgt og serstakliga javnt

Tey, sum fóru avstað við fyrstu, aðru og triðju virðisløn leygardagin vóru ávikavíst Aksel Remmel, klaver, Helena Joensen, klaver, og Andrias Blaasvær, violin

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Leygardagin var seinasti kappingardagur í ársins útgávu av Stella Polaris-kappingini fyri ungar klassiskar tónleikarar. Kappingin fór fram í Hátúni í Tórshavnar Musikkskúla.

Tilsamans luttóku 65 børn og ung úr øllum landinum. Hósdagin framførdu 29 luttakarar í aldursbólkinum til og við 13 ár, fríggjadagin framførdu 27 luttakarar í aldursbólkinum 14 til og við 18 ár, og leygardagin framførdu níggju tónleikarar.

Dómsnevndin í ár er sett saman av Heiðruni Petersen, Eyðuni á Lakjuni, Jógvani Zachariassen, Hans Peturi í Brekkunum og Pálli Sólstein, ið samstundis er formaður í nevndini.

Áðrenn Páll Sólstein kunngjørdi úrslitið av kappingini, segði hann, at støðið var sera høgt og serstakliga javnt, eins og tað var í yngru bólkunum hósdagin og fríggjadagin.

Hann segði eisini, at støðið á ungu tónleikarunum í Føroyum hevur verið fyri stórari menning síðstu árini, bæði tónleikaliga eins og tekniskt. Hetta er fyrst og fremst einari vælvirkandi musikkskúlaskipan og dugnaligum tónleikalærarum at takka. Eisini vísti hann á týdningin av, at ungar spírar hava møguleika at kappast og mennast í einari kapping sum Stella Polaris.

Á seinasta kappingardegi í Stella Polaris 2021, var tað Aksel Remmel, ið spældi klaver, sum fór av stað við fyrstu virðisløn. Onnur virðisløn fór til Helenu Joensen, sum eisini spældi klaver. Triðja virðisløn fekk violinspælarin Andrias Blaasvær.

Vinnararnir av kappingini fyri tey 14-18 ára gomlu. Frá vinstru urguleikarin Ari Hammer Joensen, 3. virðisløn, saksofonleikarin Yngva S. Lamhauge, 1. virðisløn, og sangarin Sanna Bæk Hoydal, 2. virðisløn.

Yngsta aldursbólkin vunnu Ai Waagstein á klaveri, 1. virðisløn, Sólja Ellen Rye á violin, 2. virðisløn og triðja virðisløn var deild millum Biritu Lambaa Haraldsen á floytu og Martin Gaard Jakobsen á violin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. februar 2021

Øll kunnu atkvøða um Geytan

Níggjunda árið á rað skulu ársins bestu føroysku stuttfilmar kjósast. Virðislønahandanin fer fram í kvøld og verður sýnd beinleiðis í sjónvarpinum

Norðurlandahúsið verður karmur um Geytan - eingir áskoðarar verða til staðar men til ber at fylgja við í Kringvarpinum

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Aftur í ár leggur Norðurlandahúsið hús til Geytan, og hesaferð fáa nógv fleiri høvi til at fylgja við, tá besti føroyski stuttfilmur verður kosin, tí filmsvirðislønahandanin leygarkvøldið 27. februar verður sýnd beinleiðis í sjónvarpinum. 

Sum vant verða tvær virðislønir latnar: Geytin á 35.000 krónur, ið Runavíkar Kommuna letur og Áskoðaravirðislønin á 25.000 krónur, ið Tórshavnar Kommuna letur. 

Atkvøðugreiðslan um áskoðaravirðislønina fer fram í sendingini umvegis Sona-appina so til ber hjá øllum hyggjarum at atkvøða fyri sínum yndisfilmi. 

Teir 9 filmarnir, ið dómsnevndin hevur valt, eru: 
PERLAN – Terji Mohr 
SKÚLA SCAM - 5. PARTUR - Tóki Jansson 
MÓÐIR / KATA - Heiðrik á Heygum 
SPILLARIN - Dina Fríða Poulsen 
HANDANLAND - Barbara Lervig 
KARLO AND LUDDI - Rói Davidsen 
STORYMUSIC - Kristian Troldborg Sønderby / Franklin Symphor Henriksen 
KAVAKRÍGGJ - Leann á Kósini 
KALL – Nóllywood 

Hvør einstakur limur í dómsnevndini er umboðaður av einum filmsyrkisligum felagi ella stovni. 

Nýggja dómsnevndin er: 
Rannvá Jónsdóttir (Filmsfelagið) 
Hans Petur Hansen (Kringvarp Føroya) 
Sakaris Stóra (Føroyskt Filmsfólk) 
Tina Wagner (Filmshúsið) 
Pætur M. Dahl (Klippfisk) 

Altjóða limur í dómsnevndini: Kari Moen Kristiansen (Det Norske Filminstitut) 

19 filmar vórðu meldaðir til Geytan í ár. Eitt breitt úrval av filmsgreinum: heimildarfilmar, skemtifilmar, surrealistiskir spenningsfilmar, barnafilmar, tónleikafilmar og animatiónsfilmar. 

Um filmarnar sigur dómsnevndin, at nógv nýggj andlit eru handan filmarnar í ár og fleiri av tilmeldaðu filmunum, eru gjørdir av smáum bólkum. Korona kann vera orsøkin, men tað er jaligt. 

Tiltakið er eitt samstarv millum Norðurlandahúsið og Kringvarp Føroya. Finnur Koba verður vertur. Sendingin leygarkvøldið byrjar kl. 19.30.  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. februar 2021

FMA 2021 verður 6. mars: Hesi eru tilnevnd

Virðisløn til Ársins bólk ella einstakling í popp/rokk-flokkinum og ársins bólk ella kór í opnum flokki verður ikki latin í ár, av tí at umstøðurnar at spæla alment hava verið avmarkaðar seinasta árið

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Nú er greitt, hvørji eru tilnevnd til FMA 2021, sum verður á skránni um smáar tvær vikur.

FMA verður í sjónvarpinum 6. mars, og eins og í fjør verður tiltakið uttan áhoyrarar. Tónleikurin, sum verður framførdur, verður tikin upp áðrenn, boðar Kringvarpið frá.

Í ár verða 14 virðislønir latnar. Avgerð er nevniliga tikin um ikki at lata virðislønir til Ársins bólk ella einstakling í Popp/rokk-flokkinum og Ársins bólk ella kór í Opnum flokki. Hetta, tí umstøðurnar at spæla alment hava verið so avmarkaðar seinasta árið.

Áhoyraravirðislønin verður tó latin sum vant. Á Sona-appini ber til hjá øllum at atkvøða um Áhoyraravirðislønina. Tey, sum eru í uppskoti har, eru tey, sum frammanundan eru tilnevnd á FMA.

Niðanfyri sæst listin yvir tey tilnevndu.

POPP/ROKK FLOKKUR

Ársins kvinnuligi sangari:
Tamara
Jasmin
Eivør
Lea Kampmann
Brimheim

Ársins mannligi sangari:
Teitur
Bárður á Lakjuni
Heiðrik
Hallur Joensen
Jóan Jakku Guttesen

Ársins útgáva:
Modern Era - Teitur
Segl - Eivør
Stongum og Guttesen - Stongum og Guttesen
Einangran - Einangran
Kaj Klein & Bendar spónir - Síðsta kvøldmáltíðin

Ársins sangur:
Rumbuldós - Stongum og Guttesen
Exquisite Bliss - Brimheim
Kanska - Einangran
Clara - Teitur
Mín vakra, ljósa Lilja - Hallur

OPIN FLOKKUR

Ársins sangari ella einleikari:
Eli Tausen á Lava
Janus Rasmussen
Jákup Lützen

Ársins útgáva ella konsert:
Kata - 1902
Eli Tausen á Lava - Impressions
Nýggjárskonsertin við Føroya Symfoniorkestri

Ársins kompositión:
Bei hjá Konsørn eftir Jan Rúna Poulsen og Mathias Kapnas
Siriusly hjá Ensemble Sirius eftir Atla K. Petersen
Viola Sonata no. 1 hjá Jákup Lützen eftir Sunleif Rasmussen

ÁRSINS NÝGGJA NAVN
Einangran
Dania O. Tausen
Land of Maybe
Raske Drenge
Æðrasoppar
Brimheim
Páll Brim
Leiðland
Gø
Konsørn
Jón Eliasen
Kóboykex

ÁRSINS VIDEOLAG
Higher hjá Leu Kampmann eftir Heiðrik á Heygum
Eitt sunnukvøld hjá Kóboykex eftir Heiðrik á Heygum
Sleep on it hjá Eivør eftir Einar Egils & Elias K. Hansen
Only love hjá Eivør eftir Anna Maggý
Breathe hjá Sakaris eftir Tom Hannay

ÁRSINS FRAMLEIÐARI
Tey, sum eru í uppskoti sum Ársins framleiðari 2021 á FMA, eru fólk við drúgvum royndum. Talan er um trý framleiðaratoymi, sum eru tilnevnd á FMA.

Eivør og Tróndur Bogason fyri útgávuna Segl
Kim Hansen og Terji Rasmussen fyri útgávuna Stongum og Guttesen
Høgni Lisberg og James Thomas fyri Within a man

Í fjør gjørdist Janus Rasmussen Ársins framleiðari og árið fyri tað fekk Theodor Kapnas heiðurin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. februar 2021

Annika Christensen lokið ph.d. um kvæði í føroyskari samtíð

Ritgerðin hjá Anniku, ið kallast “‘Kvæði í føroyskari samtíð’ Exploring Ballads as Popular Culture and Heritage in Contemporary Faroese Culture", kannar m.a., hvussu kvæðini hava tað í føroyska nútíðarsamfelagnum

Annika Christensen (Mynd: gransking.fo)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Á heysti í fjør varð ph.d.-ritgerð hjá Anniku Christensen endaliga góðkend við University of Leeds. Ritgerðin, ið kallast “‘Kvæði í føroyskari samtíð’ Exploring Ballads as Popular Culture and Heritage in Contemporary Faroese Culture", er nú tøk á netinum.

Í ritgerðini verður kannað, hvussu kvæðini hava tað í føroyska nútíðarsamfelagnum. Serliga er tað í tónleiki, undirvísing og ferðavinnuni, at kvæðini hava havt ein áhugaverdan leiklut. Eisini verður hugt at, hvussu dansifeløgini halda fram at verja kvæðini og føroyska dansin sum livandi mentan, samstundis sum tey skulu fyrihalda seg til samfelagsligar og politiskar avbjóðingar.

Ritgerðin vísur eisini á, hvussu hendan serstaka mentanin verður varðveitt, endurnýggjað og arbeidd við í føroyska nútíðarsamfelagnum. Hetta arbeiðið ger seg galdandi bæði á tí almenna og politiska økinum, og tí samfelagsliga. Ritgerðin tekur upprunastøði í at samanseta tað søguliga í føroysku kvæðamentanini við samrøður og kvalitativa gransking og analysu.

Niðurstøðan í ritgerðini er, at tað krevur eitt áhaldandi arbeiði at tryggja, at kvæðini framhaldandi vera ein partur av livandi mentan í Føroyum, bæði við almennari fígging, gransking og undirvísing.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. februar 2021

Víkingabarr latin upp í Hovi

Dagført: Mjøður er á skránni í Hovgríms barr. Hóast ódnarveður var, vitjaðu nógv fólk tá barrin lat upp á fyrsta sinni farna leygarkvøld

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Síðsta vikuskiftið fingu suðringar enn eitt tilboð, tá tað ræður um at hugna sær um kvøldarnar.

Hov er gomul víkingabygd, og arvurin frá víkingunum verður hildin í hevd í lítlu bygdini við ymsum tiltøkum. Eitt nú eru ætlanir um at smíða eitt víkingaskip og síðsta vikuskiftið í mai verður ein Víkingafestivalur, har Týr, Hamradun, Asyllex og Swangah eru millum tónleikaligu tilboðini.

Nú er eisini ein víkingabarr latin upp. Farna vikuskiftið lag Hovgríms barr upp. Uppkallað eftir Hovgrími, sum hevði høvdingasæti í Hovi í síni tíð.

Umframt vanligar drykkivørur, ið eru at fáa í dagsins skeinkistøðum, bjóðar Hovgríms barr mjøð, skonktan í lambs- ella veðrahorni. Á matarskránni er plattur við føroyskum mati, tvøsti, turrum fiski og spiki.

Hovgríms barr heldur til í gamla fiskahúsinum við fiskastykkið úti við lendingina, sama bygningi sum Savnið á Mýri heldur til.

Just Johannesen, sum rekur barrina, sigur við Portalin, at tey hava leigað seg inn í húsið, tó ikki tann partin av miðhæddini, sum bygdasavnið heldur til. Í kjallaranum eru vesir og aðrir hentleikar, í miðjuni er sjálv barrin við servering og á loftinum er eitt størri uppihaldshøli, har møguleiki er at hava tónleikaframførslur.

Barri hevði opið fyrstu ferð síðsta leygarkvøld, og hóast veðrið var ógvuliga vánaligt, so høvdu nógv fólk leitað sær til Hovs at royna nýggja tilboðið, sigur Just Johannesen.

Hovgríms Barr heldur til í sama bygningi sum bygdasavnið á Mýri, beint við fiskastykkið í Hovi (Mynd: Google)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. februar 2021

Koks flytir inn í japanska tornið í Tivoli

Føroyska Michelin-matstovan ger støkkupp í gamla danska stuttleikagarðinum í summar

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Føroyska matstovan, Koks, fer í summar at hava hava eina satellit-deild í gamla danska stuttleikagarðinum Tivoli mitt í Keypmannahavn.

Berlingske Tidende skrivar í dag, at tvær Michelin matstovur verða “gestir” í Tivoli í summar. Tivoli letur væntandi upp aftur beint fyri páskir.

Talan er um Restaurant AOC og so Koks, sum lata upp eftir pop up-prinsippinum í summar. Tá Koks undir fyrstu koronabylgju læt upp sum pop-up í Fútastovu undir navninum Roks, innførdu tey sjálvi heitið støkkupp ístaðin fyri pop-up.

Restaurant AOC og Koks fara at matgerða og borðreiða í gamla japanska torninum í Tivoli, skrivar Berlingske. Ikki samstundis, men seks vikur hvør í tíðarskeiðinum frá 1. juni til síðst í august. Koks hevur fingið tillutað seinna tíðarskeiðið.

Talan verður ikki um, at Koks skal bjóða tað sama, sum tey gera á matstovuni frammi við Gjónna. Men tað verður eitt úrval at tí mati, sum matstovan gera til dagligt. Um dagin verður møguleiki at keypa sær eina “óformella máltíð”, meðan tað um kvøldið verður eitt sindur meira formelt, sigur stjórin á matstovuni Nimb í Tivoli fyri Berlingske Tidende. Tað er hann, ið hevur fingið í lag samstarvið við Michelin-matstovurnar.

Endamálið við tiltakinum er at hækka støðið á mattilboðunum í Tivoli, har tað frammanundan eru 23 matstovur, 14 støð við skundmati, fimm barrir og tvær kafé’ir. 

Koks hevur fyrr havt støkkupp í danska høvuðsstaðnum. Tað var á vári 2016, tá Koks leigaði seg inn í matstovuna Den Vandrette í Havnegade nærhendis Nyhavn í nakrar vikur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. februar 2021

Vælumtókt at brodera og virka til føroysku klæðini

Á Tórshavnar Kvøldskúla merkja tey, at áhugin er stórur og vaksandi

Mynd: Tórshavnar kommuna

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Áhugin fyri føroysku klæðunum er stórur og vaksandi. Tað merkja tey, sum undirvísa í ymsum handarbeiði á Tórshavnar Kvøldskúla.

Eitt nú er tað áhugin fyri at læra at brodera og á ymsan kreativan hátt at virka til føroysku klæðini, sum er sera stórur, sigur Eydna Dalsgaard, sum í nógv ár hevur undirvíst í handarbeiði á kvøldskúlanum.

Talan er um føroysk klæði til bæði kvinnur og menn.

- Tað verður næstan ikki gjørt annað. Serliga vælumtókt er tað at evna vestar, stykki og turrikløð til føroysku klæðini. Og virka hosubond, sigur hon sambært heimasíðuni hjá Tórshavnar kommunu.

Tað er breiður, fólksligur áhugi og eftirspurningur eftir skeiðum í handarbeiði. Men hví áhugin fyri føroysku klæðunum er so stórur júst nú, veit Eydna Dalsgaard ikki. Helst er tað rákið í tíðini, sigur hon.

- Føroysku klæðini eru modernað og uppi í tíðini. Tað er móti. Tað sæst t.d, tá ið skúlar eru lidnir og studentar fáa prógv. Tað er reglan heldur enn undantakið at vera í føroyskum klæðum, sigur Eydna Dalsgaard.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. februar 2021

39 prosent av seldu Toyota-bilunum í 2020 vóru hybrid

Hetta er eitt tal, sum verður enn hægri, nú løgtingið hevur samtykt at hybridbilar fáa avgjaldslætta, sigur Reyni Service

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Hóast alheims sølutølini fyri bilar fullu nakað í korona-rakta 2020, so hevur Toyota ongan tíð áður selt so nógvar bilar við Hybrid-tøkni. 

Tað skrivar Reyni Service, sum umboðar Toyota, á heimasíðu sínari.

Heilt neyvt sendi Toyota 1.959.570 nýggjar Hybrid-bilar á marknaðin í 2020, og tað er ein vøkstur upp á 2 prosent sammett við 2019, sigur bilasølan.

Samanlagt hevur Toyota nú selt fleiri enn 17 milliónir hybrid-bilar. Tað hevur viðført eina minking upp á 120.000.000 tons av koltvísúrni, sammett við støðuna, sum hevði verið, um hesir bilar vórðu riknir við vanligum bensin- ella diesel-motorum, verður sagt.

Í Evropa vóru nærum tveir triðingar av nýggjum Toyota-bilum í 2020 seldir við hybrid-tøkni. Heima í Føroyum var hybrid-parturin góð 39 prosent. Eitt tal, sum væntandi verður enn hægri, nú umhvørvisatlit hava fingið størri vekt, tá skrásetingargjøld av motorakførum verða roknað, sigur Reyni Service.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. februar 2021

Bretar umhugsa føroyska loysn undir Isle of Man

Ætlanir eru um at byggja ella bora fast samband millum Ongland og Írland

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Við Eysturoyartunnlinum og rundkoyringini undir Saltnesgrynnuni umhugsar Bretland nú at gera ein tunnil undir Írlandshav millum Írland og Ongland og við eini rundkoyring miðskeiðis, so koyrandi verður upp á Manoy – Isle of Man.

Tað er enska sunnudagsblaðið Express.co.uk, sum sunnudagin skrivaði, at hetta hevur verið umrøtt á einum fundi har møguleikarnir fyri einum føstum sambandi til Írlands var til viðgerðar. Eisini aðrir møguleikar vórðu tiknir fram á fundinum, eitt nú at gera fasta sambandið til Skotlands ella Wales.

Alister Jack, sum er ráðharri fyri Skotland í konservativu bretsku stjórnini hjá Boris Johnson, sigur við Espress.co.uk, at fleiri ymisk uppskot vóru frammi á umrødda fundinum, og at fleiri teirra høvdu verið til stórt gagn fyri bretska búskapin. Hann sigur eisini, at honum dámar væl loysnina við einum tunli undir Írlandshavi.

Á fundinum greiddi eitt embætisfólk frá føroysku loysnini við eini rundkoyring – rundabout, sum tað verður kallað har – undir havbotninum.

Og viðkomandi skal hava sagt við Express.co.uk:

- Um Føroyar hava slíkar loysnir, so kunnu vit eisini.

Men samferðsluráðharrin í skotsku stjórnini, Michael Matheson úr SNP, hevur kallað ætlanina fyri eina ‘fáfongdar-ætlan’, sum ongantíð gerst veruleiki.

Hetta tí at Boris Johnson, forsætisráðharri, skal hava talað fyri møguleikanum at byggja eina brúgv um Írlandshav.

Ætlaða brúgvaføringin er úr Portpatrick, beint norðan fyri Isle of Man, og yvir til Norðurírland, har fergurnar nú sigla. Ein brúgv nakað norðari, frá Kintyre hálvoynni yvir til útnyðringshornið á írsku oynni, hevur eisini verið nevnd.

Norðara loysnin hevði verið styttri, men flutningsmøguleikarnir eru ikki eins góðir og frá Portpatrick, har ferjuhavnin til Írlands nú er. Her er 20 miles, svarandi til góðar 32 kilometrar, yvir til írska fastlandið.

Ivi er sáddur um tað tekniskt letur seg gera at byggja eina brúgv úr Portpatrick til Írlands, av tí at her er ein upp til 300 metra djúp renna, Beaufort Dyke, sum varð brúkt sum køstur fyri krígsburturkast eftir annan heimsbardaga.

Arbeiðsbólkurin undir leiðslu av Sir Peter Hendy, sum arbeiðir við fasta sambandinum, verður væntandi klárur at leggja sína frágreiðing alment fram einaferð næsta summar, skrivar Express.co.uk. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. februar 2021

Lata heilt spakuliga upp í Danmark

Handlar á stødd undir 5000 fermetrar kunnu lata upp við avmarkingum, ítróttur og mentan uttandura kann fara fram við krav um kanning og tal av fólki, og skúlar í fáum økjum lata upp aftur. Um smittutrýstið ikki verður størri letur meira upp miðskeiðis í mars

Magnus Heunicke vísur á týdningin við at vera varin. Nakrar avmarkingar verða broyttar 1. mars, og um smittutrýstið er á "rætta støðinum" verður latið upp fyri meira seinni í mars

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Á einum sonevndum "doorstep-tíðindafundi" mikudagin løgdu donsku ráðharrarnir Magnus Heunicke, Nick Hækkerup og Pernille Rosenkrantz-Theil fram ymist viðvíkjandi upplating í danska samfelagnum. Fyrstu stigini verða tikin 1. mars, men tey eru smá.

Í høvuðsheitinum kunnu framvegis bert fimm fólk savnast. Frisørar, biografar, venjingarmiðstøðir, handilsmiðstøðir og ikki heilt neyðugu viðgerðarstovnar skulu hava latið aftur.

Tey, sum eru á hægri undirvísingarstøði enn í 4. flokki, kunnu bert hava undirvísing á alnótini. Matstøð, fyriuttan takeway, og skeinkistøð kunnu ikki hava virksemi koyrandi, og eingin innanduraítróttur, sum ikki er á yrkisstøði, kann vera. Tað er heldur ikki møguligt, at hava mentanartiltøk innandura.

Tað verður tó møguligt hjá mentanarstovnum frá 1. mars at hava virksemi uttandura - tó við kravið um negativa koronukanning. Til ber nú tildømis eisini at spæla fótbólt, ið ikki er á yrkisstøði. Heilsumálaráðharrin segði, at til ber hjá í mesta lagi 25 fólkum at savnast í slíkum førum. Heunicke hevði eisini góð tíðindi til handlar, sum eru upp til 5.000 fermetrar og sum ikki eru í handilsmiðstøðum. Teir kunnu lata upp í avmarka mát. Teir handlar ið eru yvir 5.000 fermetrar, og harvið savna fleiri fólk, kunnu hava opið eftir bílegging.

Mongu avmarkingarnar eru longdar til 5. apríl í fyrstu syftu - tað vil siga til beint eftir páskir. Tað er tó ikki galdandi fyri Bornholm, ið hevur heilt lág smittutal. Har kann tað mesta byrja aftur - tó við til tilmæli og ávísum krøvum um kanning. Í Vestur- og Norðurjútlandi ber eisini til hjá teimum flestu skúlanæmingum at møta upp aftur rímiliga regluliga. Her fylgir tó krav um kanning við.

Undirvísingarmálaráðharrin, Pernille Rosenkrantz-Theil, vísti á, at so um smittustøðan í øðrum pørtum av landinum er hóskandi, so verður eisini farið aftur í skúla har 15. mars. Tað verður væntað, at teir seinastu landspartarnar kunu lata skúlarnir upp aftur 6. apríl. Yvirlit yvir upplating og avmarkingar sæst á TV2.dk.

Tað avhongur tó av, at smittutrýstið ikki gerst ov stórt, í mun til hvat Statens Serum Institut og aðrir serfrøðingar meta er ráðiligt. Hetta legði Magnus Heunicke dent á, og tað er tað, sum hann og onnur í stjórnini hava víst á í seinastuni er sentralt. Ætlanin er ikki at seta ov nógv uppá spæl í mun til vandan fyri øktum smittutrýsti, og Mette Frederiksen, ið fer at hava tíðindafund klokkan fýra føroyska tíð, hevur sagt, at tað er júst ein vandi við at lata samfelagið meira upp nú, tó at millum annað várið kann hjálpa.

Hetta eru politikkarar úr bláa blokkinum als ikki samdir í. Jakob Elleman-Jensen, formaður í Vinstra, og aðrir vísa á, at tær mongu avmarkingar hava verið ov leingi og tær eru vandamiklar fyri fólkaheilsu og annað, og at fyritøkur í hópatali eru í stórum vanda fyri at bløða út. SF, De Radikale og Enhedslisten gjørdust í gjárkvøldið samd við stjórnina um ætlanina fyri at lata meira upp frá 1. mars. Flokkarnir í bláa blokkinum vóru ógvuliga ónøgdir við samráðingarnar og ynsktu ikki at verða við.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. februar 2021

Lutfalsliga flest deyð í Belgia

Evropeisk lond liggja á teimum ovastu seks plássunum á listanum fyri flest deyð av korona í mun til íbúgvaratalið

Belgia er harðast rakt av øllum londum. Í seinastu eru studentar farin út at mótmælt avmarkingunum (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Hóast USA, Brasil, Meksiko og India – fýra av heimsins mest fólkaríkastu londum – hava staðfest flest deyð við covid-19, so er tað lond í Evropa, sum eru harðast rakt, tá listin verður gjørdur upp í mun til íbúgvaratal.

Herundir er talið av deyðum pr. 100.000 íbúgvar. Í klombrum sæst samlaða íbúgvaratalið, milliónir, í landinum. Bert londi við meira enn einari millión íbúgvum eru við á listanum:

1) Belgia (11,5): 190.

2) Slovenia (2,1): 181.

3) Tjekkia (10,7): 180.

4) Stórabretland (66,8): 180.

5) Italia (60,3): 158.

6) Portugal (10,3): 155.

7) USA (328): 152.

8) Bosnia-Hersegovina (3,3): 151.

9) Norðurmakedonia (2,1): 147.

10) Ungarn (9,8): 146.

Svøríki (10,3) liggur nummar 18 á listanum við 123 deyðum pr. 100.000 íbúgvar, Danmark (5,8) nummar 58 við 40, Finnland (5,5) nr. 79 við 13, Noreg (5,4) nr. 83 við 11.

Kelda: statista.com   

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. februar 2021

Kanning: Helmingurin av veljarunum fara at fylgja Trump í nýggjan flokk

Um fyrrverandi amerikanski forsetin fer frá republikanarunum og stovnar sín egna flokk, ætlar helmingurin av veljarum hansara framvegis at stuðla honum

Fyrrverandi amerikanski forsetin, Donald Trump (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Fyrrverandi amerikanski forsetin, Donald Trump kann helst vænta nógvan stuðul frá veljarunum, um hann fer frá republikanarunum og stovnar nýggjan flokk.

Tað vísir ein spurnarkanning, sum er gjørd av Suffolk University og miðlinum USA Today.

Túsund Trump veljarar, sum valdu hann á valinum í 2020, vórðu spurdir, og 46 prosent av teimum søgdu, at teir fóru at venda republikanska flokkinum bakið og í staðin fylgja Trump yvir í nýggjan flokk.

Hetta prógvar, at veljarar hjá Trump, framvegis eru trúfastir, hóast álopið á Kongressina 6. januar og ríkisrættarmálið, sum fylgdi hareftir.

Trump varð eisini fríkendur í hesum seinna ríkisrættarmálinum móti honum, men sjey av republikansku senatorunum atkvøddu saman við demokratunum um at døma hann sekan.

Leiðarin fyri republikanska minnilutan í Senatinum, Mitch McConnell, segði aftaná, hóast hann ikki sjálvur hevði atkvøtt saman við demokratunum, at Trump í roynd og veru kundi ábyrgdast fyri ófriðin í Kongressini, sum byrjaði, eftir at hann hevði hildið røðu fyri stuðulsfólkum sínum. Tá helt Trump m.a. fast við, at valsvik varð framt í sambandi við forsetavalið, og segði hann seg ikki vilja góðtaka eitt tap.

Trump hevur síðani sagt, at McConnell er ein gamal livibreyðspolitikari, sum veljarar eiga at vraka, og fleiri av veljarum hansara tykjast at vera samdir í hesum.

Umleið helvtin av teimum, sum luttóku í kanningini hjá USA Today søgdu, at tey framvegis fara at stuðla Trump, hóast undirtøkan millum meira etableraðar republikanarar minkar.

Kanningin varð gjørd yvir fimm dagar, og óvissan er 3,1 prosent, skrivar Ritzau.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. februar 2021

Bretska kongshúsið: Harry og Meghan koma ikki aftur

– Øll harmast um avgerðina hjá Harry og Meghan, sum framvegis eru ein elskaður partur av familjuni, sigur bretska kongshúsið

Mynd: EPA

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Hertogin og hertogafrúan av Sussex, Harry og Meghan, hava nú gjørt greitt, at tey vera ikki aftur at síggja sum framtraðkandi limir av bretska kongshúsinum.

Hetta merkir, at tær skyldurnar, sum parið hevur havt, m.a. sum verjar hjá ymsum felagsskapum, og hjá herinum, nú skulu býtast millum restina av familjulimunum.

Bretska kongshúsið ger í tíðindaskrivi greitt, at tað ikki er við gleði, at mann kemur við hesari fráboðanini, og at øll harmast um avgerðina hjá Harry og Meghan, sum framvegis eru ein elskaður partur av familjuni.

Áður varð annars boðað frá, at Harry og Meghan skuldu sleppa at royna nýggju umstøðurnar í 12 mánaðir. Tað var í fjør, at tey boðaðu frá, at tey fóru at gevast, og nú er endaliga avgerðin tikin. Parið flutti síðani til Kanada, og nú búgva tey í Los Angeles í amerikanska statinum Kalifornia.

Sambært BBC hevur Harry prinsur umrøtt støðuna við restina av familjuni, og hann og omma hansara, Elizabeth drotning, eru vorðin samd um, at tað ikki ber til hjá teimum framvegis at taka sær av kongaligu skyldunum.

Harry, sum varð føddur sum prinsur, sleppur tó framvegis at varðveita hetta heitið.

Talsfólk hjá Harry og Meghan sigur, at hóast tey ikki longur hava ein formligan leiklut í teimum felagsskapunum, sum tey áður hava stuðlað sum partur av kongshúsinum, ætla tey framvegis at stuðla hesum.

Les eisini: Harry og Meghan skulu hava eitt barn afturat

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. februar 2021

Fyrsti tunnilin í Føroyum verður 100 ár í ár

Hann varð gjørdur til elverkið í Botni í 1921, og leiðir vatn úr Mittvatni oman í Ryskivatn

Portalurin (Mynd: Pól Sundskarð)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað verður nógv tosað um tunlar, men fyrsti tunnilin, sum var boraður ígjøgnum í Føroyum varð gjørdur fyri 100 árum síðani.

Hendan smogan er ikki stór, men leiðir vatn úr Mittvatni og oman í Ryskivatn.

Arbeiðið var gjørt frá 1919 til 1921, og tunnilin er 190 metrar langur.

Oman fyri Botn, Vági, síggjast Ryskivatn, Mittvatn og Vatnið í Tindalíð og oman fyri tey Borgarknappur (vm.) og Hvannafelli (hm.). Vm. Borgarknapp hómast longri burturi Nakkurin í Froðba og Laðanfelli. Millum Borgarknapp og Hvannafelli síggjast í bakgrundini Ennið, Kolheyggjurin og Hovstúgvan. Fremst í myndini er elverkið í Botni. Reyður rundingurin vísur har tunnilin er (Myndina er lánt frá Faroephoto.com)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. februar 2021

Satsaði alt og vann alt

Súsanna Niclasen úr Hvalba vann sær og manninum 550.000 krónur í Gekkinum fríggjakvøldið

(Skíggjamynd: Kvf.fo)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað er sjáldan tað hendir, men tað kemur fyri at tey, sum ringja inn í Gekkin við fullari plátu, leggja alla upphæddina í ein leyp heldur enn at deila hann í trý.

Men Súsanna Niclasen úr Hvalba, sum ringdi inn fyri mannin við fullari plátu fríggjakvøldið, valdi at leggja allar 550.000 krónurnar í bláa leypin.

Og rætt gjørdi hon. Í báðum fyrstu royndunum lendi hon á 10.000 krónum og 12.500 krónum, men í triðja snarinum eydnaðist.

Súsanna Niclasen lendi á bláa leypinum og vann 550.000 krónur, og tey gjørdust øll ovfarin.

- Eg veit ikki hvat eg skal siga. Eg kann bara siga túsund, túsund takk, segði ein takksom Súsanna Niclasen. Hetta var ikki so galið, legði hon afturat.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. februar 2021

Myndir: Norðlýsið flotað

Hósdagin varð seglskipið Norðlýsið flotað eftir at hava staðið á landi í næstan 400 dagar

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Arbeiðið at umvæla Norðlýsið er nú komið so mikið langt, at í dag var klárt at flota seglskipið. Norðlýsið hevur staðið í stóru høllini hjá Mest og hevur fingið eina veruliga yvirháling.

Nýggjur motorur, ein Volvo Penta er settur í skipið, aksil og skrúva er komin í og frammi í stevninum er eisini komin ein sterk bógskrúva, sum fer at gera tað munandi lættari at mannirera skipið.

Tað er ungi skipstimbrarin Guðmundur Sjúrðarson Norðbúð, sum hegnisliga hevur staðið fyri umfatandi timburarbeiðinum saman við góðum hjálparfólki.

Nú fara Nicolai Falck og aðrir undir sín part av arbeiðinum, sum er at gera skipið liðugt innan.

Les eisini: Skal vera eitt upplivingartilboð fyri bæði ferðafólk og føroyingar

Myndirnar herundir hevur Sverri Egholm tikið

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 25. februar 2021