Stórur munur á veljarakanningum

Tvær veljarakanningar verða almannakunngjørdar í dag

Veljarakanningarnar eru als ikki samdar um hvussu veljararnir fara at velja (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

At politiska landslagið í Føroyum er trupult at fáa skil á, verður prógvað í føroysku miðlunum í dag.

Tvær veljarakanningar vórðu almannakunngjørdar hósdagin. Gallup hevur gjørt eina, sum vp.fo ber, meðan Spyr.fo hevur gjørt eina, sum er at síggja á in.fo.

Og hóast tendensurin bendir á nakað tað sama, so er so stórur munur á teimum, at tær nærum peika í hvør sín rætning.

Kanningarnar eru samdar um, at samgongan missir valdið so dyggiliga, um løgtingsval var nú.

Spyr.fo gevur stóru andstøðuflokkunum, Javnaðarflokkinum og Tjóðveldi nógv størri framgongd, enn Gallup gevur. Sambært Spyr.fo fær Javnaðarflokkurin 31,0 prosent (10 tingsessir) og Tjóðveldi 21,1 prosent og 7 tignsessir , meðan Gallup gevur hesum flokkum ávikavist 28,5 og 19,0 prossent, og tað gevur ávikavist 10 og 6 tingsessir.

Stóru samgonguflokkarnir fáa nógv lakari undirtøku hjá Spyr.fo enn Gallup.

Sambært Spyr.fo fær Fólkaflokkurin 17,9 prosent og Sambandsflokkurin 14,2 – tað gevur 6 og 5 tingsessir. Hjá Gallup er øvugt. Har verður Sambandsflokkurin næststørstur við 21,0 prosentum og 7 tingsessum , meðan Fólkaflokkurin verður fjórstørstur við 18,4 prosentum og seks tingsessir.

Báðar kanningarnar eru samdar um, at Sjálvstýri ikki fær umboðan á tingi og at Miðflokkurin varðveitir síni tvey umboð á tingi.

Men Spyr.fo gevur Framsókn næstan tvífalt so stóra undirtøku, sum Gallup ger, og tí fær Framsókn trý umboð á tingi sambært Spyr.fo, meðan Gallup gevur Framsókn somu umboðan sum nú.

Kanningin hjá Gallup er gjørt í tíðarskeiðinum 10. til 16. mai, meðan Spyr-fo kanningin varð gjørd 17. mai.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. mai 2022

Prísurin fyri stór akfør lækka í Vága- og Norðoyatunlinum

Prísurin fyri akfør størri enn 3.500 kilo fer úr 100 krónum og niður í 50 krónur

(Mynd: Pól Sundskarð)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Nevndirnar í Pf. Vágatunlinum og Pf. Norðoyatunlinum hava avgjørt, at frá 1. juni verður prísurin fyri størri akfør yvir 3.500 kilo, lækkaðir úr 100 krónum og niður í 50 krónur.

Hetta er galdandi um ein hevur hald. Prísirnir fyri stakar túrar vera óbroyttir 300 krónur.

- Vit hava staðfest, at næstan 99 prosent av føroyskt skrásettu akførunum í hesum bólki hava hald. Flestu akfør sum gjalda 300 krónur eru útlendskir bussar, sigur tunnilsfelagið.

Kostnaðurin fyri akfør undir 3.500 kilo er framvegis hin sami, 20 krónur. Her er tó ein avsláttarskipan galdandi, so gjaldið ikki kann fara upp um 500 krónur fyri hvønn mánað.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. mai 2022

Fólkakirkjan missir undirtøku spakuliga

Hóast talið á limum øktist við 256 fólkum í fjør, minkaði limatalið hetta sama tíðarskeiðið úr 78,7 niður í 78,0 prosent

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Hóast limatalið í føroysku fólkakirkjuni er spakuliga vaksandi, so fækkast limirnir í mun til fólkatalið í landinum.

Hagstovan hevur í dag kunngjørt nýggjastu hagtølini fyri fólkakirkjuna, og hesi vísa, at tað á nýggjárinum vóru 41.857 limir í fólkakirkjuni. Tað eru 256 fólk fleiri enn eitt ár frammanundan.

Men lutfalslita limatalið er hetta sama tíðarskeiðið fallið við 0,6 stigum úr 78,6 til 78,0 prosent av samlaða fólkatalinum.

Í føroysku fólkakirkjuni eru 61 kirkjur og 26 prestar – sama, sum tey bæði árini frammanundan.

Lutfalsliga hevur fólkakirkjan flest limir í Norðstreymoyar eystara prestagjaldi har 90.0 prosent av fólkunum hoyra til fólkakirkjuna. Tað er ikki tí, at hetta prestagjaldi við høvuðsstøð (prestagarði) í Hvalvík er væl mannað. Har er bert ein prestur til fimm kirkjur.

Lakastu undirtøkuna fyri fólkakirkjuni finst í Norðoya vestara prestagjaldi (Klaksvík). Har telja fólkakirkjulimirnir 61,1 prosent av samlaða fólkatalinum. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. mai 2022

Tvær US Navy vitjanir í vikuni

USS Porter á Runavík og USS John Warner í Nólsoyarfirði

(Mynd: portofrunavik.com)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Amerikanska sjóverjan, US Navy, vísti seg heili tvær ferðir millum oyggjarnar týsdagin í hesi vikuni.

Nakað samstundis, sum kjarnorkurikni kavbáturin USS John Warner vísti seg í Nólsoyarfjørð fyri at seta sjúkan mann av, so hann kundi fáa sjúkrahúsviðgerð, legði stóri oyðarin USS Porter at í Runavík.

(Mynd: Sverri Egholm)

Skipið verður liggjandi í Runavík til í morgin, skrivar heimasíðan hjá Runavíkar havn.

USS Porter er av slagnum Arleigh Burke, sum verða brúkt til nógvar ymsar uppgávur hjá amerikanska herflotanum.

Á Runavík skal skipið bunkra, seta burturkast í land, taka vatn o.a. 

(Mynd: portofrunavik.com)

Kavbáturin USS John Warner vitjaði í Nólsoyarfirði bert góða viku eftir, at ein annar kjarnorkurikin amerikanskur kavbátur, USS Indiana, støðgaði á út fyri høvuðsstaðin fyri at skifta ein av manningini.

USS John Warner er kavbátur av sama slag, sum USS Indiana. Hesir kavbátar kallast fyri ‘Virginia-class’.

Hesaferð var talan um ein sjúkan mann, sum skal innleggjast á Landssjúkrahúsið.

Arktisk kommando í Havn upplýsti fyri Portalinum, at proceduran hesaferð var tann sama sum seinast. Ein umbøn varð send frá amerikansku sendistovuni til føroysku uttanríkistænastuna. Kavbáturin kom upp í vatnskorpuna í Nólsoyarfirði, og setti sjúka mannin av nærum uttan at støðga á.

Sambært Marinetraffic dagaði kavbáturin upp úr sjónum millum Borðuna og Kirkjubønes um hálvgun ellivu tíðina og sigldi niðan á Gulan. Síðan varð kósin sett suður gjøgnum fjørðin aftur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. mai 2022

- Helst eitt úrslit av spentu støðuni

Sjúrður Skaale hevur spurt danska verjumálaráðharran um kavbátarnar á Nólsoyarfirði seinastu vikurnar

USS John Warner var í Nólsoyarfirði fyrrapartin (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

- Eg haldi, at tað hevur týdning at vit vita, hvat teir gera her hjá okkum, um teir hava neyðugu loyvini, og hvagar teir eru á veg. Og sjálvandi eisini um hetta er komið fyri fyrr, uttan at føroyskir myndugleikar eru kunnaðir, sigur Sjúrður Skaale.

Seinastu árini er tað vorðið alt meira vanligt, at amerikonsk verjuskip leggja at í Føroyum fyri at bunkra, skifta manning og proviantera. Men tað hevur verið heilt óvanligt at síggja kavbátar á føroysku firðunum.

- Eg veit, at fólk hava sæð russiskar kjarnorkukavbátar uttanfyri grønlendsku strondina. Helst eru amerikanskir kavbátar har eisini. At teir nú síggjast um okkara leiðir staðfestir bara, at spenta støðan eystanfyri eisini merkist hjá okkum. At tað aftur er kríggj í Evropa.

Sambært grein í Berlingske frá 2015 hava tað verið 15 fráboðanir um kavbátar uttanfyri Grønland síðani 1980, harav nakrar hava verið eftir kalda kríggið. Í summum førum hevur danska verjan eisini jagstrað kavbátarnar.

- Fráboðanirnar eru helst bara toppurin av ísfjallinum, tí kavbátar skulu jú ikki síggjast. Tað er eisini tí at eg vil vita, um tyrlurnar og skipini hjá donsku verjuni yvirhøvur hava útgerð til at staðfesta kavbátavirkemi í okkara øki ella ikki, sigur Sjúrður Skaale at enda.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. mai 2022

60 km/t um brúnna

Arbeitt verður við eini varðandi loysn á ferðslutrygdini á vandamikla vegastrekkinum við Streymin

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Nú verður okkurt gjørt við ferðslutrygdina á landsvegnum við Streymin.

Heimasíðan hjá Sunda kommunu skrivar í dag, at eftir fleiri ferðsluóhapp seinastu nógvu árini, hevur kommunan áhaldandi heitt á myndugleikarnar um at gera okkurt við trygdina á hesum teininum.

Nú verður arbeitt við at finna eina varandi loysn á ferðslutrygdini. Landsverk upplýsir, at fyrireikandi arbeiðið til eina varandi loysn er sett ígongd, og at arbeiði gongur eftir ætlan.

Onki verður sagt um, hvørjar ætlanir eru. Men sum fyribils ábót er avgerð tikin um, at hámarksverðin á vegastrekkinum einaferð komandi mánaða verður sett niður á 60 kilometrar um tíman.

Les eisini oddagrein um Blaðnum Vikuskifti 19. februar 2022: Rundkoyring nú  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. mai 2022

Landsstýrið hevur tikið lán á 1,1 milliard

Hetta er gjørt við at selja lánsbrøv. Øll upphæddin verður brúkt til at rinda aftur lán, sum fellur til gjaldingar 2. juni, og sum ger, at landskassans skuld minkar við 200 milliónum krónum

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

2. juni í ár fellur eitt lánsbrævalán hjá Føroya Landsstýri, sum er 1,3 milliardir krónur, til gjaldingar. Føroya Landsstýri tók tí mikudagin eitt lán á 1,1 milliardir krónur við at selja lánsbrøv. Lánsbrøvini eru seld í Føroyum og í útlandinum.

3. juni verða 200 milliónir krónur goldnar av landskassans gjaldføri, og sostatt minkar landskassans skuld við 200 milliónum krónum. 

Nýggja lánið er eitt 2-ára standandi lán, sum fellur til gjaldingar 2. juni 2024. Áljóðandi rentan er 1,25 prosent. Kursurin fyri lánið er 99,992 prosent og effektiva rentan, sum bæði tekur hædd fyri áljóðandi rentuni og kursin, er tí 1,254 prosent.

Seinast Føroya Landsstýri tók eitt tvey-ára lán var í 2020, og tá var áljóðandi rentan 0 prosent. Rentustøðið er sostatt hækkað fitt síðani juni 2020, og rentan fyri nýggja 2-ára lánið er tí væl hægri (ella 1,25 prosent hægri).

Landsbanki Føroya og Nordea Bank hava fyrireikað lántøkuna. Sølan av lánsbrøvunum gekk sera væl, og tá avtornaði vóru teknaðar munandi størri upphæddir, enn tær 1.100 milliónir krónurnar, ið tørvur var á.

Nú skuldin verður niðurgoldin við 200 milliónum krónum, verður nominella lánsbrævaskuld landskassans 3.743 milliónir krónur, sum er 18 prosent av BTÚ í 2021, upplýsir Landskassin í tíðindaskrivi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. mai 2022

Kontrast hevði eitt avlop á 4,7 milliónir í 2021

Ein av stóru teknistovunum í Føroyum hevði eitt gott ár í fjør. Sjey milliónir eru settar av til vinningsbýti

Kontrast hevur eitt nú staðið fyri at tekna nýggja íbúðarbygningin á Fløtum í Havn (Mynd: Kontrast.fo)

SkrivaÐ:

Birgir Nielsen, Nira

Ein av stóru teknistovunum í Føroyum er teknistovan Spf. Kontrast, sum heldur til í Havn. Kontrast var stovnað í 2007 av Mayfinn Norðoy, arkitekti og Kára Dal-Christiansen, byggifrøðingini.

Kontrast hevur síðstu 15 árini staðið fyri fleiri stórum arkitekta uppgávunum í Føroyum. Nevnast kunnu t.d. Hilton Garden Inn, Hotel Brandan, Musikkskúlin í Havn, íbúðarbygningurin á Fløtum umframt aðrar byggiverkætlanir av størri og minni slag.

Niðanfyri viðgera vit roknskapin hjá Spf. Kontrast.

Rakstraroknskapurin

Roknskapurin hjá Spf. Kontrast vísur at bruttovinningurin øktist úr 7,3 milliónum í 2020 til 11,2 milliónir krónur í 2021. Vøksturin í bruttovinninginum í 2021 var 53,9 prosent.

Samlaðu starvsfólkakostnaðirnir í 2021 vóru 5,3 milliónir krónur, sum er ein vøkstur á 16 prosent í mun til 2020.

Úrslitið áðrenn avskrivingar í 2021, eisini nevnt ebidta, var 5,8 milliónir, sammett við 2,2 milliónir krónur í 2020, sum gevur ein vøkstur á 120 prosent.

Ársúrslitið hjá Kontrast í 2021 var eitt avlop á 4,7 milliónir krónur sammett við 1,8 milliónir í 2020. Tá hevur landskassin fingið 1 millión krónur í partafelagsskatti.

Á aðalfundinum hjá Spf. Kontrast vóru settar 7 milliónir krónur av til vinningsbýti til eigararnar.

Fíggjarstøðan

Fíggjarjavnin hjá Spf. Kontrast var íalt 11,8 milliónir krónur í 2021, samanborið við 7,7 milliónir krónur í 2021.

Serliga kann síggjast at støðisognirnar eru minkaðar úr 4,4 milliónum í 2020 til 1,1 milliónir krónur í 2021. Harnæst er áogn frá atknýttum virkjum økt við 5,5 milliónum krónum. Hetta stavar frá, at Kontrast Holding hevur keypt føstu ognina frá dótturfelagnum Spf. Kontrast í 2021.

Tøki peningurin hjá Kontrast øktist úr 800.000 krónum í 2020 til 2,6 milliónir krónur í 2021.

Spf. Kontrast er væl fyri fíggjarliga. Eginognin er økt úr 5,3 milliónum í 2020 til 8,5 milliónir krónur í 2021. Trygdarevnið er tískil 72 prosent í 2021 sum verður mett at verða gott.  

Langfreistaða skuldin er fallin úr 700.000 krónum í 2020 til 500.000 í 2021. Stuttfreistað skuldin er økt úr 1,6 milliónum í 2020 til 2,8 milliónir krónur í 2021.

Partaeigari í Spf. Kontrast er Spf. Kontrast Holding, sum Mayfinn Norðoy og Kári Dal-Christiansen eiga.

Sambært heimasíðuni hjá Kontrast eru 14 fólk í starvi á teknistovuni.

Stjóri er Mayfinn Norðoy, arkitektur og Kári Dal-Christiansen, byggifrøðingur er nevndarformaður.

Greiningin er gjørd av ráðgevarafyritøkuni Nira Sp/f

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. mai 2022

Framskák keypt Teldutænastuna

Teldutænastan heldur fram á Smyrilsvegi - vinnuligi parturin verður nú lagdur aftur at Framskák

Frá vinstru Sigmund Mikkelsen, Fróði Clementsen og Høgni Thomsen. Teir báðir síðstnevndu yvirtóku Teldutænastuna í 2014

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Framskák er ein fyritøka, sum við loysnum innan fundartøkni og kunningarskipanir hjálpir fyritøkum í sínum samskifti og dagliga virksemi. Nú hevur Framskák keypt Teldutænastuna. 

Meðan Framskák og Teldutænastan báðar fáast við tøkni, so er tað ymiskt, hvar denturin hevur verið lagdur. Meðan Teldutænastan hevur fingist við teldutænastur, kopi og prent og KT-support, so hevur Framskák lagt fullan dent á fundartøkni, kunningarskipanir og -skíggjar.

Við hesum styrkir Framskák sostatt um toymið, men eisini um tænasturnar. 

– Hetta snýr seg um at gagnnýta hvønnannan. Við at leggja saman kunnu vit økja um samlaða virksemið, sigur Sigmund Mikkelsen, stjóri, sum setti Framskák á stovn í 2013. 

Síðani tá hevur tað gingið við rúkandi ferð hjá Framskák. Við meira enn 300 fundarhølisloysnum, 400 kunningarskíggjaloysnum og 20 starvsfólkum í tali, er tað einki at siga til, at tørvurin á slíkari tøkni og tænastu talar fyri seg.

– Hetta er eitt natúrligt stig í menningini hjá Framskák, leggur stjórin afturat.

Teldutænastan fer ongan veg, men heldur fram á Smyrilsvegi sum vant. Tað er bara tann vinnuligi parturin hjá Teldutænastuni, sum legst aftur at Framskák.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. mai 2022

Gott roknskaparár hjá Spf. Knassum

Raksturin av m.a. Portalinum gav 1,3 milliónir í avlopi í roknskaparárinum 2021/22

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Smápartafelagið Knassar, sum eigur tíðindaheimasíðuna Portal.fo og lýsingaskipanina Vevlýsingar, hevði eitt gott ár í fjør.

Roknskapurin, sum gongur frá 1. mars 2021 til 28. februar 2022, vísir eitt úrslit á 1,3 milliónir krónur, og tað er nógv tað besta úrslitið hjá felagnum til dato.

Úrslitið er eisini munandi betri enn árið frammanundan, tá ársúrslitið vísti eitt hall á 4,8 milliónir krónur. Men tá skal takast við, at felagið í fjør niðurskrivaði alt tað bókførda virðið á tíðindaheimasíðuni, áljóðandi 4,2 milliónir krónur.

Roknskapurin fyri 2021/22 vísir, eitt økt virksemi í felagnum við tað at bruttuvinningurin er farin úr 2,5 milliónir upp í 5,9 milliónir meðan starvsfólkaútreiðslurnar hetta árið eisini eru øktar úr 2,7 til 3,8 milliónir krónur.

Felagið hevur framhaldandi negativan eginpening, svarandi til -4,6 milliónir, sammmett við -5,9 millónir krónur árið frammanundan. Hinvegin er leiðslan bjartskygd tá tað kemur til framhaldandi raksturin av felagnum.

“Leiðslan er nøgd við nettoavlopið í ársroknskapinum. Sølan er munandi økt seinastu tíðina og nýggjar tænastur eru verksettar í árinum. Leiðsla felagsins sær tí ljóst uppá framtíðina, hóast eginognin framvegis er negativ. Avtalur við peningaognarar viðvíkjandi gjaldstreytum eru gjørdar fyri komandi roknskaparárið. Rakstrarætlan er gjørd, ið vísir væntað nettoavlop í komandi rakstrarárið. Leiðslan væntar, at við verandi treytum frá ognarum felagsins, kann virksemið halda fram”, stendur at lesa í ársfrágreiðingini.

Niklái Nysted er stjóri í Spf. Knassum. Nevndarlimir eru Bárður Kass Nielsen, formaður, Ingvør Dalbø Mikkelsen, Niklái Nysted og Jón Nysted.  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. mai 2022

Vilja hava føroyingar at reyta

Reyta.fo er nýggj talgild tænasta, sum gevur føroyingum møguleika at deila kundaupplivingar við aðrar føroyingar

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tey flestu kenna líknandi skipanir úr útlandinum, men onkursvegna hava vit ikki megnað at fingið eina føroyska ummælisskipan. 

Hetta er nú broytt. Reyta.fo er ein nýggj talgild tænasta, ið gevur føroyingum møguleika at deila kundaupplivingar við aðrar føroyingar. 

Heimasíðan er serment til føroyska marknaðin, og loyvir brúkarum at ummæla partafeløg, smápartafeløg, tænastur, nethandlar o.t. Tað er upp til brúkaran sjálvan, um hann ynskir at verða almennur ella dulnevndur, verður sagt í tíðindaskrivi.

Tó skulu allir brúkarir skrásetast og góðkenna treytirnar fyri at reyta.

Hugsjónin handan Reyta er, at føroyingar eiga at standa saman um tær góðu kundaupplivingarnar, sum í Føroyum kunnu betrast á nógvum økjum. 

- Tað skal heilt einfalt verða lættari og meira gjøgnumskygt hjá borgarum at vita hvørjir veitarar eru teir bestu innan sítt økið. Skráset tína reyting á reyta.fo og ger mun – Føroyum og føroyingum at frama.

Tað er Rógvi Sivertsen, sum eigur reyta.fo, og John Syderbø er stjóri í felagnum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. mai 2022

Fimm arkitektatoymi sleppa at gera uppskot til nýtt tjóðleikhús

Kontrast, Henning Larsen North Atlantic, MAP Arkitektar, SNA, Zeta Arkitektar/Brim Arkitektar og undangóðkend at vera við í kappingini. Uppskotini skulu vera inni 25. august

(Mynd: Ummr.fo)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ætlanin at byggja tjóðleikhús er komin eitt stig longri á leiðini, nú Uttanríkis- og mentamálaráðið og Landsverk hava bjóðað til arkitektakapping fyri undangóðkendum toymum at gera uppskot til eitt nýtt tjóðleikhús á Eystara Bryggju í Havn.

Eitt tjóðleikhús hevur stóran mentanarligan týdning fyri okkara samfelag og skal vera á høgum byggilistarligum støði, og bjóða bestu karmar fyri leik- og pallist á hægsta stigi.

Verandi umstøður hjá Tjóðpalli Føroyar eru ikki nøktandi, og ynski hevur leingi verið um at fáa eitt tíðarhóskandi tjóðleikhús. Ynskið er tí at finna fram til bestu loysnina, sum lýsir snið, bygnað, ætlan, staðseting, atkomu, kostnað, hvussu bygningurin er skipaður, og hvussu hann háttar sær í sambandi við nærumhvørvið.

Grundarlagið fyri kappingina er kappingin um staðseting av Tjóðleikhúsinum, sum hildin varð á vári 2021, við tillagingum í mun til heildarætlanin fyri Eystara Havnarøki, ið Tórshavnar kommuna síðani gjørdi við íblástri úr hugskotskapping, sum varð hildin á heysti 2021.

Kappingaruppskotini skulu vera inni 25. august 2022, og verður miðað ímóti at vera liðug við dømingina 5. sep. 2022.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. mai 2022

Komin í helvt við nýggju tunlunum Norður um Fjall

Arbeiðið við nýggju tunlunum Norður um Fjall hevur gingið væl, og nú er komið í helvt

(Mynd: Landsverk)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Arbeiðið við tunlunum Norður um Fjall gongur væl og er nú helvtin av arbeiðinum gjørt. Hugnaløta var í Árnafirði mánadagin í hesum ambandi.

Landsverk skrivar, at framdriftin hevur verið góð og er nú skotið í alt 1.192 metrar Hvannasundsmegin og 937 metrar Árnafjarðamegin. Tað, sum eftir er at skjóta, eru 1.003 metrar Hvannasundsmegin og 953 metrar Árnafjarðamegin. 

Umboð fyri Klaksvíkar kommunu, Viðareiðis kommunu og Hvannasunds kommunu, arbeiðsfólk hjá LNS og Articon, og Landsverk vóru við á staðnum til ein betri bita. 

Eftir ætlan skal skulu tunlarnir verða lidnir í 2024. Samlaða metingin í verklagslógini er 522 milliónir krónur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. mai 2022

Visit Norðoy latið upp á Biskupstorginum

Eftir at hava hildið til í einum av søguligu bygnunum hjá J.F. Kjølbro, flytir Norðoya Kunningarstova í nýggj høli á Biskupstorginum

(Mynd: Klaksvíkar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Mánadagin var móttøka í Biskupstorginum, har Norðoya Kunningarstova framyvir fer at húsast, eftir hava hildið til í gamla Isengram í mong ár, ið er ein av søguligu bygningunum hjá J.F. Kjølbro.

Kunningarstovan liggur við nýggju staðsetingini í hjartanum í býnum. Harvið blívur kunningarstovan ein partur av einum miðdepli, saman við nógvum øðrum virksemi, sum heldur til á Biskupstorginum. Nýggja staðstetingin gevur kunningarstovuni nýggjar møguleikar fyri øktum virksemi, sum verður ein sjónligur partur av býarlívinum, sigur Klaksvíkar kommuna á heimasíðuni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. mai 2022

Nýggj café latin upp í Sørvági

Pollastova er heitið á nýggjari café í Sørvági, sum er staðsett mitt í bygdini

(Mynd: Sørvágs kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Mikudagin læt nýggj café upp í Sørvági. Tað eru hjúnini Amy og Jan Jacobsen sum eiga og reka Pollastovu, og Amy sigur, at hetta er ein gamal dreymur sum nú gerst veruleiki.

Sørvágs kommuna skrivar, at hølini eru nýumvæld og hevur pláss fyri 26 gestum.

Pollastova hevur, við síni frálíku staðseting mitt í bygdini, í nógv ár verið karmur um vinnuligt virksemi. Tey sum í dag eru rættiliga tilkomin minnast, tá ið Josta og Dánial høvdu handil har, og í 1978 fluttu Lena og Jóhan á Ørg handilin úti á Lið, heim í bygdina, í Pollastovu. 

Aftaná tað hevur verið kiosk, og seinni handil við barnaklæðum í Pollastovu. Seinastu árini hevur einki virksemi verið í Pollastovu, men hetta broyttist í vikuni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. mai 2022

Íverksetarahúsið dagført fyri áleið tvær milliónir krónur

Talan er um gomlu skrivstovuna hjá J.F. Kjølbro, og harvið ein søguligan bygning, ið nú millum annað verður bjálvaður

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Íverksetarahúsið, sum síðan stovnsetan í 2007, hevur hildið til á gomlu skrivstovuni hjá J.F. Kjølbro, verður í hesum døgum dagført. Arbeiðið fevnir um, at húsið verður bjálvað og síðan verður puss, sum er eitt lag av kálki, lagt uttaná. Eisini verður nýggj rýmingarleið og inngongd gjørd, partur av el-arbeiðinum verður gjørt av nýggjum, umframt ábøtur á rør og kloakk viðurskifti í søguliga bygninginum.

Ábøtur á bygningin eru seinnu árini framdar líðandi, bæði innan og uttan. Dentur hevur allatíðina verið lagdur á, at tryggja søguliga bygningin hjá Klaksvíkar kommunu soleiðis, at allar umvælingar verða framdar í tráð við upprunaliga bygningin og søguna á staðnum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. mai 2022

Undirskrivaðu sáttmála um arbeiðsveg til innkomuveg og tunnil

Articon fer nú í gongd við arbeiðsveg til innkomuveg og tunnil til Havnina

Heðin Mortensen, borgarstjóri, Jón Sigurdsson, stjóri í Articon, og Tróndur Sigurðsson, formaður í Byggi og býarskipanarnevndini (Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tórshavnar kommuna skal gera nýggjan innkomuveg frá rundkoyringini á Hvítanesi og niðan undir Brúnna og haðani tunnil út í Marknagil. Partur av verkætlanini er gjørd, t.d. nøkur vegastrekki og brúgvar.

Endamálið við hesi verkætlanini, sum nú er undirskrivað, er at fyrireika arbeiðið við komandi vega- og tunnilsarbeiðnum frá Eysturoyartunlinum. Avtalan umfatar avgrevstur fyri arbeiðsvegi og innslagi til tunnil undir Brúnni.

Tað er Articon, sum skal gera hetta arbeiðið. Myndirnar eru tiknar í gjár, tá Heðin Mortensen, borgarstjóri, og Jón Sigurdsson, stjóri í Articon, undirskrivaðu sáttmálan um arbeiðsvegin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. mai 2022

Marita verður teaturdirektør í Keypmannahavn

Tekur við sum administrativur leiðari í Sydhavns Teater 1. oktober

Marita Dalsgaard her saman við Martin Næs, fyrrverandi deildarleiðara í Mentamálaráðnum (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

1. oktober fær Sydhavn Teater í Keypmannahavn nýggjan administrativan leiðara. Marita S. Dalsgaard, sjónleikari, leikstjóri og núverandi forkvinna í Listafólkasambandinum Lisa, tekur tá við í nýggjum starvi sum umsitingarligur leiðari á leikhúsinum.

Tað boðaði Sydhavn Teater frá í tíðindaskrivi í gjár.

- Marita hevur stóran eldhuga fyri palllist og er før fyri at sameina bæði tað lokala og tað altjóða. Hon kemur við breiðari vitan frá sínum útnorður samstarvi, sum hóskar til ætlanirnar hjá Sydhavn Teater fyri at fáa fleiri norðurlendsk og altjóða samstørv í lag.

- Eg eri sannførd um, at Marita við sínum dygdum fer at seta ferð á menningina, sum longu er í gongd á Sydhavn Teater, og eg gleði meg til at arbeiða saman við henni. Tað er eitt týdningarmikið stig fyri leikhúsið at fáa ein umsitingarligan leiðara, og við Maritu hava vit fingið ein kapasitet umborð.

Soleiðis sigur Mille Maria Dalsgaard, leiðari fyri leikhúsið um valið av Maritu.

- Við nógvum royndum innan fyriskipan, verkætlanum, umsiting og listarligari menning og framleiðslu er Marita S. Dalsgaard ein vinningur fyri Sydhavn Teater. Umframt at hava teir førleikar, ið starvið krevur, hevur hon eisini listaligar royndir og innlit, bæði úr Danmark, men serliga úr Føroyum, har hon hevur virkað hetta seinasta áratíggjuð, leggur hon afturat.

Marita S. Dalsgaard er útbúgvin sjónleikari frá Odense Teater og hevur eisini diplomútbúgving sum listarligur leiðari frá Scenekunstens Udviklingscenter í Odsherred.

Sydhavn Teater er skipað undir Keypmannahavnar kommunu, og heldur til í Karens Minde Kulturhus og Østre Kapel. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. mai 2022

Føroyskir tónleikarar gjørdu um seg í Brighton

The Great Escape var ein succes, sigur leiðarin fyri FMX, Faroese Music Export. Føroysku bólkarnir Joe & the Shitboys, Brimheim, Kóboykex og Marius Ziska luttóku

(Jamie MacMillan)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Føroysku orkestrini, sum farna vikuskiftið vóru í Brighton í Onglandi og luttóku festivalinum The Great Escape, kláraðu seg væl.

Talan var um eitt væleydnað tiltak, staðfestir Glenn Larsen, leiðari fyri Faroese Music Export, sum, saman við G! Festivalinum, skipaði fyri ferðini til hetta umfatandi tónleikatiltak, sum savnar tónleika-fyriskiparar úr øllum heiminum.

Tey fýra føroysku nøvnini vóru Brimheim, Joe & the Shitboys, Kóboykex og Marius Ziska.

Konsertin hjá Joe & the Shitboys fekk enntá umrøðu í stóra tónleikamiðlinum NME Magazine, sum metir konsertina at vera millum tær bestu á festivalinum. Framførslan verður umrødd sum “a total roacblock”, tí hon savnaði so nógv fólk.

Føroysku tónleikanøvnini gjøgnumførdu sínar framførslur sum ætlað, og øll gjørdu ein “svært god figur”, sigur Glenn Larsen, ið lýsir túrin sum eina stóra success..

- Á okkara egna ‘showcase’ var hølið fult og tað stóðu fólk í bíðirøð fyri at sleppa inn, eins og NME umrøður.

Bassspælarin Mikael Blak, ein av limunum hjá Marius Ziska lýsir tað soleiðis.

- Føroyska umboðanin á TGE eydnaðist sera væl.  Tað at “showcase’in” hjá FMX og G! Festivalinum var allarfyrst á skránni, og at har vóru so nógv og týdningarmikil fólk, skapti eitt “buzz” um føroysku bólkarnar. Allastaðni vit vóru, komu fólk at rósa framførslunum, og vit komu í samband við nógv fólk innan tónleikavinnuna.

- Fleiri av hesum komu á seinnu konsertina vit spældu. Tá FMX presenterar føroyska tónleikapallin so sterkt, skapar tað eina umtalu, og hettar má fylgjast upp við fleiri líknandi tiltøkum/festivalum, so tað endar við at (FO) merkið aftanfyri ein artist uttanlands er eitt kvalitetsstempul, sigur Mikael Blak.

Myndirnar frá The Great Escape hevur Jamie MacMillan tikið

Kóboykex

Joe & the Shitboys

Brimheim

Marius Ziska

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. mai 2022

Fleiri føroysk nøvn á Summar Festivalin 

Dynamit og Joe & the Shitboys eru tveir av bólkunum, sum skulu seta lív í stóra festivalin í Klaksvík í summar

Dynamitt á Summarfestivalinum (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Summar Festivalurin kunngørdi mikudagin fýra bólkar afturat, sum vera við á festivalinum í august. Bólkarnir eru ymiskir og spæla alt frá poppi og rocki til punk og hip hop, og teir kunnu veruliga seta lív í áhoyrarafjøldirnar.

Niclas Heri Jákupsson, ein av oddamonnunum í Dynamitt (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

Ein av best umtóktu bólkunum á Summar Festivalinum gjøgnum árini verður við aftur í ár.

Dynamit hevur havt Vágsbø sum eitt slag av heimavølli, og nú eru teir til reiðar at hava framførslu aftur á landsins størsta tónleikatiltaki. Dynamit hevur síðan áttati árini skapt og spælt fangandi popptónleik, sum er lættur at syngja við til og njóta. Sangir sum »Grøv nummar 13«, »Pápi tín býr ei í Tórshavn«, »Ein vátur og kaldur drongur«, »Bangin«, »Hví gongur Tom altíð skít« og aðrir hava verið hitt, og teir rigga framúr væl sum festivalsangir.

Joe & the Shitboys høvdu væleydnaðar framførslur í Brighton um vikuskiftið (Mynd: Jamie MacMillan)

Joe & The Shitboys eru nakað av tí frískasta og festligasta, sum finst í føroyskum tónleiki í løtuni. Teir spæla punktónleik við fullari ferð og gera alt meira vart við seg uttanlands.

Joe & The Shitboys hava seinastu tíðina havt fleiri konsertir í Onglandi, og teir skulu spæla á Roskilde Festivalinum í summar. Nú eru teir til reiðar at rista og skaka Summar Festivalin við framligum punktónleiki.

Marius DC (Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

Fyri trimum árum síðani útgav Marius DC fyrsta sangin, og síðan hevur gingið ein veg hjá unga rapparanum úr Havn. Hann hevur útgivið fleiri útgávur, hann hevur vunnið heiðurslønir, og fyri kortum vann hann tónleikakappingina Sement. Hann hevur veruliga vunnið fram sum eitt av mest spennandi nýggju nøvnunum í føroyskum tónleiki. Marius DC skrivar og framleiðir tónleik sjálvur, og nú fer hann at hava framførslu á Summar Festivalinum.

Danny og Ingi

Teir eru sterkir solistar og hava skapt stór hitt hvør sær, men teir eru eisini framúr, tá ið teir framføra saman. Danny Baldursson úr Klaksvík og Ingi Poulsen úr Vági hava samstarvað nógv seinnu árini. Teir hava skrivað tónleik saman, og teir hava havt nógvar felags framførslur. Danny & Ingi fara at hava framførslu á Summar Festivalinum í ár.

Summar Festivalurin verður hildin dagarnar 4. til. 6. august. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. mai 2022

Hesar skulu eisini spæla á Summar Festivalinum

Festivalurin í Klaksvík kunnger fimm nøvn afturat til festivalin í august

Brimhvítt

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Summar Festivalurin kundi fríggjadagin kunngera fimm nøvn afturat til ársins  festival - alt kvinnur.

Lena Anderssen er millum tær størstu tónlistakvinnurnar í Føroyum. Síðan seint í 1990’unum hevur hon sum skrivað, útgivið og spælt tónleik heima og burturi. Hon hevur gjørt langa røð av frálíkum sangum, og tað hevur altíð verið dygd og tyngd í hennara tónleiki. Lena Anderssen og bólkur hennara spæla á Summar Festivalinum í ár.

Í 2019 gav Herborg Torkilsdóttir fyrsta sangin út, og síðan tá hevur hon verið sera virkin við innspælingum av sangum og framførslum á konsertum.  Fleiri av sangunum hjá henni hava verið útvarpshitt – til dømis sangir sum »Eg uttan teg«, »Tú spælir við meg« og »Náttin var okay«. Herborg Torkilsdóttir hevur framførslu í Tjaldinum á Summar Festivalinum.

Brímhvítt er óskrivað blað á føroyska tónleikapallinum. Hetta er ein spennandi, nýggjur bólkur, sum skrivar og spælir popptónleik. Tey royna seg fram við ymiskum sjangrum í einstøku sangunum, og tey hava bæði dirvi og hegni til tað. Við songkvinnuni Bjørk á odda verður tú drigin inn í eina verð av stórum og djúpum kenslum og fangandi melodium.

Dugnaliga songkvinnan Ester Kristiansen er eitt av yngru nøvnunum á føroyska tónleikapallinum, men hon hevur seinni árini havt fleiri hitt, eitt n+ú »Fívil«, »Aftur til mín« og »Elska teg«. Ester hevur serstaka rødd, og hon dugir væl at leggja huglag og kenslur í sínar sangframførslur. Nú skal Ester framføra á Summar Festivalinum á fyrsta sinni.

SWAY er jazz trio. Marianna Winther Nagata, Katrina Olsen og Dania O. Tausen syngja livandi og sera undirhaldandi løg, a capella. Trioin dregur serligan íblástur frá jazztrioini The Andrews Sisters, ið gjørdist kend í 1930. Tær verða lýstar sum eitt frískt lot innan føroyska tónleikamentan við at taka fólk á bóli við sínari karismu og skemtiligu framførslum. Tónleikurin er undirhaldandi og huglagið smittandi, og hesum fáa gestirnir á Summar Festivalinum gleði av.

Summar Festivalurin verður hildin dagarnar 4. til 6. august.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. mai 2022

Niarn ger comeback tour

Voxbotn kunngerð enn eitt navn, sum fer at framføra 25. juni

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hann kom brakandi inn á danska hip-hop pallin í 2004 og fekk gullplátu fyri sína debut-útgávu. 

Síðani komu enn fleiri hitt og eitt lív á yvirhálingarbreytini við óteljandi tímum á motorvegnum, í backstage hølum við lokkandi freistingum og veitslum til tann ljósa morgun. Hetta lívið fekk tó ein bráðan enda, tá Niels Roos (Niarn) hvarv í freistingum og misbrúki, sum í 2014 endaði við lívshóttandi fylgjum og einum túri á intensivari deild.

Eftir hetta tagnaði røddin, men Niels Roos fótaði sær, og eftir óteljandi áheitanir ger hann nú - nógv ár seinni - comeback. 

Hansara fyrsta konsert í 2022 var útseld eftir fáum tímum, so vit gleða okkum til eitt show í heimsklassa, tá rapplegendan Niels Roos – betur kendur sum NIARN  – ger comeback á Okkara Voxbotn 25. juni 2022.

Frammanundan er greitt, at Tobias Rahim, Hugorm, Boyzlife, Tungewaag, Reiley, Michael Learns to Rock, Rasmus Hagen, Brimheim og Safir eisini fara at framføra á Okkara Voxbotn 25. juni 2022.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. mai 2022

Týr eisini á Voxbotn

Væl samanspældi og rutineraði tungmálsbólkurin Týr trínur á pallin 25. juni

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Skráin til Voxbotn 2022, leygardagin 25. juni, gerst bara størri og størri. Fríggjadagin kundi Voxbotn kunngera, at tað fer at runga á Vágsbotni, tá eitt av teimum heilt tungu nøvnunum í føroyska tónleikaheiminum, nevniliga rokkbólkurin Týr, eisini fer at framføra á Voxbotn.

Týr hevur seinastu nógvu árini ferðast kring heimin, har teir hava spælt í Russlandi, Norður- og Suðuramerika og kring Evropa. Nú fara teir at seta lív í fjøldina á Voxbotn 2022, og tað verður ikki spart uppá krútið; tá væl umtókti, væl samanspældi og sera rutineraði tungmálsbólkurin trínur á pallin 25. juni. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. mai 2022

TeleMama hevur útgávukonsert

Sigmund hitar upp til konsertina í Perluni í kvøld

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Fyri einum ári síðani var TeleMama eitt fullkomuliga ókent navn, men síðani Sement 2021 hava hesir ungu menninir ment til eitt av absolutt  heitastu nøvnunum í Føroyum

TeleMama hava fangandi løg, sparka reyv á pallinum og so eru teir bara super sjarmerandi. Ja, teir hava faktiskt allan pakkan.

Men tað endar ikki har, tí TeleMama eru eisini munandi meir produktivir enn teir flestu bólkarnir. Og nú standa teir klárir við eini heilari útgávu, sum teir nú fara at deila við verðina. Frumframførslan av nýggju heildarútgávuni verður í Perluni í Tórsgøtu í Havn í kvøld.

TeleMama vera tó ikki heilt einsamallir, tí teir hava fingið ongan annan enn Sigmund Zachariassen at hita upp. Sigmund er ein einmansherur, sum vil nakað. Og tá vit tosa um produktiv listafólk, so er Sigmund absolutt ein teirra. Hann spælir m.a. við í Joe and The Shitboys, Ranchus og Kóboykex, men hesaferð kann hann upplivast sum Sigmund. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. mai 2022

Tórshavnar Manskór hevur várkonsert í Salt á Drelnesi í kvøld

Tað er óvanligt, at várkonsertin er uttanfyri høvuðsstaðin, men soleiðis verður nú leygardagin. Edvard Nyholm Debess er gestasangari á fyrstu stóru konsertini hjá manskórinum í Suðuroynni

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Á hvørjum ári skipar Tórshavnar Manskór fyri tveimum stórum konsertum. Talan er um jólakonsertina, sum liggur miðskeiðis í sangárinum, og várkonsertini, sum í roynd og veru endar sangárið hjá kórinum. 

Higartil eru flestu várkonsertirnar hildnar í høvuðsstaðnum, men tað verður øðrvísi í ár, tí hesaferð verður árliga várkonsertin hjá Tórshavnar Manskóri hildin í Salt á Tvøroyri.

- Hetta er fyrstu ferð síðan koronafarsóttin byrjaði tíðliga í 2020, at Tórshavnar Manskór skipar fyri einari várkonsert, og kórið hevur vant eina fjølbroytta skrá, har sungið verður á fleiri málum, føroyskum, donskum, íslendskum, svenskum, týskum, enskum og latíni, og innihaldsliga er skráin rættiliga fjølbroytt.

Konsertin leygarkvøldið, 21. mai, verður tann fyrsta stóra konsertin hjá Tórshavnar Manskóri í Suðuroy, og kórið gleðir seg til at sleppa at syngja í stásiliga Salt á Drelnesi.

- Vanliga, tá Tórshavnar Manskór skipar fyri konsert, so eru gestasangarar og gestatónleikarar við, og soleiðis er eisini hesaferð. Gesturin hesaferð er Edvard Nyholm Debess, sum tónleikaliga spennir øgiliga víða. Hann hevur eina øgiliga spennandi rødd og er sera áhugaverdur at hoyra.

Konserin verður skipað soleiðis, at Tórshavnar Manskór byrjar og syngur helvtina av sínari skrá, síðan kemur Edvard Nyholm Debess, og Eyðun Mohr Hansen, sum spælir gittar saman við Edvardi, at framføra tvey løg saman við einum bakgrundskóri við sangarum frá manskórinum, og síðan kemur Tórshavnar Manskór aftur á pallin.

Konsertin byrjar klokkan 19.30. Atgongumerki kunnu keypast á heimasíðuni hjá Salt, og við dyrnar beint áðrenn konsertin byrjar.

Tórshavnar Manskór varð stovnað í 1986 av Bjarna Restorff og Kára av Reyni. Kórið er øgiliga virkið og hevur vanlig ár hópin av framførslum. Umframt tær føstu konsertirnar um várið og á jólum hevur kórið millum 30 og 40 framførslur um árið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. mai 2022

Nýggj frímerki frá Posta koma út mánadagin

Myndevnini á nýggju frímerkjunum eru fyrsta bókin á føroyskum, flotoyggjar, Föroya Bjór og lívrunnin list

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Mánadagin 16. mai komu nýggj frímerki út frá Posta.

Myndevnini á nýggju frímerkjunum eru fyrsta bókin á føroyskum, flotoyggjar, Föroya Bjór og lívrunnin list.

Posta skrivar soleiðis um frímerkini:

Lívrunnin list
Hendan frímerkjarøðin vísir verk hjá trimum listarkvinnum, ið hvør á sín hátt, hvør við sínum teknikki og tilfari skapa fjálgandi verk, tengd at føroyskari náttúru og føroyskum tilfari. Vit eru so von við náttúrulýsingar og bygdalýsingar í føroyskari list. Men í hesum verkum er náttúran sjálv tilfarið, og hyggjarin følir og luktar blómur, ull og tara. Tað mjúka og tað hála, tað sterka og hvassa, tað fagurt reyða og tað fløskugrøna.

At veva, binda, seyma og brodera er túsundáragomul list, ofta undirmett og yvirsæð. Men kanska broyting verður smátt um smátt í so máta. Eitt rák í okkara tíð tykist vera áherðsla á stuttflutt tilfar, endurnýtslu og náttúruverju, eisini í listini, og Jórunn D. Poulsen, Astrid Andreasen og Tita Vinther umboða allar hetta rákið.

Flotoyggjar
Í nógvum oyggjasamfeløgum finnast hugmyndir um sokallaðar flotoyggjar. Oyggjar, sum onkursvegna koma rekandi uttan av havi, hvørva aftur, ella taka botn og verða partur av oyggjabólkinum, ofta orsakað av gandi ella líknandi atgerðum av fólki á staðnum.

Í so máta eru Føroyar onki undantak. Flestu smáu oyggjarnar hava okkurt slag av flotoyggjasøgn knýttað at sær – eisini Svínoy og Mykines, sum júst hesi frímerkini mynda.

Anker Eli Petersen legði til rættis.

Fyrsta bókin á føroyskum í 1822
Í 1822 bleiv fyrsta bók á føroyskum prentað. Tað var H.C. Lyngbye, sum gav “Færöiske Qvæder om Sigurd Fofnersbane og hans ætt” út. Teksturin var Sjúrðarkvæðini, skrivað eftir munnligari frásøgn, sum hon vísir seg í føroyskum dansi, sum er samansettur av søgu, sangi og rørslu.

Ole Wich hevur sniðgivið.

Sepac 2022
Myndevnið fyri ársins Sepac-frímerkjaútgávu er ”drykkjuvørur” – og í Føroyum slepst ikki undan at nevna fremsta virkið á økinum, bryggjaríið Föroya Bjór, sum nú í brátt hálva aðru øld hevur veitt føroyingum drykkjuvørur – øl og sodavatn av ymsum slag – og her, seinastu árini eisini destillerað bryggj.

Snið: Anker Eli Petersen.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. mai 2022

Ukraina vann Eurovision

Ongantíð áður hevur eitt land fingið so nógv stig frá hyggjarunum

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað var Ukraina og bólkurin Kalush Orchestra, sum vann stóru sangkappingina Eurovision leygarkvøldið.

Við lagnum “Stefania” fekk Ukraina 631 stig frá hyggjarum og dómsnevndunum. 192 stig komu frá dómsnevndini, og tað hevði verið nokk til eitt fjórða pláss, men hyggjararnir góvu Ukraina 439 stig. Bara 29 stig frá tí mest møguliga.

Hetta er hægsta talið á stigum, sum ein Eurovision-vinnari hevur fingið.

Vinnarar seinastu 10 árini

2022: Ukraina, Kalush Orchestra, ”Stefania”.

2021: Italia, Måneskin, ”Zitti E Buoni”.

2020: Eurovision varð avlýst orsakað av koronu.

2019: Niðurlond, Duncan Laurence, ”Arcade”.

2018: Ísrael, Netta, ”Toy”.

2017: Portugal, Salvador Sobral, ”Amar Pelos Dois”.

2016: Ukraina, Jamala, ”1944”.

2015: Svøríki, Måns Zelmerlöv, ”Heroes”.

2014: Eysturríki, Conchita Wurst, ”Rise Like a Phoenix”.

2013: Danmark, Emmelie de Forest, ”Only Teardrops”.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. mai 2022

Zelenskyj vil hava Eurovision í Mariupol

Bæði vinnandi bólkurin, Kalush Orchestra, og politikarar í Ukraina vænta, at tað ber til at hava Eurovision í Ukraina næsta ár, hóast tað orsakað av krígnum í løtuni tykist ivasamt

Kalush Orchestra á tíðindafundi dagin eftir at hava vunnið altjóða Eurovision-finaluna í italska býnum Torino (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Leygardagin vann Ukraina ársins útgávu av Eurovision Song Contest í italska býnum Torino. Tað var Kalush Orchestra, sum vann við sanginum "Stefania".

Ukraina, sum áðrenn finaluna eisini var stórfavorittur at vinna, fekk tilsamans 631 stig. 192 stig komu frá dómsnevndunum, og hyggjararnir góvu Ukraina 439 stig – 29 stig frá tí mest møguliga.

Tá eitt land vinnur Eurovision sleppur tað at vera vertur fyri kappingini árið eftir, men við krígnum í Ukraina eru fleiri, ið ivast í, um tað fer at bera til at hava altjóða sangkappingina á ukrainskari jørð komandi vár.

Men í Ukraina ætla tey sær at halda kappingina.

Ukrainski mentamálaráðharrin, Oleksandr Tkatjenko sigur, at hann er í ferð við at finna fram til hóskandi støð, har Eurovison kann haldast, men spyrt tú ukrainska forsetan, Volodymyr Zelenskyj, so hevur hann eitt greitt ynski.

Ukrainski forsetin sigur, sambært The Guardian, at hann vónar at kunna hava Eurovision í hersetta havnabýnum Mariupol, sum hevur verið sera hart raktur av krígnum.

– Okkara dirvi hevur hugtikið heimin, og tónleikur okkara hertekur Evropa. Næsta ár fer Ukraina at vera vertur fyri Eurovision, sigur hann.

– Vit fara at gera okkara besta fyri, at vit ein dagin kunnu hýsa luttakarum og gestum í ukrainska Mariupol. Frælsur, friðarligur og enduruppbygdur.

Zelenskyj leggur afturat, at hann er vísur í, at sigurin ikki er langt burtur.

Kann verða ein avbjóðing

Martin Österdahl, ið hevur ovastu ábyrgdina av Eurovision, ásannar, sambært Ritzau, at tað kann gerast ein avjóðing fyri Ukraina at hýsa Eurovision í 2023.

– Nú byrja vit saman við sjónvarpsrásini hjá vinnandi landinum, UA:PBC at gera klárt til 2023. Tað er greitt, at har eru nakrar serstakar avbjóðingar í mun til vertskapin fyri næsta Eurovision, sigur hann.

Hann leggur afturat, at samstarv tó er um at finna hóskandi rammur fyri næstu kappingina.

Kalush Orchestra siga eisini, at teir rokna við, at Ukraina fer at kunna vera vertur í 2023.

– Næsta ár fer Ukraina við gleði at vera vertur fyri Eurovision og øllum Evropa í einum nýggjum, integreraðum og glaðum Ukraina, søgdu teir á tíðindafundi eftir at hava vunnið leygarkvøldið.

– Sjálvandi er tað ov tíðliga at tosa um okkara ætlanir, men vit vilja sjálvandi gera alt fyri, at fáa næsta Eurovision til eitt nýtt, friðarligt Ukraina.

Onnur lond hava takkað nei

Í løtuni er tað tó ikki møguligt hjá Ukraina at skipa fyri slíkum tiltaki. Landið er í undantaksstøðu, og hetta merkir m.a., at eingi stór tiltøk mugu haldast, og eisini er útferingarforboð í pørtum av landinum um kvøldarnar.

Hetta er fyrstu ferð í søguni hjá Eurovision, sum gongur heilt aftur til 1956, at eitt krígsherjað land hevur vunnið kappingina. Noyðist Ukraina at droppa vertskapin, verður tað tó ikki fyrstu ferð.

Seinast hetta hendi var í 1980, tá Ísrael hevði vunnið kappingina tvey ár á rað. Seinna árið bar ikki til at hava kappingina av fíggjarligum orsøkum, og tí varð Holland vertur í staðin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. mai 2022

Nato-umsóknirnar eru handaðar

Jens Stoltenberg tók mikumorgunin ímóti umsóknunum frá Nato-sendiharrunum úr Finnlandi og Svøríki

Jonas Stoltenberg, Nato-aðalskrivari (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Svøríki og Finnland hava nú latið sínar umsóknir um at gerast limir í Nato-verjusamgonguni.

Nato-sendiharrarnir hjá londunum, Axel Wernhoff úr Svøríki og Klaus Korhonen úr Finnlandi handaðu tíðliga mikumorgunin umsóknirnar á Nato-høvuðsborgini í útjaðaranum av Brússell.

Jens Stoltenberg, Nato-aðalskrivari, tók ímóti. Jens Stoltenberg hevur annars arbeitt heimanífrá hesa síðstu vikuna eftir, at hann var raktur av covid-19.

Hann heilsaði umsóknunum vælkomnum, skrivar SVT.

- Hetta er eitt søguligt stig og hetta er ein góður dagur í einum hættisligum tíðarskeiði fyri okkara trygd, segði Nato-aðalskrivarin.

Nato-limalondini skulu nú góðkenna umsóknirnar. Stóra forðingin er Turkaland, hvørs forseti í gjár gjørdi greitt, at Turkaland ikki fer at góðtaka umsóknirnar.

Seinni mikudagin skuldu uttanríkisráðharrarnir í Turkalandi og USA, teir eita ávikavist Mevlüt Cavusoglu og Antony Blinken hittast fyri at viðgera umsóknirnar. 

(Mynd: EPA)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. mai 2022

Fólkatingið verjir Hjort Frederiksen

Tað er ikki meiriluti fyri at taka órinið frá fyrrverandi ráðharranum

(Savnsmynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Alt bendir á, at fyrrverandi danski ráðharrin, Claus Hjort Frederiksen, varðveitir sítt politiska órin, og ikki kann verða ákærdur í nógv umrødda málinum, sum snýr seg um leka av trúnaðarupplýsingum.

Fólkatingið skal taða støðu til, um órinið skal takast frá fyrrverandi Vinstra-ráðharranum.

Men hósdagin boðaði Orla Østerby, sum er leysgangari á fólkatingi, Ritzau tíðindastovuni frá, at hann ikki fer at atkvøða fyri at taka órinið frá Hjort Frederiksen.

Harvið er tað ikki meiriluti á fólkatingið fyri at ógilda órinið.

Ríkisadvokaturin hevur annars mælt til, at ákæra verður reist móti Hjort Frederiksen í málinum, hvørs staklutir ikki eru kendir fyri almenningin.

Claus Hjort Frederiksen er skuldsettur fyri at hava avdúkað statsloynidómar. Men um ákæra skal reisast móti honum, meðan hann er limur í fólkatinginum, skal ein meiriluti á fólkatingi taka órinið frá honum.

Men eftir at konservativi flokkurin og Orla Østerby, sum er fyrrverandi limur hjá konservativu, nú hava boða frá, at tey ikki fara at atkvøða fyri, so er ikki meiriluti.

Hjort Frederiksen hevur fyri langari tíð síðani boðað frá, at hann ikki stillar uppa ftur til komandi fólkatingsval, ið skal vera í seinasta lagið 4. juni 2023. Eftir tað er hann ikki vardur móti ákæru.

Í slíkum málum um statsloynidómar, er tað sambært lóg altíð løgmálaráðharrin, ið tekur avgerð um at reisa sakarmál, skrivar Ritzau.

Hjort Frederiksen sjálvur heldur seg ikki hava gjørt nakað skeivt. Hann hevur fyrr sagt, at málið snýr seg um, at hann hevur váttað eitt kaðalsamstarv millum Danmark og USA – nakað, ið fjølmiðlarnir fyrr hava umrøtt. Men tað var uttan, at hetta var váttað av nøkrum myndugleika.

Ákæran snýr seg um brot á grein 109 í revsilógini, ið snýr seg um at leka upplýsingar í málum, "hvorpå statens sikkerhed eller rettigheder i forhold til fremmede stater beror". Brot á hesa grein kann geva fongsul upp til 12 ár. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. mai 2022

Týsk tok fara eftir korni úr Ukraina

Seta í verk “tokbrúgv” fyri at flyta 20 milliónir tons av hveiti og øðrum matvørum til havnir aðrar havnir í Evropa

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Týska jarnbreytafelagið, Deutche Bahn, skal hjálpa Ukraina við kornútflutningum, sum er støðgaður upp orsaka av krígnum. Tað upplýsir týski ráðharrin við samferðslumálum, Volker Wissing, fyri týska miðlinum Der Spiegel.

Týsk tok skulu flyta 20 milliónir tons av hviti og øðrum landbúnaðarvørum úr Ukraina, umvegis Poland, til havnir við Norðsjígvin og Adriatarhav.

Kríggið hevur elvt til, at vanligi kornútflutningurin umvegis Svartahav er støðgaður upp. Hetta elvir til ótta um mattrot, serliga í Norðurafrika og Asia.

Eisini amerikanski samferðslumálaráðharrin, Pete Buttigieg, hevur verið til at leggja hesa “tokbrúnna” úr Ukraina til rættis. Greitt varð frá ætlanini í høvuðsstaði Týsklands, Berlin, í gjár.

Heitið “tokbrúgv” sipar til heitið “flogbrúgv”, ið varð brúkt, tá vestanveldini settu serlig flutningstiltøk í verk undir stongslinum av Berlin í 1948-49, skrivar NRK. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. mai 2022

Carla Sands stóri taparin á undanvali

Fyrrverandi sendikvinnan í Danmark verður ikki republikanskt valevni á valinum í Pennsylvania

Carla Sands á vitjan í Føroyum. Her saman við Boga Jacobsen, stjóra á Varðanum og Niels Winther, nú stjóri í Vinnuhúsinuk (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Fyrrverandi amerikanska sendikvinnan til Danmarkar, Carla Sands, má ásanna, at hon hevur tapt undanvalið í statinum Pennsylvania.

Carla Sands var millum valevnini til at verða vald í senatið fyri republikanararnar á miðvalinum seinni í ár.

Tá 99 prosent av atkvøðunum vórðu taldar, havði Carla Sands fingið 5,7 prosent av atkvøðunum, skrivar Ritzau frá amerikanska tíðindamiðlinum NPR.

Harvið er langt upp til kappingarneytarnar, republikansku flokksfelagarnar Dave McCormick, Mehmet Oz og Kathy Barnette, ið standa til at hava fingið ávikavist 31,4, 31,2 og 24,4 prosent av atkvøðunum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. mai 2022

McDonald’s latið aftur í Russlandi

- Tað er ómøguligt at síggja burtur frá humaniteru kreppuni, sum kríggið í Ukraina elvir til, skrivar stjórin til tey 62.000 starvsfólkini

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Risastóra amerikanska matstovuketan McDonald’s hevur nú tikið seg úr Russlandi, sum avleiðing av russisku innrásini í Ukraina.

Ein ætlan er nú gjørd fyri, hvussu heimsins størsta burgara-keta, McDonald’s Corp., kann selja matstovurnar, sum fyritøkan eigur í landinum eftir at hava virkað har í yvir 30 ár.

McDonald’s Corp. eigur 87 prosent av teimum næstan 850  McDonald’s matstovunum í Russlandi, skrivar Reuters.

McDonald’s tók í mars mánaði avgerðina um at gevast við virkseminum í landinum. Burgaraketan var – tá hon lat upp eitt nú á Pushkin-torginum í Moskva – ímyndin av at amerikansk kapitalisma gjørdi innrás í táverandi Sovjetsamveldinum.

Stjórin í fyritøkuni, Chris Kempczinski skrivaði soleiðis í brævi til starvsfólk síni í Russlandi.

- Nøkur halda, at tað at veita mat og framhaldandi bjóða starv til tíggjutúsundatals vanligar borgarar er tað rætta at gera. Men tað er ómøguligt at síggja burtur frá humaniteru kreppuni, sum kríggið í Ukraina elvir til.

Hóast tær flestu matstovurnar nú eru latnar aftur, so eru nakrar McDonald’s matstovur, sum eru útveittar í sonevndari franchise-avtalum, og hesar gera sær nú dælt av, at McDonald’s er so vælumtókt millum russar.

Eitt nú við Leningradsky tokstøðina í Moskva, har bíðirøðin uttan fyri matstovuna um vikuskiftið var long. Hetta er einasta matstovan í russiska høvuðsstaðnum, sum enn hevur opið.

Í fjør umsetti McDonald’s fyri tvær milliardir dollarar í Russlandi og Ukraina. Tað er um 9 prosent av samlaða umsetninginum hjá fyritøkuni, skrivar Reuters.

McDonald’s fer nú at selja matstovurnar til lokalar keyparar, men hesi fáa ikki loyvi til at varðveita navn, búmerki, marknaðarføring og matarskrá hjá McDonald’s.

Fyritøkan hevur eisini boðað frá, at hon framhaldandi fer at rinda løn til tey 62.000 starvsfólkini til matstovurnar eru seldar og starvsfólkini fingið starv hjá nýggju eigarunum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. mai 2022

HSF: Rúgvusmikil landsliðsskrá fyri ungdómslandsliðini í summar

Føroyar vera umboðaðar til EM endaspølini hjá U20 og U18-monnum, ið verða leikt ávíkavist í juli og august. U16-kvinnurnar skulu til European Open, og so eru fleiri dystir móti Íslandi á skránni í ymsum árgangum

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Sum vanligt hevur Hondbóltssamband Føroya eina rúgvusmikla landsliðsskrá fyri ungdómslandsliðini í summar.

Mest spennnadi eru EM-endaspølini. U20-menn skulu spæla EM-endaspæl í Porto í Portugal í tíðarskeiðnum 7. juli til 17. juli, har Føroyar eru í bólki saman við Slovenia, Danmark og Ungarn. Talan er um ein sera sterkan árgang og leikarar sum Elias Ellefsen á Skipagøtu, Paula Mittún, Paula Jacobsen, Janus Dam Djurhuus og Viktor Nørlyng Gaini, ið vunnu gull í European Open í 2019 og European Championship í fjør.

Tað er orsakað av gullinum í fjør, at U20 og U18-landsliðini skulu spæla endaspæl í ár, og í august mánaða ( 4. – 14. august) spæla U18-menn EM-endaspæl í Podgorica í Montenegro. Har eru Føroyar í bólki saman við Spania, Svøríki og Fraklandi. Í fjør vunnu ungu føroysku menninir tveir dystir á Noreg, og í hesum árgangi eru leikarar sum Óli Mittún, Rókur Ziskason og Alexandar Lacok.

Í juli mánaði spæla U16-kvinnur European Open í Gøteborg í Svøríki í tíðarskeiðnum 4. til 8. juli. Føroyska liðið er í bólki saman við Montenegro, Hollandi og Svøríki.

HSF hevur gott samstarv við íslendska hondbóltssambandið og verða fleiri ungdómslandsdystir millum londini í summar. Vikuskiftið 4. og 5. juni fara U16- og U18-kvinnur til Íslands at spæla venjingardystir móti Íslandi, og vikuskiftið eftir kemur íslendska U16-landsliðið hjá monnum til Føroyar at spæla tveir venjingardystir móti føroyska U16-landsliðnum í Høllini á Hálsi. Fyri U16-liðini hjá Føroyum er hetta fyrstu altjóða dystirnir, sum eru liðir í at fyrireika liðini til europeisku kappingarnar, sum standa fyri framman komandi árini, skrivar Hondbóltssambandið.

Vikuskiftið 23./24. juli kemur íslendska U18-landsliðið hjá monnum til Føroyar at fyrireika seg til EM við tveimum dystum móti Føroyum. Bæði liðini skulu til EM-endaspælið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. mai 2022