Nýggju landsstýrisfólkini klára seg betur

Veljarakanning vísir, at nýggju landsstýrisfólkini standa seg betur enn tey, sum vóru undan teimum

Veljarin heldur, at Magnus Rasmussen er landsstýrismaðurin, sum hevur klárað seg best (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Kanningin, sum Spyr.fo hevur gjørt fyri Blaðið Vikuskifti, vísir millum annað, at tey fýra nýggju fólkini í landsstýrinum hava staðið seg betur enn tey, sum vóru undan teimum. 

500 fólk vóru spurd 24. august, um hvussu tey halda, at landsstýrisfólkini hava staðið seg. Tey flestu liggja um miðal (3 stig), men veljarin heldur, at tað er landsstýrismaðurin við umhvørvis- og vinnumálum sum klárar seg best. Meðan Helgi Abrahamsen í kanningini 30. mars 2021 fekk 2,52 stig, fær nýggi maðurin í sessinum, Magnus Rasmussen, 3,31 stig.

Hini trý nýggju landsstýrisfólkini vera eisini mett at klára seg betri enn undanfarnu.

Stór útskifting

Fýra landsstýrsfólk eru skift út síðani hendan samgongan varð skipað. Magnus Rasmussen tók yvir eftir Helga Abrahamsen í umhvørvis- og vinnumálum í apríl í fjør.

Fyrst í januar í ár var aftur útskifting í landsstýrinum, tá Árni Skaale og Sólvit Nolsøe tóku yvir eftir Jacob Vestegaard og Elsebeth M. Gunnleysdóttur í ávikavist Fiskimálaráðnum og Almannamálaráðnum.

Árni Skaale, landsstýrismaður í fiskivinnumálum og Sólvit E. Nolsøe, landsstýrismaður í almannamálaráðnum (Mynd: Sverri Egholm

Seinasta útskiftingin higartil, var tá Jørgen Niclasen legði frá sær sum fíggjarmálaráðharri í februar. Uni Rasmussen hevur síðani tá røkt ráðharrasessin í Fíggjarmálaráðnum.

Uni Rasmusen tók við sum landsstýrismaður í fíggjarmálum í februar (Mynd: Sverri Egholm) 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. september 2022

Bjørg á Rógvi nýggjur borgarstjóri í Vestmanna

Bygdarráðið samtykti fríggjakvøldið einmælt at velja Bjørg á Rógvi til borgarstjóra í Vestmanna kommunu. Sára Jógvansdóttir varð vald til varaborgarstjóra

Bjørg á Rógvi (Mynd: Vestmanna kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Vestmanna kommuna hevur fingið nýggjan borgarstjóra.

Bygdarráðið samtykti í fríggjakvøldið einmælt at velja Bjørg á Rógvi til borgarstjóra eftir at Pauli Trond Petersen legði frá sær.

Eisini valdi bygdarráðið at velja Sáru Jógvansdóttir til varaborgarstjóra.

Borgarstjórin og varaborgarstjórin taka við starvinum í dag, tann 3. september.

Val av nevndum og umboðum varð einmælt samtykt við hesum broytingum:

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. september 2022

Førdi fíggjarpolitikkurin eigur at vera haldførur

Búskaparráðið harmast um, at almennu kassarnir koyra við undirskoti hóast tíðirnar hava verið góðar

Fróði Magnussen, formaður í Búskaparráðnum (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Hósdagin legði Búskaparráðið fram heystfrágreiðing sína fyri 2022. Tað hendir í Auluni í Finsen í Havn. Undan framløguni sendi ráðið út soljóðandi tíðindaskriv:

Vøksturin í bruttotjóðarúrtøkuni, BTÚ, í leypandi prísum er mettur til at verða heili 11,2 prosent í 2022 og 2,6 prosent í 2023. Høgi vøksturin í 2022 stavar í stóran mun frá øktum prísum. Tó er framvegis eisini ferð á føroyska búskapinum, ið sæst aftur í lága arbeiðsloysinum og átrokandi tørvinum á arbeiðsmarknaðinum.

Í slíkum góðum tíðum eigur ikki at vera hall á fíggjarlógunum hjá landi og kommunum. Ístaðin átti tað almenna at sett í verk eitt fíggjarpolitiskt regluverk, sum tálmar almenna útreiðsluvøkstrinum fyri at fáa haldføri í førda fíggjarpolitikkin – bæði í núverandi løtu – og í longdini, tá avbjóðingarnar við vaksandi talinum av eldri fólki gerst til veruleika.

Ferð á búskapinum

Tað er framvegis ferð á føroyska búskapinum. Stóra virksemið sæst aftur á lága arbeiðsloysinum og tørvinum á arbeiðsmegi í bæði privata og almenna geiranum.

Lønargjaldingarnar eru høgar, talið av løntakarum setur met, og vøruhandilin við útheimin gevur framvegis avlop. Vøksturin í BTÚ í leypandi prísum er mettur at gerast 11,2 prosent í ár og 2,6 prosent næsta ár. Vøksturin í BTÚ í ár er tó merktur av stóra prísvøkstrinum, sum vit síggja í útlondum og heima í Føroyum.

Høgi vøksturin í BTÚ í 2022 stavar nevniliga fyri ein stóran part frá øktum prísum og avspeglar tí ikki, at virksemið í búskapinum er munandi størri í 2022 enn í 2021, men heldur, at vørurnar og tænasturnar eru dýrkaðar í prísi.

Hóast føroyingar eru tilvitaðir um, at prísirnir eru øktir og at renturnar fara at hækka, sæst ikki nøkur stórvegis broyting í nýtsluni hjá húsarhaldunum.

Ávirkanin av prísvøkstrinum á vinnuna er ymisk frá vinnugrein til vinnugrein, og er sum heild treytað av, hvussu nógv av prísvøkstrinum kann koyrast víðari yvir á kundan.

Handilsvinnan letur til at vera merkt av, at føroyingar aftur eru slopnir til útlondini at ferðast, og tí brúka færri pengar í Føroyum, meðan ferðavinnan er bjartskygd, tí eftirspurningurin er stórur, og 2022 væntast at gerast nýtt metár.

Í byggivinnuni eru príshækkingar á tilfari, og trot á arbeiðsmegi er framvegis ein avbjóðing, meðan útflutningsfyritøkurnar eru ávirkaðar bæði jaliga og neiliga av prísvøkstrinum.

Prísurin á botnfiski og laksi er øktur nógv, ið hevur betrað um útflutningsvirðið, men samstundis eru framleiðslu- og flutningskostnaðirnir somuleiðis øktir nógv.

Helena Andreasen, Sanna Laksá og Jan Otto Holm, limir í Búskaparráðnum (Foto: Sverri Egholm)

Ikki haldbært við undirskoti á fíggjarlógini

Hóast hesar góðu tíðir, er undirskot hjá bæði lands- og kommunukassunum. Hallið á fíggjarlógini hjá landskassanum er mett av verða 216 milliónir krónur í ár og 225 milliónir næsta ár.

Eisini kommunurnar hava samanlagt eitt hall á teirra fíggarlógum. Sostatt leggur almenni geirin í bestu tíðum trýst á búskapin, ið longu er undir trýsti av stóra virkseminum í privata geiranum.

Tað er í slíkum støðum, at tað almenna eigur at halda aftur og hava yvirskot á fíggjarlógunum. At undirskot verður á fíggjarlógini í 2022 og 2023 er als ikki haldbart í so góðum búskaparligum tíðum, serliga við vitanini um komandi avbjóðingar við vaksandi vælferðarútreiðslum vegna vaksandi tal av eldri borgarum, tað vil siga til pensjónir, eldrarøkt, heilsuøkið við meira.

Ein avleiðing av verandi fíggjarpolitikki kann verða, at hetta ættarliðið kemur at binda komandi ættarlið við skuld orsakað av manglandi haldføri í fíggjarpolitikkinum.

Sum Búskaparráðið áður hevur víst á, eigur politiska skipanin at seta í verk eitt fíggjarpolitiskt regluverk, ið kann vera við til at fáa haldføri í førda fíggjarpolitikkin. Eitt slíkt regluverk kann eitt nú ikki loyva útreiðslunum at vaksa við meira enn 2-3 prosent um árið, samstundis sum íløgurnar haldast støðugar. 

Uni Rasmussen, landsstýrismaður við fíggjarmálum (Mynd: Sverri Egholm)

'

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. september 2022

Betri Banki hevði 17 millónir krónur í avlopi fyrra hálvár

Tilgongdin av kundum hjá Betri Banka heldur áfram, og útlánini eru nú komin upp á 7,1 milliardir krónur. Innlánini økjast eisini og eftirspurningurin eftir at gera íløgur er framvegis vaksandi

Fíggjarmarknaðirnir hava verið merktir av fjáltri í fyrra hálvári og hevur tað viðført, at bankin hevur havt kurstap á lánsbrøvum. Hetta ávirkar hálvársúrslitið munandi

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Fíggjarmarknaðirnir hava verið merktir av fjáltri í fyrra hálvári og hevur tað viðført, at bankin hevur havt kurstap á lánsbrøvum. Hetta ávirkar hálvársúrslitið munandi.

Í summar hækkaði tjóðbankin leiðandi rentuna fyri at tálma prísvøkstrinum. Hetta hevur ført við sær, at Betri Banki, sum áður fráboðað, eisini fer at hækka renturnar 1. september.

Rentan hevur seinastu árini verið søguliga lág og nógv tos hevur m.a. verið um negativa rentu. Betri Banki hevur ikki roknað negativa rentu á pensjóns- og ungdómskontum. Aðrir kundar hava havt møguleika at spara 400.000 krónur upp áðrenn negativ renta varð roknað.

- Samstundis sum útlánsrenturnar hækka, strika vit negativu rentuna hjá privatkundum. Sostatt kunnu okkara privatkundar aftur spara upp uttan at gjalda negativa rentu, sigur Jean Djurhuus, forstjóri í Betri Banka.

Fyri alt roknskaparárið 2022 metir leiðslan, at úrslitið verður áleið 60-90 milliónir fyri skatt. Nógv veldst tó um gongdina á fíggjarligu marknaðunum annað hálvár 2022.

Úrslitið fyri fyrra hálvár 2022 sær soleiðis út:
- Úrslit eftir skatt: 17 milliónir krónur
- Útlán: 7,1 milliardir krónur
- Innlán: 8,4 milliardir krónur
- Solvensur: 29,5 prosent

Tíðindaskriv frá Betri Banka

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. august 2022

Elding keypir Power

Elding yvirtekur Power í SMS, sum verður sætti handilin hjá Elding. Kappingarráðið skal taka endaliga støðu til keypið

Herman Winther, Levi Winther og Høgni Zachariasen

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Elding keypir Power, og flytur harvið ein part av sínum virksemi inn aftur í SMS, har Majbritt E. Winther og Mads Andreas Winther byrjaðu handilsvirksemið á loftinum í sølumiðstøðini í 1995.

- Sølan kom í lag, eftir at leiðslan í Elding boðaði okkum frá, at Elding ynskir at keypa Power. Vit hava síðani verið í samráðingum, og Elding hevur givið okkum eitt gott tilboð. Tískil selja vit Power til Elding, sigur Høgni Zachariasen, stjóri, ið eigur Power helvt um helvt saman við Pf. SMS. 

Leiðslan í Elding fegnast um at kunna yvirtaka snøggu hølini hjá Power, har sætti Elding-handilin sostatt verður staðsettur.

- Vit merkja, at kappingin frá útlendskum veitarum á netinum harðnar, og tí skulu vit áhaldandi bjóða okkara kundum kappingarførar prísir og eina góða tænastu tætt at kundunum. Tað gera vit m.a. við at vera atkomuligir bæði á internetinum og ymsastaðni kring landið. Tað hevur stóran týdning fyri Elding at hava ein stóran og góðan handil í SMS, sum er mest vitjaða handilsstað í Føroyum, staðfesta báðir virkisstjórarnir í Elding, Levi Winther og Herman Winther.

Teir vísa á, at Elding síðani byrjan hevur roynt at havt eitt stórt og fjølbroytt úrval av merkivørum fyri lágar prísir, og at hetta framhaldandi verður grundleggjandi handilsligi hugburðurin hjá fyritøkuni.

Sølan ber við sær, at Elding yvirtekur bæði skyldur og starvsfólk hjá Power, og talið av starvsfólkum í Elding fer samanlagt at tátta í 90 starvsfólk, svarandi til umleið 60 ársverk. Kappingarráðið skal taka endaliga støðu til yvirtøkuna.

Elding hevur frammanundan handilin á Óðinshædd í Havn og ein handil í Klaksvík umframt Elding Online, ið hevur meira enn 18.000 vørur á heimasíðuni. Haraftrat hevur fyritøkan tveir handlar, sum venda sær til vinnulívið – tað eru Elding Business í Smiðjugerði í Havn og Elding Nordic í Herning, Danmark.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. august 2022

Lív og Jónas vóru best umtóktu nøvnini í fjør

Hetta eru eisini tey einastu, ið vóru í topp-tíggju yvir tey best umtøktu í 2021, og sum eisini vóru tað fyri 20 árum síðani

- Í 2001, sum er byrjanarárið fyri navnauppgerðina, var Lív nummar níggju á listanum yvir best umtóktu gentunøvn, meðan Jónas var nummar fimm. Hetta er fyrstu ferð, at Lív er ovast á listanum, meðan Jónas hevur verið best umtókta dreingjanavn heilar tíggju ferðir

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Lív og Jónas vóru best umtóktu nøvnini til gentur og dreingir fødd í 2021.
Av teimum børnunum, sum vóru fødd í 2021, fingu sjey gentur navnið Lív, meðan tíggju dreingir fingu navnið Jónas.

Hetta skrivar Hagstova Føroya á heimasíðu sínari.

- Í 2001, sum er byrjanarárið fyri navnauppgerðina, var Lív nummar níggju á listanum yvir best umtóktu gentunøvn, meðan Jónas var nummar fimm. Hetta er fyrstu ferð, at Lív er ovast á listanum, meðan Jónas hevur verið best umtókta dreingjanavn heilar tíggju ferðir. 

Onnur vælumtókt nøvn hjá dreingjum, ið vóru føddir í fjør, vóru Nóa, Gilli, Jógvan, Markus, Adrian og Bragi. Hjá gentum vóru tað nøvnini Julia, Emma, Isabella, Nora, Ria og Sólja.

Vóru eisini væl umtókt í 2001

Hagstovan skrivar, at Lív var tað einasta gentunavnið, sum var millum tíggju tey best umtóktu bæði í 2021 og fyri 20 árum síðani. Tá vóru nøvnini Ronja, Vár, Helena og Rebekka ovast á listanum. 

Av dreingjanøvnunum var Jónas tað einasta navnið, sum var millum tíggju tey best umtóktu bæði í 2021 og í 2001. Tá vóru nøvn sum Jákup, Hanus, Rói og Dánjal best umtókt. 

- Fleiri nøvn eru løgd aftur at síðan 2001, og nøkur av teimum, sum eru nógv brúkt í dag, eru til dømis Nóa, Bragi og Liam hjá dreingjum og Brá, Vón og Ria hjá gentum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. september 2022

Widerøe fimm ferðir um vikuna

Næstan eitt ár er liðið síðani Widerøe fór undir regluliga flúgving millum Bergen og Føroyar. Nú verður flogið fimm ferðir um vikuna

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Norskir miðlar boðu í vikuni frá, at nú næstan eitt ár er liðið síðani Widerøe fór undir regluliga flúgving millum Bergen og Føroyar, verður farið upp á fimm túrar um vikuna.

Í vikuni var fyrsti týsdagstúrur á skrá, og flogið verður nú mánadagar, týsdagar, mikudagar, fríggjadagar og sunnudagar.  

- Vit kunnu ikki annað enn gleðast um, at Widerøe, nú eitt lítið ár eftir tey byrjaðu at flúgva millum londini, hava meira enn tvífaldað vikuliga túratalið. Tey byrjaðu jú við einans tveimum túrum um vikuna og eru nú uppi á fimm, sigur Regin I. Jakobsen, stjóri í Vága Floghavn, og heldur fram.

- Hetta seinasta árið hevur víst okkum, at vit við einum nýggjum felagi á marknaðinum fáa fatur í ferðafólkum, vit ikki hava sæð í sama mun fyrr, tí samansetingin av ferðafólkunum umborð hevur verið ein onnur enn tann, vit fyrr hava sæð.  Størsti parturin av teimum ferðandi á leiðini eru norðmenn.  Vit síggja hetta sum ógvuliga kærkomið, bæði fyri Vága Floghavn og føroyska ferðavinnu sum heild, sigur Regin I. Jakobsen, stjóri í Vága Floghavn at enda.

Widerøe nýtir flogfør av slagnum Bombardier Dash 8 Q400 til flúgvingina og taka tey 78 ferðandi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. august 2022

Sáttmáli undirskrivaður við Metrostav Norge

J&K Petersen hevur gjørt sáttmála við nýggjan undirveitara, sum skal bora, tryggja og vatntryggja nýggja tunnilin millum Ørðavík og Fámjin

(Mynd: J&K Petersen)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Sáttmáli varð mánadagin undirskrivaður millum J&K Petersen og Metrostav Norge.

Nýggi undirveitarin skal bora, tryggja og vatntryggja nýggja tunnilin millum Ørðavík og Fámjin.

Metrostav Norge hevur drúgvar royndir innan tunnilsarbeiði. Móðurfelagið, Metrostav, er eitt stórt sentralevropiskt byggifelag, við nærum 5.000 starvsfólkum og verkætlanum í 15 evropiskum londum, skrivar J&K Petersen í tíðindaskrivi.

Sagt verður, at J&K Petersen sær fram til nýggja samstarvið, og bjóða tey Metrostav Norge vælkomið til Føroyar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. august 2022

Samstarvsavtalan við Ísland endurnýggjað

Íslandsnevndin á Fróðskaparsetri Føroya og Føroyanevndin á Háskóla Íslands hava á 11. sinni hildið frændafund, og samstarvsavtalan partarnar millum varð í hesum sambandi endurnýggjað

Jón Atli Benediktson, rektari á Háskóla Islands, saman við Chik Collins rektara á Fróðskaparsetri Føroya eftir at hava undirskrivað samstarvaavtaluna partanna millum (Mynd: Fróðskaparsetur Føroya)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Herfyri var frændafundur hildin í Reykjavík. Frændafundur kallast ráðstevnan, sum nú verður hildin annaðhvørt ár, har Íslandsnevndin á Setrinum og Føroyanevndin á Háskóla Islands bjóða granskarum og framhaldslesandi at halda fyrilestrar.

Grundarlagið undir Frændafundunum er rannsóknarsamstarv millum Fróðskaparsetur Føroya og Háskóla Íslands, sum rektaraavtala varð gjørd um í 1990. Í fyrstuni vóru Frændafundir hildnir triðjahvørt ár, men nýggja avtalan sigur annaðhvørt ár. Talan er um tvørfakliga ráðstevnu, og londini skiftast um at vera vertur. Eisini verður bók útgivin eftir hvørja ráðstevnu.

Í ár varð Frændafundur fyriskipaður í samstarvi við Stovn Vigdísar Finnbogadóttur og Málvísindastovn Háskóla Íslands.

Í røðu sínari legði Chik Collins, rektari, dent á týdningin, sum tætt universitetssamstarv millum Føroyar og Ísland hevur.

- Vit mugu taka hetta samstarvið í enn størri álvara og fult og heilt verkseta avtaluna millum partarnar. Fyri okkum merkir tað, at vit eisini eiga at veita skeið á enskum máli, so vit veruliga verða før fyri at taka ímóti skiftislesandi úr Íslandi. Um Fróðskaparsetrið skal vera eitt altjóða universitet, sum arbeiðir saman við samstarvsfeløgum og vinum aðrastaðni, so mugu vit bæði vera tað FØROYSKA universitetið og tað føroyska UNIVERSITETIÐ. Hetta er ikki eitt val millum tvey, men partar av tí skyldu, sum okkum er givin í lóg og í okkara strategisku lyftum. Vit mugu finna hesa javnvágina í hollum samskifti sum ein akademiskur felagsskapur og við áliti á egnan mátt, segði Chik Collins m.a.

Rektarin takkaði føroysku Íslandsnevndini og íslendsku Føroyanevndini fyri vælskipaða ráðstevnu, og hann nýtti eisini høvi at rósa góðu fysisku kørmunum, sum Háskóli Islands hevur við góðum og hóskandi bygningum og nútímans hentleikum.

- Á hesum øki eru Føroyar eftirbátur. Virðismetingin av útbúgving, gransking og vísindum verður ikki eins væl endurspeglað í fysisku verðini og á verandi kampussi í Føroyum, ikki enn í øllum førum. Her hava vit nógv at læra av okkara íslendsku frændum, segði rektarin.

Á fundi millum Íslandsnevndina og Føroyanevndina varð frá føroyskari síðu m.a. sett ynski fram um, at vísindafólk í løgfrøði verða partur av næsta Frændafundi, sum verður í Føroyum í 2024. Nú Fróðskaparsetur Føroya veitir fulla útbúgving í lóg, er stórur áhugi fyri løgfrøðiligum máli, og hetta kunnu vísindafólk frá Háskóla Islands geva íblástur til, er hugsanin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. august 2022

Revsingin fyri brot á skilhaldsreglur herd

Áður hevur sektarstøðið fyri brot á hetta verið 600 krónur og 800 krónur, men nú eru upphæddirnar 1.500 og 3.000 krónur. Vanligastu brotini á skilhaldsreglurnar fara fram í náttarlívinum, tá nógv full fólk eru savnað

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Føroya Rættur hevur í tveimum dómum í vikuni tikið undir við ákæruvaldinum í, at sektarstøðið fyri brot á skilhaldsreglurnar skal vera hægri.

Skilhaldsreglurnar – ordensbekendtgørelsen – vórðu settar í gildi í Føroyum 1. januar 2021. Skilhaldsreglurnar komu í staðin fyri gomlu politiviðtøkurnar, og áseta m.a. at tað er revsivert at órógva almenna friðin. Vanligastu brotini á skilhaldsreglurnar fara fram í náttarlívinum, tá nógv full fólk eru savnað.

Tá nýggju reglurnar komu í gildi, varð ikki ítøkilig støða tikin til, hvat sektarstøðið skuldi vera. Av tí, at støða ikki var tikin til hetta, er sektarstøðið fyri brot á gomlu politiviðtøkurnar ført víðari. Tað merkir m.a., at sektin fyri at órógva almenna friðin hevur verið 600 krónur og 800 krónur fyri illstøður (bardaga) á almennum stað, sum órógvar onnur.

Metingin hjá Føroya Politi hevur verið, at revsingin hevur verið ov lin. Sektarstøðið er ikki hækkað, tað, sum er farið av hesi øldini, og sektarstøðið hevur tí ongan fyribyrgjandi virknað havt, og samstundis hevur tađ heldur ikki verið ein revsing, sum kann merkjast.

Tí hevur ákæruvaldi ført tvey mál í Føroya Rætti við pástandi um, at sektarstøðið generelt skal hækka. Ákæruvaldið legði við hesum upp til, at sektarstøðið í brotum, sum nevnd omanfyri, ístaðin fyri 600 krónur og 800 krónur skal vera 1.500 krónur og 3.000 krónur. Hesum tók Føroya Rættur undir við.

Tíðindaskriv frá Føroya Politi

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. august 2022

Ung sova ov lítið

Hetta er serliga tíð, at tey brúka ov nógva tíð á snildfon, teldu, teldli ella sjónvarpi beint fyri songartíð. Hetta staðfestir nýggj donski kanning - Fólkaheilsuráðið hevur gjørt líknandi kanning

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Vit menniskju hava í dag stórar heilsuavbjóðingar, tí vit hava broytt atferð, tá ið tað ræður um heilt grundleggjandi menniskjaligar tættir; eitt nú rørslu, kost og svøvn. Vit røra okkum ov lítið og hava sum heild minni góðar kostvanar. Harumframt sova vit ov lítið, og hesir tættir tykjast eisini at hanga saman. Nýggj gransking vísir m.a., at unga ættarliðið hevur stórar avbjóðingar, tí tey ikki sova nóg mikið. 

Tey ungu sova sum heild ov lítið, tí tey brúka ov nógva tíð á snildfon, teldu, teldli ella sjónvarpi fyri songartíð. Hetta er millum annað niðurstøðan í nýggjari kanning hjá Statens Institut for Folkesundhed, sum júst er komin út. Kanningin vísir á, at alt fleiri ung ikki megna at leggja skíggjan frá sær um kvøldarnar og tí eru troytt dagin eftir.

Í donsku kanningini hava tey spurt fleiri enn 11.000 fólk, ið eru 16 ár og eldri um teirra svøvnvanar, t.d. um tey halda seg sova nóg mikið, soleiðis at tey kenna seg hvíld. Her svaraðu umleið helvtin av teimum spurdu í aldrinum 16-24 ár, at tey ikki sova nóg mikið, soleiðis at tey kenna seg hvíld dagin eftir. Tá ið tey vórðu spurd, hvørjar orsøkirnar vóru, svaraðu 80% av teimum ungu monnunum og 70% av ungu kvinnunum, at ein av orsøkunum til manglandi svøvnin var skíggjanýtsla fyri songartíð.

Føroysk tøl frá 2019 siga tað sama

Hetta eru skelkandi tøl, men tað sær tíverri ikki betri út í Føroyum. Í stóru fólkaheilsukanningin “Hvussu hevur tú tað?”, sum Fólkaheilsuráðið gjørdi í 2019, spurdu vit júst somu spurningar um svøvn sum í donsku kanningini. Sum tað framgongur á figuri 1 niðanfyri, siga áleið 70 prosent av teimum ungu, í aldrinum 18-24 ár, at tey ikki sova nóg mikið, soleiðis at tey kenna seg hvíld dagin eftir. Somuleiðis er tað skíggjanýtsla fyri songartíð, ið er høvuðsorsøkin til, at tey ungu í Føroyum ikki sova nóg mikið. Heili 76 prosent av teimum ungu monnunum og 65% av ungu kvinnunum siga seg fara ov seint í song, tí tey brúka fartelefon, teldu, teldil ella sjónvarp.

Svøvnur er ein grundleggjandi fysiologiskur tørvur, ið er neyðugur fyri, at menniskju kunnu virka bæði kropsliga og sálarliga. Fáa vit ov lítið av svøvni, kann tað í byrjanini ávirka okkara vælveru, gera tað trupult at hugsavna seg og somuleiðis ávirka okkara heilsuatferð neiliga. Ov lítið av svøvni í eitt longri tíðarskeið kann hava neiligar fylgjur fyri okkara immunverju og kann økja um vandan fyri fleiri ymiskum sjúkum, eitt nú hjarta- æðrasjúkum og diabetes. Tí er tað ræðandi, at tað eru so nógv ung, ið siga seg sova ov lítið.

Svøvnur, sálarlig heilsustøða, kostvanar og rørsla hanga saman, soleiðis at sálarlig javnvág, ein kropsliga virkin gerandisdagur og skilagóðir kostvanar fremja góðan svøvn. Hinvegin ger vánaligur svøvnur, at sálarliga heilsustøðan versnar, yvirskotið til at vera virkin og hava góðar kostvanar minkar, so talan er um eina ringa ringrás, um vit ikki sova nóg mikið og nóg væl.

Góð og einføld ráð til betri svøvn

Tað eru longu fimm ár síðani, at Fólkaheilsuráðið kom við skíggjaráðum, har ljós varð varpað á, at skíggjanýtsla kann hava neiliga ávirkan á heilsuna. Eitt av ráðunum var: “Far í song uttan skíggja”. Í desembur 2021 komu vit við einari dagførdari útgávu av skíggjaráðunum, sum umframt eina plakat við yvirskipaðum skíggjaráðum eisini fevnir um ein faldara, ið vísir á neiligu árinini, sum skíggjanýtsla kann hava á heilsuna. Faldarin er gjørdur við støði í gransking.

Skíggjaráðini mæla frá, at man hevur talgildar miðlar í sovikamarinum. Fleiri brúka snildfonina sum vekjara, men mælt verður heldur til, at man brúkar ein “vanligan” vekjara, soleiðis at snildfonin kann liggja í einum øðrum rúmi enn sovikamarinum. Mælt verður somuleiðis til ikki at brúka skíggja ein til tveir tímar, áðrenn farið verður í song. Skíggjanýtsla fyri songartíð ger tað trupult at sovna skjótt og ávirkar svøvngóðskuna. 

Tíðindaskriv frá Fólkaheilsuráðnum

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. august 2022

Best er við móðurmjólk

Gigni fer nú at bjóða pinkubarnaforeldrum telefonráðgeving í vikuskiftunum um bróstageving

(Mynd: Gigni)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Gigni fer nú at víðka um tænastuna til pinkubarnaforeldur við telefonráðgeving um bróstageving.

Telefonráðgevingin er í fyrstu atløgu ætlað til foreldur, sum hava avbjóðingar í vikuskiftinum við bróstageving.

Telefonráðgevingin svarar leygardag og sunnudag frá kl. 19 til 21, og tað eru heilsufrøðingar, sum svara telefonini. Byrjað verður í dag.

Móðurmjólkin er besta føðin fyri nýføðingin, og móðurmjólkin inniheldur júst tað, sum barnið skal fáa til tess at vaksa sum best og hava so góða heilsu sum gjørligt. Móðurmjólkin verjir eisini barnið fyri fleiri sjúkur í pinkubarnaaldrinum, sløkkir tostan og er trygd fyri vætutroti. Eisini í longdini hevur bróstagevingin týdning fyri heilsuna bæði hjá barni og mammu. Samstundis vita vit, at tað kunnu koma trupulleikar við bróstagevingini, serliga í byrjanini. Tað kann vera í mun til sár á vørtunum, at barnið ikki vil taka, ov lítil mjólkamongd osfr.

Tilmæli frá WHO og danska heilsustýrinum er, at børn einans fáa bróst til tey eru umleið 6 mánaðir, og lutvíst til tey eru minst 12 mánaðir. Í 2019 vístu tølini hjá Gigni, at 78 prosent av føroyskum børnunum fingu einans móðurmjólk tá tey vóru ein mánað gomul, sløk 71 prosent tá tey vóru fýra mánaðar gomul og sløk 22 prosent tá tey vóru hálvt árs gomul.

- Okkara vón er, at vit við hesi ráðgevingini, kunnu hjálpa nøkrum foreldrum til at halda áfram við at geva bróst, hóast avbjóðingar, nú eisini í vikuskiftinum, skrivar Gigni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. september 2022

Samanlagt 49 milliónir fyri koronukanningar við landamarkið

Ferðafólk, sum komu til Føroya, rindaðu samanlagt 24 milliónir krónur fyri koronukanningar, og landið rindaði 25 milliónir krónur fyri slíkar kanningar

Í eitt longri tíðarskeið var neyðugt við koronukanning við landamørkini, og hetta kostaði nógv (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Koronufarsóttin kostaði samfelagnum nógvar pengar og eisini ferðafólki, sum í eitt longri tíðarskeið skuldu taka og rinda fyri eina koronukanning við komu til Føroya.

Frá 1. oktober í 2020 til 31. august í 2021 var tað eitt krav at kanna seg, tá ein kom til landið, og hesa tíðina skuldu ferðafólkini sjálvi gjalda fyri kanningarnar, ið kostaðu millum 300 og 400 krónur. 

Samanlagt rindaðu ferðafólk, sum komu til Føroya, 24 milliónir krónur fyri koronukanningar í hesum tíðarskeiðinum, upplýsir Kringvarpið.

Áðrenn nevnda tíðarskeið og frá 16. desember og eina tíð fram, rindaði landskassin fyri kornukanningar við landamørkini. Hetta kostaði landskassanum samanlagt 25 milliónir, skrivar Kringvarpið.

Harvið vórðu samanlagt næstan 50 milliónir krónur nýttar til hetta endamálið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. august 2022

Heita vatnið á Lygnnesi knýtast í kommunalar bygningar

Um ein rørleiðing uppá umleið ein kilometur verður løgd frá heitu kelduni, kundu kommunalu stovnarnir, ið liggja inni við Sjógv, skúlin, ítróttarhøllin, svimjihylurin, læknaviðtaluhølið o.o. brúkt eina felags hitaskipan við hesum heita vatni

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hetta er fyrsta ætlan av sínum slagi í Føroyum. Á sumri 2014 vórðu gjørdar áhugaverdar jarðhitaboringar á Lygnnesi í Kollafirði, haðani tað rann vatn upp úr holunum av yvirtrýsti í undirgrundini.

Hitin á hesum vatni er umleið 27 °C, og tað hevur funnið eina fasta legu, har tað renna tilsamans umleið 16 tons av vatni upp um tíman.

Til samanbering er kelduvatn ella brúksvatn í Føroyum vanliga einar 9-10 °C, tá tað kemur úr krananum, so hetta vatnið er 17 °C heitari, og í orku svarar henda nøgd av vatni til 350.000 litrar av olju. Hetta er gott og væl tað, sum Svimjihøllin í Gundadali, Eysturskúlin og Lágagarður tilsamans brúka um árið í olju til upphiting.

Á Lygnnesi, har vatnið streymar upp, eru bert vanlig sethús, sum kunnu fáa gagn av heita vatninum til upphiting. Um ein rørleiðing uppá umleið ein kilometur verður løgd frá heitu kelduni, kundu kommunalu stovnarnir, ið liggja inni við Sjógv, skúlin, ítróttarhøllin, svimjihylurin, læknaviðtaluhølið o.o. brúkt eina felags hitaskipan við hesum heita vatni.

Fleiri uppskot hava verið frammi um, hvussu heita vatnið á Lygnnesi kann nýtast til upphiting av kommunalu bygningunum, sum liggja inni við Sjógv. Enn hevur einki borið á mál.

Umsitingin metir, at tað er týdningarmikið, at kommunan umsíðir fær sett í verk eina grøna verkætlan at gagnnýta heitu kelduna á Lygnnesi. Nýggi barnagarðurin Kura verður upphitaður við jarðhita. Sostatt høvdu allir kommunalu bygningarnir í Kollafirði verið upphitaðir við varandi orkukeldum.

Býráðið samtykti í 2016 umhvørvispolitikkin ‘Grøna Leiðin’, har kommunan hevur sett sær sum mál at skerja CO2-útlátið við at gera ymisk orkusparandi átøk. Eitt av málunum er at knýta kommunalu bygningarnar í varandi orkukeldur.

Somuleiðis er ein orkupolitikkur fyri Tórshavnar kommunu, har stórur dentur verður lagdur á at leggja um til grønar ella varandi orkukeldur. Hetta tí, at upphiting av bygningum er størsti orkuslúkurin í CO2-roknskapinum hjá Tórshavnar kommunu, nevniliga 41 prosent.

Umlegging frá olju til varandi orkukeldur í sambandi við upphiting er avgerandi, um kommunan skal røkka málinum, sum sett er um 50% minni útlát av CO2 í 2027. Burðardygg orka er somuleiðis eitt av heimsmálunum hjá ST.

Ítøkiliga verkætlanin, at gagnnýta heitu kelduna í Kollafirði til upphiting av kommunalu bygningunum inni við Sjógv, er tískil beinleiðis í tráð við umhvørvispolitikkin hjá Tórshavnar kommunu.

Nevnast kann eisini, at hóast hesir kommunalu bygningar verða upphitaðir við orku frá heitu kelduni, so er framvegis hitaorka tøk til at knýta umleið 125 sethús aftrat í orkuna frá heitu kelduni. Tað kundi t.d. verið húsini, sum liggja eystan fyri skúlan við Sjógv, ella nýggja útstykkingin á Lygnnesi.

Eitt uttandura vælveruøki við hitapottum ella líknandi kann eisini gerast á økinum við svimjihylin, um tað er nóg mikið av avlopsorku til hetta.

Kostnaðarmetingin fyri samlaðu verkætlanina er umleið 7,5 milliónir krónur. Mælt verður til at gera eina meiri nágreiniliga meting av samlaða kostnaðinum fyri ætlanina. Við verandi prísum hjá Magn og SEV verða rakstrarútreiðslurnar mettar at vera minst 50 prosent lægri.

Viðlíkahaldið av hesari orkuskipan umfatar eftirlit av hitapumpum og vatnpumpum. Harafturímóti slepst undan viðlíkahaldi av ketlum, skorsteinum og oljutangum.

Umhvørvis- og Vinnumálaráðið hevur játtað stuðul til verkætlanina sambært umsóknini, ið send varð. Stuðulin er áljóðandi eina millión krónur, treytað av at verkætlanin er byrjað í seinasta lagi triðja ársfjóring 2022, og at Tórshavnar kommuna veitir somu upphædd til verkætlanina.

Verkætlanarleiðslan og fíggjarligi raksturin verður hjá Tórshavnar kommunu. Jarðfeingi er við sum jarðfrøðiligur serkunnleiki og fakligur samstarvsfelagi.

Í sambandi við leiðingina, sum skal leggjast frá Lygnnesi til kommunalu bygningarnar, verður kannað, um til ber at leggja vatnrørið í niðara borði omanav landsvegnum omanfyri Lygnnes. Á henda hátt slepst undan at grava upp veg ella gongubreyt. Eisini er møguligt at leggja rørið, so møguligir avstikkarar og “nærhitaskipanir“ kunnu gerast til býlingarnar í økinum norðureftir móti kommunalu bygningunum.

Umsitingin mælti til at játta eina millión til beinanvegin at fara undir verkætlanina. Náttúru- og umhvørvisnevndin tók 22. august undir við tilmælinum, og tað gjørdi fíggjarnevndin eisini 24. august.

Málið varð einmælt samtykt í Tórshavnar býráði í vikuni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. september 2022

Heldur við tyrlu enn við Herjólfi III

Áhugin at flúgva við tyrlu úr og til Suðuroynna síðani Herjólfur III fór í sigling, hevur verið stórur. Men nú Atlantsflog fer undir vetrarflúgving verður bert flogið tvær ferðir um vikuna

(Mynd: Suðurrás.fo)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Áhugin fyri at flúgva við tyrluni úr Suðuroynni til Havnar og suðuraftur er óvanliga stórur. Tað skrivar Suðurrás á heimasíðuni.

Tyrlan hevur í summar flogið tríggjar dagar um vikuna, og hevur verið ein góður møguleiki hjá fleiri, nú farleiðin um Suðuroyarfjørð er skerd. Men nú Atlantsflog fer undir vetrarflúgving, verður bert flogið tvær ferðir um vikuna. Mikudag og fríggjadag.

Suðurrás skrivar, at tyrlan um middagsleitið var tyrlan fullsett til Havnar, har fólk úr Suðuroynni og eisini úr Stóra Dímun vóru við. 

- Fleiri teirra greiddi frá, at tey ikki tordu at sigla við Herjólfi, tí valdu tey heldur at fara við tyrlun, skrivar sudurras.fo.

Herjólfur III røkir Suðuroyarleiðina fyri Smyril í góðan mánað afturat.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. august 2022

Tríggir nýggir innsavningarbilar til IRF

Bilarnir hava mest framkomnu tøknina, bæði hvat viðvíkur trygdarskipan, økonomi og umhvørvi

(Mynd: IRF)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

IRF hevur keypt tríggjar nýggjar bilar, sum savna gráar, hvítar og reyðar posar inn frá húsarhaldum í miðøkinum.

Tað skrivar IRF á heimasíðuni.

Bilarnir eru tvídeildir, og savna tí bæði hvítar posar við pappíri og pappi til endurvinning, umframt gráar posar við vanligum húsarhaldsruski. Harafturat er eisini eitt rúm til reyðu posarnar við serliga dálkandi burturkasti.

Nýggju bilarnir komu til landið fyri nøkrum vikum síðani, og eru nú tiknir í nýtslu ístaðin fyri teir gomlu. Gomlu bilarnir vóru 10 ára gamlir og væl brúktir, so tað trongdi til eina útskifting.

Bilarnir eru av slagnum Scania, og hava mest framkomnu tøknina, bæði hvat viðvíkur trygdarskipan, økonomi og umhvørvi. Tað passar væl inn í umhvørvispolitikkin hjá IRF í arbeiðinum fram ímóti at gera Føroyar reinari og burðardyggari, at hesir nýggju bilarnir, umframt at vera umhvørvisvinarligir, eisini kunnu nýta biodiesel sum brennievni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. august 2022

Útoyggjafelagið: Nevnd og umboðsráð heldur fram

Farna vikuskiftið hevði Útoygjafelagið aðalfund í Skúgvi

(Mynd: Útoyggjafelagið)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Nevndin í Útoyggjafelagnum heldur fram, og umboðsráðið skipar seg við somu manning. Tað er greitt eftir at felagið helt aðalfund í Skúgvi farna vikuskiftið.

Aðalfundurin varð hildin í Brúgvafjósinum, sum er er hølið hjá Fornminnafelagnum í Skúgvi.

Á fundinum var avrátt, at felagið komandi árið skal leggja dent á kommunuviðurskifti, samferðsluviðurskifti og dagføring av útoyggjaálitinum.

Felagið skrivar, at málið er at útoyggjar fáa betri tænastu, og at vitanin um støðuna hjá útoyggjunum verður dagførd.

Í nevndini hjá felagnum sita Óla Jákup úr Dímun, formaður, Olga Biskopstø, samskipari, og Marius á Geilini.

Í Umboðsráðnum sita: Johanna Maria Isaksen, Húsar, forkvinna, Harry Jensen, Skúvoy, Óli á Geilini, Svínoy, skrivari, Jóhannus Kallsgarð Joensen, Trøllanes, Andras í Frammistovu, Kirkja, Johanna Hansen, Hattarvík, Magnus Eliasen, Mikladalur, Katrina Johannesen, Mykines, Kartin Lenvig, Hestur og Jógvan Jón Petersen, Stóra Dímun.

(Mynd: Útoyggjafelagið)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. august 2022

Kajhúsið á Válinum skal takast niður

Kvívíkar kommuna ynskir ikki at gera ábøtur á húsið, og tað er ikki heilt vandaleyst at lata tað standa, sum tað ger

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Kvívíkar bygdaráðið hevur samtykt at taka kajhúsið á Válinum niður. Orsøkin er, at húsið er í vánaligum standi, og kommunam ynskir ikki at gera ábøtur á húsið.

Tað er heldur ikki heilt vandaleyst at lata tað standa, sum tað ger. Tí er avgerð tikin um, at húsið skal takast niður nú.

Kvívíkar kommuna er vitandi um, at ymist er inn í húsinum, sum borgarar eiga. Viðkomandi eigarar verða bidnir um at taka tað út, sum tey eiga.

Hetta skal verða gjørt áðrenn 1. oktober. Tá verður farið í holt við at taka húsið niður.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. august 2022

Eysturoyingar fáa egnan portal

eyp.fo sá dagsins ljós í dag

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Eysturoyingarnir Hans Jacob á Líknargøtu og Jógvan Óli Kristiansen hava stovnað nýggju heimasíðuna “Eysturoyarportalin”.

Hugskoti hevur verið leingi frammi og vent, men endaliga stigið er nú tikið.

- Hetta hevur verið ein dreymur hjá okkum stigtakarum í langa tíð. Hugskotið og endamálið við portalinum er fyrst og fremst, at geva eysturoyingum ein “pall” at standa á, har lokalu viðurskiftini; bæði innan vinnuna, ítróttin, mentunarlívi og trúarlívi o.a koma á breddan.

- Eysturoyggin hevur ikki havt nakað talirør, men við hesi heimasiðuni er ætlanin, at eysturoyingar eisini sleppa framat, , siga stigtakararnir.

Heimasíðan varð sjósett týsdagin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. august 2022

Nicolina av Kamarinum farin

Føroya fremsti kvinnuligi sangskrivari gjørdist 84 ára gomul

(Savnsmynd: Regin Dalsgaard)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Føroya fremsti kvinnuligi sangskrivari, Nicolina Jacobsen, kallað Nicolina av Kamarinum, doyði týsdagin, 84 ára gomul.

Nicolina varð fødd í Havn 28. juli 1938, og gjørdist kend víða um sum røddin í vælumtókta bólkinum Tey av Kamarinum, sum hon mannaði saman við fleiri av brøðrum sínum. Tey av Kamarinum byrjaðu at spæla saman í fimmti árunum, og góvu fleiri av sangum teirra út á stakfløgum fyrst í seksti árunum. Nicolina skrivaði flestu av sangunum.

Hon hevði eini sjáldsom evni at skriva góðar sangir á føroyskum, nakað, ið ikki var so nógv at hoyra tá fyrst í sekstiárunum, tá Tey av Kamarinum veruliga komu seg fram.

Millum væl umtóktu og ódeyðiligu sangir hennara eru “Mær leingist”, “Tá kvøldið kemur” og “Teir sigla um havið so víða”.

Nicolina Jacobsen, var gift Bjørgheðin, og tey búðu mesta av lívi teirra á Langasandi, til tey á eldri árum valdu at búseta seg í Danmark. Nú eru bæði farin.

Nicolina og systkin hennara av Kamarinum eru hesi seinastu árini heiðrað við eitt nú heiðursgávu landsins og serligum tónleikaheiðuri frá FMA. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. august 2022

Føroyskir tónleikarar út í Evropa

– Føroyar eru umboðaðar við fleiri góðum tónleikarum og bólkum á øllum teimum komandi stóru showcasefestivalunum í Evropa seinast í hesum árinum, sigur leiðarin í Faroe Music Export (FMX), Glenn Larsen

Dania O. Tausen fer í næstum at hava sína fyrstu konsertin í Norðurlondum. Tað verður á Vill Vill Vest í Bergen (Mynd: Gwenael Akira Helmsdal)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Tað er ikki so langt síðan, at heilir fýra føroyskir tónleikarar stóðu á pallinum á tí viðurkenda showcasefestivalinum, The Great Escape i England í mai, og veruliga gjørdu vart við seg.

Leiðarin í Faroe Music Export (FMX), Glenn Larsen, var ikki minni fegin, tá ið hann frammanundan helt, at "hetta fer tónleikavinnan í øllum Europa at leggja merki til", eitt, ið vísti seg at vera væl sagt av tí, at tað føroyska fótafarið gjørdist samrøðuevni millum fleiri luttakarar á stevnuni.

Stutt eftir, neyvari sagt seinast í juni, fór FMX víðari við at kunngera, at heili fimm føroysk listafólk vóru klár til Iceland Airwaves í Reykjavík, og tað er metnógv. Samstundis varð varliga nevnt, at munandi meira var í væntu fyri okkara komandi ungu listafólk, og tað longu í 2022.

Og tað vísir seg at vera ikki so heilt lítið:

Longu nú fyrstu dagarnar í september stendur Dania O. Tausen sum tað fyrsta føroyska listafólkið á pallinum á Vill Vill Vest í Bergen, ein festivalur, sum ikki er ólíkur SPOT í Danmark. Hetta verður fyrsta uttanlandskonsertin hjá Daniu í Norðurlondum og eitt frálíkt høvi at vísa seg fram og møta tí norðurlendska marknaðinum fyri fyrstu ferð, boðar Faroe Music Export (FMX) frá í tíðindaskrivi.

Brimheim framførdi á Voxbotn í summar (Mynd: Jens Kr. Vang)

Bara tvær vikur seinni byrjar by:Larm-festivalurin í Oslo, sum sambært festivalinum sjálvum er bæði tann størsti og týdningarmesti showcasefestivalurin í Skandinavia. Her sleppa áhoyrararnir og tónleikavinnan at uppliva bæði Brimheim og Joe & The Shitboys.

Sambært bíleggingarstjóranum í by:Larm, Sverre Aksel Eilertsen, er hetta fyrstu ferð í søgu by:Larms, at Føroyar eru umboðaðar við tveimum nøvnum sama ár. Eivør var á festivalinum í 2006, og Konni Kass stóð á pallinum í Oslo í 2018. Bæði Brimheim og Joe & The Shitboys fara at hava tvær konsertir í part á festivalinum í september.

Joe & the Shitboys á The Great Escape festivalinum fyrr í ár (Savnsmynd: Jamie MacMillan)

Bara eina viku eftir by:Larm bíðar tann stóri og viðurkendi Reeperbahn festivalurin. Festivalurin í Hamburg sigst vera tann størsti og týdningarmesti showcasefestivalurin á einum av heimsins størstu musikkmarknaðum: Týskland. Eisini her bíða konsertir við Joe & The Shitboys og Brimheim, ið bæði fara at nýta høvið til at gera hetta til eina lopfjøl til víðari satsing á økinum.

Eisini Marius DC, ið vann Sement 2022 í vár, fer út at ferðast. Ungi rapparin er úttikin sum tað fyrsta føroyska listafólkið higartil til festivalin New Skool Rules í Rotterdam í oktober, ein showcasefestivalur, ið lýsir við at vera tann størsti showcasefestivalurin fyri hiphop og rap í Evropa. Marius er haraftrat eitt av teimum fimm listafólkunum, sum er til reiðar at fara á Iceland Airwaves saman við Janus Rasmussen, Brimheim, Kóboykex og Guðrið Hansdóttir.

– Hetta eru rættiliga spennandi tíðir hjá føroyskum tónleiki og tónleikavinnu, sigur Glenn Larsen.

– Umframt alt tað omanfyrinevnda, hava vit gott samskifti við Trondheim Calling fyri februar 2023, sum tíverri varð avlýst í 2022 av teimum táverandi koronureglunum. Meira um hetta fáa vit vónandi kunngjørt longu í september. Vit vænta eisini at fáa pláss til fleiri føroysk listafólk á stórum festivalum sum Eurosonic (ESNS) í januar og Tallinn Music Week og SPOT í mai. Vit hava eisini veruliga gott samband við Reeperbahn Festival og The Great Escape um festivalarnar í 2023. – millum fleiri aðrar, sigur hann.

–Umboð fyri bæði Reeperbahn Festival og The Great Escape vóru annars millum luttakararnar á G! Festivalinum í ár, her tey upplivdu fleiri konsertir við lokalum listafólkum, føroyska mentan og ein góðan fund við ta føroysku tónleikavinnuna. Nú eru vit sera spent at vita, hvat allir hesir møguleikarnir fara at bera okkum víðari.

FMX fer at vera til staðar á teimum flestu av teimum nevndu festivalunum, bæði sum umboð og luttakari í panelsamrøðum og tílíkum.

Marius DC (Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. august 2022

Hátíðarhald í Nólsoy í dag

Minnispláta verður avdúkað í Krókagøtu nú hundrað ár eru liðin síðan Steffan Danielsen varð borin í heim

"Morgun, á trappuni í Nólsoy" eftir Steffan Danielsen (Mynd: art.fo)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Í dag verður hátíðarhald í Nólsoy í sambandi við, at 100 ár eru liðin, síðan listamálarin Steffan Danielsen varð borin í Heim. Minnispláta verður avdúkað og røður og sangur verða.

Heimasíðan hjá Tórshavnar kommunu skrivar, at tað verður Heðin Mortensen, borgarstjóri, sum bjóðar vælkomin í Krókagøtu í Nólsoy, har Leif Hansen stendur fyri sanginum og Annfinn Brekkstein, varaborgarstjóri og formaður í mentamálanevndini, fer at halda røðu.

Síðan fer borgarsjtórin av avdúka minnisplátuna, og aftaná at nólsoyingar hava sungið, bjóðar kommunan ein drekkamunn í Royndarhúsinum. Tiltakið byrjar klokkan 14. Ternan siglir undan og eftir hátíðarhaldið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. september 2022

Harry Styles kemur aftur til Danmarkar næsta ár

Í juli varð konsert hansara í Royal Arena í Keypmannahavn avlýst orsakað av skottilburðinum í sølumiðstøðini Field's, men í mai fer bretska poppstjørnan at hava nýggja konsert í Danmark

Harry Styles á Brit Awards í 2020 (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

3. juli skuldi bretska poppstjørnan Harry Styles, sum fyrst gjørdist kendur sum ein av limunum í bólkinum One Direction, hava konsert í Royal Arena í danska høvuðsstaðnum. 

Men nakrar fáar tímar áðrenn konsertin skuldi byrja, var ein skottilburður í sølumiðstøðini Field's, sum liggur nakrar fáar hundrað metrar frá staðnum, og tí varð konsertin fyrst útsett og síðani avlýst.

Trý fólk lótu lív í skottilburðinum í Field's, og fleiri onnur vórðu særd.

Konsertin hjá Harry Styles var útseld, og umleið 90 prosent av teimum 13.500 áhoyrarunum vóru møttir upp, tá boðað varð frá, at konsertin varð avlýst.

Danskir miðlar skriva nú, at Harry Styles fer at hava nýggja konsert í Danmark. Tað verður í Casa Arena í Horsens 13. mai 2023.

Boðað verður frá, at tey, sum keyptu atgongumerki til avlýstu konsertina hava framíhjárætt til komandi konsertina.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. august 2022

Doyði beint undan altjóða gjøgnumbrotinum

Suðurafrikanska sjónleikakvinnan, Charlbi Dean, doyði óvæntað mánadagin, 32 ára gomul

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

32 ára gamla modellin og sjónleikarin, Charlbi Dean úr Suðurafrika, doyði knappliga mánadagin á einum sjúkrahúsi í New York. Tað skrivar miðilin Variety. Ikki er komið fram, hvat deyðsorsøkin er, men talan er um brádliga íkomna sjúku, verður sagt.

Dean stóð júst frammanfyri sínum altjóða gjøgnumbroti sum sjónleikari. Hon spæir ein av høvuðsleiklutunum í filminum ‘Triangle of Sadness’ hjá svenska Ruben Östlund, sum vann gullpálmurnar undir filmsfestivallinum í Cannes í mai. Hon var eisini við á reyðu langmáttunum, tá filmsliðið varð heiðrað í Cannes.

Filmurin er ikki sendur út í biohøllirnar enn. Eftir ætlan hendir tað síðst í september, fyrst í Danmark og Fraklandi.

Aðrir størri leiklutir í hesum filmi verða spældir av eitt nú Woody Harrelson, Harris Dickinson og donsku sjónleikarunum Vicki Berlin og Zlatko Buric.

Charlbi Dean vaks upp í Cape Town og byrjaði longu sum barn at arbeiða sum modell. Í 2010 var hon við í einum filmi fyri fyrstu ferð. Talan er um filmin ‘Spud’, og síðan hevur hon spælt leiklutir í fleiri øðrum, eitt nú í DC Comics-røðini 'Black Lightning'.

Filmsfelagið sýnir filmin 'Triangle of Sadness' í Havnar Bio mikukvøldið 12. oktober kl. 20.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. august 2022

Tekniskt brek útsetti mánaferð

Artemis 1-rakettin er tann fyrsta í eini ætlan at senda fólk aftur út á mánan

40 minuttir áðrenn ætlaðu útskjótingina, varð hon avblást (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Amerikanski rúmdarstovnurin, Nasa, tók mánadagin avgerð um at útseta ætlaðu útskjótingina av Artemis-rekettini í dag. Orsøkin var tekniskir trupulleikar.

Talan er um eina ómanna rakett, sum skal sendast í ringrás um mánan. Hetta er fyrsti liður í eini ætlan, sum í komandi árum skal føra astronautar upp á mánan. Tað eru liðin 50 ár síðan amerikanarar seinast sendu fólk á mánan.

Talan var um onkran leka í motorinum, sum tað ikki eydnaðist at tetta, og tí varð útskjótingin, sum skuldi havt verið um hálvgun tvey tíðina okkara tíð blást av. Avgerðin um at útseta útskjótingina varð tikin 40 minuttir áðrenn ætlað “take-off”.

Nasa upplýsir í sama viðfangi, at Artemis-1-rakettin er í tryggum standi.

Nú skal íkomni trupulleikin loysast, og so verður rakettin send út seinni, skrivar Ritzau.

Les eisini: Nasa fer undir mánaferðir aftur

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. august 2022

Mikhail Gorbatjov deyður

Seinasti leiðarin í Sovjetsamveldinum er deyður, 91 ára gamal

Mikhail Gorbachev (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Seinasti leiðarin í Sovjetsambandinum, Mikhail Gorbatjov, er deyður. Tað upplýsti russiska tíðindastovan Interfax týsdagin. Hann var 91 ár nú hann andaðist.

Skrivstovan hjá Gorbatjov hevur áður upplýst, at hann varð undir viðgerð á sjúkrahúsi í Moskva, sum russiskar tíðindastovur síðan endurgóvu fyri upplýsingar um andlátið.

Mikhail Gorbatjov var leiðari av Sovjetsamveldinum frá 1985 til 1991, og var við til avgerandi samráðingar um avvápna, sumt tók jarntjaldið í Evropa niður og førdi til endan av kalda krígnum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. august 2022

USA vil hava sendifólk í Arktis

Amerikanski uttanríkisráðharrin fer skjótt at velja eitt sendifólk, sum skal samskifta við aðrar arktiskar tjóðir, upprunafólk og onnur áhugað í økinum, upplýsir amerikanska uttanríkisráðið

Amerikanski uttanríkisráðharrin, Antony Blinken fer at seta eitt sendifólk fyri USA í Arktis (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

USA ætlar at seta eitt sendifólk fyri Arktis, sum skal styrkja diplomatiska sambandið í økinum.

Amerikanski uttanríkisráðharrin, Antony Blinken fer skjótt at velja eitt sendifólk, sum skal samskifta við aðrar arktiskar tjóðir, upprunafólk og onnur áhugaði, upplýsir talsfólk fyri ráðið sambært Ritzau.

Eitt Arktis, sum er friðarligt, støðufest, framburðarríkt og ført fyri at samstarva hevur avgerandi strategiskan týdningn fyri USA, og er tað nakað, sum Blinken raðfestir høgt, verður sagt.

Fráboðanin um, at USA fer at seta eitt sendifólk fyri Arktis kemur eftir sámráðingar í Grønlandi.

Ein av uppgávunum hjá nýggja sendifólkinum hjá USA í Arktis verður at seta seg í samband við hini londini, sum hava umboðan í Arktiska Ráðnum. Samstarvið í Arktiska Ráðnum steðgaði upp í mars orsakað av russisku innrásini í Ukraina, av tí at Russland hevur fomansskapin í ráðnum í løtuni.

Nýggja amerikanska sendifólkið í Arktis kemur í staðin fyri artiska samskiparan, sum higartil hevur verið amerikanski Jim DeHart. Enn er ógreitt, hvør verður settur sum sendifólk.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. august 2022

Heimsins einsamallasti maður deyður

Livdi í brasilska frumskógnum - var seinasti eftir í sínum bólki

(Mynd: Funai / BBC)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tann seinasti yvirlivandi í einum  bólki av upprunafólki í Brasil er deyður.

Ongin kendi navnið á manninum, sum livdi í fullkomnum einsemi hesi seinastu 26 árini.

BBC skrivar, at hann var kendur sum ‘Man of the Hole’ tí hann gróv djúpar holur, bæði til at fanga dýr, men helst eisini at fjala seg í.

Líkið av manninum varð funnið 23. august í eini heingikoyggju uttan fyri strásmáttu hansara. Har vóru ongin tekin um harðskap.

Hildið verður, at maðurin var umleið 60 ára gamal.

Hann var tann seinasti, sum var eftir av einum bólki, sum búði í Tanaru-økinum í Rondônia-landslutinum nærhendis markið til Bolivia.

Roknað verður við, at meginparturin av bólki hansara varð dripin í 1970-árunum av bóndum, sum vóru úti eftir lendinum hjá teimum.

Í 1995 vórðu seks av fólkunum dripin tá bólkurin varð álopin av nøkrum óløgligum námsarbeiðarum. Tá gjørdist hesin maðurin hin seinasti, sum var eftir í bólkinum.

Brasilska stjórnarskrivstovan viðvíkjandi upprunafólkinum, Funai, fekk kunnleika til mannin í 1996, og hevur síðan roynt at verja økið har hann búleikaðist.

Mynd av eini av smáttunum, sum einsamalli maðurin bygdi sær (Mynd: Funai / BBC)

Ein eftirlitsmaður hjá Funai, Altair José Algayer, kom fram á líkið á eini eftirlitsvitjan. Líkið lá í eini heingikoyggju, fjaldt av papageykafjaðrum. Serfrøðingar meta, at maðurin sjálvur hevur fjalt seg undir fjaðrunum, og hevur vita, at hansara dagar vóru taldir. Mett verður, at maðurin hevur ligið í heingikoyggjuni í millum 40 og 50 dagar áðrenn hann varð funnin.

Ongi tekin vóru um, at fremmandafólk høvdu trongt seg inn á økið hjá honum, siga embætisfólk.

Líkið av manninum skal nú kannast fyri at vita, um hann kanska hevur fingið onkra smittu. Av tí at maðurin hevur livað uttan samband við nakran uttanfyristandandi, vita tey ikki, hvat mál maðurin tosaði og hvørjum fólkaslag hann var av.

Í 2018 eydnaðist tað fólkum hjá Funai at fáa nakrar óklárar myndir av manninum, meðan hann høgdi í eitt træ við onkrum amboði, ið líktist eini øks. Funai-fólkini komu tilvildarliga fram á mannin. Síðan varð hann ikki sæddur aftur, men Funai-fólkini komu stundum fram á hansara strásmáttur og á holurnar, sum hann gróv.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. august 2022

Spakin settur í longu í ár

Arbeiðið at byggja Føroya Arena í Hoyvík byrjar longu í ár

(Mynd: Føroya Arena)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Projekteringin er byrjað, og eftir ætlan verður spakin settur í longu í ár.

Tað sigur Tórshavnar kommuna á heimasíðuni.

Herfyri varð kunngjørt, at samlaða fíggingin til bygging av Føroya Arena er komin uppá pláss. Harvið er grundarlagið fyri at fara undir byggingina av stórhøllini til staðar.

Grunnurin er nú stovnaður, og nevndin við Heðin Mortensen sum formanni, Guðrið Højgaard sum næstforkvinnu, og Berguri Poulsen, Elin H. Joensen og Anniku Olsen sum nevndarlimum, er farin í gongd við fyrireikingarnar til at byggja høllina.

Nevndin hevur eisini valt eina bygginevnd, sum saman við nevndini skal standa fyri byggingini av stórhøllini. Í bygginevndina eru valdir Niels Mortensen, Tummas Justinussen og Tróndur Sigurðsson.

Skrivari hjá nevndini er Jógvan Emil Nielsen.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. september 2022

Minningarorð um Vilhelminu Larsen

Farna vikuskiftið varð Vilhelmina borin til gravar suðuri í Dali, og við henni er ein megnarkvinna og sannur mentanarstuðul farin foldum frá

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Minningarorð / Árni Dahl

Okkara leiðir bóru saman í dansihøpi, tá ið felag vitjaði felag, og tá ið landsdansistevnur vóru, og eina minniliga dansiferð vóru vit saman. Tað mundi vera á heysti í 1990.

Sum ikki eina ferð var tað Ólavur Hátún, sum hevði fingið í lag, at føroyingar skuldu taka lut í ráðstevnu við dansiframførslu í Berlin. Heitið var “Die menschliche Stimme”. Hagar stevndu fólk á fund úr evropeiskum útjaðara, kunnu vit siga, gæliskt mælt fólk úr Írlandi, Wales og Skotlandi, fólk úr Bretagne í Frankaríki, úr Kataloniu og Baskaralandi í Spania, úr Sveits og Italia vóru fólk eisini komin, og umframt okkum vóru úr Norðurlondum komnir sámar og íslendingar, sum bóru fram sínar rímur.

Úr Føroyum vóru vit 30 í ferðalagnum, og Ólavur hevði heitt á fólk úr dansifeløgum og fólk, sum høvdu fingist við at dansa við børnum og ungfólkum. Vilhelmina var fús at koma við, tá ið heitt varð á hana.

Vit flugu við Atlantsflogi til Keypmannahavnar, har ið vit steðgaðu í nakrar tímar, áðrenn vit flugu til Hamburg. Haðani skuldu vit við heilt lítlum flogfari til flogvøllin Tempelhof í Berlin. Tá ið vit høvdu kekkað inn, vórðu vit fingin umborð á ein buss, sum skuldi koyra okkum út til flogfarið, hetta var bussur við ongum sessum, og væl lá fyri – nú lagið var vorðið gott – at taka saman, og glómur vóru í teimum fáu ferðafólkunum, ið umframt okkum skuldu við, tá ið føroyingarnir tóku saman á bussgólvinum og hespaðu nøkur ørindi úr “Runsivalsstríðnum” av sær.

Komin til Berlin gekk leiðin inn á gistingarhúsið, sum var við gøtuna “Unter den Linden” skamt frá Brandenburger Tor. Har varð aftur tikið saman, meðan bíðað varð at kekka inn, og nøkur ørindi úr “Sigmunds kvæði yngra” kvøðin við niðurlagnum “Tað stendur ein lind í mín faðirs garð”.

Sjálv framførslan var leygarkvøldið í stórari høll, ið mundi taka um 5000 áskoðarar. Flestu smámálini vóru fáment – onkuntíð einsamalt fólk, ið sang, onkuntíð eini tvey ella trý, sum leiktu á miðaldarljóðføri og sungu. Við hesum í baksýni er lætt at ímynda sær, at rómurin var øgiligur, tá ið Ingibjørg og Sigmund í Hoyvík og teimum við lið Anna Bertha og Høgni Mohr og síðani allur repilin kom dansandi inn kvøðandi “Regin smið”. Tá ið øll vóru innkomin, sessaðust vit á einum lágum gjørdum palli, sum skuldi ímynda eina roykstovu, har kvøldseta varð hildin. Karin Brattaberg úr Funningi sang Kingo við síni vøkru rødd, og síðani átti Vilhelmina pallin við sínum eyðkendu vøkru skjaldraløgum. Framførsla okkara endaði við dansispølum, og eg haldi ikki, at eg minnist skeivt, tá ið eg sigi, at vit bæði Vilhelmina leiddust í bandadansinum. 

Tað var ovurhonds fagnaður í høllini, tá ið vit lættu ljóðið av.

Dagin eftir flugu vit aftur úr Tempelhof umvegis Hamburg til Keypmannahavnar. Og haðani til Føroya seint sunnukvøldið. Vit bæði Vilhelmina sótu lið um lið frammarlaga í bakborð, tá ið jarnfuglurin fór uppfrá í Kastrup, og sum vit komu hægri og hægri á luftina, brandaði vesturskinið á okkum – ein so sera hugfangandi og lívgevandi sjón, nú vit flugu mót heimastrond.

Bæði undan hesi ferð – og ikki minst eftir – dugnaði Vilhelmina okkum á Læraraskúlanum og á Landsmiðstøðini í sambandi við skeið í føroyskum dansi, kvæða- og skjaldramentan.

Hon hevði sjáldsamt hegni sum undirvísari. Lesandi, bæði á pedagog- og læraraútbúgvingini og eisini útbúnir lærarar á skeiðum, vóru rúnarbundin og hugfangað av hennara frásøgukynstri og dugnaskapi. Stillfør skapti hon áhuga fyri tí mentanararvi, hon bar í sál síni, og tey lesandi fingu góða barlast at hava við sær út í sítt arbeiðslív í skúlum, á stovnum og í barnagørðum.

Ein rættur mentanarberi er farin í annað ljós.

“Leikum fagurt á foldum, eingin treður dansin undir moldum” er kent føroyskt niðurlag við boðskapi, sum Vihelmina tók til eftirtektar. 

Eg eri takksamur fyri, at mær untist at arbeiða saman við hesi vinsælu konu og vátti tykkum, sum varða av henni, mína inniligastu samkenslu, nú hon er farin.

Árni Dahl

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. august 2022

Óla Henningi Olsen (Óla á Bø) úr Skopun til minnis

-

 

SkrivaÐ:

Minningarorð / Jákup Fróði Djurhuus

Óli var giftur Sigrun Bærentsen úr Skopun, og eiga tey børnini Rógva og Snæbjørn.

Sum børn spældu vit um teigar og tún. Øll bygdin, sum hon var, var barnagarðurin. Um sumrarnar fordoblaðist talið av børnum í bygdini, tá ið børn úr øllum herðashornum komu at vitja systkinabørn, ommur, og abbar.

So tá ið forsangarin, og guitaristurin í okkara gamla orkestri, Brandar, ringdi at fortelja mær, at Óli knappliga var farin í annað ljós, so var tað ikki sørt av einum hvøkki. Einans 62 ára gamalur.

Einum hvøkki, eini lítan aftureftir, sum vakti minnir.

Óli var ein stillførur persónur, sum passaði seg og sítt. Men hann hevði meiningar um flestøll mál.

Dagurin byrjaði vanliga umborð á Teistanum. Har frammi í krókinum, í bagborðssíðu, sita sjálvlærdu litteratarnir og endavenda øllum lívsins viðurskiftum uppá ein hálvan tíma. Viðhvørt ganga bylgjurnar høgt.

Við Gunnari Bjarnasyni sum aldursforseta, og orðstýrara. Kjakið kann flákra, men so kemur tað aftur á beint.

Óli og Sigrun áttu hvør sín sess har.

Av einari ella aðrari orsøk, liva flestu okkara lívið, sum um tað ongan enda fær.

Man hugsar ikki um tað. Og man hevur framtíðarætlanir um hetta og hatta, útum “øll livandi mørk”.

Í tí stóra høpinum, er gloppið ímillum tey sum doyggja av sjúku, og tey sum doyggja ein “vanligan” deyða, ikki serliga stórt.

Óli og Sigrun teljast ikki millum hesi, sum dugdu at liva. Tey hava átt summarhús í Danmark í mong ár, og vóru júst afturkomin av ferð, nú Óli so bráddliga fór.

Óli var hegnismaður burturav, sum flestøll í teirri ættini. At skapa og forma úr timbri, bleiv hansara lívsverk. Tað dugdi hann, sum fáur. Og útróðrarbát átti Óli eisini. So róð bleiv út tá ið høvið beyðst.

Fólk í okkara aldri, sum vuksu upp í einari lítlari bygd, kundi ikki bara seta seg niður “at hyggja”, og so “blíva undirhildin”, sólarringin runt. Spældu, dansaðu, og tóku vit ikki stig til at vitja biografin, sum kanska var avmarkaður til at hava opið eitt sunnukvøld, so hendi onki sum helst.

Og, sum tann lokali og skemtingarsami postmaðurin, sum eisini átti biografin einaferð segði mær, so bleiv tað knappliga “ein deyðssynd at hyggja eftir einum filmi”, og at dansa, og mæla runt á einum dansigólvi.

Men tað var loyvt at klappa og trampa.

Men ikki mundi tað vera so álvarsligt kortini. Fólk gingu bæði á møti, í biograf, og í dans. So rúm var fyri øllum.

Henda bygdasliga drívmegin, gjørdi tað, at Mannbjørn, Sigurd í Búri, Óli á Bø, og eg stovnaðu orkestrið Brandar. Josva í Kullini var eisini við eitt tíðarbil.

Brandar bleiv stovnað fyri at undirhalda okkum sjálvum, og øðrum við. Óli spældi bass. Og hann búði tætt við dansistovuna.

So vit vóru javnan inni á gólvinum hjá foreldrunum hjá Óla, Kristiani og Poulinu á Bø. Og har var mangt hugnaligt prátið, aftuvið einum drekkamunni.

Vit spældu til dans, í endanum av 70’unum, og í 80’unum Í Sandoynni, í klubbunum í Havn, til brúdleyp og til onnur tiltøk.

Vit keyptu okkum enntá ein gamlan “tourbuss”, so vit kundi flyta instrumentir, og okkum sjálvar, frá A til B.

Bussurin bleiv hondmálaður bláur og gulur, og fari eg ikki heilt skeivur, so var tað í hesum tíðarskeiðnum, at tað rann saman ímillum Óla og Sigruna.

Tað var bara tann eini, sum hevði koyrikort til bussin. Í hvussu so er tey fyrstu árini.

Avbygdafólk undrast viðhvørt, um staðarnøvnini í Skopun. Staðarnavnið, Á BØ, komst av at forfedrarnir hjá Óla komu úr bygdini BØ, sum lá sunnafyri Kirkjubø. Aðrir býlingar í Skopun eita eisini norðuri í Leirvík, uppi á Selatrað av somu orsøk. At fólk fluttu til Skopunar frá hesum bygdum.

Í Skopun hava fremmandafólk altíð verið væl móttikin. Høg sum lág. Kemst helst av, at bygdin er niðursetubygd, og at flestu okkara hava røtur úr ymsum ættum.

Í dag búgva og arbeiða fólk í lítlu bygdini Skopun úr Danmark, Kambodja, Brasil, Indonesia, Íslandi, Kina,Thailandi, Fillipinunum, og aðrastaðni frá í Føroyum.

Og tað fer bara at vinda upp á seg, nú undirsjóvartunnilin opnar.

Við hesum fáu tankum , sum runnu framfyri meg, nú Óli fór um sýn, vil eg lýsa frið yvir minni um Óla, við djúpari samkenslu til tykkum, konu, børn, og systkin við familju, sum eftir sita.

PS: Kendi eg Óla rætt, so hevði hann smáflent, og sagt ja ja, um hann hevði lisið hesar reglurnar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. september 2022