Løgmaður heitt á Mette Frederiksen um at flyta valdagin

Løgmaður hevur í dag sent danska forsætisráðharranum bræv, har hann heitir á donsku stjórnina um at flyta valdagin í Føroyum til 31. oktober

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Danski forsætisráðharrin Mette Frederiksen skrivaði mikudagin út val til Fólkatingið at vera týsdagin 1. november.

Løgmansskrivstovan gjørdi beinanvegin danskar myndugleikar varugar við, at dagurin var óheppin, av tí at hetta er minnisdagur teirra sjólátnu í Føroyum.

Løgmaður sendi í gjár danska forsætisráðharranum bræv, har hann heitir á donsku stjórnina um at flyta valdagin í Føroyum til 31. oktober.

Brævið hjá løgmanni kann lesast her.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. oktober 2022

Fuglakrím staðfest í Føroyum

Fuglakrím er staðfest í einum djórahaldi við heimafugli í Havnadali, sigur Heilsufrøðiliga starvsstovan

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Nú er fuglakrím staðfest í heimafugli í Føroyum. Heilsufrøðiliga starvsstovan fekk fráboðan um møguligt fuglakrím í einum djórahaldið í vikuni, og sýnir vóru tikin av fuglunum.

Nú eru svarini komin, og bæði hønur og gæs eru staðfestar positivar fyri fuglakrím.

Talan er um H5N1, ið er sama slagið, ið fyrr er staðfest hjá villum fugli í Føroyum. Hetta slagið er tað sama, sum er staðfest um stóran part av Evropa í ár, og hevur tíbetur higartil ikki verði atvold til álvarsama sjúku hjá fólki.

Djórahaldið, ið er rakt av fuglakrími, er í Havnadali, og bæði høsn og gæs eru í djórahaldinum. Av tí at fuglakrím er ein so álvarslig sjúka hjá fugli, og at ein ávísur, men tíbetur sera lítil vandi er fyri, at fólk eisini kunnu smittast, er avgerð tikin um, at allir fuglarnir í rakta djórahaldinum verða avlívaðir og burturbeindir, og økið skal liggja “tómt” í eitt tíðarskeið. Eisini er ein sona gjørd runt rakta djórahaldið, har serlig atlit skulu takast í djórahaldum við heimafugli.

Fuglakrím hevur fyrr verið staðfest hjá skúgvi, svartbaki og súlu í Føroyum, og í nýggjum kanningum er fuglakrím eisini staðfest í havhesti, ravni, fiskimása, bládúgvu og kjógva. Hetta samsvarar væl við, at stórt fellið hevur verið at sæð í fleiri av hesum villu fuglastovnunum í Føroyum.

Heitt verður framvegis á fólk um at siga Heilsufrøðiligu starvsstovuni frá, um komið verður fram á sjúkan ella deyðan fugl.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. oktober 2022

– Slíkar arbeiðstreytir eru ikki nøktandi í 2022

Fleiri komandi kommunulæknar siga, at teir ikki hava mót uppá at fara í fast kommunulæknastarv í verandi støðu

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

– Vit eru í løtuni sera stúrin um gongdina, samstundis sum flestu okkara ikki hava mót uppá at fara í eitt fast kommunulæknastarv í verandi støðu.

Soleiðis siga níggju komandi kommunulæknar í felags skrivi, sum er sent miðlunum í dag.

Teir vísa á, at manningar hjá skipum skulu hava hvíld, og tað sama skulu lastbilførarar, men sum kommunulækni hevur ein altíð ábyrgdina av sínum sjúklingum.

– Um kvøldið, náttina, í vikuskiftum og heiligdagar skiftast kommunulæknarnir um at vera tøkir í læknavaktini, soleiðis at fólk hava atgongd til kommunulækna alt samdøgrið allar dagar í árinum. Vanliga arbeiðstíðin er tískil í minsta lagi 40 tímar um vikuna, umframt regluligar kvøld-, náttar- og vikuskiftisvaktir. Harumframt hevur tað víst seg at vera trupult at halda frí, uttan at sjúklingarnir í størri ella minni mun verða sleptir upp á fjall hetta tíðarskeiðið - sum vit til dømis sóu í summar.

Slíkar arbeiðstreytir eru ikki nøktandi í 2022, siga komandi kommunulæknarnir.

– Arbeiðsgleðin minkar, samvitskan verður ávirkað, fólk fara úr starvi og nýggju kommunulæknarnir aftra seg við at átaka tungu uppgávurnar, ið liggja í føstu størvunum.

– Samstundis er tað steinur á byrðu, tá viðtalurnar ofta hava nógv fleiri enn teir ásettu 1.600 sjúklingarnar, orsakað av at fleiri kommunulæknastørv ikki eru mannað, og normeringin lutfalsliga ikki er hækkað saman við vaksandi fólkatalinum og nýggju uppgávunum, sum eru lagdar á kommunulæknarnar.

Alt skrivið kann lesast her.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. oktober 2022

Føroya Tele og Nema brúka sama farnet

FT Samskifti og Nema hava gjørt avtalu at samstarva um farnetið, sum umfatar nýggja 5G-netið

(Mynd: Føroya Tele)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

FT Samskifti og Nema hava gjørt avtalu at samstarva um farnetið. Tað hevur við sær, at báðir veitararnir fara at bjóða sama dekning, meðan tað framvegis verður kapping um produktir og tænastur. 

Hesum boðaðu feløgini frá mikudagin.

Brúkarin fær sama góða dekning á sendistøðunum um allar Føroyar, men hann kann framvegis velja veitaran, sum gevur honum bestu produktini og tænastuna. Soleiðis ber í stuttum til at lýsa farnetsmarknaðin, nú Nema og FT Samskifti, sum er dótturfelag í Føroya Tele-samtakinum, framyvir fara at samstarva um farnetið, sum FT Samskifti byggir saman við Ericsson. 

Í roynd og veru samstarva FT Samskifti og Nema um sendistøðirnar, meðan tey hvør sær hava kjarnutøkni til egin hald, produktir og tænastur. Avtalan er gjørd eftir samráðingarregluni í Fjarskiftislógini, sum ásetir, at veitarar av alment atkomuligum fjarskiftiskervum ella fjarskiftistænastum hava rætt og skyldu til innanhýsis at samráðast um sambindingaravtalur.   

- Samstarvið verður uttan iva gagnligt fyri kundarnar, ið bæði fáa munandi betri dekning við nýggja 5G-netinum og framhaldandi kapping um tænasturnar, sigur Gudny Langgaard, stjóri í Nema.

Í fjør skrivaði FT Samskifti undir avtalu við Ericsson um nýggja farnetið, sum eftir ætlan verður liðugt í fyrsta ársfjórðingi 2023. Við nýggja farnetinum fáa brúkararnir 5G, ið er nýggjasta og skjótasta ættarliðið av farneti. Stórur kapasitetur, høg ferð og stutt svartíð eyðkennir 5G. Hetta eru eginleikar, sum eru týðandi fyri menningini av talgilda samfelagnum, ið krevur, at alsamt fleiri tól og hentleikar verða knýtt í internetið. 

- Tøknin er umfatandi, og íløgurnar eru stórar. At báðir televeitararnir nú fara at samstarva um sendistøðirnar er við til at tryggja, at Føroyar framhaldandi kunnu teljast millum tey bestu í heiminum. Vit eru til fyri kundarnar, sum skulu hava eitt farnet í heimsklassa, fjølbroyttar tænastur og góðar prísir, sigur Símun Skaalum, stjóri í FT Samskifti.

Avtalan er treytað av, at Kappingareftirlitið góðkennir samstarvið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. oktober 2022

Føroyingar púra ósamdir við samgonguni

Greiður meiriluti ynskir ikki, at tunnilsgjøldini skulu avtakast. Næstan 7.000 brúkarar atkvøddu, og 80 prosent halda ikki, at tunnilsgjøldini í Vágatunlinum og Norðoyatunlinum skulu avtakast

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ein greiður meiriluti, heili 80 prosent, heldur, at tað framvegis skal kosta at koyra gjøgnum Vágatunnilin og Norðoyatunnilin. Tað vísti ein spurnarkanning á Portalinum hósdagin.

Spurt var “Heldur tú, at tunnilsgjøldini í Vágatunlinum og Norðoyatunlinum skulu avtakast?”.

Næstan 7.000 brúkarar hava givið sína meining til kennar.

17 prosent halda, at tuinnilsgjøldini skulu avtakast, meðan trý prosent siga seg ikki vita.

Jákup Mikkelsen, tingmaður fyri Fólkaflokkin segði annars við útvarpið í vikuni, at samferðslubólkurin í samgonguni var samdur um, at tað skuldi vera ókeypis at koyra ígjøgnum tunlarnar.

Øll í samgonguni eru tó ikki samd, tí partamaðurin, Heðin Zachariassen, gav í tinginum sína meining til kennar, og segði, at hann helt ikki at gjøldini skuldu avtakast.

Hann stúrir fyri, at løgtingið ikki fer at játta nóg nógvan pening til nøktandi viðlíkahald.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. oktober 2022

Meirilutin er fyri fríari fosturtøku

Javnaðarflokkurin á fólkatingi hevur gjørt Gallup-kanning um abort

(Savnsmynd: visualhunt.com)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

54 prosent av føroyingunum halda, at kvinnan frítt skal kunna velja at fáa fosturtøku fram til 12 burðarviku. Hetta vísir ein kanning, sum Javnaðarflokkurin á fólkatingi hevur gjørt.

Flokkurin hevur umvegis Gallup spurt 528 veljarar í Føroyum um teirra hugburð til fosturtøku og annað.

Svarini vísa, at ein meiriluti á 54 prosent av teimum spurdu halda, at kvinnan frítt skal kunna velja at fáa fosturtøku fram til 12. viku. Ein triðingur (33 prosent) tekur hinvegin ikki undir við hesum, meðan 13 prosent siga seg ikki vita.

Hetta er, sambært Javnaðarflokkinum, fyrstu ferð at vit hava álítandi hagtøl, ið vísa, at tað er ein meiriluti fyri fríari fosturtøku.

Meira enn helmingurin (55 prosent) av teimum spurdu halda, at onnur mál enn fosturtøka hava størri týdning fyri tey, tá tey skulu seta krossin. Hinvegin er tað greitt, at tað spurningurin kortini hevur týdning fyri ein part av veljarunum.

21 prosent siga seg bara vilja velja flokkar, sum eru fyri fríari fosturtøku. Meðan 16 prosent siga seg einans velja flokkar, sum er móti fríari fosturtøku.

Triðji hvør veit um onkra, ið hevur fingið fosturtøku í Danmark 

Samanlagt vistu 41 prosent av teimum spurdu um onkra, ið hevði fingið framt fosturtøku í Føroyum. Meðan 32 prosent vita um onkra kvinnu, sum var farin til Danmarkar at fáa framt eina fosturtøku. 

Í báðum førum er stórur munur á kunnleikanum millum menn og kvinnur. Kvinnurnar vita í nógv størri mun um aðrar kvinnur, ið hava fingið fosturtøku

Talið av kvinnum, sum hava fingið fosturtøku í Føroyum og Danmark

Myndin niðanfyri vísir tey absoluttu tølini fyri, hvussu nógvar fosturtøkur eru framdar í Føroyum, og hvussu nógvar fosturtøkur eru framdar av føroyskum kvinnum í Danmark, sum annaðhvørt eru fluttar úr Føroyum til Danmarkar ella hava varðveitt sín bústað í Føroyum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. oktober 2022

Avgerðirnar skulu flytast heim til Føroyar

13 fólk – 7 kvinnur og 6 menn – ynskja at umboða Tjóðveldi á fólkatingi. Flokkurin gevur tí stjórn, ið vil ganga tjóðskaparkrøvum floksins á møti, sín stuðul

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tjóðveldi fer á Fólkating at flyta politisku avgerðirnar heim til Føroya og annars at greiða dønum og umheimin frá, at í Føroyum býr eitt egið fólk, sum ikki ynskir at onnur skulu taka avgerðir yvir høvdið á teimum.

Nøkulunda soleiðis ljóðaði høvuðsboðskapurin, tá Høgni Hoydal, floksformaður, vegna Tjóðveldi hósdagin legði fram valskrá floksins til komandi fólkatingsval. Tjóðveldi gjørdi skjótt av og hevði valskrá og valevnislista klár longu dagin eftir, at Mette Frederiksen hevði skrivað út fólkatingsval at vera 1. november.

Tjóðveldi stillar við 13 valevnum – 7 kvinnum og 6 monnum.

Øll løgtingsmanning floksins, við undantaki av Pálli á Reynatúgvu eru á listanum. Harafturat eru, Magni Arge, sum røkti fólkatingssessin fyri flokkin í farna valskeiði, fyrrverandi tingfólkini Annita á Fríðriksmørk og Ingolf S. Olsen, Lillian Weihe, fyrrverandi tíðindastjóri í Kringvapi Føroya, Jóhann Christiansen, fyrrv. borgarstjóri í Eysturkommunu, Rógvi Nybo, býráðslimur í Sunda kommunu, Ásla Leila Johansen, býráðslimur í Vága kommunu, og Kristian Oskar Hendriksen, kommunustýrislimur á Sandi.

Taka avgerðir yvir høvdið á okkum

Tjóðveldi leggur dent á at fáa umboðan aftur á danatingi, serliga tí vit hesa seinastu tíðina hava upplivað, at danir eru farnir at taka avgerðir í málum, sum longu eru yvirtikin, vísti Høgni Hoydal, og vísti á málini, sum nú verða skotin undir at vera trygdarmál.

Hann legði fram eina valskrá í seks punktum undir yvirskriftini “Altíð til arbeiðis fyri Føroyar”.

Hava eittans krav til donsku stjórnina

Og serliga heitur gjørdist floksformaðurin, tá hann kom til tað sætta og seinasta málið á listanum, sum snýr seg um hvørja danska stjórn flokkurin møguliga fer at stuðla.

- Vit hava eittans krav, og vit stuðla tí stjórnini, sum tekur undir við hesum kravi: At Danmark alment boðar frá, at bara føroyingar gera av, nær vit vilja gerast ein statur í heiminum. Og at Føroya fólk uttan uppíblanding kann samtykkja sína egnu grundlóg.

Og Høgni Hoydal er eisini sinnaður at fella eina danska stjórn, sum ikki við ganga hesum málið Tjóðveldis á møti.

- Skuldi ein støða uppstaði, at ein donsk stjórn hevur tørv á okkara atkvøðu, so fara vit sjálvandi at seta fram hetta krav. Verður tað ikki gingið okkum á møti, so fær stjórnin heldur ikki okkara atkvøðu, segði Høgni Hoydal.

(Mynd: Sverri Egholm)

Vakthundur og innsavnari av vitan

Tjóðveldi ætlar sum fyrsta mál á fólkating at vera vakthundur hjá Føroyum – ein radari, ið fylgir við og tryggjar, at avgerðir ikki verða tiknar yvir høvdið á føroyingum. Fólkatingssessurin skal eisini brúkast til at savna inn upplýsingar og dátur, sum tað annars er trupult at fáa hendur á. Her verður hugsað um viðurskifti innan løgregluna, yvir peningarenslið millum Danmark og Føroyar og staklutir og avtalur, ið eru gjørdar viðvíkjandi loftrúminum yvir Føroyar.

Hetta seinasta er eisini fyrireiking at gera klárt til at føroyskt dómsvald, løgregla og loftrúm verður sett á stovn og skipað.

Nógv vilja á listan

Upp á fyrispurning um hví flokkurin stillar upp við 13 valevnum, tá tað er sannlíkt hægst er eitt, ið verður valt, segði Høgni Hoydal, at flokkurin ynskir at verða umboðaður av einum sterkum liði til fólkatingsvalið, væl umboðað, bæði kynsligt og landafrøðiliga, sum er sinnað at stríðast fyri føroyskum sjálvræði.

- Tað eru so nógv góð fólk, sum ynskja at koma upp á listan hjá okkum. Okkum nýtist ikki at fara út at leita eftir valevnum, vísir Høgni Hoydal við stoltleika á.

(Mynd: Sverri Egholm)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. oktober 2022

13 valevni stilla upp fyri Javnaðarflokkin

Seks kvinnur og sjey menn stilla upp

(Mynd: Javnaðarflokkurin)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Javnaðarflokkurin er nú klárur við valevnislistanum til fólkatingsvalið, og stillar upp við 13 fólkum. Seks kvinnur og sjey menn.

Í nýggjastu veljarakanningunum stendur flokkurin til at fáa ein tryggan sess á fólkatingi, og tað er Sjúrður Skaale sum er favorittur at gerast toppskorari. Seinasta fólkatingsval fekk Sjúrður Skaale 3.337 atkvøður.

Hesi stilla upp fyri Javnaðarflokkin:

Aksel V. Johannesen
Barbara Gaardlykke Apol
Bjarni Hammer
Bjørg Dam
Djóni Nolsøe Joensen
Eyðgunn Samuelsen
Henrik Old
Ingilín D. Strøm
Jóan Pauli Dahl Jakobsen
Jóhannis Joensen
Kristianna Winther Poulsen
Sigrið Sámalsdóttir Hentze
Sjúrður Skaale

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. oktober 2022

Innsavningin gav slakar 4,7 milliónir

Í sambandi við stuðulssendingini hjá Bláa Krossi komu 1,69 milliónir inn frá einkultpersónum, meðan fyritøkur, feløg og onnur lótu beint undir tríggjar milliónir

(Mynd: Blái Krossur)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Leygarkvøldið var stóra stuðulssendingin hjá Bláa Krossi Føroya send beinleiðis í Kringvarpi Føroya, og inn komu slakar 4,7 milliónir krónur.

Heilt nágreiniliga var talan um 4.692.683,90 krónur, og eru tey í Bláa Krossi sera takksom fyri stuðulin.

Tað komu 1.696.972,90 krónur inn frá einkultpersónum, og 2.995.711 krónur frá fyritøkum, feløgum, kommunum og stovnum.

– Vit vilja so inniliga takka øllum føroyingum, ið hava stuðlað okkum til hesa landsinnsavnanina – og sum heild allari vælvild, vit møta. Eisini fer ein hjartans tøkk til tær 250 fyritøkurnar, feløgini, kommunurnar og stovnarnar, ið stuðlaðu landsinnsavnanini. Við at stuðla, hava tit lyft hetta týdningarmikla arbeiðið saman við okkum. Hjartans tøkk skulu tit hava, skrivar Blái Krossur í tíðindaskrivi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. oktober 2022

Summartíð alt árið: Uppskotið farið til hoyringar

Millum annað ljósari seinnapartar um veturin er ein fyrimunur við at fara til varandi summartíð. Løgmaður hevur sent uppskotið til almenna hoyring

Bárður á Steig Nielsen (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ein eyka tími av dagsljósi seinnapart um veturin, og somu klokkutíð sum Evropa helvtina av árinum. Hetta verður í høvuðsheitum úrslitið av uppskotinum um løgtingslóg um klokkutíð, sum Bárður á Steig Nielsen, løgmaður, hevur sent til almenna hoyring.

Við uppskotinum skulu vit í Føroyum ikki longur flyta klokkuna tvær ferðir um árið, men fáa í staðin summartíð (UTC+1) alt árið.

- Tíðin er farin frá at flyta klokkuna. Fleiri fyrimunir eru við at fara til varandi summartíð, m.a. ljósari seinnapartar um veturin. Nú er uppskotið sent til almenna hoyring, og eg vóni at fleiri fara at nýta høvi til at koma við viðmerkingum, soleiðis at vit fáa eitt gott kjak um uppskotið, sigur Bárður á Steig Nielsen, løgmaður.

Í mars í ár hevði løgmaður grein í miðlunum, har hann reisti spurningin, um vit framhaldandi skulu flyta klokkuna í Føroyum. Her vísti løgmaður m.a. á, at heimurin er nógv broyttur, síðan skipanin við summartíð kom í gildi í 1980. 

Samskiftishættirnir eru munandi broyttir og betraðir, og tí er ivasamt, um vit fáa nakað burtur úr at alt samfelagið flytir klokku tvær ferðir um árið.

Uppskotið løgtingslóg um klokkutíð liggur til almenna hoyring inni á ummælisportalinum hjá landsstýrinum, har øll hava møguleika fyri at gera viðmerkingar. Hoyringsfreistin er 7. november 2022.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. oktober 2022

Tætt millum stóru flokkarnar - burtursæð frá Javnaðarflokkinum

Sambært nýggjari Spyr.fo-kanning er Javnaðarflokkurin tryggjaður ein sess, men kapping er um hin sessin. Sambandsflokkurin stendur í løtuni til at fáa hann

(Skíggjamynd: Kvf.fo)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Nýggja veljarakanningin, sum Kringvarpið kunngjørdi mánakvøldið vísir greitt, at Javnaðarflokkurin hevði fingið flest atkvøður og hevði fingið fyrst valda fólkatingsumboðið við 33,7 prosentum.

Spyr.fo kanningin, sum Blaðið Vikuskifti lat gera fyri góðum mánaða síðani, gav Javnaðarflokkinum 31,5 prosent. Javnaðarflokkurin fekk til fólkatingsvalið í 2019 25,6 prosent av atkvøðunum.

Tríggir kappast um hin sessin
Meira kapping er um hin sessin, sum sær út til at kunna fara til hvønn sum helst av hinum stóru flokkunum.

Sambandsflokkurin stendur í kanningini til at fáa sessin við 21,8 prosentum av atkvøðunum. Í hølunum á teimum eru Fólkaflokkurin og Tjóðveldi við ávikavist 19,5 prosentum og 18,1 prosentum av atkvøðunum.

Í mun til Spyr.fo-kanningina fyri góðum mánað síðani er tað Fólkaflokkurin sum hevur tikið seg mest fram, og er farin úr 16,5 prosentum og upp á 19,5 prosent.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. oktober 2022

Ball fyri hálva aðru millión

Tórshavnar kommuna skipaði seinasta fríggjakvøld fyri stórari veitslu fyri 1.430 starvsfólkum við øllum, sum hoyrir einum slíkum kvøldi til

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Eitt av størstu almennu arbeiðsplássum í landinum, Tórshavnar kommuna, skipaði fríggjakvøldið fyri stórari veitslu við heitinum “Tórskvøld” fyri øllum sínum starvsfólkum. Beint omanfyri 2000 fólk arbeiða hjá høvuðsstaðarkommununi, og 1430 teirra tóku lut í veitsluni.

Metti kostnaðurin fyri “Tórskvøld” í ár er 1,5 milliónir krónur, upplýsir stjórnarskrivstovan hjá Tórshavnar kommunu. Prísurin fyri hvørt starvsfólk liggur tískil um 1.000 krónur.

Spart var ikki uppá krónurnar hjá skattgjaldaranum. Á matarlepanum var bæði forrættur og omaná umframt oksasteik til høvuðsrætt.

Guðrun Sólja Jacobsen og orkestur, Herborg Torkilsdóttir, Hamradun og Eyðun og Terji framførdu undir borðhaldinum. Spaðar 5 spældu til dans aftaná.

Høllin á Hálsi varð fyri nøkrum árum síðani útbygd, so hon í dag rúmar sera nógvum fólki. Talan er um eitt av størstu borðhaldum, sum hava verið í Føroyum.

Fýra ár síðani seinast
Tað eru fýra ár síðani, at Tórskvøld seinasta varð hildið. Ætlanin er at geva starvsfólkunum eina góða uppliving sum takk fyri tað stóra og dygdargóða arbeiði tey gera.

Av stjórnarskrivstovuni hjá Tórshavnar kommunu verður sagt, at seinastu árini hava kravt nógv av starvsfólkunum.

- Vit hava upplivað starvsfólkatrot á okkara stóru tænastuøkjum og øll hava tikið eitt eyka tak. Harafturat hava vit í tvey ár havt koronafarsóttina, sum hevur viðført eyka avbjóðingar. Vit halda Tórskvøld fyri starvsfólkunum, tí tað er gott fyri samanhaldið og trivnaðin, og tí tey hava uppiborið tað.

Í 2009 og í 2011 varð Tórsdagur hildin fyri øllum starvsfólkunum, men í 2012 byrjaði tiltakið Tórskvøld, og hevur verið árini 2012, 2016, 2018 og 2022.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. oktober 2022

Una Joensen sett sum rektari á Glasi

Hon hevur verið virkandi rektari síðani 1. juli

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Jenis av Rana, landsstýrismaður, hevur sett Unu Joensen í starvið sum rektari á Glasi. Una Joensen er 55 ára gomul og útbúgvin búskaparfrøðingur - Cand. Oecon, umframt at hava tikið fleiri longri leiðsluskeið. Eisini hevur hon námsfrøðiliga útbúgving – bæði ástøðiliga og verkliga partin.

Una Joensen hevur drúgvar royndir frá privatari vinnu, almennari fyrisiting, undirvísing, umframt royndir frá nevndum og ráðum. Hon hevur undirvíst bæði á Føroya Handilsskúla og á Glasi í støddfrøði og altjóða búskapi. Hon hevur viðkomandi leiðsluroyndir eitt nú sum deildarstjóri í Mentamálaráðnum og deildarleiðari á Samfelagsdeildini á Glasi í nøkur ár.

Síðan 1. juli í ár hevur Una Joensen verið virkandi rektari á Glasi, umframt at hon hevur røkt farloyvisstarvið sum undirvísingarstjóri fyri gymnasialt miðnám.

Una Joensen byrjar í starvinum sum rektari beinanvegin, t.v.s. frá 4. oktober 2022.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. oktober 2022

Rannvá Sólheim tekur við sum brúkaraumboð

Hon avloysir Rannvá Ragnarsdóttir 1. november. Rannvá Sólheim er útbúgvin løgfrøðingur og hevur drúgvar royndir, bæði úr vinnuni og almennu umsitingini

Rannvá avloysir Rannvá (Mynd: uvmr.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Magnus Rasmussen, landsstýrismaður, hevur sett Rannvá Sólheim sum nýtt brúkaraumboð.

Hetta upplýsir Umhvørvis- og vinnumálaráðið.

Um Rannvá Sólheim skrivar uvmr.fo, at hon er 51 ára gomul, er útbúgvin løgfrøðingur og hevur drúgvar royndir, bæði úr vinnuni og almennu umsitingini. Rannvá starvaðist fleiri ár hjá Føroya Tele og í Dátueftirlitinum, áðrenn hon fór í starv sum løgfrøðingur í Løgtinginum, har hon var í 10 ár.

Seinastu tíðina hevur Rannvá verið løgfrøðingur í Fiskimálaráðnum, og 1. november tekur hon við sum brúkaraumboð eftir Rannvá Ragnarsdóttir.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. oktober 2022

Fyrstu fólkini flutt inn

Verkætlanin fevnir um 38 íbúðir, sum allar verða lidnar í 2024

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Nú eru fyrstu íbúðirnar í stóru byggiverkætlanini á Blómubrekku/Berjabrekku, sum byggivirkið Spf. Bulur byggir fyri Bústaðir, leigaðar út. Fyri lendisarbeiðinum stendur Spf. Plan. Palli Gregoriussen, arkitektur, teknaði íbúðirnar. Í hesum byggistigi eru 10 íbúðir, har fyrstu leigararnir fluttu inn 1. oktober.

Tilsamans fevnir verkætlanin á Blómubrekku/Berjabrekku um 38 íbúðir, harav tær 12, sum koma at hava innkoyring frá Berjabrekku, verða gjørdar í samstarvi við Almannaverkið og Sinnisbata.

Í hesum fyrsta byggistigi, sum er á ovasta partinum móti Blómubrekku, eru fimm bygningar, har tað í hvørjum bygningin eru tvær íbúðir. Talan er um íbúðir á umleið 110 fermetrar í tveimum hæddum, og eru hesar íbúðirnar millum tær størstu, sum Bústaðir hevur.

Næsta byggistig við 12 íbúðum, sum er tann parturin, sum verður gjørdur í samstarvi við Almannaverkið og Sinnisbata, verður tikin í brúk í næsta ár. Seinastu 16 íbúðirnar, sum verða 50-70 fermetrar til støddar, verða lidnar í 2024.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. oktober 2022

Føroyskt undirsjóvar-vodka nú til sølu

Heilsufrøðiliga Starvsstovan bannaði vøruna í fyrsta umfari, men nú eru neyðugu kanningarnar gjørdar. North Atlantic Subsea Vodka verður at fáa fríggjadagin

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Prísvinnandi North Atlantic Subsea Vodka, sum skuldi koma á marknaðin herfyri, er nú at fáa. Heimsins fyrsta vodka gjørt av feskvatni, funnið undir havsins botni, varð afturhildið av Heilsufrøðiligu Starvstovuni, ið ynskti at kanna vøruna nærri.

Allar kanningarnar vóru góðar, og tí er sølubannið nú strikað.

Subsea Vodka er gjørt úr vatni úr einum stórum lumma við feskum vatni, ið varð funnin undir Heystfirði, tá Sandoyartunnilin varð boraður. Feskvatn, ið helst er elligamalt, men sum hevur sera høga drekkivatnsgóðsku.

Subsea Vodka bleiv beinanvegin sent inn til eina av fremstu altjóða kappingunum fyri vodka, The Vodka Masters. Kappingin hevur nakrar av bestu serfrøðingunum í heiminum í dómsnevndini. 1. september bleiv tað almannakunngjørt, at Subsea Vodka hevði vunnið gull í flokkinum Super Premium, og Faer Isles Distillery fegnast nú um at kunna bjóða Batch 1 til føroyingar, áðrenn farið verður út á altjóða marknaðin við vodkanum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. oktober 2022

Serligur dagur hjá Atlantsflog

Flogskiparin Jógvan Fjørðoy hevur flogið sín seinasta túr, nú hann fer frá vegna aldur, og undir liðini á honum, sum stýrimaður, sat sonurin Mortan Fjørðoy

(Mynd: Atlantic Airways)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Týsdagin var ein serligur dagur hjá Atlantsflog, tá Jógvan Fjørðoy, flogskipari, fleyg sín seinasta túr, nú hann fer frá vegna aldur.

Seinasti túrurin, sum var úr Keypmannahavn til Vágar, var tó eyka serligur, tí undir liðini á Jógvani í stýrhúsinum, sat Mortan Fjørðoy, sonur Jógvans, sum var stýrimaður á ferðini heim

- Takk fyri trúgva tænastu, Jógvan, og vit vóna at síggja teg umborð aftur skjótt, sigur Atlantic Airways.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. oktober 2022

FarPay kosin ”Børsen Gazelle” annað árið á rað

Gazelle verður bert givin fyritøkum, sum seinastu árini í minsta lagi hava tvífalda søluna ella bruttovinningin

Sámal Samuelsen, stjóri í FarPay, við Gazelle brævinum

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Tey seinastu árini hava fíggjarliga sæð ikki verið nakar dansur á rósum – hvørki her heima, ella úti í heimi. Hóast tað, hevur tað eydnast FarPay at tillaga seg tær broyttu marknaðartreytirnar og hevur bast avbjóðingunum.

Tað hevur eydnast so mikið væl, at annað árið á rað, er FarPay kosið til “Gazelle” av Dagbladet Børsen – ein heiður, ið bert verður givin fyritøkum, sum seinastu fýra árini í minsta lagi hava tvífalda søluna ella bruttovinningin.

At náa tað hevur ikki verið lætt.

- Nei, tað hevur verið ein stór avbjóðing í einari tíð við korona og ófriði”, sannar stjórim Sámal Samuelsen.

- Men vit løgdu eina ætlan og hava víst, at vit kunnu halda hana, so “Gazellan” er aftur í ár eitt megnar herðaklapp til okkara dugnaligu og arbeiðssomu starvsfólk, ið hava ment og dagliga víðarimenna tær tænastur, sum ger lívið lættari hjá okkara kundum og teirra gjaldarum.

- Sjálvandi eru vit ógvuliga fegin og glað. Men tað hevur ikki verið eitt mál í sær sjálvum at vinna Gazellir: Okkara mál er at tæna okkara kundum samstundis sum vit reka eina sunna fyritøku. Eisini í truplum tíðum. Tað er eydnast, og í mínum eygum er tann størsti vinningurin við okkara framgongd, at vit í tíðarskeiðinum frá februar 2021 og til august í ár, eru vaksin frá at hava 6 til 14 dugnalig starvsfólk. So vit hava eitt enn sterkari grundarlag til at halda fast í tí vøkstrinum, vit hava havt seinastu 4 árini.

FarPay er ein føroysk fintech-fyritøka, ið veitir integratiónstænastur til fyritøkur og feløg, so arbeiðsgongdir millum bókhaldsskipanir og gjaldsloysnir gerast sjálvvirkandi.

FarPay hevur skrivstovur í Tórshavn og Keypmannahavn, og størsti parturin av virksemi og vøkstri er uttan fyri Føroyar. FarPay bleiv kosin ársins íverkseti í Føroyum í 2019, og fekk Børsen Gazelle prísin í Danmark í 2021 og 2022.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. oktober 2022

Nomatek stóran vøkstur í bruttovinninginum

Felagið hevði 1,7 miliónir krónur í avlopi í fjør

 

SkrivaÐ:

Birgir Nielsen, Nira

Nomatek er ein føroysk fyritøka, sum projekterar og framleiðir útgerð í rustfríðum stáli til føroyska og útlendska marknaðin. 

Virksemið hjá Nomatekk byrjaði í 1979. Sìðani 1993 hevur fyritøkan hildið til Við Sandá 1 við Velbastaðvegin í Havn, har Nomatek hevur teknistovu, goymslu og framleiðsluhøll.  

Í dag er Nomatek serliga kent fyri at menna og framleiða dygdargóða útgerð til alivinnuna og fiskivinnuna, umframt útgerð til vatnverk og svimjihallir hjá kommunum. Harumframt veitir Nomatek eisini vørur og tænastur til byggivinnuna. 

Roknskapurin hjá Nomatek fyri 2021 vísur, at bruttovinningurin er øktur úr 12,7 milliónum krónum í 2020 til 15,6 milliónir krónur í 2021, sum er ein vøkstur á 22,8 prosent.  

Samlaðu starvsfólkakostnaðir í 2021 vóru 12,4 milliónir krónur, sum er 2,5 milliónir ella 25,1 prosent meira enn í 2020. 

Úrslitið áðrenn avskrivingar, vanliga nevnt ebidta, var 3,2 milliónir krónur í 2021, sum er 14,3 prosent hægri enn í 2020. 

Nomatek hevði í 2021 eitt ársúrslit eftir skatt á 1,7 milliónir krónur, sammett við 1,4 milliónir í 2020. Vøksturin í ársúrslitinum er 22,2 prosent. 

Fíggjarjavnin hjá Nomatek javnvigaði við árslok 2021 við 23,4 milliónum krónum sammett við 19,7 milliónir í 2020. 

Støðisognir hjá Nomatek vóru 3,1 milliónir krónur í 2021 samanborið við 2,9 milliónir í 2020.

Ognir í umferð øktust úr 16,8 milliónum í 2020 til 20,3 milliónir krónur í 2021. Serliga stóra broytingin er áogn av sølu, sum øktist úr 10,1 milliónum í 2020 til 13,3 milliónir krónur í 2021. Vørugoymslan var 7 milliónir í 2021 sammett við 6,3 milliónir í 2020. 

Eginpeningurin hjá Nomatek er øktur úr 6,1 milliónum í 2020 til 7,8 milliónir krónur í 2021. Trygdarevnið hjá felagnum var í 2021 33,5 prosent sammett við 30,9 prosent í 2020. 

Langfreiðstaða skuldin hjá felagnum í 2021 er økt við 2,3 milliónum til 15,2 milliónir krónur í 2021.   

Stuttfreiðstaða skuldin øktist í 2021 við 2,9 milliónum til 13,3 milliónir krónur. 

Stjóri í Pf. Nomatek er Ragnar Magnussen. Nevndarformaður er Jákup Magnussen.  

Eigari av Nomatek er felagið Spf. RMM, har Ragnar Magnussen eisini er stjóri. 

Greiningin er gjørd av Birgir Nielsen frá ráðgevarafyritøkuni Nira Sp/f

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. oktober 2022

Lættari at kunna seg um veðrið

Játtanin til Veðurstovu Føroya hækkar næsta ár úr átta milliónum krónum upp í 8,7 milliónir krónur, sambært fíggjarlógaruppskotinum til 2023, og pengarnir skulu brúkast til at gera veðurtíðindi meira atkomulig

Veðurstova Føroya (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Næsta ár fær Veðurstovan 700.000 krónur afturat, sum skulu brúkast til at gera veðurtíðindi meira atkomandi hjá føroyingum. Játtanin til Veðurstovu Føroya hækkar sostatt næsta ár úr átta milliónum krónum upp í 8,7 milliónir krónur, sæst í fíggjarlógaruppskotinum fyri 2023.

Endamálið við at hækka játtanina er fyrst og fremst at økja miðlingina av veðurtíðindunum og gera tað lættari hjá fólki at kunna seg um veðrið. Hetta skal m.a gerast á egnari heimasíðu hjá Veðurstovuni og sum frálíður eisini í sjónvarpi og útvarpi, skrivar Fiskimálaráðið.

Eisini arbeiðir Veðurstovan við at uppstiga veðurstøðirnar í Mykinesi, Fugloy og á Eiði fyri at fáa neyvari mátingar frá hesum lokalu økjunum. Serliga kemur hetta væl við hjá útróðarmonnunum norðanfyri.

Veðurtænastan varð yvirtikin í 2009, og uppgávan hjá Veðurstovuni er at menna føroyska veðurtænastu, gera veðurforsagnir, kunna um veðrið til føroyska brúkaran á hóskandi pallum og at standa fyri viðkomandi veðurmátingum kring landið.

Seinastu árini er stór menning farin fram á økinum. Veðurstovan hevur yvirtikið partar av uppgávunum frá danska veðurstovninum, DMI, og ætlanin er at yvirtaka enn fleiri uppgávur frá DMI í 2023. Umroknað til fulltíðarstørv eru í løtuni fimm og eitt hálvt starvsfólk á Veðurstovuni, og næsta ár verður hetta eitt fleiri.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. oktober 2022

Økja brúkaravernd á matstovum

Á fíggjarlógini eru pengar settar av til at gera eina nýggja skipan, sum skal kunna viðskiftafólkum um, hvørt matvørutrygdin á matstovum er nøktandi – talan er um eina skipan við andlitsbráum, sum grannalond okkara eisini nýta

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í fíggjarlógaruppskotinum fyri 2023 eru 800.000 krónur settar av til at gera eina nýggja skipan, sum skal geva viðskiftafólkum einfalda kunning um, hvørt matvørutrygdin er nøktandi á matstovum og øðrum støðum, sum eru fevnd av matvørulógini, og har almenningurin hevur atgongd.

Tá Heilsufrøðiliga starvsstovan fremur eftirlit á matstovum o.ø., verður, umframt ta vanligu eftirlitsfrágreiðingina, eisini skrivað ein standardiserað frágreiðing, sum skjótt og lætt gevur brúkarum viðkomandi kunning um matvørutrygd, reinføri o.a.

Skeltið við frágreiðingini skal heingjast upp beinanvegin, sum Heilsufrøðiliga starvsstovan hevur útflýggjað tað, og skal hanga á sjónligum stað beint við inngongdina, so brúkarin lættliga kann kunna seg um eftirlitsúrslitið. Í frágreiðingini verður stutt kunning um tað, sum er kannað, og hvat kanningarnar hava víst.

– Skipanin fremur brúkaravernd og eggjar samstundis matstovum o.ø. at skapa og halda eitt høgt góðskustig, sigur Magnus Rasmussen, landsstýrismaður sambært heimasíðuni hjá Umhvørvis- og vinnumálaráðnum.

Skipanin fer at nýta somu trý andlitsbrá, sum líknandi skipanir í grannalondunum nýta. Tey eru:

• Eitt fegið brá, um Heilsufrøðiliga starvsstovan ongar viðmerkingar hevur
• Eitt strangt brá, um Heilsufrøðiliga starvsstovan hevur staðfest frávík og givið ávaring frammanundan ella sett tiltøk í verk
• Eitt misnøgt brá, um Heilsufrøðiliga starvsstovan hevur staðfest álvarslig frávik ella afturvendandi brot á reglurnar, og hevur givið ávaring ella sett tiltøk í verk.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. oktober 2022

Fuglateljing og fiskivinnuroyndir fáa meira

Játtanin til fiskivinnuroyndir hækkar við einari millión krónum, 200.000 krónur afturat verða settar av til fuglakanningar, og játtanin til upplýsing um grind hækkar við 100.000 krónum, stendur í fíggjarlógaruppskotinum fyri 2023

(Savnsmynd: Kiran Jóanesarson)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Fiskivinnuroyndir, fuglateljing og upplýsing um grind eru nøkur av økjunum, sum fáa hægri raðfesting á fíggjarlógini næsta ár.

Játtanin til fiskivinnuroyndir hækkar við einari millión krónum, stendur í fíggjarlógaruppskotinum fyri 2023, sum er lagt fyri tingið.

Hetta merkir, at tilsamans fimm milliónir krónur eru til fiskivinnuroyndir komandi ár. Upphæddin til fiskivinnuroyndir hevur annars verið hægri, tí í 2020 vóru 6,5 milliónir krónur settar av til endamálið, men í fjør var játtanin fýra milliónir krónur.

Ymiskar verkætlanir

Pengarnir til fiskivinnuroyndir verða latnir sum stuðul til ymisk sløg av verkætlanum, bæði praktiskar, vinnuligar og vísindaligar. Til dømis royndarveiða eftir fiskasløgum, menna tøkni til burðardyggan fiskiskap og kanningar/greiningar, sum leggja aftrat vitan um fiskivinnuna.

Fiskimálaráðið umsitur fiskivinnuroyndir og gevur tilsøgn um stuðul eftir tilmæli frá einum stýrisbólki, sum viðger umsóknirnar.

Av verkætlanum, sum hava fingið stuðul, kunnu m.a. nevnast víðarimenning av eini flakamaskinu, sum við nýggjari tøkni gevur størri úrtøku úr hvørjum fiskaflaki. Fiskivinnuroyndir hava eisini fíggjað royndum í tilgongdini at menna eina upsarist, sum skilir lítla upsan frá stóra upsanum, tá ið trolað verður.

Eisini er stuðul veittur til eina verkætlan, sum við DNA-slóðum í sjógvi kann siga mongd og slag av fiski í kannaða økinum og sum við tíðini vónandi kann mennast til at gera neyvari stovnsmetingar.

Tryggari fuglakanningar

Fuglateljingar fáa eisini hægri játtan næsta ár. Settar verða 200.000 krónur afturat av til Fuglakanningarstøðina, og hetta merkir, at játtanin í 2023 verður 948.000 krónur.

Upphæddin, sum kemur afturat, skal brúkast til at betra um trygdina hjá fuglafrøðinginum. Fuglakanningarstøðin er mannað við einum fuglafrøðingi í føstum starvi. Fremsta uppgávan hjá støðini er at gera kanningar av sjófuglameinginum í Føroyum og at kanna sambandið millum sjófugl og vistskipanir í havinum.

Grindaupplýsing

Játtanin til upplýsing um grind hækkar við 100.000 krónum og verður næsta ár 170.000 krónur. Upphæddin verður nýtt til at gera upplýsandi tilfar um grind og til luttøku í arbeiðinum hjá NAMMCO, sum er nevndin fyri samstarv um vernd, umsiting og gransking av havsúgdjórum í Norðuratlantshavi.

Játtanin verður eisini brúkt til at betra um grindarakstur og drápshátt og til verkætlan hjá NAMMCO at menna nýggjar fylgisveinasendarar til hval.

Tíðindaskriv frá Fiskimálaráðnum

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. oktober 2022

Fleiri átøk úr krabbameinsætlanini verða raðfest

Í fíggjarlógaruppskotinum fyri 2023 verða fleiri átøk í nýggju krabbameinsætlanini fyri Føroyar raðfest. Átøk sum flyta okkum nærri málinum hjá samgonguni um viðgerðartrygd og lógartryggjaðan rætt til útgreining og viðgerð fyri krabbamein, sigur Heilsumálaráðið

– Málið er, at færri skulu doyggja av krabbameini í framtíðini, sigur Kaj Leo Holm Johannesen, landsstýrismaður

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Krabbamein er álvarsom sjúka, sum á hvørjum ári rakar nógvar føroyingar. Vit kunnu røkka langt á krabbameinsøkinum við fyribyrging og skjótari útgreining, tí eru tað øki, sum skulu raðfestast høgt.

– Málið er, at færri skulu doyggja av krabbameini í framtíðini. Hetta merkir bæði, at færri skulu fáa sjúkuna, og at tey, sum fáa sjúkuna, eru tryggjað góða og skjóta útgreining og viðgerð, sigur Kaj Leo Holm Johannesen, heilsumálaráðharri.

Av átøkunum úr krabbameinsætlanini, sum verða raðfest í fíggjarlógaruppskotinum, kunnu millum annað nevnast:

• Screeningseindin skal endurstovnast. Screeningseindin skal samskipa og hava ábyrgd av verandi og komandi screeningsætlanum fyri krabbamein í Føroyum. Eindin kann eisini fevna um screening fyri aðrar sjúkur. Ein læknaskrivari skal setast at umsita screeningseindina.
  
• Ein bioanalytikari skal setast í starv innan patologiøkið at arbeiða saman við patologinum, sum nýliga er settur í Sjúkrahúsverkinum. Hetta er við til at framtíðartryggja patologitænastuna á Landssjúkrahúsinum.
  
• Skipast skal fyri eftirútbúgving innan krabbamein fyri kommunulæknar í Føroyum.
  
• Ein nýggj fólkaheilsuætlan fyri Føroyar skal gerast. Sambært krabbameinsætlanini hjá ES frá 2021, kunnu 40% av krabbameinstilburðum fyribyrgjast.
  

Harumframt verður í løtuni arbeitt við at seta eitt krabbameinsráð, sum millum annað skal tryggja, at tilmælini í krabbameinsætlanini verða sett í verk. Og um politisk undirtøka er fyri at endurskoða kommunulæknaskipanina, verður farið undir at gera eina menningarætlan fyri kommunulæknaskipanina í Føroyum.

Tíðindaskriv frá Heilsumálaráðnum

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. oktober 2022

Stuðul til niðurtøku av oljufýrum

Sum partur av verðurlagspolitikkinum, fer landsstýrið at stuðla niðurtøku og burturbeining av oljufýrum

Magnus Rasmussen (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Sum partur av verðurlagspolitikkinum, fer landsstýrið at stuðla niðurtøku og burturbeining av oljufýrum. 1,5 mió. kr. settar av í fíggjarlógaruppskotinum til hesa stuðulsskipan. Skipanin verður sett í verk í 2023.

Endamálið er, at stuðulin til niðurtøku av oljufýrum, saman við mvg-afturbering til hitapumpur, skal skunda undir, at enn fleiri velja at leggja um til grønar hitaloysnir. Tað verður Umhvørvisstovan, sum kemur at umsita stuðulsskipanina.

Í ár verður eisini lagt uppskot fyri Løgtingið um at banna oljufýrum í nýggjum húsum. Skotið verður upp, at bannið verður galdandi frá 2024.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. oktober 2022

Betra um frítíðartilboð

Talan er um tilboð, sum eru ætlað børnum við autismu og menningartarni frá 3. flokki og uppeftir, og sum hava tørv á stuðli til at mennast sosialt, sálarliga og málsliga

– Hetta gevur neyðugu karmarnar fyri einum vælvirkandi gerandisdegi, sigur Sólvit E. Nolsø, landsstýrismaður við almannamálum (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Sólvit E. Nolsø, landsstýrismaður við almannamálum hevur, í uppskotinum til fíggjarlóg 2023, raðfest frítíðartilboðini undir Almannaverkinum.

Talan er um tilboð, sum eru ætlað børnum við autismu og menningartarni frá 3. flokki og uppeftir, og sum hava tørv á stuðli til at mennast sosialt, sálarliga og málsliga.

Í tilboðunum verður dentur lagdur á at hava ein skipaðan gerandisdag, sum verður gjørdur sjónligur og ítøkiligur við dagsætlanum, samansettar eftir tørvinum hjá barninum. Arbeitt verður við at menna børnini til at virka í felagsskapi, at gerast meira sjálvbjargin, at fremja lívsgleði og menna sjálvvirði.

Í Havn eru frítíðartilboðini býtt upp á tveimum støðum, á Frúutrøð og Hoydalsvegnum. Fyri hesi verður játtaðanin víðkað við 2.5 milliónum krónum. Á Høgabóli í Eysturoynni verða játtaðar 400.000 krónur. eyka, hetta fyri at minka um bíðlistan.

Við øktari játtan til hesi frítíðartilboð fær Almannaverkið nú boðið hóskandi frítíðartilboð til hendan málbólkin.

– Eg fegnist um, at trygd nú er fingin fyri hesum tilboði, bæði fyri børnini, foreldur og avvarðandi. Hetta gevur neyðugu karmarnar fyri einum vælvirkandi gerandisdegi, sigur Sólvit E. Nolsø, landsstýrismaður í almannamálum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. oktober 2022

Atgongd til bráðfeingis sálarfrøðiliga hjálp

Hetta økið er av fremstu raðfestingum hjá landsstýrismanninum við heilsumálum. Skipan við bráðfeingis sálarfrøðiligari hjálp verður klár at seta í verk í 2023. Tá verður møguligt hjá persónum, sum hava tørv á bráðfeingis sálarfrøðiligari hjálp at venda sær til læknavaktina á 1870

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Arbeitt hevur verið við fyrireikingum at seta í verk skipan við bráðfeingis sálarfrøðiligari hjálp. Í ár varð peningur settur av at førleikamenna starvsfólk á Psykiatriska deplinum, sum skulu veita tænastuna, ið verður knýtt at Læknavaktini 1870.

Hetta merkir, at læknavaktin verður styrkt soleiðis, at starvsfólk við neyðugum førleikum at handfara sálarligar bráðstøður og at veita telefonráðgeving, verða knýtt at læknavaktini. Tá kunnu fólk, sum brádliga gerast illa fyri sálarliga, altíð ringja og fáa hjálp á jøvnum føti við fólk við likamligum sjúkum. Hetta er eisini í samsvari við tilmæli úr bæði heildarætlanini fyri sálarheilsu frá 2018 og heildarætlanini um rúsevnismisnýtslu frá mars í ár.

Grundarsteinurin í okkara heilsuverki er kommunulæknaskipanin, har serlæknar í almennum medisin arbeiða. Tað er í allar flestu førum hagar, fólk skulu venda sær, tá tey hava heilsuligar trupulleikar av einumhvørjum slagi. Tað er ein læknalig meting hjá kommunulækna ella læknavaktini, sum avger, hvørt sjúklingar hava brúk fyri meting ella viðgerð á sjúkrahúsi, uttan mun til um talan er um likamliga ella sálarliga sjúku.

Tað hevur verið eitt ynski frá m.a. sjúklingafeløgum, at læknavaktin hevur betri førleikar at taka sær av fólki, ið hava tørv á bráðfeingis sálarfrøðiligari hjálp, har tað viðhvørt er tørvur á longri samrøðum og metingum. Hetta verður gjørt nú við at styrkja læknavaktina við psykiatriskum førleikum.

Harumframt hevur landsstýrismaðurin í 2020 sett eina royndarskipan í verk, har ung og vaksin í aldrinum 15-35 ár, sum stríðast við angist ella lættari til moderat tunglyndi, kunnu ávísast til ókeypis sálarfrøðiliga viðgerð.  Endamálið við hesi skipan er millum annað at fyribyrgja, at hesin málbólkur fær tørv á bráðfeingis sálarhjálp.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. oktober 2022

Fólk, ið fylgja ABC-ráðunum, hava tað betri

Kanning hjá Fólkaheilsuráðnum vísir at boðskapirnir í ABC fyri sálarliga heilsu hava gagnliga ávirkan

 

SkrivaÐ:

Innsent

Í stóru fólkaheilsukanningini hjá Fólkaheilsuráðnum “Hvussu hevur tú tað? 2019”, har 6.000 føroyingar í aldrinum 18-85 ár úr øllum landinum vórðu spurdir um heilsu- og trivnaðarstøðu, vóru eisini spurningar um, hvussu virkin fólk eru í ABC virksemi.

ABC virksemi merkir, í hvønn mun fólk fáast við virksemi, sum er í samsvar við ABC boðskapirnir í ABC fyri sálarliga heilsu; ver virkin, ver saman og ver hugbundin.

Nærum 3.000 føroyingar valdu at luttaka, og tí gevur kanningin okkum eina góða mynd av ABC virksemi og heilsustøðu í Føroyum.

ABC virksemi

Kanningar, ið eru gjørdar frammanundan vísa, at fólk, ið eru virkin á ymsan hátt, eru í felagsskapum og eru hugbundin í virksemi, sum gevur teimum eina kenslu av meining, hava betri sálarliga heilsu og heilsu sum heild enn onnur, sum ikki eru tað. Tí ynskti Fólkaheilsuráðið at fáa eina mynd av, hvussu virknir føroyingar eru í ABC virksemi.

Í kanningini vóru sjey spurningar um ABC virksemi: Fýra spurningar um at vera virkin (fevndi um at vera likamliga, sálarliga, sosialt og andaliga virkin), tveir spurningar um at vera saman og ein spurningur um at vera hugbundin.

Út frá hesum sjey spurningum varð gjørdur ein ABC stigi, ið er eitt samlað mát fyri ABC virksemi. Stigin gongur frá 3-15, og fólk fingu stig alt eftir, hvussu virkin tey søgdu seg vera – jú hægri stig jú meira virkin.

Síðani blivu tey svarandi deild í tríggjar bólkar: lágt ABC (skoraðu 20% lægst), miðal ABC (tey í miðjuni) og høgt ABC (skoraðu 20% hægst)

Sum heild eru tað fleiri kvinnur enn menn, sum siga seg vera meira virknar í ABC virksemi– og tí skora hægri á ABC stiganum.

Fyri menn sæst ein týðiligur samanhangur millum aldur, og hvussu virkin man er í ABC virksemi.

Yngri menn eru mest virknir í ABC virksemi og síðani minkar virksemið við aldrinum t.d. sæst, at 33 prosent av monnunum í aldrinum 18-29 ár skora høgt á ABC stiganum, og er hetta einans galdandi fyri 15 prosent av monnum eldri enn 45 ár.

Tað sæst ikki á sama hátt ein samanhangur millum aldur og ABC virksemi fyri kvinnur, og eru kvinnurnar meira javnt virknar tvørtur um aldursbólkar.

Fleiri tøl frá kanningini her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. oktober 2022

Fagnar, fevnir og varpar ljós á fjølmentan í Føroyum

Fjølmentavikan byrjar komandi fríggjadag – ætlanin er, at hon skal vera eitt landsfevnandi og afturvendandi tiltak

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í ár er fyrstu ferð, at Tórshavnar kommuna og Útlendingastovan samstarva um at gera eitt landsfevnandi átak til frama fyri fjølmentan í Føroyum. Átakið hevur fingið heitið Fjølmentanarvikan. ‘Multicultural week’ á enskum

Í sambandi við fjølmentanarvikuna 2022 verður eitt nú fjølmentanarborðhald í Perluni í Havn. Borðreitt verður við rættum úr øllum heiminum og øll eru vælkomin framvið at royna ymisku rættirnir.

Fjølmentanarborðhaldið er partur av einum familjutiltaki, ið leggur dent at at blanda saman fleiri mentanarlig íkast, so sum verkstovu í origami, framførslu í ukrainskum fólkadansi, royndarrógving við felagnum Knørri og borðspøl á bókasavninum við felagnum Tabletop Føroyar. Mangt annað er á skrá hesa vikuna, og lagt er upp til, at øll kunnu luttaka eftir førimuni.

Vegleiðing og skrá eru at finna at finna á Torshavn.fo og Integratión.fo. Eisini er ein hugskotskjátta framleidd til høvið. Hugskotskjáttan er eitt savn av hugskotum til ítriv og tiltøk í sambandi við at fagna fjølmentanini í Føroyum. Til ber at finna hugskotsjáttuna inni á torshavn.fo og integration.fo. Eisini er tilfarið sent út til kommunur, skúlar, stovnar, arbeiðspláss og frítíðarfelagskapir kring Føroyar.

Fjølmentanarvikan byrjar fríggjadagin 14. oktober og heldur fram til tann 21. oktober. Átakið er eitt samstarv millum Tórshavnar kommunu og útlendingastovuna og hugsanin er, at tað skal verða eitt landsfevnandi og afturvendandi átak.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. oktober 2022

Latið blóð 100 ferðir

Felagið Blóðgevi er sera fegið um, at so nógv fólk í Føroyum sjálvboðin velja at vera blóðgevar

Frá vinstru Claus Reistrup, formaður í Felagnum Blóðgevi, Jákup Pauli Johansen, og Joan Petersen, deildarbioanalytikari

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Mikudagin 27. september var í blóðbankanum á Landssjúkrahúsinum eitt lítið hátíðarhald í sambandi við, at Jákup Pauli Johansen gav blóð fyri 100. ferð.

Jákup Pauli fekk handað samanplantning, eitt blómutyssi og ein pelikan úr glasi, sum Mikkalina Norðberg hevur framleitt. Pelikanurin er altjóða súmbol, sum øll heimsins blóðgevafeløg nýta. Pelikanurin ímyndar eitt menniskja, sum ósjálvsøkið hjálpir øðrum, so viðkomandi kunnu yvirliva.

Felagið Blóðgevi er sera fegið um, at so nógv fólk í Føroyum sjálvboðin velja at vera blóðgevar, so blóðbankarnir altíð vita, at tað ber til at útvega neyðugar mongdar av blóði, sum sjúkrahúsini nýta í sambandi við eitt nú skurðviðgerðir og regluliga viðgerð av ymiskum sjúkum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. oktober 2022

Seta føroyska matin á kalendaran

Nýtt tiltak ynskir at varpa ljós á góða matin, sum verður dyrkaður, veiddur og framleiddur í Føroyum - savna grundfæ á Hópfígging

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

'Árið og maturin' kallast ein nýggj verkætlan, sum matíverksetin Sunniva Gudmundsdóttir Mortensen hevur sett í gongd saman við teknaranum og sniðgevanum, Lenu Nicolajsen.

Talan er um ein kalendara, sum vísir nær ymsi føroyski maturin er í árstíð. Kalendarin/yvirlitið fer at gera tað lættari hjá fólki at keypa staðbundnan mat í árstíð og á tann hátt eta/keypa meira burðardygt.

Til tess at skaffa byrjanarkapital til ætlanina, eru tær í dag farnar á Hópfígging til tess at fáa til vega minst 80.000 krónur, sum krevjast fyri at kunna seta ætlanina í verk.

'Árið og maturin' verður á hópfígging lýst soleiðis:

Ein burðardygg og staðbundin matmentan

Við verkætlanini, Árið og maturin, ynskja vit at varpa ljós á góða matin, sum verður dyrkaður, veiddur og framleiddur í Føroyum.

Fyri mong kann tað tykjast torført at fáa skil á nær staðbundi maturin er í árstíð, og tí hava vit tikið stig til at menna ein føroyskan matkalendara, sum vísir nær rávørur og matvørur eru í árstíð. Kalendarin verður sniðgivin og prentaður í tveimum ymiskum formatum, sum ein ársplakat (A2) og sum vanligur kalendari við einari síðu pr. mánað (A3), og tað er føroyski teknarin og sniðgevin, Lena Nicolajsen, sum myndprýðir kalendaran.

Nógvar orsøkir eru at keypa staðbundnan mat í árstíð. Tað er gott fyri umhvørvið, at vit minka um innflutning av hópframleiddum matvørum úr fjarskotnum londum og at vit heldur økja burðardyggu matframleiðsluna og -søluna í Føroyum. Tá vit keypa staðbundnan mat beinleiðis frá føroysku framleiðarunum gagnar hetta bæði framleiðarunum, nærsamfelagnum og felagskensluna millum fólk. Somuleiðis gagnar tað føroyska búskapinum, at vit bæði framleiða, selja og nýta staðbundna matin í Føroyum.

Meira um ‘Árið og matin’ á Hópfígging 

Sunniva G. Mortensen (Savnsmynd: Súsanna Smith Johansen)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. oktober 2022

“Abbi og eg og abbi” - besta bók til børn og ung í Útnorði

Barna- og ungdómsbókmentavirðisløn Útnorðurráðsins varð handað á Norðuratlantsbryggjuni

Dánial Hoydal og Annika Øyrabø

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

“Abbi og eg og abbi” fekk hósdagin Barna- og ungdómsbókmentavirðisløn Útnorðurráðssins 2022, sum var handað á Norðuratlantsbryggjuni í Keypmannahavn.

Vakra bókin, sum Dánial Hoydal hevur skrivað, og Annika Øyrabø hevur myndprýtt, snýr seg um ein drong og abba hansara, sum broytist og byrjar at gloyma. 

Útnorðurráðið lýsir í tilnevningini Abba og eg og abba soleiðis:

Dánial Hoydal varpar við bókini ljós á eitt eymt og viðkomandi evni á ein virðiligan og barnavinaligan hátt. Lætt og sakliga gevur bókin høvi at práta um demens, sum rakar nógvar familjur. 

Dánial Hoydal dugir væl at lýsa tað álvarsama saman við eitt sindur av skemti og løttum orðaspæli, so at vónin sleppur at liva. Tað ger tað lættari at skilja og tosa um tað, sum tyngir. Annika Øyrabø dugir kynstri at skapa eina søgu bara við myndum. Við skuggum og dýpd skapa hennara pappírsklipp eitt trívíddar rúm, sum gevur lesaranum kensluna av at gerast eitt við søguna um dreingin og abban. Frá sjónarmiðnum hjá dreinginum, síggja vit hvussu orð og gerðir hjá abbanum broytast, so hvørt sum hann byrjar at gloyma. Við einføldum orðum og spælandi stíli lýsir Dánial Hoydal broytingina og serliga sambandið millum teir báðar. Í eini annars vónleysari støðu, merkist ein hiti og gleði.

Bókadeild Føroya Lærarafelags gav bókina út í 2021.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. oktober 2022

Føroyskur politikkur sum sjónvarpsrøð

Tórfinnur Jákupsson og Jón Hammer arbeiða við røð bygd á bókina “Vit, Føroya fólk” hjá Bjørk Mariu Kunoy

Torfinnur Jákupsson og Jón Hammer her saman við Olaf Johannessen tá Trom hevði frumframførslu (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Fólkini handan sjónvarpstøðina Trom fara nú undir eina nýggja røð. “Tinganes” verður heitið á røðini, sum snýr seg um føroyskan polikk. Røðin verður bygd á bókina “Vit Føroya fólk” hjá Bjørk Mariu Kunoy, sum kom út í 2019.

Tað er altjóða tíðarritið Variety, sum skrivar, at Tórfinnur Jákupsson og Jón Hammer umvegis eitt nýtt framleiðslufelag, GRÓ Studios, av álvara eru farnir undir fyrireikingarnar av røðini “Tinganes”.

Eftir ætlan fara filmsupptøkurnar í gongd komandi ár.

Ætlanin varð kunngjørd í hesi vikuni undir Reykjavík Film Festival.

Tórfinnur Jákupsson greiðir í Variety frá, at røðin byggir lutvíst á veruligar hendingar sum eru farnar fram í Føroyum og føroyskum politikki.

Jón Hammer, filmsframleiðari, greiðir frá, at verkætlanin hevur fingið undirtøku frá bæði lokalum og altjóða samstarvsfelagum, og arbeitt verður nú við at finna sjónvarpsstøðir og stroymingartænastur, ið eru áhugaðar at senda røðina.

Variety skrivar eisini, at umframt røðina “Tinganes” arbeiða GRÓ Studios við einum spælifilmi, “Lý”, ið er ein norðurlendskur neo-western, sum Tórfinnur Jákupsson hevur skrivað.

Les meira um “Vit Føroya fólk” her

Tað eru hendingarnar, sum løgfrøðingurin Bjørk Maria Kunoy skrivaði um í bókini "Vit Føroya fólk", sum nýggja røðin "Tinganes" byggir á

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. oktober 2022

Bezzerwizzer á føroyskum

Mest selda spurnaspælið í Norðurlondum, kemur nú á føroyskum

(Mynd: Hugnaløtur)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Eitt kent og væl dámt spurnarspæl er nú komið út á føroyskum. Talan er um tað mest selda spurnaspælið í Norðurlondum, Bezzerwizzer, sum er selt í yvir 3 milliónum eintøkum seinastu 15 árini. 

Søgan aftanfyri 
Avgerðin bleiv tikin um summarið í 2021, at eitt nýtt spurnaspæl skuldi gevast út í oktober 2022, og í november í fjør var avgerðin tikin, at tað skuldi verða Bezzerwizzer á føroyskum, tí tað var tað besta spurnaspælið á marknaðinum.

Avtala var síðani gjørd við danska felagið, at Hugnaløtur kundi geva út øll teirra spøl fram til tann 31. desember 2025, og so var bara at fáa spælið gjørt. Hetta arbeiði tók umleið fimm mánaðir og 1. juni í ár, var nýggja føroyska Bezzerwizzer spælið liðugt uppsett.

Nú er spælið so komi til Føroya og er klárt at geva út. 

Um spælið 
Bezzerwizzer er eitt spurnaspæl til ung og vaksin yvir 15 ár, og upp til eini 12 fólk kunnu luttaka. Spælið inniheldur 2.400 spurningar, ið eru upp millum hesi evnini: Byggilist, list & pallur, vinna, sniðgeving, film, matur & drekka, landalæra, søga, menniskja, málburður, bókmentir, tónleikur, náttúra, politikkur, náttúruvísindi, samfelag, ítróttur, tøkni & spøl, siðvenja & átrúnaður og sjónvarp & røðir.

Av teimum 2.400 spurningunum, eru umleið 1.300 spildurnýggir spurningar um føroysk viðurskiftið, meðan 1.100 spurningar eru um ymisk evni og útlensk viðurskiftið. Bezzerwizzer er ikki bert um vitan, tí taktikkur og snildi ger seg eisini galdandi í spælinum. Slagorðini hjá Bezzerwizzer eru: Legg høvdið á blot – Spælið um vitan, taktikk og snildi. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. oktober 2022

Framsýning við Ingálvi av Reyni

Fernisering var í Williamsstovu í gjár 

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Ingálvur av Reyni (1920-2005) er ein av okkara bestu og mest viðurkendu listafólkum, og var ein undangongumaður innan føroyska list. Hann hevði millum annað eina slóðbrótandi abstrakta framsýning í 1961, sum slóðaði fyri listini, ið vit kenna í dag.

Long tíð er liðin síðani nøkur framsýning hevur verið við myndum eftir Ingálv, og hansara verk eru ikki løtt at fáa hendur á. Tó hevur nú eydnast at gera eina góða og spennandi samling av hansara verkum, ið øll fara at vera til keyps á framsýningini. Talan er bæði oljumálningar og tekningar.

Framsýningin lat upp í Williamsstovu í Niels Finsens gøtu í Havn í gjár.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. oktober 2022

Seks filmar tilnevndir til Geytan 2022

Geyta-virðislønirnar verða handaðar 22. oktober í Norðurlandahúsinum. Aftur í ár, verður tiltakið víst beinleiðis í sjónvarpinum

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Aftur í ár skulu Føroya bestu stuttfilmar kjósast. Hetta verður gjørt á ársins Geytakvøldi, sum verður í Norðurlandahúsinum 22. oktober. Eins og í fjør verður tiltakið víst beinleiðis í sjónvarpinum.

Sum vant verða tvær virðislønir latnar, og í ár eru virðislønirnar hækkaðar. Runavíkar kommuna letur 40.000 krónur til Geyta-vinnaran, og Tórshavnar kommuna letur 30.000 krónur til vinnaran av Áskoðaravirðislønini.

Atkvøðugreiðslan um Áskoðaravirðislønina fer fram umvegis Sona-appina, so til ber hjá øllum sjónvarpshyggjarum at atkvøða eins og tey, sum eru í Norðurlandahúsinum. Tí er tað týdningarmikið at taka niður Sona-appina áðrenn Geytakvøldið verður, skrivar Norðurlandahúsið í tíðindaskrivi.

Tiltakið verður fyriskipað av Norðurlandahúsinum og Kringvarpinum í samstarvi við Sona. Vertur verður Finnur Koba.

Seks filmar luttaka í ár

13 filmar vórðu meldaðir til Geytan í ár, og dómsnevndin hevur valt út seks filmar. Teir eru:

• Sálarkvøl - Eir í Ólavstovu
• Ver Her – Maria Winther Olsen
• Tokskinnarin – Terji Mohr
• Typiskt - Sølvi Næs Hoydal
• Steinbíturin - Klippfisk (Dina Fríða Poulsen)
• Nonstop - Sølvi Næs Hoydal

Hvør einstakur limur í dómsnevndini er umboðaður av einum filmsyrkisligum felagi ella stovni.

Í dómsnevndin sita Rannvá Jónsdóttir (Filmsfelagið),  Hans Petur Hansen (Kringvarp Føroya), Sakaris Stóra (Føroyskt Filmsfólk), Tina Wagner (Filmshúsið), Pætur M. Dahl (Klippfisk), og altjóða limur í dómsnevndin er  Valdimar Jóhannson . 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. oktober 2022

Norðurlandahúsið fagnar fjølmentan og margfeldi

Konsert verður á fjlømentavikuni við tónleiki úr Sudan og Latínamerika

Ebo Krdum kemur úr Darfur í Vestursudan

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Fríggjadagin 14. oktober er Norðurlandahúsið karmur um almennu setanina av fjølmentanarvikuni 2022, og mikukvøldið 19. oktober bjóðar húsið til konsert við tónleiki úr Sudan og londunum kring Sahara, Svøríki og Latínamerika.

Ebo Krdum er viðurkendur og fjølvirðisløntur sangari, aktivistur og listafólk. Hann er búsitandi í Svøríki, men er upprunaliga úr Darfur í vestur-Sudan, haðani hann flýddi, tá kríggið herjaði.

Í tónleikinum hjá Ebo Krdum renna afrikanskt blues og afrobeat og norðurlendskur fólkatónleikur saman í eina hægri eind. Á konsertini spælir hann saman við svensku Anna Möller og Ale Möller. Ale er kendur sum ein tann størsti slóðbrótarin innan Norðurlendskan fólkatónleik og hevur m.a. fingið hægsta heiður innan fólkatónleik: "Folk Alliance Lifetime Achievement Award". Ein virðisløn sum m.a. Joni Mitchell, Bob Dylan, Harry Belafontre og Joan Baez eisini hava fingið.

Ebo Krdum er tilnevndur tónlistarvirðisløn Norðurlandaráðsins 2022.

Eitt av endamálunum við fjølmentanarvikuni er at hátíðarhalda tær ymsu mentanirnar, sum eru í Føroyum, og áðrenn Ebo Krdum fer á pallin, hoyra vit frá tveimum tónleikarum, sum eru fluttir til Føroya úr Latínamerika: sangarin Cinthia González úr Kili og gittarleikarin Sergio Martinez úr Meksiko.

Til hetta serliga høvið hava Cinthia og Sergio funnið saman at tulka latínamerikanskan tónleik. Tey fara at forkela okkara oyru við sangum úr kilenska fólkaminninum og øðrum vøkrum tónleiki úr Argentina, Puerto Riko og Meksiko.

Hetta verður ein konsert um líkarætt, margfeldi og frælsi.

Til setanina av fjølmentanarvikuni bjóða Útlendingastovan og Tórshavnar kommuna til eina fjølbroytta skrá av tónleiki, røðum, dansi og ábiti. Øll eru vælkomin.

Almenna setanin verður fríggjadagin 14. oktober kl. 15.

Konsertin við Ebo Krdum, Cintiu González og Sergio Martines verður mikukvøldið 19. oktober kl. 19.30.  

Cinthia González

Sergio Martinez

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. oktober 2022

Leita eftir støkum føroyskum monnum

Framleiðslufelagið Blu leitar eftir føroyskum monnum til kærleikssending

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ert tú stakur, millum 25 og 40 ár og búsitandi í Føroyum? So ert tú møguliga tann rætti til eina kærleikssending, sum danska Blu fer at framleiða.

- Vit leita eftir tær, sum hevur alt uttan ta einastu einu. Til eina kærleikssending leita vit eftir støkum monnum, sum eru klárir at finna kærleikan og kanska tí einastu einu, skrivar Blu í einari lýsing á Facebooksíðuni “Færinger”.

(Mynd: Blu)

Tað skuldi verið lætt at funnið hesar menninar, tí í Føroyum búgva væl fleiri mannfólk enn konufólk. Sambært nýggjastu tølunum frá Hagstovuni búðu tað í august 28.108 menn og 26.092 kvinnur í Føroyum. Altso gott 2.000 fleiri mannfólk enn konufólk.

Blu stendur fyri framleiðsluni av fleiri donskum sendingum. X Factor er eitt, men eisini kærleikssendingarnar “Landman søger kærlighed”, “Kærlighed hvor kragerne vender”, og “Fem fyre flytter ind” eru framleiddar av Blu.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. oktober 2022

– Fara eisini at hyggja at heitunum hjá okkara børnum

Tað ber ikki til at siga, hvussu kongshúsið fer at síggja út, tá tíðin hjá Christian nærkast, sigur Mary krúnprinsessa, sum sigur seg taka undir við avgerðini hjá Margretu drotning um at taka kongaligu heitini frá børnunum hjá Joachim prinsi

Mary krúnprinsessa á vitjan í Føroyum á sumri í 2018 (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í farnu viku boðaði kongshúsið frá, at Margreta drotning hevur avgjørt, at tey fýra børnini hjá Joachim prinsi missa síni kongaligu heiti 1. januar. Hetta er ein avgerð, sum m.a. Joachim prinsur og elsti sonur hansara, Nikolai prinsur, ikki siga seg skilja.

Margreta drotning hevur, sambært donsku miðlunum, sagt, at hetta er nakað, hon hevur hugsað um leingi, og er tað tað besta fyri børnini.

Mary krúnprinsessa sigur eisini við B.T., at hon stuðlar avgerðini hjá drotningini.

– Broyting kann vera ómetaliga torført, sigur hon, men tað merkir ikki, at avgerðin ikki er tann rætta, sigur hon og leggur afturat, at tey eisini fara at hyggja nærri at heitunum hjá børnum hennara.

Um hetta merkir, at yngru børn hennara – Isabella prinsessa, Vincent prinsur og Josephine prinsessa, sum ikki standa til at fáa apanasju sum vaksin, eins og Christian prinsur – eisini fara at missa kongaligu heitini, ber tó ikki til at siga enn, sigur hon.

– Í dag ber ikki til at siga, hvussu kongshúsið fer at síggja út, tá tíðin hjá Christian kemur, ella tá hon byrjar at nærkast, sigur krúnprinsessan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. oktober 2022

Brasil: Eingin fekk meira enn 50 prosent

Fyrsta umfarið av brasilska forsetavalinum var sunnudagin, men einki av valevnunum fekk nóg mikið av atkvøðum, og skulu fólk í Brasil tí aftur á val 30. oktober

Brasilski forsetin, Jair Bolsonaro (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Sunnudagin var fyrsta umfarið av brasilska forsetavalinum, og tá nærum allar atkvøðurnar vóru taldar upp, er greitt, at fólkið í Brasil skal á val aftur 30. oktober.

Tað eydnaðist nevniliga ongum at fáa meira enn helmingin av atkvøðunum, sum tað krevst fyri at vinna forsetavalið.

Valevnið á vinstravonginum, Luiz Inácio Lula da Silva, ið eisini var forseti frá 2003 til 2011, fekk 48,3 prosent av atkvøðunum, meðan sitandi forsetin, Jair Bolsonaro fekk 43,3 prosent.

Bolsonaro hevur sitið sum forseti síðan 2019. Hann hevur m.a. verið fyri atfinningum fyri sína handfaring av koronafarsóttini.

Luiz Inácio Lula da Silva, eisini nevndur Lula, fekk í 2018 eina longri fongsulsrevsing fyri kurruptión og hvítvask, men í 2021 varð dómurin ógildaður av brasilska hægstarættinum.

Verður Jair Bolsonaro ikki afturvaldur, verður 31. desember síðsti dagur í hansara embætistíð.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. oktober 2022

Svii fær nobelvirðisløn fyri gransking í útdeyðum genum

Svante Pääbo fær heiðursløn Nobel's í lívvirkisfrøði og medisin

Svante Pääbo (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tað verður ein svii, sum í ár fær Nobel-heiðurslønina í lívvirkisfrøði og medisin. Mánadagin varð kunngjørt, at Svante Pääbo, ið hevur granska genetikk, fær tignarligu heiðurslønina.

Svante Pääbo fær heiðurslønina fyri sína gransking av lívmenningini hjá menniskjanum og útteyðum genomum.

Í gransking síni hevur Svante Pääbo kortlagt arvagóðsið frá neandertalarunum, umvegis eitt útdeytt skyldfólk til tey menniskjuni, sum liva nú. Hann fann eisini eitt higartil ókent slag av menniskjum, kallað denisova.

- Slóðbrótandi granskingin hjá Pääbo hevur skapt nýggj øki at granska, kallað paleogenomikk. Hansara kortleggingar av arvagóðsið frá neandertalarum og denisova hava givið okkum nýggjar fyritreytir fyri at skilja genetiska grundarlagið til tað, sum ger okkum øll til einstøk menniskju, verður sagt í grundgevingini. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. oktober 2022

Konfirmantar í Vesturkirkjuni sunnudagin

-

 

SkrivaÐ:

Innsent

Sunnudagin verður konfirmatión í Vesturkirkjuni í Havn. Prestur er Bergur D. Joensen.

Konfirmantarnir eru hesir

Anna Maria Isfeldt Nesá, Sigmundargøta 30. Dagurin hildin í Skúlaheiminum við Maknagilsvegin, frá kl. 17.

Dávid Fríði Eyðunsson, Maritugøta 45, Hoyvík, frá kl. 17.

Elian Sisay Heinesen, J. Nolsøesgøta 13. Dagurin hildin í hølunum hjá Kiwanis, Jøkulstræti 4, frá kl. 17.

Eyðfinn Markus Johansen Dam, Dalavegur 33, frá kl. 16.

Fróði Havmand, Argjaboðagøta 22 c, Argir. Dagurin hildin á Landavegnum 92, frá kl. 15.

Heini Sólheim Guttesen, Oman Viðarlund 4. Dagurin hildin í húsinum hjá Odd Fellow, Grønlandsvegur 56, frá kl. 16.

Helena Norðoy Poulsen, Orknoyavegur 11. Dagurin hildin í húsinum hjá Deyvafelagnum, Íslandsvegur 10 B, frá kl. 17.

Ingrid í Stórustovu, Grønalíð 13, frá kl. 16.

Jóhan Hendrik Lamain í Horni, á Frælsinum 25, frá kl. 17.

Jónas Lauritzarson í Króki, V.U. Hammershaimbsgøta 38. Dagurin hildin í Róðrarneystinum á Argjum frá kl. 17.

Tummas Lauritzarson í Króki, V.U. Hammershaimbsgøta 38. Dagurin hildin í Róðrarneystinum á Argjum frá kl. 17.

Jutta Helena Laksá, Fjalstún 2. Dagurin hildin hjá Januar á Óðinshædd 13, frá kl. 17.

Lýðar í Líð, Ravnsoyarvegur 3, frá kl. 15.

Norah Eldevig, Suðuroyavegur 5. Dagurin hildin í Losjuni, Tinghúsvegur 18, frá kl. 17.

Óli Magnus Langgaard, Dalastígur 5, frá kl. 16.

Ronja Johannessen, Havragerði 1A. Dagurin hildin í felagshúsinum í Stóragerði, frá kl. 17.

Rókur í Dali Guttesen, Landavegur 46 A, frá kl. 16.

Sanita Danielsen, Varðabú 11 A. Dagurin hildin á Karlamagnussarbreyt 1 C, Hoyvík, frá kl. 15.

Tinna Pauladóttir, Reynsgøta 19, Argir, frá kl. 16.

Villiam Øssur Salberg Høgnason, Lykkjugerð 3. Dagurin hildin í Missiónshúsinum í Kollafirði frá kl. 15.

William Kruse Dam, Skotarók 3. Dagurin hildin í Føroya Arbeiðarafelag, Tjarnadeild 9, frá kl. 14.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. oktober 2022

Konfirmantar í Argja kirkju sunnudagin

--

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Innsent

Sunnudagin kl. 11 verður konfirmatión í Arkja kirkju. Prestur er Derhard Jógvansson.

Konfirmantarnir eru hesir:

Aksel Benjaminsson Petersen, við Klingurstjørn 52, ovara hædd. Dagurin verður hildin frá klokkan 14.

Emilia Símunardóttir Kerá, Viðargøta 19. Dagurin verður hildin frá klokkan 15.

Klára Winther Bláberg, Traðargøta 11B.

Kristina Magnussen, Rygsgøta 14. Dagurin verður hildin frá klokkan 18.

Lilja Nikaelsdóttir, Traðagøta 7. Dagurin verður hildin á Formula, Óðinshædd 2, frá klokkan 15.

Lív Neshamar, á Heygnum Mikla 15. Dagurin verður hildin á skúlanum á Trøðni, á Frælsinum 32, frá klokkan 17.

Regin Dam, Viðargøta 29. Dagurin verður hildin frá klokkan 17.

Ørvur Isfeld, Heiðagøta 15. Dagurin verður hildin í Skúlanum á Fløtum, í lærarastovuni frá klokkan 17.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. oktober 2022

Konfirmantar í Vestmanna kirkju sunnudagin

-

 

SkrivaÐ:

Innsent

Konfirmatión verður í Vestmanna kirkju sunnudagin 9. oktober kl. 11. Prestur er Maria Summers Nolsøe.

Hesi verða fermd:

Andrew Rógvason Olsen. Dagurin verður hildin í Silkienni (fyrrverandi Bryggjan), opið hús frá kl. 17

Kristian Magni Bárðarson Djurhuus. Dagurin verður hildin í læknamiðstøðini, opið hús frá kl. 15

Tóri Hjørleifsson. Dagurin verður hildin á Fjallsvegi 32, opið hús frá kl. 17

Markus Magnusson. Dagurin verður hildin í Miðhøllini, opið hús frá kl. 17

Jóan Petur Róason Patursson. Dagurin verður hildin á Flatnavegi 7, opið hús frá kl. 17

Tummas Jákupsson Joensen. Dagurin verður hildin í Missiónshúsinum, opið hús frá kl. 15

Sára Thorleifsson. Dagurin verður hildin á Hornavegi 20, opið hús frá kl. 17

Halla Haldansen. Dagurin verður hildin á Fjalsvegi 30, kl. opið hús frá kl. 15

Ronja Dagfinsdóttir Funn. Dagurin verður hildin í Missiónshúsinum, opið hús frá kl. 15

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. oktober 2022

Konfirmantar í Havnar kirkju

-

Mynd: Sverri Egholm

SkrivaÐ:

Innsent

Konfirmatión verður í Havnar kirkju (Dómkirkjuni) sunnudagin 9. oktober klokkan 11. Prestur er Ann Hermansdóttir.

Konfirmantarnir eru: 

Anna Mohr Holm. Jóannesar Paturssonargøta 5, frá kl. 16

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. oktober 2022

Konfirmantar í Rituvíkar kirkju

-

Rituvíkar kirkja

SkrivaÐ:

Innsent

Konfirmatión í Rituvíkar kirkju sunnudagin 9. oktober við Meinhard Bjartalíð, sóknarpresti.

Konfirmantarnir eru:

Kira Marie Nolan, Skipanes

Sarita Gaardlykke, Æðuvík

Maria Petersen, Saltangará

Valbjørg Davidsen, Saltangará

Eyðrit Katrin Leifsdóttir, Rituvík

Ása Pállsdóttir Holm, Rituvík

Poul Sivert Sivertsen, Lamba

Ísakur Oddnason Petersen, Æðuvík

Beinir Holm, Runavík

Pauli Parithakorn Richardsson, Saltangará

Ari Poulsen, Saltangará

Petur Hermann Josef Søholm, Glyvrar

Símun Kjelnæs, Rituvík

Yngvi Lindenskov Samuelsen, Rituvík

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. oktober 2022

Konfirmatión í Oasuni

-

 

SkrivaÐ:

Innsent

Sunnudagin kl. 11 verður konfirmatión í Fríkirkjuni Oasan í Hoyvík.

Ein drongur verður konfirmeraður:

Elias Ísakur Fonsdal Malaikev- Opið hús verður frá kl. 15 í  Oasuni, Kirkjustræti 4, Hoyvík.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. oktober 2022