Tvey fólk fongslað fyri harðskap móti barni

Vórðu fongslað í grundlógarhoyri fyri afturlatnum hurðum fyri góðari viku síðan

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tvey fólk sita í løtuni varðhaldsfongslað í einum rættiliga álvarsligum máli um harðskap.

Løgreglan váttaði fyri Portalinum hósdagin, at løgreglan herfyri handtók tvey fólk, sum í síðstu viku vórðu framstillað í grundlógarhoyri fyri afturlatnum hurðum, har tey vórðu fongslað, fyribils í 14 dagar.

Talan er um eitt álvarsligt harðskapsmál, og løgreglan váttar eisini, at talan er um harðskap móti einum barni.

Meira vil løgreglan ikki siga í løtuni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. november 2023

Føroya Tele tendrar 5G um ársskiftið

Arbeiðið at knýta Nema í farnetið hjá Føroya Tele er sett í gongd. Arbeiðið er mett at taka umleið 10 vikur, og sostatt tendrar 5G væntandi um ársskiftið

(Mynd: FT)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

5G er seinkað, men um ársskiftið tendrar nýggja farnetið hja Føroya Tele, sum Nema eisini fær atgongd til.

– Tað harmar okkum, at 5G er seinkað, og at kundar framvegis ikki hava fingið atgongd til 5G og hentleikarnar, sum nýggja farnetið fer at bjóða. Nú sær tó bjartari út, og vit eru fegin um, at 5G tendrar um ársskiftið, sigur Símun Skaalum, stjóri í FT Samskifti.

Fyri einum ári síðani var liðugt at skifta sendistøðir og seta nýggjar upp. Síðani hevur arbeiðið snúð seg um at neyvstillað og leggja um til Ericsson kjarnutøknina.

Verkætlanin hevur frá byrjan verið darvað av avbjóðingum uttaneftir, sum hava havt seinkingar við sær. Veitarar við stórum týdningi hava ikki megnað at veitt útgerð til tíðina, og tí hevur m.a. verið neyðugt at kanna nýggjar loysnir, sum hava ført til enn fleiri seinkingar.

Í flestum førum eru góðar tøkniligar loysnir funnar, men í einstøkum førum hava loysnirnar ikki lokið tøkniligar standardir og treytir, og tey krøv, sum eru sett – tað hevur eisini elvt til seinkingar.

Arbeiðið at knýta Nema í 5G-netið er byrjað, samstundis sum stórur dentur verður lagdur á at neyvstilla og gera rættingar fyri seinastu ferð, áðrenn 5G tendrar um ársskiftið.

– Vit hava frá byrjan lagt stóran dent á at órógva um minst. Tíverri hava kundar verið órógvaðir, men tá ið samanum kemur er endamálið at tryggja eitt inkluderandi, burðardygt og sterkt farnet, sum skal virka fyri ídnaðarmenning, eggja til nýhugsan og skapa trivnað, sigur stjórin í FT Samskifti.

Í fjør heyst skrivaðu Nema og FT Samskifti undir avtalu um, at Nema knýtir í 5G-netið, sum eru sendistøðirnar í nýggja Ericsson-farnetinum hjá Føroya Tele. Avtalan fevnir um javnsetta atgongd til sendistøðirnar, men ikki um kjarnutøknina á farnetinum.

Sostatt fáa kundarnir sama dekning, somu ferð og sama kapasitet, meðan veitararnir framhaldandi tryggja kapping á marknaðinum við at hava hvør sína kjarnutøkni, har teir kunnu veita sínar serstøku tænastur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. november 2023

Taks fer nú eftir privatnýtslu av firmabilum

Tað er ikki ólógligt at brúka ein firmabil privat, men so er talan um frían bil, og nýtslan er skattskyldig. Taks fer í næstum at gera nýtslusýn av firmabilum

(Mynd: Taks)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Brúkar tú firmabilin privat, so skalt tú rinda skatt av koyringini, tí so er tað fríur bilur. Arbeiðsplássið skal kanska eisini endurrinda mvg'ið, tað fekk aftur fyri bilin.

Tað skrivar Taks í tíðindaskrivi, har mint verður á hvørjar reglurnar eru á økinum við firmabilum.

Tað er sama søga, um tú fert á møti við bilinum, til fótbóltsdyst, koyrir børnini í barnagarð, keypir morgunbreyð til familjuna og hvat sum helst, ið ikki hoyrir til uppgávurnar hjá arbeiðsplássinum, siga tey.

Annarhvør føroyingur heldur, at reglurnar um firmabilar verða ikki hildnar. Tað kemur fram í feskari brúkarakanning, har TAKS spyr fólk, hvussu raskir føroyingar eru at halda skattareglur landsins. Nógvir ymiskir spurningar verða settir, og tá ið ræður um firmabilar, halda 64 prosent av teimum spurdu, at firmabilar hjá almennum stovnum verða brúktir privat, og 40 prosent, at firmabilar hjá fyritøkum verða tað.

Tað er ikki ólógligt at brúka ein firmabil privat, men so er talan um frían bil, og nýtslan er skattskyldig.

Fólk halda, at nýtslan av firmabilum skal kannast. Tað tekur TAKS til eftirtektar og fer í næstum at gera nýtslusýn av firmabilum, har tað til ymisk høvi fer at verða kannað, um firmabilar verða brúktir sambært reglunum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. oktober 2023

BankNordik: Góð gongd í 3. ársfjórðingi

Triði ársfjórðingur hevur verið merktur av bæði innláns- og útlánsvøkstri

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Virksemið hjá BankNordik samtakinum royndist sum heild væl ársins fyrstu níggju mánaðir, nú roknskapurin fyri triðja ársfjórðing verður almannakunngjørdur í dag.

Umframt góð roknskaparúrslit bera roknskapartølini eisini boð um, at føroysku fyritøkurnar og føroysku húsarhaldini sum heild hava staðið seg væl í einum tiðarskeiði, sum annars hevur verið merkt av rentuhækkingum og høgari inflatión.

Hóast góð úrslit er hetta fyrsti ársfjórðingur síðani fyrsta ársfjórðing í 2021, at niðurskrivingar ikki eru afturførdar, sum kann vera eitt tekin um, at broyttu fortreytirnar við hægri rentum og inflatión byrja at merkjast. 

Hyggja vit eftir yvirskipaðu útlitunum fyri restina av árinum, so eru tey sum heild góð.

Fleiri spara saman við rentu

Síðani rentan á heysti í fjør fór frá at vera negativ til positiv, er innlánsrentan hækkað við meira enn trimum prosentstigum. Hetta hevur samstundis havt við sær, at innlánini eru hækkað. Hjá privatkundum eru innlánini hækkað við 5,2 prosentum síðani sama tíðarskeið í fjør, og bara í triðja ársfjórðingi í ár eru innlánini hjá privatkundum hækkað við 2 prosentum.

Turið F. Arge, forstjóri

- Vit bjóða okkara kundum ymiskar samansparingarmøguleikar við munagóðum rentum, soleiðis at kundin kann fáa meira fyri sínar pengar. Tað er gleðiligt at síggja, at alsamt fleiri kundar taka av hesum møguleikanum og seta sínar innistandandi pengar á kontur við góðum rentum. Sum nakað nýtt bjóða vit eisini samansparingarkontu við góðari rentu uttan binding, sum okkara kundar eisini hava tikið væl ímóti, sigur Turið F. Arge, forstjóri. 

Vænta ikki nógvar rentuhækkingar afturat

Samstundis sum innlánsrentan er hækkað munandi hetta seinasta árið, er útlánsrentan eisini hækkað, og tað er sostatt vorðið dýrari at lána pening. Tað er tó einki, sum bendir á, at títtleikin á rentuhækkingum, ið vit hava sæð hetta seinasta árið, fer at halda fram.

- Árið higartil hevur verið serstakt á tann hátt, at vit hava havt rættiliga nógvar rentuhækkingar upp á lutfalsliga stutta tíð. Vit síggja tó ikki tekin um, at hendan gongdin fer at halda fram. Harafturímóti væntar marknaðurin ein stilnað í gongdini, og at núverandi rentustøði fer at halda fram í eina tíð aftrat. Hyggja vit eftir kundunum, so hava teir víst seg at standa væl ímóti teimum búskaparligu avbjóðingunum, sum hava merkt bæði 2022 og 2023.

- Tá ið tað so er sagt, so vita vit, at hækkandi rentur og høg inflatión ávirka fíggjarstøðuna hjá okkara kundum, og hóast tað enn sær út til, at kundarnir megna at svara sínum skyldum, so vænta vit, at hetta kann broytast og sostatt bera við sær hækkandi niðurskrivingar komandi tíðina», sigur Turið F. Arge.

Roknskapurin í stuttum

• Úrslitið fyri skatt var 271 mió. kr.
• Rakstrarúrslitið fyri niðurskrivingar var 202 mió. kr.
• Niðurskrivingar á útlánum vórðu afturførdar fyri 15 mió. kr.
• Rakstrarúrslitið gjørdist 217 mió. kr.
• Útlánini hjá bankanum eru 8,8 mia. kr.
• Realkredittlánini hjá bankanum eru 2,6 mia. kr.
• Innlánini hjá bankanum eru 8,6 mia. kr.
• Solvensurin íroknað NEP-kapital er 30,2%
• Leiðslan væntar, at nettoúrslitið í ár verður millum 260 og 290 mió. kr.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. november 2023

Norðoya Sparikassi hækkar rentuna

Innlánsrenturnar hækka við hálvum og útlánsrenturnar við fjórðings prosentstigi

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Innlánsrenturnar hjá Norðoya Sparikassa hækka við upp til 0,50 prosentstigum og útlánsrentur hækka við upp til 0,25 prosentstigum, galdandi fyri bæði privat- og vinnukundar.

Broytingarnar koma í gildi tann 5. desembur 2023.

Broytingarnar eru grundaðar á seinastu rentuhækkingar hjá Evropeiska Miðbankanum og Danska Tjóðbankanum, sum í septembur hækkaðu leiðandi renturnar við 0,25 prosentstigum.

Rentuyvirlitið á heimasíðu sparikassans www.ns.fo verður dagført, tá ið broytingarnar koma í gildi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2023

Heim er nýggja ferðavinnustrategiin fram ímóti 2030

Málið er, at í 2030 hevur ferðavinnan gjørt Føroyar, heimland okkara, til eitt betri samfelag, sosialt, búskaparliga og umhvørvisliga

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Nýggj ferðavinnustrategi 2030 setur kós og mál fyri føroyska ferðavinnumenning komandi árini. Grundarlagið er hundraðtals samrøður og fundir, eins og frískur íblástur frá ferðafólkum og samstarvsfeløgum okkara í altjóða høpi: Ein sokallað ‘bottom-up’ strategi, sum er fyrsta av sínum slag innan ferðamál í heiminum.

Ferðavinnan í Føroyum hevur seinastu árini verið vaksandi soleiðis, at hon nú er ein týðandi geiri í føroyska samfelagsbúskapinum. Ferðavinnan hevur givið okkum óteljandi nýggjar møguleikar og mentanarupplivingar, hon er drívmegi í nýskapan og menning á so mangan hátt. Hon hevur økt tilvitskuna millum føroyingar um egið tilfeingi og møguleikar her á landi.

Samstundis er týdningarmikið at hava í huga, at ferðavinnan skal altíð gagna heimlandi okkara. Hon skal ikki gerast endamál í sjálvari sær og vit skulu ikki broyta heimligu viðurskiftini, fyri at ferðavinnan skal vaksa.

Heim
Í Móðurmálsorðabókini eru mangar lýsingar av orðinum ”heim”, eitt nú ”staður, har ein býr.” Í orðtøkum, yrkingum og vendingum kemur orðið ofta fyri: Heima er best, Heim, kæra heim, Heimið er har, sum hjartað er og Vit sigla heim.

Føroyar eru meiri enn eitt ferðamál – tær eru heim okkara
Hesin stutti setningur hevur íblástur frá viðgitna skaldinum og umhvørvisverndarmanninum Gary Snyder, ið segði at “náttúran er ikki eitt stað at vitja, hon er heim”.

Hetta var kjarnan í mongu samrøðunum um ferðavinnu vit hava havt, og tí er hetta eisini grundhugsanin, sum er stýrandi fyri framtíðarætlan okkara. Í stremban okkara eftir at menna ferðavinnuna, skulu vit altíð hava í huga, hvørji vit eru, og hvar vit eru.

Mál okkara er, at í 2030 hevur ferðavinnan gjørt Føroyar, heimland okkara, til eitt betri samfelag, sosialt, búskaparliga og umhvørvisliga.

Arbeiðssetningur okkara er, at tryggja, at ferðavinnan er við til at styrkja, sýna fram og varðveita heimland okkara saman við føroyingum, ferðafólki, fyritøkum og felagsskapum.

Við hesum málinum stinga vit eina yvirskipaða leið út í kortið, fyri ferðavinnuna fram ímóti 2030. Við røttum fortreytunum ber til at røkka teim ítøkiligum langtíðar málum; Eitt styrkt heim, eitt opið heim og eitt varðveitt heim.

Fyri at halda hesa kós, arbeiðir Visit Faroe Islands við árligum virkisætlanum, ið taka støði í langtíðarmálunum, har nógv ymisk átøk verða sett í verk fyri at náa málunum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2023

Setrið og Kommunufelagið gjørt samstarvsavtalu

- Kommunurnar vóna við hesum at stuðla undir gransking, sum kann nýtast í kommunala geiranum til at loysa ítøkiligar avbjóðingarnar í framtíðini, sigur formaðurin í Kommunufelagnum

Magni Mohr, prorektari, og Tórbjørn Jacobsen, formaður í Kommunufelagnum, skriva undir

SkrivaÐ:

Innsent

Leikluturin hjá kommununum á vælferðarøkinum gerst alsamt størri, og samstundis er vælferðarsamfelagið og harvið kommunurnar undir stórum trýsti av stóru demografisku broytingunum, sum eru fyri framman. Kommunurnar standa tí fyri samfelagsligum avbjóðingum, sum krevja nýhugsan.

Fróðskaparsetur Føroya og Kommunufelagið hava í hesum sambandi gjørt 5-ára avtalu um at menna og skipa granskingarsamstarv millum partarnar, sum báðir partar hava áhuga í og fáa ágóðan av.

Samstarvsavtalan eitur SetursKom, og tað eru Magni Mohr, prorektari fyri gransking á Setrinum, og Tórbjørn Jacobsen, formaður í Kommunufelagnum, sum hava skrivað undir avtaluna.

Høvuðsdenturin í henni er at menna verkætlanir innan fyri gransking og nýmenning.

- Kommunurnar í dag hava stórt og alsamt vaksandi virkisøki. Meira enn triðja hvør almenn skattakróna verður nú brúkt til at røkja uppgávur í kommunala geiranum. Talan er um alt frá tekniska undirstøðukervinum í kommununi til allar borgararelateraðar tænastur frá vøggu til grøv, sigur Tórbjørn Jacobsen.

Uppgávurnar, sum formaðurin í Kommunufelagnum tosar um, vaksa skjótt í vavi, bæði á tekniska og fysiska økinum, eins væl og á sosiala økinum. Virkisøkið er komplekst og fyri at reka tað skynsamt, so krevst vitan og nýhugsan.

- Við hesum í huga er upplagt at styrkja samstarvið millum Fróðskaparsetur Føroya og føroysku kommunurnar, sigur hann.

- Kommunurnar vóna við hesum at stuðla undir gransking, sum viðger og kemur við møguligum loysnum, sum kunnu nýtast av kommununum til at loysa ítøkiligu avbjóðingarnar, sum kommunurnar fara at møta í framtíðini. Í sama viðfangi fær Setrið størri innlit í kommunala geiran og virkisøkini hjá kommununum. Tí verður talan um samstarv, sum er til gagns fyri báðar partar, sigur Tórbjørn Jacobsen.

Tann granskingin, sum samstarvsavtalan fevnir um, skal skapa nýggja varandi vitan, sum virkar fyri at betra um og at menna tær tænasturnar, sum kommunurnar veita.

- Heimurin broytist skjótt, og dagsins samfelag krevur snildar og burðardyggar loysnir. Kommunurnar hava nógvar avbjóðingar í dag, sum tykjast vaksa, sum tíðin líður. Hetta vilja vit á Setrinum hjálpa kommununum við og ætla at menna eina føroyska universitetskommunuskipan, har gransking verður sett í verk á kommunalum stigi, og har granskingargrundaðar loysnir verða mentar, sigur Magni Mohr, prorektari fyri gransking á Fróðskaparsetrinum.

Samstarvsavtalan er í fyrsta umfari galdandi frá 1. november 2023 til 31. oktober 2028.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2023

Angelina Johannesen sett í starv sum ukrainskur tulkur í Tórshavnar kommunu

Hon er útbúgvin tulkur, umsetari og lærari, og hevur hon starvast sum tulkur millum enskt, russiskt og ukrainskt í fleiri ár í Ukraina

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Angelina Johannesen er sett í starv sum ukrainskur tulkur hjá Tórshavnar kommunu. Fyribils er talan um eitt hálvtíðarstarv í eitt ár, boðar kommunan frá í tíðindaskrivi.

Angelina hevur útbúgving sum tulkur og umsetari og sum lærari í enskum á Master-støði, umframt at hon hevur eina bachelorútbúgving innan búskap og fígging. Hon hevur starvast sum tulkur og umsetari millum enskt, russiskt og ukrainskt í fleiri ár í Ukraina. Hon hevur eisini starvsroyndir í Føroyum, her hon hevur tulkað fyri Almannaverkið og Útlendingastovuna.

Angelina kemur at starvast saman við Sylviu Magnussen, ið er sett sum flóttafólkasamskipari, og saman við integratiónssamskiparanum, Fíu Lindenskov.

Flóttafólkini telja bæði børn, ung, vaksin og pensjónistar. Tí hevur kommunan tørv á at veita tulkatænastu sum hjálp í samskiftinum millum flóttafólk og kommunalar tænastur og skipanir. Her verður serliga hugsað um dagstovnar, skúlar, barnaverndartænastu, barnatannlækna, kvøldskúla og kommununa annars eisini sum starvsstað, skrivar Tórshavnar kommuna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. oktober 2023

Stórur áhugi fyri Atlantic Fair í Klaksvík í 2024

Altjóða sjóvinnuframsýningin Atlantic Fair, sum verður í Klaksvík 28. til 30. mai komandi ár, kann longu nú, sjey mánaðir undan messuni,  boða frá, at alt framsýningsøkið er bílagt

 

SkrivaÐ:

Jan Müller

Hetta er væl fyrr enn til undanfarnar messur, og merkja vit eisini ein størri áhuga frá útlendskum fyritøkum, bæði fyri Føroyum og  føroyskari vinnu sigur Atlantic Fair í tíðindaskrivi.

Hetta verður 11.  ferðin, at messan verður hildin, og 7. ferð  hon er í Klaksvík. Fyrstu ferð messan varð hildin, var í 2001, og hevur hon verið eitt afturvendandi tiltak annað hvørt ár, við nøkrum fáum undantøkum, eitt nú tá corona gjørdi um seg í 2021.

Umframt sjálva framsýningina verða eisini viðkomandi fyrilestrar á messuni.

Á messuni í 2022 luttóku 195 framsýnarar úr 20 ymiskum londum og 4.500 vitjandi teir tríggjar dagarnar messan var opin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. oktober 2023

Christian Joensen rektari á Kambsdali

51-ára gamli maðurin úr Saltangará tekur við starvinum 15. november, og verður í rektarasessinum fyri Hannu Jensen fram til í øllum førum summarið 2025

Christian Jensen er útbúgvin sivilverkfrøðingur og hevur starvast nógv sum lærari - seinastu árini á Miðnám á Kambsdali

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Djóni Nolsøe Joensen, landsstýrismaður, hevur sett Christian Joensen í avloysarastarvið sum rektari á Miðnámi á Kambsdali frá 15. november 2023 at rokna.

Nýggi rektarin hevur starvast á skúlanum síðstu árini.

- Christian Joensen, sum býr í Saltangará, er 51 ára gamal, útbúgvin sivilverkfrøðingur og hevur m.a. eftirútbúgvingarskeið í námsfrøði, leiðslu og fíggjarstýring. Hann var lærari í støddfrøði á Handilsskúlanum fyri mongum árum síðan, og eftir fleiri ár hjá Føroya Tele hevur Christian aftur undirvíst á Miðnámi á Kambsdali hesi síðstu seks árini – nú í støddfrøði og alisfrøði. Umframt vanliga undirvísing hevur Christian Joensen røkt eina røð av øðrum uppgávum í skúlanum.

Hanna Jensen er ikki í starvinum í løtuni, tí hon hevur biðið um farloyvi vegna tingarbeiði. Hetta farloyvið stendur við fram til summarið 2025, og Christian Joensen skal røkja starvið sum rektari fram til tað.

Síðani Hanna Jensen fór aftur í Tingið, hevur Óli Wolles, vararektari, røkt rektarastarvið. Søkt varð eftir rektara sum avloysarastarv 21. september. Christian Joensen tekur við starvinum mikudagin 15. november.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. november 2023

Seta ljós á Brúnna um Streymin

Skotið verður upp at seta eina rípu av ljósi, soleiðis at ljósið er mest á forkantinum av sjálvum brúgvaelementunum

(Mynd: Sunda kommuna)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í vikuni sum fór var 50 ára dagurin síðan Brúgvin um Streymin lat upp fyri almenninginum hátíðarhildin. Hetta var hin 30. oktober 1973. Brúgvin var tá nevnd størsta bygnisverk í Føroya søgu.

Nógv hevur verið gjørt burturúr, og Sunda kommuna ynskir harafturat at varpa varandi ljós á hetta týdningarmikla sambindingarliðið í kommununi og fyri allar Føroyar.

Kommunan hevur tí heitt á EYA arkitektar um at gera uppskot til, hvussu møgulig ljósseting av brúnni kundi verið.

Myndirnar vísa uppskot til ljósseting. Hetta er ikki enn eitt ítøkiligt, neyvt uppskot og ítøkilig verkæltan ikki gjørd. Nógv ymisk viðurskifti skulu kannast gjølla, áðrenn avgerð verður tikin um smálutir í ljóssetingini, og áðrenn nakað kann setast í verk.

Millum annað skulu fleiri myndugleikakrøv uppfyllast, tað veri seg friðingar-, ferðslu-, sjóferðslu- og møguliga aðrar myndugleikar á økinum. Eisini má Landsverk, sum eigur brúnna, sjálvsagt vera við í verkætlanini.

Uppskotið hjá EYA arkitektum er ment í samstarvi við Sunda kommunu og út frá ymsum fortreytum. Ynskið er at koma fram til tignarliga loysn, at virða og arbeiða við umhvørvinum, bæði tí náttúrliga og tí bygda umhvørvinum og virknaðinum av ljóssetingini.

Grundhugsjónin er við ljósi at vísa sambandið millum oyggjarnar báðar. Tað er í grundini endamálið við brúnni. At knýta tveir partar saman við einum føstum sambandi.

Uppskotið er ein samanhangandi vatnrøtt linja av ljósi. Á henda hátt verður ljós sett á tað, sum verður borið, og tað sum bindur partarnar saman. Skotið verður upp at seta eina rípu av ljósi, soleiðis at ljósið er mest á forkantinum av sjálvum brúgvaelementunum. Fólk fara tískil einamest at síggja ljósið á betongflatum og ikki sjálvar ljóskeldurnar og perurnar.

Umráðandi er at finna røttu javnvágina millum at gera brúnna tiltalandi sjónliga, og ikki ov týðiliga ella áleypandi í skýming og myrkri. Brúgvin skal bæði vera tiltalandi og gevandi í nærumhvørvinum og at síggja burturfrá.

Sunda kommuna fer nú við støði í uppskotinum frá EYA arkitektum at arbeiða víðari við hesi áhugaverdu verkætlanini við ljósseting á Brúnna um Streymin.

(Mynd: Sunda kommuna)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2023

Nýggj grundstykki í Vatnsoyrum

Vága kommuna væntar, at farast kann í gongd við nýggja vegin fyri ársskiftið

Nýggja útstykkingin verður oman fyri hesi húsini (Mynd: Google)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Býráðið í Vága kommunu hevur samtykt at gera eina nýggja útstykking við fýra grundstykkjum í Vatnsoyrum.

Útstykkingin verður oman fyri vegastubban, sum eitur í Geilini. Talan er um fýra nýggj grundstykkir á 625 fermetrar hvørt. Nýggjur tilkomuvegur til útstykkingina verður vestan fyri snikkaravirkið Grant, og frá útstykkingini verður ein gøta til fríøkið miðskeiðis í bygdini, skrivar Vága kommuna.

HMP Consult hevur prosjekterað ætlanina, og arbeiðið var boðið út í innbodnari lisitatión ímillum fimm arbeiðstakarar. Tað komu fýra tilboð inn. Mánadagin var lisitatión á kommunuskrivstovuni. Lætsta tilboðið hevði Grevstur og Planering v/ Eggaba Andreasen, ið kann gera arbeiðið fyri 3,7 milliónir krónur, Maskingrevstur v/ Allan H. Hansen 3,8 milliónir, Jógvan Heinesen 4,0 milliónir og J&K Petersen 4,2 milliónir krónur.

Nú verða innkomnu tilboðini kannað og Vága kommuna vónar, at spakin verður settur í fyri árslok. Mett verður, at arbeiðið at gera útstykkingina kemur at taka sjey mánaðir.

Tað standa trý fólk á bíðilista til grundstykki í Vatnsoyrum, hesi hava fingið eitt av hesum grundstykkjum í boði. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. november 2023

Birita Matras Petersen á ting fyri fyrstu ferð

Hon fekk 159 atkvøður á valinum í fjør

Birita Matras Petersen í løgtinginum hósdagin (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Birita Matras Petersen, sum umboðar Javnaðarflokkin, tekur fyri fyrstu ferð sætið á Løgtingi í dag.

Hon avloysir Bjarna Hammer komandi vikurnar, meðan hesin luttekur á ST-aðalfundinum í New York.

Á løgtingsvalinum í 2022 fekk Birita Matras Petersen 159 atkvøður. Hon fekk millum annað 80 persónligar atkvøður í Klaksvík, 22 í Havn og 13 á Fossanesi. Hetta var fyrstu ferð, at hon stillaði upp.

Birita Matras Petersen er 27 ára gomul og lesur søgu á Fróðskaparsetri Føroya.

Birita er sætta varafólki, sum situr á Løgtingi hetta valskeiðið.

Kelda: valurslit.fo

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. november 2023

Elsa skal samskipa virksemi á kunningarstovuni á Tvøroyri

Hoyvíkskvinnan hevur royndir innan ferðavinnuna. Tvøroyrar kommuna boðar samstundis frá, at í næstum verður kunningarstovuna flutt úr til fyrrverandi avgreiðslubygningin hjá Posta

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Elsa Jacobsen í er sett í starv sum samskipari av kunningarstovuni á Tvøroyri. Hetta skrivar tvk.fo seinnapartin. Talan er um tíðaravmarkað verkætlanarstarv.

Elsa er hoyvíkskvinna. Hon hevur royndir innan ferðavinnu frá sínum undanfarna starvi á 62N, har hon hevur lært innan fyrisiting og ferðavinnu á incoming deildini.

Samstunds boðar Tvøroyrar kommuna frá, at sjálv kunningarstovan skjótt fær nýtt heim, har tað verða betri møguleikar at hava virksemi:

Tað er vegna minni tørv á avgreiðsluhølum, at Posta hevur gjørt av at flyta alt teirra virksemið úr bygninginum á Sjógøtu 2, í nýggja byggningin hjá MTV í Líðini í Trongisvági, har m.a. Rúsdrekkasøla Landsins heldur til.  

- Bygningurin er bygdur sum avgreiðslubygningur, hann er sera sjónligur og liggur væl fyri í sentrum á Tvøroyri. Atkoman hjá rørslutarnaðum og eldri borgarum er sera góð, eins og góðir parkeringsmøguleikar er nær bygninginum. Her er løðistøðir til elbilar, busssteggipláss hjá bygdaleiðum, og nærmasti granni er SSL, ið samskipar allan ferðafólkflutning í Føroyum. 

Tvøroyrar kommuna eigur eystaru helvt av bygninginum á Sjógøtu 2, meðan BankNordik eigur vestara hálvuna. Føroya Eftirskúli leigar ovari hæddina í eystari lonini frá Tvøroyrar kommunu (Mynd: tvk.fo)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2023

Fimm ára gamalt whisky frá Einar's

Í hesi vikuni varð fyrsta fimm ára gamla føroyska whisky sett til sølu

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Fyrsta føroyska whisky frá Einar's Distillery er nú búnað í fimm ár, og sambært serfrøðingum er nógv at fegnast um.

Seinastu árini hevur verið bíðað eftir búningini av whisky hjá Einar's Distillery, og fleiri whisky útgávur eru komnar á marknaðin.

Men hesa útgávuna hevur verið sæð fram til í longri tíð. Skotsmálini av Einar's Whisky útgávunum, hava verið sera góð. 

Fimm ára útgávan er tappað við fullari fatstyrki 58,5 prosent. Æðublikurin prýðir hesa fimm ára útgávuna. 354 fløskur frá 190 liturs Buffalo Trace fati.

- For a five-year-old, this is coming on splendidly: there is so much to enjoy here – including the barley sugars not being flattened by the drying oloroso as is often the case. Much to be happy about, sigur serfrøðingur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2023

Minningarguðstænasta í Havnar kirkju sunnudagin

Tað er til minnis fyri børn, ið farin eru. Hetta tiltakið var á fyrsta sinni í 1997, og er eitt høvi hjá foreldrum sum hava mist at tendra eitt ljós og minnast

 

SkrivaÐ:

Innsent

Sunnudagin 5. november, ið er allhalganna sunnudagin, verður minningarhald fyri børn, ið farin eru, í Havnar Kirkju.

Gerhard Jónsson Mikkelsen prestur prædikar, og Maria Ronnisdóttir av Heygnum syngur. Drekkamunnur verður í Beranum, Niels Finsensgøta 32 aftan á gudstænastuna. 

Minningarhaldið verður sum ein vanliga gudstænasta. Áðrenn gudstænastuna er høvi hjá teimum, sum hava hug til tess at tendra ljós fyri barninum, tey hava mist, og vit minnast tey í kvirru. Hetta er frá klokkan 15.30. 

Slíkt minningarhald varð skipað á fyrsta sinni í november í 1997. Undirtøkan var so mikið góð, at avgjørt var at gera hetta til ein vakran og afturvendandi sið, har øll kunnu minnast mista barn sítt – óansæð nær og í hvørjum sambandi barnið er mist.

Tá ið vit missa eitt barn, missa vit ein part av okkum sjálvum. Ein part av okkara framtíð, ein part av okkara samleika. Vit náddu at knýta sterk bond til børn okkara, annað hvørt tey vóru fødd ov tíðliga, til tíðina ella vit hava livað saman við teimum.

Saman minnast vit tey farnu børnini við einum dámi av góðsemi og fløvan, einum siði við ritualum, ið er við til at binda bond ímillum fortíð og framtíð.

Í dag liva vit í eini mentan, har vit dagliga skulu vísa skjótleika og framfýsni, sum prógv uppá, at vit liva lívið til fulnar. Vit geva okkum ikki stundir at dvølja og sansa. Henda sterka kenslan av felags lagnu, gevur bæði foreldrum og avvarðandi stundir til at minnast børnini, ið fingu eitt alt ov stutt lívsskeið.

Tá ið vit tendra ljós fyri børnum okkara, er tað eitt tekin um kærleika og at børn okkara enn lýsa í hjørtu foreldranna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. november 2023

Heartist fekk altjóða virðisløn í LA

Heimildarfilmurin um Sigrun Gunnarsdóttir, sum Marianna Mørkøre og Beinta á Torkilsheyggi hava leikstjórnað, hevur vunnið virðislønina fyri besta altjóða dokumentar á filmsfestivalinum Doc LA

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Heimildarfilmurin 'Heartist', sum Marianna Mørkøre og Beinta á Torkilsheyggi hava leikstjórnað, vann í vikuni virðislønina fyri besta altjóða dokumentar á filmsfestivalinum Doc LA – Los Angeles Documentary Film Festival.

Filmurin ferðast í løtuni kring heimin á fleiri filmsfestivalum og skal eitt nú sýnast á Nordic Film Days í Lübeck í Týsklandi um vikuskiftið. Eisini hevur 'Heartist' fingið heiðurin at seta filmsfestivalin Northern Lights, sum er fyriskipaður av filmsfólki úr Hvítarusslandi í útlegd.

Áður hevur filmurin verið sýndur á m.a. CPH:DOX í Keypmannahavn, NIFF í Nuuk, Nordisk Panorama í Malmö og Lima Alterna í Peru - og eisini verið í uppskotið til virðislønir. Fyrsta virðislønin kom so nú úr filmsbýnum yvir allar, Los Angeles.

'Heartist' er ein estetisk og litrík lýsing av listakvinnuni Sigrun Gunnarsdóttir, sum virkar á Eiði, sýnir fram kring allan heim og altíð arbeiðir málrættað við málningalistini. Støðið verður tikið í Sigrun sum persóni og listafólki. Hvør er kvinnan handan verkini - eru líkleikar og mótsetningar millum persónligheitina og einstøku listaverkini?

Rógvi Rasmussen var myndamaður, og Ólavur Jákupsson gjørdi tónleikin og ljóðmyndina. Marianna Mørkøre klipti filmin, og animatiónirnar gjørdi bretska Katy Beveridge.

Rógviper og Kykmyndir framleiddu í felag, við stuðli frá Norddok - Filmar um Grønland, Føroyar og Danmark - umframt Mentamálaráðnum, Eiðis kommunu, Betri og í samstarvi við KVF.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. november 2023

Robert McBirnie komin út í bók

Í vikuni kom út nýggj bók, har Robert Mc.Birnie, sum mikudagin fylti 80 ár, fortelur sína forvitnisligu og spennandi lívssøgu á yvir 300 blaðsíðum

Robert Mc.Birnie við fyrsta eintakinum av bókini, har hann á yvir 300 blaðsíðum fortelur sína lívssøgu

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Bókin hevur verið ávegis í fleiri ár, men ikki fyrr enn í vár varð av álvara farið undir arbeiði, og nú er komið á mál. Tað er Hilmar Jan Hansen, ið hevur ført pennin, nú Robert Mc.Birnie við sínum framúr góðu frásøguevnum sigur sína lívssøgu.

Tað byrjaði í Sørvági, har Robert varð borin í heim 1. novembur í 1943 sum krígsbarn. Hetta hevur tó ikki darvað lívsleið hansara, ið hevur merkt av sangi, tónleiki, undirhaldi og so einum longum lívi sum skúlalærari.

Hetta er søgan um eitt langt og gott lív við nógvum upplivingum, og ikki minst søgan um eina mammu, ið var framskygd og umhyggin, so hon frá fyrsta degi kundi geva barni sínum alt tað besta, ið bara ein mamma kann geva.

Eisini er hetta søgan um pápan, ið ongantíð gjørdist ein virkin partur av lívinum og gerandisdegnum, men sum altíð hevur verið har og hvørki er duldur ella gloymdur. Og so er hetta søgan um at finna sínar røtur og at leggja brikkarnar í lívsins puslispæli upp á pláss.

Síðst, men ikki minst, er hetta søgan um alt hitt, sum er hent á longu lívsleiðini, bæði familju, lívsstarv, sang, tónleik, undirhald og alt møguligt aftrat. Søgan um Robert er ikki keðilig, og í støðum kann vera stutt millum látur og tár.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2023

Nik Kershaw á Tórsfest

Tað munnu vera fá, ið ikki kenna sangin 'I Won't let the Sun go Down on Me’, men eisini onnur løg sum 'Wouldn't it be Good’ og ‘The Riddle’ lógu ovast á hittlistum kring heimin leingi

Nik Kershaw

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Nik Kershaw bleiv kendur longu í 80'unum, tá hann sum solosangari gav út løg, ið gjørdust heimskend. Tað munnu vera fá, ið ikki kenna sangin 'I Won't let the Sun go Down on Me', men eisini onnur løg sum 'Wouldn't it be good' og 'The Riddle' lógu ovast á hittlistum kring heimin í fleiri vikur og vera enn nógv spæld, tann dag í dag.

Eftir at hann sjálvur hevði framført kring allan heim og útgivið hitt omaná hitt, valdi Nik at trekkja seg frá stóra pallinum eina tíð og at leggja orku í at produsera og skriva fyri aðrar tónleikarar - og hann gjørdist nógv eftirspurdur; hann hevur m.a samstarvað við Elton John, Sia, Gary Barlow og Bonnie Tyler, ið øll eru ógvuliga stórar stjørnur.

Tó hevur hann hildið áfram at hildið konsertir og tykist fjepparaskarðin at vera stórur. Tað verður tí sera spennandi at uppliva hann í Havnargøtum 26. juli, tá áhoyrarafjøldin væntandi fer at runga um alla Havnina, til heimskendu løgini hjá Nik Kershaw, á Tórsfest 2024.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. november 2023

Talufrælsi, føroysk samfelagssøga og átuligt ókrút

Bókadagar 2023 verða í døgunum 17. til 19. november í Norðurlandahúsinum. Nógv eru komið á skránna nú

Við støði í bók sínari, Kampen om ytringsfriheden, fer Heini í Skorini at greiða frá stríðnum fyri talufrælsi kring heimin. Bókin hevur fingið sera nógva umrøðu og góð ummæli í Danmark

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Rithøvundasamrøður, fyrilestrar, yrkingaupplestur, verkstovur, bókaframløgur og mangt annað. Bókadagarnir eru eitt árligt afturvendandi tiltak í Norðurlandahúsinum, sum verður fyriskipað í samstarvi við m.a. føroyskum forløgum og felagsskapum.

- Her koma vit heilt tætt at tí góðu søguni, fáa nýggja vitan úr bókmentaheiminum og kenna nærleikan, sum fæst við at lesa eina góða bók.

Í ár eru talufrælsi, føroysk samfelagssøga og átuligt ókrút millum evnini. Bókadagar 2023 verða í døgunum 17. til 19. novembur. Á skránni eru millum annað rithøvundaprát, framløgur av bókum og nógvum øðrum.

Stríðið um talufrælsið
Hví stríðist demokratiski parturin av heiminum fyri talufrælsi? Hví er talufrælsi so avgerandi, og er nøkur vón at hóma í øllum stríðum í heiminum í dag?

Hetta og nógv annað verður at hoyra um í Norðurlandahúsinum 18. november, tá Heini í Skorini vitjar Bókadagar 2023. Við støði í bók sínari, Kampen om ytringsfriheden, fer hann at greiða frá stríðnum fyri talufrælsi kring heimin. Bókin hevur fingið sera nógva umrøðu og góð ummæli í Danmark, har bókin er serliga aktuel í løtuni, tí danska stjórnin hevur skotið upp, at tað verður bannað at brenna koranina. 

Ævisøgan hjá Sannu Dahl
Søgan um Sannu Dahl er søgan um gentuna úr Vági, ið nam sær útbúgving sum lækni í fyrru helvt av 20. øld, og sum seinni var við til at menna føroyska sjúkrahúsverkið sum fyrsti føroyski røntgenlæknin.

Bókin um Sannu er samstundis ein lýsing av, hvussu føroyska samfelagið hevur ment seg seinastu hundrað árini, bæði hvat viðvíkur mentan, útbúgving, samferðslumøguleikum, sjúkrahúskervi og tøkni.

Rithøvundarnir, Flóvin Tór Nygaard Næs og Martin Næs, vitja Bókadagar, 18. november, tá teir fara at leggja bókina fram og tosa við Sannu Andrassardóttir um bókina. Sanna er ommudóttir Sannu Dahl.

Góðkrút
Fleiri stríðast við at lúka tað burtur. Onnur eta tað. Ókrút. Disa Christiansen, Hansa Christiansen og Joan Sørinardóttir vitja Bókadagar 19. novembur, tá tær fara at leggja bókina, Góðkrút, fram. Í bókini kann lesast um, hvussu vit kunnu gera ókrút og annað til vælsmakkandi mat og djús. Smakkiroyndir verða boðnar teimum vitjandi.

Rithøvundasamrøður
16. novembur, sum upphiting til Bókadagar, fær Norðurlandahúsið vitjan av víðakenda íslendska rithøvundanum, Jón Kalman Stefánsson, sum fer at siga frá sínum tríbókaverki Himmal og helviti, Harmur einglanna og Hjarta mansins, og tá Bókadagar veruliga eru byrjaðir og komið er inn í vikuskiftið, vitja Katrin Ottarsdóttir, Rakel Helmsdal, Kim Simonsen, Vónbjørt Vang og fleiri aðrir rithøvundar.

M.a. fer norski rithøvundurin Arne Svingen at siga frá, hvussu hann skrivar til dreingir, og Malan Marnersdóttir og Turið Sigurðardóttir leggja fram Føroysk Bókmentasøga II, sum tær hava latið úr hondum.

Kendi íslendski rituhøvundurin Jón Kalman Stefánsson

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2023

Ole Wich sýnir eisini fram í Müllers Pakkhúsi

Retrospektiv framsýning í tveimum pørgum – á 70 ára degnum hjá listamanninum lat annar partur upp 

Ole Wich (Mynd: Birgir Kruse)

SkrivaÐ:

Innsent

Umframt framsýningina, sum stendur í Listasavninum fram til 13. desembur, hevur Ole Wich nú latið upp annan part av retrospektivu framsýningini í Müllers Pakkhúsi.

Henda framsýningin, sum lat upp í gjár, hevur heitið ”retrOWspektIIv. Ole Wich - kunst i bakspejlet”.

Orsøkin til framsýningina er, at listamaðurin Ole Wich fylti 70 ár sama dag, hin 4. novembur, og hevur verið virkin í Føroyum síðan í 1980’unum.

- Eg havi við listarligum arbeiði verið rætuliga víða um og nomið við ymisk úttrykk og brúkt ymiskt tilfar og miðlar. Tað kann føra við sær, at áskoðarin kann hava trupult at kenna verkini aftur, eftirsum tey skifta í úttrykki, stíli og metodu, sigur Ole Wich undan upplatingini fríggjadagin.

- Tey mongu ymsu verkini og verkætlanirnar, í ymsum tilfari og miðlum, hava nøvn sum: Brøytingar - rúmást - Køsturin - Stæreblind - homoFObia - YrkFOzt - Thawshavn - 3D Dímun - Wunderland - HugA - … í spønir - TrondurNegativ - Street credability - My Right Foot Left - Hommage á Ingálvur - Vendeformer - Safe space for old white men - Dianas bytte.

- Júst tí havi eg givið út ein avrikslista, sum er innbundin í stórari í bók, við heitinum »Ole Wich kunst. Autobiografisk œuvre frem til 2023«. Her kann greiða fáast á mest sum øllum mínum verkum síðan 1987, sigur listamaðurin. 

Bókin og fleiri av framsýndu verkunum kunnu keypast á framsýningini fríggjadagin. 

Opið er hvønn dag frá kl 14 til 19 fram til 19. novembur. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. november 2023

Stásiliga bátaneystið við Müllers Pakkhús er nú liðugt

Jákup Magnussen og Bjørn Reinert hava smíðað neystið, sum Arni Clementsen hevur teknað. Andrass Joensen hevur undirvíst næmingunum á kvøldskúlanum, sum hava smíðað bátin

Tað var alment alment tikið í nýtslu longu á ólavsøku, men nústaðni er alt gjørt liðugt, eisini uttanumøkið

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Stásiliga bátaneystið úti við Müllers Pakkhús við Álaker í Havn varð alment tikið í nýtslu longu á ólavsøku, men nú er alt gjørt liðugt, eisini uttanumøkið. Báturin í neystinum er eitt stásiligt prýði fyri býin, hevur fingið heiðurspláss og møguleiki er hjá fólki at skoða meistarliga verkið, sum er smíðað eftir gomlum føroyskum siði og sniði.

Tað eru Jákup Magnussen og Bjørn Reinert, sum hava smíðað neystið eftir gomlum byggisiði. Tað vil siga tappað saman. Arni Clementsen hevur teknað neystið og Andrass Joensen hevur undirvíst næmingunum á kvøldskúlanum, sum hava smíðað bátin.

Longu í mai ognaði kommunan sær henda føroyska bátin, sum næmingar á Tórshavnar Kvøldskúla hava smíðað, soleiðis at báturin bleiv ein fólksins ogn og kemur øllum til góðar, bæði føroyingum og útlendskum gestum.

Neystið er gjørt soleiðis, at áskoðarin kann skoða bátin í samspæli við vakra maritima umhvørvið úti við bedingina. Ikki bert hevur tað stóran týdning, at varðveita bátin og føroyskt bátasmíð, men føroyski báturin er ein hin størsta gávan og vakrasta listin, vit føroyingar eiga.

Kvøldskúlin hevur seinastu árini lagt stóran dent á at halda føroyskt bátasmíð í hevd. Hetta átak kann stimbra tilvitanina og kveikja áhugan fyri føroyska bátinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2023

KvF keypt rættindini til 52 nýggjar Mumi-partar

Í 2024 kunnu børn í Føroyum hyggja at Mumi í nýggjum hami, tí Kringvarpið hevur fingið rættindini til eina spildurnýggja framleiðslu av væl umtóktu familjurøðini

(Mynd: Kringvarp Føroya)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

- Tað hevur stóran týdning fyri okkum sum public service-stovn at vísa børnum í Føroyum føroyskt tilfar, sigur Barbara Samuelsen.

Flestøll kenna gomlu Mumi-framleiðsluna frá 90unum, sum hevur verið send í sjónvarpinum í mong ár.

Í 2024 kunnu børn í Føroyum hyggja at Mumi í nýggjum hami, tí Kringvarpið hevur fingið rættindini til eina spildurnýggja framleiðslu av væl umtóktu familjurøðini. 

- Tað hevur stóran týdning fyri Kringvarpið at hava góð føroysk tilboð til børnini í Føroyum, tí sum øllum kunnugt vinnur útlendska tilfarið alt meira fram og hevur ávirkan á millum annað málið, sigur Barbara Samuelsen, leiðari á Mentanardeildini í Kringvarpinum.

- Sum public service-stovnur hava vit eina skyldu til at gera føroyskt barnatilfar lættari atkomuligt, og nú hava vit eisini ein pall til børnini, nevniliga VIT-appina, sigur hon.

Gomlu figurarnir og søgurnar í nýggjum hami
Eins og eldra røðin er hendan bygd á bøkurnar og teknirøðirnar hjá Tove Jansson um forvitna og hjartagóða Mumitrøllið og familju og vinfólk hansara – eitt nú Lítla Mý, Hemilin, Mumrikur, Snoddi og Stinki. Og sjálvandi eru meira óhugnaligu Hattifnattarnir og Murran eisini við í nýggju framleiðsluni. 

Finska framleiðslufelagið Gutsy Animations hevur framleitt nýggju animeringina av Mumi, og Viaplay eigur rættindini. Tríggjar sesongir eru gjørdar, og tann fjórða er í gerð.

Kringvarpið hevur keypt rættindini til allar fýra sesongir, samanlagt 52 partar.

Mumi er millum best umtóktu barnarøðir í heiminum
Mumi er ikki bara væl dámd í Føroyum. Um allan heimin eru teknirøðir, teknifilmar, fjepparavørur, leikur og enntá tivoli gjørd burtur úr teimum 9 skaldsøgunum hjá Tove Jansson.

Mumirøðin er dýrasta framleiðsla, sum er gjørd í Finnlandi – budgettið var 20 milliónir evrur, ið svarar til smáar 150 milliónir krónur.

Í 2019, tá fyrsta sesong var útgivin, var røðin stroymd 16 milliónir ferðir á finska stroymingpallinum Yle Areena.

Mumi tosar føroyskt næsta vetur
Sáttmálin, ið Kringvarpið hevur gjørt við Viaplay, er skipaður soleiðis, at Kringvarpið hevur tíð til at týða og ljóðseta tilfarið, áðrenn rættindini koma í gildi.

Rættindini til fyrstu sesong koma í gildi í desember 2024, og í desember 2025 byrjar rættindatíðarskeiðið fyri aðru sesong o.s.fr. 

Børn í Føroyum kunnu sostatt gleða seg til at síggja, hvat hendir í Mumidalinum í myrku vetrarmánaðunum um eitt gott ár.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. november 2023

Taka upp 'føroyskan' film í Norðurírlandi

Íbúgvar í lítla norðurírska býnum Donaghadee hava undrast yvir staðarnøvn á gulum vegaskeltum

Føroysk vegaskelti í lítlum norðurírskum strandabýi (Mynd: Belfast Live)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Íbúgvar í Norðurírska býnum Donaghadee, sum liggur út til strondina skamt eystan fyri Belfast hava hesar seinastu tíðina undrað seg á óskiljandi vegaskelti, sum er sett upp í býnum.

Tey, sum hava koyrt oman til strandarvegin í býnum hava sæð gul vegaskelti, har tað stendur at tað til høgru eru 20 kilometrar til Tórshavn, 41 til Leirvíkar og 45 til Gjáar og til vinstru 19 til Sandavágs og 27 til Flogvøllin.

Orsøkin er eitt filmslið, sum hevur arbeitt í Donaghedee hesar seinastu dagarnar. Fólkini ynskja ikki at greiða frá í smálutum um filmin enn. Men sum skilst er talan um ein film, ið fer fram í Føroyum, og pallsetingin í Donaghadee skal ímynda at vera úr Føroyum. Hetta skrivar miðilin Belfast Live.

Filmsverkætlanin kallast “The Dead fro the Sea” – Deyðin uttan av havinum – og er ein morðgáta, ið fer fram í Føroyum, og har ein partur av søgugongdini snýr seeg um ósemjur millum grindafólk og fólk, sum mótmæla føroyska grindadrápinum.

Eitt sindur ivasamt hvussu væl tað hevur eydnast við tí føroyska, tá hundasalongin í býnum skuldi ‘føroyskast’. (Mynd: Belfast Live)  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2023

Málið móti Hjort-Frederiksen og Findsen slept

Fyrrverandi verjumálaráðharrin og fyrrverandi PET-ovastin vóru skuldsettir fyri at hava liðið statsloynidómar. Nú hevur ákærumyndugleikin slept ákæruni

Claus Hjort Frederiksen (Savnsmynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Danski ákærumyndugleikin valdi mikudagin at sleppa ákærunum móti fyrrverandi danska verjumálaráðharranum, Claus Hjort-Frederiksen úr Vinstraflokkinum, og njósnaraovastanum, Lars Findsen.

Óvantaðu boðini vórðu givin í einum tíðindaskrivi.

Claus Hjort Fredrsiksen og Lars Findsen hava báðir verið ákærdir fyri at hava avdúka statsloynidómar. Og harvið hevur almenningurin so at siga einki fingið at vita um, hvat tað eru fyri lógarbrot, sum teir, sambært ákærumyndugleikarnar, hava gjørt seg sekar í.

Lars Findsen (Savnsmynd: EPA)

Men í farnu viku tók danski Hægstirættur eina avgerð um, at rættarmálið móti teimum báðum og einum triðj amanni, sum hevur verið verið í starvi hjá loyniløgregluni, PET, skal fara fram fyri opnum hurðum.

Og henda avgerðin hevur fingið stóran týdning fyri málið.

- Loyniligir upplýsingar eru av størsta týdningi í hesum máli. Uttan møguleika fyri at leggja hesar upplýsingar fram fyri rættin, hevur ákærumyndugleikin ikki møguleika fyri at lyfta próvbyrðuna. Tí hevur ákærumyndugleikin biðið løgmálaráðið um, at rættarmálið ikki verður gjørnunført. Hesum hevur ráðharrin gingið á møti, og tí er málið endað, sigur Jakob Berger Nielsen, statsadvokatur, í tíðindaskrivinum.

- Hægstirættur avgjørdi, at Lars Findsen kundi taka loynilig skjøl við heim. Uttan krav um, hvussu tey skuldu goymast og hvør skuldi fáa atgongd til tey. Tað er sjálvandi ein stórur vandi við hesum – vandi fyri at upplýsingarnir koma almenninginum til kunnleika, skrivar statsadvokaturin.

Les eisini grein frá januar 2022: Danski fregnartænastustjórin fongslaður

Tað var í desember 2021, at PET boðaði frá, at fýra persónar vóru skuldsettir fyri at hava likið upplýsingar frá donsu fregnartænastuni. Ein teirra var tann nú 59 ára gamli Lars Findsen, sum í sama viðfangi varð varðhaldsfongslaður í tilsamans 70 dagar áðrenn hann varð leyslatin.

Málini móti tveimum øðrum persónum, sum báðir vóru í starvi í FE, Forsvarets Efterretningstjeneste, eru eisini sleptar.

Claus Hjort Frederiksen hevur greitt frá, at hann 20. desember varð støðgaður av tveimum politistum, sum søgdu honum frá, at hann er skuldsettur fyri brot eftir grein 109 í revsilógini, sum er eitt rættiliga álvarsligt lógarbrot, ið kann geva fongsul upp til 12 ár. Talan var statsloynidómar, ið vóru liknir út, meðan hann var verjumálaráðharri í árunum 2016 til 2019.

Bæði Lars Findsen og Claus Hjort Frederiksen hava alla tíðina noktað seg sekar í skuldssetingunum. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. november 2023

Tey Grønu í Skotlandi stuðla hetlendskum sjálvstýri

Føroyar eru fyrimynd tá tosað verður um geva skotskum oyggum meira ræðisrætt lokalt

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Politiska skipanin í Føroyum sum sjálvstýrandi partur av Danmark er fyrimynd, nú kjakið um sjálvstýri aftur er kyknað í Hetlandi.

Søgan hesaferð snýr seg um, at grøni flokkurin í Skotlandi, Scottish Greens, á landsfundi hevur gjørt eina samtykt, sum stuðlar hetlendsku royndunum at fáa størri sjálvstýri frá Skotlandi.

Tað var Alex Armitage, sum situr í Shetland Isle Council, SIC, ið legði fram uppskot fyri landsfundin, sum fekk undirtøku frá næstan 90 prosentum av teimum luttakandi á ársfundinum hjá grøna flokkinum.

Armitage greiðir frá fyri Shetland Island Times, at grøni flokkurin stuðlar skotskum sjálvstýri, og at flokkurin tí eisini tekur undir við ynskjunum hjá eitt jú Hetlandi um at fáa størri avgerðarrætt í ávísum viðurskiftum.

Og her verða Føroyar nevndar sum eitt gott dømi um, hvussu ein oyggjaflokkur kann uppnáa størri avgerðar- og ræðisrætt innan ávís øki.

Alex Armitage vísir á, at tíðin í løtuni ikki er búgvin at taka fult sjálvstýri, men mælir til at kanna møguleikar fyri at taka yvir ábyrgdina á ávísum økjum.

- Føroyska samfelagið er blómað síðan fólkið har flutti valdið á føroyskar hendur. Fyri meg er tað heilt nattúrligt at vísa áhuga fyri hvussu vit kunnu læra av føroysku royndunum, sigur Alex Armitage.

Alex Armitage er einasta umboð hjá Scottish Greens í Shetland Island Council, har teir allar flestu limirnir eru valdir persónliga og uttan flokstilknýti.

Ein av hesum óheftu limunum, fegnast um at spurningurin um hetlendskt sjálvstýri nú er tikið upp í einum av teimum etableraðu flokkunum í Skotlandi.

- Sum ein, sum leingi hevur trúð upp á sjálvstýri í Hetlandi, fegnist eg um, at málið er samtykt í einum av týðandi skotsku flokkunum. Vónandi fara enn fleiri fólk at fata, at einasti máti at tryggja okkara framtíð er við størri sjálvstýri í Hetlandi, sigur SIC-nevndarlimurin Duncan Anderson við Shetnews.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2023

Ber gula stjørnu í ST trygdarráðnum

Sendiharrin hjá Ísrael kann als ikki góðtaka, at ST-trygdarráðið ikki vil fordøma álopið hjá Hamas 7. oktober

Gilad Erdan á ST-fundi í gjár

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

ST-sendiharrin hjá Ísrael, Gilad Erdan, bar eina gula stjórnu á bringuni á fundinum í ST-trygdarráðnum fyrr í vikuni.

Hann sigur, at hann ætlar sær at bera stjørnuna, líka til limirnir í trygdarráðnum hava fordømt “ræðuleikarnar” hjá Hamas.

- Nøkur tykkara hava einki lært hesi seinastu 80 árini. Nøkur tykkara hava gloymt, hví hetta ráðið varð stovnað í síni tíð, segði Gilad Erdan millum annað.

Erdan kann ikki góðtaka, at ST-trygdarráðið framhaldandi er tigandi eftir álopið hjá Hamas móti Ísrael 7. oktober.

ST-trygdarráðið, sum hevur 15 limir, hevur enn ikki gjørt nakrasamtykt viðvíkjandi Gaza-ósemjuni, skrivar Ritzau frá AFP tíðindastovuni.

- Frá í dag at rokna fara tit, hvørja ferð tit hyggja at mær, at minnast til, hvat tað hevur at siga at tiga mótvegis óndskapinum. Eins og omma mín og abbi mín gjørdu og fleiri milliónir jødar aftur at teimum, fara eg og fólk míni frá nú av at bera gular stjørnur, segði hann.

Á stjørnuni stendur “Never Again”. Boðskapurin sipar til gulu stjørnuna, sum jødar vórðu tvungnir til at bera í Týsklandi undir øðrum heimsbardaga.

Erdan sigur, at hann ber stjørnuna sum eitt “tekin um stoltleika”.

- Vit vilja bera stjørnuna til tit vakna og fordøma ræðuleikarnar hjá Hamas.

Forsætisráðharrin í Ísrael, Benjamin Netanyahu, hevur kallað álopið á Ísrael 7. oktober, fyri tað álvarsligasta móti jødiska fólkinum síðan Holocaust.

Trygdarráðið hjá ST hevur verið í tvíningum hesar seinastu vikurnar. Fýra uppskot til samtyktir eru havnað.

Nøkur av uppskotunum hevur tætti sameindi hjá Ísrael, USA, støðgað, tí rætturin hjá Ísrael at verja seg ikki verður nevndur.

Eitt annað uppskot, sum USA legði fram, varð víst aftur av Russlandi og Kina, tí tað ikki mælti til vápnahvíld.

Sum avleiðing av hesum samtykti ein stórur meiriluti á sjálvum ST aðalfundinum fríggjadagin eina útsøgn, ið ikki er bindandi, har mælt var til at vápnahvíld í stundini fyri at hjálp kann koma fram til tey neyðstøddu.

Síðan Hamas leyp á Ísrael, hevur Ísrael framt fleiri bumbuálop á Gaza. Sambært heilsumyndugleikunum í Gazageiranum, hava yvir 8.000 fólk latið lív í hesum álopum, skrivaði Ritzau týsdagin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2023

Pence ikki longur við í valstríðnum

Fyrrverandi amerikanski varaforsetin, Mike Pence, er ikki longur við í stríðnum um at gerast republikanskt forsetavalevni í 2024

Mike Pence var varaforseti í árunum 2017 til 2021 (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Fyrrverandi amerikanski varaforsetin, Mike Pence, er ikki longur við í forsetavalstríðnum. Tað boðaði hann frá farna vikuskiftið á ráðstevnu í Las Vegas.

Tað var í juni, at Mike Pence, sum var varaforseti undir Donald Trump í árunum 2017 til 2021, formliga boðaði frá, at hann stillaði upp til forsetavalið.

Hann hevur higartil ikki klárað seg væl í veljarakanningunum, har tað famvegis er Trump, sum liggur greitt á odda.

Áðrenn Pence gjørdist varaforseti var hann guvernørur í statinum Indiana og limur í Kongressini.

Pence var ein trúgvur stuðul hjá Trump nærum alla teirra tíð í Hvítu Húsunum, men síðan ósigurin á forsetavalinum í 2020, hevur Pence roynt at taka frástøðu frá Trump, sum sambært Pence eggjaði stuðulsfólk síni til at fremja álopið á Kongressina í januar 2021, sum setti hann og familju hansara í vanda. Tó hevur hann eisini tikið undir við nógvum av politisku avgerðunum hjá Trump.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. oktober 2023