- Føroyingar megna at gera dreymar til veruleika

Skotskir politikarar hava sum nakrir av teimum fyrstu roynt nýggja Sandoyartunnilin, nú fáar dagar innan hann verður tikin í nýtslu. Teir eru ikki sørt hugtiknir av hesi risastóru verktætlanini, ið teir halda fer at gera lívið lættari og betri hjá íbúgvunum í Sandoynni

Angus Brendan MacNeil og Ronnie Cowan tinglimir úr Skotlandi her saman við stjóranum í Eysturoyar-Sandoyar tunlunum, Teiti Samuelsen, staddir sandoyarmegin tunnilin (Mynd: Jan Müller)

SkrivaÐ:

Jan Müller

Um somu tíð sum fjórði undirsjóvartunnilin verður tikin í nýtslu í Føroyum, tosa tey í Skotlandi um, hvussu tey kunnu læra av føroysku royndunum at menna undirstøðukervið við eitt nú tunlum heldur enn ferjum.

Skotland hevur í dag ongan undirsjóvartunnil. Slíkir høvdu annars gjørt lívið betri hjá mongu av oyggjabúgvunum, og til tess at fáa íblástur hava tveir av tinglimunum í bretska parlamentinum umboðandi Skotland, júst vitjað í Føroyum, saman við føroysku sendikvinnuni í Bretlandi, Kate Sanderson.

Úr bretska parlamentinum til Gomlurætt. Angus MacNeil og Ronnie Cowan fegnast um menningina av føroyska undirstøðukervinum (Mynd: Jan Müller)

Angus Brendan MacNeil úr Ytru Hebridunum og Ronnie Cowan úr Inverclyde á vestursíðuni í Skotlandi vóru so hepnir at kunna royna nýggja Sandoyartunnilin saman við stjóranum fyri hesi stóru tunnilsverkætlanini, Teiti Samuelsen.

Og Angus, sum hevur vitjað í Føroyum sjey ferðir, hevur ilt við at finna orðini, nú hann fyri fyrstu ferð stígur á sandoyarjørð.

Angus MacNeil úr Ytru Hebridunum og valdur í bretska parlamentið seinastu 16 árini, er ovfarin av og øvundar Føroyum slíkar verkætlanir sum Sandoyartunnilin, ikki minst tá hann fær at vita frá stjóranum fyri verkætlanini, at ein stórur partur av øllum arbeiðinum er gjørt av føroyskum fyritøkum og føroyingum (Mynd: Jan Müller)

- Vit eru ómetaliga hepnir at sleppa a síggja og royna henda ótrúliga tunnilin, nú so stutt áðrenn hann verður tikin í brúk. At tit hava bygt ein 10 kilometrar langan undirsjóvartunnil, sum bindur saman tvær oyggjar, og har tað í Sandoynni einans búgva 1.200 fólk, er bara so einastandandi.   

Angus MacNeil vísir á, at føroyingar her hava megnað at gera ein dreym til veruleika.

- Hetta er eitt framúr gott verkfrøðingaarbeiði, men hetta byggir so sanniliga fyrst og fremst á nakað, sum finst í høvdunum hjá fólki – ein tráðan eftir við egnari megi at gera tað meira liviligt í egnum landi. Hetta snýr seg um vilja og treiskni og dugnasemi.

Skotskir politikarar her vitni til søguligar broytingar í Føroyum, har undirsjóvartunnil avloysir gomlu ferjuleguna (Mynd Jan Müller)

Angus MacNeil ivast ikki í, at føroyingar eftir henda tunnilin fara undir at gera ein 23 kilometrar langan tunnil til Suðuroyar og spyr eitt sindur skemtandi, hví ikki eftir tað eisini gera ein til Skotlands.

- Eg havi vitjað í Føroyum fleiri ferðir og kann bert staðfesta, at tit eru harrar í egnum landi. Hetta er meira enn tos og orð, tað er veruleiki. Og hetta kemst fyrst og fremst av, at tit ráða yvir egnum avgerðum og skulu ikki til at spyrja onnur í øðrum landi, hvat er best fyri tykkara land og fólk. Eg øvundi tykkum henda møguleika.

Við hesum sipar Angus MacNeil til støðuna hjá mongu oyggjunum í Skotlandi, sum allar mugu byggja sína framtíð á avgerðir, ið oftani verða tiknar aðrastaðni og her ikki minst í London.

- Vit hava nógv at læra av føroyingum, sigur Angus MacNeil her saman við Teiti Samuelsen, tá teir royndarkoyra Sandoyartunnilin. Mynd Jan Müller

Eisini hansara starvsfelagi í bretska tinginum, Ronnie Cowan frá Inverclyde í Skotlandi er hugtikin av bæði Sandoyartunlinum men ikki minst av náttúruni her.

- Hetta er fyrstu ferð eg vitji í Føroyum og má siga, at tit eiga eitt ótrúliga vakurt land, sigur hann, nú góða veðrið í Sandoynni henda dagin við sól og kava, ikki gjørdi løtuna minni áhugaverda.

- Hetta er einki minni enn eitt bragd av einum byggiverki, sum heilt fer at kollvelta lívið hjá fólkunum í hesi oynni eins og geva øllum føroyingum eitt størri land.

Undir vitjanini í Sandoyartunnlinum kundi sjálvur stjórin fyri hesi verkætlan, Teitur Samuelsen sum bilførari og frásøgumaður, kunna teir skotsku gestirnar um verkætlanina.

Hon heldur seg innan fyri bæði tíðar- og fíggjarligu karmarnar. Gestirnir fáa at vita, at Eysturoyar- og Sandoyar tunlarnir eru ein verkætlan. Og orsøkin til at tað letur seg gera at byggja Sandoyartunnilin til eina oyggj við so avmarkaðum tali av fólki er tann, at nógva ferðslan í Eysturoyartunnlinum skal vera við til at fíggja tunnilin millum Sandoynna og Streymoynna.

Og teir vera ikki sørt kløkkir, tá teir hoyra, at henda verkætlan, sum er sera stór í føroyskum høpi, kostar hvørjum mansbarni í Føroyum 5.000 pund.

- Vit fara nú heimaftur av deila við onnur í Bretlandi okkara íblástur og vitan frá hesi kanningarferðini sigur ein væl nøgdur Angus Brendan MacNeil, sum hevur ein týðandi leiklut í bretska parlamentinum sum formaður í Føroyanevndini eins og umhvørvis- og veðurlagsnevndini. 

Undir vitjanini høvdu gestirnir eisini høvi at vitja SEV, Bakkafrost, Løgtingið og MEST. 

Undir vitjanini tosaði Angus MacNeil eisini við skotska sjónvarpsrás, sum hevði stóran áhuga fyri nýggja Sandoyartunlinum (Mynd: Jan Müller)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. desember 2023

Ókeypis at koyra gjøgnum Sandoyartunnilin fyrstu tíðina

Eins og tá Eysturoyartunnilin lat upp í 2020, verður Sandoyartunnilin, sum letur upp 21. desember, ókeypis tær fyrstu vikurnar

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Tá Eysturoyartunnilin lat upp fyri almennari ferðslu fyri trimum árum síðani, var tað ókeypis at koyra gjøgnum tunnilin ta fyrstu tíðina, og so verður eisini, tá Sandoyartunnilin letur upp 21. desember.

Tað sigur Teitur Samuelsen, stjóri í Eysturoyar- og Sandoyartunlum.

Eysturoyartunnilin var ókeypis frá hann lat upp 19. desember 2020 og fram til 10. januar árið eftir - í 23 dagar, og so leingi verður Sandoyartunnilin eisini ókeypis

Hetta merkir, at tað verður ókeypis at koyra í Sandoyartunlinum til og við 12. januar 2024.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. desember 2023

Ikki grundarlag fyri at staðfesta, at Føroya Tele hevur brotið kappingarlógina

Føroya Kærustovnur hevur broytt eina avgerð hjá Kappingarráðnum

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Á fundi 24. juli avgjørdi Kappingarráðið, at Føroya Tele hevði brotið kappingarlógina í sambandi við, at Spf. Tosa í 2017 fekk boðið atgongd til farnetið og veitingar frá Føroya Tele, men eftir at hava viðgjørt kæru frá Føroya Tele í farnu viku, er Føroya Kærustovnur komin til eina aðra niðurstøðu.

Kappingarráðið mett, at Føroya Tele við sínum tilboði hevði misnýtt sína ráðandi støðu á marknaðinum, men tað er ikki grundarlag fyri at staðfesta, at Føroya Tele hevði eina ráðandi støðu á marknaðinum, sigur Kærustovnurin.

Í grundgevingini hjá Føroya Kærustovni stendur m.a.:

– Avgerðin er grundað á, at tað við støði í upplýsingunum í málinum ikki er grundarlag fyri at staðfesta, at Føroya Tele hevði eina ráðandi støðu á marknaðinum fyri heilsølu av FullMVNO tænastum innan fartelefoni í Føroyum, og treytin um ráðandi støðu í grein 11, stk. 1 í kappingarlógini, er sostatt ikki lokin.

Avgerðin hjá Føroya Kærustovni kann skjótast inn fyri Føroya Rætt innan átta vikur, og Kappingareftirlitið viðger í løtuni spurningin um málið skal roynast í rættarskipanini, skrivar Kappingareftirlitið í tíðindaskrivi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. desember 2023

Løgmaður á fundi við von der Leyen

Hitti ES-nevndarforkvinnuna hósdagin á felagsfundi við Mette Frederiksen og Múte B. Egede

(Mynd: Løgmansskrivstovan)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Aksel V. Johannesen, løgmaður, var hósmorgunin á fundi við ES-nevndarforkvinnuna Ursula von der Leyen í Brússel.

Á fundinum umrøddu løgmaður og ES-nevndarforkvinnan, hvussu Føroyar og ES kunnu styrkja samstarvið. Føroyar eru partur av Evropa, og løgmaður legði á fundinum dent á, at geopolitiska støðan økir týdningin av tættari samstarvi við ES, skrivar Løgmansskrivstovan.

- Fara at síggja ítøkilig úrslit

Løgmaður vísti somuleiðis á breiða politiska ynskið í Føroyum um at styrkja yvirskipaða samstarvið við ES og at betra um marknaðaratgongdina fyri virkaðar fiskavørur.

- Vit høvdu ein góðan og gevandi fund. Eg greiddi ES-nevndarforkvinnuni frá føroysku støðuni og okkara ynskjum. Eftir fundin haldi eg, at tað er týðiligt, at ES er sinnað at styrkja um samstarvið, og eg eri bjartskygdur um, at vit fara at síggja ítøkilig úrslit, sigur løgmaður.

Seinasta árið hevur verið arbeitt við at orða eina avtalu um ein yvirskipaðan samstarvskarm um viðurskiftini millum Føroyar og ES. Arbeiðið er nú komið so langt, at vónandi er komið á mál tíðliga í komandi ári.

Løgmaður nýtti somuleiðis høvið at bjóða ES nevndarforkvinnuni til Føroya á vitjan.

Hetta er fyrstu ferð, at Føroya løgmaður er á fundi við forfólkið fyri ES-nevndina.

Á fundinum luttóku eisini danski forsætisráðharrin, Mette Frederiksen og grønlendski landsstýrisformaðurin, Múte B. Egede. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. desember 2023

Fyrstu sjúklingarnir fluttir inn í H-bygningin

Týsdagin stóðu fyrstu skurðseingjastovurnar í H-bygningum klárar at taka í nýtslu. Longu dagin eftir fluttu sjúklingarnir inn

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

H-bygningurin á Landssjúkrahúsinum hýsir nú sínum fyrstu sjúklingum.

Týsdagurin 12. desember var ein serligur dagur, tí fyrstu skurðseingjastovurnar í H-bygninginum stóðu klárar at takast í nýtslu. Longu dagin eftir fluttu sjúklingarnir inn.

Talan er um eina av skurðseingjadeildunum, ið er flutt úr elsta bygninginum á Landssjúkrahúsinum, eisini kallaður A-bygningurin, til tann nýggjasta bygningin. Hetta er ein týdningarmikil hending, ið er og fer at vera ein av merkisløtunum í hesari verkætlanini.

H-bygningurin er útgjørdur við góðum og nýmótans umstøðum, ið bæði betra um sjúklingagongdina og arbeiðsumstøðurnar hjá starvsfólkunum.

Køkurin flutti inn í august, endurvenjingarhølini vórðu tikin í nýtslu í september og nú umsíðir húsast sjúklingar á skurðseingjadeild í H-bygninginum. 

Myndirnar hesa merkisløtuna tók Ólavur Frederiksen. Fleiri myndir her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. desember 2023

Andstøðan ótolnast eftir at stig verða tikin

Løgmaður gevur Heilsumálaráðnum tíð til koma við frágreiðing um hví upplýsingar vórðu hildnir aftur fyri Løgtingsins Umboðsmanni, áðrenn hann tekur støðu til málið

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Aksel V. Johannesen, løgmaður, er undir hørðum trýsti frá andstøðuni á tingi, sum ótolnast eftir, at okkurt hendir eftir at Løgtingsins Umboðsmaður kom við eini óvanliga álvarsligari átalu móti Heisumálaráðnum fyri at hava hildið upplýsingum aftur.

Týsdagin vóru ófráboðaðir fyrispurningar á skránni á Løgtingið, og allir tríggir andstøðuflokkarnir nýttu høvið til at seta løgmanni spurningar um júst hetta málið.

Løgmaður greiddi frá, at hann so skjótt, sum hann fekk kunnleika til hetta málið, bað um at fáa eina frágreiðing frá Heilsumálaráðnum og Margit Stórá, landsstýriskvinnu við heilsumálum.

Tá hesi hava fingið høvi til at geva løgmanni eina frágreiðing, fer hann at taka støðu til hvat víðari skal henda, segði løgmaður.

Andstøðutinglimir øtast við, at tað verður bíðað so leingi, og óttast fyri, at endamálið er at draga málið út. Hví bíðar løgmaður til seinasta yrkadag undan jólum til at koma við svarinum? Hví fáa tey 15 dagar til at koma við svari upp á eina so álvarsliga átalu? spurdu andstøðulimir, meðan løgmaður stuðlaður av samgongutinglimum vístu á góðan fyrisitingarsið, og heittu á andstøðuna um at lata vera við at skunda á fyri at fáa persónar “krossfestar” í hesum máli.

Aksel V. Johannesen, løgmaður, vísti aftur, at talan er um at draga málið út. Hann lovaði tinginum, at “málið verður koyrt eftir bókini”. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2023

Vitlíki er ársins orð

Onnur orð, sum vóru í uppskoti vóru havnarstongsul, ja takk-tilboð, og lønarlyft

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Ársins orð 2023 gjørdist "Vitlíki".

Tað varð kunngjørt í Útvarpinum í fríggjamorgunin.

Seinastu tíðina hava lurtarar sent inn uppskot um ársins orð, og 10 orð vórðu vald úr rúgvuni. Tey vóru: avgjald, fótfjøtur, gongugjald, havnarstongsul, heimloysi, ja takk-tilboð, lønarlyft, tingkvinna, tøkugjald, og vitlíki.

Dómsnevndin, sum skuldi velja ársins orð, varð mannað av Lenu Reinert, limur í Málráðnum, Jón Brian Hvidtfeldt, formaður í felagnum Føroysk Miðlafólk, og Jastrid á Dalbø, næstforkvinna í felagnum Føroyamál.

Jón Brian Hvidtfeldt helt, at havnarstongsul skuldi vera ársins orð, meðan Jastrid á Dalbø peikaði á vitlíki. Lena Reinert, ið átti avgerðandi atkvøðuna, peikaði síðani eisini á vitlíki, ið er føroyska orðið fyri AI (artificial intelligence).

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. desember 2023

Lokking og avnoyðsla er nú lógarbrot

Lógin varð einmælt samtykt í løgtinginum

(Modellmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Nú er revsivert at fremja kynsliga avnoyðslu ella at lokka børn og ung við ætlan um at fremja kynslig brotsverk.

Løgtingið hevur einmælt samtykt at broyta revsilógina um kynsliga avnoyðslu og lokking. Hetta inniber, at lokking og kynslig avnoyðsla vera kynslig brotsverk í Føroyum, eins og tey eru í nógvum øðrum londum.

Áðrenn broytingina var mett at revsilógin ikki í nóg stóran mun hevði fylt við talgildu menningini og talgilda veruleikanum. Undanfarna lóggáva gjørdi tað torført hjá ákæruvaldinum at lyfta próvbyrðuna í sambandi við lokking og avnoyðslu, og tí er henda tíðarhóskandi broytingin nú framd.

- Hetta er eitt stórt fet ímóti at verja børn og ung, tá ið tey ferðast á netinum, sigur Bjarni Kárason Petersen, landsstýrismaður, sum fegnast um, at løgtingið einmælt samtykti uppskotið.

Tíðindaskriv frá Løgmálaráðnum

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2023

Poul Hansen 10,3 milliónir í avlopi

Ein av stóru heilsølunum í Føroyum hevði í fjør besta árið í fýra ár

(Mynd: Ph.fo)

SkrivaÐ:

Birgir Nielsen, Nira

Poul Hansen er ein av stóru heilsølunum í Føroyum, sum harumframt eigur matvøruhandlar runt landið, umframt eigur í øðrum føroyskum vinnufyritøkum.

Árið 2022 hilnaðist væl hjá Pf. Poul Hansen, sum hevði besta úrslitið í fýra ár.

Rakstrarroknskapurin

Roknskapurin 2020 vísir, at nettosølan øktist úr 348 milliónum í 2021 til 375 milliónir krónur i 2022. Vøksturin í søluni var 8 prosent.

Úrslitið áðrenn avskrivingar í 2022, eisini nevnt ebitda, var 14,1 milliónir krónur, sammett við 11,6 milliónir í 2021,  sum er ein vøkstur á 21 prosent.

Ársúrslitið í 2022 gjørdist eitt avlop á 10,3 milliónir krónur sammett við 7,6 milliónir í 2021. Vøksturin í ársúrslitinum var 35 prosent.

Fíggjarjavnin

Fíggjarjavnin hjá Pf. Poul Hansen er øktur úr 316 milliónum í 2021 til 349 milliónir krónur í 2022.

Støðisognirnar eru øktar úr 228 í 2021 til 256 milliónir krónur í 2022.

Pf. Poul Hansen er sera væl fyri fíggjarliga, har eginognin í 2022 er 254 milliónir krónur. Trygdarevnið er tískil 73 prosent, sum verður roknað at verða sera gott.

Langfreistaða skuldin var í 2022 11,5 milliónir sammett við 12,5 milliónir krónur í 2021.

Stuttfreistaða skuldin er økt úr 47,8 í 2021 til 71,6 milliónir krónur í 2022.

Gjaldførið er eisini rímiliga gott, við tað at gjaldførislutfallið var 130 prosent í 2022, sammett við 180 prosent í 2021.

Samanumtikið er talan um ein góðan roknskap, har raksturin er góður í 2022 og felagið er væl fyri fíggjarliga..

Høvuðspartaeigari í Pf. Poul Hansen er sambært roknskapinum Høgni Hansen, sum eisini er stjóri í felagnum. Nevndarformaður er Bjarne Pedersen Bak.

Les eisini: P/F Poul Michelsen 7,5 millónir í avlopi 

Greiningin er gjørd av Birgir Nielsen frá ráðgevarafyritøkuni Nira Sp/f

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. desember 2023

Lærarar fáa eisini stóra lønarhækkan

Samanlagt 12,7 prosent í lønarhækkan yvir trý ár

(Mynd: Skúlablaðið)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Seinasta fríggjadag komu Lærarafelagið og Fíggjarmálaráðið ásamt um ein sáttmála galdandi í trý ár, galdandi til 2024.

Semjan er fyri trý ár við hesi lønarhækkingini:

1. oktober í 2022 hækka mánaðarlønirnar 3,80 prosent
1. oktober í 2023 hækka mánaðarlønirnar 4,20 prosent
1. oktober í 2024 hækka mánaðarlønirnar 4,70 prosent

Tað er samanlagt 12,7 prosent í lønarhækkan yvir trý ár.

Afturat lønarhækkingini er semja um millum annað førleikaviðbøtur, broyttar flokkingar fyri skúlastjórar og lærugreinaráðgevar, fundarsamsýning fyri fundir uttan fyri skúlan og betri treytir fyri barnsferð.

(Mynd: Skúlablaðið)

Semja er eisini um, at partarnir seta seg saman at gera neyðugar tillagingar til skúlaárið 2024/25, so fleiri lærarar verða settir í fast starv, og at vikarar fáa fasta setan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2023

Hægri inntøkumark hjá fólkapensjónistum

Í dag kunnu fólkapensjónistar tjena upp til 45.000 krónur um árið, uttan at mótroknað verður í pensjónini. Við samtyktu lógini verður upphæddin frameftir 61.900 krónur

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Løgtingið hevur í vikuni samtykt uppskotið, sum Sirið Stenberg, landsstýriskvinna við almanna- og mentamálum, legði fyri Løgtingið fyrr í heyst um at hækka inntøkumarkið hjá fólkapensjónistum.

Tað merkir, at komandi ár kunnu fólkapensjónistar hava hægri inntøkur, áðrenn pensjónin byrjar at lækka. Í dag kunnu fólkapensjónistar tjena upp til 45.000 krónur um árið, uttan at mótroknað verður í pensjónini. Við samtyktu lógini verður upphæddin frameftir 61.900 krónur, sum er sama upphædd, ið var galdandi áðrenn 2020.

Broytingin fer at hava við sær, at fólkapensjónistar, sum arbeiða, og fólkapensjónistar, ið hava privatar pensjónir, fara at fáa hægri fólkapensjón. Tað verða áleið 2.000 til 3.000 pensjónistar, ið fara at fáa ágóðan av broytingini, harav tey flestu fara at fáa umleið 3.000-4.000 kr. meira um árið í fólkapensjón.

Sirið Stenberg vísir á, at hetta er eitt mál, sum fyllir nógv hjá pensjónistum, og tað eru fleiri, sum síggja markið sum eina forðing í sambandi við teirra arbeiðslív. Samtykta lógin er tí ein góður bati, sum munar hjá nógvum pensjónistum, sigur Sirið Stenberg.

Tíðindaskriv frá Almanna- og mentamálaráðnum

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. desember 2023

Prosjekteringin av Kalsoyarferjuni boðin út

Fyritøkurnar Mest og Knud E. Hansen eru undangóðkendar at lata tilboð inn. Væntandi verður sáttmáli um prosjekteringina undirskrivaður fyri nýggjár

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Strandfaraskip Landsins hava nú boðið prosjekteringina av Kalsoyarferjuni út. Tvær fyritøkur blivu undangóðkendar at lata tilboð inn, og eru hesar Mest og Knud E. Hansen.

- Tað frøir okkum, at hesar báðar fyritøkurnar, ið hava hollar royndir við at prosjektera skip, eru til reiðar at tekna okkara nýggju ferjur, sigur Niels Juel Arge, stjóri í Strandferðsluni.

Prosjekteringin fevnir eisini um Fugloyar- og Svínoyarferjuna, sum er nakað minni í stødd enn Kalsoyarferjan.

- Eg fegnist um, at vit nú seta ferð á arbeiðið at endurnýggja strandferðsluflotan. Tað er ein stórur fyrimunur at prosjektera bæði skipini um eina leið, tí so koma tey at líkjast í sniði og skapi og í mun til tilfar og slag av útgerð. Í fyrstu syftu er tað Kalsoyarferjan, ið skal fyrireikast og gerast klár til bygging, sigur Dennis Holm, landsstýrismaður við samferðslumálum.

Freistin at lata tilboðini inn er 22. desember. Sáttmáli um prosjekteringina verður undirskrivaður við vinnandi fyritøkuna 28. desember.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. desember 2023

Útlendingur skal 30 dagar í fongsul

Og hareftir skal hann ikki vísa seg í Føroyum í trý ár, fyri at fremja harðskap móti tollara

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Útlendingurin, sum sunnudagin varð handtikin eftir at hava lagt á ein tollara á flogvøllinum, sleppur ikki aftur til Føroya komandi trý árini eftir at hann hevur sitið dómin.

Maðurin, ein tilkomin eysturevropeari, sum kom higar í arbeiðsørindum, varð framstillaður fyri dómara, og fekk ein sokallaðan straksdóm á 30 daga treytaleysa fongsulsrevsing. Tá hann hevur sitið dómin verður hann vístur av landinum við boðum um ikki at vísa seg aftur tey fyrstu trý árini.

Tað var onkur ósemja við tollaran á flogvøllinum, sum førdi til, at ferðamaðurin gjørdist so illur, at tað gjørdist áfast millum teir báðar.

- Hevði tað bara verið, at maðurin hevði rópt ella okkurt tílíkt, so kundi hann sloppið undan slíkum dómi. Men maðurin tók í tollaran á ein hátt, sum ikki kann lýsast øðrvísi enn harðskapur. Og tá er talan um brot á revsilógina, og í slíkum førum er lóggávan eirindaleys móti útlendingum, sigur vaktleiðarin á løgreglustøðini.

Hann greiðir eisini frá, at hetta var eitt tað rættarmálið, sum varð best upplýst, tí vísast kundu myndir frá vakmyndatólum, sum úr fleiri vinklum vístu hvat tað var, sum hendi. Vitni til hendingina vórðu eisini førd fram í rættinum. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. desember 2023

Gott 54.500 fólk búðu í Føroyum 1. november

Tað er eitt prosent meira enn fyri einum ári síðani, vísa tøl frá Hagstovuni

(Savnsmynd: Hagstovan)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

1. november búðu 54.557 fólk í Føroyum, ein vøkstur á eitt prosent - 545 persónar - í mun til fyri einum ári síðani, skrivar Hagstovan.

Vøksturin seinasta árið kemur av einum burðaravlopi - munurin millum fødd og deyð - á 196 og eini nettoflyting - munurin millum tilflyting og fráflyting - á 349 fólk.

Tórshavn og Klaksvík hava størsta vøksturin
Í teimum trettan kommununum, sum hava fleiri enn 1.000 íbúgvar, vaks fólkatalið mest í tali í Tórshavnar og Klaksvíkar kommunu, meðan Nes kommuna hevði størsta lutfalsliga fólkavøksturin seinasta árið.

Í trimum av teimum trettan kommununum er fólkatalið tó minkað seinasta árið. Tað var í Tvøroyrar, Sørvágs og Vágs kommunu.

Av teimum sekstan kommununum við færri enn 1000 íbúgvum vaks fólkatalið mest í Sands og Eiðis kommunu, meðan fólkatalið minkaði mest í Hvalbiar og Porkeris kommunu, skrivar Hagstovan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. desember 2023

28.200 løntakarar í november

Hetta svarar til ein vøkstur á 0,8 prosent, skrivar Hagstovan – meginparturin av vøkstrinum í november er útlendskir ríksborgarar, ið eiga 86 prosent av vøkstrinum

(Savnsmynd: Shutterstock)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í november vóru 28.200 løntøkarar í Føroyum. Tað er stívliga 200 fleiri enn sama mánað í fjør og svarar til ein vøkstur upp á 0,8 prosent.

Í november vóru um 14.500 menn og 13.800 kvinnur løntakararar, og tað er ein vøkstur á ávikavist 0,7 prosent hjá monnum og 0,9 prosent hjá kvinnum í mun til árið fyri, skrivar Hagstovan.

Meginparturin av vøkstrinum í november er útlendskir ríksborgarar, ið eiga 86 prosent av vøkstrinum. Í november vóru 7,7 prosent av løntakarunum útlendskir ríkisborgarar, meðan teir í november í fjør vóru 7,1 prosent.

Størsti parturin starvast innan fiskavøruídnað, gistingarhús og matstovuvirki, ali- og kryvjivirki, umframt húsarhaldstænastur.

Seinastu árini eru tað serliga løntakarar aðrastaðni frá enn úr Evropa, sum eru vorðnir fleiri. Teir eru nú 3,9 prosent av løntakaraskaranum. Fyri tveimum árum síðani vóru teir 3,4 prosent, skrivar Hagstovan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. desember 2023

Nýggjur dekanur á Søgu- og samfelagsdeildini

Erika Anne Hayfield hevur arbeitt á Fróðskaparsetrinum seinastu tíggju árini, og hevur verið varadekanur á Søgu- og samfelagsdeildini seinastu trý árini

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Martin Tvede Zachariasen, rektari á Fróðskaparsetri Føroya, hevur boðað frá, at Erika Anne Hayfield verður nýggjur dekanur á Søgu- og samfelagsdeildini.

Erika Anne Hayfield hevur arbeitt á Fróðskaparsetrinum seinastu tíggju árini, fyrst sum adjunkur, síðani lektari og granskari, og seinastu trý árini hevur hon harumframt verið varadekanur á Søgu- og samfelagsdeildini.

Erika Anne Hayfield hevur ph.d.-útbúgving frá Edinburgh Napier University, umframt fleiri masterskeið í leiðslu.

Áðrenn Erika Anne Hayfield fór at arbeiða á Fróðskaparsetrinum, arbeiddi hon m.a. í Vinnumálaráðnum og í privata vinnulívinum.

Í almenna rúminum er Erika Anne Hayfield kend sum virkin rødd í orðaskiftinum, eins og hon hevur staðið á odda fyri mongum verkætlanum og latið frágreiðingar og vísindaligar greinar úr hondum.

Á Fróðskaparsetri Føroya eru fimm deildir, og við setanini av Eriku Anne Hayfield eru nú tvær teirra undir leiðslu av kvinnuligum dekani.

Erika Anne Hayfield tekur við dekanstarvinum eftir Hans Andrias Sølvará, sum við onkrum millumbili hevur røkt tað síðani 2010, og sum nú valdi at leggja tað frá sær. Hans Andrias Sølvará heldur fram í sínum starvi sum professari á Søgu- og samfelagsdeildini.

Erika Anne Hayfield tekur við sum dekanur á Søgu- og samfelagsdeildini 1. januar 2024. Starvið varð lýst leyst innanhýsis, og Stýrið fyri Fróðskaparsetur Føroya hevur góðkent starvssetanina.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. desember 2023

Tóta Árnadóttir er nýggjur leiðari í Gulu smiðju

Tóta Árnadóttir er 53 ára gomul og búsitandi í Saltangará, har ungdóms- og virkishúsið eisini er. Tóta er útbúgvin sjúkrarøktarfrøðingur, og innan føroyskt mál, bókmentir og fólkalívsfrøði

Tóta hevur drúgvar royndir, m.a. við børnum og ungum (Mynd: runavik.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Í heyst varð lýst eftir leiðara til ungdóms-og virkishúsið Gulu smiðju í Saltangará. Guðmund Joensen hevur røkt starvið frá tí virksemi í húsinum byrjaði, men hevði boða frá, at hann hevði hug at royna aðrar leiðir.

Eftir setanartilgongd er greitt, at Tóta Árnadóttir verður nýggjur leiðari í Gulu smiðju, boðar Runavíkar kommuna frá.

Talan er um ein leiðara, sum hevur nógvar og fjølbroyttar royndir innan útbúgving og arbeiði:

- Tóta Árnadóttir er 53 ára gomul og búsitandi í Saltangará. Tóta er útbúgvin sjúkrarøktarfrøðingur, og er síðani útbúgvin innan føroyskt mál, bókmentir og fólkalívsfrøði. Hon hevur drúgvar royndir, m.a. við børnum og ungum, sæð úr báðum hesum sjónarhornum. Og hon hevur verið virkin í føroyska mentanarlívinum.

Tóta byrjar í starvinum 1. januar 2024.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2023

Eysturkommuna fer at út- og umbyggja Leirvíkar skúla

Ætlanin er at taka gamla partin av skúlanum niður, og byggja eina nýmótans fimleikahøll, skúlakøk, serstovur, samstundis sum eisini vanligar skúlastovur verða gjørdar

(Mynd: Fuglark)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Eysturkommuna hevði í vikuni eykabýráðsfund, har eitt samt býráð samtykti at taka av tilboðinum frá Fuglark um at standa fyri projektering av út- og umbyggingini av Leirvíkar skúla.

Ætlanin er at taka gamla partin av skúlanum niður, og byggja eina nýmótans fimleikahøll, skúlakøk, serstovur, samstundis sum eisini vanligar skúlastovur verða gjørdar.

Talan er um eitt øki, sum svarar áleið til 2.000 fermetrar.

(Mynd: Fuglark)

Arbeiðið at projekterað byrjar beinanvegin, og verður eftir ætlan klárt at bjóða út seint í summar.

Eftir fundin skrivaðu borgarstjórin í Eysturkommunu, Per Martin Gregersen, og Svend Sivertsen, stjóri hjá Fuglark, undir sáttmálan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. desember 2023

Betri umstøður í Høllini á Hálsi

Tórshavnar býráð hevur samtykt at játta pening, so ein skilaveggur, ið til ber at flyta, kann setast upp í Høllini á Hálsi

(Savnsmynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Høllini á Hálsi er ein stór dupult-høll. Men í dag ber ikki til at skilja høllina sundur við t.d. einum fyribilsveggi, men bara við neti. Hetta ger, at tiltøk kunnu órógva hvørt annað, t.d. tá ymiskar ítróttagreinar ella dystir eru í høllini í senn.

Leingi hevur verið tosað um at finna eina loysn við einum skilaveggi/dúki, so høllin kann skipast betur til verandi virksemi.

Arbeitt hevur verið við einari verkætlan at gera ein skilavegg/dúk miðskeiðis í høllini. Dúkurin verður settur fastur í sperrurnar og kann eftir tørvi verða uppi ella niðri.

Eisini skulu nýggj skiftingarrúm gerast í høllini.

Tórshavnar býráð játtaði á býráðsfundi hóskvøldið pening til endamálið. Málið varð einmælt samtykt í býráðnum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. desember 2023

Skótahjálpin savnaði 215.000 krónur

Aftur í ár varð peningurin latin tveimum verkætlanum – yey, sum fingu stuðul frá Skótahjálpini vóru GlobeServe Frauenschuh Preparatory School í Ghana og sansarúmið í Gulaskúla

F.v. Símun Michael Sørensen, formaður í Skótahjálpini, Jaspur Johannesen, sum tók móti Skótahjálpini fyri Jónhild og Samuel Dunya, Jóhan M. Steinberg, leiðari á Gulaskúla, og Marjun Johannessen frá Skótahjálpini.

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í døgunum 25. september til 1. oktober gingu skótar úr øllum Føroyum hús úr húsi at ganga fólki til handa afturfyri nøkur oyru til Skótahjálpina, og árið í ár hilnaðist rættiliga væl. Tilsamans savnaði Skótahjálpin inn 215.098 krónur, skrivar Skótahjálpin í tíðindaskrivi.

Eins og vanligt varð ein triðingur latin til eina føroyska verkætlan, ein triðingur latin til eina útlendska verkætlan, meðan seinasti triðingurin varð latin í vanlukkugrunn, ið letur pening til neyðhjálp úti í heimi, tá vanlukkur eru.

Á lítlari samkomu á Gulaskúla varð peningurin fyri Skótahjálpina handaður teimum báðum verkætlanunum, sum í ár skuldu fáa pengar úr Skótahjálpini.

Føroyska verkætlanin, ið fekk pening hesaferð, var sansarúmið á Gulaskúla. Guliskúli er eitt sertilboð til næmingar við serligum tørvi, og í høvuðsheitum hevur Guliskúli næmingar við ADHD ella autismu diagnosum.

Jóhan M. Steinberg, leiðari á Gulaskúla, greiðir frá, at sansarúmið skal vera við til at stimbra sansirnar og dempa órógvið, sum summir næmingar hava í kroppinum. Við hjálp frá starvsfólkum og tólum, ið hoyra til slík rúm, skal hetta gera næmingarnar betri fyri at hugsavna seg. Næmingarnir fáa stimbran til sansirnar, so teir fáa hvílt órógvið í kroppinum og høvdinum, so teir verða betri førir fyri at læra og at verða sosialir.

Útlendska verkætlanin, ið fekk pening hesaferð, var GlobeServe Frauenschuh Preparatory School, sum er ein skúli í Adidome í Ghana.

Tað eru føroyska Jónhild Dunya og maðurin Samuel, sum hava sett á stovn og rikið skúlan síðan 1998. Á skúlanum, har fleiri enn 420 børn ganga, er forskúli, 1. til 6. flokkur og framhaldsdeild. Eisini verður skúlin nýttur sum kostskúli, so nógv av børnunum búgva á skúlanum.

Jónhild og Samuel greiða frá, at foreldrini hava ikki nógv at lata fyri skúlagongdina, og tí hevur skúlin ikki nógvar inntøkur. Skúlin hevur kortini stóran tørv á borðum og stólum, reolum og skápum, leikum, seingjum, og kanska serliga einum spæliplássi til tey yngstu.

Verkætlanirnar báðar fingu 75.000 krónur hvør. Jóhan M. Steinberg, leiðari á Gulaskúla, tók móti Skótahjálpini fyri Gulaskúla, meðan Jaspur Johannesen tók móti Skótahjálpini fyri Jónhild og Samuel Dunya.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. desember 2023

Lions Tórshavn latið Barnabata Jólahjálp

Ágóðin frá jólatiltakinum í Viðarlundini fer til Barnabara. Inn komu 30.000 krónur

Jóan Petur Hentze, forseti í Lions Club Tórshavn, og Djóni Eideagaard, aðalskrivari í Barnabata

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Tað er siðvenja 1. sunnudag í advent, at Lions Club Tórshavn skipar fyri tí so væl vitjaða jólatiltakinum í Viðarlundini, ella Plantasjuni, sum mong havnarfólk enn siga.

Tá selur Lions Club Tórshavn heimagjørdar jóladekoratiónir, tilfar til at gera jóladekoratiónir heima og kakao, bollar og vaflur.

Eisini eru jólamenn, og ikki minst er tað hugnaligt, tá ið Havnar Hornorkestur spælir kend jólaløg millum trøini og undir vakra jólaljósinum.

Sølan í ár gekk aftur væl, og ágóðin hesaferð er latin Jólahjálpini, sum Barnabati skipar fyri. Inn komu 30.000 krónur.

Jóan Petur Hentze, forseti í Lions Club Tórshavn, var á gátt hjá Barnabata, har Djóni Eidesgaard, aðalskrivari, tók ímóti gávubrævi upp á 30.000 krónur.

Sum Djóni eisini hevur greitt frá í fjølmiðlunum um dagarnar, so eru met nógvar familjur, sum hava søkt um jólahjálp í ár, og takkaði hann fyri kærkomna stuðlinum.

Jólatiltakið hjá Lions Club Tórshavn hevur øll árini fingið góða vælvild frá Skógrøktini og Gróðurstøðini í Hoydølum. Teirra hjálpsemi ger, at til ber at hava stuðulstiltakið, sum mong fólk vitja og stuðla hvørt ár.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. desember 2023

Nýggj føroysk sápa á marknaðinum

Hotel Djurhuus hevur latið framleitt serføroyska sápu til hotellið

Frá vinstru Jenny í Heiðunum stjóri Hotel Djurhuus, Rúni Djurhuus hoteleigari, Debes Petersen, stjóri í Kemilux, og Jeanette Lassen, vørumennari hjá Kemilux

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hotel Djurhuus hevur í longri tíðarskeið brúkt orku uppá at framleiða eina føroyska sápu og nú er hon komin á marknaðin. 

Eingin ivi skal vera um, at sápan er føroysk, tí hon er framleidd av føroyskum vatni og rabarbum, hevur eitt lítið føroysk flagg aftanfyri á etikettini og frammmanfyri á etikettini, hómast allar 18 føroysku oyggjarnar. Hon er sniðgivin í Føroyum og føroyska fyritøkan Kemilux stendur fyri framleiðsluni. 

Sápan er serstøk og er ætlað teimum ið ganga høgt uppí kvalitet. Sápan er mild – bæði fyri hendur og náttúruna, hon angar væl av rabarbum og fæst bæði sum hondsápa og sum shampoo.

Sápan fæst til sølu í Nips í SMS, Dutyfree í Vága Floghavn, Hotel Djurhuus og á nethandlinum skalkur.fo

Tíðindaskriv frá Hotel Djurhuus

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. desember 2023

Heimskend poppstjørna á Summarfestivalin

Bretski poppsangarin Olly Murs spælir á Vágsbø í summar

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Summar Festivalurin kunngjørdi í vikuni eitt høvuðsnavn til festivalin í 2024. Hetta er eitt stórt og háaktuelt, altjóða poppnavn.

Olly Murs er partur av einum yngri ættarliði av bretskum poppstjørnum. Hann fekk gjøgnumbrot við fyrstu útgávuni í 2010, og síðani hevur hann havt fimm útgávur ovast á bretska hitlistanum. Tað er bara eitt ár síðani, at útgávan "Marry Me" var nummar 1 í Bretlandi. Hann hevur eina langa røð av hittum kring heimin, og hann hevur útgivið sangir saman við eitt nú Flo Rida, Demi Lovato og Snoop Dogg. Hitt hjá honum eru eitt nú "Troublemaker (feat. Flo Rida)", "Heart Skips A Beat", "Dance With Me Tonight" og "Up (feat. Demi Lovato).

Olly Murs er eisini kendur úr sjónvarpi. Hann er ein av dómarunum í The Voice UK saman við eitt nú legenduni Sir Tom Jones.

Í vár og summar skal Olly Murs spæla umleið 50 arena- og stadionkonsertir saman við Take That kring Bretland, og eftir tað hevur hann játtað at koma til Føroya at spæla á Summar Festivalinum, sum hevur 20 ár jubileum.

Summar Festivalurin verður hildin í døgunum frá 8. til 10. august 2024.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. desember 2023

Sjórænarasangir á G!

The Longest Johns verða millum høvuðsnøvnini á festivalinum í Syðrugøtu í summar

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

“Drunken Sailor”, “Wellerman”, “Santiana” og “Bones in the Ocean” fara at ljóma um alla bygdina, tá ið The Longest Johns fer á pall á sandinum í Syðrugøtu. 

Triðja mikudag á rað kunngerð G! eitt stórt útlendskt navn, hesa ferð er tað The Longest Johns úr Bristol, Onglandi. 

Tað er torført at ímynda sær nakað hugnaligari enn at standa við sandi millum tærnar á Gøtusandi og anda rákan av sjóroki og syngja enskar sjómansvísur.

The Longest Johns byrjaði at spæla fyri góðum tíggju árum síðani. Frá fyrsta degi vóru teir drivnir av reinum alski til sjómansvísur.

Tá ið teirra innspæling av gamla lagnum “The Wellerman” tók dik á seg, fóru øll brádliga at práta um "Sea Shanties". Hetta setti gongd í alla ta alduna, sum fleiri onnur síðani eisini hava riðið væl á. 

The Longest Johns hevur latið úr hondum fleiri útgávur við gomlum sjómansvísum og egnum tilfari. Komandi várkemur bólkurin aftur við einari nýggjari útgávu.

Teir syngja og spæla lystiliga á m.a. pumpuorgul, gittar og mandolin, og onkuntíð tríva teir í reinan a capella sang. Tað er hjartaligt, inniligt, erligt og ikki sørt sjórænarasligt. 

Higartil hevur G! festivalurin kunngjørt, at Of Monsters and Men, Ash Olsen og The Longest Johns vera millum nøvnini á G!, komandi mikudag verður enn ein avdúking.

G! Festivalurin verður 18. til 20. juli.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. desember 2023

ORKA útgávukonsert á Skála

22. desember verður útgávukonsert við tónleikabólkinum ORKA – bólkurin er samstundis í holt við at gera ein film, og konsertin verður tí upptikin sum partur av filminum

(Mynd: Gwenaël Akira Helmsdal Carré)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Fríggjadagin 22. desember verður høllin uppi yvir El-Service við havnalagið á Skála karmur um eina serstaka útgávukonsert við tónleikabólkinum ORKA.

Bólkurin er samstundis í holt við at gera ein film, og konsertin verður tí upptikin sum partur av filminum. Umframt ORKA spæla Anna Katrin Ø. Egilstrøð av Eiði og Playmo av Strondum.

Francine Perry úr London og Jens L. Thomsen frá Innan Glyvur hava seinastu níggju árini myndað ORKA. Tey góvu í heyst út heildarútgávuna “All At Once”. Tey eru nú í holt við at skipa fyri seinastu føroysku konsertini á hesum sinni og hava funnið teir perfektu karmarnar í stóru, ráu høllini á loftinum hjá El-Service á Skála 22. desember kl. 20.

Í einum fjósi í grannabygdini Innan Glyvur byrjaði ORKA verkætlanin við eini konsert gamlaárskvøld í 2005. Síðan tá hevur ORKA túrað um allan heim, latið frá sær átta útgávur og er tvær ferðir tilnevnd Tónleikavirðisløn norðurlandaráðsins.

Ein av kjarnuspurningunum Francine og Jens settu sær, tá tey byrjaðu at skriva tónleik saman, var “Hvussu framførir tú elektroniskan tónleik?”

Gjøgnum árini hava tey ment sín egna, unikka máta at arrangera og spæla sín sermerkta tónleik; og tey halda seg nú hava funnið svarið. Tá tey spæla live, spæla tey alt, sum áhoyrarin hoyrir á staðnum, og tað ger teirra framførslur intensar. Har er nógv upp á spæl, tá tey spæla saman, og tey eru ógvuliga bundin at hvørøðrum tónleikaliga.

Áðrenn ORKA framføra Anna Katrin Ø. Egilstrøð og Playmo.

Anna Katrin Ø. Egilstrøð, ið er av Eiði, arbeiðir bæði við elektroniskari og klassiskari kompositión, eins og hon arbeiðir tvørtur um listagreinar. Til konsertina á Skála fer hon at veva eitt ljóðteppi av elektroniskum ljóðum blandað við økisupptøkum.

Strandingurin Dávur Poulsen, ið er maðurin handan Playmo, hevur seinastu árini tikið seg fram á altjóða elektroniska pallinum og hevur givið út á plátufeløgum sum Planet Rhythm og T Sessions, og løg hansara eru blivin spæld av viðurkendum diskarum s.s. Richie Hawtin og Rødhåd. Til konsertina fer Playmo at framføra eitt sveimandi dub techno sett.

Konsertin verður filmað, og áskoðarar verða bidnir um at lata seg í heit klæðir, tí høllin er ikki upphitað.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. desember 2023

Knút við nýggjari plátu

“Hjartasláttur” fær góð ummæli bæði herheima og uttanlands

(Mynd: Gwenael Akira Helmsdal Carré)

SkrivaÐ:

Innsent

Tónleikarin Knút Háberg Eysturstein er kendur úr nógvum ymsum samanhangum. Fyri fyrstu ferð í 10 ár er hann nú aftur aktuellur við plátuútgávu í egnum navni.

Talan er um fjórðu plátuútgávuna hjá Knúti, ið ber heitið “Hjartasláttur” og er nýliga útkomin á plátufelagnum Tutl.

Plátan Hjartasláttur fær góð skoðsmál. Sambært franska miðilinum ExtravaFrench er Hjartasláttur eitt “rørandi meistaraverk, ein hásongur til lívið, kærleikan og avbjóðingarnar í eini ævigt umbroytiligari verð. Plátan er eitt rámandi prógv um evnini hjá Knúti at flætta ymsar tónlistaligar træðrir til tess at skapa ein ríkan og bergtakandi vevna.”

Heimligu skoðsmálini eru eisini góð. Birkblog skrivar um plátuna, at “Hjartasláttur er ein fulfíggjað ferð og uppliving. Ein LP, sum tað æt í døgunum hjá Absurdy Fair. Við húsanum í hondunum, tekstinum at lesa og upplýsingar um, hvør spælir við og hevur skipað fyri. Á okkara egna máli, tað er ikki ein sjálvfylgja.”

Í ummæli av útgávukonsertini hjá Knúti við bólki í Reinsarínum hóskvøldið 7. desember, skrivar Ári Rouch:

“Vit hava tískil verið mong, sum hava glett okkum til heildarútgávuna, og hevur hon tíbetur livað væl og virðiliga upp til vónirnar. Ársins heildarútgáva í 2023 spyrt tú meg. Vælskrivað løg, tekstir og Regin Dahl tulkingar, alt ílatið framúr framleiðslu.”

Níggju sangir eru á plátuni “Hjartasláttur”. Knút eigur øll løgini og tekstir til seks av sangunum. Umframt egnu tekstirnar hevur Knút sett løg til tríggjar yrkingar hjá Regin Dahl (1918-2007). “Hjartasláttur” er útkomin sum LP og sum talgild útgáva. Listina á plátuhúsanum hevur Bruno Mikael Eysturstein skapað, meðan Gwenael Akira Helmsdal Carré tók fotomyndir og Uni Árting sniðgav.

Knút hevur sjálvur framleitt tónleikin á útgávuni, meðan Benjamin Petersen hevur co-framleitt, upptikið og ljóðblandað saman við Per Ingvaldi Højgard Petersen í Rúmi 43 í Hoydølum. Daniel Bacigalupi mastraði í Infrasonic Sound í Nashville.

Tónleikarar á plátuni eru Per Ingvaldur Højgaard Petersen á trummum, Torleik Mortensen á bassi, Mattias Kapnas á klaver og synth og Jón Festirstein á violin og viola. Kórsangarar eru Dorthea Højgaard Dam, Ingrid Højgaard Petersen, Jensia Højgaard Kjærbæk, Jóhanna Sofía Petersen og Óluva Dam Ísheim.

Knút hevur verið ein miðsavnandi figurur á føroyska tónleikapallinum síðani aldarskiftið. Hann hevur verið við á yvir 20 ymiskum tónleikaútgávum, spælt í fleiri ymsum bólkum og verkætlanum, og hevur áður útgivið tríggjar plátur í egnum navni. Tær eru “Havsglóð” (Tutl, 2004), “The Desert Holds A Flower” (Tutl, 2009) og “On High” (Tutl, 2013). Umframt at vera sangari, sangskrivari og tónleikari, er Knút eisini tónleikafrøðingur og PhD lesandi í tónleikaútbúgving á Fróðskaparsetri Føroya.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2023

MC Hár aftur á pall

Hendan nýggjárskonsertin verður í Blábar leygarkvøldið 30. desember, og bólkurin, sum er eitt barn av nítiárunum, er fullmannaður

Hóast bólkurin skjótt hevur 33 ár á baki, so hevur hann øll árini spælt konsertir javnan. Tí føldu limirnir, at tíðin var komin at aftur fara á pall, áðrenn 2023 fór afturum

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

- Seinast MC-Hár spældi nýggjárskonsert var um ársskiftið 2001-2002. Hesa konsert var bólkurin tó ikki fullmannaður. Rapparin Niels Uni Dam var í Ný Sælandi, og tí varð spælt uttan hann. Nú, 22 ár seinni, spælir MC-Hár endiliga tað ordentligu nýggjárskonsertina.

Soleiðis skrivar MC Hár í tíðindaskrivi. Konsertin verður leygarkvøldið 30. desembur í Blábar í Havn. Konsertin er fyrsta almenna framførslan hjá MC-Hár í meira enn tvey ár.

Hóast bólkurin skjótt fyllir 33 ár, so hevur hann øll árini spælt konsertir javnan. Tí føldu limirnir, at tíðin var komin at aftur fara á pall, áðrenn 2023 fór afturum.

- Langa hárið er skift út við friseraðar og berar skallar, men tónleikurin er enn hin sami riffbaseraði rapprokkur, ið hevur borið bólkin fram øll árini, og sum hvørja ferð savnar trúfastu fjeppararnar, og sum ikki heilt sjáldan endar við einum regulerum yvirkroppaballi. Manningin hevur verið tann sama í yvir 20 ár, og telur hon nakrar av okkara royndastu og dugnaligastu tónleikarum.

Niels Uni Dam á rappi og Rókur Jákupsson á sangi verða væl stuðlaðir Rana Hammershaimb Christiansen og Hera Reynheim. Teir báðir gittarleikararnir, Jens V. Jakobsen og Jonas Bloch Danielsen, syrgja fyri, at man ongantíð gloymur at bólkurin er eitt barn av nítiárunum, og Tróndur Bogason skapar sínar garrvillu ljóðmyndir á tangentunum.

Hjá MC-Hár byrjaði tað við einari spontanari framførslu á Ebenezertrappuni 16. februar í 1991. Bólkurin gav lagið Symphony of Irony út í 1996, heildarútgávuna "Framvegis uttan vit" í 1998, gjørdist nummar trý í Prix Føroyum í 1999 og gav EP'ina "Burn Me" út sama ár, og headlineaði fyrsta G! Festivalin í 2002.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2023

Gomul jól í Funningi

Jóladámur legst yvir bygdina, og fólk verða bjóðað aftur til eina farna øld

(Mynd: Kiran Jóanesarson)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í desember legst jóladámurin yvir bygdina, og eitt av tiltøkunum er at bjóða fólki aftur í eina farna øld. Verkætlanin "Gomul jól í Funningi" tekur støði í einari gamlari føroyskari bygd, har fólk sleppa inn í fleiri hús at uppliva ymist.

Gamli handilin á Geil er opin. Eins og so nógvir aðrir bygdarhandlar hevur hesin verið afturlatin í fleiri ár. Nú er hann opin, og stendur púra órørdur í nærum sama líki. Her eru ymsir lutir, bomm og dukkulisur til keyps. Í Atustovu ber til at vitja eitt føroyskt heim, sum tað sá út í 1940-50'unum. Her sæst, hvussu fólk búleikaðust, og hvussu tey pyntaðu til jóla. Ølvustova er gamla savnið í bygdini. Jólatræið er pyntað og torvleypurin er í túninum. 

Gamla træsmiðjan letur upp við alskyns barnaleikum - júst sum í jólasanginum:

Her eru dukkur og dukkustovur,
hestar, bilar og bátar,
ein so vakur flúgvari
og nógvir tinsoldátar.

Jólini nærkast í hvørjum,
allarbest mær hugnar í Føroyum.
Nú er stund at gleða seg,
tí jólini nærkast í hvørjum.

…… úr ”Eg eri jólamaðurin” eftir H.J. Højgaard & M Johannesen

Kom inn á gátt í kaffistovuni, skriva eitt postkort til tíni kæru, sum tú kanst senda frá gamla posthúsinum. Tann reyði postkassin hongur uppi.

Jú, Funningur er ein aldargomul bygd, ivaleyst hin elsta. Hendan vakra, fjalda bygdin millum Djúpini og Føroya hægstu fjøll beint innan fyri gáttina í Funningsfirði. 

Í Føroyinga søgu stendur at lesa, at landnám í Føroyum var í Funningi, og at hesin staður soleiðis fekk navnið. “Fyrstur Grímur Kamban í oyggjum festi tjøld,” kvað skaldið. Hendan søgan um Grím Kamban er líka gomul sum bygdin, tí hava funningsfólk í mong ár hugsað um at reisa Grími Kamban eitt minnismerki. Serstaka standmyndin hjá Hans Paula Olsen stendur í Húsabøi beint við kirkjuna. 

Tiltakið er opið leygardagar frá kl. 12-19 og sunnudagar frá kl. 14-19 í jólamánaðinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2023

"Barnaár í Havn" í Perluni

Tórshavnar býarsavn skipar aftur í ár fyri afturlítandi jólaframsýning

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Aftur í ár skipar Tórshavnar býarsavn fyri jólaframsýning í Perluni í Tórsgøtu 3. Framsýningin lat upp hósdagin. Hetta er ein afturlítandi framsýning, ið umframt at lýsa jólini, leggur dent á barna- og skúlaár. So tann, sum kemur á gátt í Perluni, kemur inn í ein annan heim, har ein partur av farnu øld verður lýstur – og saman við gomlum jólapynti skapar hetta eitt heilt serligt huglag.

Í hølunum í veghædd ber til at síggja alskyns leikutoy frá fleiri ættarliðum – t.d. dukkur, dukkuvognar og dukkustovur, bamsur, koppastell, putlispøl, bilar og rasarabreyt – í eini gamlari stovu. Eisini er eitt úrval av gomlum barna- og jólabókum. Harumframt síggja vit gamla sletu, sparkara o.a. Og aftur í ár verður møguligt at síggja mekaniska jólamannin, sum plagdi at standa í sýnisglugganum hjá Katrinu Christiansen við Áarvegin. – Eisini eru aðrir lutir frá Katrinu Christiansen.

Á balkongini ber til at uppliva eina skúlastovu við jólatræi. Her síggja vit gomul skúlaborð frá gamla kommunuskúla á Vaglinum og frá Santa Frants Skúla. Eisini eru gamlar skúlabøkur at síggja og annað, ið hevði samband við skúlan í tíðarskeiðinum 1920-1940-árunum.

Ein partur av skúlasøguni í Havn verður lýstur við myndum. Her eru eitt nú myndir av næmingum í realskúlanum og í fyrsta skúlanum hjá nonnunum, ið húsaðist hjá Klett í Bringsnagøtu í nøkur ár.

Eisini eru myndir av skúlanæmingum í fimleikabúna – bæði gentum og dreingjum.

Framsýningin er bæði fyri ung og gomul – ikki minst er her nógv stuttligt hjá barnafamiljum at hyggja at. Hjá teimum eldru fær hetta hugin at reika aftur til farnar dagar, og hjá teimum yngru er tað áhugavert at uppliva eina farna tíð.

Tað verður møguligt hjá børnum at lita myndir og klippa jólapynt. Piparnøtir, smákøkur og kaffi er at fáa.

Framsýningin er opin kl. 14 til 18 allar vikudagar fram til jóla og aftur 27., 28., 29. og 30. desember.

Tað er Lív Arge Simonsen, søgufrøðingur, ið hevur sett framsýningina upp fyri Tórshavnar býarsavn.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. desember 2023

Lekjandi tónar aftur á Landssjúkrahúsinum

Jólatónar verða at hoyra í forhøllini seinnapartin týsdagin

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Lekjandi Tónar fyri starvsfólki og vitjandi verða at hoyra í forhøllini á Landssjúkrahúsinum týsdagin 19. desember kl. 14:30.

Monika Stauss á violin og Jón Eliasen á klaver spæla kendar og inniligar tónar, bæði úr Týsklandi og Føroyum, ið hoyra jóltíðum til. Um tú veruliga ynskir at merkja jólahýrin, so er hetta akkurát nakað til tín.

Monika og Jón fáa dyggan stuðul frá violintrioini við Nitu á Lakjuni, Margretu Simonsen og Miriam Stauss.

Betri Trygging stuðlar tiltakinum. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. desember 2023

Gøtu Kirkju Ungdómskór syngur jólini inn sunnukvøldið

17. desember verður konsert í Gøtu kirkju

(savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Sunnukvøldið 17. desember syngur Gøtu Kirkju Ungdómskór jólini inn í Gøtu Kirkju, og á konsertini luttekur eisini Gøtu Kirkju Barnakór.

– Skráin í ár er kanska tann mest fjølbroytta síðan kórið byrjaði at syngja jólini inn í 2011, við klassiskum og nýklassiskum jólaløgum- og verkum, sum fær øll í rætta jólahýrin. Temaði í ár er "klokkur", so hetta kemur eisini at seta sín helt serliga dám á konsertina, skrivar kórið í tíðindaskrivi.

– Kórið hevur vant nógv til konsertina, og verður sum altíð, sera væl fyrireikað, til at geva áhoyrarunum tí best møguligu jólakonsertina. Umframt kórið luttaka eisini tónleikarar saman við kórinum. Kórleiðari og organistur er Símun Hammer.

Konsertin er ókeypis, men høvi verður a tlata eina gávu til virksemið hjá kórinum. Konsertin veður sunnukvøldið kl. 19.30. Eftir jólakonsertina verður drekkamunnur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. desember 2023

Tarira jólakonsert í Hoyvíkar kirkju

Seinnapartin verður konsert í Hoyvíkar kirkju, har kórið Tarira fer at framføra eitt breitt úrval av jólasangum

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Seinnapartin í dag verður konsert í Hoyvíkar kirkju við kórinum Tarira, undir leiðslu av Bernhardi Wilkinson.

Á skránni er eitt breitt úrval av jólasangum, líka frá kendum jóla 'carols’ við útsetingum eftir Peter Warlock, Philip WJ Stopford, David Wilcocks, Bob Chilcott, til teir meira klassisku Antoine Busnois, William Byrd, Benjamin Britten, Tomás Luis de Victoria, Lucas Pearsall og Johann Sebastian Bach.

Av føroyskum tilfari kann nevnast Unn Paturson, Knút Olsen, Kári Bæk og umframt hetta, so er ein frumframførsla av "Tað sótu seyðamenn á vakt", sum Anne Mette Greve Klemensen hevur skrivað, fyri violin, klaver og kór. Angelica Nielsen spælir violin, og Leif Hansen klaver.

Konsertin, sum verður klokkan 17, er ókeypis, men til ber at stuðla kórinum við at lata eitt oyra í eina krukku við inngongina.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. desember 2023

Syngja jólini inni í Kelduni 23. desember

Hetta hevur verð siður í 17 ár. Á skránni er nógvur felagssangur við kendum jólasangum. Tiltakið byrjar klokkan 21 tollaksmessukvøld

Nógvur felagssangur við kendum jólasangum. Kvøldið er eisini kryddað við framførslum frá Álvi F. Christiansen, Maibritt Kechtan, Oddbjørg og Helga Abrahamsen og Lisu Frederiksberg

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Eins og undanfarnu 18 árini, verða jólini í ár sungin inn í Kelduni í Skálafirði tollaksmessukvøld - 23. desembur kl. 21. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. desember 2023

Syngja jólini inn í Meinigheitshúsinum

Sunnudagin verður seinasta tiltak á árinum í Meinigheitshúsinum í Havn

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Sunnudagin skipar Meingheitshúsið í Havn fyri einum sangkvøldi, har góðir siðbundnir jólasálmar verða sungnir.

Meinigheitskórið og Manskórið í Meinigheitshúsinum luttaka eisini. Hetta er eitt afturvendandi tiltak í húsinum og er samtiðis seinasta tiltak í árinum.

Sangkvøldið byrjar kl. 17.30. Barnaansing er undir møtinum og drekka er eftir møti.  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2023

”Millum skins og hold” í Sjónleikarhúsinum

Leikhúsjól kunnu síggjast fram til 19. desember

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Í jólaleikinum hjá Havnar Sjónleikarafelag í ár, noyðast vættrasystrarnar Gladiola og Gifla at flyta heimanfrá, tí arbeiðsmenninir bora og oyðileggja alt við fjarhitarørum. Tær mugu flýggja millum skins og hold, men har er longu onkur annar fluttur inn…

Hvat skulu vættrar so gera? Tær skulu gera tað sum tær duga allarbest – arga!

“Millum skins og hold” er fittur og skemtiligur jólaleikur fyri alla familjuna.

Frumframførslan var fyri fullum húsum sunnudagin, og sýningar verða til 19.desembur.

Atgongumerki kunnu keypast á atgongumerki.fo 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2023

Børnini tóku ímóti heiðurslønini

Nobel-friðarheiðurslønin varð handað í Olso sunnudagin. Narges Mohammed vann, men hon er í løtuni fongslað í Iran, og tískil máttu børnini taka ímóti virðislønini

Mynd (EPA)

SkrivaÐ:

Lív Rúnadóttir

Sunnudagin var stórt hátíðarhald í Oslo í samband við, at Nobel-friðarheiðurslønin varð handað. Hesaferð fór heiðurslønin til iransku mannarættindastríðskvinnuna, Narges Mohammed. 

Narges Mohammed var ikki til staðar, tá virðislønin bleiv handað, tí hon situr fongslað í Evin fongslinum í Teharan, har fleiri aðrir kvinnuligir fangar eisini sita. Hon er dømd tíggju ára fongsulsrevsing. 

Orsakað av, at Narges Mohammed ikki fekk verið til staðar til handanina, vóru tað hennara 17 ára gomlu tvíburabørn, sum tóku ímóti heiðrinum og teimum ellivu milliónunum í svenskum krónum, sum fylgja við. Børnini hava ikki sæð mammu sína í átta ár, og ikki tosað við hana seinastu tvey árini. Narges Mohammed ynskti tó, at tað vóru tey bæði, sum skuldu taka ímóti heðrinum, og bera fram røðuna, sum hon sjálv hevði skrivað í fongslinum. 

Maður hennara var heldur ikki til staðar í Oslo. Hann flýddi av landinum í 2011. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2023

Ongar fartelefonir í svenska fólkaskúlanum

Sambært ætlan hjá svensku stjórnini skal tað ikki verða loyvt at brúka fartelefon í 1. - 9. flokki

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Svenski fólkaskúlin skal verða heilt fartelefonfríur, eru Sverigesdemokraterna og svenska stjórnin vorðin samd um.

Hetta merkir, fartelefonir skulu savnast inn um morgunin, og setast á "telefonhotell" um dagin.

– Tað stendur nú greitt, at tað natúrliga er ikki at hava fartelefonir í 1. - 9. flokki í skúlanum, og heldur ikki í fríkorterunum, sigur Johan Pehrson, virkandi formaður fyri Liberalerna.

Heldur skal innlæring og tilognan av vitan økjast í svenskum skúlum, og tiltøkini hjá stjórnini kunnu hava við sær, at mentanin verður broytt, sigur hann.

Sambært Pehrson skulu næmingar í skúlastovuni savna seg um undirvísingina, og í fríkorterinum skulu tey helst røra seg heldur enn at stara niður á ein skíggja - og tosa við sínar skúlafelagar heldur enn at vera á sosialu miðlunum.

– Vit skulu savna okkum um tað veruliga lívið, og tað er tað, skúlin er til, sigur hann.

Í fjør broytti Svøríki skúlalógina, so fartelefonir sum útgangsstøði bert kundu brúkast í undirvísingini eftir áheitan frá lærarum, og ætlanin er, at skúlastjórar framvegis skulu kunna taka avgerð um einstøk undantøk í nýggju lógini.

Nýggja fartelefonbannið skal setast í gildi skjótast gjørligt, men helst fer tað at taka umleið eitt ár ella longur at gera eitt lógaruppskot, skrivar Ritzau.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2023

Jonhard fyllir 70

Føðingardagsheilsan til Jonhard Mikkelsen

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Føðingardagsheilsan / Árni Dahl

Í farnu viku varð skipað fyri væl eydnaðum hátíðarhaldi í Løkshøll, har ið fólk í hópatali fagnaðu Jonhardi Mikkelsen, sum 11. desembur fer um tey sjeyti árini.

Mær barst frá at vera hjástaddur henda seinnapartin, men eina føðingardagskvøðu skal maðurin fáa, nú ið hann røkkur dustsins.

Øll, sum kenna Jonhard, vita, at hann er eitt arbeiðsgrev, og so eigur hann gávurnar at greina út avbjóðingar og at finna loysnir, tá ið eitt verkevni verður sett á breddan.

Eftir lokna útbúgving í Áarósa, har ið hann las enskt, og í Havn, har ið hann tók prógv í norðurlendskum, serliga føroyskum máli og bókmentum, fór hann at starvast á Føroya studentaskúla í 1981.

Hann kom skjótt til ta niðurstøðu, at tú sum undirvísari má gera tær greitt, at tað bæði er tyngjandi og spillandi fyri føroyskt mál, at skúlanæmingar altíð skulu umvegis annað mál – danskt – skulu teir fáast við fremmandan tekst: enskan, týskan, franskan ella spanskan.

Og so setti hann sær fyri at loysa henda knútin. Sjálvandi gjørdi hann hetta ikki einsamallur, nú 24 orðabøkur/orðalistar liggja frammi á Sprotasíðuni. Nógv fólk hava lagt nógv arbeiði í hetta verkið at útvega tilfar til ein føroyskan orðabókaportal. Men maðurin úr Vestmanna hevur hildið og heldur um stýrisvølin – eingin hevði gjørt honum hetta eftir.

Jonhard hevur eisini roynst væl innan skúlans gátt, fyrst sum lærari, seinni lærugreinaráðgevi í føroyskum á Føroya studentaskúla/miðnámi árini 1981-95 og síðani sum lektari á Føroya læraraskúla/Námsvísindadeild Fróðskaparsetursins 1995-2017.

Sum lærarar á lærara-/námsfrøðingaútbúgvingini høvdu vit gott samstarv, og saman sótu vit í málstevnunevndini, sum í 2007 læt frá sær álit um at bøta um korini hjá móðurmálinum á so mongum økjum. Í samandráttinum sæst, at vit mæltu løgtinginum til at játta stívliga 70 milliónir yvir fýra valskeið. Hvør einstøk játtan var nágreinað út í odd og egg.

Ein arbeiðsdag brúkti Føroya løgting upp á hetta álitið. Síðani varð tað lagt í eina skuffu, og at kalla einki er játtað av tí, sum skotið varð upp. Til at undirstrika, hvussu eiðasør okkara politiska skipan er, kann verða nevnt, at nevnda játtan er at rokna sum pinkupartur av einstøkum verkætlanum, sum nú eru á skrá – og tær gagna hvørki máli ella mentan.

Við sínum o.u. 500 útgávum er Sprotin, sum Jonhard stýrir, millum fremstu og virknastu forløgini í landinum.

Tað eigur eisini at verða nevnt, at vestmenningurin var ein av samskiparunum, tá ið verkevnið Islex varð sett á breddan árini frá 2005 til 2011.

Hetta er talgildur pallur við 54.400 orðum, sum øll uttan at gjalda ella rita inn kunnu fara inn á. Pallurin tekur støði í íslendskum.

Lærdómsstovnarnir, ið varða av Islex, eru

• Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, Reykjavík
• Det Danske Sprog- og Litteraturselskab, Keypmannahavn
• Institutt for lingvistiske, litterære og estetiske studier við lærda háskúlan í Bergen
• Institutionen för svenska språket við lærda háskúlan í Göteborg
• Fróðskaparsetur Føroya,Tórshavn
• Lærdi háskúlin í Helsinki, Finnlandi
  

Hetta er pallur við orðatýðingum, sum eisini sigur frá, hvussu setningar kunnu týðast millum íslendskt, føroyskt, nýnorskt, norskt bókmál, svenskt og finskt.

Fyri føroyska partinum vóru Jógvan í Lon Jacobsen, professari, og Zakaris Hansen, námslektari, verkevnastjórar.

- - -

Vit báðir Jonhard hava altíð verið á einum máli um, at tá ið talað verður um at mynda føroyskan samleika og dugna føroyskum máli, standa háskúlamenninir eina fremstir.

Eg haldi tað tí vera hóskiligt at heilsa føðingardagsbarninum við hesum ørindi, sum Janus, skald, birti í “Dimmalætting” 16. august 1941, tríggjar dagar eftir at Rasmus á Háskúlanum var farin um tey sjeyti:

Rasmus fylti sjeytí,
henda heilsan fleyg tí
fram til vísan mann.
Álmanakkin leyg, tí
Rasmus aldri sjeytí
fylla kann:
Ár granskara og skalda
høgar nornur telja og falda,
- har aðrar lógir valda –
enn hjá teim av breyðtíð,
ið fylla kunnu sjeytí,
hvat Rasmus aldri kann
- nei, nei, nei, nei – mín sann.

Takk fyri gott samstarv og mangar hugnaligar løtur, mín alvinur!

[aldavinur, onkavinur, findarvinur, góðvinur, nærvinur, trúnaðarvinur]
Hesi eru úr Samheitaorðabókini.

Árni Dahl

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. desember 2023