3,4 milliardir fyri ein suðuroyartunnil

Til samanberingar kostaðu Eysturoyartunnilin og Sandoyartunnilin 2,6 milliardir tilsamans í 2019 prísum

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Pf. Suðuroyartunnilin legði í gjár fram kostnaðarmeting og forprojekt fyri løgmanni og politiska fylgibólkinum. Í politiska fylgibólkinum eru umboð úr øllum flokkum á tingi.

Í stuttum er talan um ein Suðuroyartunnil úr Djúpadali á Sandoynni til Sandvíkar við vegaføringum og einum nýggjum tunli millum Sandvík og Hvalba við tilhoyrandi vegum. Metti kostnaðurin fyri sjálvan Suðuroyartunnilin er 3,4 milliardir krónur og fyri vegagerð og Sandvíkartunnil 0,4 milliardir krónur. Í alt 3,8 milliardir krónur. Har til er ein møgulig serlig atgongd upp í Skúvoy mett at kosta umleið 0,2 milliardir krónur.

Forprojektið er gjørt av Landsbyggifelagnum og Norconsult, og kostnaðarmetingin byggir á seinastu prísir og metingar fyri slíkar verkætlanir í Norra og Føroyum. Metingin byggir á 2023 prísir.

Tvær váðametingar eru eisini gjørdar fyri verkætlanina. Ein fyri hvussu ein slíkur tunnil kann byggjast og ein viðvíkjandi trygdini í einum slíkum tunli, tá hann er tikin í nýtslu. Metingin er, at Suðuroyartunnilin kann gerast við nøkrum eyka trygdartiltøkum í mun til Sandoyartunnilin.

Ætlanin er at Suðuroyartunnilin kemur at líkjast nógv Sandoyartunlinum í sniði og verður 22,8 kilometrar langur. Til samanberingar eru Eysturoyartunnilin og Sandoyartunnilin samanlagt 22,1 kilometrar langir, og minnir verkætlanin við Suðuroyartunlinum í vavi tí nógv um verkætlanina við Eystur- og Sandoyartunlunum. Tann verkætlanin kostaði 2,6 milliardir krónur í 2019 prísum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2023

Pisa: Stóðu seg nógv verri í serliga støddfrøði

Afturgongdin hjá føroyingum har, í mun til fyri fimm árum síðani, er 45 stig. Vantandi førleikar innan ymiskt í støddfrøini og vantandi kt-førleikar skína ígjøgnum, vísir frágreiðingin á

Samanumtikið kann staðfestast, at úrslitini fyri PISA 2022 tala eitt týðiligt mál: Miðalúrtøkan í OECD-londunum fall við 15 PISA-stigum í støddfrøði og við 10 PISA-stigum í lesing. Viðvíkjandi úrslitinum hjá teimum føroysku næmingunum leggur PISA-frágreiðingin dent á vantandi førleikar hjá okkara næmingum (Mynd: Shutterstock)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Týsdagin var frágreiðingin fyri PISA-kanningina 2022 løgd fram í Kongshøll. Rithøvundarnir av frágreiðingini greiddu frá úrslitunum og gongdini í kanningini og handaðu landsstýrismanninum frágreiðingina. Til ber at síggja framløguna við at trýsta her.

Samanumtikið kann staðfestast, at úrslitini fyri PISA 2022 tala eitt týðiligt mál. Miðalúrtøkan í OECD-londunum fall við 15 PISA-stigum í støddfrøði og við 10 PISA-stigum í lesing. 

Kjarnaøkið fyri PISA 2022 var støddfrøði, meðan uppgávurnar í lesing og náttúruvísindi vóru svarandi til uppgávurnar í 2018. Samanlagt fekk Føroyar 446 stig í støddfrøði, og er hetta ein afturgongd uppá 45 stig síðani 2018. Samanbera vit okkum við hini Norðurlondini, so fekk eitt nú Danmark 489 stig, meðan Ísland fekk 459 stig. Miðal fyri OECD-lond var 475 stig í støddfrøði. Hóast danir aldrin hava fingið verri úrslit, so fáa teir besta úrslitið samanborið við úrslitini hjá hinum Norðurlondunum í 2022.

Orsøkin til laka úrslitið í støddfrøði í PISA 2022 er helst eitt samanfall av ymiskum viðurskiftum. Í frágreiðingini verður ljós varpað á avgerandi tættir, sum kunnu vera atvold til úrslitið. Hugtakskarmurin fyri støddfrøði í PISA 2022 er broyttur nakað í mun til undanfarnar kanningar, og er hetta helst ein av orsøkunum til, at úrslitið í nærum øllum londunum er lægri enn í 2018. Størri dentur verður lagdur á støddfrøðiliga og telduligari hugsan, ið eru partar av støddfrøðiligum lesføri. Nógvar av kanningaruppgávunum eru samvirknar, har næmingar skulu handfara ymiskar upplýsingar. 

Viðvíkjandi úrslitinum hjá teimum føroysku næmingunum leggur PISA-frágreiðingin dent á vantandi førleikar hjá okkara næmingum. Her verður serliga víst á vantandi kt-førleikar og vantandi førleikar í støddfrøðiligari modellering, sum snýr seg um at umseta ein trupulleika frá veruleikanum til ein støddfrøðiligan trupulleika, sum síðani verður greinaður við nýtslu av støddfrøði, fyri aftur at kunna útgreina trupulleikan í veruleikanum.

Hetta er tó nakað, Nám arbeiðir við. Við bókarøðini Rokning, sum á fyrsta sinni varð útgivin í 2014, verður alsamt størri dentur lagdur á modelleringsstøddfrøði. Bøkurnar í bókarøðini Rokning frá 1. til 8. flokk eru útkomnar, meðan bókin til 9. flokk er í gerð og verður væntandi útgivin komandi skúlaár.  Hetta merkir sostatt, at okkara næmingar, sum vóru til PISA-kanning í 2022, ikki hava verið undirvístir í modellering innan støddfrøði, men at komandi næmingar verða betur fyri, hvat hesum førleikanum viðvíkur. 

Eisini er vert at nevna, at námsætlanin í støddfrøði verður sett í verk fyri fólkaskúlaøkið við skúlaársbyrjan 2024/25. Sambært støðisnámsætlanini, sum varð sett í verk í august 2023, skulu allar lærugreinar í fólkaskúlanum og á miðnámi í enn størri mun enn áður taka uppí undirvísing innan kt og talgildisbúgving. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. desember 2023

Útlit til at økið verður ferðslutryggjað

Í næstum verður fundur millum Landsverk og Sunda kommunu um trygdina á landsvegnum um Streymin

(Savnsmynd: Pól Sundskarð)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Í næstum verður ein fundur millum Landsverk og Sunda kommunu um ferðslutrygdina á landsvegnum yvir um brúnna við Streymin.

Tað upplýsti Dennis Holm, landsstýrismaður við ferðslumálum, á Løgtingi í vikuni. Bárður á Lakjuni, tingmaður fyri Fólkaflokkin, setti landsstýrismanninum ein munnligan spurning um, hvørjar ætlanir eru um at tryggja ferðsluna á hesum vandamikla landsvegateini.

Landsstýrismaðurin segði í svarinum, at seinasta ferðslutrygdarátak, ið er gjørt á staðnum er, tá ferðin á teininum varð sett niður í 60 kilometrar um tíman fyri einum ári síðani.

Upp á fyrispurning upplýsti landsstýrismaðurin eisini, at tað hesi seinastu árini ikki hava verið eins nógv óhapp á staðnum, sum tað vóru fyri 20 árum síðani. Í tíðarskeiðinum 2001 til 2005 vóru 13 óhapp, meðan tey vóru seks í tali í árumum 2013 til 2020.

Ein orsøk til, at rundkoyring ikki er gjørd er, at tað er tørvur hjá ferðsluni, at hava ferð á, áðrenn farast skal niðan brekkuna móti tunnlinum, serliga tá hálka er.

Vanliga verður roknað við, at kostnaðurin fyri eina rundkoyring er fimm milliónir krónur, men ein rundkoyring her má roknast at vera munandi kostnaðarmiklari, eitt nú tí, at vegurin liggur høgt, segði landsstýrismaðurin.

Fleiri tingmenn høvdu á orði, at tað er ein stórur trupulleiki við trygdini her, og at spurningurin um at fáa ferð áðrenn leggjast skal á brekkuna, ikki eigur at verða nøkur forðing fyri, at ein rundkoyring verður gjørd.

Tí varð saltingin hjá Landsverki eisini havd á lofti. Tingfólk hildu tað vera óskiljandi, at tað ikki verður saltað á landsvegnum millum klokkan 21 og 05 á morgni.

Landsstýrismaðurin segði um hetta, at vónandi fer ætlaða eykajáttanin til vetrarhaldið hjá Landsverki at bøta um hetta.

Við Streymin, eins og fleiri aðrar staðir, er trupulleikin tann, at landsvegir og kommunalir vegir eru blandaðir saman, og tað er tí ikki serliga heppið, at borgarar á økinum skulu tvørtur um landsveg fyri at fara til handils ella í skúla við børnunum.

- Enn hava vit ikki megnað at taka okkum nóg væl av ferðslutrygdini her. Møguliga kann ferð setast á hetta við fundinum, sum í næstum verður við kommununa. Hvør loysnin verður, eiga vit at lata serfrøðina hjá Landsverki taka sær av, segði Dennis Holm.

Les eisini oddagrein í seinasta Blaðn um ferðslutrygdina her: Hví er onki gjørt?

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. desember 2023

Javnaðarflokkurin fær lúsing frá veljarunum

Veljarakanningin sum Kringvarpið kunngjørdi í vikuni, líkist kanningini hjá Portalinum fyri mánaði síðan

Aksel V. Johannesen, formaður í Javnaðarflokkinum (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Samgonguflokkarnir høvdu gingið 14,2 prosent aftur, um val var í dag.

Tað vísir veljarkanning sum Spyr.fo gjørdi fyri Kringvarpið týskvøldið, og sum varð kunngjørd hóskvøldið.

Veljarakanningin vísir, at Sambandsflokkurin hevði verið størsti flokkur, um val var í dag við níggju tingsessum og 28,1 prosentum. Hetta er ein framgongd í mun til kanningina, sum Spyr.fo gjørdi fyri Portalin fyri mánað síðani, tá flokkurin fekk 24,2 prosent og átta tingsessir.

Teimum næst á baki kemur Fólkaflokkurin við 26,1 prosentum og eisini níggju tingfólkum. Í mun til kanningina fyri einum mánað síðani tá flokkurin fekk 29,5 prosent og tíggju tingsessir, er hetta ein afturgongd.

Javnaðarflokkurin fær ein lúsing frá veljaranum, og hevði farið niður á seks tingfólk, og missir harvið trý tingfólk, sambært kanningini.

(Mynd: Kvf.fo)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2023

Fólkið vil hava Bárð og Beinir

29,2 prosent ynskja Bárð á Steig Nielsen sum løgmann. Beinir Johannesen fær 26 prosent. Sitandi løgmaður, Aksel V. Johannesen, fer skramblandi niðureftir

Bárður á Steig Nielsen, formaður í Sambandsflokkinum (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Teir báðir formenninir í Sambandsflokkinum og Fólkaflokkinum fingu ávikavist 29,2 prosent og 26 prosent, tá Spyr.fo fyri Kringvarpið týsdagin spurdi veljararnar hvønn tey ynskja sum løgmann.

Sitandi løgmaður, Aksel V. Johannesen fær bara 18,9 prosent.

Seinastu nógvu árini hevur tað annars staðið millum Aksel V. Johannesen og Bárð á Steig Nielsen tá spurningurin verður settur, men í veljarakanningini hjá Spyr.fo fyri Portalin fyri einum mánað síðan, blandaði Beinir Johannesen seg veruliga uppí stríðið.

Beinir Johannesen, formaður í Fólkaflokkinum (Mynd: Sverri Egholm)

Tá fekk Beinir Johannesen, formaður í Fólkaflokkinum 22,5 prosent, og hann gongur tí veruliga fram. Bárður á Steig Nielsen fekk tá 28,1 prosent.

Aksel V. Johannesen sær út til at missa undirtøku, tí fyri einum mánað síðan svaraðu 25,1 prosent, at tey ynsktu hann sum løgmann. Sum áður nevnt er tað talið nú 18,9 prosent.

500 fólk vórðu spurd í kanningini, sum Spyr.fo gjørdi fyri Kringvarpið týsdagin 5. desember.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2023

Kringvarpið tekur uppsagnirnar aftur

Lógaruppskotið um hækkað kringvarpsgjald ger, at KVF ikki fremur ætlaðu uppsagnirnar

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað eydnaðist leiðsluni í Kringvarpi Føroya at hótta við ógvusligum sparingum.

Lógaruppskotið sum er á veg í løgtingið bøtir um inntøkugrundarlagið hjá Kringvarpinum, og tí verða ætlaðu uppsagnirnar ikki framdar. Hetta skrivar Kringvarp Føroya í tíðindaskrivi fríggjadagin.

Verður uppskotið samtykt, skal KVF spara góðar 3 mió. í staðin fyri góðar 8 mió. krónur.

- Hetta broytir fyritreytirnar fyri sparingunum, og tí fremja vit ikki ætlaðu uppsagnirnar", sigur kringvarpsstjórin.

Sambært uppskotinum fer kringvarpsgjaldið fyri persónar at hækka við 13 krónum um mánaðin, og síðani verður tað prístalsjavnað við 2 prosentum frá 2025. Um uppskotið verður samtykt, fær KVF góðar 5 mió. kr. meira í inntøkum í 2024. Uppskotið broytir fyritreytirnar fyri sparingunum upp á 8,2 mio. kr., sum Kringvarpið er farið undir at fremja.

- Fyri trimum vikum síðani tóku vit stig til at fremja sparingar, sum svara til útvið 11 ársverk. Við tí, sum nú liggur á borðinum, taka vit ætlaðu uppsagnirnar í fasta starvsfólkahópinum aftur, sigur kringvarpsstjórin, Ivan Hentze Niclasen.

- Vit skulu tó framvegis spara 3 mió. krónur fyri at koma á slætt í 2024, og tær mugu vit finna í rakstrinum, leggur hann afturat. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2023

Tað skal verða lættari at sleppa av við pantálagdar fløskur og íløt

Uppskot til løgtingslóg um pantskipan fyri íløt og uppskot til kunngerð um pantskipan fyri íløt til ummælis

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Borgarar hava ávísar avbjóðingar av at sleppa av við sínar pantáløgdu fløskur og dósir og at fáa pantið aftur.

Orsøkin til hetta er, at vit við tíðini hava fingið alt fleiri sløg av pantáløgdum íløtum við drykkjuvørum, og at handlar, sum ikki selja ávís íløt frá ávísum innflytarum ella føroyskum framleiðarum, ikki hava skyldu at taka ímóti hesum íløtunum og at rinda kundanum pantið aftur. Tað sama er galdandi, um handilin selur drykkjuvøruna, sum hevur verið í íløtunum, sum kundin kemur við, men vøran stavar frá øðrum innflytara og veitara enn tí, sum handilin keypir frá og tí kann hava øðrvísi strikukotu.

Fyri at sleppa av við tað pantálagda ílatið má kundin tí fara aftur í sama handil ella finna ein annan handil, sum selur somu vøru frá sama innflytara ella framleiðara. Tað er ikki altíð, at kundin veit ella minnist, hvar vøran varð keypt, ella hvør handil selur hvørja vøru frá hvørjum innflytara ella framleiðara.

Tað nýggja við uppskotinum er, at øll, sum selja endaliga brúkaranum íløt fevnd av pantskipanini sambært løgtingslógini, í útgangsstøðinum fáa skyldu at taka ímóti øllum íløtum fevndum av pantskipanini sambært løgtingslógini og at rinda pant fyri tey.

Hetta er ein avgerandi broyting sammett við galdandi lóg, sum einans ásetur eina skyldu at taka ímóti og rinda pant fyri tað, sum sølustaðið sjálvt selur..

Sølustøð skulu ikki skilja íløt eftir øðrum enn tilfari. Eftir ætlan fara plast og aluminium í sama sekk og glas fyri seg. Íløt verða heintað við slíkum títtleika, at tey ikki hópast upp hjá teimum einstøku sølustøðunum.

Henda víðkaða skyldan at taka ímóti og rinda pant fyri øll pantáløgd íløt kann tyngja smærri sølustøð við avmarkaðum plássi, samstundis sum tað kann tyngja pantskipanina fíggjarliga at skula syrgja fyri flutningi frá nógvum smáum sølustøðum. Av tí at tað ikki verður mett at vera neyðugt fyri eina vælvirkandi pantskipan, at øll skulu taka ímóti íløtum, skal landstýrisfólkið kunna áseta reglur um, at ávís sølustøð skulu vera undantikin skylduni at taka ímóti íløtum, t.d. pylsuvognar, kaffistovur, smá bakarí.

Landsstýrisfólkið kann áseta reglur um, at sølustøð kunnu taka upp samstarv við onnur sølustøð ella móttøkur um felags móttøku og soleiðis verða undantikin skylduni at taka ímóti íløtum. Slíkt samstarv skal góðkennast og ikki hava við sær, at umstøðurnar at sleppa av við íløt versna, t.d. tí at umstøðurnar hjá tí, sum skal taka ímóti, eru verri enn umstøðurnar hjá tí, sum tikið verður ímóti fyri, ella tí at fólk skulu koyra so langt fyri at sleppa av við íløtini, at tey heldur velja at koyra íløtini í rusk.

Galdandi lóg fevnir bara um íløt til øl, mineralvatn og aðrar lidnar leskidrykkir. Rákið í londunum uttan um okkum er, at meira tilfar skal fáast inn til endurnýtslu og endurvinningar. Hetta verður gjørt við at panta íløt til fleiri vørur, t.d. djús og óblandað saft. Við hesum uppskotinum verður avmarkingin til øl, mineralvatn og leskidrykkir strikað. Í staðin er uppskotið bara avmarkað til íløt. Hetta gevur landsstýrisfólkinum rásarúm at leggja pant á eitt og hvørt ílat, alt tað er ráðiligt í mun møguleikan at endurnýta ella endurvinna tað.

Í Føroyum eru í løtuni 12 virknir loyvishavarar, sum framleiða ella flyta inn íløt. Tí hava vit í veruleikanum 12 ymiskar pantskipanir, tí galdandi lóg ásetur, at hvør loyvishavari tekur sær av sínum egnu íløtum.

Lógaruppskotið og kunngerðin byggja á, at ein pantumsitari fær alla ábyrgdina av at heinta inn íløt kring landið, skilja tey, gjalda sølustøðunum pant og fáa íløtini send til endurnýtslu og endurvinningar.

IRF verður pantumsitari

IRF hevur samtykt at átaka sær skylduna sum pantumsitari sambært tí nýggju løgtingslógini.

Hetta er ein stór uppgáva, tí havast skal í huga, at umleið 15 milliónir íløt skulu gjøgnum pantskipanina, tá ið hon er klár at seta í verk í 2025, hetta vil siga, at IRF skal handfara umleið 68.000 íløt hvønn gerandisdag í árinum.

Pantumsitarin fær eitt rakstrargjald fyri hvørt framleitt og innflutt ílat, sum skal rinda fyri útreiðslurnar, sum pantumsitarin hevur av umsiting, rakstri, íløgum og eftirliti og í sambandi við pantskipanina. Rakstrargjaldið fer væntandi at liggja um 50 oyru fyri hvørt ílatið.

Lógaruppskotið sæst her.

Tíðindaskriv frá Umhvørvismálaráðnum

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2023

Inntøkubýtið í Føroyum skal kannast

Føroya Arbeiðarafelag og Samtak standa fyri verkætlanini um inntøkubýtið í árunum 2009-2021 – endamálið við verkætlanini er at gera eina yvirskipaða lýsing av sosialhagtølunum sum eru tøk í almenna hagtalsgrunninum

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Granskingarráðið hevur játtað 300.000 krónur í stuðli til eina kanningarverkætlan um inntøkubýtið í Føroyum árini 2009-2021. Hetta er triðja játtanin frá stuðulsskipanini til arbeiðsmarknaðarátøk, skrivar Granskingarráðið.

Tað er Føroya Arbeiðarafelag, sum stendur fyri verkætlanini saman við Samtaki. Jón Joensen er verkætlanarleiðari, og skal gera kanningina.

– Endamálið við verkætlanini er at gera eina yvirskipaða lýsing av sosialhagtølunum sum eru tøk í almenna hagtalsgrunninum. Lýsingin fevnir um bæði býti av brutto-, nettoinntøku og skatti roknað uppá einstaklingar umframt býti í sosialum høpi roknað uppá húskir. Umframt lýsing av hagtølunum verða gjørdar yvirskipaðar greiningar av býtinum millum kyn, aldur og øki, umframt kombinatiónir av hesum.

– Verkætlanin verður framd, tí at mett verður at nevndu býti er ein so avgerandi táttur í hvussu partarnir á arbeiðsmarknaðinum leggja til rættis, egna vegna fyrst og fremst, uttan atlit til heildina. Ein treyt fyri at kunna stýra uttanum snávingarsteinar, og at fremja ein vælvirkandi arbeiðsmarknað er, at veruliga støðan verður lýst og greina so støða kann takast á haldgóðum upplýstum grundarlagi, verður sagt um verkætlanina.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. desember 2023

Yvir 400.000 ferðafólk skrásett í ár

Talan verður um metár hjá Vága Floghavn

Ferðafólkatali á flogvøllinum hevur verið høgt gjøgnum árið. Talið fyrstu ellivu mánaðirnar - fram til 1. desember - var 408.736 (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Tað hevur ligið í luftini leingi, og nú er tað sum so staðfest, at 2023 verður metár hjá Vága Floghavn.

Ferðafólkatali á flogvøllinum hevur verið høgt gjøgnum árið, og Kringvarpið skrivar, at talið fyrstu ellivu mánaðirnar - fram til 1. desember - var 408.736.

Hetta merkir, at um tað bert vera 15.545 ferðafólk hendan mánaðin, so verður metið frá 2019 tikið. Tá vóru yvir 424.281 ferðandi umvegis flogvøllin í Vágunum.

Jólaferðslan fer at fáa talið uppum 424.281. Hetta hevur Regin I. Jakobsen, stjóri í Vága floghavn, eisini váttað fyri KVF, sum annars skrivar at ferðslan í november var nakað lægri enn metárið í 2019: Tá vóru 1.831 fleiri ferðafólk, ið svarar til 7,4 prosent.

Ferðafólkatalið var tí hægri í síðsta mánaða, í mun til november 2022.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. desember 2023

Soltin innsavning hjá Barnabata

Jóla- og stuðulskonsertin "Í menniksjum góður tokki", gav bara helmingin av upphæddini í fjør. Ein hálv millión kom inn

Christianskirkjan var karmur um jóla- og stuðulskonsertina "Í menniskjum góður tokki" (Skíggjamynd: KVF)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Barnabati sendi sunnukvøldið árligu jóla- og stuðuskonsertina "Í menniskjum góður tokki" í sjónvarpinum.

Men ikki eins nógv kom inn í stuðli í ár sum undanfarna ár. Í fjør kom upphæddin upp á eina millión krónur, men sunnukvøldið var bara ein hálv millión savnað.

Tað upplýsti Djóni Eidesgaard, aðalskrivari, fyri Degi og viku mánakvøldið.

- Umsóknarblaðið hevur verið á netinum í tríggjar dagar, og har eru komnar einar 300 umsóknir, sum fevnir um umleið 600 børn, segði Djóni Eidesgaard.

Í fjør fingu 760 børn jólahjálp.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. desember 2023

Caritas veitir jólahjálp til treingjandi í Føroyum

Talan er um eitt nýtt átak hjá katólska hjálparfelagsskapinum

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hjálparfelagsskapurin Caritas Danmark hjálpir treingjandi barnafamiljum við jólahjálp í ár. Hetta er fyrstu ferð at Caritas Danmark hevur tikið stig til at lata jólahjálp í Føroyum.

Tað er eitt vaksandi tal av familjum, sum hava tað trupult við at fáa endarnar at røkka saman og eru í fíggjarligari trongstøðu upp til jóla. Teir hjálparfelagsskapir, sum longu eru aktivir í Føroyum, boða fra einum so stórum tali av umbønum um jólahjálp, at teir neyvan klára at nøkta tørvin.

Ásannandi hesi viðurskifti fer Caritas at hjálpa til við at jólini kunnu gerast góð fyri flest møgulig.

Caritas gevur ein jólapakka við einum gávukorti frá FK áljóðandi 700 krónur saman við einari karameleskju fra PM. Tað verða útflýggjaðir 100 gávupakkar. Tað vil siga, at tey fyrstu 100 sum søkja, fáa gávupakka.

Hvør kann søkja

Familja, sum er í veruligari trongstøðu og ikki væntar at fáa hjálp frá øðrum hjálparfelagsskapi, kann søkja.

Hetta fyri at røkka flest møgulig treingjandi. Caritas fer ikki at biðja um skjalprógv fyri trongstøðuni, men appellerar bert til samvitskuna hjá tí einstaka. Ein familja kann bert fáa ein gávupakka.

Teldupostur skal sendast til [email protected] . Í teldupostinum skulu hesir upplýsingar verða:

- Navn og bústaður
- Telefonnummar
- Tal av vaksnum og børnum í húskinum

Telduposturin kann sendast Caritas frá hósdegnum 7. desember kl 12 til fríggjadagin 15. desember kl 24. Gávupakkarnir verða útflýggjaðir í Mariukirkjuni leygardagin 16. desember frá kl 13 til 17 ella eftir aðrari avtalu.

Jólabasarur

Í adventstíðini savnar Mariukirkjan pening inn til Caritas. Endamálið við innsavningini er at veita stuðul til viðkvæmar familiur í Grønlandi, Føroyum og Danmark. Í hesum sambandi verður ein basarur fyriskipaður í kjallaranum í Mariukirkjuni tann 10. december kl. 12:30, har møguleiki verður fyri at ognað sær onkran góðan lut og lata eitt oyra til Caritas. Kaffi og køkur verður at fáa undir tiltakinum. Minnist til at hava reiðan pening við.

Caritas er en katólskur altjóða hjálparfelagsskapur, som virkar í yvir 200 londum í heiminum. Felagsskapurin veitir humanitera hjálp, sosialan stuðul og luttekur í menningarverkætlanum, sum eru vendar móti teimum mest viðkvæmu bólkunum í samfelagnum. Caritas veitir eisini neyðhjálp til katastrofu- og konfliktrakt økir.

Høvuðsendamálið er at fremja sosialt rættvísi og samhaldsfesti. Hjálpin verður veitt har tørvurin er størstur, uttan mun til tjóðskap, húðarlit ella átrúnað. Rakul Guðjónsson er sóknarumboð fyri Føroyar í Caritas Danmark. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. desember 2023

Sjúkrarøktarfrøði: Munandi færri umsóknir enn í fjør

32 vilja byrja í vetur. Umsóknarumfarið hesaferð hevur verið órógvað av verkfallinum, sum var á fakøkinum beint sum skuldi lýsast skuldi við vetrarupptøkuni

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Talið á umsóknum til lestrarpláss á sjúkrarøktarfrøði á Fróðskaparsetrinum er fallið munandi samanborið við seinasta vetur.

Tá umsóknarfreistin 1. desember var av, vóru 32 umsóknir komnar inn til sjúkrarøktarfrøði, samanborið við 55 umsóknir somu tíð í fjør. Hetta skrivar Setrið á heimasíðu sínari.

Hetta er triðja árið, at tað er gjørligt at byrja at lesa sjúkrarøtarfrøði á Fróðskaparsetrinum um veturin.

Tað skal vera við til at fáa fleiri sjúkrarøtarfrøðingar í Føroyum, men hesaferð er kappingin um plássini ikki so hørð: 25 lestrarpláss eru tøk hesa lestrarhálvuna á sjúkrarøktarfrøði, har lestrarbyrjan er 29. januar.

- Lestrarskrivstovan viðger nú, hvussu mangar av teimum innkomnu 32 umsóknunum eru skikkaðar, og tey fáa so tilboð um lestrarpláss. Í fyrru helvt av januar verður greitt, hvussu mong taka av lestrarplássi, og eru tøk pláss tá av teimum 25, sum eru, verða tey lestrarplássini lýst leys at søkja.

Setur.fo skrivar til síðst, at langa verkfallið í vetur allarhelst hevur gjørt sítt til, at áhugin at søkja er nógv minkandi.

- Umsóknarumfarið hesaferð hevur verið órógvað av verkfallinum, sum var á fakøkinum, beint sum Setrið skuldi lýsa við vetrarupptøkuni. Um og hvussu nógv tað hevur ávirkað umsøkjaratalið, er ilt at meta um.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2023

Veljaraváttanirnar eru nú góðkendar

Sjálvstýri kann veruliga fara undir at fyrireika seg til næsta løgtingsval, eftir at flokkurin nú er formliga endurstovnaður

- Poltikkur Sjálvstýrisins hevur manglað í føroyska samfelagnum, sigur formaðurin Sámal Petur í Grund millum annað í nýggjum skrivi. Flokkurin kom ikki um tingáttina fyri einum ári síðani (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Sjálvstýri vil nú aftur á breddan. Tað skrivaði flokkurin í tíðindaskrivi í vikuni.

Flokkurin kom ikki upp um tinggáttina á løgtingsvalinum fyri einum ári síðani. Hetta var fyrstu ferð síðani 1943, at tað hendi, og tað hevði sjálvandi nakað av sjálvsrannsakan við sær. Skjótt kom tó nýtt lív í, og í ár kom gongd í at savna sonevndar veljaraváttanir. Tær eru neyðugar hjá einum flokki, ið ikki hevur stillað upp áður ella sum ikki er sloppin inn á undanfarna valið, at fáa fatur á.

29. november komu boð frá Løgmálaráðnum um, at veljaraváttanirnar nú eru góðkendar. Sjálvstýrið er harvið formliga endurreist eisini, og tað fegnast formaðurin um. Nú kann flokkurin veruliga fara undir at fyrireika seg til komandi løgtingsval, staðfestir Sámal Petur í Grund í skrivinum

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. desember 2023

Revsast harðari at nýta telefon undir akstri

Tað skal geva klipp og eina hægri bót at gera nýtslu av handhildnari fartelefon meðan koyrt verður. Uppskot er sent til hoyringar

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Fiskivinnu- og samferðslumálaráðið hevur sent uppskot til hoyring um broytingar í ferðslulógini í almenna hoyring.

Í Ferðslutrygdarætlanini fyri 2019-2027, sum er gjørd av Ráðnum fyri Ferðslutrygd og øðrum samstarvsfeløgum, verður varpað ljós á vandan, tá førarar undir koyring ikki hugsavna seg um at koyra bil, men heldur eru upptiknir av øðrum, sum t.d. at tosa í fartelefon. Ferðslutrygdarætlanin mælir til, at førari av einum akfari, sum brúkar handhildna fartelefon ella annað handhildið samskiftistól, skal fáa klipp í koyrikortið og eina hægri bót.

Hesum tilmæli ynskir landsstýrismaðurin við samferðslumálum at fylgja, og tí er eitt av uppskotunum til broytingar í ferðslulógini, at bótin fyri nýtslu av handhildnari fartelefon, ímeðan koyrt verður, verður hækkað úr 1.000 krónum til 1.500 krónur umframt at tú fært klipp í koyrikortið.

Onnur uppskot til broytingar snúgva seg um, at verandi krav um skeið um rúsdrekka og ferðslu í sambandi við treytaleysa frádøming av koyrikortinum verður víðkað til eisini at fevna um rúsevni; forboð fyri nýtslu av lítlum motordrivnum akførum sum t.d. rennihjólum; tillagingar í tænastugjøldum, umframt at aðrar tekniskar broytingar eisini verða gjørdar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2023

Føroyski búskapurin framvegis eyðkendur av positivum lyklatølum

Húsarhaldini eru rakt av prís- og rentuhækkingum. Tekin eru tó framvegis ikki um, at systemiskir váðar eru í umbúnað í føroyska bankageiranum. Hetta eru nakrar av niðurstøðunum hjá Føroya Váðaráði

Hagtøl fyri kortnýtsluna vísa, at føroyingar hava nýtt meira av peningi enn í fjør, men at tey, orsakað av inflasjónini, hava fingið minni fyri peningin (...) Samstundis eru føroysku húsarhaldini vorðin rakt av mongu rentuhækkingunum síðani á sumri 2022, tí 89 prosent av skuldini hjá húsarhaldunum hevur broytiliga rentu

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Føroya Váðaráð hevði herfyri - 29. november - sín fund nummar 23. Ráðið metir framvegis, at tað ikki eru tekin um, at systemiskir váðar eru í umbúnað í føroyska bankageiranum. Føroyski búskapurin er framvegis eyðkendur av positivum lyklatølum, so sum lágum arbeiðsloysi, vaksandi lønargjaldingum og tølum av løntakarum.

Avlopið á handilsjavnanum er eisini økt higartil í 2023. Útlánsvøksturin hjá føroysku bankunum er øktur og var 9,8% í oktober 2023, ið serliga stavar frá øktum útlánum til kommunurnar, húsarhaldini og almennu fyritøkurnar.

Positiva gongdin í føroyska búskapinum, ið hevur verið seinastu mongu árini, er ikki vend, tí búskaparligu lyklatølini vísa framvegis tekin um vøkstur. Lønargjaldingarnar og talið av løntakarum er veksandi, og arbeiðsloysið er søguliga lágt. Avlopið á handilsjavnanum av vørum er higartil í 2023 økt, tí útflutningsvirðið er økt samstundis sum innflutningsvirðið er minkað. Økta útflutningsvirðið kemur millum annað av størri kvotum av svartkjafti, meðan lægra innflutningsvirðið fyri ein part stavar frá einum lægri oljuprísi. Inflasjónin er minkað til eitt lægri støði, men er tó framvegis positiv, sum merkir, at prísirnir enn veksa.

Hagtøl fyri kortnýtsluna vísa, at føroyingar hava nýtt meira av peningi enn í fjør, men at tey, orsakað av inflasjónini, hava fingið minni fyri peningin. Eftirspurningurin hjá húsarhaldunum eftir vørum, so sum húsbúnaði ella klæðum og skóm, er minkaður, meðan nýtslan av matvørum er áleið óbroytt.

Samstundis eru føroysku húsarhaldini vorðin rakt av mongu rentuhækkingunum síðani á sumri 2022, tí 89 prosent av skuldini hjá húsarhaldunum hevur broytiliga rentu (okt. 2023). Rentan á bústaðarlánum er í miðal økt við 1,5 prosentstigum í tíðarskeiðinum september 2022 til september 2023 hjá føroyskum sethúsaeigarum.

Rentan á bústaðarlánum hjá føroyskum húsarhaldum í føroysku bankunum og donsku realkredittstovnunum tilsamans, var 4,22 prosent í miðal í september 2023. Umleið ein fjórðingur av sethúsaskuldini hjá føroysku húsarhaldunum er í donskum realkredittstovnum, og rentan á hesum bústaðarlánunum var 3,1 prosent í miðal í september 2023, meðan rentan á bústaðarlánunum í føroysku bankunum í miðal var 4,7 prosent í sama tíðarskeiði.

Mongu rentuhækkingarnar hava verið við til at tálma prísvøksturin á sethúsamarknaðinum. Stóru príshækkingarnar, ið hava verið seinastu nærum 10 árini á sethúsamarknaðinum, standa nú í stað ella eru lækkandi. Verða sethúsaprísirnir fram til triðja ársfjórðing 2023 samanbornir við sethúsaprísunum í sama tíðarskeiði í 2022, eru prísirnir á sethúsum í Tórshavn lækkaðir við 2 prosentum.

Útlánsvøksturin í føroysku bankunum var 9,8 prosent í oktober 2023, roknað sum eitt 3 mánaðar miðaltal samanborið við sama tíðarskeið árið fyri. Um útlánini hjá donsku peninga- og realkredittstovnunum til føroyingar verða tald við, var útlánsvøksturin 5,7 prosent tilsamans í oktober 2023. Vøksturin í útlánum frá donskum realkredittstovnum til føroysk húsarhald, er negativur í løtuni, og tað kemur av, at føroysk húsarhald í løtuni í størri mun velja sethúsafígging frá føroysku bankunum framum donskum realkredittstovnum.  

Útlánsvøksturin í føroysku bankunum var í oktober togaður upp av útlánum til kommunurnar, húsarhaldini og almennu feløgini. Húsarhaldini hava fyrst og fremst fingið fígging til keyp av bústaði, men eisini til eitt nú keyp av bili. Kommunurnar hava millum annað fingið fígging til havnaútbygging og vegakervi, meðan almennu feløgini hava lænt pening til virksemi innan íbúðabygging og samskifti. Útlán til kommunur og almenn feløg hava ikki eins stóran váða við sær fyri bankarnar, sum útlán til privatu vinnuna. Privata vinnan hevur eisini økt um lántøkuna, men útlánsvøksturin til privatu vinnuna er lutfalsliga lágur. Privata vinnan hevur millum annað fingið fígging til íbúðabygging og innan flutning.

Váðaráðið heldur vakið eyga við útlánsvøkstrinum hjá føroysku peningastovnunum, sum er øktur til heili 9,8 prosentum í oktober 2023 samanborið við sama tíðarskeið árið fyri. Útlánsvøksturin til húsarhaldini er lutfalsliga høgur, men hann kemur ikki av, at tey eru vorðin munandi meira skuldsett, men heldur, at tey hava skift frá at hava lán í donskum realkredittstovnum til føroyskar bankar. Útlánsvøksturin hjá føroysku bankunum til húsarhaldini var 10,4 prosent í oktober 2023, meðan útlánsvøksturin til húsarhaldini frá føroysku og donsku peninga- og realkredittstovnunum tilsamans var 4,8 prosent í oktober 2023.

Harumframt er útlánsvøksturin til kommunurnar høgur, 17,8 prosent í oktober 2023 og somuleiðis var útllánsvøksturin til almennu feløgini høgur hann  var 45 prosent (úr 383 milliónum krónum í oktober 2022 til 557 milliónir krónur í 2023).

Útlánsvøksturin til privatu vinnuna frá føroysku bankunum var hinvegin 2,9 prosent í oktober 2023, ið er lægri, enn vøksturin í sjálvum búskapinum.

Føroya Váðaráð metir, at tað ikki eru greið tekin um, at systemiskir váðar eru í umbúnað í føroyska bankageiranum, men heldur vakið eyga við viðurskiftum, sum kunnu ávirka fíggjarliga støðufestið í Føroyum. 

Onnur evni

Burturav samlaðu innlánunum í føroysku bankunum, vóru 62 prosent við árslok 2022 tryggjaði av innskjótaratrygdargrunninum. Tað er áleið á sama støði, sum tryggjaði innlán í donskum ikki-systemiskum bankum (mars 2023). Í donskum SIFI-bankum er tryggjaði parturin av innlánunum umleið 35%, meðan tryggjaði parturin av innlánunum í føroysku SIFI-bankunum; BankNordik og Betri, er 59 prosent.

Niðurskrivingarnar hjá føroysku bankunum eru higartil í 2023 á sama støði, sum í 2022, og eitt vet lægri, enn í 2021. Niðurskrivingarnar eru lágar hjá húsarhaldunum, og eitt sindur hægri hjá vinnuni. Sostatt eru ikki munandi broytingar í niðurskrivingunum, hóast bæði inflasjónin og rentan er økt.

Frágreiðing frá Landsbanka Føroya

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. desember 2023

Pf. Poul Michelsen 7,5 milliónir avlopi

Gott ár hjá Poul Michelsen heilsøluni

(Mynd: Pm.fo)

SkrivaÐ:

Birgir Nielsen, Nira

Heilsølan Poul Michelsen hevði eitt gott rokskaparár, sum endaði 30. apríl 2023. Ársúrslitið eftir skatt var eitt avlop á 7,5 milliónir krónur.

Pf. Poul Michelsen virkar innan matvøruheilsølumarknaðin í Føroyum, og eigur m.a. eisini dótturfeløgini PM Pluss, sum virkar innan reingerðarvinnuna, Pf. Kjøtbúðina, Spf. Atlas Flutningur og Atlantic Partners í Danmark.

Rakstrarroknskapurin

Roknskapurin vísir, at nettosølan øktist úr 243 milliónum krónum í 2021/22 til 276 milliónir krónur í 2022/23. Vøksturin í søluni var 13,5 prosent.

Úrslitið áðrenn rentur og avskrivingar, eisini nevnt ebitda, var 10,1 milliónir krónur í 2022/23 sammett við 10 milliónir árið fyri.

Felagið hevði inntøkur frá kapitalpørtum á 1,7 milliónir krónur í 2022/23 sammett við 1 millión árið fyri.

Ársúrslitið eftir skatt í 2022/23 var 7,5 milliónir krónur, sum er eitt vet betur enn árið fyri, tá ársúrslitið var 7,3 milliónir krónur.

Fíggjarstøðan

Pf. Poul Michelsen er rímuliga væl fyri fíggjarliga, við einum eginpeningi pr. 30. apríl 2023 á 44,5 milliónir krónur, sum tó er minkaður við heili 42,4 milliónum krónum. Orsøkin er tó at 5 milliónir eru goldnar út í árinum sum vinningsbýti umframt at felgarið sjálvt hevur keypt egin partabrøv fyri 45 milliónir krónur frá partaeigarum. Hetta er helst liður í einum ættarliðsskifti í felagnum.

Samlaðu ognirnar hjá felagnum vóru 189 milliónir krónur, harav fastar ognir 114 milliónir og ognir í umferð í alt vóru 75 milliónir krónur.

Felagið hevði pr. 30. apríl 2023 langfreistaða skuld á 49 milliónir og stuttfreistaða skuld á 96 milliónir krónur.

Gjaldførislutfallið sum var 134 prosent í 2021/22 nú í 2022/23 er 79 prosent. Men vit trúgva at hetta er liður í umskipanini av partabrøvunum, og hvussu hetta er fíggjað í felagnum.

Aðalfundur felagsins hevur samtykt at útluta 1,5 milliónir krónur í vinningsbýti til eigararnar.

Stjóri í Pf. Poul Michelsen er Gunnar D. Mohr og nevndarforkvinna er Poula Michelsen.

Greiningin er gjørd av Birgir Nielsen frá ráðgevarafyritøkuni Nira Sp/f

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. desember 2023

Byggja nýggjan virkisbygning við Ljósá

Bygningurin brendi í fjørsummar, men nú verður nýggjur reistur

(Mynd: KJ)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Hátíðardámur við Ljósa í vikuni, nú KJ hevur endurreist nýggjan virkisbygning í bygdini. Mánadagin var reisigildi hildið saman við arbeiðsfólkinum á staðnum og umboðum frá KJ.

Nýggi virkisbygningurin er 14 metrar breiður og 55 metrar langur, sum gevur eina gólvvídd á 840 fermetrar. Spf. Búð stendur fyri lendis- og stoypiarbeiðinum og Kaas Industrybyg tekur sær av uppsetan og innilokan av høllini. Virkisbygningurin verður innilokaður áðrenn jól, og væntast at vera klárur at taka í nýtslu í summar.

(Mynd: KJ)

- KJ fegnast um skjóta og góða arbeiði frá undirveitarunum, og nýggi virkisbygningurin fer at bøta munandi um arbeiðsumstøðurnar hjá starvsfólkunum og gomsluviðurskiftini hjá felagnum, sigur Viggo Johannesen, stjóri hjá KJ.

Tað var 9. august í fjør, at eldur festi seg í virkisbygningin hjá KJ við Ljósá, og bygningurin stóð ikki til at bjarga. Í bygninginum húsaðist deildin, ið stóð fyri sandblásing og líknandi arbeiðum hjá KJ, umframt plastdeildin, ið tekur sær av aliringum, smoltstøðum og øðrum uppgávum.

Soleiðis sá út í fjørsummar (Mynd: Sverri Egholm)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. desember 2023

Wenzel letur plátu- og lakkverkstað upp

Wenzel Lakk við Sámali Petur Danielsen á odda heldur til í gamla verkstaðnum hjá Wenzel í Akranesgøtu

(Mynd: Wenzel)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Gamla verkstaðið hjá Wenzel í Akranesgøtu 5 er nú umvælt til at vera ein nýtímans plátu-og lakkverkstaður.

Á odda fyri Wenzel Lakk er Sámal Petur Danielsen og hann hevur góð og roynd fólk afturat sær. Sjálvur hevur Sámal Petur sera drúgvar royndir innan økið, hann varð útbúgvin autolakkerari í 2007. Nevnivert er, at Sámal Petur byrjaði lærutíð sína hjá Wenzel. Afturat honum starvast Tummas Jákup Sørensen, plátusmiður, Dánjal Sørensen, lakkerari, Dávid Dam, móttøkuleiðari, Malan Fríða Hentze, móttøkufólk, og Turið Thomsen, skrivstovufólk.

(Mynd: Wenzel)

Nýggja deildin tekur í móti øllum bilmerkjum og buglur, skøvur, og lakkeringsskaðar er serkunnleiki. Steinsløg, brotnir rútar og tryggingarskaðar tekur Wenzel Lakk sær eisini av.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. desember 2023

KJ handað Bakkafrost metstóra tvíkilju

Miðenni er 20 metrar long og níggju metrar breið og fær heimstað í Kollafirði. Eftirspurningurin á stórum tvíkiljum tykist vaksandi, sigur stjórin í KJ

Talan er um nýbygning nummar 63 hjá KJ. Felagið á Kambsdali hevur bert veitt eina tvíkilju í hesari støddini áður. Hon varð handað Hiddenfjord í fjørsummar. Tann nýggja kom inn á Fuglafjørð týsdagin, har hátíðarhald var (Mynd: KJ)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Í góðveðrinum týsdagin varð móttøka hildin á bryggjuni í Fuglafirði, í samband við at Bakkafrost fekk handað metstóra tvíkilju frá KJ. Felagið á Kambsdali hevur bert veitt eina tvíkilja í hesari støddini áður frá. Hon varð handað Hiddenfjord í fjør summar.

Hetta upplýsir KJ í tíðindaskrivi.

Hendan nýggja tvíkiljan hjá Bakkafrosti hevur fingið navnið Miðenni, og fær heimstað í Kollafirði, har Bakkafrost hevur virki. Talan er um nýbygning nummar 63 hjá KJ.

- Miðenni er 20 metrar long og níggju metrar breið. Hetta ger, at tvíkiljan hevur stórt og gott dekspláss, umframt at hon eisini hevur tveir skjótt arbeiðandi og máttmiklar kranar frá Palfinger, á dekkinum. Talan er um ein 90 tonsmetur krana afturi í reyv í styriborðssíðu, umframt ein 33 tonsmetur krana miðskips aftan fyri stýrihúsið.

Miðenni á veg inn á Fuglafjørð - tvíkiljan hevur stórt og gott dekspláss, umframt at hon eisini hevur tveir skjótt arbeiðandi og máttmiklar kranar á dekkinum. (Myndir: KJ)

Afturat hesum hevur Miðenni eisini eitt 20 tons spæl, tríggjar trý tons koppar og ein hydrauliskan koblingsplátuhaldara, ið bøtir munandi um trygdina hjá arbeiðsfólkunum umborð.

Í mun til maskinútgerð, so er talan um Iveco C13 motorar, har hvør motorur hevur 500 hestakreftir og tvær bógskrúvur. Ein máttmikil 119 KVA generator veitir ravmagnsorku til allar tær elektrisku útgerðina umborð. 

Viggo Johannesen, stjóri hja KJ, sigur, at eftirspurningurin á stórum tvíkiljum er vaksandi.

- Vit hava nú veitt tvær metstórar tvíkiljur til føroysku alivinnuna, og gongdin í føroysku og útlendsku alivinnuni gevur ábendingar um, at tørvurin á fleiri slíkum tvíkiljum er vaksandi.

Myndir: KJ

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. desember 2023

Sankta Frans Skúli 90 ár – ein varði í Varðagøtu

Hátíðarhald var í gjár, har borgarstjóran millum annað vísti á týdningin av skúlanum, takkaði fransiskanarasystrunum, nú tær flyta av landinum og handaði málning hjá Finleifi Mortensen

Fransiskanarasystrarnar byrjaðu skúlan á hesum staði í 1933 og hevur hann merkt nógv fyri fleiri ættarlið. Kommunan yvirtók skúlan í 1985

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í gjár vóru 90 ár liðin, síðani Sankta Frans Skúli varð tikin í nýtslu í Varðagøtu. Í hesum sambandi var hátíðarhald, og nógv fólk var komið saman í skúlanum at hátíðarhalda dagin.

Tað vóru Fransiskanarasystrarnar, ið byrjaðu skúlan. Kommunan yvirtók skúlan í 1985.

- Ein varði í Varðagøtu seinastu 90 árini. Tað haldi eg, at vit kunnu siga um Sankta Frans skúla

Hetta segði Heðin Mortensen, borgarstjóri í Tórshavnar kommunu, millum annað í røðu sínari.

Sankta Frans skúli er ein umráðandi partur av skúlasøguni í Tórshavnar kommunu, men borgarstjórin vísti á, at skúlin eisini hevur stóran týdning í hansara persónligu søgu, tí børnini, abbabørn og langabbabørn hjá honum hava gingið í skúlanum.

Borgarstjórin takkaði fransiskanarasystrunum fyri tað, ið tær hava gjørt fyri Havnina og Føroyar, og ynskti teimum góðan byr, nú tær flyta av landinum.

Til seinast fekk Sankta Frans Skúla handað ein málning av skúlanum í gávu. Listamaðurin Finleif Mortensen hevur málað.

(Myndir: Tórshavnar kommuna)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2023

Páll á Reynatúgvu nýggjur stjóri í VEKS

Eldrasamstarvið í Vestmanna-, Eiðis-, Kvívíkar-, og Sunda kommunu, VEKS, hevur sett Páll á Reynatúgvu í starv sum stjóra fyri økið

Páll á Reynatúgvu (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

VEKS hevur søkt eftir stjóra, sum skal mynda nýggju leiðina og vera við til at styrkja og menna eldasamstarvið í Norðurstreymoy. Og nú er hann settur. 

Páll á Reynatúgvu er nýggjur stjóri í VEKS-samstarvinum, verður boðað frá í tíðindaskrivi.

- Tað hevur stóran týdning eftir mínum tykki at vera meira framsíggin og byrja at loysa tær avbjóðingar longu nú, sum liggja fyri framman við fólkasamansetingini. Nýggja kósin, sum VEKS hevur sett út í kortið, er nýhugsan, sum fangaði mín áhuga og tí bjóðaði eg meg fram til starvið, sigur Páll á Reynatúgvu.

Páll á Reynatúgvu hevur heilsufakliga útbúgving sum fysioterapeutur og diplomútbúgving í heilsuleiðslu og frálæru. Hann hevur drúgvar royndir við leiðslu í politisku skipanini sum borgarstjóri, nevndarformaður í SEV, løgtingslimur, løgtingsformaður og landsstýrismaður, tá hann m.a. hevði yvirskipaðu ábyrgdina av eldraøkinum.

- Eg las til fysioterapeut og tók eina leiðsluútbúgving í heilsu, tí dreymurin var frá byrjan av at arbeiða innan heilsuøkið, men so fór eg upp í politikk og var har í 25 ár. Tað eru tó hollar royndir, sum saman við mínari heilsuligu vitan og førleikum kunnu gagna økinum. Nú gleði eg meg at heilsa uppá starvsfólk og vera við at føra VEKS fram á leið.

Páll á Reynatúgvu tekur við starvinum 1. januar 2024.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2023

Jóan Petur Hentze nýggjur kommunustjóri í Havn

Tórshavnar býráð hevur samtykt at seta Jóan Petur Hentze í starvið sum kommunustjóri í Tórshavnar kommunu

Jóan Petur Hentze er valstýrisformaður í Havn (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tórshavnar býráð hevur samtykt at seta Jóan Petur Hentze í starvið sum kommunustjóri í Tórshavnar kommunu.

Jóan Petur Hentze er 53 ára gamal. Hann er útbúgvin cand.mag í samtíðarsøgu og religiónsvísindum. Jóan Petur Hentze hevur drúgvar stjóraroyndir úr starvinum sum trivnaðarstjóri í Tórshavnar kommunu og sum aðalskrivari hjá Kommunusamskipan Føroya.

Jóan Petur Hentze byrjar í starvinum sum kommunustjóri 1. januar 2024.

Hann tekur við eftir Bjørgfríð Ludvík, sum síðan 2016 hevur verið kommunustjóri. Hon segði seg úr starvi í oktober.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. desember 2023

Bjarni og Anna eru nýggir eindarleiðarar á dagstovnaøkinum

Tórshavnar kommuna hevur sett Bjarna Beder og Annu Dalsgaard í starv frá 1. januar at rokna. Bæði eru námsfrøðingar og hava drúgvar royndir á dagstovnaøkinum

Anna Dalsgaard hevur arbeitt sum námsfrøðingur á almannaøkinum og dagstovnaøkinum. Seinastu 8 árini hevur hon verið stovnsleiðari í Býlingshúsinum undir Fjalli. Bjarni Beder hevur í nógv ár arbeitt á dagstovnaøkinum. Seinastu 8 árini hevur hann verið dagstovnaleiðari í Frítíðarskúlunum í Hoyvík og Klubb 188. Harumframt var hann eitt skifti leiðari á Frítíðarskúlanum á Fløtum (Mynd: torshavn.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Bjarni Beder og Anna Dalsgaard eru sett sum eindarleiðarar á dagstovnaøkinum í Tórshavnar kommunu.

Anna og Bjarni eru bæði útbúgvin námsfrøðingar og hava drúgvar royndir á dagstovnaøkinum.

- Anna Dalsgaard hevur arbeitt sum námsfrøðingur á almannaøkinum og dagstovnaøkinum. Seinastu 8 árini hevur hon verið stovnsleiðari í Býlingshúsinum undir Fjalli.

- Bjarni Beder hevur í nógv ár arbeitt á dagstovnaøkinum. Seinastu 8 árini hevur hann verið dagstovnaleiðari í Frítíðarskúlunum í Hoyvík og Klubb 188. Harumframt var hann eitt skifti leiðari á Frítíðarskúlanum á Fløtum.

Tey byrja í starvi 1. januar 2024 boðar Tórshavnar kommuna frá.

Jan Mølvad, deildarleiðari á barna- og ungdómsøkinum, Bjarni Beder, nýggjur eindarleiðari, Heðin Mortensen, borgarstjóri, Anna Dalsgaard, nýggjur eindarleiðari, og Jóan Petur Hentze, trivnaðaratjóri (Mynd: torshavn.fo)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2023

Hjørdis Mortensen verður trivnaðarstjóri í Almannaverkinum

Í november søkti Almannaverkið eftir trivnaðarstjóra, sum skuldi hava ábyrgd av øllum virkseminum í størsta deplinum í Almannaverkinum, og avgjørt er at seta Hjørdis Mortensen í starv

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

48 ára gamla Hjørdis Mortensen verður trivnaðarstjóri í Almannaverkinum, boðar Almannaverkið frá í tíðindaskrivi.

Tað var í november, at Almannaverkið søkti eftir trivnaðarstjóra, sum skal leiða Trivnaðardepilin, størsta depil í Almannaverkinum. Trivnaðarstjórin hevur ábyrgd av øllum virkseminum í deplinum og skal tryggja, at depilin virkar sum ein savnaður og strategiskt hugsandi depil.

Hjørdis, sum byrjar í starvinum 1. januar, hevur starvast í Almannaverkinum í 15 ár, og hevur hon drúgvar royndir sum fulltrúi og leiðari. 

Hon byrjaði í Almannaverkinum í 2008, og starvaðist sum fulltrúi á skrivstovuni hjá høvuðsbarnaverndarnevndini í seks ár. Frá 2014 til 2015 var hon sett sum fulltrúi í viðskiftadeplinum.

Í 2016 varð avgerðarskrivstovan skipað til at taka sær av visitering til trivnaðartænastur. Hjørdis tók við starvinum sum deildarleiðari í avgerðarskrivstovuni, og hevði ábyrgd av at menna nýggju deildina og skipa økið visitering av nýggjum. 

Seinastu tvey árini hevur hon verið partur av stjórn og deildarleiðari í tankasmiðjuni. Við hesum royndum hevur hon fingið eitt gott innlit í strategiska arbeiðið í Almannaverkinum, skrivar Almannaverkið.

Hjørdis er útbúgvin sjúkrarøktarfrøðingur og bachelor í fyrisiting og organisatiónsteori frá universitetinum í Bergen.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. desember 2023

Malan Petersen sett sum fyrstilærari í Hvalvíkar skúla

Landsstýrismaðurin við barna- og útbúgvingarmálum hevur sett 43-ára gomlu lærarinnuna í starvið frá 1 januar 2024 at rokna

Malan Petersen hevur havt egna fyritøku og hevur eisini eitt skifti havt leiðsluna um hendi í Kvívíkar skúla (Mynd: bumr.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Nýggir fyrstilærari er sett í starv í Hvalvíkar skúla. Talan er um 43-ára gomlu Malan Petersen.

Barna- og útbúgvingarmálráðið boðar í vikuni frá, at Djóni Nolsøe Joensen, hevur sett Maluna Petersen í starvið frá 1 januar 2024 at rokna.

- Malan Petersen er 43 ára gomul og tók læraraprógv í 2018, umframt at hava tikið ymisk viðkomandi skeið. Hon býr í Streymnesi og hevur undirvíst í Kvívíkar skúla hesi síðstu 6 árini. Umframt læraraútbúgving er Malan Petersen útlærd sum frisør og hevur havt egna fyritøku í 8 ár, áðrenn hon valdi at taka læraraútbúgving.

Malan Petersen hevur eitt skifti, og eftir tørvi, havt leiðsluna um hendi í Kvívíkar skúla

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. desember 2023

Náttúrufriðøkið Stóriryggur

Kristin Vilhelmsen eigari av hagapartinum Stóraryggi sunnast á Kalsoy sær fram til at uppliva ríkt fuglalív í økinum, nú seyðurin er tikin av

Frá vinstru Jógvan Sofus Vilhelmsen, Kristin Vilhelmsen og Poul Juul Vilhelmsen (Mynd: Tjóðsavnið)

SkrivaÐ:

Innsent

Tað var í 2020, at eigararnir av hagapartinum Stóriryggur við Kristin Vilhelmsen á odda avgjørdu at taka seyðin av. Stóriryggur er nú eitt náttúrufriðøki, har gróður og fuglalív sleppa at koma fyri seg uttan ávirkan frá menniskjaligum virksemi.

Kristin Vilhelmsen hevur leingi haft ein dreym um at síggja sín hagapart seyðafrían. Áhugin fyri náttúruni hevur altíð ligið honum nær, og hann vil fegin síggja aftur ríka fuglalívið á Kalsoynni, ið hann minnist sum unglingi. Uttan seyðin fer gróðurin at blíva heilt øðrvísi og síðari. Hetta metir Kristin fer at ríka um fuglalívið.

Hagaparturin Stóriryggur er ognarjørð sunnarlaga á Kalsoynni, og er í løtuni størsta náttúrufriðøki í Føroyum. Umleið 500.000 fermetrar av haga koma nú fríu náttúruni í Føroyum til gagns. Aage V. Jensens fonde hevur stuðlað verkætlanini í Stóraryggi.

Teir hegna í góðveðrinum (Mynd: Tjóðsavnið)

Samstarv við granskingarstovnar

Í august mánaði vóru granskarar frá norska granskingarstovninum NIBIO í Føroyum í samband við, at plantufrøðiligar kanningar skuldu gerast á Stóraryggi. Lendisbati, ið er ein verkætlan hjá Tjóðsavninum, fremur kanningar saman við NIBIO, ið hevur servitan á økinum, fyri soleiðis at økja um vitanina um lendið og plantuvøksturin á Stóraryggi í Kalsoy. Framyvir verða vakstrar- og plantufrøðiligu kanningarnar endurtiknar við jøvnum millumbilum, soleiðis at til ber at fylgja við, hvussu hagin við tíðini mennist, eftir at seyðurin var tikin av. Samstarvið við NIBIO er partur av eini verkætlan hjá Lendisbata og stuðlað av norðurlendska ráðharraráðnum.

Lendisbati samstarvar við jarðareigarar og festarar

Endamálið hjá Lendisbata er at fremja náttúruendurbøtandi átøk. Høvuðsátøkini eru m.a. at fyribyrgja og bøta um jarðriv, vaksa um lívmargfeldið og endurbøta mó- og vátlendir til frama fyri djóralív og kolevnisupptøku. Hetta krevur nógvar hendur. Lendisbati samstarvar tí við jarðareigarar og festarar kring alt landið, sum hjálpa við at bøta um lívmargfeldið og at endurbøta náttúruna til frama fyri náttúru og landbúnað og til gleði fyri okkum menniskju.

Verkætlanirnar fevna m.a. um náttúrufriðøkið Stórarygg, endurbøting av skriðu oman fyri Syðradalsbygd á Kalsoynni og skipan av náttúrufriðøki í Sundshaga á Streymoynni.

Les meira á heimasíðuni hjá Tjóðsavninum

Hagaparturin Stóriryggur sæddur frá Klakki á Borðoynni (Mynd: Tjóðsavnið)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. desember 2023

44 næmingar fingu prógv á Ítróttaháskúlanum

Tey hava gingið á heldur øðrvísi skúlatilboðnum í Suðuroynni í 15 vikur. Næsti næmingaflokkur kemur í januar

Pláss er fyri 48 næmingum í Vági, og sum oftast er fult teknað við skúlabyrjan (Mynd: ítróttaháskúlin í Suðuroynni)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Síðani á heysti í 2016 hevur Ítróttarháskúlin í Suðuroynni regluliga tikið ímóti næmingum - ungum føroyingum og útlendingum.

Í august byrjaði eitt nýtt skeið við nógvum næmingum. Heystskeiðið á Ítróttaháskúlanum er 15 vikur, og fyrst í hesum mánaðinum var próvhandan í Ítróttarhøllini í Vági.

- Nú varð sagt farvæl við 44 fantastiskar næmingar Tað hava verið 15 hendingarríkar, stuttligar og mennandi vikur

Hetta skrivar Ítróttaháskúlanum í Suðuroy í vikuni á Facebook-síðu sínari, har fleiri myndir frá tiltakinum eisini eru. 

(Mynd: ítróttaháskúlin í Suðuroynni)

Talan er um eina heldur øðrvísi skúlauppliving hjá næmingunum, sum millum annað eru nógv úti í náttúrini.

Várskeiðið 2024 byrjar í januar. Pláss fyri 48 næmingum á Ítróttaháskúlanum, ið hevur sín heimstað í Vági.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2023

Martin Mohr Olsen hevur vart sína ph.d.

Havnarmaðurin skrivaði ritgerðina "Fourth Mission and Post-Sustainability Oriented Innovation in the Arctic", og verjan á DTU síðsta fríggjadag gekk væl

Tað var Jes Broeng, professari á DTU Entrepreneurship, sum leiddi verjuna, og eydnaðist hon væl. Martin Mohr Olsen fekk rós fyri sítt arbeiði við ph.d.-ritgerðini (Mynd:setur.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Fríggjadagin 1. desember vardi Martin Mohr Olsen ph.d.-ritgerð sína á DTU. Havnarmaðurin hevur verið innskrivaður á Fróðskaparsetri Føroya og Danmarks Tekniske Universitet (DTU).

Hendan ph.d.-verkætlanin er samstarv millum Setrið, DTU, Tórshavnar kommunu og Hugskotið, skrivar Fróðskaparsetur Føroya á heimasíðu sínari.

Jason Li-Ying, professari á DTU Entrepreneurship, var høvuðsvegleiðari. 
Hjávegleiðarar vóru Francesco Rosati, lektari á DTU Entrepreneurship, Jens Christian Svabo Justinussen, lektari á Fróðskaparsetrinum og Lau Øfjord Blaxekjær, adjungerðaur námslektari á Fróðskaparsetrinum.

Í metingarnevndini vóru: Maria Theresa Norn, lektari á DTU Entrepreneurship, Leslie King, professari á Royal Roads University í Kanada og Firouz Gaini, professari á Fróðskaparsetrinum

Tað var Jes Broeng, professari á DTU Entrepreneurship, sum leiddi verjuna, og eydnaðist hon væl, staðfestur setur.fo. Martin Mohr Olsen fekk rós fyri sítt arbeiði við ph.d.-ritgerðini "Fourth Mission and Post-Sustainability Oriented Innovation in the Arctic".

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. desember 2023

Religión og trúgv føra til óndskap

-Tað er í veruleikanum tað vit uppliva í dag. Tað er líkamikið, hvat fyri religión tað er. Um tað er trúgvin uppá Gud, trúgvin uppá Jehova ella trúgvin uppá Allah, tað er líkamikið

Hanus Kamban, rithøvundur: -Tað førir til óndskap, tá menniskju ikki kunnu loysa seg frá, at billa sær inn, sum nógvir jødar gera, at vit eru Guds útvalda fólk. Tað eru teir ikki. Eingin er Guds útvalda fólk (Mynd: Jan Müller)

SkrivaÐ:

Jan Müller

Orðini eigur rithøvundurin Hanus Kamban og vórðu søgd á samkomu í Paname í “Gamla Bókhandli”  í Havn mikudagin, tá bókin “Antisemitisma” varð løgd fram.

Hanus Kamban hevur sum fáur átikið sær uppgávuna at greiða frá søguni hjá jødunum frá um ár seksti og fram til endan á seinna heimsbardaga.

Tá hann fór undir hetta stóra arbeiðið fyri 2-3 trimum árum síðani, visti hann av góðum grundum ikki, hvussu støðan í Miðeystri skuldi síggja út, um tað mundið bókin kom út.

Og tað var m.a. eisini júst hetta hann nam við  í framløguni av bókini henda kalda men vakra desemberdag.

- Tá eg byrjaði at skriva bókina fyri árum síðani var tað eingin ella fáur, sum hevði hugsað um, hvat fór at henda. Men nú er knappliga eldur í. Tað hevði eg ikki hugsað um tá. So kann man spyrja seg sjálvan: hví er eldur í.

Eg havi hugsað um tað og haldi sjálvur, at tað hevur samband við tað, at vit blíva við at seta álit okkara til religiónina, trúnna.

Í Miðeystri eru tríggir átrúnaðir. Har er islam, har er jødadómur og har eru tey kristnu. Uppá ein ella annan máta havi eg ta áskoðan, at religión í sær sjálvum ger ikki nakað gott.

Eg vil siga, at religión - trúgv - sum vit kalla tað, førir til óndskap. Tað er í veruleikanum tað vit uppliva nú. Tað er líkamikið, hvat fyri religión tað er. Um tað er trúgvin uppá Gud, trúgvin uppá Jehova ella trúgvin uppá Allah, tað er líkasmikið.

Tað førir til óndskap, tá menniskju ikki kunnu loysa seg frá, at billa sær inn, sum nógvir jødar gera, at vit eru Guds útvalda fólk. Tað eru teir ikki. Eingin er Guds útvalda fólk, og tað førir við sær óndskap, morð og dráp.

Hanus Kamban legði aftrat, at hetta er hansara óivað ikki serliga væl gjøgnumhugsaða meting. Men helt so fram:

- Eg eri bangin fyri, at soleingi vit halda fram at trúgva blint uppá slíkar Gudar, sum í grundini eru hugmyndir og ikki veruliga eru til, og trúgva, at nakar er Guds útvalda fólk, so heldur tað bara fram. Har er ikki nakað at gera.

Men hevur onkur annar eitt betri hugskot, so lurti eg fegin, segði rithøvundurin, áðrenn hann lat sonin, Atla Brix Kamban, sum hevur gjørt myndina til permuna á bókini,  spæla nøkur vøkur løg. 

Tveir háaktuellir føroyskir rithøvundar, Hanus Kamban og Heini í Skorini (Mynd: Jan Müller)

Um bókina Antisemitisma, sum merkir jødahatur

Bókaverkið Antisemitisma er á mangan hátt óvanligt. Tað er fyrsta verk av sínum slag í Føroyum og í Danmark og eisini – á ein hátt – í heiminum.

Tað fevnir um eitt langt tíðarskeið í søguni, og snýr seg fyri stóran part um forfylging, kúgan og dráp av jødunum. Rithøvundurin varpar her ikki minst ljós á støðuna undir seinna heimsbardaga, tá Týsklands valdsharri, Adolf Hitler, gjørdi av at myrða allar heimsins jødar. Tað eydnaðist honum og hansara skutilsveinum – nazistunum – at taka um seks milliónir av jødum av døgum. Hesi fólk vórðu gassað til deyðis, skotin, svøltað í hel, fryst í hel, sligin, hongd, kvald, eitrað, pínd, brend og avlívað á annan hátt.

Ta rørslu, sum gjørdi hesa hending møguliga, rópa vit antisemitisma, sum merkir jødahatur. 

Víðari skrivar høvundurin, at sjálvt upprunafæið til hesa rørslu finna vit í teimum fýra evangeliunum í Nýggja Testamenti. Í øllum fýra verður greitt frá, at jødarnir høvdu ábyrgd av Jesu deyða. Hetta varð ósatt, tí í roynd og veru hevði Pontius Pilatus – rómverskur landshøvdingur – ábyrgdina. Men veruleikin var, at ikki bara teir jødar, sum tá livdu, men allir jødar fyri alla tíð fingu skyldina. Umframt hetta vórðu jødar samstundis – í m.a. Nýggja Testamenti – lagdir undir at vera Satans børn.

Í miðøldini varð henda ræðumynd herd, víðkað og endurtikin umaftur og umaftur. Jødar vórðu lagdir undir at eitra brunnarnar, at vanhalga altarbreyðið og at pína og drepa smábørn. Somuleiðis fingu teir skyldina fyri farsóttir, bardagar og kreppur.

Um alt hetta kann ein lesa í stórverkinum “Antisemitisma” eftir Hanus Kamban. Í hesi frásøgn – har greitt verður frá antisemitsmunnar søgu í stívliga nítjan øldir – eru tíbetur eisini nakrir glottar. Eitt nú varð tíðarskeiðið eftir ár 700 – tá ið muslimar ráddu í Spania – ein tíð, tá ið jødar, muslimar og kristin livdu í sátt og semju.

Í seinasta kapitli í bókini greiðir høvundurin frá, hvussu ísraelskir demokratar í hesum døgum stríðast fyri at bjarga landsins sál undan einum mannvondum høgraráki.

Um verkið sum heild sigur høvundurin, at tað er frukt av einum áhuga, sum varð kveiktur longu í 1962.

Bókin er góðar 500 síður og fæst í bókabúðunum kring landið. Útgevari er forlagið Náttsólin.

Um rithøvundan er at siga, at hann hevur greitt úr hondum ørgrynnu av bókmentaligum tekstum og er kanska mest kendur fyri bøkurnar um skaldabrøðurnar J.H.O. Djurhuus  og H.A. Djurhuus fyri bert at nevna nakrar.

Hanus hevur tvær ferðir verið í tilmæli  til at fáa bókmentavirðisløn Norðurlandaráðsins.

(Myndir: Jan Müller)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2023

Ash Olsen á G!

Hon er 24-ára gomul, kemur úr Noregi, rappar fyri tað mesta og er á veg fram. - G! hevur øll árini lagt seg eftir at bjóða nøvn, ið eru á veg móti stjørnunum, og hetta er eitt dømi um júst hetta

Unga norsk kvinnan hevur seinastu árini veruliga gjørt vart við seg í heimlandinum og aðrastaðni

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Í farnu viku varð Of Monsters And Men kunngjørt sum fyrsta navnið á G! 2024, og í hesi vikuni kunngjørdi festivalurin næsta navnið til festivalin komandi summar.

Talan er Ash Olsen, sum verður lýst sum ein av bestu ungu rapparunum úr Noregi.

- Hon hevur tikið bæði tónleikavinnu og áhoyrarar púrasta á bóli í heimlandinum. Lagið "Kit Kat" hevur verið væl fagnað á Tik Tok, og hevur samstundis fingið flog á dansigólvum kring alt Noreg, og nú eisini í útvarpi og Spotify.

Mynd: G!

Ash Olsen er 24-ára gomul, og hevur ein rímiliga eyðkendan stíl. Seinastu tíðina hevur hon fingið nógv góð ummæli, og umboð fyri G! hava sæð hana á palli fyri stuttum:

- Vit vóru so heppin at hoyra Ash Olsen framføra á Iceland Airwaves, har hon hevði eina heilt einastandandi, rúnarbindandi og orkumikla framførslu,

Hetta sigur Høgni Lisberg, tónleikastjóri, og vísir á, at har er breið semja um, at hetta er eitt listafólk, sum sær út til at fara at fáa sítt stóra altjóða gjøgnumbrot, áðrenn vit vita av.

- G! hevur øll árini lagt seg eftir at bjóða nøvn, ið eru á veg móti stjørnunum, og hetta er eitt dømi um júst hetta, verður staðfest í tíðindaskrivinum.

G! Festivalurin 2024 verður í Syðrugøtu 18.-20. juli 2024.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. desember 2023

Minnisútgáva yvir farnan búskaparfrøðing

"For the Common Good" er útgáva við greinum eftir Jóanesi Jacobsen umframt starvsfeløgum og vinum hansara - eitt eindømi í føroyskari bókaútgávu

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Fríggjadagin gav Fróðskapur út minnisrit um Jóannes Jacobsen, búskaparfrøðing. Bókin kallast “For the Common Good. In Memory of Jóannes Jacobsen”. Bókin er ognað dóttrini Jónu.

Talan er um útgávu við greinum eftir Jóannesi Jacobsen sjálvum, umframt upprunagreinar hjá starvsfeløgum og vinum hansara. Høvundarnir eru: Hans Ellefsen & Daniel W. Bromley, Þórólfur Matthíasson, Hermann Oskarsson, Thorvaldur Gylfason, umframt Henrik Fosse & Anders Sørensen, sum skrivaðu eina grein saman við Jóannesi.

Nakrar av greinunum snúgva seg um samfelagsligu skipanina av fiskivinnuni sum heild, og serstakliga um tær búskaparligu og samfelagsligu tilgongdirnar, sum eru avgerandi grundin undir teimum institutiónum og tí politiska regluverki sum fyriskipa rættin til vinnuligu gagnnýtsluna av náttúrutilfeinginum.

Jóannes Jacobsen var lektari í búskaparfrøði í Søgu- og samfelagsdeildini á Fróðskaparsetri Føroya. Hann andaðist í 2020 av sjúku, einans 47 ára gamal.

Eindømi í føroyskari bókaútgávu

Bókin er eindømi í føroyskari bókaútgávu, tí hon er fyrsta búskaparfrøðiliga úrvalsrit, sum givið er út í Føroyum. Flestu evnini, sum viðgjørd verða í greinunum, hava týdning í føroyskum búskapi, hóast greinirnar í bókini allar eru á enskum máli. Formælið á føroyskum greiðir stutt frá innihaldinum í hvørjari grein sær.

Hetta minnisritið, Jóannesi Jacobsen, lektara á Fróðskaparsetrinum, til heiðurs, er eisini fyrsta bókaútgáva, sum hevur røtur í vísindavirkseminum í útbúgvingini í búskaparfrøði á Fróðskaparsetrinum, har tríggir av høvundunum hava starvast.

Hermann Oskarsson, Hans Ellefsen og Marjun Dalsgaard hava ritstjórnað bókina.

Í formælinum sigur Hermann Oskarsson millum annað soleiðis um Jóannes Jacobsen:

“Øll virdu Jóannes fyri hansara ósvitaliga integritet, hansara óvíkiligu ærligheit, hansara holla vísdóm og ikki minst fyri púra avgjørda stavnhaldinum ímóti optimalu loysnini, kjarnuni í málinum, sannleikanum, ella hvat vit so nevna tað. Sum tann nærlagdi búskaparfrøðingurin hann var, fór hann altíð eyðmjúkur til verka við virðing fyri vísindini, og hann var tí førur fyri at leiðbeina sínar starvsfelagar í flestu málum.”

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. desember 2023

Hamradun á Tórsfest

Tórsfest hevur kunngjørt enn eitt navn á plakatuni

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Enn eitt navn er komið á plakatina hjá Tórsfest, tí fríggjadagin varð kunngjørt, at føroyski fólkarokkbólkurin Hamradun verður millum mongu nøvnini, sum fara á pall í miðbýnum í Havn.

Hamradun gav sína fyrstu fløgu út í 2015. Tónleikur teirra ferðast í einum heimi av føroyskum sagnum og vísum, og kann bólkast sum fólkarokkur, tá hann er allarbest. Við teimum, eru Føroyar ríkaðar við einum kvæða- og vísurokk bólki, ið kemur at standa sum ein varði í føroyskari tónleikasøgu.

Bólkurin er mannaður av sera royndum harrum, sum hvør í sínum lagi hava verið virknir á føroyska tónleikapallinum í fleiri ár.

(Mynd: Jens Kr. Vang)

Frammanundan er greitt, at Rasmus Seebach, Nik Kershaw og Páll Finnur Páll spæla á Tórsfest, sum verður 22. juli 2023.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2023

Manskórið og Fuglafjarðar Sangkór í Vesturkirkjuni

Jólakonsertin verður sunnukvøldið

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Sunnukvøldið verður jólakonsert í Vesturkirkjuni í Havn við Tórshavnar Manskóri, sum í ár hevur boðið Fuglafjarðar Sangkóri við sum gestakór.

Sum altíð er skráin fjølbroytt og fevnir um sakralverk, nýtt verk, klassikarar og sjálvandi eisini sangir og sálmar, ið hoyra jólunum til.

Bjarni Restorff og Sámal Matras stjórna Tórshavnar Manskóri, meðan Heðin Kambsdal stjórnar Fuglafjaðar Sangkóri. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2023

Vágakórið og Vestmanna sangkór hava tvær konsertir saman sunnudagin

Tann fyrra konsertin verður í Sandavágs kirkju klokkan 16, og tann seinna byrjar klokkan 19 í Vestmanna kirkju. Talan er um umleið hálvthundrað kórsangarar

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Sunnudagin 10. desember hava Vágakórið og Vestmanna sangkór tvær konsertir, har kórini fara at syngja ymiskar jólasangir.

Tann fyrra konsertin verður í Sandavágs kirkju klokkan 16, og tann seinna byrjar klokkan 19 í Vestmanna kirkju. Hetta skrivar Vágaportalurin-

- Vit kunnu lova tykkum, sum koma at lurta, eina fjølbroytta konsert undir leiðslu av teimum báðum kórleiðarunum John Jacobsen og Rannvá Margretu Matras-Olsen og umleið hávthundrað væl uppløgdum kórsangarum úr vesturøki Føroya.

Á skrá eru kendir og minni kendir føroyskir og útlendskir jólasangir, sum kórini syngja saman og hvørt sær.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. desember 2023

Pápi og dóttir við hvør sínari bók

Tvífald bókaútgáva verður í Varpinum í Klaksvík leygardagin

Rakul Ró Steintórsdóttir og Steintór Rasmussen

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í dag kemur út bókin “Sólja og Súla á Sólferð”, sum 20 ára gamla Rakul Ró Steintórsdóttir hevur skrivað. Sjálv hevur hon málað og myndprýdd søguna, har vit fylgja eini lítlari føroyskari gentu á eini hendingaríkari ferð runt jørðina, har hon hittir fleiri spennandi dýr, sum vita nógvum at siga frá.

Bókin er fyrst og fremst ætlað smærri børnum, men søgan og tær nógvu fittu tekningarnar eru eisini hugfangandi lesnaður hjá skúlabørnum í yngru flokkunum. Ein serstøk litbók fæst eisini saman við tí forvitnisligu bókini.

“Ommusa Omma” kallast útgávan hjá Steintóri Rasmussen, og tað er Maria Mørkøre listakvinna, sum í gomlum stíli hevur teknað.

Bókin er skrivað á løttum máli til børn í miðskúlanum, men er eisini ein søga, ið byggir brýr í millum ættarlið.  Saman royna vit at skilja søguna.  Hvat er ein olduromma, og hvat er ein pumpuringur. Gera pengar okkum glað, og hvat spældu børnini, áðrenn øll fingu teldur og telefonir. 

Tað er Innskot, sum gevur út barnabøkurnar, sum kunnu væntast at vera í sølubúðunum um vikuskiftið.

Í dag, leygardagin 9. desembur, klokkan 15 verður móttøka við sangi, upplestri og ymiskum jólahugna í Varpinum í Klaksvík, har høvundarnir, dóttir og pápi, eru í jólahýri og selja nýggju barnabøkurnar til serprís.   

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. desember 2023

Fimm nýggjar bøkur - harav tríggjar jólabøkur

Hetta er áttanda og seinasta bókaumfari hjá Bókadeildini í 2023

Ein morgun í desembur verður langi vetrarsvøvnurin hjá mumifamiljuni avbrotin. Uttanfyri er heimurin umskapaður: Okkurt hvítt og løgið liggur um allan Mumidalin, og Filifjonkan, Heimilin og øll hini hava øgiliga nógv um at vera við mati og gávum

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Bókadeild Føroya Lærarafelags gevur fimm bøkur út í ársins áttanda og seinasta bókaumfari. Jólini eru í hondum, og hesaferð koma tríggjar jólabøkur.

Hin svanga ormveran - krógva og blunda í kavanum

Henda hugnaliga jólasøgan hevur stuttlig rím og er full í klaffum at lyfta og slóðum, sum barnið kann fylgja við fingrunum.

Eric Carle hevur skrivað og myndprýtt. Turið Kjølbro týddi úr enskum.

Bókin er ein pappbók við klaffum og fingraslóð, 10 bls. og til børn, sum eru uml. 0-1 ár.

Jólini koma í Mumidalin

Ein morgun í desembur verður langi vetrarsvøvnurin hjá mumifamiljuni avbrotin. Uttanfyri er heimurin umskapaður: Okkurt hvítt og løgið iggur um allan Mumidalin, og Filifjonkan, Heimilin og øll hini hava øgiliga nógv um at vera við mati og gávum. Tað er okkurt, sum tykist bæði løgið og vandamikið, og tað kallast Jólini.

Rithøvundarnir Alex Haridi og Cecilia Davidsson hava endursagt væl umtóktu stuttsøguna Granntræið eftir Tove Jansson, og listakvinnan Filippa Widlund hevur givið henni nýggjar myndir.

Ása Ellefsen týddi úr svenskum. Bókin er innbundin, 34 bls. og til børn, sum eru umleið 2-5 ár.

Ein nátt í Betlehem

Jólaevangeliið hevur ongantíð verið vakrari enn í hesi hugtakandi og fjálgu útgávuni.

Drongurin Boas er úti og leitar eftir tjúkka frensinum Jetro. Men í skýmingini er fult av soldatum og fremmandum fólkum í Betlehem. Boas finnur frensin, sum hevur krógvað seg undir beristólinum hjá ónda konginum Heródesi, og skundar sær avstað.

Í loyndarfullu náttini møtir Boas trimum stjørnuspámonnum á kamelum. Teir hava fylgt einum løgnum ljósi á himmalinum heilt úr Eysturlondum til Betlehem. Hann tekur fremmandu menninar við heim í húsini hjá pápanum, har ein ungur maður og kona hansara, sum er við barn, eru sloppin at gista í einum fjósi. Hetta verður ein nátt sum eingin onnur nátt.

Bjarne Reuter hevur á fjálgan hátt umyrkt jólaevangeliið, og Kamilla Wichmann hevur myndprýtt við undursomum akvarelltekningum. Elsa Birgitta P. Petersen týddi úr norskum.

Bókin er innbundin, 56 bls. og til børn, sum eru uml. 6-8 ár.

Mist kall

Ein grafisk skaldsøga um yvirgangsatsóknina á Utøya, um lívið aftaná og um øll tey, sum vit sakna, hóast vit ongantíð lærdu tey at kenna. Bókin fekk Barna- og ungdómsbókmentavirðisløn 
Norðurlandaráðsins í 2022.

Ein mánað aftan á 22. juli 2011 fara Rebekka og Fariba í miðnámsskúla. Fariba teknar seg sum lim í AUF, og Rebekka hevur nógv um oyruni: kabarettina, Daniel við krúllunum, ball, skúla og vinir. Trupulleikin er bara, at Rebekka alla tíð hugsar um tað, sum hendi.

Nora Dåsnes hevur skrivað og myndprýtt. Beinir Bergsson týddi úr
norskum.

Bókin er innbundin, 296 bls. og til ung frá umleið 13 ár.

Wimpy Kid – Dagbókin hjá einum vussi

Hon er seinkað men kemur áðrenn jól. Nú kemur henda stuttliga bókarøðin endiliga á føroyskum! Wimpy Kid er seld í fleiri enn 250 milliónum eintøkum kring heimin, og nógvir føroyskir lesarar gleða seg longu at ogna sær fyrstu bókina í røðini.

At vera barn kann vera ordiliga rotið. Hetta veit eingin betur enn Greg Heffley, sum gongur í miðdeild, har klantraslig neyðardýr skulu ganga í flokki saman við børnum, sum eru nógv hægri og longu raka sær.

Jeff Kinney hevur skrivað og teknað. Jóhanna Heðinsdóttir Wolles týddi úr enskum.

Bókin er heft, 218 bls. og til børn, sum eru uml. 9-12 ár.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. desember 2023

Sýna fram føroyska mentan og list í New York

Í vár verður føroyskt átak Scandinavia House við bókmentum, tónleiki, filmi, sniðgeving, gastronomi og ferðavinnu

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Stórt føroyskt mentanarátak verður í New York frá apríl til juli í 2024. Átakið verður fyriskipað av Uttanríkis- og vinnumálaráðnum, Almanna- og mentanamálaráðnum og Visit Faroe Islands, í samstarvi við Scandinavia House, ið hýsir tiltakinum.

Endamálið við átakinum er at sýna fram føroyska mentan og list. Talan er um eina røð av tiltøkum innan bókmentir, tónleik, film, sniðgeving, gastronomi og ferðavinnu, sum fara fram millum 9. og 21. apríl, umframt eina listaframsýning, ið verður opin frá apríl til juli.

Tiltøkini verða í Scandinavia House í New York, og verða fyriskipað í samstarvi við Listasavn Føroya, FarLit, Faroe Islands Music Export, Fróðskaparsetur Føroya, Filmshúsið og ein bólk av føroyskum sniðgevum. Fyrreikingarnar eru í gongd, og skráin fyri føroysku mentanardagarnar verður almannakunngjørd fyrst í komandi ári.

Í 2020 varð partalagsyvirlýsing millum Føroyar og USA undirritað. Avtalan skal leggja lunnar undir styrkt samstarv millum Føroyar og USA, m.a. innan gransking, mentan og vinnu. Mentanarátakið er liður í at birta undir samstarv millum Føroyar og USA innan mentan og kreativar vinnur. Eftir ætlan letur upp føroysk sendistova í Washington á heysti 2024.

Ein partur av átakinum er, at Uttanríkistænastan og nýggja sendistovan í Washington skipa fyri eini VIP móttøku og døgurða 11. apríl 2024 í Scandinavia House, har Høgni Hoydal, landsstýrismaður við uttanríkis- og vinnumálum, verður vertur. RÆST fer at borðreiða við brellbitum við føroyskum rávørum, og Eivør hevur eina tónleikaframførslu.

Sirið Stenberg, landsstýriskvinna við almanna- og mentamálum, letur upp føroysku listaframframsýningina í Scandinavia House 13. apríl, tá eisini Karina Lykke Grand, stjóri á Listasavninum og føroysk listafólk verða til staðar.

Scandinavia House
Scandinavia House: The Nordic Center in America er fremsta norðurlendska mentanarhúsið í USA, og húsast á Park Avenue á Manhattan. Húsið lat upp í 2000 og hevur framsýningar, tiltøk og annað, ið varpar ljós á norðurlendska mentan.

The American-Scandinavian Foundation (ASF) eigur og rekur Scandinavia House. Felagsskapurin varð stovnaður í 1911, og hevur til endamáls at fremja mentanarlig sambond millum USA og Norðurlond.

Sí meira kunning um Scandinavia House og American-Scandinavian Foundation á www.scandinaviahouse.org 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2023

Ukraina skiftir sendiharran í Keypmannahavn út

Skrivstovustjóri í uttanríkisráðnum í Kyiv kemur í staðin fyri Mykhailo Vydoinyk

Mykhailo Vydoinyk vitjaði í Føroyum í september (Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Ukraina skiftir nú sendifólk í Danmark. Um miðjan desember tekur Andriij Yanevskyij yvir sessin sum sendiharri eftir Mykhailo Vydoinyk.

Tað upplýsir ukrainska sendistovan í Keypmannahavn fyri Politiken.

Skiftið er liður í størri skifti í ukrainsku uttanríkistænastuni. Avgerðin varð tikin longu í oktober, men tað var ikki fyrr enn í síðstu viku, at Vydoinyk var hjá drottningini til fráfaringarmóttøku.

Mykhailo Vydoinyk hevur verið sendiharri í Keypmannahavn í fimm ár, men tað var ikki fyrr enn Russland keyp á Ukraina í februar í fjør, at hann gjørdist eitt kent andlit í Keypmannahavn, skrivar Ritzau.

Síðan tá hevur hann verið nógv at síggja í fjølmiðlum við ógvuliga beinleiðis boðskapum til danir viðvíkjandi støðutakanini til Russland í ósemjuni.

Hann hevur ikki verið bangin fyri at tala ímóti donskum fyritøkum, sum onkusvegna hava havt virksemi í Russlandi í hesum tíðarskeiði.

Politiken skrivar, at komandi sendiharrin Andriij Yanevskyij, kemur frá einum starvi sum skrivstovustjóri í ukrainska uttanríkisráðnum.

Í september vitjaði Mykhailo Vydoinyk í Føroyum við inniligari áheitan á føroyingar og føroyskt vinnulív.

Les samrøðu í Blaðnum Vikuskiftið: - Vónandi velja tit at gera tað rætta 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. desember 2023

Gevst sum ministari

Mia Wagner hevur heilsutrupulleikar – sat bert tvær vikur sum ráðkvinna við talgilding og javnstøðumálum

Mia Wagner (Mynd: DR)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Bert tvær vikur eftir, at hon var útnevnd til ráðkvinnu við talgilding og javnstøðumálum, gevst Mia Wagner nú  sum limur í donsku stjórnini.

Hon var partur í stjórnarumskipanini hjá Vinstraflokkinum. Mia Wagner var óroynd í politikki, men meira kend sum vinnulívskvinna og ein av íleggjarunum í vælumtóktu sjónvarpsrøðini “Løvens hule”.

Tað vísir seg nú, at hon hevur heilsutrupulleikar. Í farnu viku fekk hon eitt dánilsi og svímaði í heimi sínum, og hevur verið sjúkrameldað síðan.

Nú hevur hon so tikið avgerð um at gevast. Vinstriflokkurin hevur avgjørt, at Marie Bjerre verður kallað inn aftur í stórnina.

Formaðurin í Venstre, Troels Lund Poulsen sigur í tíðindaskrivi, at tað harmar hann nógv, at Mia ikki kann halda fram í stjórnini.

- Men tað er sjálvandi ting, ið hava størri týdning enn politikkur, leggur hann afturat, sambært Ritzau. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2023

Frits Johannesen farin

Mæti íbirtarin og fjøllistamaðurin í Fuglafirði gjørdist 79 ár

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Fríggjamorgunin 8. desember frættist, at mæti listamaðurin Frits Johannesen í Fuglafirði, andaðist eftir at vera raktur av herviligari krabbasjúku.

Við Frits hevur Fuglafjørður mist ein at sínum mætu synum. Ein mentamaður, ið sanniliga hevur sett spor eftir seg og hevur sett við.

Frits Johannesen gjørdist 79 ára gamal, sonur skiparan Theodor Johannesen, ættaður úr Toftum í Fuglafirði og Jóhannu Andreu Anthoniussen, kallað Hanna, úr Ansastovu í Oyndarfirði.

Frits tók læraraprógv í 1967, og lívsverk hansara var at vera virdur og vældámdur lærari í heimbygdini, Fuglafirði. Her setti hann sín dám á skúlalívið, serliga tá tað kemur til tað musiska.

Sangari var hann góður. Trúfastur forsangari var hann í kirkjuni, har hann av loftinum við síni reinu og treystu rødd einsamallur megnaði at fylla alt rúmi. Og í skúlanum dugdi hann so sera væl at deila sín eldhuga fyri sangi við børnunum. Hann virkaði bæði sum spælari í Fuglafjarðar hornorkestri, og ikki minst sum leiðari í bæði Fuglafjarðar Sangkóri, og ikki minst Fuglafjarðar Gentukóri, sum hugtók áhoyrarar kring alt landið og uttanlands við sínum vakra sangi.

Frits hevði ríkar gávur innan list av ymsum slag. Tað lá væl fyri at yrkja, bæði til gamans og álvara, og sjálvur setti hann eisini løg til fleiri av egnu yrkingunum, sum kór hansara sungu.

Men tað er málningalistin, sum hann nokk verður mest mintur fyri. Við sínum litføgru og hugfarsligu myndum hevur hann bergtikið eina alsamt vaksandi fjøld av fólkum.

Tá Frits hin 22. mai fylti 75 ár gav forlagið Sprotin út umfatandi bók við myndlistini hjá Frits har Frits sjávur eisini fekk høvi at hugleiða um sítt lív og sína list í stuttum tekstbrotum.

Frits var giftur Aleksandru, og saman fingu tey synirnar Theodor Erling og Jóhan.

Í 2017 fekk Frits Johannesen Heiðursgávu Landssins. Vit lýsa hervið frið yvir minnið um Frits Johannesen við at taka afturí grundgevingina fyri at geva honum heiðursgávuna.

---

Av og á síggja vit, at eitt stað verður serliga gávað, tí ein ella fleiri av teimum, sum har búgva, eru ómetaliga væl fyri listaliga. Hetta ávirkar lættliga ung sum eldri og setir síni spor í alt umhvørvið, ja, sæst aftur gjøgnum fleiri ættarlið.

Frits Johannesen er ein teirra. Sum barn av sínum heimstaði Fuglafirði, hevur hann búð har alt sítt lív, og har hevur hann virkað sum lærari frá 1967 til 2008. Serliga í lærugreinunum sangi, tónleiki og myndlist, tvinnaði Frits skjótt tað pedagogiska við tað kreativa. Støðið varð lagt, og børnini gleddu seg at fara í skúla.

Frits Johannesen er tann ótroyttiligi granskarin, har hansara kynstur er at kanna allar møguleikar, sum liggja í tí at skapa og bera fram í skrift og talu. Myndlist, sjónleikur, skaldskapur, sangur og tónleikur eru alt treingir, sum Frits Johannesen leikar so yndisliga og fagurt á. Hann er ríkt gávaður, og tað heldur hann ikki fyri seg sjálvan, men ber tað ósjálvsøkið og gleðiliga víðari. Víðari til skúlabørnini. Víðari til ungdómin, bygdarfólkini og nærumhvørvið við framførslum, framsýningum og listaligum prýði. Og soleiðis eisini víðari til alt Føroya fólk.

Frits lærdi næmingarnar at syngja og spæla ymisk ljóðføri, tekna og mála, yrkja og skriva. Umframt hetta hevur hann sjálvur skrivað seks sangleikir, sum hava verið framførdir í Fuglafjarðar skúla.

Sum kórleiðari var Frits primus motor hjá Fuglafjarðar gentukóri, ið byrjaði at syngja í 1980. Tá ið hann legði dirigentstavin frá sær í 2001, var talan um eitt serliga gott kór, sum hevði gjørt tilsamans 12 konsertferðir í Norðurlondum og Týsklandi. Kórið hevur ein serligan lokalan stíl við uppruna í føroyskum løgum. Hóast mong ár eru  gingin, liva upptøkurnar enn sum ein delikatessa úr Fuglafirði við sínum runda og milda klangi.

Fjøllistamaðurin og eldsálin Frits Johannesen hevur altíð verið til reiðar at lyfta, stuðla, eggja og skapa. Hetta hevur verið og er mergurin í øllum lista- og mentanarlívi bæði í nærumhvørvinum og í landinum sum heild.

Fyri hetta avrikið fær Frits Johannesen Heiðursgávu Landsins 2017.

---

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2023