Farmaflogfarið ov stórt til Vága Floghavn

Veingjavíddin á farmaflogfarinum hjá FarCargo er 41 metrar. Men Vága Floghavn hevur ikki neyðugu góðkenningina at taka ímóti flogførum størri enn 36 metrar í veingjavídd

Vága Floghavn hevur ikki góðkenning til Boeing 757-200 flogfarið hjá FarCargo (Mynd: Jóanis Albert Nielsen / Jn.fo)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Vága Floghavn er enn ikki góðkend, at taka ímóti so stórum flogførum, sum Boeing 757-200 farmaflogfarinum hjá FarCargo. Tað visti Dagur og vika at siga hóskvøldið.

Floghavnin í Vágum hevur loyvi at taka ímóti flogførum sum hava eina veingjavídd upp á 36 metrar ella minni, men flogfarið hjá FarCargo er 41 metrar.

Kortini lendi flogfarið hjá FarCargo í Vágum mánadagin.

(Mynd: Sverri Egholm)

Tað er svenska felagið Westatlantic, sum rekur flogfarið fyri FarCargo. Felagið hevur fingið loyvi at flúgva upp á Føroyar við flogførum, sum Vága Floghavn er góðkend til, men altso ikki so stórum sum Boeing 757-200.

Regin I. Jakobsen, stjóri í Vága Floghavn, ásannar, at floghavnin ikki er góðkend til so stór flogfør. Hann sigur við Dag og viku, at hann helt, at Westatlantic hevði fingið neyðugu loyvini frá Trafikstyrelsen, og at myndugleikin hevði givið teimum undantaksloyvi.

Trafikstyrelsen fær væntandi eina frágreiðing í næstu viku.

(Mynd: Sverri Egholm)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. mars 2024

Vága Floghavn: Loyvi varð fingið frá ferðslustýrinum

Svenska felagið Westatlantic, sum rekur farmaflogfarið fyri FarCargo sendi Vága Floghavn avrit av umsóknini og játtandi svar varð givið

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Eftir at Dagur og vika hósdagin hevði eitt innslag um vantandi góðkenning hjá Vága Floghavn at loyva stóra Boeng B757-200 farmaflogfarinum hjá FarCargo at lenda, hevur óvissa valdað, um tað veruliga er so.

Vága Floghavn sendi fríggjakvøldið út tíðindaskriv til miðlarnar, har nevnt verður, at Vága Floghavn bíðar eftir at fáa varandi loyvi frá danska ferðslustýrinum til at hetta slagið av flogførinum fær loyvi at flúgva upp á Vága Floghavn.

Men sambært Vága Floghavn hevði ferðslustýrið givið flogfarinum loyvi at lenda í Vágum 4. mars og flúgva við farmi úr Føroyum til New York tann 5. mars. Eitt eingangsloyvi.

Ferðslustýrið hevur biðið um eina frágreiðing, sum lýsir tilgongdina í málinum. Avtalað er, at frágreiðingin verður latin teimum í komandi viku. Vága Floghavn hevur tí ikki fleiri viðmerkingar til hetta málið áðrenn frágreiðingin er latin ferðslustýrinum, verður sagt.

--

Tíðindaskrivið er soljóðandi:

Tíðindainnsløg hava verið í Kringvarpi Føroya um loyvið hjá FarCargo at flúgva uppá Vága Floghavn.

Í hesum sambandi skal upplýsast, at Vága Floghavn í nærum 2 ár hevur verið í samskifti við myndugleikarnar, Trafikstyrelsen, um at fáa góðkenning til flogfør av slagnum B757-200, sum FarCargo hevur útvegað sær. Talan er um sonevnt Code Letter D flogfar. Fyrsta umsóknin varð latin í september 2022. Trafikstyrelsen bað tíðliga í 2023 um, at umsóknin varð býtt sundur í fleiri partar, og tað hevur Vága Floghavn síðani gjørt, og sent Trafikstyrelsen til viðgerðar, so hvørt sum einstøku partarnir av umsóknini og skjalatilfarið, sum Trafikstyrelsen hevur umbiðið, var tøkt. Seinastu partarnir av umsóknunum kundu sostatt ikki latast inn til Trafikstyrelsen fyrr enn ávikavist 31. januar 2024 og 26. februar 2024.

Av tí at viðgerðirnar av umsóknunum hjá Trafikstyrelsen ikki eru lidnar, bíðar Vága Floghavn eftir at fáa varandi loyvi frá Trafikstyrelsen til at hetta slagið av flogførum fær loyvi at flúgva uppá Vága Floghavn.

Loyvi varð fingið frá Trafikstyrelsen
Skipanin við lendingarloyvum og operativum loyvum verður umsitin av Trafikstyrelsen, sum tískil er einasti myndugleiki, sum kann játta slík loyvi.

Tá FarCargo ynskti at lenda í Vágum tann 4. mars og flúgva við farmi úr Vágum til USA tann 5. mars, var Vága Floghavn í samskifti við Trafikstyrelsen um hvussu hetta kundi handfarast, nú endaliga loyvið ikki fyrilá. Niðurstøðan varð, at operatørurin, sum hevur flogloyvið til farmaflogfarið, í hesum føri West Atlantic í Svøríki, kundi senda eina umsókn til Trafikstyrelsen um eitt sonevnt charter-loyvi (eingangsloyvi).

Svenska felagið søkti hin 27. februar 2024 um loyvi til charter flúgving við farmi úr Vága Floghavn til New York. Svenska felagið sendi Vága Floghavn avrit av umsókn síni. Tveir dagar seinni – hin 29. februar 2024 – fekk svenska felagið játtandi svar frá Trafikstyrelsen, við avriti til Vága Floghavn.

Út frá fyriliggjandi skjølum sá Vága Floghavn onga orsøk til at taka onnur enn vanlig atlit til tílíka flúgving.

Í Degi & Viku í gjárkvøldið kom fram, at Trafikstyrelsen hevði aðra áskoðan á málið og hevur í hesum sambandi heitt á Vága Floghavn, um at geva teimum eina frágreiðing sum lýsir tilgongdina í málinum. Avtalað er, at frágreiðingin verður latin teimum í komandi viku. Vága Floghavn hevur tí ikki fleiri viðmerkingar til hetta málið áðrenn frágreiðingin er latin Trafikstyrelsen.

Eingin ivi um trygdina
Beinanvegin tá Vága Floghavn hin 29. februar 2024 fekk sendandi avrit av charter-loyvinum til farmaflúgving, sum Trafikstyrelsen hevði játtað svenska felagnum, fór Vága Floghavn undir fyrireikingar til at taka ímóti og avgreiða lending, lasting og fráferð hjá farmaflogfarinum. Øll neyðug trygdarstig vórðu sett í verk, og eyka manning varð innkallað til tess at tryggja, at øll trygdarviðurskifti vóru avgreidd sum tey eiga.

Vága Floghavn er ikki óvand at taka ímóti størri flogførum og hevur alla kravda tilbúgving og útgerð til at handfara tílíkt. Eitt nú hava størri farmaflogfør og hernaðarflogfar lent í Vága Floghavn nakrar ferðir seinastu árini. Og tá hevur Vága Floghavn eisini gjørt neyðugar fyrireikingar, soleiðis at eingin ivi er um flogtrygdina. Lendingin og fráferðin hjá farmaflogfarinum 4. og 5. mars 2024, er tí ikki øðrvísi enn aðrar slíkar lendingar og fráferðir hjá størri flogførum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2024

Ursula á vitjan í næstu viku

ES-nevndarforkvinnan, Ursula von der Leyen, vitjar í Føroyum hósdagin

Ursula von der Leyen, ES-nevndarforkvinna, og Aksel V. Johannesen, løgmaður (Mynd: Løgmansskrivstovan)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Hósdagin 14. mars vitjar ES-nevndarforkvinnan, Ursula von der Leyen, í Føroyum. Hetta er fyrstu ferð, at forfólkið í ES-nevndini vitjar í Føroyum. Aksel V. Johannesen, løgmaður, er vertur fyri vitjanini.

Semjuskjal millum Føroyar og Evropasamveldið
Endamálið við vitjanini er at undirrita semjuskjal millum Føroyar og Evropasamveldið um styrkt samstarv. Føroyar og ES hava arbeitt við semjuskjalinum í longri tíð, og nú er skjalið klárt at undirrita.

Endamálið við semjuskjalinum er at skipa ein yvirskipaðan karm fyri samstarvið millum Føroyar og ES og at menna viðurskiftini enn meira. Á vitjanini fær ES-nevndarforkvinnan somuleiðis høvi at kunna seg um ymisk føroysk viðurskifti við atliti at samstarvsøkjunum í semjuskjalinum, sum millum annað fevnir um burðardygd og veðurlagsbroytingar.

- Tá eg vitjaði í Brússel í heyst, segði eg, at eg var bjartskygdur um, at vit skjótt fóru at síggja ítøkilig úrslit. Tað síggja vit nú. Undirritanin av semjuskjalinum er eitt týðandi stig á leiðini til at menna samstarvið millum Føroyar og ES. Somuleiðis fegnist eg um, at ES-nevndarforkvinnan nýtir hetta høvið til at vitja Føroyar, og eg haldi at hetta kann vera viðvirkandi til at økja um tilvitanina um týdningin av samstarvinum, sigur Aksel V. Johannesen.

Undirritan og stuttur tíðindafundur
Hósmorgunin 14. mars verður fundur í Tinganesi millum løgmann og ES-nevndarforkvinnuna. Eisini luttaka landsstýrismaðurin við uttanríkis- og vinnumálum og danski statsministarin. Eftir fundin verður semjuskjalið undirritað. Síðani verður ein stuttur tíðindafundur, sum løgmaður og ES-nevndarforkvinnan luttaka á.

Í sambandi við vitjanina verður eisini farið umborð á hybridskipið Bakkafoss. Leiðin gongur eisini til Kaldbaks at vitja Ocean Rainforrest, ið millum annað luttekur í ES-granskingarsamstarvinum Horizon Europe. Vitjanin endar í Bø, áðrenn ES-nevndarforkvinnan við fylgi fer av landinum aftur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2024

Nýggj forkvinna í Pedagogfelagnum

Hon vann valið so ruddiliga við 1.093 atkvøðum. Fyrrverandi formaðurin fekk 255 atkvøður

Sanna á Løgmansbø (Mynd: Privatmynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Sanna á Løgmansbø er nýggj forkvinna í Pedagogfelagnum.

Atkvøtt varð taltilt frá 14. februar og fram til á middegi seinasta leygardag.

Nýggja forkvinnan fekk 1.093 atkvøður, og fyrrverandi formaðurin, Jógvan Philbrow, fekk 255 atkvøður.

1.800 limir hava valrætt í Pedagogfelagnum, og luttøkan í atkvøðugreiðsluni var 74 prosent.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. mars 2024

KBI keypir fyritøkuna Tín Lásasmiður

Fyritøkan verður løgd saman við KBI, og Marjus Hansen fer at mynda nýggju lásadeildina

Rói Clementsen og Marjus Hansen (Mynd: KBI)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

KBI í Klaksvík hevur keypt fyritøkuna Tín Lásasmiður, sum merkir, at KBI nú eisini kann bjóða sínum viðskiftafólkum eina víðfevnandi røð av lásaskipanum.

Tín Lásasmiður var stovnað í 2020 av Marjusi Hansen, ið frammanundan hevði fleiri ára royndir sum lásasmiður í Føroyum. Síðan stovnan hevur fyritøkan veitt lásaskipanir til fleiri stórar verkætlanir - eitt nú kann nevnanst Eysturoyar- og Sandoyartunlarnar.

- Hetta er ein liður í at økja um virksemið hjá KBI sum veitari til vinnuna í Føroyum. Við framkomnum lásaskipanum kunnu vit nú bjóða okkum fram sum undirveitari hjá byggivinnuni til stórar og smáar byggiverkætlanir, sigur Rói Clementsen, stjóri í KBI.

Tín Lásasmiður verður nú lagdur saman við KBI, har Marjus Hansen kemur at mynda nýggju lásadeildina.

- Vit fegnast um at bjóða Marjusi Hansen vælkomnum í starvsfólkahópin hjá KBI. Tá ið tað snýr seg um lásaskipanir, so hevur hann ikki sín javnlíka, og hetta fer avgjørt at gagna viðskiftafólkunum hjá KBI, leggur Rói afturat.

KBI hevur í hesum viðfangi eisini fingið løggilding at umboða Ruko-lásaskipanir. Ruko er kent víða, og tey, sum kenna Ruko, vita, at hetta er ein hin fremsti framleiðarin av lásaskipanum – og úrvalið fevnir um alt frá mekaniskum loysnum til tær framkomnastu, elektrisku trygdarskipanirnar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. mars 2024

Pápi og dóttir stjórna Kemilux

Christina Hansen er nýggjur stjóri í Kemilux, og fer at stjórna fyritøkuni saman við Debes Petersen

Debes Petersen og Christina Hansen (Mynd: Kemilux)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Christina Hansen tekur við sum stjóri í Kemilux, saman við pápa hennara, Debes Petersen.

Christina er 43 ára gomul, og hevur drúgvar royndir innan bókhald. Hon hevur verið ein partur av starvshópinum í Kemilux síðan september 2019.

- Vit í Kemilux eru sera fegin um, at Christina ynskir at stjórna Kemilux, saman við Debes Petersen.

Ársúrslitið hjá Kemilux í nýggjasta roknskapinum, fyri 2022, var 772.000 krónur. Hetta er nakað lægri enn í 2021 og 2020 tá ávikavist 3,2 og 4,2 milliónir krónut lógu eftir á botnlinjuni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2024

Sandoyartunnilin: Útvið 800 bilar í miðal um samdøgrið

Hetta siga tølini fyri februar, og tað er umleið tvífalt so nógv, sum væntað var. Sum heild er ferðslan í undirsjóvartunnlunum meira í ár enn í fjør

Tað var óvist, júst hvussu nógv tunnilin fór at verða nýttur. Metingin hjá tunnilsfelagnum var tó eitt stað millum 300-400 bilar um samdøgrið fyri hvønn mánaða (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Beint fyri jól í 2023 læt Sandoyartunnilin upp fyri almennari ferðslu. Tað var ein løta, ið nógv høvdu bíðað eftir - serliga sandoyingar.

Tað var sjálvandi óvist, júst hvussu nógv tunnilin fór at verða nýttur. Metingin hjá tunnilsfelagnum var tó eitt stað millum 300-400 bilar um samdøgrið fyri hvønn mánaða.

Nú eru tølini fyri síðsta mánaða komin. Í miðal koyrdu 783 bilar í Sandoyartunlinum um samdøgrið í februar.

Harvið er talið umleið tvífalt so nógv, sum væntað var, og er tað sjálvandi ógvuliga jaligt fyri tunnilsfelagið.

Ferðslan í øllum undirsjóvartunnlunum var eisini størri í februar í ár enn í februar í fjør.

Í Eysturoyartunlinum var miðaltalið fyri eitt samdøgur 5.898. Tað var 5.355 í fjør.

Í Norðoyatunlinum var miðaltalið 4.037. Tað var 3.806 í februar í fjør.

Í Vágatunlinum var talið 2.472. Tað var 2.315 í fjør.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. mars 2024

Fimm prestar kærdu bisp

Ónevndar keldur hjá Norðlýsinum vilja vera við, at kærararnir eru Inga Poulsen Dam, Theodor E. D. Olsen, Bergtórur Hjelm Bjarkhamar, Anne Mette Greve Clementsen og Maria Jørðdal Niclasen

Jógvan Fríðriksson, bispur (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað var ein mótfallin Jógvan Fríðriksson, bispur, sum í útvarpinum sunnukvøldið, bleiv spurdur um kæruna í sambandi við setanartilgongd og avgerðina, tá Ovi Brim varð settur í starv sum próstur.

Hann segði millum annað, at kæran kundi koma kærarunum aftur um brekku, og staðfesti, at Fólkakirkjan er í stórna trupulleikum í løtuni.

Norðlýsið hevur frá ónevndum keldum fingið at vita, at teir fimm prestarnir sum hava kært, eru Inga Poulsen Dam, Theodor E. D. Olsen, Bergtórur Hjelm Bjarkhamar, Anne Mette Greve Clementsen og Maria Jørðdal Niclasen

Sambært Norðlýsinum hava hesir fimm prestarnir tað til felags, at teir hava søkt starvið sum próstur, sum Ovi Brim endaði við at fáa.

Prestarnir siga millum annað í kæruni, at setanartilgongin hevur verið í stríð við almenna setanarpolitikkin, at grundgevingin í setanini ikki hevur verið nøktandi, at ósaklig atlit eru tikin við í viðgerðina, at tað frammanundan var avgjørt, hvør skuldi fáa starvið, og at bert ein var tilmæltur, hóast lógin ásetur, at bispur skal geva landsstýriskvinnunni eitt raðfest tilmæli við trimum umsøkjarum.

Ovi Brim var 7. mars kunngjørdur sum próstur í Fólkakirkjuni (Mynd: Jens Kr. Vang)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. mars 2024

Taks: 17.000 fáa pengar aftur í skatti

1.977 borgarar hava hinvegin goldið ov lítið í skatti í fjør, og 24.611 borgarar hvørki fáa ella skylda nakað

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

17.011 borgarar fáa pengar aftur í skatti, og í alt fáa teir 56,5 milliónir krónur aftur, boðar Taks frá.

– Skattauppgerðin 2023 hjá a-skattgjaldarum er nú gjørd og liggur á Borgaraglugganum og í Mínboks hjá teimum, sum brúka hesar tænastur. Hjá øðrum kemur hon í postkassan í vikuni.

– Pengarnir koma á kontu mikudagin, 27. mars, skrivar Taks.

1.977 borgarar hava hinvegin goldið ov lítið í skatti, og fáa í næstum rokning frá Taks. Tilsamans hava teir goldið góðar sjey milliónir krónur ov lítið.

24.611 borgarar hava goldið rættan skatt, og teir hvørki fáa ella skylda nakað.

– Fær man skattauppgerð, skal man kanna, um hon er bein. Er hon tað, skal ikki gerast meira. Er feilur í, ella manglar okkurt, skal man lata inn sjálvuppgávu við røttum upplýsingum. Innlatingarfreistin er 1. mai 2024.

– B-skattgjaldarar fáa ikki skattauppgerð uttan bræv um at lata inn sjálvuppgávu. So skjótt, innlatið er, verður skattauppgerð teirra gjørd. Talan er um 5.978 borgarar. Fá alt at vita um sjálvuppgávu á www.taks.fo/sjálvuppgáva.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. mars 2024

Trygd 21,8 milliónir krónur í avlopi

Inntøkurnar vóru 11 milliónir hægri enn árið fyri

Anna Mohr Holm er stjóri í Trygd (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Trygd hevði eitt gott ár í 2023. 21,8 milliónir krónur lógu eftir á botnlinjuni.

Úrslitið er merkt av góðum íløguavkasti og eini góðari skaðagongd, umframt at tillagingar vórðu gjørdar í tryggingargjøldunum fyri 2023, eftir nøkur ár við hækkandi umvælingarútreiðslum. Talið av fráboðaðum skaðum í 2023 var á hædd við undanfarin ár, men tað sæst aftur í ársúrslitinum, at skaðarnir vóru lutfalsliga avmarkaðir í stødd, við tað at bert fáir stórskaðar vóru.

Trygd hevði 26,7 milliónir krónur í avlopi fyri skatt í 2023, samanborið við 15,2 milliónir krónur fyri skatt í 2022.

Bruttoinntøkurnar frá tryggingargjøldum vóru tilsamans 168,7 milliónir krónur í 2023, sum er ein hækking á 11 milliónir.

Skaðaprosentparturin var lægri í 2023, enn árið fyri, men samlaðu skaðaendurgjøldini fyri egna rokning vóru 98,6 milliónir krónur í 2023, í mun til 97,5 milliónir krónur í 2022.

Rakstrarkostnaðurin var 28,9 milliónir krónur í 2023, samanborið við 25,0 milliónir í 2022. Øktu rakstrarútreiðslurnar eru serliga orsakað av, at neyðugar ábøtur vórðu gjørdar á skipanir og annað í mun til raksturin av felagnum. Í 2023 vóru 25 ár liðin, síðani Trygd aftur kundi virka á føroyska tryggingarmarknaðinum, og við tíðini er felagið vaksið so mikið, at tørvur var á hesum dagføringum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. mars 2024

54 læknar í útbúgvingarstørvum í løtuni

Talið á útbúgvingarlæknum setir met í ár – í løtuni eru 54 læknar í útbúgvingarstørvum í sjúkrahúsverkinum og kommunulæknaskipanini

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

– At talið á útbúgvingarstørvum økist, er við til at tryggja okkara heilsuverki framhaldandi tilgongd av serlæknum. Eg fegnist um góðu gongdina og góðu útlitini við nógvum føroyingum, sum lesa til lækna, sigur Margit Stórá, landsstýriskvinna við heilsumálum.

At talið av útbúgvingarstørvum setur met í ár, er millum annað úrslit av, einum miðvísum arbeiði at raðfesta og menna økið.

Leiðin at gerast serlækni er long. Eftir seks ára kandidatútbúgving, fer læknin undir víðari útbúgving at gerast serlækni. Fyrsta útbúgvingarstarvið er eitt KBU-starv á eitt ár, síðan eitt hálvt til eitt ár í intro-starvi og til seinast eitt høvuðsútbúgvingarstarv á fýra til fimm ár. Tað tekur í minsta lagi 12 ár at gerast serlækni.

Sum talið á føroyingum, ið lesa til lækna uttanlands, er økt seinastu árini, er eftirspurningurin eftir útbúgvingarstørvum til yngri læknar eisini øktur. Tað er at fegnast um, at stórur áhugi er millum tey lesandi at koma aftur til Føroyar eftir loknan lestur.

Játtan til útbúgving av yngri læknum er tvífaldað seinastu fimm árini. Hetta hevur hevur gjørt tað møguligt at økja talið av útbúgvingarstørvum í Sjúkrahúsverkinum, umframt at útbúgvingarstørv innan fleiri serlæknaøkir eru góðkend.

Royndir vísa okkum, at læknar, sum hava starvast í Føroyum undir útbúgvingini, varðveita knýti til Føroyar og hava lættari við at flyta aftur til Føroya eftir lokna serlæknaútbúgving.

Tað er ikki óvanligt, at tað kann taka upp móti 15 árum, at gerast serlækni. At fleiri læknar kunnu taka ein part av serlæknaútbúgvingini í Føroyum, tryggjar Sjúkrahúsverkinum eina framhaldandi tilgongd av serlæknum.

Útbúgvingarskipanin fyri yngri læknar hevur 22 ár á baki í ár, og eftirhondini eru útbúgvingarstørv góðkend innan nógvar sergreinar í Sjúkrahúsverkinum.

Um útbúgvingarstørvini

KBU-størv: KBU er stytting fyri Klinisk basisuddannelse, og er fyrsta stigið víðari á yrkisleiðini hjá útbúnum læknum. Í løtuni eru 17 KBU-læknar í útbúgvingarskipanini.

Intro-størv: Intro-starv, er eitt innleiðslustarv til eina ávísa sergrein, har læknin nemur sær størri kunnleika til sergreinina. Áðrenn farið verður undir serlæknaútbúgvingina, skal læknin hava verið í intro-starvi í sergreinini í ½ til eitt ár. 18 læknar eru í intro-størvum í løtuni.

Høvuðsútbúgvingarstørv og deild høvuðsútbúgvingarstørv: Eitt høvuðsútbúgvingarstarv, er síðsta stigið á yrkisleiðini at gerast serlækni innan ávísa sergrein.

Síðan skipanin varð sett í verk í 2002, hevur verið møguligt at tikið serlæknaútbúgvingina til kommunulækna í Føroyum, tað vil siga serlækna innan almen medisin. Tilsamans 37 kommunulæknar eru útbúnir í Føroyum. Í løtuni eru 13 kommunulæknar undir útbúgving.

Møguleiki er eisini fyri at taka partar av høvuðsútbúgvingum innan aðrar sergreinar í Føroyum. Hetta verður í hvørjum einstøkum føri gjørt eftir avtalu við onnur universitetssjúkrahús. Í løtuni eru seks deild høvuðsútbúgvingarstørv sett í Føroyum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. mars 2024

Lóg um nýggja pantskipan farin í Løgtingið

Ætlanin er, at allir handlar, ið selja íløt við panti, skulu taka ímóti eisini. Pant skal eisini leggjast á fleiri vørur - nýggja pantskipanin skal eftir ætlan koma í gildi næsta ár

Við nýggju pantskipanini fer pantumsitari at hava alla ábyrgdina av at heinta inn íløt kring landið, skilja tey og fáa íløtini send til endurnýtslu og endurvinningar. IRF hevur samtykt at átaka sær skylduna sum pantumsitari (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Landsstýriskvinnan við umhvørvismálum, Ingilín D. Strøm, legði í vikuni lógaruppskot fyri Løgtingið um eina nýggja pantskipan. Nýggja pantskipanin skal millum annað tryggja, at borgarar sleppa av við allar sínar fløskur og dósir á sama stað.

Frameftir verður tað soleiðis, at so at siga allir handlar, sum selja íløt við panti, skulu taka ímóti øllum íløtum og rinda kundanum pant.

Ætlanin við nýggju pantskipanini er eisini, at pant við tíðini verður lagt á fleiri vørur og íløt, so at alsamt meir fæst inn til endurnýtslu og endurvinningar.

- Endiliga fáa vit eina skipan, har vit sleppa av við allar fløskur á sama stað. Hetta hevur mann roynt at fingið í lag í nógv Harrans ár,” sigur landsstýriskvinnan.

Við nýggju pantskipanini fer ein pantumsitari at hava alla ábyrgdina av at heinta inn íløt kring landið, skilja tey og fáa íløtini send til endurnýtslu og endurvinningar. IRF hevur samtykt at átaka sær skylduna sum pantumsitari.

Nýggja pantskipanin skal eftir ætlan koma í gildi 1. oktobur 2025.

Tíðindaskriv frá Umhvørvismálaráðnum

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. mars 2024

Læknamiðstøðin í Gøtudali verður útbygd

Eysturkommuna hevur samtykt at taka av tilboði frá Articon um at víðka um læknamiðstøðina, og farið verður undir at grava og byggja sum skjótast

(Mynd: Eysturkommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Á býráðsfundi 29. februar samtykti býráðið í Eysturkommunu at taka av tilboði frá Articon um at víðka um læknamiðstøðina í Gøtudali.

Tað er Teknistovan í Gøtu, ið hevur teknað, í samstarvi við kommunu, lækna og avvarandi myndugleikar. Articon fer undir at grava og byggja sum skjótast.

– Tá heilsutrygd fyrr í heyst setti ein lækna afturat í læknadømið, varð tørvur á fleiri fermetrum í læknamiðstøðini í Gøtudali. Samskift hevur verið við lækna og heilsutrygd um, hvat hølini skulu innihalda. Loysnin, ið liggur á borðinum, er meira enn ein tvífalding av teimum fermetrum, sum eru í miðstøðini í dag. Hetta fer at gera tað møguligt hjá fleiri læknum og øðrum heilsutænastum at húsast undir somu tekju, skrivar Eysturkommuna.

Arbeiðið hevur í sær eina uppíbygging, umframt eina endurnýggjan av hitaskipan, sum skal veita hita til tann nýggja og gamla bygningin. Eisini er eitt ávíst arbeiði av nýggjari ventilatiónsskipan, ogg síðani sambinding av bygningunum.

Eftir ætlan, verður klárt at flyta inn við ársenda í ár og harvið verður aftur møguligt hjá øllum borgarunum í Eysturkommunu at greiða síni læknaviðurskifti í viðtaluni í Gøtudali.

Samlaður kostnaður av verkætlanini er níggju milliónir krónir.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. mars 2024

Íbúðabygningur reistur á Toftum

Bústaðir standa fyri byggingini, sum umfatar 18 íbúðir. Almannaverkið skal leiga íbúðirnar út til íbúgvar, sum eru fevndir av teirra tænastum

(Mynd: Nes kommuna)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Nýggjur íbúðabygningur á Toftum, sum er ætlaður til ein búfelagsskap, varð reistur týsdagin.

Í 2022 gjørdu Nes kommuna og Bústaðir rammuavtalu um eitt øki oman fyri kommunuskrivstovuna á Toftum. Avtalað varð, at Nes kommuna gjørdi økið byggibúgvið og síðan seldi tað til Bústaðir, sum síðan skuldu byggja íbúðir, sum Almannaverkið síðan fer at leiga til íbúgvar, sum eru fevndir av teirra tænastum.

Í summar  varð sáttmáli undirskrivaður millum Bústaðir og Byggivirkið KBH um bygging av íbúðarbygningi í trimum hæddum við 18 íbúðum.

Íbúðirnar verða umleið 50 fermetur. Aftur at íbúðunum verða felagshølir, starvsfólkarúm, goymsla, tøknirúm vm.

Aftan fyri bygningin verður gjørt eitt elevatortorn, trappur, svalagongd og stuðlamúrur við hegni. Frammanfyri bygningin verður altan, terrassa og parkering.

Byggivirkið KBH hevur ábyrgdina av verkætlanini sum heildararbeiðstakari. Farið varð av álvara undir byggingina í heyst, og týsdagin lítil móttøka á kommunuskrivstovuni í sambandi við, at íbúðarlonin varð reist.

Ingilín D. Strøm, landsstýriskvinna, sum umsitur Bústaðir, var við til móttøkuna eins og onnur umboð fyri Bústaðir, Almannaverkið, KBH og aðrar undirveitarar.

Súni í Hjøllum, borgarstjóri, greiddi frá upprunaligu tilgongdini hjá Nes kommunu í samband við at útvega grundøkið. Vegna býráðið í Nes kommunu takkaði hann fyri góða samstarvið við Almannaverkið og Bústaðir til tess at fáa gond á hesa alneyðugu verkætlan.

Helgi Johannesen, stjóri í KBH, upplýsti í síni røðu, at verkætlanin gongur væl og verður væntandi liðug á sumri 2025. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. mars 2024

Ósáin verður nú rein

Klaksvíkar kommuna skal nýta tilsamans 3,8 milliónir uppá dagføring av kloakkrørum miðskeiðis í býnum

Heimasíðan klaksvík.fo skrivar, at avtala er gjørd við Kanjon um dagføring av kloakkrørum kring Skúlatrøð, Prestveg og ein part av Biskupsstøðgøtu (Mynd: klaksvik.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Ósáin rennur beint undir fólkaskúlanum í Klaksvík og framvið millum annað Norðoyða Sparikassa.

Tá tveir fólkaskúlar vóru í býnum hevði tann niðari navnið "Skúlin við Ósánna". Áin er ikki beinleiðis kend fyri at vera rein, men hetta skal fáast í rætt lag nú.

- Klaksvíkar býráð setir hvørt ár pening av til dagføring av spillvatnsskipanini í kommununi. Arbeiðið er nú komið til eitt øki í miðbýnum, og við hesum verða seinastu húsini fram við Ósánni eisini tikin við í skipanina.

Heimasíðan klaksvík.fo skrivar, at avtala er gjørd við Kanjon um dagføring av kloakkrørum kring Skúlatrøð, Prestveg og ein part av Biskupsstøðgøtu. Arbeiðið er deilt í tvær verkætlanir, nevniliga niðara økið á Ziskatrøð og ovara økið á Ziskatrøð

Verkætlanirnar kosta tilsamans 3,8 milliónir krónur, upplýsir Klaksvíkar kommuna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. mars 2024

Fundur um komandi vestmannatunnilin mánakvøldið

Fyrireikararnir av fundinum dylja ikki fyri, at tey eru ósamd við linjuføringina hjá Landsverki

(Mynd: Landsverk)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Stóra verkætlanin hjá SEV í Vestmanna, skal eftir ætlan verða klár til royndarkoyringar í 2029.

Einki er so sjálvsagt sum, at tá skal tunnilin millum Vestmanna og Leynar verða liðugur.

Soleiðis siga fyrireikararnir av kunnandi fundinum, sum verður á Miðnámi í Vestmanna mánakvøldið 11. mars.

Víðari verður sagt:

Tað mugu verða hópin av fyrimunum, um hesar báðar verkætlanirnar á onkran hátt verða tengdar saman. M. a. tá hugsa verður um allar teir kaðalar sum skulu leiða risa mongdir av orku frá Vestmanna út til alt Føroya land.

Upplagt er, at hesir kaðalar verða lagdir trygt í tunnilin, í staðin fyri at brúka ørandi upphæddir til at grava teir í jørðina. Sparingin er bæði í arbeiðsorku og longd av káplum, sum skulu gravast niður í vegaøkslina á Vestmannavegnum.

Í hesum sambandið kemur Dávid Reinert Hansen, verkætlanarleiðari fyri pump & storage verkætlanini hjá SEV, at halda ein fyrilestur um fyrimunir og vansar, um hesar báðar verkætlanirnar blíva lagdar í eina felags verkætlan.

Seinni partur av fundinum verður nýttur at umrøða linjuføringina av Vestmannatunnlinum.

- Vit vita at Landsverk hevur arbeitt/gjørt kanningar av lendinum millum Vestmanna og Kvívík, við einum tunnilsmunna oman fyri høvusvegin í Kvívík, sum allar stórsti partur av Vestmenningum/brúkarunum, slett ikki taka undir við.

- Vit bíða nú spent eftir næsta útspælinum frá landsstýrismanninum um linjuføringina. Verður tað enn Vestmanna - Kvívík, ella Vestmanna - Leynar, sum flestu okkara ynskja, skriva fyrireikararnir.

Ymiskar framløgur verða, og eisini verður orðaskiftið, har allir politisku flokkarnir eru bodnir at verða við. Orðstýrari verður John Johannesen.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. mars 2024

Barbara tekur aftur sæti á fólkatingi

Hetta fram til 25. mars og tí at Sjúrður Skaale er í farloyvi. - Eg fari at varpa ljós á nakrar av teimum markaforðingunum, sum føroyingar kunnu møta í donskum skipanunum, sigur Barbara Gaardlykke Apol

Barbara Gaardlykke Apol hevur tvær ferðir áður havt sæti á fólktaingi sum varafólk. Hon fekk 461 atkvøður á fólkatingsvalinum í 2022 (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Sjúrður Skaale hevur verið fólkatingslimur fyri Javnaðarflokkin síðani 2015. Nú verður hann í farloyvi í tríggjar vikur, og tað er Barbara Gaardlykke Apol, sum fer at røkja sessin til 25. mars.

28-ára gamla havnarkvinnan var fjórðvald á Javnaðarlistanum í 2022. Millum Barbaru og Sjúrð á listanum vóru løgmaður Aksel V. Johannesen og landsstýriskvinnan, Ingilín Didriksen Strøm. 

Harvið er Barbara Gaardlykke Apol fyrsta varafólk, og í dag tekur hon sæti á fólkatingi á triðja sinni. Hetta er fyrstu ferð í hesari setuni - Barbara var eisini varafólk undir seinastu stjón, og var fyrstu ferð á fólkatingi í mars 2020 - aðru ferð  í mai 2021.

- Meðan eg taki sæti fari eg at varpa ljós á nakrar av teimum markaforðingunum, sum føroyingar kunnu møta í donskum skipanum. Hetta er nakað, eg legði stóran dent á undir valstríðnum, og tí ætli eg mær sjálvandi at nýta møguleikan at seta sjóneykuna á tað, sigur Barbara Gaardlykke Apol.

Javnaðarflokkurin skrivar, at hon eisini fer at luttaka á einari arktiskari ráðstevnu í Svøríki. Sjálv metir hon, at tað er av stórum týdningi at gera seg galdandi á teimum altjóða pallum, vit fáa atgongd til. Ikki minst, tá tað snýr seg um háaktuell mál, so sum viðurskifti í Arktis.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. mars 2024

Klæmint Østerø nýggjur rakstrarleiðari á Strandferðsluni

Hann er 53 ár, og er settur deildarleiðari fyri rakstrardeildina

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Strandferðslan hevur sett 53 ára gamla Klæmint Østerø í starv sum deildarleiðara fyri rakstrardeildina.

Starvsroyndirnar hjá Klæminti eru innan verkfrøði, verkætlanarstýring, fyrisiting og leiðslu hjá Landsverki og Fiskaaling. Í fleiri ár var hann eisini sjálvstøðugur vinnurekandi. Klæmint hevur lisið sivilverkfrøði í offshore konstruktión.

Hann tekur yvir eftir Jóan Petur Abrahamsen, sum hevur verið rakstrarleiðari.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2024

Jóna Rasmussen 30 ár hjá Tórshavnar kommunu

Jóna Rasmussen, listakvinna, hevur undirvíst á Tórshavnar Kvøldskúla síðan 1994

(Mynd: torshavn.fo)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Farna fríggjadag skipaði Tórshavnar Kvøldskúli fyri hátíðarløtu í sambandi við, at Jóna Rasmussen, listakvinna, hevur undirvíst í 30 ár á kvøldskúlanum.

– Í 30 ár hevur Jóna Rasmussen, listakvinna, verið ein teirra, ið hevur lært frá sær og lagt fólki lag á. Og tað er ikki hissini listakvinna, ið lærir frá sær her á Tórshavnar Kvøldskúla, segði Heðin Mortensen, borgarstjóri.

Hann vísti á, at Jóna hevur havt framsýningar í Føroyum síðani 1991, m.a. á Listasavninum, har hon eisini eigur listaverk, sum eru partur av føstu framsýningini.

Eisini hevur hon sýnt fram uttanlands, og í 2021 sniðgav hon kærleikskúluna hjá Dugna.

- So tað er ein viðurkend og dugnalig listakvinna, sum undirvísir næmingum á kvøldskúlanum, og tað haldi eg, at vit kunnu vera errin av, segði borgarstjórin.

Borgarstjórin takkaði Jónu fyri arbeiði hennara og handaði henni eitt silvurmerki frá Tórshavnar kommunu.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. mars 2024

Nógvir rundir og hálvrundir starvsdagar hjá Borg

Á Borg var hátíðarløta farna fríggjadag, tá 14 starvsfólk vórðu heiðrað fyri drúgva tænastu

(Mynd: Borg)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Í sambandi við árliga starvsfólkadagin hjá Borg vóru  tey heiðrað, ið hava havt rundan og hálvrundan starvsdag í 2023.

Stjóri í Borg, Rodmundur Nielsen, segði nøkur orð og takkaði teimum fyri drúgva tænastu við vón um fleiri ár í væntu. Tey fingu øll hvør sítt blómutyssi og gávu frá Borg.

10 ára starvsdag:
Jóanes Højsted
Rakul Hansen
Oleif Joensen
Danny Kechtan

15 ára starvsdag:
Trúgvi Súnason í Hjøllum
Anna Højgaard
Rannvá í Túni Petersen

20 ára starvsdag:
Kári Hansen
Marek Wierzbicki

30 ára starvsdag:
Kristina Olsen
Trygvi Mortensen

35 ára starvsdag:
Ingun Langgaard
Jórun Dánjalsdóttir
Rahm í Króki

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. mars 2024

"Tá eg sá teg" er ársins útvarpshitt

Við 18 prosentum av atkvøðunum, er "Tá eg sá teg" ársins útvarpshitt 2023

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Seinastu dagarnar hevur verið møguligt at atkvøtt fyri ársins útvarpshitti í Kringvarpi Føroya, og í morgun varð avdúkað, hvør vinnarin var.

Við 18 prosentum av atkvøðunum gjørdist "Tá eg sá teg" við Árna Andreasen ársins útvarpshitt 2023. 1993 atkvøður vóru fyri nógv spælda sanginum.

- Tey sum hava atkvøtt fyri hesum eiga alla æruna av hesum. Tey eiga eina stóra hjartanstøkk frá mær. Eg eri alvorliga rødur av hesum, segði Árni Andreasen við Góðan morgun Føroyar í telefonini úr Polandi.

Á øðrum plássi er "DNA" hjá bólkinum Adrenaline við 15 prosent av atkvøðunum, 1.633 atkvøður.

12 prosent og nummar trý gjørdist "Mr. Wrong" hjá Kristinu Bærendsen. Lagið fekk 1.163 atkvøður.

Hini sjey løgini í finaluumfarinum vóru:
Bollarnir - "Kom við mær"
Elinborg - "Í verju tíni"
Jónas Gaard & Sigrið - "Farin"
Deiggj - "Kom lat okkum dansa"
F.A.M.X - "Precious Dime"
Kári Fossdalsá - "Hvat gjørdi eg"
RSP - "Ball í bilin"

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2024

Saga JAM hjá Høgna Mohr vann Lesaravirðislønina

Bókin Saga JAM hjá Høgna Mohr hevur vunnið Lesaravirðislønina hjá teimum føroysku bókasøvnunum

Høgni Mohr hevur skrivað bókina Saga JAM, sum vann fyrstu Lesaravirðislønina (Savmsmynd: Sverri Egholm

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Vinnarin av Lesaravirðislønini er funnin.

Bókin Saga JAM hjá Høgna Mohr hevur vunnið Lesaravirðislønina hjá teimum føroysku bókasøvnunum.

Seinasta mánaðin hava lesarar kunnað atkvøtt millum tríggjar føroyskar bøkur, sum hava verið tilnevndar til Lesaravirðislønina hjá teimum føroysku bókasøvnunum.

Tey trý tilnevndu verkini í ár vóru ”Saga JAM” eftir Høgna Mohr, ”Summarið varar ikki alt árið longur” eftir Katrin Ottarsdóttir og ”Tám” eftir Jón Thorsteinsson og vinnarin gjørdist ”Saga JAM”.

Lesaravirðislønin varð handað á einum haldi á Klaksvíkar bókasavni mikudagin.

Hetta er fyrstu ferð, at Lesaravirðislønin verður latin.

Virðislønin er sett á stovn til tess at seta sjóneyku á føroyskar bøkur, sum á hvørjum ári verða mest læntar og lisnar runt um á teimum føroysku bókasøvnunum, men eisini fyri at geva lesarunum eina rødd og høvi at virðisløna og fagna teimum bókunum, sum hava verið árisins mest læntu bøkur. Tilnevningarnar byggja á útlánshagtøl hjá øllum føroysku fólkabókaøvnunum umframt hagtøl hjá Landsbókasavninum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. mars 2024

James Carothers á ársins countryfestival

Nashville "honkey-tonk" sangarin, James Carothers, kemur til Føroya at spæla á Countryfestivalinum

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

James Carothers kemur til Føroya at spæla á Countryfestivalinum, sum verður 6. til 8. juni.

James Carothers er kendastur fyri framførslur sínar í Nashville, har hann síðan 2015 hevur framført til fleiri enn 2.000 konsertir á millum annað vælkendu AJ’s Good Bar, The Nashville Palace og Music City Bar, samstundis sum hann hevur framført á palli í londum so sum Kanada, Japan, Skotland og Noregi.

Størsti dreymurin bleiv uppfyltur, tá hann í 2020 bleiv boðin á pall í víðakenda ‘Grand Ole Opry’ fyri túsundavís av áskoðarum. Sama ár bleiv hann útvaldur av navnframa Allan Jackson at hita upp til konsert sína á ‘Bridgestone Arena’ í Nashville.

Hetta er ein av størstu Country sangarunum, ið Nashville hevur at bjóða, so takið væl ímóti honum á palli í Sørvági í 2024, siga fyriskipararnir.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2024

Kristina Bærendsen á Summarfestivalin

Songkvinnan, sum er búsitandi í Íslandi, fer at hava konsert á landsins størsta tónleikatiltaki

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Countrysongkvinnan, sum er búsitandi í Íslandi, hevur konsert á Summar Festivalinum í august.

Kristina Bærendsen verður við, tá ið Summar Festivalurin verður hildin í august mánaði.

Dugnaliga føroyska songkvinnan, sum er búsitandi í Íslandi, fer at hava konsert saman við bólki sínum á landsins størsta tónleikatiltaki.

Kristina Bærendsen hevur sungið og framført, síðani hon var ung genta. Hon gjørdist veruliga landskend, tá ið hon fór at framføra saman við countrykonginum Halli Joensen, og eftir at hon hevði givið fløgu út í 2012, fann hon flogið sum solistur.

Kristina hevur serliga sungið country, men eisini gospel og popp, og bæði á útgávum og konsertum hevur hon verið sannførandi. Í fjør átti hon ein av mest spældu føroysku sangunum, "Mr. Wrong", sum var ein av finalistunum til at verða Ársins útvarpshitt.

Kristina Bærendsen fer at spæla kendar sangir hjá sær og onkrar nýggjar, tá ið hon hevur framførslu á Summar Festivalinum, ið verður hildin í døgunum frá 8. til 10. august.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. mars 2024

"Onkustaðni á vegnum" – søgan um PM heilsølu og um Poul sjálvan

1. mars vóru fimmti ár liðin, síðani fyritøkan PM varð sett á stovn. Í hesum sambandi er givin út bók um bæði fyritøkuna og ikki minst mannin handan fyritøkuna, íverksetaran og politikaran, Poul Michelsen

(Mynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hetta er ein søga um vørur, plattar og bingjur. Um virkisbygningar, trukkar og bilar. Um keyp og sølu og krónur og oyru. Men hetta er fyrst og fremst søgan um eina visjón, nøkur djørv mál, ein óvanliga sterkan vilja og eitt ómenniskjaligt treiskni.

Hetta er søgan um eina serliga mentan og um menniskjuni, sum bera hana. Um ein sterkan hugburð, sum hevur yvirlivað tíðarinnar tonn og mong skifti frá trongum og lítillátnum umstøðum til víðar og stórfingnar karmar.

Hetta er søgan um eitt fantastiskt lið av dugnaligum, nærløgdum og trúføstum starvsfólkum, og um nakrar professionellar og í mangar mátar ótraditionellar stjórar og leiðarar. Um eitt arbeiðsumhvørvi, sum í áratíggju fær arbeiðsfólkini til at kenna seg sum annað og meira enn júst arbeiðsfólk og starvsfelagar. Sum fær tey at kenna seg sum partur av eini serligari familju.

Hetta er sostatt ein familjusøga, soleiðis sum vit vanliga brúka orðið, men eins nógv í einum øðrvísi týdningi. Hetta er sólskinssøgan um Pf. Poul Michelsen.

Skulu vit skilja hesa søguna og hvat tað er, sum ger hesa fyritøkuna so serliga, mugu vit tó fyrst til fulnar skilja Poul Michelsen sjálvan. Henda søgan er tí ikki einans eina hálva øld, men heldur 80 ára gomul.

Hon byrjar ein summardag í 1944 undir nokk so lítillátnum korum í einum blikkensláaraheimi í miðbýnum í Havn.

Heitið á bókini sipar til, at Poul Michelsen, mestur uttan at hugsa stórvegis um tað, javnan brúkar orðingina “Onkustaðni á vegnum...”, tá hann skal greiða frá onkrum, serliga onkrari áskoðan ella einumhvørjum sjónarmiði.

Høvundarnir av bókini eru Tróndur Djurhuus og Kári Mikkelsen.

Poul Michelsen (Mynd: Ólavur Frederiksen)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. mars 2024

Litrík norsk list í Williamsstovu

“Å tåre” er listaverkætlan hjá norsku Huldri, sum eisini skal dokumenterast í filmi

Huldri og sonurin Christopher leggja føroyaferðina til rættis (Mynd: Huldri)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Mánadagin 11. mars letur upp ein forvitnislig listaframsýning upp í Gallerí Williamsstova í Niels Finsensgøtu í Havn.

“Å Tåre” er heitið á framsýningini við litríku norsku listakvinnuni, Helena Bremer Farsund, ið kallar seg Huldri.

Huldri hevur eitt gallarí í Førde, ið liggur í Sunnfjord í Sogn og Fjordani í vestara parti av Noregi. Hon arbeiðir við list á fleiri stigum. Umframt at vera listamálari, er hon eisini rithøvundur, tónleikari og sjónleikari.

Nú kemur hon av vísa sína list í Føroyum.

Við sær í bilinum hevur hon sonin, Christopher, sum hevur eina byggifyritøku, og ætlanin hjá teimum báðum er at filma ferðina og tær spontanu samrøðurnar teirra millum um lívið. Ætlanin er, at øll “å tåre”-verkætlanin skal gerast ein heimildarfilmur.

Umframt tey bæði, kemur eisini stórasystir Huldri, Gro N. Bremer. Hon er sangari og sangskrivari, og skal framføra í sambandi við at listaframsýningin letur upp mánakvøldið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 05. mars 2024

Søren Pape Poulsen deyður

Floksformaðurin fyri Konservativu er deyður, 52 ára gamal

Søren Pape Poulsen her í Tinganesi saman við løgmanni (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Danski politikarin og formaðurin í Konservativa flokkinum doyði farna vikuskifti, skriva danskir miðlar.

Søren Pape Poulsen fekk undir einum nevndarfundi fríggjadagin eina heilabløðing. Hann varð koyrdur á sjúkrahús í Odense, men hann stóð ikki til at bjarga.

Hann doyði leygardagin klokkan 13.13.

Søren Pape Poulsen gjørdist 52 ára gamal.

Hann gjørdist formaður í Konservativa flokkinum í 2014, tá hann avloysti Lars Barfoed. Áðrenn tað var Søren Pape Poulsen borgarstjóri í Viborg.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. mars 2024

Nikki Haley tekur seg úr forsetastríðnum

Hon er ikki longur partur av valstríðnum, so nú er greitt, at forsetavalið aftur verður eitt val millum Biden og Trump

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Nikki Haley hevur nú tikið seg út úr stríðnum at gerast forsetavalevni fyri republikanska flokkin. So nú er bara Donald Trump eftir.

Boðini komu seinnapartin mikudagin undir eini røðu í amerikanska statinum South Carolina. Røðan varð send á bæði CNN og BBC.

- Stundin er komin til at gevast við mínari kampanju, segði Haley.

Boðini koma dagin eftir sokallaða Super Tuesday, tá val var í 15 amerikanskum statum umframt Amerikanska Samoa.

Her gjørdist fyrrverandi forsetin, Donald Trump, vinnari í øllum statunum uttan einum. Nikki Haley vann í Vermont, lítla statinum í landnyðrings USA.

Hóast hon nú tekur seg aftur, so sigur Nikki Haley seg ikki beinleiðis stuðla Trump sum republikanskt forsetavalevni.

- Tað er nú upp til Donald Trump at hava atkvøðurnar uppibornar frá teimum veljarum í flokkinum, sum ikki hava atkvøtt fyri honum, sigur Haley.

Í røðu síni ynskti Nikki Haley Donald Trump til lukku við, at hann nú gerst forsetavalevni fyri republikanararnar.

- Eg vil ynskja tí, ið verður forseti USA, góða eydnu, segði hon, og legði afturat:

- Okkara land er ov dýrabært til at lata okkara ymiskleikar skilja okkum.

Nikki Haley er fyrrverandi guvernørur í South Carolina og hon hevur eisini verið ST-sendikvinna fyri USA.

Samanlagt megnaði Nikki Haley sostatt at vinna á Trump í tveimum statum. Í Vermont og í District of Columbia, har samveldishøvuðsstaðurin, Washington D.C. liggur.

Endaliga valið av republikanska forsetavalevninum fer fram í juli, tá 2.500 vald umboðsfólk hittast til konvent í Milwaukee í Wisconsin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. mars 2024

Svøríki er nú NATO-land

Limaland nummar 32 hjá hernaðarsamgonguni er nú alment innlimað í Washington, D.C.

Ulf Kristersson, forsætisráðharri, hevur bíðað eftir góðkenningin úr Ungarn - nú er alt uppá pláss (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Tey neyðugu pappírini og røttu undirskriftirnar - eisini úr Ungarn - vóru komin uppá pláss, og so kundu amerikanski uttanríkisráðharrin Antony Blinken og forsætisráðharrin Ulf Kristersson taka í hondina á hvørjum øðrum.

Tey nú 32 NATO-londini eru bundin til at verja hvørt annað. Um okkurt av londunum í vesturlendsku hernaðarsamgonguni verður lopið á, so er tað eitt álop á øll.

Svøríki hevur nú hesa verjuna, sigur Jens Stoltenberg, aðalskrivari, ið vísir á artikkul fimm í stóra NATO-sáttmálanum.

Bæði Svøríki og Finnland søktu um limaskap í NATO eftir russisku innrásina í Ukraina fyri tveimum árum síðani. Finnland fekk limaskap í fjør, meðan tað tók longri hjá Svøríki av tí at bæði Turkaland og Ungarn settu seg ímóti.

Seinasta undirskriftin úr Ungarn kom uppá pláss í vikuni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. mars 2024

Apple fingið risastóra bót frá ES

Tað var Spotify, sum reisti málið í ES-umsitingini við kappingarmálum

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Kt-risin Apple fekk í vikuni eina bót á 1,8 milliardir evrur, svarandi til 13,4 milliardir krónur, frá ES.

Orsøkin er, at Apple heldur fast upp á síni serrættindi til sína egnu App Store, sum er kappingaravlagandi, og sum rakar bæði brúkarar, og tey, ið bjóða talgildar tænastur umvegis App Store.

Eitt nú tónleikastroymingartænastuna Spotify, sum av somu orsøk reisti málið, sum nú hevur ført til risastóru bótina.

Spotify kærdi um, at tað sambært treytunum hjá Apple fyri App Store ikki er loyvt at gera brúkarar varugar við, at tey kunnu rinda fyri haldini uttan um afturlatna umhvørvið hjá Apple, skrivar Ritzau.

Og um brúkarar velja at rinda í App Store, so afturheldur Apple 30 prosent í ómakssamsýning.

Apple boðar, sambært Reuters, frá, at fyritøkan ætlar at kæra bótina.

- Avgerðin tekur ikki hædd fyri veruleikunum í einum marknaði, ið verður rikin kappingarført, og sum er í stórum vøkstri, verður m.a. sagt í tíðindaskrivi.

Bótin fellir bert fáar dagar áðrenn, at Digital Markets Act (DMA) hjá ES skal setast í verk.

Hetta skal skipa kappingina millum talgildar pallar, og setir eina røð av krøvum til seks stórar tech-fyritøkur, teirramillum Apple.

Krøvini skulu eitt nú tryggja, at tað gjøgnum hesar pallar er atgongd til talgildar tænastur, har avtalan er gjørd uttan fyri pallin.

Tøknirisarnir sleppa heldur ikki at geva egnum vørum og tænastum framíhjárættindi á hesum talgildu pallum, skrivar Ritzau.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. mars 2024

Íslendingar ynskja veikt rúsdrekka í handlarnar

Men tað er mótstøða móti at sølan av sterkum rúsdrekka verður tikin frá einkarsøluni

(Mynd: ruv.is)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

49 prosent av íslendingum halda, at tað skal verða loyvt at selja veikt rúsdrekka, so sum vín og øl, í vanligum handlum, meðan bert 23 prosent vilja loyva sterkari rúsdrekka út í handlarnar. Sostatt eru nú fleiri ímóti at loyva sølu av rúsdrekka í handlunum, enn um somu tíð í fjør, vísir ein kanning, sum felagið Maskina hevur gjørt.

Kanningin vísir, at menninir eru meira sinnaðir at fáa brennivín út í handlarnar, enn kvinnurnar eru. Umleið 55 prosent av íslendskum monnum ynska at tað verður loyvt at selja veikt rúsdrekka í handlunum, meðan undirtøkan millum kvinnurnar er 43 prosent, skrivar RÚV.

Hóast tað eru nógv færri, ið vilja hava sterkari løg út í handlarnar, so eru tað kortini næstan 30 prosent av monnunum, sum ynskja tað. Umleið ein helmingur av monnunum eru ímóti, men mótstøðan hjá kvinnunum er heili 66 prosent.

Teir yngru aldursbólkarnir eru meira sinnaðir at fáa rúsdrekka út í handlarnar, enn teir eldru. Einans 11 prosent av íslendingum yvir 60 ár eru fyri at selja rúsdrekka í handlunum, meðan 75 prosent eru ímóti.

Samanumtikið eru tað fólkini í høvuðsstaðarøkinum, sum eru mest fyri at fáa rúsdrekka út í handlarnar, meðan mótstøðan er størst á vesturlandinum og vestfirðum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. mars 2024

Føroyar geva íblástur til tunnil millum Guernsey og Frakland

Mongu undirsjóvartunlarnir í Føroyum geva nú eisini íblástur til at gera ein jarnbreytartunnil úr Guernsey til Fraklands umvegis Jersey

 

SkrivaÐ:

Jan Müller

Tað hevur leingi verið eitt ynski hjá íbúgvunum í bretsku ermasundsoyggjunum Guernsey og Jersey at fáa fast undirsjóvarsamband við evropeiska meginlandið.  

Nú enn ein føroyskur undirsjóvartunnil er vorðin veruleiki, hevur tað fingið íbúgvar á Guernsey at taka upp spurningin at knýta oynna í meginlandið við undirsjóvartunlum umvegis Jersey til Fraklands.

Talan er um toksamband, nú teinurin  er so langur. Kanningar vísa, at verkætlanin fer at kosta 5,6 milliardir pund og fer tað at taka 10 ár at fremja byggiverkætlanina. 

Tað er vinnulívsmaðurin, Martyn Dorey, í Guernsey, sum roynir at skunda undir hesa stóru ætlan og sigur hann seg hava fingið íblástur frá mongu undirsjóvartunlunum, sum binda saman oyggjar í Føroyum. Hetta skrivar BBC.

Hann heldur, at ein undirsjóvar jarnbreytartunnil millum ermasundsoyggjarnar og Frakland kann geva nógvar búskaparligar fyrimunir. Eftir at hava arbeitt við hesi ætlanini í fimm ár heldur hann tað nú er grundarlag fyri at gera ætlanina til veruleika. 

BBC skrivar, at Føroyar við sínum 53.000 íbúgvum hava megnað at byggja út eitt netverk við undirsjóvartunnlum fyri hundraðtals milliónir pund.

Dorey sigur við BBC, at eitt tunnilssamband fer at gera tað lættari hjá fólki at vitja ermasundsoyggjarnar og fer tað fullkomiliga at broyta framtíðina fyri øll í oyggjunum. Fast samband við meginlandið fer at fáa sera jaligar avleiðingar fyri alt virkemið í oyggjunum. 

Í vikuni varð skipað fyri kunningarfundum í bæði Jersey og Guernsey. Millum røðararnar á hesum tiltøkum var eisini Teitur Samuelsen, stjóri í Eysturoyar- og Sandoyartunnilsverkætlanini. Haraftrat Arild Sovik stjóri í Norwegian Tunnelling Society. Boðskapurin á hesum fundum var, at tá Føroyar hava megnað at binda oyggjar saman og fáa fyrimunir av hesum, so kunnu oyggjar sum Guernsey og Jersey tað eisini. 

Hetta er ikki fyrstu ferð, at føroysku undirsjóvartunlarnir geva íblástur aðrastaðni. Í løtuni verður arbeitt av øllum alvi í Hetlandi at brúka Føroyar sum fyrimynd til tess at byggja undirsjóvartunlar. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. mars 2024