Gátuførar umstøður settu alt apparatið í verk

Í gjár varð staðfest, at maðurin, sum var funnin við Landsbókasavnið hósdagin, doyði av natúrligum ávum

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

- Umstøðurnar rundan um, at hann er blivin burtur og síðani funnin, gjørdu, at alt varð sett í verk. Hetta er fyri at vit við vissu, kunnu staðfesta nøkur ting og útiloka onnur ting.

Tað sigur Heri Andreassen, varapolitiinspektørur, um deyðstilburðin við Landsbókasavnið í Havn hósdagin.

Maðurin, sum er í trýssunum var funnin í einari veit fram við transformatorstøðini við Landsbókasavnið á J.C. Svabosgøtu.

- Týsdagin er seinastu ferð vit, við vissu vita, at maðurin er sæddur. Óvist er hvussu leingi maðurin hevur ligið í veitini, men hann var so funnin hósdagin fyrrapartin, sigur Heri Andreassen.

Hann greiðir frá, at maðurin ikki er druknaður.

Sum tað sær út til, er einki revsivert farið fram.

Tað var familja hjá manninum sum boðaði løgregluni frá, at hann var horvin, og tað vóru eisini familjulimir, sum funnu mannin.

Fólk á kanningardeildini og ein rættarmedisinari úr Danmark gjørdu líkskoðan á staðnum hósdagin áðrenn líkið varð flutt á Landssjúkrahúsið. Har varð líkskurður gjørdur í gjár.

Seinnapartin í gjár varð so greitt, at maðurin doyði av natúrligum ávum

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. juli 2024

Verða ikki lidnir fyri jól

Arbeiðið at gera tunlarnar norður um Fjall er seinkað orsakað av verkfallinum

(Savnsmynd: Articon)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Íbúgvarnir eystan Múla fáa ikki nýggjar tunlar í jólagávu kortini. Verkfallið hjá arbeiðarafeløgunum er orsøkin, sigur Sigurd Ó. Vang, deildarleiðari á verkætlanardeildini hjá Landsverki, í samrøðu við útvarpið.

- Sambært abreiðstøkusáttmálanum skulu teir vera avhendaðir í endanum av árinum, men tað spælir inn við verkfallinum sum var, og tað gevur rætt til tíðarleinging.

- So tað ganga nakrar vikur inn í nýggja árið, áðrenn teir vera lidnir, sigur Sigurd Ó. Vang.

Fyrsta skotið fyri tunlunum norður um Fjall var latið av 30. september í 2021, og eftir ætlan skuldu tunlarnir vera lidnir í desember í ár.

Tunlarnir vera mettir at kosta 522 milliónir, og tann metingin sær út til at halda, sigur Landsverk.

Ætlanin er, at báðir tunlarnir vera tiknir í nýtslu samstundis - einaferð fyrst í 2025.

Tað er Articon, sum stendur fyri arbeiðinum at byggja teir báðar nýggju tunlarnar, Árnafjarðartunnilin og Hvannasundstunnilin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juli 2024

Gongur seint við uppafturbygging hjá City Church

- Fyrst mugu vit koma á mál við trygging og uppgerð av skaðanum. Enn eru vit ikki komin á mál við hesum, sigur Tom Jacobsen, pastorur í City Church

Soleiðis sá salurin út nakað aftaná eldsbrunan (Mynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Áron Vest

Tað var beint eftir midnátt 28. februar í ár, at stórur eldur birtist í samkomubygninginum hjá City Church í Havn. Skaðin var sera umfatandi, men lukkutíð stóðst ongin mannaskaði av hendingini. 

Vit hava tosað við Tom Jacobsen, pastor í City Church, ið greitt kann staðfesta, at tað tekur tíð at koma á mál, eftir slíkan skaða.

Tað tekur tíð
- Tá slikt hendur, so er ymiskt sum fer í gongd. Til dømis byrjar tilgongdin við trygging og skaðauppgerð. Enn eru vit ikki komin á mál við hesum, men vóna at fáa hetta avgreitt skjótast gjørligt, sigur Tom Jacobsen við Portalin.

Tað er ongin loyna, at bygningurin nokk aldrin verður júst hin sami, sum áðrenn skaðan. Um hetta sigur Tom, at tey hava eisini verið í samband við Tórshavnar kommunu, og tingast um hvat tey í City Church ynskja, tá tey byggja uppaftur.

Tað er torført at siga, nær tey í City Church sleppa inn í nýggja salin, tá tey ikki eru komin so langt í tilgongdini. 

- Tað eru nógv ting, ið mugu koma uppá pláss, áðrenn vit kunnu fara at tosa um eina tíðarrammu. Tó ynskja vit sjálvandi, at tað skal vera so skjótt sum til ber, sigur ein optimistiskur Tom Jacobsen.

Mynd frá februar, tá eldurin, sum kom í samkomubygningin hjá City Church, var sløktur (Mynd: Sverri Egholm)

Virksemið er nú í Reinsarínum og í Perluni
Stutt eftir at eldur kom í, fór leiðslan í City Church á fund við Tórshavnar kommunu. Her siga tey seg bara hava møtt vælvild.

- Tey bjóðaðu okkum at vera í Reinsarínum og í Perluni, og har húsast vit so nú. Sjálvandi mugu vit tillaga okkum, tá so nógv ymiskt virksemi er. Hetta tekur eisini tíð, men vit meta, at hetta er um at koma uppá pláss.

Tað mesta av virkseminum hjá City Church er nú flutt til sunnudag og higartil, í staðin fyri at bjóða til eina ókeypis máltíð, hava tey givið mat út til tey, ið hava tørv á tí. 

- Samkoman er ikki bygningurin
Tá vit spyrja Tom, um tey í City Church eru bjartskygd, hóast slíkan vátan vøtt á vangan, so er hann ikki í iva.

- Tað var als ikki í okkara tonkum, at slíkt kundi henda. Vit standa so her við hesari avbjóðingini, og eg má siga, at fólk í City Church hava verið sera bjartskygd og jalig. Samkoman er jú ikki bygningurin og virksemið hjá City Church steðgar ikki upp, sjálvt um bygningurin ikki er har beint nú. Okkara endamál er akkurát tað sama sum áðrenn, sigur Tom Jacobsen.

Hann leggur afturat, at hóast tey ikki hava eitt stað at savnast í løtuni, so hava tey sæð týdningin av hesum, og gleða teg seg tí til at slepp inn aftur í teirra bygning.

Soleiðis sá salurin í City Church annars út, her í 2020 (Mynd: Ólavur Frederiksen / Farephoto)

Tá vit spyrja Tom um framtíðarætlanir viðvíkjandi uppafturbygging av samkomubygninginum, sigur hann, at bygningurin má rúma teirra virksemi. Tónleikur og máltíðir fylla nógv í virkseminum, so hetta hevur høga raðfesting hjá City Church.

- Eisini ynskja vit ein bygning, sum er atkomiligur fyri øll, so vit mugu hava lyftu, vesi til rørslutarnað og eisin mugu onnur viðurskifti uppá pláss, fyri at gera hetta gjørligt, sigur Tom Jacobsen, pastorur í City Church, at enda.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juli 2024

Landsstýrið tikið nýtt lán fyri 900 milliónir

Í mai tók landsstýrið lán á beint yvir eina milliard

Talan er um eitt 15-ára lán. Rentan er á beint yvir 3,6 prosent (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Føroya Landsstýri tók í mai eitt lán á 1,1 millardir krónur. Hetta var við at selja lánsbrøv í Føroyum og uttanlands, og var tað fyri at aftur lán, sum skuldi fella til gjaldingar fyrst í jan.

Les meira: Landsstýrið hevur tikið lá á yvir eina milliard

Nú hevur landsstýrið tikið eitt lán áljóðandi á 900 milliónir krónur. Landsbankin skrivar, at talan er um eitt 15-ára lán. Rentan er á beint yvir 3,6 prosent.

- Landsstýrið kann eitt ár frammanundan, at eitt lán fellur til gjaldingar, taka lán til endurfígging. Tí hevur landsstýrið longu nú tann 1. juli 2024 tikið eitt 15-ára standandi lán uppá 900 milliónir krónur, sum fellur til gjaldingar 1. juli 2039. Effektiva rentan er 3,624 prosent. Hesar 900 milliónirnar vera plaseraðar stutt fram til 2. juni 2025, tá ið lánið uppá 1.645 milliónir krónur skal afturrindast.

Í mai næsta ár verður væntandi aftur ein lántøka framd fyri írestandi upphædd, sum er 745 milliónir krónur. Eisini skal ein upphædd koma til fígging av hallinum á fíggjarlógini í 2023 og 2024, umframt møguliga til gjaldførið. Hetta er so, at landskassin heldur ásetingina í lógini um at hava 15 prosent av BTÚ í gjaldføri, skrivar Landsbanki Føroya.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juli 2024

Føroyska veðurlagið er í broyting 

Við støði í dátum og vitan, sum vórðu løgd fram á Veðurlagsdegnum, er greitt, at føroyska veðurlagið er í broyting

 

SkrivaÐ:

Jan Müller

Nú ber til at lesa samandrátt av væleydnaða Veðurlagsdegnum 2024, sum varð hildin á Hotel Hafnia 19. mars. Undir tiltakinum vórðu veðurlagsbroytingar í Føroyum settar í miðdepilin.

Umhvørvisstovan, Havstovan, Jarðfeingi, Tjóðsavnið, Landsverk, Hagstova Føroya og Veðurstova Føroya skipaðu fyri Veðurlagsdegnum 2024.  

Millum týdningarmestu niðurstøðurnar á Veðurlagsdegnum vóru: 

• Miðalhitin í luftini um okkara leiðir er øktur 1 °C síðani 1873. 

• Vatnskorpan við Føroyar er hækkað 10 cm seinastu 30 árini. 

• Hitin niðri við botn í Bankarennuni er hækkaður 0,25 °C síðani 2001. 

Millum annað hetta ber til at lesa um í samandrátti, sum er gjørdur av Veðurlagsdegnum.   

Ætlanin er at skipa fyri nýggjum Veðurlagsdegi komandi ár, fyri at savna saman enn meira vitan. Langar tíðarrøðir eru av stórum týdningi fyri at útvega haldgóða vitan um veðurlagið og tær broytingar, sum eru farnar fram. Vit vóna, at Veðurlagsdagurin fer at vera ein støðug kelda til týðandi vitan um veðurlag okkara.  

Samandrátturin sæst her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juli 2024

Tyrlan eftir manni á ferðamannaskipi

Ferðamannaskipið var 120 sjómíl í ein útnyrðing úr Føroyum

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Bjargingartyrlan hjá Atlantic Airways var mánadagin eftir einum manni á ferðamannaskipinum Azamara Quest, sum var 120 sjómíl í ein útnyrðing úr Føroyum.

Maðurin skuldi undir læknahond.

Fráboðanin kom klokkan 12:50, og tveir tímar og 22 minuttir seinni lendi bjargingartyrlan við Landssjúkrahúsið.

Ferðamannaskipið var á veg til Føroyar. Tað vitjaði í Runavík týsdagin.

Umborð á 181 metra langa skipinum vóru 571 ferðafólk úr Kanada, USA, Onglandi og Avstralia, og manningin telur umleið 400 fólk.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juli 2024

Jógvan Sundstein farin

Jógvan Sundstein, fyrrverandi løgmaður, doyði mánadagin, 91 ára gamal

(Mynd: Kvf)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Jógvan Sundstein, fyrrverandi løgmaður, andaðist í heiminum í Holbæk mánadagin.

Hann bleiv 91 ára gamal.

Jógvan Sundstein var løgtingsmaður fyri Fólkaflokkin frá 1970 til 1994, og var eisini løgtingsformaður eitt valskeið frá 1980 til 1984.

Árini 1989 til 1991 var hann løgmaður. Seinni var hann eisini landsstýrismaður við fíggjarmálum.

Jógvan Sundstein var giftur Lydiu Marstein úr Klaksvík. Tey fingu trý børn.

Minningarorð eru at lesa aftast í Blaðnum í dag

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juli 2024

Glyvra skúli skal hitast við kelduvatni

Heita keldan sum varð funnin fyri hálvum øðrum ári síðan er á leið har, sum Glyvra Bio stóð í gomlum døgum

(Mynd: Runavíkar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Í 2022 gjørdu Jarðfeingi og Runavíkar kommuna nakrar royndir við boringum í økinum kring um Glyvra skúla. Ein ábending var um, at heitari vatn enn vanligt fanst í økinum. Á leið har sum Glyvra Bio stóð í gomlum døgum varð stutt fyri jól í 2022 rakt við eina keldu, ið varð máld til á leið 23 hitastig. Eftir hálvtannað ár kann staðfestast, at keldan heldur sær varmanum viðvíkjandi.

Síðan hevur verið arbeitt við at gagnnýta orkuna í kelduni. Í góðum samstarvi millum Jarðfeingi, Uttanríkis- og Vinnumálaráðið og Runavíkar kommunu hevur dúgliga verið arbeitt við málinum. Tað mest sjávsagda var at brúka orkuna til upphiting í skúlanum, og metingin er, at hon megnar at hita núverandi skúla og eina ætlaða útbygging og væl tað, skrivar Runavíkar kommuna á heimasíðuni.

Í miðal hesi seinastu sjey árini hevur skúlin brúkt 45.123 litrar av olju til upphiting. Miðalkostnaðurin fyri árið hevur verið 238.024 krónur.

Arbeiðið at gera eina hitaskipan varð bjóðað út, og lægsta boðið - á 1.384.788,77 krónur - átti felagið Zacharis Leitisstein. Fróði Horn Baldvinsson og Tórbjørn Jacobsen skrivaðu undir avtalu um at fremja ætlanina í verki í farnu viku. Jarðfeingi og Uttanríkis- og Vinnumálaráðið stuðla ætlanini.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. juli 2024

Knapt 54.700 fólk búðu í Føroyum 1. juni

Fólkatalið vaks við 323 seinasta árið - 0,6 prosent

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

1. juni búðu 54.687 fólk í Føroyum. Fólkatalið vaks seinasta árið við 323 fólkum, og tað er ein vøkstur á 0,6 prosent.

Fólkavøksturin í Føroyum heldur fram á tíggjunda ári, men vøksturin gerst minni og minni fyri hvørjar tólv mánaðar, sum ganga. Seinasta árið vaks fólkatalið við 0,6 prosentum, og tað er væl minni enn í undanfarna tíðarskeiði, tá tað vaks við 0,9 prosentum, skrivar Hagstovan.

Fólkatalið verður ávirkað av nettoflyting - munurin millum tilflyting og fráflyting - og burðaravlopi - munurin millum fødd og deyð. Vøksturin seinasta árið kom av einum burðaravlopi á 140 og eini nettoflyting á 183.

Seinasta árið vaks fólkatalið mest í Tórshavnar, Klaksvíkar, Nes, Runavíkar og Eysturkommunu. Fólkatalið minkaði mest í Eiðis, Vágs og Vestmanna kommunu.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. juli 2024

Føroyskir arbeiðstakarar verri heilsu enn danskir

Yvir 9.000 arbeiðstakarar í Føroyum hava svarað stórari spurnakanning um arbeiðsumhvørvi, og yvirskipað meta føroyskir arbeiðstakarar seg sum heild at hava verri heilsu enn teir donsku, og tey yngru siga seg hava verri heilsu enn tey eldru

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

9.420 arbeiðstakarar í Føroyum hava svarað stóru kanningini, Arbeiðið og tú, sum Granskingarráðið, Vellivforeningen, Betri Stuðul og Fakfelagssamstarvið hava fíggjað. Kanningin skuldi lýsa, hvat arbeiðstakarar halda um sítt arbeiðsumhvørvi, sína heilsu og sín trivnað á føroyska arbeiðsmarknaðinum.

Í nýggjari frágreiðing um kanningina verða føroysku úrslitini samanborin við tilsvarandi úrslit frá danska arbeiðsmarknaðinum.

Sum liður í sínari post doc hevur Annika Helgadóttir Davidsen, adjunktur í sálarfrøði á Fróðskaparsetri Føroya, og Pál Weihe, professari í fólkaheilsu, gjørt hesa frágreiðingina í samstarvi við Det Nationale Forskningscenter for Arbejdsmiljø.

Yvirskipað meta føroyskir arbeiðstakarar seg sum heild at hava verri heilsu enn teir donsku, og tey yngru siga seg hava verri heilsu enn tey eldru. Eisini er útbreiðslan av ringum atburði sum harðskapi, hóttanum, happing og mismuni størri í Føroyum enn í Danmark, og úrslitini benda á, at kvinnur eru oftari fyri ringum atburði enn menn á arbeiðsmarknaðinum í Føroyum. Yngri arbeiðstakarar uppliva oftari ringan atburð á arbeiðsplássum enn tey eldru.

Arbeiðstakarar við handaligum arbeiði meta seg í størri mun enn aðrir starvsbólkar at hava vánalig trygdarviðurskifti á arbeiðsplássinum. Munandi fleiri í hesum starvsbólki enn í øðrum bólkum hava verið fyri minst einum arbeiðsóhappi. Ótroyttir møguleikar eru fyri at betra um viðurskiftini hjá hesum starvsfólkunum fyri at tryggja, at arbeiðsumhvørvið bøtist og at byrgt verður fyri arbeiðsóhappum.

Tíðindaskriv frá Fróðskaparsetri Føroya

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. juli 2024

Semingsroyndin útsett

Semingsroyndin millum Maskinmeistarafelagið og Kommunala Arbeiðsgevarafelagið verður eftir ólavsøku

Terje Sigurðsson, semingsmaður (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Semingsroyndin millum Kommunala Arbeiðsgevarafelagið (KAF) og Maskinmeistarafelagið er útsett til eftir ólavsøku.

Terje Sigurðsson, semingsmaður sigur við Kringvarpið at summarfrítíðin ger, at tað ber ikki til at hava semingsroyndina fyrr.

Tað var 5. juli at Maskinmeistarafelagið boðaði frá, at samráðingarnar við KAF um sáttmála fyri maskinmeistarar hjá SEV og IRF vóru slitnaðar, og at semingsstovnurin var boðsendur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. juli 2024

Paul Watson kemur ikki til Føroya við skipi kortini

John Paul de Joria kemur ikki til Føroya hóast tað fyrr í summar hevur verið lagt upp til hetta. Farið verður í Kyrrahavið

John Paul de Joria var í Føroyum í tvær vikur í fjørsummar (Savnsmynd: Captain Paul Watson Foundation)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað verður ikki við skipinum John Paul de Joria, at felagsskapurin hjá Paul Watson, kemur at órógva føroyskt grindadráp.

Felagsskapurin boðar nú frá, at John Paul de Joria fer at seta kós móti Kyrraharvinum, og sjóneykan er á nýggja hvalaveiðuskipinum hjá Japan, Kanei Maru.

Ætlanin var sum skilst annars at fara til Íslands at forða hvalaveiði, men har verður eingin hvalaveiða fyribils. Skipið kemur heldur ikki til Føroya, tí ótti er fyri at missa flaggið, um tey koma í føroyskt sjóøki.

John Paul de Joria hevur seinastu vikurnar ligið í írska høvuðsstaðnum Dublin, har skipið hevur verið gjørt klárt. Enn er óvist nær farið verður móti Kyrraharvinum, men greitt er at siglast skal gjøgnum truplu útnyrðingsleiðina.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. juli 2024

2023 gjørdist eitt gott ár hjá Arbeiðsloysisskipanini

Ársúrslitið er slakar 201 milliónir krónur betri enn tað var í 2022 – hjá ALS eru tey væl nøgd við úrslitið, sigur Magni á Deild Olsen, stjóri

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Stýrið fyri ALS hevur samtykt ársroknskapin hjá ALS fyri 2023.

Roknskapurin vísir eitt avlop á 225,8 milliónir krónur, sum er tað mesta í søguni hjá ALS. Ársúrslitið er slakar 201 milliónir krónur betri enn tað var í 2022.

Eginognin hjá ALS er nú komin upp á 1.333 milliónir krónur.

Lága arbeiðsloysið, sum hevur verið í Føroyum seinastu nógvu árini, helt fram í farna árið, og í miðal fyri alt árið var arbeiðsloysið í 2023 júst tað sama sum árið fyri – 0,8 prosent.

Tíggjunda árið á rað var arbeiðsloysið í Føroyum í 2023 tað lægsta samanborið við onnur lond í Evropa, og var eitt tað lægsta yvirhøvur í øllum heiminum. Tað var bara í londunum Katar, Kambodja og Niger at arbeiðsloysið í 2023 var lægri, enn tað var í Føroyum.

Samlaðu inngjøldini vóru 232,3 milliónir krónur, sum er tað mesta, síðani ALS-gjaldið lækkaði 1. januar 2021, og tað triðmesta yvirhøvur, síðani ALS var stovnað fyri 32 árum síðani.

Undantikið árið við koronasmittuni eru samlaðu útgjøldini rættiliga støðugt minkaði síðani 2011, tá ALS rindaði 308,4 milliónir krónur í arbeiðsloysisstuðli. Í 2023 vóru samlaðu útgjøldini av arbeiðsloysisstuðli 58,3 milliónir krónur í mun til 62,5 milliónir í 2022.

Útgjøldini av vanligum arbeiðsloysisstuðli minkaðu við 4,6 milliónir krónum úr 31,5 milliónum niður í 26,9 milliónir krónur. Hinvegin vuksu útgjøldini úr fiskavirkisskipanini nakað - úr 28,1 upp í 28,3 milliónir krónur.

Samlaða útgjaldið av arbeiðsloysisstuðli úr fiskavirkisskipanini fór harvið upp um útgjaldið av vanligum arbeiðsloysisstuðli. Tað er fyrstu ferð, at tað er komið fyri.

Skiftisavlopið – tað er munurin millum samlaðu inngjøldini og samlaðu útgjøldini – gjørdist eitt avlop á 175,26 milliónir krónur í mun til 159,6 milliónir í 2022.

Starvsfólkakostnaðirnir hækkaðu við 505.000 krónum, sum svarar til eina hækking á 3,0 prosent, sum er nakað minni enn tað, sum sáttmálalønirnar hækkaðu.

Rakstrarkostnaðirnir vóru 5,3 milliónir krónur, sum er eitt tað lægsta seinastu nógvu árini.

Samlaðu virðisbrævaognirnar vuksu við sløkum 215 milliónum krónum, og vóru 1.274,1 milliónir krónur við árslok í 2023.

Rættiligt órógv var á altjóða fíggjarmarknaðunum í 2022. Tað hevði við sær, at Arbeiðsloysisskipanin hevði ein miss á 113,1 milliónir krónur av fíggjarognunum tað árið. Árið 2023 royndist hinvegin væl, og inntøkurnar av fíggjarognunum vóru 73,9 milliónir krónur, sum svarar til eina renting á 6,5 prosent.

Ársúrslitið í 2023 var eitt avlop á 225,8 milliónir krónur, sum er 201,0 milliónir krónur meiri enn í 2022.

Við árslok var eginognin 1.333 milliónir krónur, sum er tað mesta í søgu ALS.

– Stýrið og stjórnin fyri ALS eru væl nøgd við úrslitið. Bæði skiftisavlopið og ársúrslitið vóru munandi betur enn árið fyri, og við avlopinum í 2023 er Arbeiðsloysisskipanin styrkt enn meira, langtíðarhaldførið er gott, og skipanin er fíggjarliga sera væl fyri at standa ímóti bakkøstum, sum kunnu koma, sigur Magni á Deild Olsen, stjóri hjá ALS

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. juli 2024

Bjargafuglur skal hava betri vernd

Higartil hevur tað bara verið sjófuglurin í bjørgum og urðum í Nólsoy, Skúgvoy og Mykinesi, sum hevur notið gott av strongum reglum um sigling undir landi í summarhálvuni, men tíðin er komin at vit víðka verandi vernd til at fevna allan bjargafugl í Føroyum, sigur Ingilín D. Strøm, landsstýriskvinna

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Nú fer allur bjargafuglur at fáa somu vernd fyri órógv frá ferðslu á sjónum kring oyggjarnar.

– Tíðin er komin at vit víðka verandi vernd til at fevna allan bjargafugl í Føroyum, sigur Ingilín D. Strøm, landsstýriskvinna.

Higartil hevur tað bara verið sjófuglurin í bjørgum og urðum í Nólsoy, Skúgvoy og Mykinesi, sum hevur notið gott av strongum reglum um sigling undir landi í summarhálvuni.

Umhvørvismálaráðið hevur sent nú kunngerðaruppskot í almenna hoyring, sum víðkar verndina til at fevna um allan sjófugl í landinum. Uppskotið hevur við sær, at ikki verður loyvt at sigla skjótari enn átta míl nærri enn 500 metrar úr landi í tíðarskeiðinum 15. apríl til 31. august. Ferðavmarkingin skal tryggja, at fuglurin verður órógvaður sum minst í bútíðini.

Freistin at gera viðmerkingar er sett til mikudagin 28. august.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. juli 2024

FNU: Verjið lívmargfeldið – týnið garðaskøruna

Føroya Náttúru- og Umhvørvisfelag skipar fyri Skørudøgum, har har felagið eggjar øllum at fara út í náttúruna at týna garðaskøruna

(Savnsmynd: Maria Gulklett)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

– Vit kenna hana øll – skøran, sum ger okkum øran. Í minsta lagi seks sløg av skøru vaksa í Føroyum, men tað er einans garðaskøran (Alchemilla mollis), sum veksur alt ov væl og er nærum allastaðni - framvið vegum, áarbakkum, í bønum - ja, allastaðni har hon sleppur, tekur hon yvir. Øll hini skørusløgini eru vakrar upprunaplantur, men garðaskøran er ein innræsin planta, sum merkir, at øll hini plantusløgini mugu víkja undan henni.

Soleiðis skrivar Føroya Náttúru- og Umhvørvisfelag (FNU), sum hevur tikið stig til skørudagar, har felagið eggjar øllum at fara út í náttúruna at týna garðaskøruna.

– Innræsin plantusløg eru plantur, sum eru meira kappingarførar enn onnur plantusløg. Av tí sama eru tær kappingarneytar við okkara uppruna plantufjølbroytni og eru við til at skumpa onnur plantusløg burtur og taka yvir øki. Garðaskøran hevur fingið gott rótfesti um allar Føroyar, og vit síggja, at vernd av lívmargfeldinum ikki verður raðfest av øllum kommunum kring landið.

Næsti skørudagur verður sunnudagin 14. juli, og FNU heitir á øll um at fara í hernað móti garðaskøruni.

– Hevur tú sæð garðaskøruna breiða seg uttanfyri hjá tær ella í nærumhvørvinum? Samlið grannar, familju ella vinir og farið í hernað móti garðaskøruni!

Vegleiðing til týning og burturbeinan av garðaskøru sæst her.

FNU skipar eisini fyri kapping í sambandi við Skørudagar.

– Øll, sum luttaka og tagga FNU í stríðnum móti garðaskøruni, eru við í lutakastinum um trígggjar gávueskjur, sum eru samansettar av lekkrum føroyskum vørum frá m.a. Spírar og sporar, Bjarnastovu og Gómagott.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. juli 2024

298 fólk fingu tilboð um lestrarpláss

Við vetrarupptøkuni er samlaða talið 323 lestrarpláss fyri árið 2024. Bíðilisti er til fimm útbúgvingar; harav til fólkaskúlalærara, sum flesti hava søkt inn til

Mynd: setur.fo

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Lestrarskrivstovan hevur í vikuni boðið 298 umsøkjarum lestrarpláss á Fróðskaparsetri Føroya komandi lestrarár, og við vetrarupptøkuni er samlaða talið tí 323 lestrarpláss fyri árið 2024.

Hesum boðar Fróðskaparsetur Føroya frá á heimasíðu sínari í dag.

Tað er ymiskt, hvørji boð fólk hava fingið. Tað eru tey umleið 300, sum kunnu fegnast, men summi hava eisini fingið at vita, at tey ikki eru skikkað. Onnur eru eisini sett á bíðilista.

- Nú summarsins umsóknir eru viðgjørdar, hevur Lestrarskrivstovan sent øllum umsøkjarum svar. Nøkur eru ikki skikkað og hava fingið noktandi svar, onnur eru komin á bíðilista, og so hava 298 skikkaðir umsøkjarar fingið tilboð um lestrarpláss. 

Bíðilisti er til fimm útbúgvingar, og fyri at sleppa inn á tær er kravið í minsta lagi hesi miðaltøl: Fólkaskúlalærari (7,5), sjúkrarøktarfrøði (7,1), lívfrøði (6,9), mýlalívsvísindi (5,2) og námsfrøði  (3,2). Heilir 73 søktu at lesa til fólkaskúlalærara.

Á summum útbúgvingum eru lestrarplássini fleiri í tali enn talið á umsóknum, og ein orsøk er til tað, skrivar Fróðskaparsetrið

- Umsøkjaratalið verður gjørt upp eftir fremstu raðfesting hjá umsøkjarunum, og fleiri hava fingið tilboð um lestrarpláss á tí útbúgvingini, sum tey hava valt sum sína aðru raðfesting í umsóknini. Hetta er til dømis galdandi fyri námsfrøði, har 54 hava fingið í boði eitt lestrarpláss, hóast bara 39 umsøkjarar valdu námsfrøði sum fremstu raðfesting.

Tey 298, sum hava fingið tilboð um lestrarpláss, hava nú freist til klokkan 24 tann 1. august til at vátta, at tey taka av plássinum. Eftir hetta verður lýst við møguligum tøkum lestrarplássum. Lestrarárið á Fróðskaparsetri Føroya byrjar annars 19. august 2024.

Til ber at lesa meira um tað her

HER sæst yvirlit yvir, hvussu nógv søktu inn til hvørja útbúgving, og hvussu nógv sluppu inn á

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juli 2024

Føroyska Rynkeby-liðið í Paris

Tey bæði føroysku liðini hittust norðan fyri Paris fríggjadagin og súkklaðu inn í franska høvuðsstaðin leygardagin

(Mynd: Team Rynkeby Føroyar)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Seinnapartin leygardagin kom stóri føroyski Rynkeby-hópurin á mál í Paris.

Í ár hevur Team Rynkeby Føroyar verið býtt í tveir bólkar. Tey sum súkkla úr Danmark til Fraklands, og so hevur eitt lið súkklað í Alpunum.

Túrurin byrjaði á Norrønu hósdagin í undanfarnu viku.

Á ferðini súkklaðu tey fýra dagar í Týsklandi, vendu í Niðurlondum, ein dag í Belgia og tríggjar dagar í Fraklandi. Tilsamans 1.250 kilometrar og 5.400 hæddarmetrar.

Hjá Team Rynkeby Sornfelli, sum fjallaliðið eitur, byrjaði túrurin í alpubýnum Brides-les-Bains. Tey súkklaðu í tríggjar dagar í Alpunum, áðrenn kósin varð sett móti Paris. Tilsamans 945 kilometrar og 13.800 hæddarmetrar.

Fríggjakvøldið hittust føroysku liðini í Melun, sunnan fyri franska høvuðsstaðin og fylgdust til Paris.

Hetta er 11. árið, at Team Rynkeby Føroyar hevur lið, sum súkklar til Paris. Undirtøkan fyri at vera við í felagsskapinum og áhugin at stuðla innsavningini hjá Team Rynkeby er vaksin á hvørjum ári.

Knapt 100 fólk vóru við í toyminum í ár. 74 súkklarar og 21 hjálparfólk.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. juli 2024

Steintóra er forkvinna í Prestafelagnum

Formaðurin seinastu 14 árini, Theodor Eli Dam Olsen, stillaði ikki uppaftur

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Steintóra Gleðisheygg Joensen er nýggj forkvinna í Prestafelag Føroya.

Á aðalfundi í felagnum herfyri stillaði formaðurin seinastu 14 árini, Theodor Eli Dam Olsen, ikki uppaftur. Hann hevur verið í nevndini síðan 2008.

Símun Persson Jacobsen varð afturvaldur, og Maria Jørðdal Niclasen helt eisini fram. Hon stóð ikki fyri vali hesaferð. Nýggj í nevndini er Steintóra Gleðisheyg Joensen, og Heri J. Joensen varð afturvaldur sum tiltakslimur.

Nýggja nevndin hevur skipað seg við Steintóru Gleðisheygg Joensen sum forkvinnu, Símuni Perssyni Jacobsen sum næstformanni og Mariu Jørðdal Niclasen sum kassameistara.

Prestafelag Føroya er fakfelag prestanna í Føroyum og hevur samráðingarrættin við Fíggjarmálaráðið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. juli 2024

Hanus Joensen farin frá vegna aldur

Í dag var hátíðarhald á Undirvísingarstýrinum í samband við, at Hanus Joensen, ráðgevi á fólkaskúlaøkinum, leggur frá sær vegna aldur.

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hósdagin var hátíðarhald á Undirvísingarstýrinum í samband við, at Hanus Joensen, ráðgevi á fólkaskúlaøkinum, leggur frá sær vegna aldur.

Mong munnu kenna Hanus frá hansara tíð innan fólkaskúlan. Hanus var millum annað í mong ár skúlastjóri, fyrst í Tórshavnar kommunuskúla og síðan samanlagda Skúlanum á Fløtum. Hanus er eisini kendur fyri so mangt annað. Millum annað sum hondbóltspælari, telvari, kórleiðari og urguspælari. Hanus hevur síðan 2017 starvast sum ráðgevi í Undirvísingarstýrinum innan fólkaskúlaøkið.

Stjórin á Undirvísingarstýrinum, Hjalmar Hansen, handaði Hanusi eina gávu og bar fram eina heilsan, har hann millum annað nevndi hetta:

– Góði Hanus, Tú hevur nú í 50 ár tænt føroyska fólkaskúlanum. Sum vanligur lærari, sum skúlastjóri og sum ráðgevi. Tú hevur hesi árini upplivað og verið við til at myndað stórar broytingar í fólkaskúlaskipanini. Tað, at hava ein góðan skúla, trúgvi eg, hevur øll hesi 50 árini, staðið fremst í tínum huga. Tú ert framskygdur og sært heldur møguleikar enn forðingar, og smæðist ikki við at eggja okkum øllum til at seta okkum høg mál.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. juli 2024

Býarlundin í Havn liðug

Býarlundin er fyrsta stig í ætlanini at gera miðbýin grønari og urtagarðskendan

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Býarlundin í miðbýnum í Havn er nú liðug. Við býarlundini fáa fólk eitt uttandura øki, har børn og vaksin kunnu njóta løtuna og býin.

Longu nú er býarlundin væl vitjað. Fleiri vitjandi nýta høvið at royna ljóðførini, ið eru sett upp. Eisini eru spæliøki, har børnini fáa roynt seg. So talan er um eina lund, har øll kunnu njóta eina góða løtu.

Býarlundin er fyrsta stig í ætlanini at gera miðbýin grønari og urtagarðskendan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juli 2024

Tórsfest: Hetta er ikki nóg gott

Eingin kvinna er á plakatini hjá Tórsfest 2024, og fyriskipararnir ásanna nú, at tað ikki er nóg gott

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Seinastu dagarnar hava atfinningar verið um, at eingin kvinna er á plakatini hjá Tórsfest, sum verður í Vágsbotni fríggjadagin 26. juli.

Og fyriskipararnri ásanna nú, at hetta er ikki nóg gott, og at tað verður tikið við í eftirmetingarnar fyri í konsertdagin.

- Tað hevur verið nógv umrøða um ójøvnu kynsumboðanina á Tórsfest 2024. Vit ásanna, at hettar er ikki nóg gott.

- Vit taka fegin ímóti øllum góðum hugskotum, ráðum og atfinningum, og hetta verður tikið við, tá vit eftirmeta Tórsfest 2024, siga fyriskipararnir.

Lagt verður afturat, at kvinnuligir tónleikarar til Tórsfest 2025 longu eru bílagdir.

Portalurin spurdi týskvøldið og fram til á middegi mikudagin lesarar sínar hvat tey søgdu til henda spurning: Hevur jøvn kynsumboðan á føroysku festivalunum týdning fyri teg?

Heili 88 prosent søgdu 'nei' og einans 12 prosent svaraðu 'ja'.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. juli 2024

Frumframførsla av nýskrivaðari sonatu fyri solo violin

Andrias Blaasvær fer komandi dagarnar at hava tríggjar konsertir í Føroyum - í Mariukirkjuni í Havn, Elduvíkar kirkju, og Gøtu kirkju

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Komandi dagarnar hevur Andrias Blaasvær tríggjar konsertir í Føroyum.

Andrias Blaasvær er 25 ára gamal og ættaður úr Havn. Hann byrjaði at spæla violin sum 12 ára gamal hjá Nikolaos Kapnas, og bleiv liðugur á Kongaliga danska musikkonservatorinum í Keypmannahavn í juni í ár. Undirvísarar vóru Elisabeth Zeuthen og Alexander Zapolski.

Andrias hevur arbeitt sum undirvísari, komponistur, orkesturtónleikari og solistur við síðuna av lesnaðanum. Hann hevur spælt við í m.a. Danmarks Radio, Kongaliga Kapellinum, Copenhagen Phil, Underholdningsorkestret og er fastur limur av det Danske Ungdomsensemble, Manus kvartett og Føroya Symfoniorkestri, har hann eisini hevur verið solistur.

Í 2023 vann Andrias tónleikakappingina Stella Polaris, og hevur seinastu tíðina skrivað sína stóru sonatu fyri solo violin liðna. Sonatan, sum er í fýra satsum verður frumframførd næstu dagarnar.

Fyrsta konsertin verður í Mariukirkjuni í Havn í dag klokkan 15, onnur verður í morgin kl. 16 í Elduvíkar kirkju, og seinasta konsertin verður mánakvøldið kl. 20 í Gøtu kirkju.

Konsertirnar eru fyriskipaðar av Summartónum og eru allar ókeypis.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. juli 2024

Málningaframsýning á Laksatorginum

í sambandi við Laksatorgið á Glyvrum í dag verður opið hús í Íshúsinum, har Finleif Mortensen og Sonja Ingolfsdóttir Jacobsen sýna fram málningar

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Á Laksatorginum í dag verður opið hús í Íshúsinum, har Finleif Mortensen og Sonja Ingolfsdóttir Jacobsen sýna fram málningar.

Finleif við sínum sterku og kláru litum hevur í nógv ár málað figurativar náttúrumálningar, men hann hevur flutt seg til eisini at mála abstrakt.

Sonja fer at vísa nakrar litríkar málningar, sum í høvuðsheitum koma at vísa eina løtumynd av gentum og kvinnum - ein steðgur mitt í lívsins meldri.

Laksatorgið er við bátahylin á Glyvrum, og framsýningin er opin í dag frá klokkan 10 til 16.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juli 2024

Froðbiar Sóknar Bluesorkestur á Ljósfest

Froðbiar Sóknar Bluesorkestur hevur spælt á øllum teimum stóru festivalum í Føroyum, og fríggjakvøldið 16. august fer orkestrið at spæla í tjaldinum á Ljósfestini í Vági

(Mynd: Vágs kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Froðbiar Sóknar Bluesorkestur verður at hoyra á ársins Ljósfest, sum verður í Vági vikuskiftið 16. til 18. august.

Froðbiar Sóknar Bluesorkestur fer at spæla í tjaldinum fríggjakvøldið, skrivar Vágs kommuna.

Froðbiar Sóknar Bluesorkestur hevur spælt á øllum teimum stóru festivalum í Føroyum. Teir hava útgivið eina framúr útgávu í 2015, sum bar heitið "If the Ocean was Wine". Fyri teirra framúr góða tónleik, vórðu teir tilnevndir eina FMA virðisløn í 2016, sum ársins bólkur/einstaklingar í folk, country og blues flokkinum.

Frobiar Sóknar Bluesorkestur byrjaði at spæla á sumri 2007. Tónleikurin er sermerktur frá gomlum Mississippi country - blues til nýggjan til bluesrokk og funk. Sera royndir tónleikarar hava mannað bólkin gjøgnum árini, eitt nú er royndi blues-sangarin Kristian Holbæk Kristensen forsangari og munnharpuleikari.

Umframt forsangaran eru tað sera royndir og ungir tónleikarar sum í dag myndað bluesbólkin. Nevnast kann, at Dennis Lave spælir á trummur og syngur. Dennis eisini er kendur frá navnframa rockbólkinum Deiggj. David Jacobsen, ið er ein  royndur tónleikari, spælir á bass. Afturat sær hava teir unga og evnaríka Óla Holbæk Mortensen, sonur Kristian, á gittar.

Umframt Frobiar Sóknar Bluesorkestur eru higartil hesi tónleikanøvn kunngjørd at spæla á Ljósfest: Vestmenn, Marius Ziska, Ronnie og Maria, Starlight og Janus W Mortensen.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. juli 2024

Hjarnar á Ljósfest

Fólkakæri tónleikabólkurin er ikki heilt ókendur á Ljósfest – Hjarnar framførdu bæði í 2021 og 2022, og báðar ferðirnar settu teir veruligt lív í áskoðarafjøldina

(Mynd: Vágs kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í ár verður føroyski tónleikabólkurin Hjarnar eitt av høvuðsnøvinum á Ljósfest, sum verður í Vági vikuskiftið 16. til 18. august.

Fólkakæri tónleikabólkurin Hjarnar framføra á stóra pallinum á ársins Ljósfest. Hjarnar eru ikki heilt ókendir á Ljósfest – teir hava framført bæði í 2021 og 2022, og báðar ferðirnar hava teir sett veruligt lív í áskoðarafjøldina, skrivar Vágs kommuna.

Forsangarin er Karl Martin Samuelsen og við honum eru Jógvan Olsen (keyboards), Hans Black (trummur), Eyðun Nolsøe (bass) og Ólavur Øster (guitar).

Hjarnar fara at framføra leygarkvøldið 17. august.

Umframt Hjarnar, so eru hesi tónleikanøvn almannakungjørd: Marius Ziska, Ronnie og Maria, Starlight, Janus W Mortensen, Vestmenn og Froðbiar Sóknar Bluesorkestur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. juli 2024

Beinir og Dopha við nýggjum staklagi

Farna fríggjadag gav Beinir út lagið ’When I Open My Eyes’, sum er triðja staklagið av komandi heildarútgávu hansara

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Fyrstu ferð danir hoyrdu um Beinir, var tá ið hann var gestasangari á fyrstu útgávuni hjá ungu donsku songkvinnuni Dopha. Á summarlagnum ”When I Open My Eyes”, sum er triðja staklagið á komandi heildarútgávuni hjá Beinir, eru leiklutirnir býttir um.

Tað var á lagnum ”I’m Not Crying, You Are”, at Dopha og Beinir sungu saman í 2021. Lagið bleiv eitt av teimum mest spældu løgunum á útgávuni hjá Dopha.

Seinni hitaði Beinir upp á langari konsertferð hjá Dopha, har tey eisini spældu lagið, og hetta førdi til eitt vinarlag og tónleikaligt samstarv, sum nú er tikið upp aftur.

Um nýggja staklgið sigur Beinir:

– Tað var sera stuttligt at skriva og spæla inn “I’m Not Crying, You Are” saman. Eg havi alla tíðina hugsað um, at Dopha skuldi hava eitt pláss á mínari fyrstu heildarútgávu – eins og eg slapp at vera við hjá henni. Bæði tí tað var ein serlig uppliving at arbeiða saman við henni, og tí hon er ein góður tónleikari. Eg skrivaði "When I Open Eyes" ein dagin, tá eg kendi meg glaðan og sá, at eg einki hevði at stúra fyri. Alt gekk upp í eina hægri eind, og einki kundi hála meg niður og eg helt samstundis at hetta var tað rætta lagið at hava Dopha sum gestasangara.

Seinni í ár fara Beinir og bólkurin á konsertferð, har teir millum annað spæla í Løkshøll 23. november, í Aalborg 29. november, Aarhus 30. november og Keypmannahavn 1. desember.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 06. juli 2024

Løgmaður sendi Keir Starmer lukkuynski

Føroyar virðismeta góða sambandið við Bretland, og at økt samstarv millum londini kann vera við til at styrkja um støðufesti og framburð í Norðuratlantshavi, sigur løgmaður

Keir Starmer (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Aksel V. Johannesen løgmaður sendi mándagin, vegna Føroya fólk og landsstýrið, nývalda bretska forsætisráðharranum, Keir Starmer, lukkuynski.

Í brævinum skrivar løgmaður millum annað, at Føroyar virðismeta góða sambandið við Bretland, og at økt samstarv millum londini kann vera við til at styrkja um støðufesti og framburð í Norðuratlantshavi. 

Brævið frá løgmanni kann lesast her.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. juli 2024

Julia Navalnaja eftirlýst í Russlandi

Einkjan eftir Aleksej Navalnyj er ákærd fyri at vera partur av einum viðgongdum bólki, og kann vænta at verða handtikin, um hon kemur aftur til Russlands

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Julia Navalnaja, einkjan eftir russiska andstøðupolitikaranum Aleksej Navalnyj, er koyrd á ein russiskan lista yvir eftirlýstar persónar.

Hon er ákærd fyri at vera partur av "einum viðgongdum bólki", skrivar Ritzau.

Navlnaja, sum livir í útlegd, kann sostatt vænta at verða handtikin, um hon kemur aftur til Russlands. Maður hennara, sum var ein av størstu politisku mótstøðumonnunum hjá russiska forsetanum, Vladimir Putin, doyði í eini fangalegu í Sibiria í februar.

Russiskir myndugleikar hava upplýst, at Navalnyj doyði av natúrligum ávum, men einkja hansara er sannførd um, at hann varð dripin. Eftir deyða hansara, boðaði Julia Navalnaja frá, at hon fór at halda fram við stríði hansara.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. juli 2024

Skála ÍF nýggjan hjálparvenjara

Poul N. Poulsen verður hjálparvenjari hjá besta mansliðnum hjá Skála ÍF

(Mynd: Skála ÍF)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Í seinnu hálvu byrjar Poul N. Poulsen, sum hjálparvenjari hjá monnum í Betri deildini hjá Skála Ítróttarfelag.

Poul er vágbingur, er búsitandi á Skála, og hevur áður verið ungdómsvenjari og hjálparvenjari í felagnum. Áðrenn hann gjørdist hjálparvenjari í Víkingi farna kappingarár, var hann venjari hjá besta besta kvinnuliðnum hjá NSÍ. Poul hevur somuleiðis tikið A venjaraprógv.

Skála ÍF hevur leitað eftir nýggjum hjálparvenjara til besta liðið eftir at Per Mikkelsen er vorðin høvuðsvenjari hjá besta kvinnuliðnum saman við Vinjardi Johansen.

Skála ÍF hevur 14 stig og liggur á sjeynda plássi. Bara fýra stig eru til niðurflytingarstrikuna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. juli 2024

Til minnis um Jógvan Sundstein

Vit í Fólkaflokkinum vilja við hesum fáu orðum takka Jógvani Sundstein fyri arbeiði hansara fyri flokkin, og vit drýpa høvur og minnast við takksemi stóra arbeiði hansara Føroya fólki og landi at frama

 

SkrivaÐ:

Minningarorð / Fólkaflokkurin

Mánadagin, 8. juli, komu boðini um, at Jógvan Sundstein, Føroya løgmaður 1989-91, og formaður Fólkafloksins 1980-93, var sløknaður 91 ára gamal.

Tankar okkara leita fyrst og fremst til konu Jógvans, Lydiu, og børnini, Rutt og Eivind, familjur teirrra og øll, sum stóðu Jógvani nær. Vit bera tykkum øllum okkara inniligu samkenslukvøður við bøn um, at hann, sum øllum valdar, skal veita tykkum troyst og styrki.

Jógvan Sundstein var havn­ar­maður, føddur 25. mai 1933. Foreldur hansara vóru Johanna Malena Jensen (á Dul) og Hans Sund­stein, sum í mong ár var sjó­mans­skúla­lær­a­ri.

Jógvan gekk í barnaskúla fyrst hjá Betty Arge og síðani í gamla Kommunuskúlanum, haðani hann eisini tók realprógv í 1949, 16 ára gamal. Hann arbeiddi síðani í Sjóvinnubankanum í trý ár, og í 1952 gekk leiðin til Keypmannahavnar, har hann fyrst gekk á handilsskúla og síðani fór undir revisorútbúgving.

Hann fekk í 1963 prógv sum ríkisgóðkendur grannskoðari, og var hann fyrsti ríkisgóðkendi føroyski grannskoðarin, sum stovnaði egið virki í Føroyum.

Í Keypmannahavn hitti Jógvan Lydiu, sum bleiv kona hansara. Lydia, fødd Marstein, er ættað úr Klaksvík, og tey giftust um summarið 1956. Tey fingu trý børn, Hans Paula í 1957, Rutt í 1959 og Eivind í 1962. Hans Pauli andaðist 18. januar í ár, 66 ára gamal.

Heimafturkomin úr Danmark í 1964 stovnaði Jógvan sína egnu fyritøku. Í nøkur fá ár hevði hann fyritøkuna saman við Paula Ellefsen, og seinni hevði hann grannskoðaravirki saman við Jógvani Amonsson.

Jógvan var virkin á so mongum økjum. Hann var m.a. nevndarformaður í Føroya Handilsskúla frá 1972 til 1988 og semingsmaður frá 1970 til 1982.

Men kendastur er Jógvan Sundstein sum politikari.

Í 1970 var hann valdur á ting fyrstu ferð, og var hetta í Eysturoyar valdømi. Tað gjørdist byrjanin til eitt langt og hendingaríkt politiskt lív. Í 1974 varð hann aftur valdur í Eysturoynni, men í 1978 flutti hann í Suðurstreymoyar valdømi, sum hann síðan umboðaði í løgtinginum, inntil hann í 1994 gavst í politikki.

Hann var ein av høvuðsmonnunum aftan fyri samgonguna, sum varð skipað í 1974 og aftur í 1978 millum Fólkaflokkin, Javnaðarflokkin og Tjóðveldisflokkin, sum á mangan hátt var eitt nýbrot í føroyskum politikki.

Hann var løgtingsformaður frá 1980-84 og aftur 1988-89.

Jógvan gjørdist formaður Fólkafloksins í 1980, tá ið Hákun Djurhuus gavst í politikki, og var formaður í trettan ár til 1993, tá ið Anfinn Kallsberg tók við sum formaður.

Í januar 1989 gjørdist Jógvan løgmaður í samgongu millum Fólkaflokkin, Tjóðveldisflokkin, Sjálvstýrisflokkin og Kristiliga Fólkaflokkin. Henda samgonga helt bert nakrar fáar mánaðir, og í juni 1989 skipaði Jógvan sum løgmaður nýggja samgongu saman við Sambandsflokkinum og Tjóðveldisflokkinum.

Henda samgonga helt í knapt hálvt annað ár, og val varð aftur í november 1990. Eftir valið varð samgonga skipað millum Javnaðarflokkin og Fólkaflokkin, sum einsamallir høvdu meiriluta á tingi. Jógvan Sundstein gjørdist tá landsstýrismaður í fíggjarmálum, sum var eitt sera krevjandi starv tey árini frá január 1991 til apríl 1993, tá ið tað var neyðugt við ógvusligum politiskum og búskaparligum átøkum fyri at bjarga búskapinum og føroyska samfelagnum, sum var í svárari kreppu.

Í apríl 1993 helt samgongan millum Javnaðarflokkin og Fólkaflokkin uppat, og árið eftir, í juli 1994, tá ið val var aftur, stillaði Jógvan ikki upp aftur og gavst í politikki.

Jógvan og Lydia búðu í mong ár á Skák­i­num í sonevnda ”Kard­a­mummubýnum” úti í Grøn­landi í Havn, men fyri 20 árum síðani fluttu tey til Dan­markar, og hava búð í Holbæk, har dóttirin eisini hevur búð. Synirnir hava eisini búð í Danmark

Í samrøðu við eitt blað skal Jógvan Sundstein einaferð hava svarað tveimum spurningum nakað soleiðis:

- Hvat er tín størsta styrki? – Optimisma!
- Hvat er tín størsti veikleiki? – Optimisma!

Og hetta lýsir helst Jógvan Sundstein væl. Øll, sum hava samstarvað við hann, upplivdu hann sum ein positivan mann og hava gott at bera honum. Hann var ein bjartskygdur, rætthugsandi og álitisvekjandi persónur, sum dugdi at virðismeta dygdirnar hjá sínum samstarvsfeløgum og eisini at hava góð persónlig viðurskifti við politiskar mótstøðumenn, og hann hevði áhuga fyri at arbeiða tvørtur um floksmørk.

Í áhugaverdu endurminningum sínum, ”Frá barnaárum ungu til lívsins heystartíð”, sum kom út í 2008, sigur Jógvan m.a.: ”Eg havi onkuntíð sagt, at um eg av nýggjum stóð yvir fyri valinum, um eg skuldi verið grannskoðari burturav ella politikari burturav, so hevði eg valt tað politiska starvið. Sjálvt um tað er eitt harðbalið lív og hevur nógvar persónligar ákoyringar við sær, so hevur ein alla tíðina kensluna av, at arbeiðið hjá einum ikki er til fánýtis. Fortreytin er sjálvandi, at ein arbeiðir fyri samfelagið, og at ein hevur eitt hugsjónarligt grundarlag at byggja á.”

Jógvan hevði orðið í síni makt, var sera gløggur, og hann var altíð greiður, sakligur og siðiligur, og hann hevði eisini eitt greitt hugsjónarligt grundarlag, sum fyrst og fremst var einar sjálvstøðugar Føroyar, sum skuldu byggja sína tilveru sum land á persónligt frælsi og sosialt rættvísi. ”Eg havi altíð roynt at virka fyri sosialum rættvísi, at tey, sum hava hjálp fyri neyðini, eisini fáa hana”, skrivar hann einastaðni.

Jógvan Sundstein var eisini ein gudsóttandi maður, og tað er vakurt og hugvekjandi, nú hann er farin,  at lesa hesi orðini í minningarorðum hansara:

”Fyri mær hevur tað altíð verið soleiðis, at í Guds eygum hava øll menniskju sama virði og eru umfatað av kærleika hansara. Mín gudstrúgv er ein tøkk til hansara fyri frelsuna og atgongdin til at koma til hansara í bøn. Hetta er mín persónligi forrættur, og skal eg her viðganga, at eg brúki hann hvønn dag. Ikki minst ta tíðina, eg var í landsins stýri, serliga tey fýra árini í landsstýrinum, tá illa stóð til, fekk eg, tá eg bað, tað svar frá Harranum: ”Tí ikki skal altíð vera myrkur í landinum, har sum nú angist ræður” (Es. 9,1). Hetta var mítt álit og er tað framvegis.”

Vit í Fólkaflokkinum vilja við hesum fáu orðum takka Jógvani Sundstein fyri arbeiði hansara fyri flokkin, og vit drýpa høvur og minnast við takksemi stóra arbeiði hansara Føroya fólki og landi at frama.

Ærað veri minni hansara.

Fólkaflokkurin

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. juli 2024