Runavík: Tobbi er við á listanum til býráðsvalið

- Og argasti andstøðingur hansara í býráðnum stillar nú upp á sama lista

Tórbjørn Jacobsen avmyndaður tá Fjørðuvegurin varð latin upp (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Fríggjadagin varð valevnislistin til listan, sum vanliga fær heitið A á býráðsvalinum í Runavíkar kommunu latin inn. Talan er um listan, sum hevur sitið við valdinum í kommunustýrinum í skjótt eitt mannaminni, og sum fekk sjey av 11 býráðslimum við seinasta val.

Og Tórbjørn Jacobsen, borgarstjóri, sum fekk nógv flestar atkvøður fyri fýra árum síðani, er á listanum. Tað hevur annars verið ivasamt um karismatiski borgarstjórin í Føroya triðstørstu kommunu og Føroya størstu kommunu uttan flokspolitiska uppstilling, fór at stilla uppaftur.

Á býráðsvalinum fyri fýra árum síðani vóru fýra listar. Listi B við valevnum úr Søldarfirði fekk eitt umboð, Listi C við valevnum av Skála fekk eitt umboð, meðan tann tá nýggi borgaralistin, Listi D við valevnum úr allari kommununi, fekk tvey umboð úr ávikavist Skála og Søldarfirði.

Listi A, sum fekk yvir 60 prosent av atkvøðunum er vanliga mannaður við fólkum úr Runavík og bygdunum harumkring umframt Oyndarfirði.

Í ár er ein skálamaður við á hesum listanum, nevniliga Annfinnur Garðalíð, formaður í Skipara- og navigatørfelagnum, sum seinast stillaði upp á borgaralistanum, tó uttan at vera valdur.

Jonhard Danielsen

Eitt annað óvæntað navn er Jonhard Danielsen, søldfirðingur, sum eisini stillaði upp á Lista D seinast og varð valdur við 102 persónligum atkvøðum. Undan tí hevur hann verið valdur á ‘Søldafjarðarlistanum’.

Nú er hann á sama lista sum Tórbjørn Jacobsen, og tað undrar helst fólk í nærumhvørvinum, tí tað er alment kent, at teir báðir seinastu árini hava verið ógvuliga ósamdir, og hetta er eisini komið fram, í almennum lesarabrøvum hjá Jonhard Danielsen.

Seks av teimum sjey, sum vórðu vald á Lista A seinast, stilla upp aftur hesaferð. Elin Klein Joensen úr Oyndarfirði stillar ikki uppaftur.

“Listi A” (bókstavaheitini eru ikki útlutað enn) til býráðsvalið í Runavíkar kommunu sær soleiðis út:

1. Annfinnur Garðalíð, fakfelagsformaður, Skáli
2. Arnfinn Langgaard, vinnuráðgevi, Saltangará
3. Bogi Hansen, sølumaður, Saltangará
4. Jóhan Vest, aðalskrivari, Oyndarfjørður
5. John Andersen, sølumaður, Saltangará
6. Jonhard Danielsen, sjómaður, Søldarfjørður*
7. Kaja Joensen, bankaráðgevi, Saltangará*
8. Rúni Jacobsen, alari, Saltangará
9. Sigrið Dalsgaard, verkfrøðingur, Saltangará
10. Sigrun Jónsveinsdóttir, stjóri, Saltangará
11. Sonni Lamhauge Petersen, tryggingarfólk, Rituvík*
12. Sæunn Ólavsdóttir Hansen, læknaskrivari, Saltangará*
13. Terje Beinar Vestargaard, vinurekandi, Saltangará*
14. Tórbjørn Jacobsen, borgarstjóri, Glyvrar*
15. Tóri Højgaard, stjóri, Rituvík*

Valevnini frámerkt * sita í býráðnum í løtuni. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. august 2024

Løgreglan nýggja skjótihøll í Norðradali

Innandura skjótihøllin kostaði umleið 14 milliónir krónur

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Peter Hummelgaard klipti fyrrapartin fríggjadagin snórin til nýggju skjótihøllina hjá løgregluni.

Skjótihøllin er í gomlu smoltstøðini í Norðradali, og hevur kostað umleið 14 milliónir krónur at gera.

Høllin ger tað møguligt hjá politinum at hava skjótivenjingar alt árið uttan mun til veður og vind.

(Myndir: Jens Kristian Vang)

Sí fleiri myndir her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. august 2024

Ríkisfundur og fundur í samstarvsráðnum í Aalborg

Mánadagin og týsdagin fer partur av landsstýrinum til Danmarkar at fundast við donsku og grønlendsku stjórnirnar

Aksel V. Johannesen, løgmaður (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í næstu viku fara Aksel V. Johannesen, løgmaður, Høgni Hoydal, Ruth Vang og Bjarni Kárason Petersen til Danmarkar.

Mánadagin 26. august er ríkisfundur, og týsdagin 27. august er fundur í samstarvsráðnum.

Londini skiftast um at vera vertir fyri fundunum, og við ársbyrjan tók Danmark yvir formansskapin frá Grønlandi. Ríkisfundurin hesa ferð verður hildin í Aalborg, heimstaði hjá Mette Frederiksen, forsætisráðkvinnu.  

Til ríkisfundin luttaka løgmaður, danski statsministarin, Mette Frederiksen, og grønlendski landsstýrisformaðurin, Múte B. Egede. Tey trý fara at umrøða samstarvið í ríkisfelagsskapinum og at kunna um búskaparligu og politisku gongdina í londunum.

Fundur í samstarvsráðnum
Týsdagin 27. august verður fundur í samstarvsráðnum, har eisini landsstýrismaðurin við uttanríkis- og vinnumálum, fíggjarmálum og lógarmálum eru við saman við viðkomandi donskum og grønlendskum ministarum.

Á fundinum skulu londini umrøða uttanríkis- og trygdarpolitisku støðuna.

Eftir fundin í samstarvsráðnum, verður almennum tíðindafundur kl. 13 føroyska tíð, har Aksel V. Johannesen, Mette Frederiksen og Múte B. Egede luttaka.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. august 2024

Ólag á flogferðsluni: Eitt flogfar tikið úr flúgving fyribils

Eitt av fýra flogførum hjá Atlantic Airways ikki er í flúgving - tað ávirkar flogferðsluna

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Hjá Atlantsflogi hava tey úr at gera við at svara spurningum í hesum døgum. Ringa veðrið hevur havt við sær seinkingar, men afturat tí er eitt flogfar tikið úr flúgvingini.

Tí kann roknast við seinkingum í flogferðsluni í øllum førum næstu vikuna, sigur Jóhanna á Bergi, stjóri í Atlantic Airways.

Orsøkin til at flogfarið er "groundað" - sum tað eitur á fakmáli - er, at, ein motorur skal skiftast.

Tað er soleiðis, at motorarnir hava eitt hámark fyri túrum, og undir vanligum umstøðum varð motorurin skiftur út um ein mánað. Men framleiðarin hevur afturkallað motorin longu nú, og tí er hendan støðan íkomin, greiðir Jóhanna á Bergi frá.

Jóhanna á Bergi, stjóri í Atlantsflogi (Mynd: Sverri Egholm)

Flogfarið stendur í Vágum, og bíðað verður nú eftir einum nýggjum motori, sigur Jóhanna á Bergi, sum ikki torir at siga júst nær motorurin verður skiftur.

Atlantic Airways hevur fýra flogfør, sum taka sær av flúgvingini hjá felagnum, sum fevnir um fastar rutur, men eisini um leigutúrar. Í mest møguligan mun hevur flogfelagið leigað onnur flogfør inn til aðrar túrar enn rututúrar, hetta so at óneyðugt ólag ikki kemur á rutuflúgvingina.

Stjórin í Atlantsflogi sigur, at tað næstu vikuna í øllum førum kunnu væntast seinkingar.

Nógv trýst er á telefonlinjunum á kundatænastuni hjá Atlantsflogi, og bíðirøðin at sleppa ígjøgnum er long. Ferðafólk fáa sms-boð um broytingar, og fylgjast kann eisini við á heimasíðuni hjá Atlantsflogi og hjá Vága Floghavn.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. august 2024

Sebastian vann kokkakappingina

Meksikanski høvuðskokkurin á Ræst streyk avstað við vinninginum, og skal umboða Føroyar í finaluni í Arctic Young Chef

Sebastian Jimenez Garcia (Mynd: Nora)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tað verður 29 ára gamli meksikanarin Sebasian Jimenez Garcia, sum skal umboða Føroyar, tá finalan í kokkakappingini Arctic Young Chef verður hildin í Hørpuni í Reykjavík í heyst.

Leygardagin var føroyska kokkakappingin hildin á tekniska skúla í Klaksvík í sambandi við sjómannadagin har.

Tað er NORA, norrønt atlantssamstarv, við høvuðsæti í Havn, sum hevur tikið stig til hesa kappingina, sum verður hildin í Grønlandi, Íslandi, Føroyum og ‘Strandanoregi’, sum eisini er virkisøki hjá hesum norðurlendska stovni, sum annars fæst mest við at stuðla og fíggjað vinnuligum verkætlanum, sum kunnu føra hetta øki longur fram á leið.

Høvuðskokkur á Ræst

Hetta var fyrstu ferð yvirhøvur, at skipað varð fyri kokkakapping í Føroyum. At vinnarin gjørdist ein meksikanari var kanska ikki so óvæntað, tí Sebastian Jimenes Garcia er høvuðskokkur á stílskapandi og nógv róstu matstovuni Ræst heima í Havn, sum av flestu matummælarum bæði her heima og úti í verð, verður mett at vera tann allarbesta í Føroyum, nú Koks ikki longur er virkið her á landi.

Fimm ungir kokkar vóru við í kappingini, og tveir teirra vóru framhevjaðir, tá Høgni Hoydal landsstýrismaður kunngjørdi vinnaran av pallinum hjá Sjómannadegnum. Hin var Jógvan Winther Poulsen, sum hevur staðið í læru í Áarstovu, og eisini hevur arbeitt á Koks, men nú arbeiðir á matstovu í Keypmannahavn. Hann gjørdist nummar tvey í kappingini.

Hinir kokkarnir vóru Gundur Ellingsgaard Petersen, kokkur á Fiskastykkinum, Mogens Højsted, kokkur á Brandan og John Eli Kristmundsson, kokkur á Landssjúkrahúsinum.

Dómarar í kappingini vóru íslendingurin Hinrik Carl Ellertsson og føroyingarnir Petrine Nólsoy Larsen og Jákup Sumberg.

Føroyskt møtir útlendskum

Um matin hjá vinnaranum, Sebastian Jimines Garcia, søgdu dómararnir m.a., at hann hevði ‘bestu javnvág í rættinum, har føroyskt møtti útlendskum í nýggjum hami’. Um Jógvan Winther Poulsen søgdu teir, at hann vísti ‘væl frágingið handverk, góðan smakk við áhugaverdum menningarmøguleikum’.

Høgni Hoydal landsstýrismaður fegnaðist um, at tikið er stig til slíka kapping, og at tað eisini eru staðbundnar rávørur, sum verða brúktar í hesum kappingum soleiðis at lokala tilfeingið kann virðast og virðisøkjast.

Luttakararnir í føroysku kappingini skuldu gera ein forrætt og ein høvuðsrætt innan fyri tríggjar tímar, og brúka skrubbu, saltfisk umframt tara, hvítamei, hvíta og føroyska dild í sínum rættum.

Kappingar hava fyrr verið í Íslandi, har vinnarin gjørdist Andrés Björgvinsson og í Grønlandi, har Lars Abelsen vann. 11. september verður ein norskur finaluvinnari funnin í Mosjøen, og finalan verður hildin í Hørpu í Reykjavík í sambandi við arktisku ráðstevnuna Arctic Circle Assembly í oktober.

Vinnarin av lokalu hálvfinalunum fær 10.000 kónur, meðan finnarin í finaluni, fær 25.000 krónur umframt eitt uppihald á Michelin matstovuni Koks í Grønlandi í eina viku.

Meira á Instagram 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. august 2024

21 ára gamal ákærdur fyri minst fimm neyðtøkur

11 ákærur móti unga manninum. Flestu brotini vórðu framd í fjør

(Savnsmynd: Føroya Rættur)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ein 21 ára gamal maður situr 2. september á ákærubeinki tá nevningating verður í Føroya rætti.

Kringvarpið skrivar, at maðurin er ákærdur fyri neyðtøku, neyðtøkuroynd og fyri at hava samlegu við tvær gentur, sum vóru yngri enn 15 ár.

Maðurin er í einari ákæru ákærdur fyri minst fimm neyðtøkur móti somu gentu.

Flestu brotini, hann er ákærdur fyri, vóru framd í 2023. Eitt brot var í 2022 og eitt í 2021.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. august 2024

Landsrætturin staðfesti avgerðina: Paul Watson verður sitandi

Hann skal sita í varðhaldi til 5. september

Paul Watson á veg út úr rættarhølunum í Nuuk í síðstu viku (Mynd: KNR)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Grønlendski landsrætturin staðfesti týsdagin avgerðina hjá rættinum í Nuuk um, at Paul Watson framhaldandi skal vera varðhaldsfongslaður. 

Tað var hósdagin í síðstu viku, at rætturin í Nuuk longdi varðhaldsfongslingin av hvalaaktivistinum, meðan danska løgmálaráðið viðger málið um útflýggjan til Japan.

Paul Watson kærdi avgerðina til landsrættin, sum nú altso hevur staðfest avgerðina. Paul Watson verður tískil fyribils sitandi til 5. september.

Hvalaaktivisturin varð handtikin tá hann 21. juli við skipinum John Paul deJoria legði at bryggju í Nuuk, har teir skuldu bunkra.

Síðan hevur hann sitið í varðhaldi. Tað er danska løgmálaráðið sum skal taka avgerð um Paul Watson skal útflýggjast til Japan til rættarsókn.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. august 2024

Heðin Mortensen havt øgiliga ávirkan

Undirtøkan fyri Javnaðarflokkinum í Tórshavnar kommunu øktist munandi eftir, at Heðin Mortensen fór upp í flokkin í 2004

Heðin Mortensen á valinum í 2020 (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Enn er ikki greitt, um Heðin Mortensen stillar upp á kommunuvalinum 12. november í ár. Hann hevur sitið í býráðnum síðan 1. januar 1973.

Men borgarstjórin í Havn hevur havt stóra ávirkan. Undirtøkan fyri Javnaðarflokkinum í Tórshavnar kommunu øktist munandi, eftir at Heðin Mortensen fór upp í flokkin eftir kommunuvalið í 2004.

Javnaðarflokkurin fekk á hvørjum kommunuvali frá 1988 til 2004 tvey umboð vald í Tórshavnar kommunu. Serliga vóru Elin Lindenskov og Tórfinn Smith drúgv í hesum tíðarskeiði.

Tá ið Heðin Mortensen fór úr Sambandsflokkinum upp í Javnaðarflokkin øktist undirtøkan týðiliga hjá flokkinum í høvuðsstaðnum. Stóra persónliga undirtøkan hjá Heðini Mortensen sum borgarstjóra hevði við sær, at flokkurin lyfti seg úr tveimum umboðum upp í fimm umboð í 2008.

Kommunuvalini eftir fekk Javnaðarflokkurin sjey umboð í 2012, fimm umboð í 2016 og seks umboð í 2020.

Valúrslitini fyri Tórshavnar kommunu á valurslit.fo røkka sum er aftur til 1988.

Ábendingar eru um, at atkvøðuslúkurin í Havn ikki stillar upp aftur til býráðsvalið. Dóttir hansara, Elin Heðinsdóttir Joensen, fer helst at stilla upp fyri Javnaðarflokkin, skrivaði in.fo í vikuni, og hon ger greitt, at bæði stilla ikki upp.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. august 2024

Eyðsýnd borgarstjóraávirkan í Klaksvík

Ert tú borgarstjóri í Klaksvíkar kommunu fyri fyrstu ferð, so kanst tú vænta at fáa fleiri persónligar atkvøður á næsta kommunuvali

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ert tú borgarstjóri í Klaksvíkar kommunu fyri fyrstu ferð, so kanst tú vænta at fáa fleiri persónligar atkvøður á næsta kommunuvali.

Sonevnda borgarstjóraeffektin ella borgarstjóraávirkanin er eyðsýnd í Klaksvík. Í stuttum snýr hugtakið borgarstjóraávirkan seg um, at ein borgarstjóri kann hava ein fyrimun í mun til hini valevnini, tí viðkomandi er kendur og sjónligur í kommununi.

Heimasíðan valurslit.fo vísir á, at síðani 1980 hava tað verið seks borgarstjórar í Klaksvíkar kommunu. Fleiri teirra hava røkt borgarstjórasessin fleiri valskeið. Tey eru Jógvan við Keldu, Steinbjørn B. Jacobsen og Jógvan Skorheim. Hagtølini niðanfyri byggja á teirra fyrsta valskeið sum borgarstjórar.

Jógvan við Keldu úr Fólkaflokkinum varð fyrstu ferð valdur til borgarstjóra í 1980. Á kommunuvalinum í 1980 fekk hann 208 persónligar atkvøður. Á kommunuvalinum í 1984 fekk hann 330 persónligar atkvøður.

Óli Heinesen úr Javnaðarflokkinum varð valdur til borgarstjóra í 1988. Á kommunuvalinum í 1988 fekk hann 122 persónligar atkvøður. Á kommunuvalinum í 1992 fekk hann 193 persónligar atkvøður.

Steinbjørn O. Jacobsen úr Tjóðveldisflokkinum varð fyrstu ferð valdur til borgarstjóra í 2000. Á kommunuvalinum í 2000 fekk hann 209 persónligar atkvøður. Á kommunuvalinum í 2004 fekk hann 391 persónligar atkvøður.

Gunvá við Keldu úr Fólkaflokkinum varð vald til borgarstjóra í 2008. Á kommunuvalinum í 2008 fekk hon 188 persónligar atkvøður. Á kommunuvalinum í 2012 fekk hon 302 persónligar atkvøður.

Jógvan Skorheim úr Sjálvstýri varð fyrstu ferð valdur til borgarstjóra í 2012. Á kommunuvalinum í 2012 fekk hann 231 persónligar atkvøður. Á kommunuvalinum í 2016 fekk hann 729 persónligar atkvøður.

Verandi borgarstjóri í Klaksvíkar kommunu, Karl Johansen úr Sambandsflokkinum, stillaði fyrstu ferð upp á kommunuvalinum 2020. Hann hevur á tíðindaportalinum in.fo boðað frá, at hann stillar upp á kommunuvalinum í november. Á seinasta kommunuvali fekk hann 230 persónligar atkvøður.

Fleiri valúrslit síggjast á valurslit.fo

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. august 2024

Heilbrigdi flytur møguliga inn í nonnukleystrið

Landsstýriskvinnan við heilsumálum arbeiðir við málinum og væntar eina niðurstøðu í hesum árinum

(Mynd: Google Maps)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Eftir ætlan skal viðgerðarstovnurin Heilbrigdi virka í gamla nonnukleystrinum í Havn.

Hesum arbeiðir landsstýriskvinnan við heilsumálum, Margit Stórá, við. Tað upplýsir hon fyri útvarpinum.

- Hetta er ein góð loysn, sum eg havi fingið politiska undirtøku fyri at arbeiða víðari við sigur landsstýriskvinnan í heilsumálum við útvarpið. Hon væntar eina niðurstøðu í hesum árinum.

Húsini, sum Heilbrigdi húsast í á Velbastað, eru í ringum standi, og arbeitt hevur verið við einari loysn.

Fyri einari viku síðan vóru seinastu Fransiskanarasystrarnar av landinum. Fimm nonnur hava seinastu árini búð í kleystrinum Kerit í Varðagøtu í Havn.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. august 2024

300 metrar langt ferðamannaskip á Havnini

2.660 ferðafólk og 1.000 starvsfólk vóru við 300 metrar langa ferðamannaskipinum, Nieuw Statendam, sum vitjaði í Havn sunnudagin

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Fyrraparturin í havnargøtum sunnudagin bar brá av stóru vitjanini, sum Tórshavnar havn fekk tíðliga sunnumorgunin. 

300 metrar langa ferðamannaskipið, Nieuw Statendam, við 2,660 ferðafólkum umborð og 1.000 starvsfólkum legði at klokkan 9 fyrrapartin.

Í sambandi við komuna hjá Nieuw Statendam høvdu fleiri handlar í Havn opið frá klokkan 10.

Skipið fór avstað aftur klokkan 18.

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. august 2024

Regin W. Dalsgaard stjóri fyri Stórhøllina við Tjarnir 

Høllin sum skal lata upp síðst í januar 2025 hevur fingið stjóra

Heðin Mortensen, nevndarformaður, og Regin W. Dalsgaard, stjóri, her í nýggju høllini sum skal standa liðug í januar

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað verður Regin W. Dalsgaard, sum fer at stjórna og leiða nýggju Stórhøllina við Tjarnir.  

Regin, sum er 40 ára gamal, hevur drúgvar royndir úr vinnulívinum og er útbúgvin innan altjóða sølu og marknaðarføring. Hann tekur við nýggja starvinum beinanvegin.  

Eftir ætlan skal Stórhøllin við Tjarnir lata upp síðst í januar 2025, og komandi hálva árið fer nýsetti stjórin at fáa praktisk viðurskifti uppá pláss, umframt at bjóða høllina út í altjóða høpi.

- Mín fremsta uppgáva verður at skapa lív í hesar framúr góðu karmarnar, sum verða við Tjarnir. Alt innihaldið skal nú byggjast upp frá grundini, tí vit á fyrsta sinni kunnu bjóða okkum fram til at hýsa tiltøkum, sum vit ongantíð áður hava kunnað hýst í Føroyum. Arbeiðið við at bjóða okkum fram má byrja alt fyri eitt, og eg gleði meg til hesa spennandi uppgávu - bæði til altjóðakappingar í ítrótti, stórar konsertir, mentanarlív og altjóða ráðstevnir. Hetta fer at økja okkara møgleikar munandi, sigur Regin W. Dalsgaard.

Stórhøllin við Tjarnir, sum er í trimum hæddum, hevur eina samlaða gólvvídd á 8.100 fermetrar. Hon er vælegnað til alt frá landsdystum til stórar konsertir og onnur tiltøk, so sum samfelagsmøtir ella ráðstevnur.

(Mynd: Jens Kr. Vang)

Høllin hevur 2.200 sitipláss og 500 standipláss til hondbóltsdystir, og upp til 4.700 siti- og standipláss til konsertir, so tað er munandi meiri, enn vit higartil hava havt her á landi. 

Umframt tiltøkini verður Stórhøllin við Tjarnir eisini karmur um heilsugransking. Ein sáttmáli er gjørdur við Fróðskaparsetur Føroya um ein nýggjan ítróttarfakligan vitanardepil, sum fer at savna og menna gransking og vitan innan ítrótt, heilsu og rørslu.

Tað er nevndin fyri Stórhøllina við Tjarnir, ið hevur sett Regin W. Dalsgaard. Í nevndini eru Guðrið Højgaard, Bergur Poulsen, Heðin Mortensen, Annika Olsen og Elin Heðinsdóttir Joensen. Nevndarformaðurin, Heðin Mortensen, fegnast um, at Regin W. Dalsgaard er settur sum stjóri, og nevndin hevur fult álit á, at hann fer at leiða Stórhøllina væl fram á leið.

Tilsamans 16 umsøkjarar vóru til starvið.

Les eisini: Myndarøð: Stórhøllin við Tjarnir verður nú innilokað

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. august 2024

Hotel Vágar latið upp eftir umvæling

Higartil hevur bert verið borðreitt fyri gestunum á hotellinum, men nú er matstovan latin upp fyri almenninginum

(Mynd: Hotel Vágar)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Í eina rúma tíð hevur Hotel Vágar, hotellið við flogvøllin, verið opið fyri gistandi gestum eftir umfatandi umvælingina og uppstigingina av hotellinum.

Men matstovan, sum einaferð var eitt vælumtókt ferðamál hjá bæði vágafólki og ferðandi úr restini av landinum og útheiminum, hevur ikki verið opin fyri øðrum enn gestunum á hotellinum.

Men hósdagin lat matstovan uppaftur fyri almenninginum. Morgunmatur er millum kl. 06 og 10, og nátturði er at fáa millum kl. 17.30 til 21.

Matskráin er at síggja á heimasíðuni hjá hotellinum, og her framgongur, at matstovan bjóðar tríggjar ymsar forrættir fyri 125 krónur og fýra høvuðsrættir – tveir kjøtrættir, ein fiskarættur og ein vegetarrættur – fyri 225-250 krónur umframt tvey omaná fyri 85 krónur. Hartil er serlig barnamatskrá.

Tað er eitt partafelag hjá Atlantsflog, sum nú eigur og rekur Hotel Vágar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. august 2024

Fólkavøkstur, men vøksturin er minni enn hann hevur verið

Fólkatalið vaks við 333 persónum seinasta árið, og 1. juli búðu 54.815 fólk í Føroyum. Tað svarar til ein vøkstur á 0,6 prosent, sum er minni enn í undanfarna tíðarskeiði

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Hagstova Føroya)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Fólkavøksturin í Føroyum heldur fram, men vøksturin gerst minni fyri hvørjar tólv mánaðar, sum ganga.

Tað skrivar Hagstova Føroya.

Frá 1. juli í fjør til 1. juli í ár vaks fólkatalið við 333 fólkum ella 0,6 prosentum. Tað eru knapt 200 fólk færri enn í undanfarna tíðarskeiði, tá vøksturin var eitt prosent. Størsta broytingin var í nettoflytingini, sum minkaði niður í helvt. Myndin niðanfyri vísir gongdina í fólkatalinum síðan 1985.

Fólkatalið verður ávirkað av nettoflyting, sum er munurin millum tilflyting og fráflyting, og burðaravlopi, sum er munurin millum fødd og deyð. Fólkavøksturin seinasta árið kom av einum burðaravlopi upp á 144 og eini nettoflyting upp á 189 fólk.

Samanborið við tíðarskeiðið frá 1. juli 2022 til 1. juli 2023 minkaði nettoflytingin niður í helvt, serliga, tí færri fluttu til Føroya. Burðaravlopið minkaði eisini. Seinasta árið var tað 144 fólk og tíðarskeiðið frammanundan var tað 184. Høvuðsorsøkin var, at færri børn vórðu fødd.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. august 2024

Um 740 spent børn fóru í 1. flokk í síðstu viku

Árgangurin 2017 er vaksin 16 prosent

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Um 740 spent børn fóru í 1. flokk í síðstu viku. Tey eru næstan øll fødd í 2017.

Í 2017 vórðu 658 børn fødd í Føroyum. Sum vanligt er, er árgangurin vaksin. Nú, sjey ár seinni, eru tey sløk 110 fleiri í árganginum, tí fleiri eru flutt til Føroya.

Árgangurin er vaksin 16 prosent.

Tað upplýsir Hagstova Føroya.

81 prosent av teimum eru fødd í Føroyum. 15 prosent eru fødd í Danmark. Fýra prosent fødd aðrastaðni, m.a. Filipsoyggjunum og Ukraina.

Flestu gentur eita Lív og tær eru átta tilsamans. Næstflestar eita Lea.

Flestu dreingir eita Elias og teir eru níggju tilsamans. Næstflestir eita Silas.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. august 2024

Nýggi deildarstjórin í FK í Hoyvik er komin heim til røturnar

Tað eru føroyingar, ið eiga FK, og tí kenni eg tað eisini sum ein heiður at fáa hesa uppgávuna, sigur Jan Djurholm

Jan Djurholm (Mynd: FK)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Nýggi deildarstjóri í FK í Hoyvík, Jan Djurholm, er uppvaksin í Danmark og kemur til Føroya, úr einum starvi í Grønlandi. Men røturnar eru føroyskar, og hann følir seg heima her, har størsti parturin av familjuni eisini býr

Mamma hansara, Ingrid Djurholm, var úr Kollafirði. Hon flutti á ungum árum til Danmarkar, har hon hitti og giftist dananum Kaj Nielsen. Nærum hvørt summar ferðaðist familjan til Føroya at vitja, og hetta hevur Jan hildið fast í, eisini eftir, at hann sjálvur fekk børn.

- Mamma mín hevur altíð tosað føroyskt við okkum, so tað føroyska hevur altíð verið ein partur av mær. Vit hava eisini altíð følt okkum heima í Kollafirði, har vit hava brúkt so nógva tíð í uppvøkstrinum, greiðir Jan frá.

Í 1998 valdi Jan flyta til Føroya, har tey búðu í seks góð ár. Nógv minnast uttan iva Jan úr SMS, har hann starvaðist um aldarskiftið.

Fyri 20 árum síðan fóru tey niður aftur, ikki minst fyri at børnini kundu vera meira saman við abbum og ommum, ið búðu har.

Men nú Ingrid, sum tann seinasta í tí ættarliðnum, andaðist fyrr í summar, kendist løtan røtt at venda nøsina heim aftur til Føroyar. Tá møguleikin at gerast Deildarstjóri í FK í Hoyvík samstundis bleiv veruleiki, so var avgerðin ikki trupul at taka.

- Børn okkara eru vaksin. Sonurin er í Arktisk Kommando, meðan dóttirin er flutt heimanífrá og lesur í Keypmannahavn, og næstan øll okkara familja býr í Føroyum, so hetta kennist sum at koma heim, sigur Jan.

Eisini konan, Nattakarn, var glað um at flyta til Føroyar, har hon longu hevur fingið starv á heiminum í Vallalíð.

Jan Djurholm er sera spentur um uppgávuna, at fáa raksturin av FK at blóma aftur.

- Eg kenni til plássið, ið FK hevur í føroysku tilvitskuni. Tað eru føroyingar, ið eiga FK, og tí kenni eg tað eisini sum ein heiður at fáa hesa uppgávuna. Eg kann lova okkara kundum, at eg fari at gera mítt, fyri at FK gerst tann handilin, ið føroyingar hava uppiborið.

Men hvussu er við málinum?

- Tað gongur nokk minst eitt hálvt ár til, eg fari at hætta mær at tosa føroyskt, flennur Jan. Tí hóast hann skilur alt, og eisini dugir orðini, so er hann tilvitaður um, at úttalan ikki er heilt uppá pláss, í øllum førum ikki enn.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. august 2024

Spæliøki til 4.-6. flokk á Skúlatrøð

Ætlanin er at væl útgjørda parturin av skúlagarðinum eisini skal vera til gagns fyri allan býin

(Mynd: Klaksvíkar kommuna)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Til skúlabyrjan í ár hevur miðdeildin í skúlanum á Skúlatrøð fingið eitt stórt og flott spælipláss við nógvum møguleikum. Skúlagarðurin inniheldur eitt amfiteatur (kringleikhús), lítlan fótbóltsvøll, rennistrong og aðrar leikur til rørslu.

Nýggja útiøkið er ætlað miðdeild skúlans – t.e. 4. til 6. flokk. Tað merkir, at umleið 230 næmingar nýta hendan partin av skúlagarðinum. Økið er ikki einans hugsað til skúlanæmingar í fríkorterinum, men ætlanin er, at tað skal vera til gleði og gagn fyri allan býin.

Verkætlanin, er gjørd í fleiri byggistigum, kostar áleið 5,6 milliónir krónur. Tað er Fuglark, sum hevur teknað, og Kanjon hevur gjørt arbeiðið, skrivar Klaksvíkar kommuna.

(Myndir: Klaksvíkar kommuna) 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. august 2024

Asta er nýggjur aðalskrivari í Akademikarafelagnum

Asta Fróðadóttir Joensen er útbúgbvin innan samfelagsfrøði og løgfrøði. Hon tekur við starvinum 1. oktober

Seinastu árini hevur hon starvast á HR deild, har sáttmálaøkið hevur verið ein týðandi partur av starvinum. Harumframt hevur Asta royndir sum politiskur ráðgevi og sum skrivari og samskipari (mynd: akf.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Akademikarafelagið hevur nú sett nýggjan aðalskrivara. Talan er um Astu Fróðadóttir Joensen. Hon tekur við starvinum eftir Ingibjørg Berg, sum fer í annað starv.

Asta Fróðadóttir Joensen er fødd í 1987 og útbúgvin samfelagsfrøðingur. Hartil hevur hon tikið MA í løgfrøði. Seinastu árini hevur hon starvast á HR deild, har sáttmálaøkið hevur verið ein týðandi partur av starvinum, skrivar akf.fo.

Harumframt hevur Asta royndir sum politiskur ráðgevi og sum skrivari og samskipari.

Hon tekur við starvinum sum aðalskrivari tann 1. oktobur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. august 2024

Ólavur Eysturdal virkandi sóknarprestur í Havnar og Nólsoyar kirkju

Hann loysir Anne Mette Greve Klemensen, sum fer í lestrarfarloyvi, av

Ólavur Eysturdal (Mynd: Fólkakirkjan)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ólavur Eysturdal verður settur sum virkandi sóknarprestur í Havnar kirkju og Nólsoyar kirkju, skrivar Fólkakirkjan.

Hann hevur verið virkandi sóknarprestur í Suðurstreymoyar norðara prestagjaldi í eitt gott ár. 

Í heyst fer sóknarpresturin Anne Mette Greve Klemensen í lestrarfarloyvi.

Í hesum sambandi hevur biskupur í samráð við avvarðandi kirkjuráð sett Ólav í starv sum virkandi sóknarprest í Suðurstreymoyar eystara prestagjaldi frá 1. september og árið út. Prestagjaldið fevnir um Havnar kirkju og Nólsoyar kirkju. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. august 2024

Tummas Kannuberg hjálparprestur hjá próstinum

31-ára gamli leirvíkingurin skal næsta árið hjálpa Ova Brim. Talan er um eina royndarverkætlan

Fyrsta partin av hesum árinum virkaði Tummas Kannuberg sum sóknarprestur í Sjóvar kommunu - tað var, meðan Símun Persson Jacobsen var í farloyvi (Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Á felags kirkjuráðsfundi í Nes prestagjaldi 21. august innstillaðu kirkjuráðini Tummas Kannuberg til tað tíðaravmarkaða embætið sum hjálparprestur hjá próstinum, upplýsir Fólkakirkjan.

- Biskupur hevur samsvarandi innstillingini sett Tummas Kannuberg í starv hetta komandi árið, frá 1. september 2024 til 31. august 2025.

Talan er um eina royndarverkætlan. Ovi Brim varð settur í nýggja embæti sum próstur fyrr í ár. Honum skal 31-ára gamli leirvíkingurin, sum hevur nomið sær guðfrøðiútbúgving í Danmark, hjálpa. 

Afturat uppgávuni sum hjálparprestur, skal Tummas Kannuberg - í samráði við staðbundnu sóknarprestarnar í landinum - halda gudstænastur í kirkjusóknum, ið eru minni enn 400 fólk. 

Tummas hevur áður havt prædikur í Føroyum. Hann virkaði fyrsta partin av árinum sum sóknarprestur í Sjóvar kommunu - tað var, meðan Símun Persson Jacobsen var í farloyvi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. august 2024

Sævar og Frelsurnarherurin heiðrað

Í sambandi við Ljósfest í Vági er vanligt t heiðra fólk og felagsskapir fyri teirra íkast til bygdina, og farna vikuskiftið vórðu Sævar Halldórsson og Frelsurnarherin heiðrað

(Mynd: Vágs kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Ljósfest var í Vági farna vikuskiftið, og á Ljósfest er vanligt, at Vágs Kommuna heiðrar fólk og felagsskapir fyri teirra íkast til Vág.

Í hesum sambandi heiðraði kommunan  Sævar Halldórsson og Frelsurnarherin.

Í grundgevingini stendur m.a. um Sævar Halldórsson:

– Innan hondbóltin í Vági hevur Sævar gjørt stórt arbeiði, og tað megnar arbeiðið, ið Sævar her hevur lagt í VB, kann ein ikki metast nóg høgt.

– Evnini at savna fólk kring seg og harvið at skapa, hevur altíð klári og hjálpsami sølumaðurin og radiomekanikarin eisini víst á verkstaði sínum, ið eisini virkar sum kaffistova, har menn hvønn morgun savnast til hugna og prát. Soleiðis at sameina sølubúð, verkstað og kaffistovu er eitt einastandandi fyribrigdi, ið ein ikki sær nógvastaðni í heiminum. Og júst hetta eyðkennir Sævar. Alt er so líka til, og onki er ógjørligt.

Um Frelsunarherin verður m.a. sagt:

– Ongin ivi er um, at orð eru fátøk, tá týdningurin av Frelsunarherinum skal lýsast – tað sosiala arbeiði og góðu orðini á vegnum, - og so kanska mest av øllum alt tað, ið okkum ikki nýtist at vita nakað um. Tað, ið fer fram í tí stilla.

– Ein felagskapur, ið er virkin millum fólk, og sum óivað loftar mongum. Ein felagsskapurur, sum fekk fótafesti her í Vági, og hetta fegnast vit um.

Sævar Halldórsson og umboð fyri Frelsunnarherin í Vági saman við umboðum fyri Vágs býráð (Mynd: Vágs kommuna)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. august 2024

Ovasavnið fekk tvær stórfingnar gávur á Ovastevnuni

Gripir at sýna fram tá savnið skjótt verður liðugt

 

SkrivaÐ:

Innsent

Nú Ovasavanið í Nólsoy nærum er liðugt, hevur savnið fingið tvær stórfingnar gávur. Leygardagin var Magnus Fuglø í Nólsoy saman við dóttrini og handaði formanninum, Thomas Joensen, eina mynd av einari talvu, við knýttum knútum, ið Ovi hevur gjørt, Magnus keypti talvuna frá Ova einaferð í 1980’unum. Og nú ynskti Magnus at talvan skuldi koma aftur til Nólsoyar.

Ovi gjørdi tvær talvur við knýttum knútum, onnur hongur á Amalienborg, Ove handaði hana til Margrethu drotning, tá hon einaferð var og vitjaði umborð á skúlaskipinum, og hina eigur Magnus Fuglø.

Sunnudagin kom manningin á Westvard Ho til Nólsoyar at handa savninum Merkið, ið Mouritz Mohr bar fram í Normandsdalinum við Fredensborg á sjálvum 100 ára degnum 1. juli 2019. Tað var ein hátíðarløta tá formaðurin fyri áhugafelagnum Sluppvinir við Merkinum á odda gekk av sluppini yvir á Ovasavnið, har Marius Poulsen greiddi frá søguni um hetta flaggið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. august 2024

Det Ferösche Compagnie fingið 500.000 krónur frá Bikubefonden

Føroyski leikbólkurin hevur fingið eina hálva millión krónur frá danska grunninum Bikubefonden

(Savnsmynd: Gwenaël Akira Helmsdal Carré)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Det Ferösche Compagnie hevur fingið játtað 500.000 krónur frá Bikubefonden undir puljuni Dialog: Koncept: Udvikling.

Bikubenfonden hevur valt at stuðla DFC við tí endamáli at styrkja bólkin í sínari framhaldandi menning. Tað verður m.a. gjørt við at fara undir eina tilgongd við fokus á strategi, organisatión og professionalisering.

DFC setir sostatt skjøtil á eina spennandi menningartilgongd, har endamálið er at víðka um virksemið uttanlanda og finna samstarvspartnarar, sum kann menna DFC listaliga og verða føroysku leiklistini at gagni. Eisini er ambitiónin at tilbúgva bólkin, so DFC kann hava eitt støðugt virksemi.

Altjóða palllistafestivalar og sjónleikahús hava víst áhuga í bólkinum. Eitt nú hevur Lykkenborg (Castle of Joy) verið spældur á The Barbican í London fyrr í ár, har leikurin var sera væl móttikin.

Det Ferösche Compagnie bleiv stovnað í 2010, og hevur framleitt átta leikverk, og fleiri afturat eru i stoypiskeiðini. Umframt at hava spælt í Føroyum, hava fleiri av leikunum verið sýndir í Danmark, Noregi, Írlandi, Columbia og London. Og nú tá Bikubenfonden hevur játtað 500.000 krónur í stuðuli til bólkin, kann DFC staðfesta, at tað veruliga er áhugi í føroyskari leiklist, og at DFC hevur menningarmøguleikar til at blíva ein altjóða palllistabólkur við fundamenti í Føroyum – bæði listaliga og fysiskt.

Í Det Ferösche Compagnie eru tey sera errin og takksom um hesa viðurkenning frá Bikubefonden og gleða seg til at fara undir hesa tilgongdina og sostatt skapa fleiri viðkomandi og slóðbrótandi leikir her heima og úti í heim - og fáa heimin til Føroyar.

Kjarnulimirnir í Det Ferösche Compagnie eru Kristina Sørensen Ougaard, Búi Dam, Jens L. Thomsen, Durita Sumberg, Dánjal á Neystabø, Sámal Blak, og Kjartan Hansen.

Altjóða palllistafestivalar og sjónleikahús hava víst áhuga í Det Ferösche Compagnie. Eitt nú hevur leikurin Lykkenborg (Castle of Joy) verið spældur á The Barbican í London fyrr í ár, har hann var sera væl móttikin

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. august 2024

Virðisløntur tónleikari við á countrykonsert í Lívdini

Tangentleikarin Johathan Brown er ein av manningini í orkestrinum hjá Justin Terry, sum spælir í Lívdini 21. september

 

SkrivaÐ:

Jákup Bech Jensen

Jonathan Brown hevur vunnið BMI virðisløn í 2012 fyri Urban Black Gospel Award-winning song. Hann luttekur sum klaverleikari á konsertini Countrykvøld í Lívdini í Hoyvík 21. september.

Jonathan er uppvaksin í Kalifornia. Longu sum smádrongur sang og spældi hann klaver saman við familjuni á konsertum. Tað var serliga southern gospel tónleikur, sum tey framførdu.

- Vit høvdu ein buss, sum vit brúktu at koyra runt í øllum Kalifornia, har vit spældu konsertir. Tað gjørdu vit í nógv ár.

Byrjar sum studio tónleikari

Sum tannáringur flutti familjan til White House, ein lítlan bý nakað norðan fyri Nashville. Samstundis byrjaði Jonathan at fáa arbeiði í ymiskum upptøkuhølum.

- Fyrsta upptøkuhølið, sum eg spældi í, er Hilltop Recording Studios, og eg havi aftur í dag verið har og spælt.

- Tað var ein spennandi tíð, har vit vóru í studio frá klokkan 10 til 13 og so aftur frá 14 til 17 og ofta aftur frá klokkan 18 til 21. Eg havi spælt á útgávum hjá nógvum kendum sangarum, so sum Willie Nelson, The Crabb Family, Bellamy Brothers og Ricky Skaggs.

Framført við Mason og Franklin

- Mær dámar best, at vera í upptøkuhølinum, men eg spæli eisini konsertir viðhvørt. Brent Mason og Paul Franklin spældu í einum bólki, sum kallaðist Players. Eftir tíðina í Players fekk eg bjóðað at spæla saman við teimum. Tað kundi eg ikki siga nei til.

Her er ein upptøka, har Jonathan framførir við Brent Mason og Paul Franklin

Brent Mason og Paul Franklin eru millum størstu country tónleikarar. Teir vóru í Føroyum í 2009 í samband við stórt tónleikatiltak, sum var í Høllini á Hálsi.

Spentur uppá at sleppa til Føroya

- Eg møtti Was Larry nú ein dagin. Hann hevur verið við Bellamy Brothers í Føroyum. Eg fortaldi honum, at eg skuldi til Føroyar. Hann ávaraði meg um, at flúgvitúrurin kundi verða eitt serligt upplivilsi, men segði eisini, at Føroyar var eitt framúrskarandi land.

- Eg havi hugt at sjónvarpsrøðini Vikings og eri tí spentur uppá at sleppa til Føroya, har víkingar búleikaðust. Eg eri eisini spentur uppá at royna tykkara mat og so sjálvandi eisini at fáa loyvi at framføra fyri tykkum.

Les eisini: Sjeyfaldur Grammy-vinnari til Føroya 

Les eisini: Justin Terry aftur til Føroya  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. august 2024

Eivør framførir nýggju fløguna "ENN" í Norðurlandahúsinum

Í juni gav Eivør fløguna "ENN" út, og í sambandi við útgávuna fer hon á konsertferð við heili 38 konsertum í ár. Konsertirnar í Norðurlandahúsinum verða tær fyrstu á túrinum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Fríggjadagin og leygardagin, 30. og 31. august, verður ein serlig konsertuppliving í Norðurlandahúsinum, tá ið Eivør við bólki fer at framføra løg av nýggju fløguni "ENN”.

Í juni gav Eivør fløguna "ENN" út, og í sambandi við útgávuna fer hon á konsertferð við heili 38 konsertum í ár. Konsertirnar í Norðurlandahúsinum verða tær fyrstu á túrinum, ið síðani heldur fram til Íslands og víðari út í heim.

Konsertferðin í heyst fevnir millum annað um spælingar í Evropa, Nýsælandi og Avstralia, og í byrjanini av 2025 eisini í USA, umframt at Evropa eisini verður aftur á skránni tá.

Konsertin í høllini í Norðurlandahúsinum verður ein standikonsert, har Jógvan Joensen hitar upp. Nøkur sitipláss eru í Klingruni, og fólk við serligum tørvi kunnu venda sær til Norðurlandahúsið fyri at bíleggja sitipláss.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. august 2024

Jógvan spælir “Tøgn” í Fuglafirði

Konsertin í Mentanarhúsinum er partur av Mentanardøgum 2024, har Elinborg, Marius Ziska og HOGNI eisini eru á skrá

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Fríggjakvøldið 6. september fer Jógvan at framføra sína væl nógv róstu útgávu "Tøgn" á eini serstakari konsert í Mentanarhúsinum í Fuglafirði. Hetta verður ein heilt serlig løta, har ljóðmyndin av "Tøgn" – sum ummælarar hava lýst sum eitt listarligt meistaraverk – verður framførd í allari síni dýrd.

Jógvan hevur longu havt eitt virkið ár við eini stór-fagnaðari framførslu á G! Festivalinum í summar. Harumframt fer hann eisini at hita upp fyri Eivør í Norðurlandahúsinum vikuna undan hann kemur til Fuglafjarðar, har Jógvan er vaksin upp. Tískil er Jógvan í toppformi og klárur at geva heima-áhoyrarunum eina tónlistarliga uppliving.

Útgávan "Tøgn" er ein innilig og poetisk heildarútgáva, sum lýsir vakurleikan og sorgina, sum lívið kann bera við sær. Við evnum sum longsul, misnýtsla, kærleiki, fyrigeving og tøgn hevur Jógvan skapað eitt tónlistarligt verk, sum hevur vunnið sær viðurkenning og rós úr fleiri ættum. Hann var millum annað tilnevndur FMA-virðislønina fyri ársins útgávu, og ummælararnir hjá KVF valdu "Tøgn" sum eina av teimum bestu útgávunum í 2023.

Til konsertina hevur Jógvan ein bólk av framúrskarandi tónleikarum við sær á pall: Torleik Mortensen, kontrabass, Andreas Tykjær Restorff, cello, Jan Rúni Poulsen, slagverk og Tróndur Bogason, tangentar.

Við einum serstøkum ljóðmyndarligum úttrykki, har tunga føroyska stevið, brúsandi havið, hornorkesturslagverk, strúkarar og klaverið mynda grundarlagið, fer Jógvan at bera sína søgu fram við kraftfullu ekspressivu rødd og persónsmensku síni.

Eitt kvøld, har tónleikur og yrking sameinast, og gevur lurtarunum høvið bæði at kava niður í myrka sálardýpið og at smakka vakurleika lívsins.

Konsertin er partur av Mentanardøgum 2024 í Fuglafirði, har fjølbroyttar mentanarligar upplivingar standa á skrá. Eftir framførsluna hjá Jógvani verður ein serstøk svimjihyljakonsert við Lenu og Niclas í svimjihylinum í Fuglafirði.

Leygardagin á Mentanardøgum verður høvið at hoyra Elinborg, Marius Ziska og HOGNA í Mentanarhúsinum í Fuglafirði.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. august 2024

Marius, Dania og Silvurdrongur á føroyskum í Íslandi

Skulu framføra á stóra Iceland Airwaves fyrst í november. - Viðburðurin, sum føroysk tónleikanøvn hava havt seinastu árini, heldur fram, sigur Glenn Larsen

- Dania O. Tausen var eisini upp á tal á festivalinum í 2023, men tá tey fingu at vita, at hon hevði fingið FMA virðislønina fyri ársins heildarútgávu her í Føroyum, vórðu tey sannførd um, at hon var verd at bjóða til festivalin at spæla

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Meðan vit fyrireika okkum til eitt sera hendingarríkt heyst, har nógv verður á skránni, kunnu vit nú við stórum eldhuga boða frá, at Marius Ziska, Dania O. Tausen og Silvurdrongur eru klár til Iceland Airwaves í november.

- Tað er ómetaliga hugaligt, at viðburðurin, sum føroysk tónleikanøvn hava havt seinastu árini, heldur fram, og at vit nú aftur fáa høvi til at vera við á Iceland Airwaves - vónandi við líka góðum úrslitum, Og sjálvsagt er tað sera spennandi, at øll trý tónleikanøvnini, sum skulu á pall á festivalinum, fara at syngja á føroyskum.

Hetta sigur Glenn Larsen, leiðari á Faroe Music Export (FMX).

Um føroysku tónlistafólkini, sum tónleikasamskipandi toymið á Iceland Airwaves hevur valt út, sigur hann víðari:

- Marius Ziska spældi á Iceland Airwaves so tíðliga sum í 2013, men festivalurin hevur lagt merki til, hvussu altjóða áhugin fyri honum bara er vaksin síðani tá, og tey vilja tískil fegin bjóða honum aftur at spæla á festivalinum. Nógv vatn er runnið í ánna síðan tá, og eg eri vísur í, at tað fer at hilnast sera væl hjá Marius, og at fólk verða bergtikin av honum.

- Dania O. Tausen var eisini upp á tal á festivalinum í 2023, men tá tey fingu at vita, at hon hevði fingið FMA virðislønina fyri ársins heildarútgávu her í Føroyum, vórðu tey sannførd um, at hon var verd at bjóða til festivalin at spæla. Bæði Marius og Dania hava eisini verið á konsertferðum uttanlands saman við íslendskum tónlistafólkum seinastu tíðina. Tá ræður um Silvurdrong, heldur tónleikasamskipandi toymið á Iceland Airwaves rætt og slætt, at nýggi tónleikurin hjá honum er ótrúliga spennandi, og tey vilja fegin síggja hann á einum av fremstu pallunum á festivalinum. Eg eri sannførdur um, at øll trý tónleikanøvnini fara at lofta hesum møguleikum við báðum hondum."

Seinastu árini hava føroysk tónlistafólk so dyggiliga gjørt vart við seg á fleiri altjóða festivalum - nakað, sum eisini hevur vakt ans í stórum tíðarritum, so sum Rolling Stone Magazine. 

Iceland Airwaves festivalurin, sum vit so við og við hava lært væl at kenna í Føroyum, er ein festivalur við stórum trúvirði og av stórum týdningi fyri tónleikavinnuna. Festivalurin er sýnisgluggi fyri eina røð av tónlistafólkum, bæði útvaldum tónlistafólkum, ið eru á veg fram, og meira viðurkendum tónlistafólkum, ið standa ovast á plakatunum kring um í Evropa.

Festivalurin verður hildin í Reykjavík og varar í tríggjar dagar, har høvuðsdenturin verður lagdur á at vísa fram nýggjan tónleik, bæði íslendskan tónleik og altjóða tónleik. Iceland Airwaves dregur árliga til sín ein undranarvert stóran áhoyraraskara, umframt fólk í tónleikavinnuni og miðlafólk úr stórum pørtum av heiminum, og festivalurin hevur fleiri ferðir havt avgerandi týdning fyri tónlistafólk, sum í dag eru vorðin stór nøvn.

Í ár, eins og tey tvey síðstu árini, fara føroysku tónleikanøvnini at spæla í minsta lagi tvær konsertir hvør undir Iceland Airwaves festivalinum, har tann eina fer fram fríggjakvøldið á sera kenda spælistaðinum Iðnó, ið liggur mitt í hjartanum í Reykjavík. Har fara vit at hava eitt serligt tiltak, har bert føroysk tónlistafólk vera á pallinum. Hesi føroysku tónlistafólkini fáa haraftrat eina konsert hvør sum partur av høvuðsskránni á festivalinum.

Umframt konsertir um kvøldið verða onnur tiltøk um dagin allar dagarnar, so sum ráðstevnur við áhugaverdum framløgum hjá høvuðsrøðarum, aktuellum pallborðskjakum og møguleikum fyri netverkan, har møguleikar eru stórir at fáa avtalur í lag.

Glenn Larsen sigur víðari, at nógv meira er í væntu:

- Hetta verður eitt hendingarríkt heyst fyri føroysku tónleikavinnuna. Vit hava tikið sera nógv stig seinastu fáu árini, og tað sæst væl aftur, at Evropa og restin av heiminum hevur lagt merki til okkum. At umboðsfólk á The Great Escape Festival fóru at útnevna ein føroyskan bólk (Aggrasoppar) sum vinnara av mæta Steve Strange Award virðislønini, til dømis, er einki minni enn eitt bragd, og hevði verið heilt óhugsandi fyri fáum árum síðani. Møguleikarnir gerast alsamt fleiri, samstundis sum vit síggja úrslitini vísa seg bæði sum semjur um avtalur, miðlaumrøður og fyriskipan av fleiri konsertum. Vit gleða okkum til at kunna boða frá fleiri tíðindum um føroysku tónleikavinnuna komandi tíðina."

Iceland Airwaves verður í ár hildin í Reykjavík frá 7. til 9. november 2024. Meira um Iceland Airwaves kann lesast HER

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. august 2024

Westward Ho 140 ár – framsýning í Snarskivuni

Í sambandi við at sluppin Westward Ho er 140 ár í ár, verður framsýning í Snarskivuni hjá Tórshavnar kommunu

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í sambandi við at sluppin Westward Ho í ár er 140 ár, er framsýning í Snarskivuni hjá Tórshavnar kommunu, har til ber at síggja myndir og lesa meira um sluppina.

Bara tvær sluppir eru eftir í Føroyum. Onnur er Westward Ho, sum Tórshavnar kommuna eigur, og hin er Johanna TG 326 í Vági.

Tað er áhugafelagið Sluppvinir, sum rekur Westward Ho og heldur hana við líka.

Framsýningin í Snarskivuni er opin til seinast í september.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. august 2024

Skaldskapur og tónleikur á Bátasavninum

Serligt kvøld við Jóanes Nielsen og Kára Sverrisson í Leirvík í oktober

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hóskvøldið 10. oktober bjóðar Báta- og Listasavnið í Leirvík bjóðar til eitt serligt kvøld, har kendu føroysku listafólkini Jóanes Nielsen og Kári Sverrisson møtast til eina hugnaliga løtu, ið sameinir skaldskap, tónleik og samrøðu.

Á skránni er ein samrøða millum Paulu Gaard, bókmentafrøðing og PhD, og Jóanes Nielsen. Tey práta saman um lívið og skaldskapin hjá Jóanesi, sum er kendur sum eitt av okkara fremstu og mest elskaðu samtíðarskaldum og samstundis telist millum okkara hvassastu samfelagskritikkarar. Jóanes fer eisini at lesa nøkur brot og yrkingar upp.

Eisini fer Kári Sverrisson, sangari og tónleikari, at framføra løg av útgávuni “Nøkur fá fet afturat”, sum er eitt savn av framúrskarandi sangum sum allir hava yrkingar hjá Jóanesi Nielsen sum tekst.

Tiltakið er opið fyri øllum, og vit mæla til at keypa atgongumerki í góðari tíð, tí plássið er avmarkað. Atgongumerki fáast á atgongumerki.fo.

Báta- og Listasavnið í Leirvík er ein sjálvognarstovnur, ið hýsir einum savni av eldri, siðbundnum føroyskum bátum og listarverkum eftir Jóhannes Kristiansen, eisini nevndur Leirvíksmálarin, umframt øðrum listamálurum úr Leirvík. Savnið er eisini karmur um ymisk smærri tiltøk sum konsertir, fyrilestrar, ráðstevnur og onnur líknandi tiltøk. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. august 2024

Evnið á fundinum var orsøkin til at tey smáu ikki sluppu við

Svenski ministarin í norðurlendskum samstarvi sigur, at orsøkin til at Grønland, Áland og Føroyar ikki vórðu boðin við til statsministarafundin í Svøríki í summar var, at evnið var trygdarpolitikkur

Jessika Roswall, svensk ráðkvinna í norðurlendskum samstarvsmálum

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tað er ikki semja í politiska landslagnum í Svøríki um, at svenska stjórnin skipaði fyri einum stjórnarleiðarafundi í summar uttan at bjóða teimum sokallaðu sjálvstýrandi økjunum í Norðurlondum við á fundin.

Svenski ríkisdagslimurin og limurin í Norðurlandaráðnum, Ewa Lindh úr sosialdemokratiska flokkinum, sigur seg vera stúrna um framtíðar norðurlendska samstarvið.

At Grønland fyribils hevur tikið seg úr Norðurlandaráðnum, og at Føroyar nú umhugsa limaskapin er sera ørkymlandi, heldur hon.

Ewa Lindh

Tí hevði Ewa Lindh sett svensku ráðkvinnuni í norðurlendskum samstarvsmálum, Jessiku Roswall úr konservativa flokkinum Moderaterna, ein spurning í svenska ríkisdegnum týsdagin.

Roswall, sum veruliga kom á breddan eftir eina samrøðu við Kringvarpið tá fundur var í Føroyum fyrr í ár, nýtti høvi til at greiða frá, hvussu væl norðurlendska samstarvið virkar, og at hon er fegin um at ‘sjálvstýrandi økini’ eisini eru við og ein aktivur partur í samstarvinum, og luttaka á flest øllum økjum.

Helsingforssáttmálin er millum statir

Hon nýtti eisini høvið til at staðfesta, at tað hon svaraði upp á í samrøðuni við Kringvarpið, var við atliti til Helsingforsavtaluna, sum er grundarsteinurin undir norðurlendska samstarvinum.

- Her eru flestu løgfrøðingar samdir um, at altjóða sáttmálar, herundir Helsingforssáttmálin, er ein avtala millum statir, staðfesti svenski ministarin og vísti á at spurningurin um føroyskan og grønlendskan limaskap er ein spurningur, sum má greinast innan fyri danska ríkið.

Tá Ewa Lindh spurdi ministaran um hví Føroyar, Grønland og Áland ikki vórðu boðin til árliga summarfundin hjá norrønu stjórnarleiðarunum, svaraði Jessika Roswall, at orsøkin var, at evnið á summarfundinum í ár, har týski samveldiskanslarin eisini luttók, var trygdarpolitikkur, og at tað er eitt øki, sum sjálvstýrandi økini ikki hava ræði yvir. Hon legði afturat, at sjálvstýrandi økini vera við aftur á komandi statsministarafundinum, sum verður í Reykjavík í oktober í sambandi við ársfundin í Norðurlandaráðnum.

Upp á spurningin frá Ewu Lindh um, hvat svenska stjórnin ætlar at gera við, at Grønland nú fyribils hevur sett norðurlendska samstarvið á pausu, segði Jessika Roswall, at grønlendska avgerðin einans er galdandi fyri arbeiðið í Norðurlandaráðnum, og at tað ikki er nakað, ið hon sum ministari hevur ávirkan á.

Hinvegin heldur Grønland fram í samstarvinum innan ráðharraráðið. At grønlendska umboðið ikki var við á samstarvsráðharrafundinum, sum hon sjálv skipaði fyri í Malmö í summar, var orsaka av, at viðkomandi var forðaður í at koma, ikki tí at Grønland boykottaði fundin, segði Jessika Roswall.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. august 2024

Sprænir aftur úr íslendsku undirgrundini

Aftur hesaferð er tað nærhendis býnum Grindavík

(Mynd: HS Orka)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Fleiri ferðir seinastu mánaðirnar hevur Ísland verið rakt av eldgosum, og nú hendi tað aftur.

Aftur hesaferð er tað nærhendis býnum Grindavík á Reykjanesi. Um 22 tíðina hóskvøldið varð undantaksstøða lýst, og íbúgvarnir í býnum vórðu fluttir burtur.

Verjugarðar eru settir upp móti Grindavík, og eisini móti orkuverkinum Svartsengi. Enn er ógreitt hvønn veg grótbræðingin rennur.

Hetta er fimta eldgosið í økinum í ár.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. august 2024

Kamala Harris nú forsetavalevni hjá demokratunum

Hon góðtók tilnevningina hóskvøldið

Kamala Harris (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Kamala Harris góðtók hósdagin formliga at vera demokratiskt valevni á amerikanska forsetavalinum í november.

Hetta fór fram á demokratiska flokstinginum, sum hevur verið seinastu dagarnar.

- Eg góðtakið tykkara tilnevning, segði Kamala Harris.

- Eg lovi tykkum, at eg verði forseti fyri allar amerikanarar. Tit kunnu altíð stóla uppá, at eg seti landið omanfyri politikk, segði forsetavalevnið.

Amerikanska forsetavalið verður 5. november.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. august 2024

Eldur kom í rakettmotorarnar

Royndin á rakettstøðini í Hetlandi í vikuni gekk ikki sum ætlað

(Mynd: BBC)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Ongin mannskaði hendi, tá fyrsta fyrsta royndin á nýggja rakettútskjótingarpallinum á SaxaVord Spaceport í Hetlandi miseydnaðist mánakvøldið. Tað var týska felagið RFA, Rocket Factory Augsburg, sum stóð fyri royndini, sum endaði við, at motorarnir sprongdust, og eldslogin og svartur roykur stóð nógvar metrar upp í loft sum ein ovurstórur kyndil.

Ein talsmaður fyri týsku fyritøkuna segði við ShetNews, at tað var eitt ‘frávik’, sum var orsøkin til, at royndin miseydnaðist.

- Útskjótingarpallurin er tryggjaður, og tamarhald er á støðuni. Vit samstarva nú við SaxaVord Spaceport og myndugleikarnar fyri at fáa fulla greiði á, hvat veruliga hendi. Okkara mál er framvegis at kunna skjóta eina rakett út skjótast møguligt, sigur talsmaðurin, sambært ShetNews.

Umboð fyri rakettstøðina sigur, at tey nú saman við RFA kanna hvørjar orsøkirnar kunnu vera.

Týdningarmest av øllum er tó, at øll trygdartiltøk vóru hildin, og at ongin persónur var til staðar við rakettpallin, tá óhappið hendi, og tí hendi heldur ongin mansskaði. Og talsmaðurin leggur afturat.

- Hetta var jú ein roynd, og slíkar royndir verða gjørdar fyri at fáa til vega vitan til næstu ferð.

Talan var ikki um eina ætlaða rakettútskjóting, men um eina roynd, sum innibar, at allir níggju motorarnir, sum vera á komandi rakettunum, vórðu tendraðir samstundis. Men tíverri miseydnaðist royndin, og motorarnir sprongdust.

Hetta var aðru ferð hendan royndin varð gjørd. Fyrra ferðin var fyri trimum mánaðum síðani, tá motorarnir vórðu tendraðir og gingu í átta sekund áðrenn teir vórðu sløktir aftur. Tann royndin var søgd at vera væl eydnað.

RFA hevur fyrr upplýst, at fyrsta veruliga útskjótingin eftir ætlan skuldi gerast í september ella fyrst í oktober. Rakettirnar frá SaxaVord rakettstøðini á Unst norðast í Hetlandi eru ætlaðar at skula føra fylgisveinar út í ringrás um jørðina. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. august 2024

Fimm lík funnin í marglætisjátt

Kavarar vóru mikudagin inni í vrakinum av marglætisjáttini, sum sakk mánadagin nærhendis Sisilia

Kavaraskipið kom inn í Porticello nærhendis Palermo við fimm líkum (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Kavarar, sum hava kannað vrakið av eini marglætisjátt, sum sakk norðan fyri Sisilia mánadagin, komu mikudagin fram á fimm lík inni í vrakinum.

Sambært Daily Telegraph eru kendi kt-vinnulívsmaðurin, Mike Lynch og dóttir hansara, Hannað, millum tey, sum vórðu funnin.

Eitt lík varð funnið á sjónum mánadagin, so nú er tað bert eitt av fólkunum umborð, sum ikki er afturfunnið.

184 fót langa bretska játtin, Bayesian, sakk í eini ódn mánamorgunin meðan hon lá fyri akker umleið ein kilometrar út frá norðurstrond Sisilia. 15 fólk vórðu bjargað.

Les eisini: Bretskur milliardingur og dóttir hansara eru saknað 

'Bayesian'. Seglskipið sak norðan fyri Sikiloy í vikuni (Savnsmynd: EPA)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. august 2024

ST: Óvanliga nógv neyðhjálparfólk dripin í 2023

280 neyðhjálparfólk vórðu dripin í fjør

Joyce Msuya (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Talið á neyðhjálparfólkum, sum vórðu dripin í fjør var óvanliga høgt, sigur Joyce Msuya, virkandi leiðari fyri OCHA, sum er ST-skrivstovan fyri samskipan av humaniterum viðurskiftum.

Í 2023 vórðu 280 neyðhjálparfólk dripin í 33 londum. Tað er ein vøkstur á 137 prosent í mun til 2022, tá talið var 118, verður upplýst sambært tíðindastovuni AFP.

Msuya sigur, at tað kann ikki góðtakast, at harðskapur móti neyðhjálparfólkum gerst gerandiskostur, og er tað skaðiligt fyri hjálpararbeiði allastaðni.

Sambært ST vórðu 163 av teimum 280, sum vórðu dripin í fjør, dripin teir fyrstu tríggjar mánaðirnar av krígnum millum Ísrael og Hamas, serliga í loftálopum.

Neyðhjálparfólk vórðu eisini dripin í m.a. Sudan, Ísrael, Sýria, Ukraina og Etiopia.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. august 2024

Krúnprinsessan tekur leiðsluútbúgving í herinum

Byrjaði á svenska offisersskúlanum mánadagin

(Mynd: svenska kongshúsið)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Svenska krúnprinsessen, Victoria, er farin aftur á skúlabonk. Hesaferð innan herin fyri at útbúgva seg sum offiser í svensku verjuni.

Elsta dóttir Carl XVI Gustaf kong byrjaði serligu offisersútbúgvingina í gjár. Endamálið er at brynja krúnprinsessuna til at fáa størri innlit í taktikk, hernaðarvísindum og strategi til hon sum drotning verður ovasti fyri svensku verjuna.

47 ára gamla prinsessan hevur fyrr tikið nakrar grundleggjandi hernaðarútbúgvingar. Í hesum umfari skal hon gjøgnum hernaðarvísindi og leiðslu sum part av offisersútbúgvingini.

Svenska krúnprinsessan tók í 2009 bachelorútbúgving í heimspeki fið friðar- og konfliktlæru sum høvuðsgrein frá universitetinum í Uppsala. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. august 2024

Til minnis um Óla Jákup Rólantsson

Minningarorð

 

SkrivaÐ:

Minningarorð / Heðin Mortensen

Tað var við stórari sorg, at vit týsdagin mistu okkara góða vin og starvsfelaga á ráðhúsinum, Óla Jákup Rólantsson. Hóast hann hevði drigist við heilsuligar avbjóðingar í mong ár, høvdu vit ikki væntað hetta, tí okkara vón var, at alt skuldi ganga væl og at hann skuldi koma skjótt fyri seg aftur.

Sjálvur var Óla Jákup ikki hann, ið gramdi seg um sína heilsustøðu ella tosaði um sjúku. Ta einu ferðina, hann í einum blað varð spurdur, nær hann var í góðum lag, svaraði hann stutt og greitt: Tá heilsan er góð! Nógv meira enn tað legði hann ikki í at tosa um seg sjálvan og sína støðu.

Óla Jákup var føddur tann 27. mai í 1956 og vaks upp á Heimbø í Søldarfirði. Foreldrini vóru Rólant Olsen, ættaður úr Søldarfirði, og Bodil, fødd Vestergaard og ættað úr Sumba. Óla Jákup var yngstur av fýra systkjum, og hini vóru Dagbjørt, Hervør og Jóanis. Systrarnar báðar fóru við stuttum millumbili í 2022, so nú er eldri beiggin tann einasti, ið er eftir av teimum.

Eingin ivi var um, at Óla Jákup var søldfirðingur við stóra S, og mangan fortaldi hann um sín uppvøkstur við kúgv í kjallaranum, skúla, umhvørvi, seyðahaldi og øðrum. Hartil var hann sera ættkærur og eisini errin av at vera hálvur sumbingur, og javnan vitjaði hann suður til røturnar í móðurlegg.

Søldfirðingum líkt, hevði hann eisini stóran áhuga fyri og stóra vitan um bilar, og tað var millum annað ein av fleiri felags áhugamálum, vit báðir høvdu. Eisini kundu vit tosa um tónleikin, ið varð spældur fyrr í tíðini, og Óla Jákup var altíð fyrikomandi og fittur at vera saman við. Soleiðis knýttu vit góð vinarbond fyri mongum árum síðani.

Tónleikurin fylt nógv hjá honum, og fyrst og fremst høvdu rock- og countrytónleikur hansara stóra áhuga. Sum ungur var hann í breiðastu merking við í tónleikalívinum í heimbygdini, og fekk hann ein gittara í hondina – sum hann átti fleiri av – hoyrdist skjótt, hvussu kringur hann var við streingjunum. Óla Jákup hevði ætlað at innrætta bilhúsið til tónleikastudio, so hann og vinmenn kundu hugna sær har við tónleikinum, men hetta kom hann ikki til at uppliva.

Hann gekk eitt skeið á Føroya Fólkaháskúla í 1977, og í summar hittust fleiri av teimum hittust aftur til hugnaliga samveru. Tá vóru fýra av teimum farin, og nú gjørdist Óla Jákup sjálvur tann fimti. Sum hjá so mongum ungum, gekk leiðin síðani í Hoydalar, har hann í 1979 tók HF-prógv.

Sama ár byrjaði so ein long yrkisleið á Dagblaðnum, har hann øll árini var ein av berandi kreftunum á redaktiónini, umframt at hann í eini tvey ár var blaðstjóri á blaðnum fyrst í 90-unum.

Eitt skifti fór Óla Jákup til Noregs at útbúgva seg, serliga tá ið umráddi olju og samskipan. Eisini gav hann út bók um oljuvinnuna í Noregi á norskum og enskum máli, og síðani hevur hann staðið fyri nógvum tíðarritum og útgávum, og millum annað hevur hann verið uppi í fleiri bókaútgávum.

Síðst í 90-unum fór hann í Útvarpið at gera sendingina Koyribreytin, ið samantvinnaði áhugan fyri bilum og ferðslu og ikki minst tí serliga ‟koyritónleikinum”, ið sjálvandi var country. Um hetta mundið fann hann saman við Lailu Jacobsen, sum er úr Skálavík, og gjørdu tey eisini nógvar sendingar í felag. Tey bæði fóru síðani á Rás 2 at arbeiða, og eftir tað var Óla Jákup í fleiri ár drívmegin aftan fyri VikuBlaðið, sum tá varð borið í hvørt hús í landinum.

Í 2010 kom Óla Jákup at starvast sum miðlasamskipari hjá býráðnum, og hann syrgdi fyri at miðla alt tað politiska arbeiðið í kommununi. Áðrenn og eftir hvønn býráðsfund sendi hann kunning út, og skuldu onkur tíðindi berast ella greiðast frá spennandi ætlanum, fekk hann við sínum lætta penni sett alt so væl og greitt saman.

Óla Jákup var mentaður maður og hevði lisið nógv, og hann varð ikki tikin í breiðari almennari vitan, tí tað fanst ikki tað evni, hann ikki visti okkurt um ella skjótt dugdi at seta seg inní. Máloyra hevði hann sum fáur, og honum lá á hjarta at røkja føroyska málið væl og virðiliga, samstundis sum hann var kønur í øðrum málum við, kanska serliga norðurlendskum málum og enskum.

Á ráðhúsinum minnast vit hann nú sum ein góðan vin og ein góðan starvsfelaga, ið altíð gav sær stundir til at tosa og vegleiða, tí hollur var hann í ráðum, tá ið tað snúði seg um dagsins gerning og ymisk mál, ið vóru uppi í tíðini. Aftur her kom hansara holla vitan um øll samfelagsmál og samfelagsviðurskifti kommununi til góðar.

Laila og Óla Jákup fingu 25 ár saman, og tann 1. mai í ár kundu tey halda postalínbrúdleypsdag, tí tey høvdu verið gift í 20 ár. Sjálvt giftarmálið fingu tey skjótt í lag, tá ið tey skuldu ættleiða dóttir sína, Theresu Fei, tí tá ið tey skuldu skriva undir pappírini, skuldu tey millum annað skriva, nær tey vóru gift, og so var bara at fáa eisini tað gjørt. Theresa var teimum eitt satt bønarsvar, so tey kundu gerast foreldur, eftir at tey til fánýtis høvdu roynt fleiri viðgerðir fyri barnloysi.

Fyri sjey árum síðani bygdu tey sær eini fitt og snotilig hús Oman Gil í Hoyvík, og ikki minst gekk Óla Jákup høgt uppí, hvussu húsini skuldu gerast og hvussu alt skuldi vera uttan um húsini. Fitt í hondunum vóru tey bæði, og tað hevur altíð verið hugnaligt og gott at komið á gátt í heimi teirra. Hetta gjørdist veruliga eitt fevnandi heim við sál, har tey trý kundu fjálga um sína lítlu familju.

Altíð hava tey havt gongd í onkrum, virkin sum tey hava verið, og síðani 2005 hava tey skipað fyri bussferðum til Stettin í Polandi í bæði páska- og heystferiuni, har føroyingar í stórum tali eru farnir til tannlækna, optikara, handils ella bara fyri at uppliva Póland. Ferðaløgini hava vanliga talt millum 25 og 30 fólk, og fleiri hava verið við á hesum væl fyrireikaðu og skipaðu ferðum fleiri ferðir.

Nú er Óla Jákup farin sína seinastu ferð, ið gjørdist líka óvæntað, sum so ofta er. Meiri enn so hava boð verið eftir honum áður, tí heilsustøðan hevur verið álvarslig, men hvørja ferð hevur hann hórað undan. Fyri einum góðum ári síðani gjørdist hann pensionistur og hevur síðani arbeitt niðursetta tíð, men framvegis líka ágrýtin og ábyrgdarfullur, og hann hevði sínar arbeiðsdagar á ráðhúsinum líka til tað síðsta.

Nokk so sigandi um Óla Jákup var tað, sum hann í desembur 2021 skrivaði í einum
lesarabrævi um koppseting og sjúku, tá ið hann júst hevði fingið tað triðja prikið við
koronukoppseting: “Bíblian lærir ikki, at vit sleppa undan sjúku og líðingum. Tað er ein natúrligur partur av hesum syndiga heimi. Hinvegin lærir Bíblian, at uttan mun til, hvat hendir mær, eri eg í Guds hondum, í hansara varðveitslu.”

Soleiðis var Óla Jákup, at hann trygt legði seg og sítt í Guds hendur og í hansara
varðveitslu, og so ráddi bara um at taka tað, sum kom, soleiðis sum tað nú fall í hansara lut. Týsdagin var so tímaglasið runnið, og eg má bara drýpa høvur og staðfesta, at saknurin á ráðhúsinum verður stórur og eitt stórt tómrúm stendur eftir, nú góði og trúfasti vinurin ikki er meira.

Góðu Laila og Theresa við familju! Jesus pápi styrki tykkum og fylgi tykkum í hesum sváru døgum.

Hvíl í friði, góði Óla Jákup! Takk fyri tín vinskap og trúskap, sum ongantíð verður gloymdur!

Vegna starvsfelagar og Tórshavnar kommunu
Heðin Mortensen
borgarstjóri

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. august 2024

Lisbeth L. Petersen – ein undangongukvinna farin

Hon hevur havt eina røð av politiskum álitsstørvum bæði í kommunal- og landspolitikki umframt á fólkatingi – og ofta var hon fyrsta føroyska kvinnan at røkja álitsstarvið

 

SkrivaÐ:

Minningarorð / Kvinnufelagið í Havn

Tann 7. august andaðist Lisbeth L. Petersen, undangongukvinna og fyrrverandi forkvinna í Sambandsflokkinum, løgtingskvinna, borgarstjóri í Tórshavnar kommunu og fólkatingskvinna, 85 ára gomul.

Lisbeth L. Petersen var bæði ein undangongukvinna og ein merkiskvinna. Hon hevur havt eina røð av politiskum álitsstørvum bæði í kommunal- og landspolitikki umframt á fólkatingi – og ofta var hon fyrsta føroyska kvinnan at røkja álitsstarvið.

Lisbeth stillaði upp fyrstu ferð og varð vald í býráðið í Tórshavnar kommunu í 1984. Hetta var ein søgulig hending, tí tað var fyrstu ferð, at ein kvinna varð fólkavald at umboða Sambandsflokkin. Hon fekk í boði at verða vald til borgarstjóra, men valdi í staðin at vera varaborgarstjóri og forkvinna í sosialu nevnd. Eftir býráðsvalið í 1992 skrivaði Lisbeth L. Petersen aftur politiska søgu, tá hon sum fyrsta kvinna nakrantíð varð vald til borgarstjóra í størstu kommunu í landinum, Tórshavnar kommunu. Lisbeth var vældámd sum borgarstjóri. Við henni á odda fekk Sambandsflokkurin sítt besta val nakrantíð á kommununalvalinum í Havn í 1996.

Eisini í landspolitikki hevur Lisbeth L. Petersen skrivað politiska søgu. Hon varð vald á løgting í 1990 og sat á tingi í 18 ár, til 2008, tá hon ikki stillaði upp aftur. Á heysti í 1994 stóð tað henni í boði at gerast løgmaður, men hon tók ikki av. Í 2001 – 2004 var Lisbeth vald til forkvinnu í Sambandsflokkinum. Hon er fyrsta- og higartil einasta forkvinna í Sambandsflokkinum. Tann 30. apríl 2002 var løgtingsval, og Sambandsflokkurin við Lisbeth L. Petersen á odda vann stórsigur. Á løgtingsvalinum 2004 hevði Sambandsflokkurin afturgongd, men varðveitti støðuna sum størsti flokkur. Dagin eftir boðaði Lisbeth L. Petersen frá, at hon legði frá sær sum floksforkvinna. Á løgtingi hevur Lisbeth havt eina røð av álitssessum. Eitt, sum altíð hevur eyðkent Lisbeth í politikki, er áhugin fyri sosiala økinum og javnstøðu millum kvinnur og  menn. Lisbeth hevði sín stóra leiklut í at fáa Demokratia sett á stovn.

Lisbeth L. Petersen var fyrsta føroyska kvinna, sum varð vald á fólkating. Hon sat á fólkatingi í árunum 2001 – 2005.

Lisbeth L. Petersen hevur havt álitssessir bæði í Kvinnufelagnum í Havn og í KSF (Kvinnufelagasamskipan Føroya). Hon var virkin í Kvinnutingunum, sum vórðu hildin til tess at fáa kvinnur virknar í politikki. Tað arbeiðið, sum Lisbeth saman við øðrum hevur lagt eftir seg í hesum felagsskapum, hevur havt sera stóran týdning. Somuleiðis hevur hetta verið við til at leggja lunnar undir støðuga arbeiðið at fremja javnstøðu millum kvinnur og menn í Føroyum.

Lisbeth L. Petersen er ein av fáu føroyingum, sum hava fingið heiðurin at vera riddari av Dannebrog.

Kvinnufelagið í Havn takkar hjartaliga Lisbeth fyri arbeiðið, sum hon hevur gjørt fyri Kvinnufelagið, fyri arbeiðið at fremja javnstøðu millum kvinnur og menn umframt fyri at hava gingið undan sum kvinna í politikki í Føroyum.

Kvinnufelagið í Havn

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. august 2024