Helsingforssáttmálin skal broytast

Norðurlendsku stjórnirnar hava nú fingið til uppgávu at koma við einum uppskoti, sum skal tryggja eitt nú Føroyum sjálvstøðugan

Johan Dahl og norska Kathrine Kleveland fegnast um avgerðina í Norðurlandaráðnum í dag (Mynd: Magnus Fröderberg/norden.org)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Norðurlandaráðið heitir nú á norðurlendsku stjórnirnar um at dagføra Helsingforssáttmálan. Mett verður, at tað er neyðugt fyri at tryggja, at norrøna samstarvið kann menna seg í tráð við tíðina og spegla menningina, sum norðurlendsku londini fara í gjøgnum í løtuni.

Soleiðis ljóða tíðindini frá 76. ársfundinum í Norðurlandaráðnum, sum hesa vikuna verður hildin í Hørpu í Reykjavík.

Samtyktin í ráðnum merkir, at Helsingforssáttmálin nú verður sendur til viðgerðar í limalondunum, og at stjórnirnar umvegis ráðharraráðið koma við einum felags svari til Norðurlandaráðið, skrivar norden.org.

- Norðurlendska samstarvið hevur brúk fyri eini “grundlóg”, sum er í tráð við tíðina og speglar samvelagið, sum vit liva í. Vit halda, at tað er avgerandi fyri framhaldandi dynamikki í norrøna samstarvinum, sigur Bryndis Haraldsdóttir, forseti fyri Norðurlandaráðið

Falkenberg og Eidesgaard takkaðu dønum

Formansskapurin í Norðurlandaráðnum avgjørdi í juni í 2023 at seta niður ein arbeiðsbólk við umboðum fyri øll átta norðurlendsku tjóðartingini, teir fimm politisku bólkarnar í ráðnum og Norðurlendska Ungdómsráðnum.

Johan Dahl úr Sambandsflokkurin hevur umboðað Løgtingið í hesum arbeiðsbólki.

Anna Falkenberg, eisini úr Sambandsflokkinum, hevur umboðað danska fólkatingið í arbeiðsbólkinum hesa seinastu tíðina. Hon nýtti høvið í stuttari røðu í Norðurlandaráðnum í dag at takka donsku sendinevndini fyri gott samstarv og stuðul.

Eisini Erling Eidesgaard úr Tjóðveldi bar eina tøkk til danska vælviljan móti føroyska ynskinum um sjálvstøðugan limaskap, hóast uppskotið sum nú lá á borðinum ikki heilt er í tráð við føroyska viljan.

- Nú er nóg mikið tosa og nú er nóg mikið súltað. Vit hava søkt um limaskap síðan 1994, fleiri ferðir; vit hava banka upp á í nógv ár, mest fyri deyvum oyrum. Uppskotið er ikki optimalt, men tað er eitt framstig, haldi eg – tað er vón í tekstunum. Nú er at vóna at ráharrarnir, ið skulu bera málið víðari fara at taka okkum í álvara og fara at tryggja okkum fullan limaskap, segði Erling Eidesgaard millum annað, og legði afturat:

- Tað er av týdningi at siga í hesum samanhangi, at Danmark hevur stuðla okkum – og stuðlað okkum 100 prosent – í okkara ynski um fullan limaskap. So kæru vinir, latið okkum nú sleppa inn í hitan har, sum vit so brennandi ynskja at vera, á jøvnum føti við hini. Tí, sum stjórnarleiðari okkara segði í fyrradagin: Antin eru vit heilt við, ella eru vit als ikki við.

Stjórnarnevnd setast at orða uppskot

Við støði í arbeiðinum hjá arbeiðsbólkinum, mælir Norðurlandaráðið nú til, at ein stjórnarnevnd verður sett at gera eitt ítøkiligt uppskot til eina dagføring av Helsingforssáttmálanum. Í tilmælinum er uppskot til nýggj evni, sum arbeiðsbólkurin heldur skulu vera við í sáttmálanum, og um hvørji økir skulu dagførast.

Tíðindaskrivið frá norden.org nevnir ikki beinleiðis, at limaskapurin hjá teimum sokallaðu sjálvstýrandi økjunum, tað eru Grønland, Føroyar og Áland, skal takast upp til nýggja viðgerð, og at Norðurlandaráðið frameftir skal vera ein felagsskapur við átta londum og ikki fimm umframt trimum sjálvstýrandi økjum.

Uppskotið varpar eisini ljós á tørvin fyri eini greiðari orðing av leiklutinum hjá londunum í mun til norðurlendsku virðini og sjónarmiðini í ES og EBS. Samstundis verður lagt upp til meira bindandi orðingar um samstarv tá nýggjar reglugerðir verða settar í verk. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2024

Løgmaður: Annaðhvørt eru vit heilt við, ella eru vit als ikki við

Í røðu sínari á ársfundi hjá Norðurlandaráðnum legði løgmaður dent á, at Føroyar eiga at verða javnsett við øll londini í Norðurlandaráðnum, og at Føroyar ynskja at vera við í samstarvinum, sum land við fullum limaskapi

(Mynd: Løgmansskrivstovan)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Aksel V. Johannesen, løgmaður, hevur í vikuni luttikið á árliga ársfundinum hjá Norðurlandaráðnum. Hesaferð varð fundurin hildin í Reykjavík. 

Løgmaður flutti fram røðu á fundinum týsdagin. Í røðu sínari legði løgmaður dent á, at Føroyar eiga at verða javnsett við øll londini í Norðurlandaráðnum, og at Føroyar ynskja at vera við í samstarvinum, sum land við fullum limaskapi. 

Danski forsætisráðharrin, Mette Frederiksen, stuðlaði í sínari røðu undir ynskinum hjá Føroyum. 

Til ber at lesa røðuna hjá løgmanni niðanfyri.

Røða løgmans til ársfund Norðurlandaráðsins

Fru præsident, ærede kollegaer, medlemmer og gæster.

”Det regner på biblioteket, og der er utæt mellem teori og praksis.”
Sådan lyder en af de mest kendte linjer fra digtsamlingen ”Ligesom”, som den færøske digter Rói Patursson vandt Nordisk Råds litteraturpris for i 1986. 
På Færøerne er disse ord blevet til et ordsprog om uoverensstemmelse mellem ord og handling. 
Det at sige et, men at gøre noget andet.

Efter min opfattelse er det nordiske samarbejde et eksempel på, at der er utæt mellem teori og praksis. 
Teorien siger, at vi i Norden skal være verdens mest integrerede region. 
Teorien siger, at vi skal være den mest demokratiske region. 
Teorien siger, at vi er ligeværdige. 
Men det gælder åbenbart ikke for alle de nordiske lande.

Praksis viser, at vi desværre bliver holdt udenfor af nogle af de nordiske lande.
Det har vi oplevet mere end en gang af formandskabet det seneste år.

Vores historiske bånd i det nordiske fællesskab har dybe rødder. 
For os betyder Nordisk Råd, at vi sammen bærer ansvaret for en verden i forandring.  
Vi er engagerede og ønsker at spille en aktiv rolle.
Vi byder ind. 
Vi tager ansvar.
Vi værner om de nordiske værdier – lighed, tillid, demokrati og medbestemmelse.  
Derfor har vi også vanskeligt ved at forstå, hvorfor vi ikke bliver inviteret med i alle sammenhænge.

Vi blev ikke inviteret til statsministrenes sommermøde.
Og vi er ikke inviteret til at deltage i det nordiske udenrigsministermøde under årets session.  
Modsat er vi ofte blevet inviteret til udenrigsministermøder i andre regi, hvor vi har deltaget som ligestillet part med de andre nordiske lande. 
Vores ønske er, at vi i fællesskab bryder det mønster, hvor de mindre lande i Nordisk Råd ikke er inddraget, når de store politiske beslutninger skal træffes. 

Hvis der ikke sættes handling bag ordene om det stærke fællesskab, mister Nordisk Råd sin værdi for Færøerne.

Vi har mulighed for at ændre dette nu. 
På bordet ligger nu et konkret forslag om at gå i gang med at ændre Helsingforsaftalen, så vi på sigt kan opnå ligestillet deltagelse i dette for os alle sammen værdifulde samarbejde. 

Derfor er det min appel, at forslaget vedtages, så vi kan lade nye positive vinde blæse ind over det nordiske samarbejde.

Det er på tide at omsætte visionerne og de fine ord til virkelighed og til den verden, vi lever i.

Det er på tide, at vi stopper lækagen mellem teori og praksis.

Fordi vores udgangspunkt er helt klart:

Enten er vi helt med, eller også er vi slet ikke med. 

Tak.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. oktober 2024

Tað verður Bjørt ella Sirið

Tjóðveldi fær í dag eina forkvinnu á fyrsta sinni. Tvey uppskot um forfólk, sum skal avloysa Høgna Hoydal, komu frá økisfeløgunum Sirið Stenberg og Bjørt Samuelsen skulu stríðast um atkvøðurnar

56-ára gamla Sirið Stenberg ella 59-ára gamla Bjørt Samuelsen skulu leiða Tjóðveldi víðari (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Á midnátt týskvøldið fór freistin hjá økisfeløgum Tjóðveldsins at lata uppskot inn um nýtt forfólk. 

Høgni Hoydal kunngjørdi undanfarna fríggjakvøld alment í Degi & Viku - og fyrr í mánaðinum fyri flokkinum - at hann nú steðgar sum formaður eftir 24 ár.

Sí eisini: Høgni fór ikki vegna rumbli hesa vikuna

Tað er nú endaliga greitt, at Tjóðveldi fær eina forkvinnu á fyrsta sinni. Sum spátt ymsastaðni fer valið at standa millum Bjørt Samuelsen og Sirið Stenberg.

Stríðsval verður millum havnarkvinnuna og vágskvinnuna á Hotel Føroyum eftir døgurða í dag.

Báðar eru royndar í politikki. Í løtuni er Bjørt Samuelsen tingforkvinna, og Sirið Stenberg er landsstýriskvinna við almanna- og mentamálum.

Dennis segði nei takk - Hervør verður næstforkvinna

Møguleikarnir vóru fimm í tali - tey sum vórðu vald inn í 2022, umframt Høgni Hoydal. Økisfeløgini sendu uppskot inn um tvey forfólk: Bjørt Samuelsen og Sirið Stenberg.

Sum skilst kom eisini okkurt uppskot inn frá limi í flokkinum um Dennis Holm, men valdi landsstýrismaðurin við fiskivinnumálum ikki at taka av.

Tað verður ein ung næstforkvinna. Hervør Pálsdóttir er í uppskoti til nýggja næstforkvinnu - Sirið Stenberg er tað í løtuni.

Annika Olsen varð eisini vald inn í 2022. 

Eykaflokstingiið hjá Tjóðveldi verður í dag, leygardagin klokkan 12 á Hotel Føroyum. Har verður greitt, hvør skal stjórna flokkinum víðari. Fundurin er fyri limir. 48 atkvøður eru til valið av nýggjum forfólki.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2024

Trý økisfeløg skjóta Sirið upp - trý peika á Bjørt

Sirið Stenberg hevur eisini stuðul frá Unga Tjóðveldi. Suðurstreymoyar Tjóðveldisfelag, tað størsta økisfelagið, hevur valt ikki at peika á nakran sum nýtt forfólk. Avgerðin fellur í dag, og heilt fáar atkvøður kunnu vera á muni

Avloysarin hjá Høgna Hoydal skal finnast í dag. Fráfarandi formaðurin er ein av teimum 48, ið hevur valrætt á eykaflokstinginum hjá Tjóðveldi (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Norðoya Tjóðveldisfelag, Suðuroyar Tjóðveldisfelag, Sandoyar Tjóðveldi og Unga Tjóðveldi hava skotið Sirið Stenberg upp sum forkvinnu í Tjóðveldi.

Eysturoyar Tjóðveldisfelag, Norðurstreymoyar Tjóðveldisfelag og Vága Tjóðveldisfelag hava stillað Bjørt Samuelsen upp sum forkvinnu.

Hetta váttaði Høgni í Stórustovu, formaður í aðalstjórnini hjá Tjóðveldi, fyri Kringvarpinum. 

Flokkurin skal á fyrsta sinni hava forkvinnu. Eitt økisfelag, haðani Bjørt Samuelsen er frá, hevur ikki peikað á nakað forfólkavalevni.

Suðurstreymoyar Tjóðveldisfelag hevur ikki skotið nakran upp. Helst hongur hetta mest saman við, at ikki full semja er um eitt ein persón í áttanda og størsta økisfelagnum.

Tað verður ógvuliga spennandi at síggja, hvussu atkvøðurnar fella á Hotel Føroyum seinnapartin.

Um vit telja upp eftir yvirlitinum niðanfyri, so er tað 11-9 til Sirið Stenberg, um vit siga, at øll í hvørjum økisfelag/Unga Tjóðveldi atkvøða eftir, hvønn felagið hevur skotið upp.

Síðani vanta tær átta stemmurnar hjá Suðurstreymoyar Tjóðveldisfelag, ið helst verða býttar nakað millum tey bæði valevnini.

Økisfeløgini hava samanlagt 28 atkvøður. Hinar tjúgu ligga hjá øðrum - millum annað tingmanningini. Hesar fara at verða avgerðandi leyardagin. Samanlagt 48 atkvøður eru. Um tað stendur á jøvnum er neyðugt við lutakasti.

Eykafloktstingið byrjar á middegi 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2024

Hervør verður næstforkvinna

28-ára gamla tingkvinnan er í gongd við sína aðru setu á tingi fyri Tjóðveldi og hevur royndir í sessinum. Hervør Pálsdóttir er tann einasta, sum er í uppskoti til eykaflokstingið í dag

Hervør Pálsdóttir er tingbólkaforkvinna hjá Tjóðveldi, og hevur í roynd og veru verið virkandi næstforkvinna floksins hesa tingsetuna - hetta sambært nøkrum innanhýsis reglum (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Eykaflokstingiið hjá Tjóðveldi verður í dag frá klokkan 12 á Hotel Føroyum. Har verður greitt, hvør skal stjórna flokkinum víðari - hvørt Bjørt Samuelsen ella Sirið Stenberg skulu taka yvir fyri Høgna Hoydal.

Stórur spenningur er um atkvøðugreiðsluna, sum 48 ymisk fólk hava atkvøðurætt til.

Tað er tó ikki spenningur um, hvør verður nummar tvey í røðini. Hervør Pálsdóttir er tann einasta, sum er í uppskoti til tess. Hon varð tilnevnd áðrenn á midnátt týsdagin og verður Hervør endaliga vald sum næstforkvinna leygardagin seinnapartin.

Harvið er greitt, at Tjóðveldi fer at hava forkvinnu og næstforkvinnu á fyrsta sinni. Sirið Stenberg hevur verið næstforkvinna seinastu árini.

Hervør Pálsdóttir hevur annars verið virkandi næstforkvinna hjá Tjóðveldi eftir at Sirið Stenberg fór í landsstýrið

28-ára gamla tingkvinnan varð fyrstu ferð vald inn sum blaðung í 2019. Í 2022 varð Hervør Pálsdóttir fjórðvald á Tjóðveldislistanum við 377 atkvøðum - aftanfyri Høgna Hoydal, Bjørt Samuelsen og Sirið Stenberg.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. november 2024

Samráðingarnar eru slitnaðar

Sáttmálasamráðingarnar millum Starvsfelagið, Kommunala Arbeiðsgevarafelagið og Fíggjarmálaráðið um nýggjan sáttmála eru slitnaðar

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Sáttmálasamráðingarnar millum Starvsfelagið, Kommunala Arbeiðsgevarafelagið og Fíggjarmálaráðið um nýggjan sáttmála eru slitnaðar.

Partarnir løgdu síni krøv fram 8. oktober, og síðani hava seks samráðingarfundir verið millum partarnar.

Samráðingarnar hava gingið væl, men tá tað sá út til at koma á mál, kom stígur í, og Kommunala Arbeiðsgevarafelagið og Fíggjarmálaráðið boðsendu semingsstovninum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2024

Árni H. Ellefsen nýggjur nevndarformaður í Posta

Joen Magnus Rasmussen er farin úr nevndini

Árni Ellefsen (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Á eykaaðalfundi í Pf. Postverki Føroya 30. oktober 2024 varð samtykt, at nevndarformaðurin, Joen Magnus Rasmussen, fór úr nevndini, og at Árni H. Ellefsen kom í nevndina. 

Hesum boðar Løgmálaráðið frá. Nevndin hevur skipað seg við Árna Ellefsen sum formanni.

Pf. Postverk Føroya hevur seinastu tíðina havt avbjóðingar við rakstrinum, serliga tí at brævaflutningurin er í stórari minking, og tí hevur verið neyðugt at tillagað felagið.

Landsstýrismaðurin við lógarmálum, Bjarni K. Petersen, ið varðar av felagnum, heldur, at Árni H. Ellefsen fer at veita eitt gott íkast til nevndina í Posta.

- Nevnd og leiðsla í Posta hava gjørt eitt gott arbeiði fyri at tillaga raksturin til broyttu umstøðurnar við fánandi brævaflutningi. Tað arbeiðið heldur fram, og Árni H. Ellefsen kemur í nevndina við drúgvum royndum úr vinnulívinum, eitt nú sum stjóri í Føroya Banka og sum grannskoðari. Eisini hevur hann hollar royndir sum nevndarlimur og nevndarformaður í fleiri fyritøkum. Eg eri tí sera fegin um, at hann hevur játtað at vera við í hesum arbeiði.

Herfyri fór Hans Jákup Langgaard frá sum stjóri í Posta eftir at hava sitið í sessinum í eitt lítið ár. Atfinningar hava verið um fráfaringaravtaluna, sum Posta-nevndin gjørdi við hann, tí hóast hann segði upp sjálvur, fekk hann góða fráfaringaravtalu við løn í hálvt ár umframt 200.000 krónur í bonus. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. november 2024

Fjord ársins íverkseti

Íverksetaradagurin var í Løkshøll hósdagin, og har var fyritøkan Fjord kosin ársins íverkseti 2024

Løgmaður og Suffía Nón, sum eigur og rekur FJORD

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Hósdagin bleiv kunngjørt, at fyritøkan FJORD, er kosin Ársins íverkseti 2024.

Ársins íverksetaradagur, sum Íverksetarahúsið skipar fyri, varð seinnapartin hildin í Løkshøll í Rúnavík. Nógv fólk var komið saman til árliga dagin, har føroysk íverksetan verður heiðrað.

Tað var Aksel V. Johannesen, løgmaður, sum kunngjørdi at dómsnevndin hevði valt fyritøkuna FJORD til ársins íverkseta 2024.

Løgmaður segði millum annað soleiðis um ársins íverkseta:

- Fyritøkan, ið er ársins íverkseti, er sprottin úr einum kreativum hugskoti, sum hevur vundið uppá seg til støðuna í dag, har fyritøkan selur ein hóp av litríkum brúksvørum í Føroyum og uttanlands. Vøruúrvalið hjá ársins íverkseta hevur íblástur úr føroyskari mentan, náttúru og tí maritima umhvørvinum, ið stovnarin er uppvaksin í. Tað kreativa og litríka ger vøruna til nakað serligt, og fyritøkan er vorðin alt meira kend í Føroyum og uttanlands.

FJORD hevur hevur havt góð fíggjarlig úrslit, síðan fyritøkan varð sett á stovn. Tað er Suffía Nón, ið eigur og rekur fyritøkuna. Navnið á fyritøkuni kemur av heimstaðnum Fuglafjørður, har Suffía, ið sniðgevur allar sínar vørur sjálv, eisini er fødd og uppvaksin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2024

Oman fyri 4 milliónir savnaðar inn til Reyða Kross

Innsavningin hjá Reyða Krossi gav omanfyri tríggjar milliónir krónur

Krista Johnsdóttir Kreutzmann og Jógvan Skeel Nolsøe vóru vertir í sendingini, sum varð send í sjónvarpinum hjá Kringvarpinum (Skíggjamynd: Kvf.fo)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Stóra innsavningin hjá Reyða Krossi var í sjónvarpinum sunnukvøldið.

Og tá roknað varð saman móti endanum av sendingini var greitt, at 3.200.259 krónur eru savnaðar inn.

Ikki smávegis. Tey sum stuðlaðu við meira enn 200 krónur, vóru við í lutakastinum um ein Volvo EX30 bil. Lutakastið skuldi eftir ætlan vera beinleiðis í sendingini, men av tekniskum ávum varð hetta gjørt seinni í vikuni.

Av somu teknisku trupulleikunum vórðu tey, sum ringdu inn við telefon, ikki tald við í teimum 3,2 milliónunum. Tískil kann væntast, at upphæddin veksur nakað tá tey koma við.

Uppboðssøla var eisini av landsliðstroyggju hjá Eliasi Ellefsen á Skipagøtu umframt tvey atgongumerki til heimadystin móti Kosovo 6. november. Troyggjan fór fyri 15.500 krónur.

- Tað er rættiliga rørandi at vita, at hugurin at stuðla einum góðum endamáli í Føroyum er so stórur sum hann er. Eg kann ikki annað enn vera ótrúliga takksamur fyri stuðulin, segði Jóannes Eidesgaard, formaður í Reyða Krossi, síðst í sendingini.

---

Týsdagin var liðugt at telja upp, og tá kundi Reyði Krossur kunngera, at úrslitið av innsavningini gjørdist heilar 4.116.453 krónur.

- Hjartans tøkk til øll, sum hava hjálpt okkum at røkka hesum málinum – hvør ein króna telur og er við til at gera mun hjá teimum, ið hava tørv á hjálp, sigur Reyði Krossur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 27. oktober 2024

1.500 børn gingu skrúðgongu í Havn

Skúðgongan var partur av Fjølmentanarvikuni. Skrúðgongan byrjaði í Gundadali og gingið varð oman á Vaglið

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Aftur í ár hevur Fjølmentanarvika verið, og mong spennandi tiltøk á skrá. Í góðveðrinum mánadagin luttóku børn úr øllum Føroyum á stórari skrúðgongu í Havn.

Skrúðgongan byrjaði á Ovara vølli í Gundadali við undirhaldi.

Síðani fór fylgið oman á Vaglið, har undirhald og røður vóru á skránni.

Umleið 1.500 børn luttóku í skrúðgonguni.

Myndirnar tók Ólavur Frederiksen / Tórshavnar kommuna

Sí fleiri myndirn her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. oktober 2024

Góða gongdin helt fram í triðja ársfjórðingi

Úrslitið fyri skatt var 119 milliónir krónur – 14 milliónir betri enn undanfarna ársfjórðing

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Føroya Banki kunngjørdi í vikuni roknskapartølini fyri triðja ársfjórðing 2024. Yvirskipað er gongdin framvegis góð, og úrslitið fyri skatt var 119 milliónir krónur, samanborið við 105 milliónir fyri skatt í øðrum ársfjórðingi í ár.

Góða gongdin er grundfest í einum vøkstri í bæði innlánum og útlánum og góðum virðisbrævaavkasti. Fíggjarstøðan hjá bæði vinnukundum og privatkundum er sum heild góð, og tað sæst aftur í afturførdum niðurskrivingum í ársfjórðinginum.

- Tey, sum eru merkt av øktu rentunum seinastu árini, fara at merkja ein lætta nú. Rentustøðið er nú lækkandi, og marknaðurin væntar enn fleiri rentulækkingar komandi tíðina. Vit hava fráboðað tríggjar rentulækkingar í ár. Hetta fer at gera tað lættari hjá húskjum, sum hava merkt eitt fíggjarligt trýst av hægri rentum undanfarnu árini. Yvirskipað hava okkara kundar tað tó gott, sigur Turið F. Arge, forstjóri í Føroya Banka.

Realkreditfígging kann taka burtur óvissuna

Tá rentustøðið er skiftandi, so kann tað vera áhugavert hjá húskjum at velja realkredittfígging heldur enn vanliga bankafígging, tí tá ber til at læsa rentuna í styttri og longri tíðarskeið.

- Rentuhækkingar kunnu merkja einstakar familjur sera hart, og tí er tað altíð skilagott, at ein javnan kannar, um fíggingin er samansett rætt. Við realkredittfígging ber til antin heilt ella partvíst at sleppa undan, at rentan sveiggjar, og ein fær fleiri møguleikar fyri at samanseta fíggingina, enn tá ið talan er um vanliga bankafígging. Nú lækka renturnar, men júst tá kann tað vera skilagott hjá kundum at umhugsa realkredittlán, so teir eru í einari betri støðu, um renturnar hækka aftur, sigur Turið F. Arge.

Útlit restina av árinum

Útlitini fyri restina av árinum eru góð, og árið sum heild hevur verið betri enn upprunaliga væntað. Bankin væntar nú eitt nettoúrslit eftir skatt fyri árið millum 275 og 300 milliónir krónur.

Roknskapurin fyri triðja ársfjórðing í stuttum

• Úrslitið fyri skatt var 119 mió. kr.
• Rakstrarúrslitið fyri niðurskrivingar var 66 mió. kr.
• Niðurskrivingar á útlánum vórðu afturførdar fyri 6 mió. kr.
• Rakstrarúrslitið gjørdist 72 mió. kr.
• Útlánini hjá bankanum eru 9,1 mia. kr.
• Realkredittlánini hjá bankanum eru 2,6 mia. kr.
• Innlánini hjá bankanum eru 9,4 mia. kr.
• Solvensurin íroknað NEP-kapital er 37,9%

Leiðslan væntar, at nettoúrslitið eftir skatt í ár verður millum 275 og 300 mió. kr. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2024

Nýggi langhylurin hátíðarhildin

Hátíðarhald var mánadagin í Gundadali í sambandi við, at nýggi langhylurin er liðugur, og í næstum verður tikin í nýtslu

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Fyrsta skotið til langhylin varð latið í februar 2021, og er talan um eina sera umfatandi verkætlan. Langhylurin hevur 10 geilar á 50 metrar og rúmar 600 áskoðarum. Eisini er vælveruøki við hitarumi, gosbaði og annað.

Langhylurin í Gundadali letur upp fyri almennari svimjing týsdagin 5. november.

Annika Olsen var tann fyrsta at svimja í 50 metrar langa hylinum, og eftir hetta fingu fleiri onnur møguleikan.

Sí allar myndirnar frá hátíðarhaldinum her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. oktober 2024

Óvanliga nógv valevni í Tórshavnar kommunu

Ikki síðan 1988 hava so nógv valevni sum í ár bjóðað seg fram

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Valúrslit.fo: 102 fólk bjóða seg hesaferð fram sum valevni í Tórshavnar kommunu.

So nógv valevni hava ikki verið í høvuðsstaðnum fyrr - í øllum førum ikki síðan 1988.

Havast skal í huga, at fólkatalið í kommununi er vaksið munandi í hesum tíðarskeiðnum. Í 1988 vóru Argir, Kirkjubøur og Velbastaður, Hestur, Nólsoy, og Kollafjørður í sjálvstøðugari kommunu.

Tað vil siga, at tað vóru lutfalsliga fleiri valevni ta ferðina.

Talið av valevnum minkaði støðugt komandi áratíggjuni, og í 2008 vóru 66 valevni, sum er tað lægsta í hesum tíðarskeiðnum.

Talið av valevnum í Tórshavnar kommunu:

2024: 102
2020: 78
2016: 73
2012: 87
2008: 66
2004: 76
2000: 86
1996: 94
1992: 97
1988: 100

Hesaferð eru átta listar at velja millum í Tórshavnar kommunu. So nógvir listar hava ikki verið síðan 1984.

Valevnini hesaferð síggjast á valurslit.fo her.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. oktober 2024

Væl fleiri kvinnur stilla upp í høvuðsstaðnum hesaferð

45 kvinnur og 57 menn stilla upp til býráðsvalið í Tórshavnar kommunu. Tað vil siga, at 44,1 prosent av valevnumum eru kvinnur

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Valúrslit.fo: 45 kvinnur og 57 menn stilla upp til býráðsvalið í Tórshavnar kommunu hesaferð. Tað vil siga, at 44,1 prosent av valevnunum eru kvinnur.

Tað er væl fleiri enn seinast. Tá var lutfallið 28 kvinnur og 50 menn. Tað vil siga, at 35,9 prosent av valevnunum í Tórshavnar kommunu vóru kvinnur ta ferðina.

Tjóðveldi hevur fulla javnstøðu á sínum lista hesaferð, og á trimum uppstillingarlistum eru fleiri kvinnur enn menn. Tað er á javnaðarlistanum, borgaralistanum og kommunulistanum.

Sambandsflokkurin hevur seks kvinnur og sjey menn á sínum uppstillingarlista.

Fólkaflokkurin: 3 kvinnur og 11 menn
Sambandsflokkurin: 6 kvinnur og 7 menn
Javnaðarflokkurin: 9 kvinnur og 8 menn
Tjóðveldi: 8 kvinnur og 8 menn
Framsókn: 3 kvinnur og 6 menn
Miðflokkurin: 2 kvinnur og 6 menn
Borgaralistin: 5 kvinnur og 3 menn
Kommunulistin: 9 kvinnur og 8 menn

Í 2016 vóru kortini lutfalsliga fleiri kvinnulig valevni enn hesaferð í høvuðsstaðnum. Tá vóru 33 kvinnur og 40 menn uppstillað til býráðsvalið. 45,2 prosent av valevnunum vóru kvinnur fyri átta síðan.

Í 2012 var lutfallið 33 kvinnur og 54 menn, svarandi til, at 38 prosent av valevnunum vóru kvinnur.

Valevnislistarnir síggjast á valurslit.fo her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2024

Býarskái í Runavík um vikuskiftið

Skipað verður fyri einum longum vikuskifti, har fólk kunnu keypa jólagávurnar í góðari tíð fyri tilboðsprísir, eta góðan mat og uppliva ymisk pop-up tiltøk

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Hetta vikuskiftið, 2. og 3. november, verður Býarskái í Runavík.

Skipað verður fyri einum longum vikuskifti, har fólk kunnu keypa jólagávurnar í góðari tíð fyri tilboðsprísir, eta góðan mat og uppliva ymisk pop-up tiltøk.

Handilslívið setur hol á eina rimmar jólasølu við ørgrynnu av tilboðum, kappingum og undirhaldi. Afturat jólasøluni í ymsu handlunum ber m.a. til at taka eina jólamynd inni á Visit Runavík, eta mat á Street Food økinum, hoyra søgur á Bókasavninum, síggja listaframsýning í Gulu Smiðju, fara til stand-up, bókaprát og konsert í Løkshøll og uppliva pop-up marknaðin í gamla býráðssalinum. Afturvendandi stempulkappingin hjá handilslívinum verður eisini, skrivar Visit Runavík í tíðindaskrivi.

Handlarnir hava opið frá klokkan10 til miðnátt leygarkvøldið 2. november og frá klokkan 14 til klokkan 20 sunnukvøldið 3. november.

Kunning um tiltøkini er at síggja á byarskain.fo og á Facebook vanganum; “Býarskái í Runavík”.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. oktober 2024

Nýtt hús skal savna eldri og yngri borgarar

Eiðis kommuna hevur ætlanir um at byggja hús norðan fyri fótbóltsvøllin, ið skal virka sum eldratilhald, frítíðarskúli og ungdómshús

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Eiðis kommuna hevur ætlanir um at byggja eini hús norðan fyri fótbóltsvøllin, sum fer at avloysa Eiðisstovu, frítíðarskúlan og ungdómshúsið. Harafturat verður bygningurin ein miðdepil fyri trivnaði, samveru og frítíðarvirksemi – tó uttan at tað ávirkar skattaprosentið.

Tað skrivar heimasíðan hjá Eiðis kommunu í dag. Á økinum norðanfyri fótbóltsvøllin, tætt við Korndalsgarð og Hólmahúsið, verður ein nýggjur og nútímans bygningur bygdur.

Nýggja húsið verður í tveimum hæddum á umleið 450 fermetrar hvør hæddin. Tað verður hitað við grønari orkuskipan og er mett at kosta umleið 20 milliónir. Fíggingin er fingin til vega – uttan at tað ávirkar skattaprosentið ella barnafrádráttin.

Eldru borgararnir, sum í dag halda til í Eiðisstovu, fara at fáa betri umstøður í nýggja bygninginum.

Frítíðarskúlin fær nýggj hølir við góðum umstøðum og verður framtíðartryggjaður til 60 børn.

Og ungdómurin fær eitt hús, sum bjóðar nýggjar møguleikar innan eitt nú tónleik, miðling, list, verkstað, hondarbeiði og annað.

Húsið er ætlað sum eitt stað, har tey ungu saman við teimum eldru, sjálvi eru við til at skapa og menna felagsskapin – og soleiðis styrkja sjálvsálitið og virkishugin, skrivar eidi.fo.

Meira um húsið kalla Húsið millum Vatna her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2024

Nýtt borgarahús í Kaldbak

Hátíðarhald var í Kaldbak sunnudagin, nú nýggja borgarahúsið við síðuna av skúlanum varð tikið í nýtslu

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Nógv fólk var komið saman til hátíðarhald í Kaldbak í gjár, nú nýggja borgarahúsið er liðugt.

Á skránni var bæði tónleikur og røður.

Meira á heimasíðuni hjá Tórshavnar kommunu

Borgarstjórin, Heðin Mortensen, vísti í røðu síni á, at endamálið við húsinum er at borgararnir í økinum kunnu brúka tað til alskyns endamál, bæði til sálar og kropp.

Kommunan hevur lagt seg eftir, at borgarahúsið ikki einans skal vera eitt rúm til ítrótt og rørslu, men skal virka sum bygdarhús, til veitslur, til fundir, konsertir, til eldratilhald, undirhús og samkomur av ymsum slag.

Býráðið samtykti eisini á býráðsfundinum í farnu viku, at nýggja borgarahúsið í Kaldbak verður nýtt valstað longu til kommunuvalið í næsta mánaði. 

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. oktober 2024

Nýggjur skúli skal byggjast í Hoyvík

Hoyvíkar skúli skal rívast niður og spildurnýggjur tvísporaður skúli skal byggjast á sama matrikkli. Tað sigur Heini Gaard, leiðari á Mentamáladeildini hjá Tórshavnar kommunu

Nú eru útlit fyri, at verulig ferð kemur á arbeiðið at ríva gamla skúlan niður og byggja nýggjan ístaðin. Tórshavnar kommuna, sum hevur samtykt at fara undir arbeiðið. Eingin kostnaðarmeting er tó gjørd enn

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Nú eru útlit fyri, at verulig ferð kemur á arbeiðið at ríva gamla skúlan í Hoyvík niður og byggja nýggjan ístaðin. Tórshavnar kommuna hevur samtykt at fara undir arbeiðið.

Hetta skrivar Skúlablaðið á heimasíðu sínari. Jákup Bogi Joensen hevur tosað við Heina Gaard, leiðara á Mentamáladeildini hjá Tórshavnar kommunu.

-  Vit hava arbeitt við fleiri møguleikum. Tekningar eru gjørdar av einum tvísporaðum skúla og einum trísporaðum skúla. Tað letur seg gera at byggja ein trísporaðan skúla, men tá verður ógvuliga trongt á økinum, og tí hava vit í fyrsta umfari valt at arbeiða víðari við verkætlanini at byggja nýggjan tvísporaðan skúla.

Heini Gaard frá Tórshavnar kommunu (Mynd: skulabladid.fo)

Enn er eingin kostnarmeting gjørd. Tórshavnar kommuna hevur gjørt ymiskar ábøtur á núverandi Hoyvíkar Skúla men mett verður, at tað er betri at hugsa nýtt og øðrvísi.

Tað fyrsta stigið er, at finna eina skikkaða loysn á, hvussu og hvar næmingar í Hoyvíkar skúla kunnu húsast, meðan byggiarbeiðið verður.

-  Tað er ikki bara sum at siga tað at flyta so nógvar næmingar í einum høggi. Vit hava kannað fleiri møguleikar, og beint fyri summarfrítíðina vóru vit í Hoydølum og kannaðu umstøðurnar á gamla Studentaskúlanum. Tað er ein møguleiki, men vit eru ikki komin á mál við tí arbeiðinum, sigur Heini Gaard við Skúlablaðið

Les alla greinina hjá Skúlablaðnum HER

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2024

Merktur grindahvalur kavar djúpt

Ein grindahvalur, sum varð merktur í Fuglafirði 3. september, hevur kavað niður á yvir 1.100 metra dýpi, sum er djypsta kav, ið er skrásett fyri ein grindahval, merktur í Føroyum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Tann merkti grindahvalurin úr Fuglafirði, hvørs sendari enn riggar, hevur kavað niður á yvir 1.100 metra dýpi. Hetta er djypsta kav, ið er skrásett fyri ein grindahval, merktur í Føroyum.

Grindin ver enn suðuri á áleið 59 breiddarstigum. Hon hevði seinastu vikuna verið rættiliga støðuført í dýpinum millum Hatton banka og Rosemary banka.

Tann merkta grindin úr Klaksvík, sum støðugt hevur ferðast suðureftir, vendi hósdagin suðuri á 50 breiddarstigum. Farna fríggjadag ferðaðist hon 35 fjórðingar norðureftir aftur. Grindin hevur hildið seg mest í hellingini, men er nú farin út á nakað djypri sjógv, skrivar Havstovan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 26. oktober 2024

Suðuroyggin skal bróta slóð fyri heilsutænastum

Úrslitini frá royndarskipanunum skulu brúkast til at menna heilsuøkið

Frá vinstru Jóanis Lisberg, Fámjins kommuna, Margit Stórá, landsstýriskvinna, Kristin Michelsen, Tvøroyrar kommuna og Janus Thomsen, Hvalbiar kommuna (Mynd: hmr.fo)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Sum nakað nýtt, er ætlanin at fara undir at gera ymiskar royndarskipanir um, hvussu heilsutænastur í Suðuroy kunnu skipast, við atliti til at tryggja suðuroyingum dygdargóðar heilsutænastur við hægstu heilsufakligu góðsku.

Í komandi viku fer landsstýriskvinnan at leggja lógaruppskot um heilsutænastur í nærumhvørvinum fyri Løgtingið, skrivar Heilsumálaráðið. Hetta lógaruppskotið ger tað møguligt at arbeiða við royndarskipanum. Tí er farið undir fyrireikandi arbeiði longu nú, soleiðis at tað er møguligt at fara undir eina royndarskipan, tá ið lógin kemur í gildi.

Mánadagin var Margit Stórá, landsstýriskvinna, á fundum í Suðuroy við borgarstjórunum, leiðslunum á Suðuroyar sjúkrahúsi og Suðuroyar Bú- og heimatænastu, umframt kommunulæknum. Margit Stórá kunnaði um, at arbeiðið at betra um heilsutænasturnar fer at verða gjørt í einum tøttum samstarvi millum viðkomandi partar í Suðuroynni.

Ein arbeiðsbólkur við umboðum fyri heilsustarvsfólk í Suðuroynni, borgarar í Suðuroynni og Heilsumálaráðið skal gera uppskot til ítøkiligar royndarskipanir, sum skulu tryggja, betra og menna heilsutænastur til suðuroyingar. Arbeiðsbólkurin verður settur í næstum.

Tá royndartíðarskeiðið er liðugt, skulu royndarskipanirnar eftirmetast. Úrslitini frá royndarskipanunum skulu brúkast til at menna heilsuøkið í Suðuroynni.

- Eg eri glað fyri, at undirtøka er fyri at fara undir at gera royndarskipanir, sum kunnu betra um tilboðini til heilsutænastur. Tær fyrstu royndarskipanirnar verða gjørdar í Suðuroynni, sum harvið verður slóðbrótari á økinum. Eftir ætlan, fer hetta at hava við sær eina betri heilsustøðu hjá suðuroyingum – og serliga hjá teimum, sum hava størstan tørv á heilsutænastum, t.v.s. eldri fólki, fólki við varandi sjúkum og fólki við serligum tørvi og avvarðandi teirra. Seinni verður farið undir at gera aðrar royndarskipanir kring landið, sigur Margit Stórá, landsstýriskvinna.

Landsstýriskvinnann saman við borgarstjórunum Ásu Holm, Porkeris kommuna, Bjarna Johansen, Vágs kommuna og Delmar Tausen, Hovs kommuna

Landsstýriskvinnan saman við kommunulæknunum Davíð Guðnason og Dorrit Bech Joensen

Landsstýriskvinnan saman við Gunnbjørg Guttesen, varastjóra Suðuroyar sjúkrahúsi, Hanus Toftheyggj, sjúkrahússtjóra, Suðuroyar sjúkrahús og Hera Norðberg, leiðara í Suðuroyar Bú- og heimatænastu

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2024

Leingja Høganesvegin - skulu byggja fleiri íbúðir

Vegurin skal leingjast við 180 metrum, og næsta ár skal grundøki bjóðast út til íbúðarbygging

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í vikuni varð sáttmáli undirskrivaður millum Nes kommunu og Falkon um at leingja Høganesvegin við 180 metrum. Jóhan Berg, stjóri í Falkon og Súni í Hjøllum, borgarstjóri, undirskrivaðu sáttmálan.

Mynd: nes.fo

Grótið til vegin verður fingið til vega úr lendinum oman fyri verandi veg. Tá ið vegurin er liðugur í august komandi ár, hevur kommunan eitt grundøki á áleið 3.000 fermetrar, sum fer at verða boðið út til íbúðarbygging.

Niðan fyri vegin verða átta grundøki til sethús, og hesi verða eftir ætlan sett til sølu fram móti sumri 2025.

Kostnaðurin fyri arbeiðið verður í alt áleið 3,4 milliónir.

Nes kommuna bað um tvey tilboð upp á arbeiðið, og Falkon hevði lægra tilboðið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. oktober 2024

Nýggjur frítíðarskúli kemur í Kollafirði

Í gjár varð gamla vatnverkið tikið niður - ístaðin verður frítíðarskúlin bygdur á staðnum við Botnánna. Samlaði byggikostnaðurin er umleið 23 millónir, og skal frítíðarskúlin takast í nýtslu um eitt ár

Í vikuni varð gamla vatnverkið, ímillum dagstovnin Kura og samkomuhúsið Zion, tikið niður. Har verður staðsetingin (Mynd: torshavn.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Røddir hava verið í Kollafirði, sum siga, at Tórshavna Kommuna ger ov lítið fyri bygdina. Nú stundar til val, og gongd komið á at gera frítíðarskúla í bygdini.

Býráðið samtykti 24. oktober, at játta samlaðu fíggingina av byggingini. 

Í í vikuni varð gamla vatnverki, ímillum dagstovnin Kura og samkomuhúsið Zion, tikið niður. Har verður staðsetingin

-  Við nýggja frítíðarskúlanum verður alt námsfrøðiligt virksemið í Kollafirði samlað við Botnánna. Byggingin av frítíðarskúlanum er eisini ein liður í at skipa eitt trivnaðarøki í bygdini, sum verður eitt savningarstað hjá bygdafólkinum, skrivar torshavn.fo.

Myndir: torshavn.fo

Tórsahavnar kommuna skrivar eisini, at fyrireikingarnar at byggja frítíðarskúlan hava verið í gongd í eina tíð, og arbeiðið byrjar sum skjótast. Frítíðarskúlin verður klárur at taka í nýtslu um eitt ár.

Arbeiðstakari er Articon, sum vann útboðið í kapping við aðrar arbeiðstakarar. Samlaði byggikostnaðurin er umleið 23 millónir krónur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. oktober 2024

Nýggi parturin av kirkjugarðurin í Rituvík vígdur sunnudagin

Verkætlanin hjá kommununi og Voyt fevnir um 160 tvífaldar gravir. Meinhard Bjartalíð, prestur, vígur eftir guðstænastuna sunnudagin

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Allahalgannadag, sunnudagin 3. november, verður nýggi kirkjugarðurin í Rituvík vígdur.

Heimasíðan runavik.fo skrivar, at Meinhard Bjartalíð, prestur, eftir guðstænastuna í Rituvíkar kirkju fer at víga nýggja partin av kirkjugarðinum.

Á sumri í 2023 skrivaðu borgarstjórin og Johannes Johannesen frá Voyt undir sáttmála um víðkan av kirkjugarðinum í bygdini.

Voyt átti lægsta boðið til verkætlanina, sum fevndi um 160 "dupultar gravir", upplýsir Runavíkar kommuna.

Arbeiðið er liðugt, og kirkjugarðurin verður nú handaður Runavíkar kommunu.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2024

Maybritt fekk ársins ADHD viðurkenning

Á tiltakið hjá ADHD-felagnum herfyri heiðraði felagið vegleiðaranum Maybritt við Strond

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Tað var ein samd nevnd í ADHD felagnum, ið avgjørdi, at Maybritt við Strond skuldi hava ADHD viðurkenningina í 2024.

Maybritt hevur verið vegleiðari í felags ADHD- og autismuvegleiðingini síðani 2021. Eisini er Maybritt bólkaleiðari í barna- og ungdómsbólkunum í ADHD felagnum. Gjøgnum sítt arbeiði hevur Maybritt hjálpt nógvum børnum, ungum og foreldrum.

Maybritt er sera væl skikkað til at vera vegleiðari í ADHD og autismufelagnum. Hon hevur stóra vitan, nógvar royndir, og so hevur hon eitt serligt blítt og heitt lyndi, so fólk kenna seg væl, tá tey koma til hennara

Felagið hoyrir javnan frá fólki við ADHD, og serliga foreldrum at børnum við ADHD, at Maybritt hevur gjørt stóran mun í lívi teirra við at lurta og geva eina framúr skikkaða vegleiðing innan alt frá at skipa gerandisdagin, til hjálpiamboð í skúlanum til at vera við sum hjásiti til truplar fundir.

Nevndin hevur eisini merkt hennara eldhuga, og hon hevur veitt nevndini fakligt innlit innan nógv øki.

ADHD felagið er errið av, at handa ársins ADHD-viðurkenning 2024 til Maybritt við Strond. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. oktober 2024

Marita Gunnarstein Nielsen nýggjur rektari á Miðnámi í Suðuroy

Marita er 40-ára gomul og útbúgvin cand.mag. í enskum - við hjágrein í sálarfrøði og donskum. Uttanríkis- og vinnumálaráðið hevur staðið fyri setanina vegna ógegni í Barna- og útbúgvingarmálaráðnum

- Marita hevur verið námslektari á Fróðskaparsetrinum, og síðani 2017 hevur Marita undirvíst á Miðnámi í Suðuroy, har hon umframt at undirvísa eisini hevur røkt aðrar uppgávur (Mynd: uvmr.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Høgni Hoydal hevur sett Maritu Gunnarstein Nielsen í starvið sum rektari á Miðnámi í Suðuroy.

Hesum boðar Uttanríkis- og vinnumálaráðið frá í skrivi í dag. Orsøkin til at hetta aðalráðið tekur sær av tí er, at talan er um setanarmál, ið er viðgjørt og avgreitt í vegna ógegni í Barna- og útbúgvingarmálaráðnum.

Um nýggja rektaran skrivar uvmr.fo, at Marita Gunnarstein Nielsen er 40 ára gomul og útbúgvin cand.mag. í enskum við hjágrein í sálarfrøði og donskum frá Lærda Háskúlanum í Keypmannahavn.

- Marita hevur verið námslektari á Fróðskaparsetrinum, og síðani 2017 hevur Marita undirvíst á Miðnámi í Suðuroy, har hon umframt at undirvísa eisini hevur røkt aðrar uppgávur, eitt nú sum ÍSF-samskipari og álitisfólk. Afturat hesum hevur Marita viðkomandi royndir í leiðslu, samskifti og samskipan. 

Marita Gunnarstein Nielsen avloysir Rósu Heinesen, sum fer í annað starv. Marita býr í Vági saman við familju síni. Hon tekur við starvinum 1. desember 2024.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2024

100 ára føðingardagur á Panorama

Sunnudagin hátíðarhelt Bergljót Eiriksfoss – vanliga nevnd Beggan – rundan føðingardag

(Mynd: Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Sunnudagin varð skipað fyri hátíðarhaldi í sambandi við, at Bergljót Eiriksfoss – vanliga nevnd Beggan – rundaði tey 100 árini.

Móttøka var á Panorama, har Heðin Mortensen, borgarstjóri, og Aksel V. Johannesen, vóru millum røðararnar.

Fleiri myndir og røðan hjá borgarstjóranum eru at síggja og lesa á heimasíðuni hjá Tórshavnar kommunu.

Løgmaður, borgarstjóri og ríkisumboðskvinna vóru millum gestirnar (Mynd: Tórshavnar kommuna)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 28. oktober 2024

Kvinna fyllir 20 ár – størsta Kvinna í søguni er útkomin

Í tvey áratíggju hevur Kvinna verið ein serstøk rødd fyri føroyskar kvinnur og samfelagið sum heild

Á forsíðuni hevur blaðið savnað 20 kvinnur, sum allar á hvør sín hátt hava sett týðilig spor í okkara tíð (Skíggjamynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í sambandi við 20-ára føðingardagin hjá blaðnum Kvinnu er eitt serligt jubleumsblað nú útkomið – eitt sterkt og fjølbroytt blað, sum telur heili 172 síður – og tað er størsta blaðið, vit nakrantíð hava latið úr hondum. 

Í tvey áratíggju hevur Kvinna verið ein serstøk rødd fyri føroyskar kvinnur og samfelagið sum heild. Í hesum serblaðnum kava vit í djúpa og fjølbroytta kvinnulívið í Føroyum í dag umframt nógv av tí, sum føroyskar kvinnur hava lagt í samfelagsmenningina farnu 20 árini.

20 megnar kvinnur prýða forsíðuna 
Á forsíðuni til hesa serstøku føðingardagsútgávuna hava vit savnað 20 megnar kvinnur, sum allar á hvør sín hátt hava sett týðilig spor í okkara tíð. Hóast tær eru sera ymiskar, er felagsnevnarin tann sami: tær hava allar verið við til at skapa og forma tað føroyska samfelagið, sum vit kenna í dag, og nú standa tær sum fyrimyndir fyri komandi ættarlið. 

- At savna hesar kvinnurnar á forsíðuni hevur verið ein heilt serlig tilgongd, og sjálvt arbeiðið at fáa allar smálutirnar at ganga upp í eina hægri eind, og at fáa kvinnurnar at standa saman í einum so sterkum og samanhangandi felagsskapi, hevur verið ein kreativ avbjóðing við stuttligum og gevandi løtum. Úrslitið er hendan ikoniska føðingardagsforsíðan, sum í sær sjálvum eitt visuelt tekin uppá styrki og samanhald – ein spegil av samtíðini, sigur Tóra Effersøe Mortensen, sum er blaðstjóri á Kvinnu.

Tað er ein serstøk tíð fyri okkum á Kvinnu, nú vit kunnu hátíðarhalda heili 20-ár sum føroyskt magasin, sum alt hetta tíðarskeiðið hevur sett føroysku kvinnuna í fokus við søgum og breiðari viðger av føroyskum kvinnulívi.

- Hetta jubleumsblaðið ein varði, sum bæði minnir á týdningin av at minnast fortíðina, at fagna nútíðini og at hyggja frameftir. Okkara vón er, at Kvinna framhaldandi flytur seg við tíðini, men samstundis er viðkomandi og kveikir komandi ættarlið - tí føroyska kvinnan hevur pláss og týdning í samfelagnum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2024

M.C. og Nikodemussangbólkurin nú á Spotify

Nú eru næstan allar tónleikaútgávurnar hjá Evangelisku Røddini at finna á talgildu tónleikapallunum

Meistarans Hond frá 1971 var fyrsta útgávan hjá Nicodemusarsangbólkinum. Frá vinstru Kári av Reyni, Kári Svensson, M. C. Restorff, Hans Joensen og Jógvan Norðbúð

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Í eina tíð hevur verið arbeitt við at talgilda eldru tónleikaútgávurnar hjá M. C. Restorff og Nikodemussangbólkinum fyri síðani at leggja tær atkomiligar á talgildu tónleikatænastunum á alnótnini, eitt nú Spotify.

Nú er loksins komið á mál, skrivar Evangeliska Røddin í tíðindaskrivi. Nýggjaru útgávurnar, frá 1991 og fram, hava verið tøkar á netinum í nøkur ár.

M. C. Restorff hevur í meir enn 50 ár verið virkin á andaliga tónleikapallinum í Føroyum. Nikodemussangbólkurin hevði sín uppruna í ungdómsarbeiðnum í Ebenezer í Havn. Orsøkin til navnið “Nikodemus” er at finna í Jóhannesar evangelium kapitul 3, har ein ráðharri við navninum Nikodemus, leitaði sær til Jesus á nátt. Hann ynski at spyrja um hitt æviga lívið. Tað er frá tí samrøðuni at Jesus sigur tey kendu orðini í Jóh. 3.16: “Tí so elskaði Gud heimin, at Hann gav Son Sín, hin einborna, fyri at hvør tann, ið trýr á Hann , skal ikki fortapast, men hava ævigt lív.” Haðani kom navnið, tí ungdómsarbeiði ofta strekkir seg langt út á kvøldið og partvís næturnar.

Talan er um týddar sangir, yrkingar har løg eru sett til. Eisini eru onkrir sangir við kendum løgum, men har føroyskur andaligur tekstur er gjørdur til. Og so er eisini talan um upprunaligar yrkingar og løg.

Útgávurnar hjá M. C. og Nikodemussangbólkinum eru:

• 1971 - Meistarans hond
• 1975 - Lív
• 1977 - Hann legði í munn mín nýggjan song
• 1980 - Barnaminnir
• 1984 - Konsert við Nikodemussangbólkinum (í Norðurlandahúsinum)
• 1986 - Hildin – Nikodemus og vinfólk 15 ár
• 1988 - Ymiskt á leiðini
• 1991 - Ein glotti fyri framman – M. C. Restorff og Regin Guttesen
• 1994 - Nýtt og gott gamalt
• 1998 - Sálmar og sangir í nýggjum búna
• 2012 - Sanganna veingir

Í 1991 tók M. C. ein ungan spíra undir sítt veingjabreiði – tað var Regin Guttesen. Teir vóru saman um útgávuna “Ein glotti fyri framman”. Síðani tá hevur Regin, sum saman við konuni Heidi og teirra børnum, er trúboðari í Italia, eisini latið út hondum væl av tónleiki, m.a. útgávuna “Fjakkari”.

Tað er Bárður Norðberg frá Evangelisku Røddini sum hevur samskipað arbeiðið. Finnur Hansen, Edvard Nyholm Debes og Eirikur Norðberg hava hjálpt til við talgilding og Óli Poulsen hevur fínpussað og re-mastrað.

Tað hevur verið drúgt arbeiði at finna fram tey bestu masterbondini, so góðskan kundi blíva so góð sum møguligt. Og í tí sambandi ynskir Evangeliska Røddin at takka savninum í Kringvarpi Føroya.

Við hesum eru næstan allar útgávurnar hjá Evangelisku Røddini atkomuligar á talgildu tónleikatænastunum. Arbeitt verður víðari vit at fáa tær seinastu út.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. oktober 2024

Ljósið á Oyruni - Hvannasunds kirkja 75 ár

Í sambandi við serstaka dagin 13. november verður ein bók eftir Snorra Brend givin út. Í vikuni fyri 75-ára dagin verða hátíðargudstænasta og annað á skránni í Hvannasundi

Henda hátíðardagin ætlar kirkjuráðið at gera væl burturúr, við fleiri ymiskum tiltøkum. Eitt av hesum tiltøkum er útgávan av eini bók, sum lýsir kirkjuna frá tí degi, ið tekningin til kirkjuna var gjørd, og til dagin í dag.

SkrivaÐ:

Innsent

13. november í ár eru liðin 75 ár, síðani kirkjan í Hvannasundi varð vígd.

Henda hátíðardagin ætlar kirkjuráðið at gera væl burturúr, við fleiri ymiskum tiltøkum. Eitt av hesum tiltøkum er útgávan av eini bók, sum lýsir kirkjuna frá tí degi, ið tekningin til kirkjuna var gjørd, og til dagin í dag.

Í bókini, sum ber heitið ”Ljósið á Oyruni”, verður greitt frá tíðini, tá arbeitt var við at útvega fígging og fáa fólk at byggja kirkjuna í 1948. Hóast væl var fyrireikað, tók tað mong ár til kirkjan varð vígd fyri 75 árum síðani, í 1949.

Heitið á bókini sipar til stóra, klára og lýsandi krossin, sum stendur á kirkjuhúsinum, og sum sæst speglast í Sundinum, tá myrkt er.

Rithøvundurin Snorri Brend hevur, eftir áheitan frá kirkjuráðnum, skrivað bókina, sum hevur 168 síður.

Tók prestin upp á ryggin

”Ljósið á Oyruni” hevur nógvar spennandi og forvitnisligar søgur um kirkjuna, kirkjufólkið og týdningin av at hava eina kirkju fyri bygdirnar Hvannasund og Norðdepil.

Høvundurin ger nógv burturúr at tosa við kirkjufólkið – altso tey, sum gera brúk av kirkjuni. Í bókini sleppa omanfyri 20 teirra at greiða frá týdninginum av hesum.

Ein teirra tekur soleiðis til:

”Havi eg ikki verið í kirkju ein sunnumorgun, so er tað ikki ein rættur sunnudagur fyri meg.”

Kirkjutænararnir vísa eisini sína ábyrgd og tíð at røkja alt tað, sum ein kirkja krevur. Prátað verður eisini við nakrar av hesum kirkjutænarum. Ein teirra, sum hevur verið organistur her frá tí hann var smádrongur, verður ofta spurdur um tað ikki er strævið at skula møta upp í kirkjuni sunnudag eftir sunnudag.

- Eg plagi heldur at venda hesum spurninginum við. Og so kann eg bara spyrja meg sjálvan: ”Hvat hevði tú gjørt ein sunnumorgun, um tú ikki skuldi spæla til eina gudstænastu?” Hetta er fínasta slag, og er nakað sum eg gleði meg til!”

Fleiri áhugaverdar søgur eru í bókini, millum annað um mannin sum mátti taka prestin upp á ryggin og bera hann inn í kirkjuna, tí sjógvur fløddi kring kirkjuna.

Og um deknin, sum misti alla innsavningina úti í storminum, soleiðis at peningaseðlarnir fuku í allar ættir.

Áhugaverdar samrøður

”Ljósið á Oyruni” lýsir bæði tað ið farið er, og tað ið koma skal, og eisini tá virksemið í kirkjuni byrjaði.

Sjálvan vígsludagin var keðiligt veður, og fólk óttaðust fyri, at teir bodnu gestirnir úr Havn og Klaksvík, bæði próstur og varaløgmaður, ikki fóru at koma fram, tí heglingsæl og høgætt við 15 m/s herjaðu gjøgnum sundið.

Samrøða er við kvinnuna, sum var doypt sama dag sum kirkjan var vígd. Hetta hendi, hóast prósturin ikki vildi hava barnadóp ein slíkan vígsludag, meðan mamman helt uppá sítt og vildi at hetta skuldi verða so. Og tað varð so, sum hon ætlaði.

Prátað verður eisini við 88 ára gamlan mann, sum var fyrsti unglingi í bygdini, ið var konfirmeraður í kirkjuni.

Hann hevur enn tað Nýggja Testamentið, sum hann fekk frá prestinum og sum hann hevur lisið dúgliga í líka síðani.

Týdningurin av tilhoyrandi kirkjuhúsinum verður ikki gloymdur. Hetta er ein savningarstaður fyri alt bygdarfólkið, og er við sínum lýsandi krossi ein tigandi tala um Jesus, sum ljós heimsins.

Tiltøk gjøgnum vikuna

Í samband við 75 ára dagin skipar kirkjuráðið í Hvannasundi fyri fleiri ymiskum og spennandi tiltøkum hesa vikuna.

Skráin fyri viku 46 er henda:

Mánadagin 11. novembur: Barnagudstænasta

Mikudagin 13. novembur: Bókaútgáva ”Ljósið á Oyruni” - um virksemið í kirkjuni í 75 ár

Hósdagin 14. novembur: Konsert við lokala bólkinum "Brandar"

Leygardagin 16. novembur: Ungdómsgudstænasta

Sunnudagin 17. novembur: Hátíðargudstænasta - Hvannasunds kirkja 75 ár

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. oktober 2024

Fýra heiðrað fyri mentanaravrik

Hósdagin vórðu virðislønir M. A. Jacobsens og Barnamentanarheiðursløn Tórshavnar býráðs 2024 handaðar í Müllers Pakkhúsi

Mynd: Ólavur Frederiksen / Tórshavnar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Hósdaginvórðu virðislønir M. A. Jacobsens og Barnamentanarheiðursløn Tórshavnar býráðs 2024 handaðar í Müllers Pakkhúsi.

Virðislønir M. A. Jacobsens vóru latnar hesum: 

• Virðisløn M.A. Jacobsens fyri yrkisbókmentir 2024 varð latin Andrasi Mortensen fyri bókina "Kongsbókin og lógir føroyinga í hámiðøld".

• Virðisløn M.A. Jacobsens fyri fagrar bókmentir 2024 varð latin Vónbjørt Vang fyri bókina "Svørt Orkidé".

• Virðisløn M.A. Jacobsens fyri mentanaravrik 2024 varð latin Dagmar Joensen-Næs.

Barnamentanarheiðursløn Tórshavnar býráðs 2024 varð latin Elini Michelsen fyri tríverkið "Rimarúmið", "Vanvarði" og "Feigdarfræ".

Grundgevingarnar hjá nevndunum vóru hesar:

Virðisløn M.A. Jacobsens fyri yrkisbókmentir 2024 verður latin Andrasi Mortensen fyri bókina "Kongsbókin og lógir føroyinga í hámiðøld".

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Tórshavnar kommuna)

Í bókini hevur Andras skrivað av og hegnisliga týtt allan tekstin í Kongsbókini, sum er einasta skinnbók, ið er varðveitt í Føroyum. Við hesum avrikinum hava øll nú lætta atgongd til alt tað, sum stendur í elstu skrivligu kelduni um Føroyar.

Í Kongsbókini eru tær lógir, sum vóru galdandi fyri Føroyar og nakrir kapitlar, har Andras greiðir frá innihaldinum í Kongsbókini, frá søguni hjá ymisku lógartættunum og hvat alt hetta sigur okkum um Føroya støðu í ríki Noregs kongs. Samanlagt fáa vit við nýggju Kongsbókini nógv dyggari innlit í elstu keldur okkara, og tað gevur góðar møguleikar at skilja elstu søgu okkara á nýggjan hátt.

Virðisløn M.A. Jacobsens fyri fagrar bókmentir 2024 verður latin Vónbjørt Vang fyri bókina "Svørt orkidé".

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Tórshavnar kommuna)

Í bókini "Svørt orkidé" lýsir Vónbjørt eitt gamalt evni, sambandið millum mammu og barn, á nýggjan hátt. Ein mamma leitar eftir røttu orðunum um sína sorg og sínar royndir at røkka einum soni, sum sálarliga hevur tað trupult. Bókin er eitt savn av yrkingum, stuttum prosatekstum, sitatum og myndum. Myndirnar eru kollasjur, og fleiri av teimum eru klipp og kut úr bókum, sum eru sett saman av nýggjum, eins og fleiri tekstabrot í savninum eru tikin úr øðrum samanhangum og sett saman av nýggjum. Tey mongu sitatini og tær mongu tilvísingarnar til aðrar tekstir og myndir gera, at tann persónliga søgan í savninum fær fleiri røddir. Mamman fjalir seg aftan fyri orð hjá øðrum og roynir at finna ein máta at geva sínum egnu upplivingum orð.

"Svørt orkidé" er bæði um vakurleikan í myrkrinum og um vónloysið í royndunum at seta orð á kenslur, sum eingi orð eru fyri. Millum myndirnar eru brot úr bókini Øldir og upphav eftir Jóannes Rasmussen. Jarðfrøðin er eitt festi og ein áminning um jørðina, landslagið, grótið og fjøllini, sum mamman og sonurin eru runnin av. Við "Svørt orkidé" fylgir ein loggbók, sum víðkar um evnið og spurningarnar í savninum, men sum verk er "Svørt orkidé" ein sjálvstøðug eind. Innihaldsliga er savnið sannførandi, og formliga er tað serstakt og fyrimyndarliga væl frágingið.

Virðisløn M.A. Jacobsens fyri mentanarligt avrik 2024 verður latin Dagmar Joensen-Næs.

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Tórshavnar kommuna)

Dagmar Joensen-Næs hevur síðani seinast í 1980-árunum framleitt slóðbrótandi og markbrótandi heimildarfilm, serliga til sjónvarp. Dagmar Joensen-Næs hevur givið okkum nógvar journalistiskar heimildarfilmar úr føroyskum jørðildi, sum viðgera sárar, tabuiseraðar, inniligar, áhugaverdar, ræðandi eksistentiellar og samfelagsligar spurningar. Okkum dámar best at fata samfelagið sum rúmligt, inkluderandi og rættvíst, men heimildarfilmarnir hjá Dagmar vísa ofta eina heilt aðra ekskluderandi søgu. Gjøgnum sjóneyku hennara brenna heimildarfilmarnir seg rimmarfastar í tilvitsku okkara.

Dagmar Joensen-Næs setir neyðugu spurningarnar, varpar ongantíð ljós á seg sjálva sum journalist og gevur okkum ikki einføld svar. Hon hevur nortið við viðkvæmar tilveruspurningar, langt áðrenn hesir fingu rúmd á politiska vígvøllinum. Til dømis spurningar um kynsligan samleika, sálarkvøl, fátækradømi, svik og misnýtslu. Sum tøkk fyri drúgva tænastu og við vón um fleiri týdningarmiklar heimildarfilmar fær Dagmar Joensen-Næs M.A. Jacobsens heiðursløn fyri mentanarligt avrik 2024.

Barnamentanarheiðursløn Tórshavnar býráðs 2024 verður latin Elini Michelsen fyri tríverkið  "Rimarúmið", "Vanvarði" og "Feigdarfræ"

(Mynd: Ólavur Frederiksen / Tórshavnar kommuna)

Langt er ímillum føroysku útgávurnar av fantasisøgum. Fantasisøgur í tí vavi, sum Elin Michelsen megnar í tríverkinum um Tóru, hava vit ikki sæð á føroyskum áður. Umhvørvið er heimligt: Søgurnar hava rótfesti í okkara sagnum um huldufólk og íbygdar steinar. Huldufólkini, sum búleikaðust í Føroyum, til elektrisitetið so smátt tók lívið av teimum, hava fingið uppreisn. Vit høvdu næstan gloymt tey, men nú eru tey komin aftur, spilllivandi í søguni um Tóru. Elin lýsir Tóru og hennara umhvørvi við føroyskum fyribrigdum. Hvør føroyingur hevur ikki droymt um at fáa tamarhald á veðri og vindi eins og tey, ið hava lillalittu gávuna?

Tríverkið hevur alt tað, ið góðar søgur skulu hava. Tað góða mótvegis tí ónda, vinaløg og misskilt sambond, ið hava fleiri fløkjur við sær, eru evni, ið verða væl lýst. Tað nýggja í heiminum hjá Tóru er strembanin eftir gávunum at fáa tamarhald á kenslum, náttúru og viti. Hesi eru umboðað í  litum, og so hvørt hennara gávur búnast, mennast hennara tilvit og sjálvsvirðing. Ein skuldi trúð, at tað var fløkjasligt at finna træðrirnar aftur frá Rimarúminum í Vanvarða og savna teir aftur í Feigdarfræ, men hetta megnar høvundurin, og spenningurin er støðugur verkið ígjøgnum. Bøkurnar, ið eru ætlaðar størri børnum og ungum, eru skrivaðar á løttum og góðum gerandismáli.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. november 2024

Doyði av fallinum

Ein ungur maður doyði fríggjanáttina av fallinum tá hann datt 20 metrar við Kúrberg í Hoyvík. Óvist er, hvat er hent

Kúrberg (Mynd: Pól Sundskarð)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ein syrgilig hending fór fram í Hoyvík fríggjanáttina. Ein ungur maður varð funnin og staðfestur deyður undir Kúrbergi.

Málið verður kannað og óvist er, hvat er hent.

Leitað varð eftir 19 ára gamla manninum og løgreglan kom upp í leikin. Við Kúrberg funnu tey bil hansara, og seinni varð ungi maðurin funnin í fjøruni har. Fallið hevur verið einar 20 metrar.

Maðurin varð staðfestur deyður av fallinum.

Líksýn skuldi vera fríggjadagin, upplýsir løgreglan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. november 2024