Meginparturin av Articon selt til Danmarkar

Danska byggifyritøkan Per Aarsleff Holding hevur keypt 80 prosent av føroysku byggifyritøkuni. Verandi leiðsla heldur fram til 1. oktober í ár

Jón Sigurdsson og Niclas Joensen, eigarar av Articon (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ein stórur partur av stóru føroysku byggifyritøkuni Articon verður seldur til Danmarkar.

Avtala var mánadagin gjørd um, at danska byggifyritøkan Per Aarsleff Holding A/S, ið er skrásett á danska keypsskálanum, saman við leiðslubólkinum í Articon ger íløgu í Pf. Articon. Frameftir fer Aarsleff at eiga 80 prosent, leiðslubólkurin 10 prosent og verandi eigarar 10 prosent.

Articon sigur í tíðindaskrivi, at Per Aarsleff Holding A/S í fjørsummar setti seg í samband við Articon og boðaðu frá, at tey vóru áhuga at seta pengar í Articon.

- Hetta setti ferð á tankarnar, sum hava verið eina tíð, um framtíðina hjá felagnum og eftir nakað av samskifti, var niðurstøðan, at her kundi vera talan um ein spennandi møguleika at framtíðartryggja Articon, verður sagt í tíðindaskrivi.

Verandi eigarar meta, at hetta er tann besta loysnin at tryggja eina mennandi framtíð fyri Articon.

Verandi leiðsla heldur fram til 1. oktober í ár, tá leiðslubólkurin, sum er Sunnvard Andreasen, Torleif Waagstein og Christian Danielsen taka yvir. Sunnvard verður stjóri (CEO), Torleif rakstrarstjóri (COO) og Christian fíggjarstjóri (CFO). Eftir hetta halda Jón Sigurdsson og Niclas Joensen fram sum nevndarlimir.

Pf. Articon hevði í 2023 eitt avlop upp á 29,2 milliónir.

Tey 80 prosentini, sum danska byggifyritøkuna Per Aarsleff Holding A/S, hevur keypt í Articon, kostaðu 144 milliónir krónur. Tað upplýsir Per Aarsleff Holding A/S fyri keypsskálanum mánadagin.

(Savnsmynd: Articon)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. Jan 2025

Sea Shepherd broytir taktikk í Føroyum

Felagsskapurin gevst við herferðunum, sum vit hava upplivað tey seinastu árini. Í staðin fer felagsskapurin at stuðla føroyskum kreftum, ið royna at støðga grindadrápi

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Altjóða djóraverndarfelagsskapurin Sea Shepherd ásannar nú, at herferðirnar móti grindadrápi í Føroyum, ikki hava borið á mál.

Ístaðin fyri at stríðast móti føroyingum, ætlar felagsskapurin nú at søkja samstarv við føroyingar, so at stríðið kann flytast frá at koma frá fremmandum til at gerast eitt ynski, sum er góðurfest í føroyska fólkinum.

Tað skrivar leiðarin fyri herferðunum móti føroyskum grindadrápi hjá Sea Shepherd, Valentina Crast, í eini fráboðan á heimasíðuni hjá Sea Shepherd, dagfest 20. januar.

Fráboðanin sæst her

- Grindadráp støðgar ikki við vreiði

Valentina er donsk og aktiv í djóraverndarfelagsskapum. Hon er eisini aktiv politiskt í Danmark, og hevur verið uppstillað til eitt nú ES-tingið fyri flokkin Alternativet.

Valentina Crast (Mynd: Alternativet)

Sea Shepherd ásannar nú, at føroyingar hava fullan rætt til at drepa grind, men er framvegis ímóti at grindadráp fer fram. Tí leggur felagsskapurin nú á annan bógv í stríðnum móti grindadrápi.

- Grindadráp støðgar ikki við vreiði og ábreiðslum. Skulu vit fáa enda á grindadrápi, skal tað gerast við at inndraga føroyskar einstaklingar, sum kunnu standa á odda fyri herferðini. Tað eru teirra røddir, teirra dirvi og teirra visjónir, sum einaferð fara at broyta hugburðin, skrivar Valentina Crast.

- Við at stimbra eitt inkluderandi og stuðlandi rúm har lokalar røddir trygt kunnu tosa ærliga og beinleiðis, taka vit eitt avgerandi stig til tess at byggja upp eina burðardygga rørslu fyri broygingum, leggur hon afturat.

Koma aftur í mai

Hetta merkir tó ikki, at fremmand umboð frá felagsskapinum ikki fara at síggjast í Føroyum í summar.

Valentina Crast skrivar:

- Frá mai til oktober, sum altíð, venda vit aftur til Føroyar fyri at skjalprógva ræðuleikarnar við hesi siðvenju, samstundis sum vit fara undir dialog við samfelagið har. Vit hava fyri langari tíð síðani vent okkum burtur frá fíggindaligum taktikkum, og fara nú at miðsavna okkum um uppbyggjandi samstarv, og taka ábyrgd fyri, at hugburðurin til Ses Shepherd í Føroyum fer at broytast.

Henda fráboðanin frá Sea Shepherd í gjár, er kanska eitt av fyrstu dømunum um, at felagsskapurin nú er undir munandi broyting eftir at Paul Watson ikki longur er partur av Sea Shepherd.

Paul Watson fór úr felagsskapinum í september 2022 og arbeiðir nú víðari í einum øðrum felagsskapi, ið kallast The Captain Paul Watson Foundation.

Henda Valentina Crast er hon, sum í summar meldaði danska sjónleikaran Pilou Asbæk og matummælaran Søren Frank fyri djóramisnýtslu, tí teir høvdu etið livandi hummara á einum døgurða hjá hummaraútflytaranum Marna Simonsen. 

Les eisini: Pilou Asbæk skuldsettur fyri at hava etið livandi hummara

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. Jan 2025

Hendrik Egholm stjóri í sølufelagnum hjá Varðanum

Hann hevur drúgvar royndir innan sølu og leiðslu

Hendrik Egholm (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Hendrik Egholm er settur sum stjóri í nýggja altjóða sølufelagnum hjá Varðanum.

Talan er um eitt nýstovnað altjóða sølufelag, sum fer at standa fyri sølu av fiski og fiskaúrdrátti, umframt marknaðarføring og logistikki.

Hendrik Egholm er útbúgvin cand. merc. í marknaðarføring og leiðslu, og kemur við drúgvum royndum innan sølu og leiðslu. Hann hevur í eitt longri tíðarskeið verið stjóri í Magn og Skeljungi í Íslandi, og hevur harumframt verið sølu- og marknaðarstjóri í Smyril Line.

- Hendrik hevur sýnt serlig evni til at menna fyritøkur, skapa vøkstur og byggja sterk vinnulig samstørv. Við sínum royndum og førleikum fer hann at verða ein týðandi partur av at menna samtakið”, sigur Bogi Jacobsen, forstjóri, í Varðanum.

Hendrik Egholm byrjar í starvinum 1. februar 2025.

Nýggi stjórin í sølufelagnum saman við Boga Jacobsen, stjóra í Pf. Varðanum (Mynd: Varðin)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. Jan 2025

Ferðafólkatalið um Suðuroyarfjørð tað næsthægsta nakrantíð

273.344 fólk er ikki langt undir talið í metárinum 2018, og ferðafólkini við Smyrli í 2024 vóru nærum 10.000 fleiri enn í 2023. Talið av akførum á Suðuroyarleiðini var tað hægsta nakrantíð í fjør

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Í 2024 ferðaust 273.344 fólk um Suðuroyarfjørð og er hetta út við 10.000 fleiri enn í 2023, tá talið var 263.541, skrivar Suðuroyarportalurin.

Talið av ferðandi í 2024 var eisini tað næsthægsta nakrantíð við Smyrli.

- Bara í 2018 hava tað ferðast fleiri fólk við SSL um Suðuroyarfjørð, tá ferðastu 275.207 fólk um Suðuroyarfjørð.

Talið av akførum á Suðuroyarleiðini var hinvegin tað hægsta nakrantíð í fjør. Í fjør vórðu 112.487 akfør flutt við Smyrli um Suðuroyarfjørð.

Hetta eru smá 5.000 fleiri enn í 2023, tá  talið var107.466 akfør, upplýsir Suðuroyarportalurin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. Jan 2025

Í fongsul fyri at hótta starvsfólk hjá Taks

30 daga treytaleys fongsulsrevsing til mann fyrst í 50'unum

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Føroya rættur dømdi farna fríggjadag ein mann fyrst í 50'unum sekan í at hótta alment sett starvsfólk. Maðurin fekk 30 daga treytaleysa fongsulsrevsing.

Í telefonsamrøðu við starvsfólk í einum banka, hevur maðurin hótt starvsfólk á Taks við at siga: "Einki forðar mær í at fara oman at drepa øll í Taks", og "Fái eg ikki peningin nú, so brúki eg vápn".

Maðurin hevur 14 dagar at umhugsa, um dómurin skal fyri hægri rætt.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. Jan 2025

Bakmenn í máli um rúsevnasmugling til Føroyar handtiknir í Danmark

Serlig løgregludeild í Danmark hevur í samstarvi við Føroya Politi handtikið tríggjar menn í Jútlandi fyri at hava lagt til rættis og samskipað smugling av hørðum rúsevnum til Føroyar

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tríggir danskir menn, sum eru 39, 41 og 46 ár, og sum eru partur av skipaða kriminella umhvørvinum í Danmark, eru handtiknir.

Politiið í Eysturjútandi og á Fyn hevur hjálpt til í handtøkuatsóknini og í rannsóknunum, sum fóru fram týsdagin í hesi vikuni.

Teir tríggir menninir eru skuldsettir fyri at hava lagt til rættis innsmugling av umlleið 4 kilo av amfetamin og umleið 22 kili av hassji við seglbáti úr Danmark til Føroyar við tí endamáli at selja víðari.

Føroya Politi og NSK (National Enhed for Særlig Kriminalitet) hava arbeitt tætt saman í samband við kanningararbeiðið. Harumframt hava bæði TAKS og Skattestyrelsen í Danmark hjálpt politinum við kanningararbeiðnum.

- Í tøttum samstarvi við Føroya politi hava vit í dag (týsdagin, -red.) handtikið fleiri fólk frá skipaða kriminella umhvørvinum, sum vit meta standa fyri rúsevnasmugling til Føroya, sigur Michael Kjeldgaard, leiðandi politiinspektørur í NSK.

- Góða arbeiðið hjá føroysku løgregluni er orsøkin til málið. Føroya politi handtók í august 2024 fimm fólk, sum skuldu smugla og taka ímóti høðrum rúsevnum í Føroyum. Nú hava vit handtikið teir persónarnar, sum vit meta vera bakmenn í hesum málinum, sigur Michael Kjeldgaard, leiðandi politiinspektørur í NSK.

Fýra av teimum fimm persónunum, sum vóru varðhaldsfongslaðir í august 2024 fyri innsmuglingina, sita framhaldandi í varðhaldi. Málið er ásett at vera viðgjørt í Føroya Rætti fyrst í mars mánaði.

Vísandi til áleikandi kanningararbeiðið hava Føroya Politi og NSK ikki fleiri viðmerkingar til málið í løtuni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. Jan 2025

Fara at leita eftir geninum, ið elvir til barnakrabba

Øll, sum hava havt barnakrabba og foreldur teirra verða boðin at vera við í nýggjari verkætlan

Frá vinstru Marner Fríðheim Kristiansen, Rebekka Blak, Marin Strøm, Maria Skaalum Petersen og Absalon Eysturoy (Mynd: ls.fo)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Endamálið við verkætlanini er at kanna, um ílegur eru partur av orsøkini til, at summi føroysk børn fáa krabbamein. Øll tey, sum sambært Krabbameinsskránni, hava ella hava havt barnakrabba, fáa innbjóðing at luttaka í hesi verkætlan. Foreldur teirra verða samstundis boðin at luttaka.

Hóast granskað hevur verið í barnakrabba í nógv ár, vita vit enn sera lítið um, hví summi eru í øktum vanda fyri hesum. Hóast tað ikki sær út til, at genetikkur er ein sterk orsøk til barnakrabba, benda úrslit frá umfatandi ílegukanningum á, at meira enn 10 prosent av øllum tilburðum av barnakrabba á einhvønn hátt eru grundað í hesum.

Føroyar eru genetiskt serstakar, tí vit sum fólk stava frá nøkrum fáum forfedrum, og hava verið lutfalsliga avbyrgd frá umheiminum í rúma tíð. Hetta gevur okkum í Føroyum serstakar møguleikar, tá leitast skal eftir ílegum, ið kunnu elva til barnakrabba.

Marin Strøm og Maria Skaalum Petersen, granskarar, hava tikið stig til verkætlanina, sum er eitt samstarv millum Deildina fyri Børn og Ung Somatik á Landssjúkrahúsinum, Heilsugranskingareindina í Sjúkrahúsverkinum, Fróðskaparsetrið, Heilsustýrið og granskarar á Ríkissjúkrahúsinum.

Rebekka Blak, lækni, fer at standa fyri dagliga virkseminum í samstarvi við Absalon Eysturoy, barnalækna, sum er kliniskur ábyrgdari í verkætlanini. Marnar Fríðheim Kristiansen, PhD, hevur ein ráðgevandi leiklut.

Verkætlanin er fíggjað av Team Rynkeby Føroyum, Krabbameinsfelagnum, Betri Stuðulsgrunni, Børnecancerfonden og Kræftens Bekæmpelse.

Um onkur, sum hevur havt barnakrabba, ikki hevur fingið innbjóðing til verkætlanina, eru tit vælkomin at seta tykkum í samband við okkum fyri kunning og støðutakan, um tit ynskja at luttaka. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. Jan 2025

Omanlop í Kúrbergi

Vandi er fyri fleiri omanlopum, og tí er økið stongt, boðar Tórshavnar Sløkkilið frá

(Mynd: Tórshavnar Sløkkilið/Facebook)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Farna fríggjakvøld varð boðað frá, at omanlop varð staðfest í Kúrbergi í Hoyvík, og Tórshavnar Sløkkilið boðaði frá, at økið varð stongt av trygdarávum, tí vandi er fyri nýggjum omanlopum.

Skelti eru sett upp í økinum, sum ávara um vandan fyri omanlopum, og heitt verður á øll um at virða avmerkingarnar og vegleiðingar á staðnum, skrivar Tórshavnar Sløkkilið á Facebook.

(Mynd: Tórshavnar Sløkkilið/Facebook)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. Jan 2025

Hesi eru í uppskoti sum ársins leiðarar

Komandi fríggjadag verða ársins leiðarar innan tað almenna og privata funnir. Tað verður stroymt á portal.fo

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Komandi fríggjadag verður ársins leiðaradagur á Hotel Føroyum, og seint seinnapartin verður ársins leiðari innan tað almenna og tað privata kosin.

Dómsnevndin at velja Ársins leiðarar sigur, at aftur í ár komu nógvar góðar tilnevningar inn, og eru tey nú komin til eina niðurstøðu, hvørji skulu verða í topp tilnevningunum. Øll hava havt møguleikan at senda inn tilnevningar til Ársins leiðarar.

Limir í dómsnevndini eru Ingibjørg Berg, Metis, Árni Jakobsen, SMJ og Johnny í Grótinum, Fróðskaparsetur Føroya.

Endamálið við Leiðaradegnum er at seta leiðslu á breddan í Føroyum og at heiðra tey, ið hava skara framúr innan leiðslu. Hæddarpunktið á degnum er tá Ársins leiðarar verða kosnir.

Kjósanin verður 31. januar 2025 á Leiðaradegnum á Hotel Føroyum. Tá verður endaliga avdúkað, hvørji gerast Ársins leiðarar 2025.

Ársins leiðari er tignarligasti heiður, ein leiðari í Føroyum kann fáa. Heiðurin verður í ár latin fyri 21’undu ferð.

Topp 3 innan tað almenna – í stavrað eftir fornavni:
Hans Johannes á Brúgv, Sjóvinnustýrið
Jóngerð Guttesen, Roðin
Monica Hjelm Rasmussen, Familjufyrisitingin

Topp 3 innan tað privata - í stavrað eftir fornavni:
Álvur Højgaard, stjóri, Navigare Shipping
Hans Jákup Mikkelsen, stjóri, Mowi
Poula Michelsen, nevndarforkvinna, PM

Skráin fyri Ársins leiðaradag 2025:
Hákun Djurhuus, Ársins almenni leiðari 2024 setir dagin
Eva Z. Bentsen, Leiðsla í framtíðini. Ein ørgrynna av krøvum og møguleikum – tak av!

Ingunn Eiriksdóttir, Ársins privati leiðari 2024, Úr skjáttuni
Sofaprát, týdingurin av millumleiðaranum, Ingibjørg Berg og Óluva Zachariasen
Avdúking - Herðaklappið til millumleiðaran
Marius Ziska, Frálíkir tónar
Elsebeth Hauge, Skomm hjá leiðarum
Kjósan av Ársins leiðarum 2024
Festligur netverks 5’ari við mati, drekka og Ari Eldjárn StandUp

Stroym á Portal.fo
Kjósanin verður stroymd á Portalinum kl. 16.20 fríggjadagin 31. januar.
Umframt Ársins leiðarar verður nýggi heiðurin Herðaklappið til millumleiðarin latin á fyrsta sinni. Hetta verður somuleiðis stroymt á Portalinum, tað verður kl. 15.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. Jan 2025

ST nevndin hevði 59 tilmæli til Føroyar í mun til breksáttmálanum

Føroyar vóru til hoyring hjá ST í fjør. Tilmælini, við tillagingum og øðrum, eru nú til umrøðu í landsstýrinum.

- Vit hava gjørt stór framstig, eitt nú við nýggju lógini um brekumboð, men vit viðurkenna eisini, at arbeiðið ikki er liðugt, sigur Sirið Stenberg (Mynd: Almanna- og Mentamálaráðið)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Tann 23. august 2024 vóru Føroyar til hoyring hjá Sameindu Tjóðum í breksáttmálanum. 

Endamálið við hoyringini er at kanna, hvussu londini, ið hava tikið undir við breksáttmálanum, fremja sáttmálan í verki. Niðurstøðan frá hoyringini vísir, at Føroyar hevur gjørt framstig á fleiri økjum, men at tað samstundis eru avbjóðingar, ið krevja at átøk verða sett í verk.

Í sambandi við niðurstøðuna frá hoyringini hevði serfrøðinganevndin hjá ST ávís tilmæli og viðmerkingar, sum vórðu almannakunngjørd tann 8. oktober 2024.

ST nevndin hevði í alt 59 tilmæli til Føroyar, ið fevna um mestsum øll økir í samfelagnum. Hesi tilmæli hava verið til umrøðu í landsstýrinum í dag.

Serfrøðinganevndin leggur áherðslu á, at tey mæla til, at øll tilmælini verða framd í tøttum samráði og virknum samstarvi við áhugafeløg, ið umboða fólk, ið bera brek.

- Vit hava gjørt stór framstig, eitt nú við nýggju lógini um brekumboð, men vit viðurkenna eisini, at arbeiðið ikki er liðugt. Tí er alneyðugt, at vit saman við áhugafeløgunum halda áfram við at betra um viðurskifti og rættindi hjá fólki, ið bera brek, í øllum økjum í samfelagnum, sigur Sirið Stenberg, landsstýriskvinna.

Tað er Almanna- og mentamálaráðið, ið hevur samskiparaleiklutin sambært breksáttmálanum, ​meðan hvørt stjórnarráð sær hevur ábyrgd av tilmælunum á sínum málsøki.

- Tilmælini fevna breitt, og eru til málsøkir hjá øllum landsstýrisfólkunum. Tí er tað av týdningi, at vit umrøða hesi í felag, og saman seta sjóneykuna á framhaldandi at fremja batar, við tí fyri eyga, at Føroyar verður eitt virðiligt og javnsett samfelag, sum er atkomuligt fyri øll.

Niðurstøðan frá hoyringini, eins og onnur viðkomandi skjøl, kunnu lesast her:

ST sáttmálin um rættindi einstaklinga, ið bera brek - Almanna- og mentamálaráðið

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. Jan 2025

Uppskot um broytingar í ferðslulógini sent til almenna hoyring

Ætlanin er at gera broytingar í ásetingunum um rúsevnakoyring, sum er vorðin ein alsamt vaksandi trupulleiki

Vónandi fara broytingarnar at viðvirka til, at óhepna gongdin seinastu árini við rúsevnakoyring verður steðgað, sigur Dennis Holm, landsstýrismaður (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Fiskivinnu- og samferðslumálaráðið hevur sent uppskot til broytingar í ferðslulógini í almenna hoyring.

Ætlanin er at gera broytingar í ásetingunum um rúsevnakoyring, sum er vorðin ein alsamt vaksandi trupulleiki. Serliga tey seinastu árini eru tølini av bilførarum, sum verða tiknir fyri rúsevnakoyring, vaksin nógv.

Í 2024 vórðu 64 bilførarar tiknir fyri rúsevnakoyring, meðan tað í 2023 vóru 34 bilførarar, sum vóru tiknir, og 25 bilførarar í 2022.

– Eg fegnist um, at hesar broytingarnar nú verða framdar ferðslutrygdini at frama, og vónandi fara broytingarnar at viðvirka til, at óhepna gongdin seinastu árini við rúsevnakoyring verður steðgað, sigur Dennis Holm, landsstýrismaður við samferðslumálum.

Í galdandi lóggávu er revsingin fyri brot á rúsevnamarkið í førinum fyrstu ferð ein sekt uppá eina hálva mánaðarliga nettoløn, umframt eina treytaleysa frádøming av koyrirættinum í 6 mánaðir, óansæð hvussu stór nøgdin av rúsevnum í blóðinum er.

Orsøkin er, at tá hendan ásetingin varð samtykt, var ikki møguligt at seta eitt mark fyri, nær og í hvønn mun tey ymisku rúsevnini ávirka føraraevnini, eins og tað vísindaliga er møguligt at áseta rúsdrekkapromilluna. Fyri hassj (THC) eru nú ásett mørk fyri, hvussu føraraevnini verða ávirkað. Tí ber nú til at broyta revsiásetingarnar fyri koyring undir ávirkan av hashi, soleiðis at revsimynstrið fer at líkjast revsimynstrinum fyri rúsdrekkakoyring við einum trappustigamynstri. Alt eftir, hvussu ávirkaður førarin er av hashi, verður sektin í flestu førum ein mánaðarlig nettoløn og treytaleys frádøming av koyrirættinum í minst 1 ár, og í endurtøkuførum upp til 10 ára treytaleysa frádøming av koyrirættinum, umframt møguliga treytað ella treytaleyst fongsul.

Harumframt verða aðrar smærri broytingar eisini gjørdar í ferðslulógini.

Hoyringarfreistin er til 29. januar. Uppskotið sæst her.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. Jan 2025

Talgildu Føroyar 2.0 til hoyringar

Ætlanin byggir víðari á ta talgildu framgongd, sum vit hava sæð seinastu árini við Samleikanum, Vanganum og Skjáttuni

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Fíggjarmálaráðið hevur sent uppskot til Løgtingslóg um Talgildu Føroyar 2.0 (Heildarætlan fyri 2025 til 2027) í almenna hoyring.

Landsstýrið hevur sett sær fyri at halda fram við góðu gongdini innan talgilding. Grundarlagið fyri lógaruppskotinum er heildarætlan fyri talgilding av samfelagnum fyri árini 2025-2027, sum týðandi áhugapartar í samfelagnum hava verið við at orða. Ætlanin byggir víðari á ta talgildu framgongd, sum vit hava sæð seinastu árini við Samleikanum, Vanganum og Skjáttuni.

Talgildu Føroyar vóru stovnaðar í 2015 og staðsettar á Gjaldstovuni. Endamálið var tá at menna eitt talgilt undirstøðukervi, sum er vorðið grundarlagið undir talgilding av tænastum og gjørt Føroyar til eitt talgilt framkomið land, har borgarar kunnu samskifta trygt og lætt.

Við nýggju heildarætlanini verður farið undir at fáa fulla nyttu av undirstøðukervinum. Talan er um átøk, sum m.a. skulu verða við at geva borgarum fleiri talgildar tænastur, t.d. innan heilsu. Vinnan skal fáa ein pall at avgreiða viðurskifti síni við tað almenna, og stig verður tikið til, at vit sum samfelag fáa mest burtur úr nýggjari tøkni sum vitlíki.

Talgildu Føroyar hava frá byrjan verið fíggjaðar av bæði landi, kommunum og privatu vinnuni. Hendan leistin verður hildið fram við í nýggju lógini.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. Jan 2025

Snýta við sjálvavgreiðslukassarnar

Fleiri fráboðanir eru um hetta í seinastuni

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað kemur meira enn so fyri, at fólk snýta við sjálvavgreiðslurnar, sum summir matvøruhandlar hava sett upp seinastu árini.

Løgreglan sigur, at tey hava fingið fleiri fráboðanir um hetta seinastu tíðina, og tískil verður serligur dentur lagdur á hetta.

Upphæddirnar eru bæði smáar og stórar og tað er í øllum aldursbólkum.

Dømi kunnu vera um eitt nú, at skúlanæmingara fara inn og hava tvey Snickers, men skanna bara tað eina, men talan kann eisini vera um størri upphæddir.

Tá slíkt verður uppdaga, er tað ein plettur á revsiváttanini.

Vakmyndatól eru sett upp í handlunum, og tí ber væl til at síggja, um snýtt verður.

Hetta skal vera ein áheitan á øll, sum brúka sjálvavgreiðslukassarnar, um at gera sær ómak og lesa allar vørurnar rætt inn.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. Jan 2025

FK gevst at senda blað út til øll húski

Seinasta prentaða tilboðsblaðið verður borið út mánadagin 27. januar. - At gevast við papírsblaðnum er ein liður í áhaldandi arbeiðinum at velja grønar og burðardyggar loysnir

Hóast FK í nógv ár hevur samstarvað við Føroyaprent, ið hevur umhvørvisgóðkenning og prentar so burðardygt sum til ber, so er tað ein sannroynd at alsamt fleiri bløð enda í ruskspannini uttan av vera lisin, skrivar Føroya Keypsamtøka (Mynd: Føroya Keypsamtøka)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Føroya Keypsamtøka gevst við at bera FK blaðið út til øll húski í Føroyum.

Hesum boðaði Føroya Keypsamtøka frá í skrivi í vikuni.

- Prentaða tilboðsblaðið, ið hevur verið fastur vikuligur gestur í tínum postkassa í eitt mannaminni, verður borið út á seinasta sinni mánadagin 27. januar. 

Hetta er eitt fet rætta vegin, staðfestir marknaðarleiðarin í FK, Bo Møller.

- At gevast við papírsblaðnum er ein liður í áhaldandi arbeiðinum at velja grønar og burðardyggar loysnir allastaðni, ið vit kunnu. At gevast við at prenta og bera út 17.000 prentlutir um vikuna er eitt fet rætta vegin.

Hóast FK í nógv ár hevur samstarvað við Føroyaprent, ið hevur umhvørvisgóðkenning og prentar so burðardygt sum til ber, so er tað ein sannroynd at alsamt fleiri bløð enda í ruskspannini uttan av vera lisin. Samstundis hava talgildar loysnir vunnið fram.

Frameftir vera tilboðini hjá samtakinum at síggja á talgildu miðlum og serstakir faldarar fara at liggja í handlunum, staðfestir FK.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. Jan 2025

Nýggjar alkoholfríar OY ølir

0,OY er alkoholfrí øl frá OY. Tann fyrsta ølin var ein gul hveitiøl. Nú hevur OY bryggjað tvær nýggjar alkoholfríar ølir. Ein hvít pilsnarøl og ein pink hindberjaøl

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Nakað undan jólum kom fyrsta 0,OY ølin á føroyska marknaðin. 0,OY er alkoholfrí øl frá OY, sum smakkar sum øl. Tann fyrsta ølin var ein gul hveitiøl. Nú hevur OY bryggjað tvær nýggjar alkoholfríar ølir. Ein hvít pilsnarøl og ein pink hindberjaøl.

Tann fyrsta alkoholfría ølin frá OY hevur verið væl móttikin og varð mestsum útseld til jóla. Nú OY leggur tvær aðrar alkoholfríar ølir afturat vøruúrvalinum, verður tað enn lættari at njóta eina vælsmakkandi øl uttan alkohol.

Tí onkuntíð er tað bara ikki pláss fyri at njóta eina vanliga øl.

Tí hevur bryggjaríið OY framleitt hesar tríggjar ymisku alkoholfríu ølirnar, so øll nú hava møguleika at njóta eina góða og vælsmakkandi OY øl - bæði týsdag á midddegi ella leygarkvøld á midnátt.

Gul, hvít ella pink 0,OY fáast í flestu Á-handlunum kring landið, Samkeyp á Eiði og Toftum, Bónus í Havn, í Miklagarði og OY sjoppini á Hálsi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. Jan 2025

Nýggj ljós verða nú sett upp í Sarpugerði

Tey, sum vórðu sett fyri nøkrum árum síðani, hava ikki verið nøktandi. Fyrstu parturin av uppsetanini verður eftir ætlan liðugur í næstu viku. Ljósini kunnu stillast á ymsan hátt

Í fullari styki vera ljósini verða 9.000W pr mastur

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Um veðrið heldur sær, verður fyrsti partur av uppsetanini av nýggju vallarljósunum í Norðragøtu liðugur í næstu viku.

Hetta upplýsa GroAqua og Eysturkommuna fyri Eysturoyarportalinum.

Tað eru nøkur ár síðani, at nýggj ljós komu við heimavøllin hjá Víkingi. Tey vóru tó ikki so góð sum væntað: Serliga í byrjanini lýsti tey væl meira ymsastaðni á vøllinum enn aðrastaðni, tey ljósdálkaðu heilt fitt í Norðragøtu og hava ikki verið góðkend til at nýta til kvøldardystir í Betrideildini seinastu árini.

Nú skal nýtt ljós frá bretskum framleiðara við nógvum royndum setast á høvuðsmastrarnar kring vøllin í Sarpugerði. Sambært eyp.fo er talan um ljós, ið kunnu stillast á ymsan hátt

- Ljósini kunnu trinvís dempast, so tað slepst undan at brúka ljósini í fullari styrki, tá tørvur ikki er á tí. Í hesum er bæði orkusparing, og hetta er eisini betur fyri tað, man kallar ljósdálking. Í fullari styki vera ljósini verða 9.000W pr mastur.

Ljós skulu seinni setast undir takið á Víkingahúsinum. Ætlanin er, at hesi kunnu brúkast til smærri venjingar, sum ikki krevja ein fult upplýstan vøll verður upplýst.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. Jan 2025

Dánjal Pauli Poulsen verið sløkkiliðsmaður í 40 ár

Núverandi sløkkiliðsleiðarin fyri Miðvágs- og Sandavágs sløkkilið byrjaði sum einans 18-ára gamal. Hann varð fyri kortum heiðraður fyri drúgva og trúgva tænastu

Bjarni Prior, borgarstjóri, saman við Dánjal Paula Poulsen til árliga hugnakvøldið hjá sløkkiliðsmonnunum (Mynd: vaga.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Til árliga hugnakvøldið hjá sløkkiliðsmonnunum hjá Miðvágs- og Sandavágs sløkkiliði varð Dánjal Pauli Poulsen heiðraður. Hetta fyri at hava verið virkin í sløkkiliðinum í samfull 40 ár, harav seinastu 10 árini sum leiðari.

Heimasíðan hjá Vága kommunu skrivar, at Dánjal Pauli byrjaði hjá sløkkiliðinum í Miðvági 1. januar 1985, einans 18 ára gamal. Longu í 1989 varð hann valdur til varaleiðara, ella næstformann, sum tað æt tá, og hann var varaleiðari øll árini fram til 2015

- Heiðranin fór fram, tá sløkkiliðsmenn hjá Miðvágs- og Sandavágs sløkkiliði hildu sín árliga jólafrokost, har starvsfelagarnir hjá Dánjal Paula kundu heiðra og takka honum fyri hansara trúfasta og týdningarmikla arbeiði ígjøgnum øll hesi árini. Kvøldið bar brá av góðum práti millum sløkkiliðsmenninar, har bæði fortíðin og framtíðin hjá sløkkiliðinum í Vága kommunu stóðu í miðdeplinum.

Bjarni Prior er borgarstjóri í Vága kommunu - og eisini sløkkiliðsmaður. Hann segði nøkur orð vegna kommununa, og sum tøkk fyri trúgva tænastu handaði hann Dánjal Paula eina gávu.

Sløkkiliðsleiðarin hevur ígjøgnum síni 40 ár verið ein drívmegi í menningini av virkseminum, bæði tá ið tað kemur til nýggja útgerð og í menningini av førleikunum hjá sløkkiliðsfólkunum.

Hann hevur verið við til at tryggja, at sløkkiliðið er væl fyrireikað at taka sær av teimum avbjóðingum, ið stinga seg upp, skrivar vaga.fo, sum takkar Dánjal Paula Poulsen fyri megnararbeiði og dirvi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. Jan 2025

Altjóða holocaustdagur 27. januar

Fólkamorðið fyri 50 árum síðani er evnið á degnum í dag. Skúlin við Løgmannabreyt er vertsskúli í ár

Myndin er tikin á einum savni um fólkamorðið nærhendis høvuðsstaðin í Kambodja, Phnom Penh (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Altjóða dagurin til minnis um holocaust og onnur fólkadráp nærkast nú av álvara. Í hesum sambandi verður sjóneykan sett á fólkamorðið í Kambodja nú 50 ár eru liðin, síðan Reyðu Khmerdrápini tóku seg upp. 

Frá 1975 og fýra ár fram kravdu drápini um 1,7 milliónir mannalív. Tey flestu doyðu í hungri og av sjúku, men stýrið avrættaði eisini nógv. Tvingsilsarbeiði, tvingsilsflutningur, píning og eftirlit vóru nøkur av amboðunum, sum stýrið brúkti at kúga fólkið við.

Í skúlanum við Løgmannabreyt

Skúlin við Løgmannabreyt verður vertsskúli í ár, og stroymt verður til allar framhaldsdeildir og miðnámsskúlar, og fólk annars, ið hava áhuga at fylgja við. Stroymt verður um opnu undirvísingarsíðuna Snar.

Tað er fyrstu ferð at eitt land í Asia verður tikið upp á degnum, og fyrstu ferð at ein skúli í Suðurstreymoy er vertsskúli.

Fólkadráp í Kambodja

Skráin er fjølbroytt og viðkomandi. Súsanna Eikholm, søgufrøðingur, gevur eitt søguligt baksýni um fólkadrápið í Kambodja.

Ein filmur verður vístur við fólki úr Kambodja, sum búgva í Føroyum, og Turid Dyssegaard greiðir frá um tíðina, tá hon og maðurin, Áki, eitt tíðarskeið arbeiddu í landinum.

Støður, sum skapa polarisering

Fyriskipararnir av holocaustdegnum hava gjørt av, at umframt at varpa ljós á Kambodja, verður nomið við aktuellar støður, sum viðvíkja ástøðinum hjá Stanton um stigini sum eyðkenna eitt fólkamorð. Talan er um 10 stig, sum kunnu lesast á temasíðuni hjá snar.fo um fólkamorð. Tað áhugaverda í hesum stigum er, at vit menniskju liva í nøkrum av hesum í okkara dagliga tilveru.

Umframt polarisering er eisini bólkadráttur eitt av stigunum. Í hesum sambandi er ein samrøða við Mariu Olsen, sum er úr Ukraina og arbeiðir á Útlendingastovuni og Brand Jacobsen frá Fiskavirkinum í Gøtu, um hvussu tey arbeiða við integratión í teirra dagliga arbeiði. Eisini fer sálarfrøðingurin Birita Lamhauge Jóansdóttir at greiða frá um, hvat polarisering er, og hví tað fer fram.

Sætti holocaustdagur

Altjóða Holocaust dagurin 2025 er tann sætti av sínum slag, síðan dagurin við løgtingslóg varð ásettur í 2017. Allir merkisdagarnir eru tøkir á video, og kunnu síggjast á https://snar.fo/holocaust

Tað er Nám, sum samskipar holocaustdagin. Samskipari er Ólavur í Geil. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. Jan 2025

At flúgva til Føroya

Flogførini hjá Atlantic hava altíð havt upplýsingar um nær eystfals- og vestfalskyrrindi eru í Føroyum

(Mynd: Veðurstova Føroya)

SkrivaÐ:

Veðurstova Føroya

Tá ið flogið verður til Føroya, eru tað fleiri viðurskifti, hædd skal takast fyri. Er ættin eftir flogbreytini, ella er hon tvørtur um vøllin? – og er nógvur vindur?

So er tað sýnið. Er tað klárt og bláur himmal – ella er greytasvart? – ofta er tað onkrastaðni harímillum.

Eftir at Atlantic Airways fór at flúgva í mars 1988, fór flogmanningin alt fyri eitt at savna saman vitan um veðrið, hvussu tað ávirkaði flúgvingina. Alt var noterað, og avgerð um at flúgva ella ikki vórðu tiknar á alt breiðari vitanargrundarlagi.

Ein ferð t.d. úr Danmark til Føroyar, har sum ikki er lendandi í Vágum fyri mjørka, og flogfarið fer avstað aftur, er sera kostnaðarmikið fyri felagið. Nógv full flogfør skulu til fyri at gjalda rokninga, tá ið flogfarið má venda við, og ferðafólkið gista á hotelli.

Tá ið lágtrýst liggja vestan fyri Føroyar um summarið og stinga brúgvaløgini, er veðrið í Føroyum skiftandi við lágum og tungum regnskýggjum framman fyri hitabrúnna, mjørka í geiranum millum hita- og kuldabrúnna, og tá ið kuldabrúgvin er farin eysturum, er loftið smá- ella hálvskýggjað og ælaveður.

Kortið omanfyri er ein greining av veðrinum 9. Juli 1999. Púra vanligt summarveður í Føroyum. Eitt lágtrýst var millum Ísland og Grønland – merkt LX 993 á veðurkortinum. Brúgvaløgini gingu úr miðjuni av lágtrýstinum eystureftir og seinni vóru tey bend suðureftir.

Fyrsta pettið úr miðjuni og eystureftir var brúgvalagið samanrunnið, men nakað norðan fyri Ísland var enn kuldabrúgv og kuldabrúgv. Tær gingu báðar eystureftir, men tann aftara – kuldabrúgvin – gekk skjótari enn tann fremra – hitabrúgvin. Tað gráa økið millum tær – hitageirin – minkaði tí alla tíðina, meðan hann eisini gekk eystureftir.

Í hitageiranum var mjørki, og fyri at lenda í nóg góðum sýni, mátti flogfarið bíða, til kuldabrúgvin hevði trýst allan hitageiran við mjørkanum eysturum, og klárari veður legði seg yvir Vágar við bøklaskýggjum í øllum støddum og meiri enn so onkrum æli.

Fyri fráferð úr Kastrup til Vágar hugdu flogskipararnir tí eftir veðurkortum og roknaðu seg fram til, nær kuldabrúgvin fór at fara fram við Akrabergi. Vanliga fór hon fram við har 1 tíma áðrenn hon fór fram við Vágum. Fráferðin varð sett eftir hesum, og viðhvørt varð bíðað eina góða løtu, áðrenn flogfarið fór til Føroya.

Tað er ikki alla tíðina á sumri, at lágtrýst ferðast framvið og ávirka veðrið í Føroyum, sum er nevnt omanfyri.

Viðhvørt er lítið skil at síggja í veðurkortunum – einki mynstur. Há- og lágtrýst eru veik og liggja óskipað. Tá er ikki líka lætt at gera av, nær tað er lendandi ella ikki.

Á vári í 2023 lá eitt hátrýst støðugt um okkara leiðir. Vit høvdu liggjandi góðveður við lítlum vindi í 6-7 vikur. Viðhvørt var hátrýstið eystanfyri – tá var ættin úr eystri niður í landsynning – og viðhvørt var hátrýstið vestanfyri, og ættin lá útsynning – soleiðis sum á kortinum niðanfyri.

Tá er eingin hitageiri at bíða eftir, til tað klárnar í Vágum – ella at geva sær stundir, til hann hevur regnað seg vesturum. Allur niðast parturin av lufthavinum er næstan stillur, bert eitt lítil lot.

Tá kann sjóvarfallið hjalpa til við at fáa mjørkan at lætta eitt sindur.

Tað rekur suður og norður ígjøgnum Mykinesfjørð – 6 tímar og 12 minuttir hvønn vegin. Havið vestanfyri er millum ½ og 1 stig heitari enn havið eystanfyri. Tá ið tað er eystfall, rekur eitt sindur heitari sjógvur suður ígjøgnum Mykinesfjørð, enn á vestfallinum.

Mjørki í firðum og sundum í Føroyum verður til, tá ið heit luft nertir við kaldan sjógv. Størri munurin er á hitanum í luft og sjógvi, meiri kann koma av mjørka, og – hinvegin – er minni munur á hitanum í luft og sjógvi, so er minni mjørki, og tað kann vera klárt frá sjónum og eitt sindur uppfrá.

Tí leggja flogskiparar sær túrin úr Kastrup ella aðrastaðni til Vágar soleiðis til rættis, at flogfarið skal vera yvir Mykinesi í tíðarskeiðinum, tá ið tann heitari sjógvurin byrjar at reka suðureftir (eysfalskyrrindi) og ein tíma ella so fram.

So er tað eitt sindur klárari í ein tíma ella so, og ofta júst nóg klárt, at flogfarið kann lenda.

Fyri at fáa hetta at eydnast, hava flogførini hjá Atlantic altíð havt upplýsingar við sær umborð, nær eystfals- og vestfalskyrrindi eru í Føroyum. Tað er ikki øll flogfør kring heimin, sum hava tað liggjandi í stýrhúsinum.

At vita um hesi viðurskifti, hevur verið av stórum týdningi hjá Atlantic, síðan tey byrjaðu at flúgva. Tað hevur ofta verið munurin, at flogfarið hevur lent, heldur enn at hava vent við og sett seg í Íslandi ella í Noregi at bíða.

Nógvur peningur er spardur, og fólk hava verið fegin um at vera komin heim til tíðina – ella næstan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. Jan 2025

Á tykisferð inn í føroysku kirkjurnar

Nú er møguleiki at vitja føroyskar kirkjur á netinum og fáa innlit og vitan. Fyribils ber til at fara á tykisvitjan í Christianskirkjuni í Klaksvík og gomlu Gøtu kirkju í Norðragøtu

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Á stórfundinum fyri kirkjutænarar, kirkjuráð og kirkjuráðslimir seinasta leygardag varð kunnað um ætlanina at gera føroysku kirkjurnar tøkar í sonevndum tykisferðum á netinum.

Kirkjur og onnur gudstænastustøð eru at finna kring alt landið, og nógv hava vitjað fleiri av teimum, men har munnu eisini vera kirkur, ið ikki eru vitjaðar enn.

Fólkakirkjan.fo skrivar, at við nýggju tænastuni fer at bera til at vitja føroysku kirkjurnar innan, á eini sonevndari tykisferð – einari virtuellari ferð, har ein á teldu ella telefon kanst flyta seg runt í kirkjuni og síggja 360 stig runt um seg sjálvan. Eisini eru kunnandi upplýsingar um ymsu lutirnar í kirkjuni – á føroyskum og enskum.

Í fyrstu atløgu ber til at vitja tvær kirkjur innan – Christianskirkjuna og Gøtu kirkju, eldru. Hesar kirkjurnar umboða ymisk tíðarskeið og byggisnið og eru sera ymiskar. Tær vísa nakað av tí stóra spenni, sum sæst í føroyskari kirkjubyggingarlist.

Komandi mánaðirnar verða fleiri kirkjur kring landið tøkar sum tykisferðir.

Føroysku kirkjurnar eru frá gamlari tíð staðsettar á sjónligum stað, og mangan í náttúruvøkrum umhvørvi. Tí fevnir tænastan eisini um panoramamyndir, sum vísa, hvussu einstøku kirkjurnar eru staðsettar í nærumhvørvinum. Fleiri panoramamyndir eru longu tøkar.

Vónin er, at nýggja tænastan við tykisferðum fer at vekja áhuga fyri fjølbroyttu føroysku kirkjubygningunum og søgu teirra, at vit læra okkurt nýtt um kirkjurnar og lutir teirra, og kanska fáa hug at fara at vitja aðrar kirkjur enn tær, vit kenna frá nærumhvørvinum, skrivar Fólkakirkjan.

Tykisferðirnar eru tøkar á heimasiðuni hjá folkakirkjuni.

Her ber til at fara ein túr innar í Christianskirkjuna

Her ber til at fara ein túr innar í gomlu Gøtu kirkju í Norðragøtu 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. Jan 2025

Nik & Jay á Summar Festivalin

Nik & Jay vóru á Summar Festivalinum í 2009, og í summar koma teir aftur

Nik & Jay í Voxbotni í 2018 (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Nik & Jay hava í meira enn tjúgu ár rappað og sungið fyri stóru og breiðu fjøldini, og nú koma teir til Føroya at hava stóra konsert á Summar Festivalinum.

Fyrstu tónarnir hjá Nik & Jay komu út í 2002, og frá fyrsta rappi fingu teir undanvind sum fáir bólkar. Serliga ungfólk tóku væl ímóti feska rappinum og fangandi løgunum, og fyrsta plátan hjá Nik & Jay gjørdist mest selda rapp-pláta í Danmark. Tá ið onnur plátan kom út í 2004, gekst enn betri hjá bólkinum, sum fekk alt størri undirtøku millum fólk.

Hittini vóru har frá fyrsta degi. Sangir sum "Hot", "Elsker hende mere", "Lækker", "Kan du høre hende synge" og "Boing" slóðaðu fyri bólkinum, sum við ósmædnum videoløgum og framfýsnum framførslum vann upp á popptindarnar í Danmark.

Nik & Jay hava hesi árini givið sjey plátur út, teir hava fingið allar hugsandi heiðrar, og ikki minst hevur undirtøkan í breiðu fjøldini verður stútt og støðugt vaksandi. Herfyri høvdu teir fýra útseldar konsertir í Royal Arena á Amager, og teir verða roknaðir sum eitt tað størsta tónleikanavnið í Danmark yvirhøvur.

Nik & Jay hava megnað at gjørt sangir, sum hava hildið í longdini, og tann í dag verða fleiri av teirra hittum stroymd meira enn summi nýggj popphitt.

Eisini føroyingar hava lurtað nógv eftir Nik & Jay, sum høvdu eina framúr framførslu á Summar Festivalinum í 2009. Nú koma teir aftur á landsins størsta tónleikatiltak og eru til reiðar at spæla á Summar Festivalinum, sum verður hildin í døgunum frá 7. til 9. august.

Voxbotn 2021 (Mynd: Ólavur Frederiksen)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. Jan 2025

Dreymaleikur í Sjónleikarhúsinum

Leiklistabólkurin Teatur Grugg hevur í nógv ár havt ætlanir um at pallseta klassikaran “Ett Drømspel” eftir August Strindberg, og í samstarvi við Havnar Sjónleikarfelag verður hetta nú veruleiki

 

SkrivaÐ:

Innsent

Leiklistabólkurin Teatur Grugg hevur í nógv ár havt ætlanir um at pallseta klassikaran “Ett Drømspel” eftir August Strindberg, og nú verður tað veruleiki.

Í Sjónleikarhúsinum í Havn eru yrkisleikarar og áhugaleikarar í gongd við at venja leikin, sum á føroyskum eitur “Dreymaleikur”. Hanus Kamban, rithøvundur hevur týtt, og gevur leikritið út í bók í samband við frumframførsluna 9. februar.

Í leikinum eru nógvir leiklutir og fleiri hópscenur, og tí var hetta ein sjálvsagdur møguleiki at savna yrkisleikarar og áhugaleikarar í eini felags verkætlan.

Agnes, dóttir gudin Indra, kemur niður á jørðina, tí hon er forvitin og vil kanna, hvussu menniskjuni hava tað. Hon upplivir hvussu menniskjuni av øllum alvi stríðast fyri at gerast eydnurík. Tey royna at finna gleði og kærleika, leita eftir eini meining við lívinum, samstundis sum tey eru fastlæst av umstøðum og sínum tankum um, hvussu hetta skal lata seg gera.

Strindberg skrivaði hetta surrealistiska dramað um stríðið hjá menniskjunum í 1902, og formurin hann hevur valt er dreymurin. Tilveran verður sett uppá spíssin, alt ber til og alt kann henda.

Í pallsetingini hjá Teatur Grugg í Sjónleikarhúsinum, er denturin lagdur á tað absurda í leikinum, og tær ofta tragikomisku, gerandisligu støðurnar, sum vit menniskju mangan enda í. Fyriskiparar vænta, at áskoðararnir fara at uppliva tað sum hendir á pallinum, við einum afturkennandi brosi.

Tey sum spæla við í Dreymaleiki
Yrkisleikarar: Ebba Malena Debess Thomsen, Hans Tórgarð, Búi Rouch, Ria Tórgarð, Súsanna Tórgarð.

Leikarar úr Havnar Sjónleikarfelag: Lív Bruun Müller, Noomi Nielsen, Karin Djurhuus, Chokri Bourbiaa, Oddvá Nattestad, Róar Terjason Hansen, Bjørg Clementsen.

Leikstjóri er Ria Tórgarð.

Stuðlað hava Mentanargrunnur Landsins, Mentamálaráðið, Máf og Tórshavnar Kommuna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. Jan 2025

Huldulitt fer at seta dám á Havnina fyrst í februar

Talan er um nýtt tiltak hjá Visit Tórshavn. Viðarlundin, Vaglið, Steinatún og onnur støð fáa millum annað serlig ljós og prýði

Miðbýurin í Havn verður prýddur við ljósinstallatiónum, eitt nú við einum huldutunnli á Vaglinum og einum serstøkum veggjaprýði í Steinatúni við verum hjá Williami Heinesen. Setanin verður 1. februar (Mynd: Visit Thorshavn)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Visit Tórshavn hevur avdúkað eitt nýtt tiltak, sum kallast Huldulitt og verður í Havn 1. til 9. februar. 

- Við Huldulitt er ætlanin at varpa ljós á okkara siðsøgu og mentanararv, nevnliga søgurnar og sagnirnar um huldufólk, álvar og trøll. Søgur, sum fleiri børn í dag ikki kenna ella bert kenna eina Disney-útgávu av. Hendan tíðin kann vera sera myrk og tung, tí er upplagt við einum tiltaki, sum ger tíðina eitt sindur gandakenda við at ferðast inn í hulduheimin, har vit samstundis gleða okkum til ljósari tíðir og siga farvæl við hesar verur, sum bert trívast í myrkri,

Soleiðis greiðir Tordis á Rógvi Biskopstø, stjóri í Visit Tórshavn, frá Huldulitt. Tað snúr seg millum annað um at lýsa upp og gera ymiskt øðrvísi í býnum.

Tað snýr seg millum annað um at gera vViðarlundina um til eina gandakenda huldulund við ljósinstallatiónum, ymsum forvitnisligum lutum og einum hulduportali. Afturat tí, verður hon prýdd við verkum, ið stovnar og skúlar í kommununi hava evnað til.

Miðbýurin í Havn verður eisini prýddur við ljósinstallatiónum, eitt nú við einum huldutunli á Vaglinum og einum serstøkum veggjaprýði í Steinatúni við verum hjá Williami Heinesen.

- William Heinesen er eisini kendur fyri at skapa og tekna trøll og aðrar verur við íblástri úr hulduheiminum, og er standmyndin, Tarira, í viðarlundini eitt dømi uppá tað - og nú koma hesar verur til lívs við einum animeraðum veggjaprýði, sigur Tordis á Rógvi Biskopstø.

Sostatt verða sagnir, list, tiltøk og ljóð knýtt saman við Huldulitt tiltakinum.

Setanin verður 1. februar, og tá fara fleiri støð og handlar í Havn at gera eyka burturúr. Onnur og konsertir vera eisini á skrá bæði á sjálva setanardegnum og alla vikuna verður at enda upplýst.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. Jan 2025

Føroyska dansivirkið RIVA í Taivan

Rannvá G. Niclasen og Vár Bech Árting eru á altjóða dansitilhaldi har dansað verður frá morgni til myrkurs

 

SkrivaÐ:

Innsent

Í hesum døgum umboða Rannvá G. Niclasen og Vár Bech Árting føroyska dansivirkið RIVA til eitt altjóða dansitilhald í Taivan. Dansitilhaldið, ið verður hildið fyri fimtu ferð, er fyriskipað av Seed Dance Company úr Taivan og altjóða Ehrstrand Dance Collective. Hetta er triðja árið, at RIVA luttekur.

Seinastu vikuna hava 10-15 altjóða dansarar úr Ehrstrand Dance Collective verið saman í Yanpu Township í suður Taivan. Frá klokkan 9 um morgunin til 21 um kvøldið, verður undirvíst, dansað og nýggj verk koreograferað saman við yvir 30 lokalum yrkisdansarum og dansinæmingum úr Taivan.

Endabresturin er sýningar yvir tveir dagar. Seed Dance Company skipar fyri einari innandura sýning í einari black-box, umframt at seta upp bæði ein uttandura pall og staðbundnar framførslur – tað vil siga, at luttakandi dansararnir fara til úrvald støð og skapa verk á staðnum. Her kunnu m.a. nevnast spælipláss, tempul og kvøldmarknaður.

Tað heilt serliga við sýningunum uttandura er, at aðrir dansarar úr Taivan, ið ikki neyðturviliga eru tengdir at dansitilhaldinum, eisini koma til Yanpu Township at framføra. Harumframt verða smærri sølubásar settir upp í døgunum tá útisýningarnar eru, har tey m.a. selja matvørur og vørur úr nærumhvørvinum annars.

Sostatt gerst dansitilhaldið nærum til eitt slag av festivali har børn, ung og vaksin hugna sær við dansi, tónleiki, mati o.ø. í tveir dagar.

Í ár luttaka 10 altjóða dansarar úr Týsklandi, Fraklandi, Sveis, Italia, Niðurlondum, Japan, Svøríki, Grikkalandi, umframt tey tvey umboðini frá Føroyum. Vár og Rannvá hava í hesum umfarinum undirvíst í “partnering”, Rannvá hevur undirvíst í samtíðardansi/floorwork, og báðar eru við til at skapa eitt verk saman við svensku Julia Ehrstrand (leiðari av Ehrstrand Dance Collective).

Harumframt framføra tær eisini í fleiri verkum skapað av øðrum koreografum. Í høvuðsheitum verður arbeitt við samtíðardansi til dansitilhaldið, men allur dansur kann umboðast – nevnast kann m.a. jazz, írskur steppdansur og taivanskur fólkadansur. Sýningarnar verða 23. og 25. januar 2025. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 23. Jan 2025

Nevndin fyri Mentanargrunn Landsins vald av nýggjum

Hedvig Westerlund-Kapnas verður forkvinna og Ivan Hentze Niclasen verður næstformaður

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Sirið Stenberg, landsstýriskvinna við mentamálum, hevur sett nýggja nevnd fyri Mentanargrunnin fyri komandi fýra árini.

Mentanargrunn Landsins verður stjórnaður av nevnd við fimm limum og fimm varalimum, sum landsstýrisfólkið við mentamálum tilnevnir. Nevndin skal hava breiða samfelagsliga og mentanarliga umboðan.

Nevndin situr frá 1. januar 2025 til 31. desember 2028.

Limir í nevndini eru: Hedvig Westerlund-Kapnas, Ivan Hentze Niclasen, Brynhild Næs Petersen, Kinna Poulsen og  Hans Torgarð. Varalimir eru Paula Gaard, Dánial Hoydal, Birgir Kruse, Sólvá Svartafoss og Nicolaj Falck

Hedvig Westerlund-Kapnas verður forkvinna og Ivan Hentze Niclasen verður næstformaður.

Á fundi 20. januar 2025 hitti Sirið Stenberg, landsstýriskvinna, nývaldu nevndina. Landsstýriskvinnan vísti á, at munandi størri umsiting er flutt til Mentanargrunnin, við tað, at filmsstuðulin er lagdur til grunnin at umsita, umframt nýggju játtanina til framleiðslu av føroyskum tilfari til børn og ung, skrivar Almanna- og mentamálaráðið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. Jan 2025

- Nú byrjar amerikanska stórheitstíðin

Trump setti ikki ljós sítt undir skeppumálið, tá hann mánadagin helt innsetingarrøðu sína í Washington

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

- Tað eru broytingar í væntu, og tær byrja beinanvegin. Stórheitstíðin hjá USA byrjar aftur í dag.

Tað lovaði Donald Trump, tá hann seinnapartin mánadagin, okkara tíð, gjørdist tann bert næsti amerikanski forstin, sum hevur sitið í tvey ymisk tíðarskeið.

Donald Trump var 45. amerikanski forsetin í árunum 2017 til 2021, og mánadagin varð hann so innsesttur sum hin 47. amerikanski forsetin.

- Eg varð bjargaður av Guði

Donald Trump brúkti ein part av røðu síni – ikki óvæntað – serliga í byrjanini at tosa um seg sjálvan, og tann ágang hann hevur verið fyri hesi seinastu árini.

Umframt at greiða frá, at roynt hevur verið at sett honum forðingar í vegin, við at draga hann í rættin, so var hann eisini út fyri eini drápsroynd í Pennsylvania.

- Men eg slapp við lívinum. Eg varð bjargaður av Guði av eini orsøku – og tað var fyri at gera “America great again”, segði forsetin.

Ein røð av kravboðum beinanvegin

Hann kunngjørdi eisini, at hann so skjótt sum hann hevur sett seg til rættis í Hvítu Húsunum fer at seta eina røð av fyriskipanum ella kravboðum – dekretum – í verk við tí endamáli at endurskapa USA sum eitt stórbært land.

- Eg fari at innføra vanligt skynsemi (common sense) aftur.

Og so nevndi forsetin eina røð av tiltøkum, sum hann nú fer at seta í verk.

Eitt nú at seta undantaksstøðu í gildi fram við markinum til Meksiko og seta herin inn fyri at forða fyri innrásini av ólógligum fremmandafólki, sum vil sleppa inn í landið. Hann fer eisini í hernað móti øllum bandavirksemi í amerikanskum býum, og so skulu allir útlendskir lógloysingar vísast av landinum.

Drill, baby, drill

Trump fer eisini at seta gongd á boringina eftir olju. – “we’re gonna drill, baby, drill”.

- Oljan – "flótandi gullið undir okkum" – skal gera okkum til eitt ríkt land aftur. Vit fara at flyta olju út til allan heimin, og harvið gerst Amerika eitt ríkt land aftur.

Samstundis lovaði forsetin eisini at støðga innflatiónini, og at skipa fyri, at prísirnir lækka aftur. Hatta skal gerast við at leggja toll á útlendskar vørur, sum verða innfluttar til landið.

Hann fer eisini at uppbyggja eina sterka verju, fáa enda á øllum kríggjum. Meksikanski flógvin skal skifta navn til Amerikanski flógvin, og fjallið Denali í Alaska, skal aftur verða kallað Mount McKinley.

Og so skulu ráðharrar hansara eisini tryggja, at tað nú bara verða tvey kyn galdandi í USA: Kallkyn og kvennkyn.

Fleiri myndir frá innsetanini her

Sáttarsemjari og sameinari

Sjálvur ætlar hann verða mintur sum sáttarsemjari og sameinari (peacemaker and unifier), og nevndi í hesum sambandi tey gleðiligu tíðindini frá í gjár, tá ísraelskir gíslar aftur vórðu sameindir við familjur sínar.

Donald Trump kom als ikki inn á kríggið í Ukraina, og hann nevndi ikki Grønland við einum orði heldur í røðu síni.

Men hann lovaði amerikanska fólkinum, at hann fór at víðka um amerikanska økið, tí hann ætlar sær at taka Panamaveitina aftur.

Fer at taka Panamaveitina aftur

Tað var eitt mistak og býttislig avgerð at geva Panamaveitina til Panama, tí nú verða amerikansk skip revsað við høgum kostnaði fyri at brúka kanalina, segði Trump.

- Vit góvu ikki Panamaveitina til Kina, sum nú stýrir kanalini, vit góvu veitina til Panama.

Umframt at lova at Panamaveitin aftur gerst amerikansk, so lovaði Donald Trump eisini, at amerikanska flaggið, Stars and Stripes, innan leingi fór at veitra á gongustjørnuni Mars.

- Vit standa á gáttini til tey fýra bestu árini í amerikanskari søgu. Gullaldurin er júst byrjaður, segði Trump. 

Nógvir lógvabrestir vóru til røðuna hjá Donald Trump. Ein, sum fekk stóra smílið fram, var stjórin í SpaceX, Elon Musk, tá forsetin nevndi, at ætlanin er at senda amerikanskar astronautar út á Mars (Mynd: EPA)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. Jan 2025

Kravboðini frá Trump á fyrsta degnum við valdið

Fleiri av fyriskipanunum, sum Donald Trump skrivaði undir á fyrsta degi sínum sum forseti á hesum sinni, vóru avlýsingar av kunngerðum, sum undanmaður hansara setti í gildi

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Nýkosni amerikanski forsetin, Donald Trump, spilti ikki tíðina eftir at hann varð innsettur sum forseti mánadagin.

Bæði í Hvítu Húsunum og eisini í Capital One Arena í Washington, hevði Trump pennin frammi og skrivaði undir eina røð av kravboðum ella fyriskipanum, eins og hann hevur boðað frá frammanundan.

Her eru nakrar av fyriskipanunum, sum forsetin skrivaði undir á fyrsta degnum við valdið.

Veðurlag og orka

- USA tekur seg úr Paris-avtaluni, ið varð samtykt á ST-veðurlagsráðstevnuni í 2015. Avtalan snýr seg um, hvussu heimsins lond skulu forða veðurlagsbroytingunum. Onnur lond, sum ikki eru við í avtaluni eru Iran, Libya og Jemen.

- Á orkuøkinum hevur Trump lýst neyðstøðu, sum hevur til endamáls at økja um boringarnar eftir olju í landinum.

- Trump ógildar eini boð, ið banna oljuboringum í einum øki á 160.000 ferkilometrar í Arktis. Fyrrverandi forsetin, Joe Biden skrivaði boðini undir í 2023.

- Trump ógildar eini boð, ið skuldu tryggja, at helmingurin av øllum akførum, sum verða seld í 2030, eru elektrisk. Hetta eru eini boð frá Joe Biden frá 2021. Statsstuðulin til at seta upp løðistøðir til el-bilar støðgar.

- Trump ógildar eini boð, sum loyva útleigan av havbotni hjá USA til vindframleiðslu til havs

- Orkumálaráðið fær møguleika til aftur at fara undir samráðingar um umsóknir at útflyta flótandi jarðgass.

Tilflyting

- Ólóglig tilflyting við markið millum USA og Meksiko verður lýst at vera neyðstøða.

- Brotsverks-kartell verða lýst yvirgangsfelagsskapir at vera.

- Ein undirskrivað kunngerð um at hýsa flóttafólki í fýra mánaðir eftir at tey eru komin til USA, verður ógildað. Nágreiniliga orðingin er ikki tøk enn.

- Flogførini við næstan 1.700 afghanum, sum hava fingið lovað innflyting og hýsing í USA, og sum væntaðust at koma millum januar og apríl, eru avlýst. Millum tey 1.700 eru eisini familjulimir hjá amerikanskum hermonnum, herundir børn.

Skerjingar og inflasjón

- Fyribils bann verður sett í verk móti at seta fleiri fólk í starv í umsitingini. Starvssetanarstøðgurin skal “tryggja at vit bert seta skikkað fólk, ið eru trúgv móti USA”, hevur Trump sagt

- Alment sett fólk hjá statinum skulu aftur møta upp á skrivstovum sínum fulla tíð í staðin fyri at arbeiða heimanífrá

- Trump setur ein ráðgevingarbólk, ið skal fremja niðurskurð í amerikansku stjórnini. Stovnurin kallast Doge, og verður undir leiðslu av stjóranum í Tesla, Elon Musk. Musk hevur fingið til uppgávu at skerja talið av starvsfólkum hjá stjórnini við trimum fjórðingum.

- Allir almennir stovnar skulu veita neyðhjálp til amerikanska fólkið og økja um vælferðina hjá einstaka amerikanska arbeiðaranum. Pengarnir koma frá niðurskurðinum í fyrisitingini og til veðurlagsátøk.

- USA meldar seg úr heimsheilsustovninum, WHO, innan komandid 12 mánaðirnar og støðgar øllum veitingum og stuðuli til felagsskapin. USA stendur í løtuni fyri 18 prosentum av stuðlinum til WHO.

- Øll menningarhjálp støðgar í minst 90 dagar, meðan metingar verða gjørdar av virknaðinum og samanhanginum millum hjálpina og amerikanska uttanríkispolitikkin.

- Ein heimsumfatandi avtala um minsta skattaprosent fyri partafeløg – sum USA og yvir 100 lond hava samráðst um – hevur “onga ávirkan á USA” uttan so at kongressin samtykkir hana, stendur í kravboðunum.

Annað

- Trump hevur náðað umleið 1.500 fólk, sum hava verið skuldsett, ákærd ella dømd fyri áopið á kongressina 6. januar 2021.

- Trump ógildar eina fyriskipan, sum skuldi avmarka vandan, sum vitlíki kann elva til fyri brúkarar, lønmóttakarar og tjóðartrygdina. Joe Biden undirskrivaði boðini í 2023

- Ógildan av revsitiltøkum móti høgravíðgongdum ísraelskum búsetingarbólkum og einstaklingum fyri harðskap móti palestinum á Vestara áarbakka og Gaza. Hetta setti Biden-umsitingin í gildi í 2024.

- Ein kunngerð skal tryggja “endurreisn av talufrælsinum og støðga statsligum sensuri”. Trump hevur hartað Biden fyri at køva talu- og skrivifrælsið á sosialu miðlunum.

- Støðgur í nýtsluni av “vápnum móti politiskum mótstøðufólkum” hjá stjórnini. Kunngerðin áleggur løgmálaráðharranum at kanna virksemið hjá stjórnini hesum viðvíkjandi hesi seinastu fýra árini.

- Afturkalla boð, sum hava havt til endamáls at fremja fjølbroytni, javnstøðu, inklusjón og rættindi fyri LGBT+-persónar og tjóðskaparligar minnilutar. Boð, sum Joe Biden hevur undirskrivað.

- Afturtøku av boðum, sum hava tikið Kuba av listanum yvir statsstuðlar av yvirgangi. Hetta setti Biden í verk í farnu viku.

- Sosiali miðilin TikTok, sum sunnudagin varð bannaður í USA fyribils, fær 75 dagar til at finna ein keypara av amerikanska partinum av fyritøkuni.

Keldur: Ritzau og DR 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. Jan 2025

Trump biður um umbering frá bispinum í Washington

Mariann Budde, bispur, heitti beinleiðis á forsetan at vísa miskunn mótvegis tilflytarum og LGBT+-persónum í USA

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Amerikanski forsetin, Donald Trump, krevur eina umbering frá bispinum í Washington D. C., Mariann Budde, fyri “andstyggiligar” (disgusting) útsøgnir.

Hetta skrivar forsetin á sosiala miðli sínum, Truth Social.

Forsetin, varaforsetin og familjur teirra vóru fyrrapartin eftir innsetanina til gudstænastu – National Prayer Service – í Washington National katedralinum í amerikanska høvuðsstaðnum.

Her vendi bispupurin sær beinleiðis til Trump forseta av prædukustólinum, og segði at hann ið sínum politikki skapar ótta, serliga millum tilflytar og LGBTQ-persónar í USA.

Hon heitti á forsetan um at “vísa náði” fyri hesum samfelagsbólkum.

Boðskapurin er ikki fallin í góða jørð hjá republikanska forsetanum.

- Hesin sokallaði bispurin, sum prædikaði á gudstænastuni týsmorgunin, var ein Trump-hatari frá uttasta vinstraveingi, skrivar forsetin í uppslagnum á Truth Social.

- Hon var andstyggilig í sínum tónalagi og hvørki sannførandi ella gávurík. Hon og kirkja hennara skylda okkum eina umbering!

- Umframt hennara óhóskandi útsagnir, so var gudstænastan ógvuliga keðilig og óinspirerandi, leggur Donald Trump afturat.

Samstundis leggur Trump eftir tilflytarum og tosa um eina “risastóra bylgju av lógloysi í USA”, skrivar USA.

Hoyr áheitanina hjá amerikanska bispinum í filmsbrotinum herundir

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. Jan 2025

Musk gjørdi eina umstrídda armrørslu undir Trump-fagnaðinum

Verður nú skuldsettur fyri at hava brúkt nazi-heilsan undir einum fagnaðartiltaki í Washington

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Heilsanin hjá milliardinginum, Elon Musk, tá hann rætti armin út á einum veitsluhaldið eftir innsetanina av Donald Trump, forseta, hevur skapt kjak kring allan heimin.

Serliga heilsanin var at síggja á pallinum í Capital One Arena í Wasington D.C. Her var nýkosni forsetin mánakvøldið heiðraður av sínum viðhaldsfólki, eftir at hann fyrr á degnum varð tikin í eið, sum hin 47. forsetin í USA.

Á pallinum sló Musk seg fyrst á bróstið við høgru hond, og síðan rætti hann armin út fram fyri seg við lógvanum niðureftir.

Heilsanin hevur elvt til øsing, tí hon líkist heilsanini, ið ofta verður knýtt til nasismuna og nasistaleiðaran, Adolf Hitler.

AFP tíðindastovan skrivar, at tveir søgufrøðingar við servitan í nasismuni hava skrivað á X, at heilsanin hjá Musk líktist nazi-heilsanini

Amerikanski jødiski lobbyfelagsskapurin, Anti-Defamation League, ADL, leggur tó ikki so stórt í heilsanina.

- Tað sær út, sum Elon Musk ger eina heilsan í eini eldhugaðari løtu – ikki eina nazi-heilsan, skrivar ADL á X.

ADL hevur annars fyrr verið kritiskur mótvegis Musk, skrivar Ritzau.

Elon Musk sjálvur hevur svarað aftur á X. Her skrivar hann, at hansara kritikarar hava brúkt “skitin tricks”.

- Ákæran um at “øll eru Hitler” er so troyttandi, skrivar hann í uppslagnum.

Elon Musk, sum er heimsins ríkasti persónur, hevur millum annað stovnað Tesla og SpaceX, og hann eigur eisini sosiala miðilin, X.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. Jan 2025

Marco Rubio útnevndur til uttanríkisráðharra

Er fyrsti amerikanari av latínskum uppruna, ið situr í hesum týðandi embæti

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Fyrsti nýggi ráðharrin, sum amerikanska senatið góðkendi mánakvøldið, okkara tíð, var Marco Rubio, sum verður nýggjur uttanríkisráðharri. Hann varð góðkendur í senatinum við atkvøðunum 99-0, skrivar Reuters.

53 ára gamli Rubio er sonur til kubansk flóttafólk, og hevur markera seg sum sera kritiskur mótvegis Kina og ein íðin stríðsmaður fyri Ísrael. Hann hevur eisini trýst á fyri at fáa í lag herd tiltøk móti kommunistiska stýrinum í Kuba og stýrinum hjá Nicolás Maduro, forseta í Venesuela.

Marco Rubio hevur eisini sagt, at USA eigur at hava sum mál at støðga krígnum í Ukraina. Undir senatshoyringini av honum legði Rubio dent á, at hetta krevur at bæði Moskva og Kyiv geva seg í sínum krøvum, og hann gav eisini til kennar, at Ukraina helst verður noytt til at sleppa vónunum um at fáa alt landaøkið aftur, sum Russland hevur hertikið hesi seinastu árini.

Marco Rubio hevur verið senatorur fyri Florida síðan januar 2011. Hann er fyrsti persónur av latínskum uppruna, ið situr á sessinum sum amerikanskur uttanríkisráðharri, skrivar dr.dk. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. Jan 2025

- Danmark hevur ikki ráð til at verja og menna Grønland

Fyrrverandi sendikvinnan hjá USA í Danmark er stúrin um støðuna. - Seinast helt Mette Frederiksen nærum Donald Trump fyri spott, sigur Carla Sands

Sands sigur, at tá hon kom til og sá støðuna í Grønlandi, gjørdist hon beinanvegin stúrin. Hon var umboðskvinna hjá USA í Danmark í beint yvir trý ár (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Hon var sendikvinnan hjá USA í Keypmannahavn meginpartin av fyrru setuni hjá Donald Trump. 

Eitt, sum eyðkendi sambandið millum USA og Danmark tá, var, at amerikanski forsetin á heysti 2019 skattaði dýpið um møguligt keyp av Grønlandi. Fyri hetta  helt Mette Frederiksen nærum Donald Trump fyri spott, sigur Carla Sands.

- Danska forsætisráðkvinnan vísti púrasta møguleikanum aftur, og tyktiskt at háða amerikanska forsetan. Tað kann hava eina ávirkan, nú tey bæði, og nógv onnur við, tosa um Grønland aftur.

Danska TV2 tosaði við fyrrverandi sendikvinnuna týsdagin. Sands, sum er virkin sum vinnulívskvinna, var við til at lata amerikanska konsulátið í Nuuk uppaftur í 2020 og vitjaði tvær ferðir Føroyar í 2020. 

Carla Sands stendur og hyggur at, meðan pappír verða undirskrivað í Tórshavn í november 2020 (Mynd: Jan Müller) 

Tá hon fór frá í januar 2021, vegna forsetaskifti í USA, fekk Carla Sands størstu viðurkenning, sum verður latin fólki, ið ikki eru embætisfólk í USA. Hetta var fyri at menna samstarvið um trygd millum USA og ríkisfelagsskapin millum Danmark, Grønland og Føroyar.

Nú stúrir hon fyri júst trygdini í Grønlandi og menningini har. Í samrøðuni við TV2 í gjár vísti Carla Sands á, at Danmark er eitt lutfalsliga lítið land við einum búskapi á stødd við hann hjá amerikanska statinum Colorado. Hetta er als ikki nóg mikið í støðuni og hevur Danmark als ikki gjørt nóg mikið, vísir hon í bersøgnari útsøgn: 

- Danmark hevur ikki ráð at verja Grønland og heldur ikki at menna tað. Um Danmark hevði havt tað, so hevði landið gjørt tað. Men Danmark hevur ongantíð verið í einari nóg góðari støðu til at verja Grønland og hevur ongantíð veruliga ment Grønland.

Sands sigur, at tá hon kom til og sá støðuna í Grønlandi, gjørdist hon beinanvegin stúrin: Óvart og lítið ment.

Í mun til Donald Trump, so vísir fyrrverandi samstarvsfelagin á, at amerikanski forsetin er ein, ið kann fáa truplar avtalur í hús. Í mun til nógvar aðrar amerikanskar forsetar, skilur hann veruliga tað at samráðast. Har var vitjanin hjá Donald Trump yngra í Nuuk eisini "áhugaverg diplomati" og sjálvandi ein háttur til at vísa áhuga, vísir Carla Sands á.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. Jan 2025

Trump um drápini á Kennedy og Martin Luther King: - Alt verður avdúkað

Trump hevur skrivað undir fyriskipan um at leysgeva skjøl, sum higartil hava verið loynilig

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Amerikanski forsetin Donald Trump vil leysgeva skjøl sum higartil hava verið loynilig í drápunum av fyrrverandi forsetanum John F. Kennedey og bróðrinum Robert Kennedy og mannarættindastríðsmannin Martin Luther King Jr.

Forsetin hevur skrivað undir fyriskipan um at leysgeva tilfarið, sum hava verið loynilig síðan drápini í 1960. Hetta skrivar Reuters tíðindastovan.

- Alt verður avdúkað, sigur Trump á tíðindafundi.

Eitt líknandi lyfti gav Donald Trump í fyrru forsetasetuni frá 2017 til 2021, og tá vórðu eisini skjøl um drápið á John F. Kennedy í 1963 leysgivin.

Drápini skelkaðu USA í 1960'unum og í áratíggju hava gitingar og samansvørjingar verið um hetta - serliga drápið á John F. Kennedy. Nógvir amerikanarar trúgva ikki uppá almennu frágreiðingina, at ein einstakur gerningsmaður, Lee Harvey Oswald, drap forsetan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 24. Jan 2025

Netflix hevur nú omanfyri 300 milliónir hald

Talið fór upp við 41 milliónum í fjør. Umsetningurin er eisini væl hækkandi - í fjør lá hann um 280 milliardir krónur

Eftir nøkur ár, har tað hevur verið heldur tungt, hevur stóra stroymingartænastan aftur framburð. Tað sær út til at hava hjálpt at hækka prísin

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Stroymingarsíðan Netflix hevur havt sínar avbjóðingar seinastu árini, og hevur eisini lagt hægri gjald á hjá haldaraum, umframt at hava gjørt tað trupult hjá fólki í ymiskum húsarhaldum at hava sama hald.

Nú gongur eisini betri hjá Netflix - bæði í mun til haldaratøl og inntøkur.

Í fráboðan í sambandi við ársrokniskapin fyri 2024, skrivar Netflix, at talið av haldum kring heimin nú fyri fyrstu ferð er oman fyri 300 milliónir.

Netflix fekk 41 milliónir nýggjar haldarar í 2024. Hetta skrivar Ritzau umframt fleiri altjóða miðlar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. Jan 2025