6,3 prosent av fólkinum eru útlendingar

Talið av donskum ríkisborgarum í Føroyum er minkað seinastu 11 mánaðirnar – útlendingarnir eiga fólkavøksturin

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Talið av útlendingum í Føroyum – tað vil siga fólkum, sum ikki hava danskan ríkisborgaraskap – er trífaldað hesi seinastu tíggju árini. Í 2015 vóru gott 1.100 útlendingar í Føroyum. Nú eru teir næstan 3.500

Lutfalsliga eru útlendingarnir nú 6,3 prosent av samlaða fólkatalinum í Føroyum, meðan teir vóru 2,3 prosent í 2015. Hetta sæst í nýggjastu hagtølunum yvir íbúgvar, sum Hagstovan hevur almannakunngjørt í dag.

Seinastu 11 mánaðirnar er fólkatalið í Føroyum vaksið úr 54.770 til 55.042. Vit eru sostatt 272 fleiri fólk fleiri. Men vit eru færri danskir ríkisborgarar í Føroyum nú enn vit vóru fyri ellivu mánaðum síðani – 27 færri.

Hinvegin er talið av útlendingum vaksið við 299.

Sambært Hagstovuni eru tað nú 93,7 prosent av fólkunum í Føroyum, sum eru danskir ríkisborgarar. Hetta talið er lækkað støðugt hesi seinastu 10 árini, tá  parturin lá um tey 98 prosentini.

Av teimum 3.475 útlendingunum í Føroyum, komu 299 úr øðrum norðurlondum, 1.368 komu úr Evropa annars, 346 úr Afrika, 197 úr Amerika og 1.224 úr Asia, meðan borgaraskapurin hjá nøkrum var ókendur. 1.998 eru mannfólk og 1.436 konufólk.

Flest menn eru í aldrinum 35 til 39 ár: 301. Síðan koma aldursbólkarnir 30 til 34 ár: 247 og 40 til 44 ár: 211. Kvinnurnar eru flest í aldrinum 30 til 34 ár: 203 og 35 til 29 ár: 183.

Av útlendingunum eru 203 børn frá 0 til 14 ár. Og 67 frá 70 ár og eldri. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. august 2025

Hagstovan: Fólkatalið rundað 55.000

Í 2017 rundaði fólkatalið 50.000 fyri fyrstu ferð, í 2018 51.000, í 2019 52.000, í 2021 53.000, í 2022 54.000, og nú í 2025 hevur fólkatalið fyri fyrstu ferð rundað 55.000

Í kommununum vaks fólkatalið mest í Tórshavnar kommunu, har yvir 40 prosent av fólkinum í Føroyum býr (Savnsmynd: Hagstovan)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Fólkatalið í Føroyum hevur fyri fyrstu ferð rundað 55.000 fólk.

1. juli búði 55.042 fólk í Føroyum - 361 fólk ella 0,7 prosent fleiri í mun til somu tíð í fjør, skrivar Hagstovan.

Tá fólkavøksturin byrjaði í 2013 lá fólkatalið um 48.000, og er er sostatt vaksið við umleið 7.000 fólkum ella 14,6% síðani tá. Í 2017 rundaði fólkatalið 50.000 fyri fyrstu ferð, í 2018 51.000, í 2019 52.000, í 2021 53.000, í 2022 54.000, og nú í 2025 hevur fólkatalið fyri fyrstu ferð rundað 55.000.

Fólkavøksturin seinasta árið kom av einum burðaravlopi á 163 fólk og einari nettoflyting á 198 fólk. Tá burðaravlop og nettoflyting verða sett í mun til fólkatalið, svarar tað til eitt burðaravlop á 3,0 børn fyri hvørji 1.000 fólk og eina nettoflyting á 3,6 fólk fyri hvørji 1.000 fólk.

Burðaravlopið var størri enn í undanfarnu 12 mánaðirnar, tí hóast nøkur fleiri doyðu, so vóru tað uppaftur fleiri børn, sum vóru fødd.

Nettoflytingin minkaði nakað, tí meðan færri fluttu til Føroya, vóru uppaftur færri, sum fluttu úr Føroyum. Undanfarnu 12 mánaðirnar var burðaravlopið á 2,6 og nettoflytingin á 2,3 fyri hvørji 1.000 fólk.

Í kommununum vaks fólkatalið mest í Tórshavnar kommunu, har yvir 40 prosent av fólkinum í Føroyum býr. Næststørsti fólkavøkstur var í Sjóvar kommunu, og triðstørsti vøksturin var í Nes kommunu. Á fjórða plássi var Skálavíkar kommuna og síðani Runavíkar kommuna á fimtaplássinum.

Fólkatalið minkaði mest í Tvøroyar og Vágs kommunu, skrivar Hagstovan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. august 2025

Viðgerðartíðin er longd eftir yvirtøku

Viðgerðartíðin hjá Útlendingastovuni at avgreiða umsóknir um arbeiðs- og uppihaldsloyvi er alt ov long. Hetta er ein stórur trupulleiki fyri vinnulívið, vísir Vinnuhúsið á

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tað tekur ov langa tíð at avgreiða umsóknir um nýggj arbeiðs- og uppihaldsloyvi og at leingja verandi loyvi. Í ringasta føri hevur bíðitíðin við sær, at fyritøkur mugu steðga á við virksemi.

Tað vísir Føroya Arbeiðsgevarafelag í viðmerking á heimasíðuni hjá Vinnuhúsinum.

Hóast myndugleikarnir hava vitað um hetta eina tíð, eru ongar ábendingar um, at viðgerðartíðin verður styttri; heldur tvørturímóti. Samstundis síggja vit, at grannalond gera tað smidligari at seta útlendsk starvsfólk í starv, skrivar Vinnuhúsið.

Vinnuhúsið vísir á, at útlendsku starvsfólkini í Føroyum er ein fortreyt fyri stóra búskaparvøkstrinum, sum vit hava sæð í seinastuni, og tí hava hesi fólk stóran týdning fyri privatu vinnuna.

Í eini búskapargreining, sum Vinnuhúsið gjørdi í fjør, varð mett, at útlendsku starvsfólkini góvu eitt íkast til BTÚ, sum svarar til 2 milliardir krónur í 2023. Greiningin vísti eisini, at útlendsku starvsfólkini bøttu munandi um úrslitið hjá almennu kassunum í 2022; sannlíkt við 200-300 milliónum krónum.

Vinnuhúsið veit at siga frá fyritøkum, at tað ikki er óvanligt, at umsøkjarar hava bíða upp í sjey mánaðir eftir svari upp á umsóknir um at leingja verandi arbeiðsloyvi.

Víst verður á, at landsstýrismaðurin við útlendingamálum hevur ásannað, at bert fáar umsóknir um at leingja arbeiðsloyvi eru svaraðar, síðan málsøkið varð yvirtikið í fjør heyst.

- Í upplýstu tølunum síggja vit, at tað til og við 16. juni í ár einans eru avgreiddar 39 umsóknir um at leingja arbeiðsloyvi. Til samanberingar vóru í 2024 heili 772 umsóknir um leingjan avgreiddar av SIRI (Styrelsen for International Rekruttering og Integration) og 38 av Útlendingastovuni, sum yvirtók málsøkið tann 1. september 2024, skrivar Vinnuhúsið, sum leggur afturat: 

- Hetta er als ikki haldbart, serliga tá ið hugsað verður um, at bert 39 umsóknir eru avgreiddar fyrstu seks mánaðirnar í ár. Tað vísir greitt, at verandi málsviðgerð ikki stendur í mát við veruliga tørvin. 

Vinnuhúsið hevur tí nøkur ítøkilig uppskot til, hvussu bíðitíðin kann styttast. Eitt nú, at aðrir almennir stovnar læna Útlendingastovuni starvsfólk at starvslesandi verða sett at hjálpa til við at stytta um viðgerðartíðina.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. august 2025

Ferðamaður datt í haganum

Farna vikuskiftið mátti sjúkrabilur sendast eftir einum týskum manni, sum hevði fingið skaða í Hvannhaga

Hvannhagi (Savnsmynd: Pól Sundskarð)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Seinnapartin leygardagin mátti sjúkrabilur sendast eftir einum útlendskum ferðamanni, sum hevði fingið skaða, meðan hann gekk í Hvannhaga.

Talan var um eitt týskt par, sum var farið ein túr í hagan, og har hevði maðurin verið áhaldsin og helst sær brotið fótin, upplýsti vaktleiðarin á løgreglustøðini í Havn.

Parið var longu komið langt oman aftur, tá bjargingarfólk vórðu boðsend.

Maðurin varð koyrdur á Suðuroyar Sjúkrahús.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. august 2025

Ælabogin verður málaður av nýggjum

- Í Tórshavnar kommunu verða slík hatursbrotsverk als ikki góðtikin, sigur Elsa Berg, borgarstjóri

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

So skjótt veðrið er til tað, verða ælabogalitirnir málaðir út yvir herverkið, sum seinastu dagarnar er framt á ælabogan, ið varð málaður á asfaltið framman fyri Gunddalshøllina í Havn beint fyri ólavsøku.

Tað boðar Elsa Berg, borgarstjóri frá, í uppslagi á Facebook í vikuni.

Borgarstjórin skrivar soleiðis:

Týdningurin av ælabogavegnum staðfestur enn eina ferð

Harðskapur er oyðileggjandi. Ljót orð og herverk eru særandi. Og í Tórshavnar kommunu góðtaka vit als ikki slíkar hatursbrotsverk.

Tí verða vøkru ælabogalitirnar málaðir yvir herverkið, so skjótt veðrið er til tað.

Tórshavnar kommuna er nevniliga fyri øll, og her er rúm fyri ymiskleika.

Luttøkan til ársins Faroe pride hevur sannlíkt verið methøg, men kortini eru tað fólk, ið ynskja LGBT+’arum ilt. Tí er tað avgerðandi, at vit áhaldandi tala at haturstalu og brotsverkum og vísa okkara stuðul fyri einari rúmligari og fevnandi kommunu.

Elsa Berg, borgarstjóri, var sjálv við til at mála ælabogan uttan fyri Gundadalshøllina upprunaliga (Savnsmynd: LGBT+)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. august 2025

11 mønustingarar stolnir í Bø

Grindaformaður hevur illgruna um, at illgerðin er framd av umhvørvisfólkum. Málið er nú meldað til løgregluna

Endarnir eru kvettir og tveir kúluonglar og 11 mønustingarar eru horvnir (Mynd av Facebook)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Grindaformaðurin hevur illgruna um, at talan er um umhvørvisfelagsskap, sum hevur tikið 11 mønustingarar, sum eru horvnir úr bátasmiðjuni í Bø.

Vaktleiðarin á løgreglustøðini váttaði hósmorgunin, at málið er meldað til løgregluna, og at tey nú eru farin undir at kanna málið.

Tað var Gutti Guttesen, grindaformaður í Bø, sum mikudagin greiddi frá stuldrinum á Facebook.

Han skrivar soleiðis:

Hetta er tað sum vit grindaformenn í Bø hava upplivað tað sístu tíðina.

Aftan á drápið 5. juli bleiv ruddað, mønustingarar vaskaðir í ánni og onglar lagdir inn í bátasmiðjuna og síðan stongt.

Hurðin var stongd í 1 til 2 vikur. Nú henda dagin grind varð funnin í Miðvági fór ein formaður efter mønustingarunum, men har var ongin at finna allir 11 eru burtur og 2 kúluonglar kvettir úr endunum og burturbeindir.

So man stendur spyrjandi, verða vit forfylgd av Sea Shepard, tey vóru hvussu er væl mannað alla tíðina meðan vit fingust við grindina.

Eitt tori at standa inni fyri tað er ongin her á leið sum hevur gjørt seg sekan í hesum.

Hetta er kriminalitetur so tað stendur eftur.

Skulu vit framhaldandi verja okkara mentan og siðvenjur so haldi umhvørvisfelagskapirnar langt vekk.

Málið er meldað, so nú síggja vit um tað førir til naka.

Sea Shepherd vísir stuldrinum aftur 

Sea Shepherd vísir aftur, at tað er felagsskapurin, sum skal hava stolið mønustingararnir, sum eru horvnir í Bø.

Hetta er ikki so, sigur Valentina Crast, talskvinna fyri Sea Shepherd í fráboðan fyrrapartin.

- Vit eiga avgjørt ongan lut í hesi hending. Slíkar gerðir eru ikki bert stuttskygdar og tápuligar – tær eru beinleiðis mótvirkandi (kontraproduktivar) í mun til okkara strategi, sum byggir á lokalt samstarv, opið samskifti og lógliga skjalprógvan.

Les: Sea Shepherd vísir aftur at tey hava stolið

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. august 2025

Sirið Stenberg: Ísrael hevur tikið eina skeiva avgerð

Landsstýrið tekur ikki undir við ætlanini hjá Ísrael um at taka ræðið á Gaza býi

Sirið Stenberg, landsstýriskvinna (Savnsmynd: Almanna- og mentamálaráðið)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Leiðarar úr fleiri londum hava funnist at nýggju ætlanini hjá Ísrael um at taka ræðið á Gaza býi, og landsstýriskvinnan við uttanríkismálum, Sirið Stenberg sigur seg eisini vera ímóti ætlanini.

Landsstýrið tekur ikki undir við ætlanini, og heldur enn at skapa frið kann hon leingja kríggið, segði hon í samrøðu við Útvarpið í vikuni.

– Vit halda, at tað er ein skeiv avgerð, sum bara kann skapa størri neyð og oyðilegging, sigur landsstýriskvinnan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. august 2025

Nú skulu broytingar gerast í pensjónini

Almanna- og mentamálaráðið ætlar at gera eina meira smidliga skipan, so at pensjónin kann tillagast eftir inntøkum. Hon skal ikki longur verður goldin frammanundan, men ístaðin verða goldin afturúr

Eirikur í Jákupsstovu landsstýrsmaður: - Harvið slepst undan stórum eftirrokningum til føroyskar fólkapensjónistar, og hetta fer at gera tað lættari hjá pensjónistum, ið hava eina inntøku aftrat fólkapensjónini (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Tað hevur í eina tíð verið tosað um pensjón.

Eitt eru ætlaninar um at hækka pensjónsaldurin úr 67 ár upp í 70 ár. Hetta fer eftir øllum at døma at henda skjótt.

Men so er tað sjálv almannapensjónin og ymiskir tættir í henni. Tað eru nógv, sum hava víst á, at partar av pensjónini ikki geva nóg góða meining.

Almanna- og mentamálaráðið hevur nú sent eitt uppskot til ummælis um ymiskar broytingar í almannapensjónslógini. Tað skal eftir ætlan gera skipanina meira smidliga.

- Við lógaruppskotinum verða reglurnar viðvíkjandi um- og eftirrokning av fólkapensjón broyttar. Farið verður yvir til eina meira smidliga skipan, sum ger tað møguligt at tillaga pensjónina, so hvørt sum inntøkuviðurskiftini hjá fólkapensjónistinum broytast.

Harvið slepst undan stórum eftirrokningum til føroyskar fólkapensjónistar, og hetta fer at gera tað lættari hjá pensjónistum, ið hava eina inntøku aftrat fólkapensjónini, skrivar aðalráðið í fráboðan.

Við uppskotinum verður harafturat farið yvir til eina skipan, har pensjónin ikki longur verður goldin frammanundan, men ístaðin verður goldin afturút.

Lógaruppskotið

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. august 2025

Lønarvøksturin var 7 prosent hetta seinasta árið

Hagstovan: 13,3 milliardir krónur útgoldnar í lønum seinastu 12 mánaðirnar

(Mynd: Hagstovan)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Góðar 870 milliónir fleiri lønarkrónur vórðu útgoldnar í tíðarskeiðinum frá august 2024 til juli 2025 samanborið við undanfarnu 12 mánaðirnar. Hetta svarar til ein vøkstur á 7 prosent, skrivar Hagstovan í dag.

Trendurin vísir, at vøksturin í útgoldnum lønum hevur verið støðugur seinastu árini. 

Størsti vøkstur í krónum átti "Landbúnaður, skógrøkt og fiskiveiða". Verður hendan vinnugreinin víðari útgreinað, sæst at vøksturin er serliga stórur í botnfiskiveiðu, har útgoldnu lønirnar vóru góðar 165 milliónir størri seinastu 12 mánaðirnar samanborið við undanfarna tíðarskeið.  Hetta er ein vøkstur á 55 prosent.

Almennu vinnugreinarnar "Heilsu- og almannaverk" og "Almenn umsiting og verja; lógarkravdar almannaveitingar" hava eisini havt stóran vøkstur við á leið 130 milliónir og 7,5 prosentum hvør. 

Menn eiga størra partin 

Seinastu árini hevur vøksturin hjá kvinnum verið javnari enn hjá monnum. Serliga var lønargongdin hjá monnum ávirkað av koronufarstóttini. Seinastu 12 mánaðirnar áttu kvinnur 39 prosent av samlaðu lønunum. Hetta er tað sama sum í undanfarna tíðarskeiði.  

Av vøkstrinum á 870 milliónir krónur, áttu menn størra partin við meira enn 60 prosentum. Tó var vøksturin 7 prosent fyri bæði menn og kvinnur samanborið við undanfarna tíðarskeið. 

Størsta vøkstur í krónum áttu menn, ið arbeiða hjá arbeiðsgevara undir privatum ræði. Teir áttu helvtina av vøkstrinum við sløkum 440 milliónum krónum, sum er ein vøkstur á 7,6 prosent. Samanborið við undanfarna tíðarskeið var lutfalsligi  vøksturin tó eitt vet størri hjá kvinnum, ið arbeiða hjá arbeiðsgevara undir almennum ræði við 7,9 prosentum ella 255 milliónum krónum. 

Miðallønin hjá kvinnum triðingur lægri

Í juli var mánaðarliga miðallønin fyri hvønn persón 36.058 krónur. Hetta eru 6,5 prosent hægri samanborið við sama mánað í fjør. Í juli fingu kvinnur 29.398 krónur í miðal, sum er 30 prosent lægri enn miðallønin hjá monnum, sum var 42.198 krónur.

Samanborið við sama mánað árið fyri er útgoldna miðallønin vaksin við 8 prosentum hjá monnum og 4,7 prosentum hjá kvinnum. Gev gætur, at tað ikki verður tikið hædd fyri arbeiðstíð, tá miðallønin verður roknað. Hon verður roknað við at býta samlaðu lønina við tal av persónum, sum fáa løn.  

Størsti lønarvøkstur í Sandoy

Tá hugt verður eftur útgoldnum lønum seinastu 12 mánaðirnar býtt á bústaðarøki sæst, at løntakarar búsidandi í Sandoyar øki hava havt størsta vøkstur við næstan tólv prosentum. Norðoya øki hevði minsta vøkstur við 4,2 prosentum.  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. august 2025

Bára Hansen og Tony Rasmussen taka yvir í Poul Hansen samtakinum

Høgni Hansen, sum eigur og hevur stjórnað samtakinum seinastu 35 árini, verður nú arbeiðandi nevndarformaður

Bára Hansen, Høgni Hansen og Tony Rasmussen (Mynd: Poul Hansen samtakið)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Poul Hansen samtakið hevur framt ymiskar bygnaðarbroytingar og sett tveir nýggjar stjórar, sum skulu reka framtíðarvirksemið hjá samtakinum. Talan er um Báru Hansen og Tony Rasmussen. Høgni Hansen, sum eigur og hevur stjórnað samtakinum seinastu 35 árini, verður nú arbeiðandi nevndarformaður.

Poul Hansen samtakið hevur gjørt av at gera ymiskar bygnaðarbroytingar og hevur stovnað eitt nýtt holdingfelag, Poul Hansen Holding, við verandi partaeigara, ið síðan fer at eiga tvey ymisk partafeløg.

Annað verður Pf. Poul Hansen, ið fer at reka Poul Hansen heilsølu, Gastro, Krás og annað handilsvirksemi, meðan hitt verður Pf. Bryggjubakki, ið fer at fáast við íløgur, fastognir, dótturfeløg og annað virksemi. 

Høgni Hansen verður arbeiðandi nevndarformaður fyri Pf. Poul Hansen og Pf. Bryggjubakki. Bjarne P. Bak, Rodmundur Nielsen og Bára Hansen verða nevndarlimir í báðum feløgunum. 

Bára Hansen verður síðani stjóri fyri Pf. Bryggjubakki, meðan Tony Rasmussen verður stjóri fyri Pf. Poul Hansen. 

Poul Hansen stovnaði fyritøkuna í 1927, og hevur hon sostatt skjótt 100 ára á baki. Fyritøkan hevur øll árini verið ein familjufyritøka, og verður tað nú fjórða ættarliðið, sum tekur við róðri saman við Tony Rasmussen

Bára Hansen og Tony Rasmussen hava bæði starvast i fyritøkuni tey seinastu nógvu árini og hevur Tony síðstu árini verið søluleiðari fyri Gastro. 

Virksemið hjá Poul Hansen hevur fevnt breitt í næstan eina øld, og virkar fyritøkan enn innanfyri fleiri ymisk vinnuøki og vinnuáhugamál. Bygnaðarbroytingarnar er tí framdar fyri at einfalda bygnaðin og fyri at framtíðartryggja fyritøkuna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. august 2025

Gott úrslit hjá Trygd í fyrra hálvári

Hálvársúrslitið hjá Trygd er ávirkað av metlágum skaðaútreiðslum. Eingin heilt stórur skaði varð fráboðaður, og eingin størri skaðaódn hevur verið higartil í ár

Vit fegnast um góða úrslitið, tí tað er við til at bjálva felagið til tíðir við fleiri og størri skaðum, sigur Anna Mohr Holm, stjóri í Trygd

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Úrslitið eftir skatt gjørdist 18,9 milliónir krónur, sum er væl hægri enn sama tíðarskeið í fjør, tá úrslitið var 8,1 milliónir eftir skatt.

Hóast tryggingarvirksemið er økt, vóru samlaðu skaðaendurgjøldini í fyrra hálvári tey lægstu í fleiri ár, og tað er hetta, ið speglast aftur í góða úrslitinum.

– Vit fegnast um góða úrslitið, tí tað er við til at bjálva felagið til tíðir við fleiri og størri skaðum. Vit gleðast eisini vegna kundarnar, sum ikki hava verið raktir av eins nógvum skaðum og undanfarin ár. Tí hóast fólk eru væl tryggjað, er tað altíð ein smeitur fyri tann einstaka at verða raktur av skaða, sigur Anna Mohr Holm, stjóri í Trygd.

Leiðslan er bjartskygd og væntar eina støðuga framgongd í tryggingarvirkseminum restina av árinum.

Sum skaðatryggingarfelag væntar Trygd tó ikki, at gongdin við metlágum skaðaútreiðslum fer at halda fram restina av árinum. Skaðagongdin í fyrra hálvári var óvanliga góð, og nú stendur heystið fyri durum. Vandin fyri skaðaódnum er størst um heystið og veturin. Harumframt kunnu aðrir stórir skaðar henda, og tí er enn ov tíðliga at siga, hvussu árið fer at hilnast.

Roknskapurin í stuttum

• Hálvársúrslitið eftir skatt gjørdist 18,9 mió. kr. samanborið við 8,1 mió. kr. sama tíðarskeið í fjør.
  
• Tryggingartekniska úrslitið gjørdist 22,4 mió. kr. samanborið við 5,9 mió. kr. sama tíðarskeið í fjør.
  
• Bruttoinntøkurnar frá tryggingargjøldum vóru 115,2 mió. kr. samanborið við 111,9 mió. kr. sama tíðarskeið í fjør.
  
• Skaðaendurgjøldini vóru tilsamans 46,5 mió. kr. samanborið við 58,8 mió. kr. sama tíðarskeið í fjør.
  

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. august 2025

Nýggjur nevndarformaður í Pf. Net

Jakob Dirksen, sum hevur drúgvar royndir á fjarskiftisøkinum, er nýggjur nevndar formaður í Pf. Net. Hann tekur við eftir Hákun Steingrímsson, ið andaðist í síðstu viku, og sum hegnisliga røkti hetta starvið í fleiri ár

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Nevndin í Pf. Net hevur skipað seg við Jakob Dirksen sum nevndarformanni, eftir at eykaaðalfundur var í Pf. Net hósdagin. Mimi Steintórsdóttir heldur fram sum næstforkvinna í nevndini.

Jakob Dirksen, sum er útbúgvin sivilverkfrøðingur, hevur drúgvar royndir í fjarskiftisvinnuni – m.a. sum ráðgevi og sum leiðari á tekniskum infrakervisvirkjum og innan net- og trygdarstrategi. Hann hevur havt leiðandi starv innan virkisøkið, “Tøkni- og Strategi” hjá TDC NET í Danmark, har hann hevur staðið á odda fyri bæði 5G-útbyggingum, fipurverkætlanum og stórum umleggingum av net- og rakstrarstrukturum. Sostatt hevur hann stórt tøkniligt innlit í 5G-farnetið, sum í næstum formliga verður flutt úr Pf. FT Samskifti yvir í Pf. Net, og fipurnetið, ið Pf. Net framhaldandi fer at byggja út komandi árini.

Jakob Dirksen hevur eisini áður verið fakligur ráðgevi hjá Føroya Tele. Sostatt hevur hann sum serfrøðingur eina dygga fatan av, hvussu føroyski fjarskiftismarknaðurin er samansettur, har hann saman við restini av nevndini og dagligu leiðsluni skal tryggja, at P/F Net á neutralum grundarlagi gevur øllum fjarskiftisveitarum javnbjóðis atgongd til føroyska fjarskiftiskervið.

Hákun Steingrímsson (1964-2025)

Sorgarkent formansskifti
Boðað var frá eykaaðalfundi í Pf. Net, eftir at syrgiligu boðini bórust í síðstu viku, at Hákun Steingrímsson, sum var nevndarformaður, var deyður einans 61 ára gamal.

Jakob Dirksen tekur við eftir ein nevndarformann, sum hevði eitt djúptøkið innlit í føroyska fjarskiftisheimin. Hákun Steingrímsson gav í mong ár á hegnisligan hátt sítt stóra íkast til bæði Pf. Net og Føroya Tele samtakið sum heild.

Hann var í fleiri ár formaður í samtaksnevndini í Føroya Tele – og eftir ein steðg í nevndararbeiðinum var hann nøkur ár seinni valdur til nevndarformann í Pf. Net. Hetta starvið røkti hann við neyvleika og eldhuga, til hann noyddist at lúta fyri herviligari sjúku.

Bjarni Arnason, samtaksformaður í Føroya Tele, takkar vegna alt samtakið Hákuni Steingrímssoni fyri hansara stóra arbeiði:

- Vit eru djúpt takksom fyri tey avrik, sum Hákun Steingrímsson leggur eftir seg í Føroya Tele. Hansara arbeiði og dugnaligu leiðslueginleikar vóru merkt av ábyrgd, vísdómi og virðing fyri samtakinum og tess týðandi leikluti í føroyska samfelagnum. Tankar okkara eru hjá familjuni og teimum, sum stóðu honum nær. Hákun Steingrímsson verður mintur við virðing og djúpum takksemi, sigur Bjarni Arnason, formaður í samtaksnevndini.

Í nevndini í Pf. Net eru Jakob Dirksen, formaður, Mimi Steintórsdóttir, næstforkvinna, Símun Skaalum, Gudny Langgaard, Rúni Árting, starvsfólkavaldur nevndarlimur, Niels á Reynatúgvu, starvsfólkavaldur nevndarlimur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. august 2025

Drivið fær góðar seks milliónir úr donskum grunni

Talan er um nýggjan virkisbygning, sum Norðdepils Hvannasunds Róðrarfelag byggir saman við Motorsavninum

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Danski grunnurin, Lokale og Anlægsfonden, ger í hesum tíðum nógv burtur út at stuðla verkætlanum, sum hava samband við virksemi í tilknýti til sjógvin.

Grunnurin, sum fyrr eitt nú hevur stuðla nýggja neystinum hjá Froðbiar Sóknar Róðrarfelag, veitir nú enn einum føroyskum róðrarfelag eina milliónaupphædd.

Talan er um 6,2 milliónir til verkætlanina Drivið í Hvannasundi, sum er nýggja neystið og virkishúsið, sum Norðdepils/Hvannasunds Róðrafelag byggir saman við motorsavninum á staðnum.

Lokale og Anlægsfonden greiðir í tíðindaskrivi í dag frá, at grunnurin hevur sett sær fyri at skapa meira lív fram við strendurnar við at stuðla verkætlanum, sum betra um møguleikan hjá fólki at fáa atgongd til hav og vøtn.

Og ein av verkætlanunum, sum nú verða stuðlaðar, er Drivið í Hvannasundi.

Sí eisini: Myndir: Spakin settur í til Drivið

Danski grunnurin skrivar soleiðis um Drivið:

Felagshúsið Drivið

“Í Hvannasundi skal eitt nýtt felagshús gerast – ein uppihaldsstova fyri alt fólkið – sum skal lætta um hjá fólki at taka fyrsta fetið út í náttúruna. Har verður eitt felagsrúm til fundir og almenn tiltøk, fittness rúm, verkstaður, skiftingarrúm, sauna og goymsluhøli.

Møguleikarnir verða nógvur – rógving, havsvimjing, kajakrógving, ‘paddleboarding’, kaving, súkkling, gongutúrar, verkstovur, dansur, sangur og borðhald. Húsið væntast at verða brúkt av feløgum og borgarum í økinum, skúla og dagstovni.

Bygningurin verður lagdur inn í landslagið í tilfari, ið hóskar til litirnar í umhvørvinum og í eini styrki, sum hóskar til harða føroyska veðrið.

LOA stuðlar verkætlanini við 6,2 milliónum krónum. Samlaða kostnaðarmetingin er næstan 18,7 milliónir krónur. Ráðgevi/arkitekt: Spektrum Arkitekter.”

Spektrum Arkitekter er eitt arkitektavirki í Keypmannahavn, ið arbeiðir nógv við at gera miðdeplar við tilknýti til sjógvin.

Meira um Drivið á Facebookvanganum 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. august 2025

Yvir 500 næmingar og lærlingar byrjaðir á Glasi í ár

Fyrsti skúladagur var mikudagin

(Mynd: Glasir)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Í hesi vikuni byrjaði virksemið á Glasi aftur eftir summarfrítíðina. Mikudagin var fyrsti skúladagur fyri nýggjum næmingum og lærlingum.

314 næmingar byrja í ár á einum av breytunum á gymnasialum miðnámi, sum eru búskaparbreyt, hugbreyt, náttúrubreyt og fyrireikingarbreyt.

198 næmingar og lærlingar byrja á einum av breytunum á yrkisnámi í ár. Hesar eru bilbreyt, elbreyt, smiðju-og maskinbreyt, timburbreyt, hárbreyt, klædna, FHS og lærlingar innan skrivstovu og handil. Fimm næmingar byrja eisini á serbreytini á Glasi í ár.

Á hægri námi byrjar eitt hold við fíggjarbúskapi seinni í august, umframt á partíðarútbúgvingum, sum hægri nám á Glasi eisini hevur. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. august 2025

Starvsfólkabygningin hjá Klaksvíkar Sjúkrahúsi verður tømdur

Høvuðsumvælingin er á gáttini. Innbúgviog lutir verða latnir til Dugna - til almannagagnligt endamál. Menninir hjá Mjølni hava hjálpt við at tøma

Talan er um nógv innbúgv, og tí eru bingjur settar við gongubreytina á Víkavegnum

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Í sambandi við at starvsfólkabygningurin hjá Klaksvíkar Sjúkrahúsi skal høvuðsumvælast í næstum, verður alt innbúgvið í bygninginum nú tikið út.

Tað er alt húsarhaldsinnbúgv, so sum sengur, kommodur, stólar og borð – umframt ymisk køksting.

- Alt innbúgvið og lutirnir verða latnir til Dugna, til almannagagnligt endamál. Talan er um nógv innbúgv, tí verða bingjur settar við gongubreytina á Víkavegnum. Vit biðja tykkum halda okkum til góðar hesa tíðina, skrivar Klaksvíkar Sjúkrahús á Facebook-síði sínari.

Mynd: Klaksvíkar Sjúkrahús

Norðlýsið skrivar, at menninir hjá Mjølni vóru og hjálptu til við at rudda  tær fimm íbúðirnar týsdagin. Afturfyri fingu teir nakrar krónur til felagið, 

Hetta er í sambandi við teirra luttøku í CEV Challenge Cup í heyst, har Mjølnir skal spæla móti liði úr Niðurlondum. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. august 2025

Hjálptu amerikumanni av landinum

Ungi maðurin hevði ikki framt nakað brotsverk í Føroyum, men hann hevði tað heldur ikki so gott

 

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Løgreglan boðar mikudagin frá, at tey vóru í ferð við at hjálpa einum amerikumanni av landinum.

Hetta er í samstarvi við amerikansku sendistovuna í Keypmannahavn og amerikanskar myndugleikar.

Vaktleiðarin greiddi frá, at talan var um ein ungan mann, sum hevði verið í Føroyum í nakrar dagar. Hann hevði ikki framt nakað brotsverk, men hevði ymsar trupulleikar at dragast við.

Talan er sálarligar og praktiskar trupulleikar: Maðurin hevði heilt lítið av pengum á kortinum, og tær nakrar túsund krónurnar í US-dollarum, sum persónurin hevði uppi á sær, kundu ikki vekslast, orsakað av reglunum um hvítvasking.

Maðurin fór í fyrsta umfari til Danmarkar við flogfari mikudagin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. august 2025

Drós í Ólavsstovu verður ráðgevi í Mat- og tilfeingishúsinum

Drós, sum er útbúgvin fiskivinnutøkningur og hevur síðani hægri útbúgving í matvørugóðsku og -trygd, tekur við starvinum 1. september

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Uttanríkis- og vinnumálaráðið hevur sett Drós í Ólavsstovu í starv sum ráðgeva í Mat- og tilfeingishúsinum.

Drós er útbúgvin fiskivinnutøkningur, og hevur síðani hægri útbúgving í matvørugóðsku og -trygd. Hon hevur drúgvar royndir sum sjálvstøðugur ráðgevi innan framleiðslu og góðskuskipanir í virkjum, sum menna matvørur, fóður og aðrar vørur úr fiski, kjøti og plantum.

Fremsta uppgávan hjá Drós verður at menna kveikjandi karmar fyri mat- og tilfeingismenning í góðum samstarvi við granskarasetrið iNOVA, sum virkar undir liðini á nýggju menningareindini, í bygninginum hjá Vinnuframa á Hoyvíksvegnum í Havn. Bygningurin, sum helst er mest kendur fyri at hava hýst Rúsdrekkasølu landsins, hevur seinastu mongu árini verið karmur um eitt tvørfakligt granskingarumhvørvi fyri biotøkni.

– Vit skulu fáa mest møguligt burtur úr okkara rávørum; minka matspill, økja sjálvbjargni og menna nýggjar burðardyggar vørur, so Føroyar gerast eitt fyrimyndarsamfelag, har einki tilfeingi fer til spillis, sigur Drós í Ólavsstovu.

Nevndin fyri granskarasetrið iNOVA hevur nú valt at leggja størri dent á at menna nýggjar vørur úr okkara ríka tilfeingi. Henda nýggja strategiin hóskar sera væl til ætlanirnar hjá bæði Vinnumálaráðnum um at menna fleiri landbúnaðarvørur og hjá Fiskimaálaráðnum um at røkka fulla gagnnýtslu og fáa størri virði úr tilfeinginum úr sjónum.

Drós tekur við starvinum 1. september.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. august 2025

Nýtt málráð sett

Beinir Bergsson verður formaður í málráðnum, ið skal sita fram til 31.  juli 2029

Frá vinstru: Eirikur í Jákupsstovu, landsstýrismaður, Iben Nyholm Debess, Beinir Bergsson, Sanna A. Dahl, Niels Jákup Thomsen, Edny Poulsen, Hjalmar P. Petersen, Solby A. Christiansdóttir, Bergur Rasmussen, Sonja Winthereig og Sigmund Jógvansson (Lena Reinert vantar á myndini)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Eirikur í Jákupsstovu, landsstýrismaður, hevur tilnevnt nýtt málráð, sum skal sita frá 1. august 2025 til 31. juli 2029.

Almanna og mentamálaráðið boðar frá, at hesi eru tilnevnd:

Beinir Bergsson, MA í týskum máli og bókmentum, BA í ritlist, rithøvundur og týðari, eftir tilmæli frá Javnstøðunevndini. Landsstýrismaðurin hevur tilnevnt hann til formann. 

Lena Reinert, BA í føroyskum, vísindaligt hjálparfólk á Føroyamálsdeildini, eftir tilmæli frá Staðarnavnanevndini. Landsstýrismaðurin hevur tilnevnt hana til næstforkvinnu. 

Niels Jákup Thomsen, stjóri á Bókamiðsøluni, fyrrv. lærari og stjóri á Bókadeild Føroya Lærarafelags, valdur av landsstýrismanninum. 

Iben Nyholm Debess, MA í málvísindum, ph.d.-vísindastarvsfólk og samskipari á Máltøknideplinum, vald av landsstýrismanninum. 

Hjalmar P. Petersen, Dr.phil., professari í málvísindum, eftir tilmæli frá Fróðskaparsetri Føroya. 

Sigmund Jógvansson, MA í føroyskum, lærari, eftir tilmæli frá Felagnum Føroyamál. 

Sonja Winthereig, MA í føroyskum, hjánám í russiskum, námsætlanarstarvsfólk á Námi, eftir tilmæli frá Námi. 

Edny Poulsen, sernámsfrøðiligur ráðgevi í teknmáli (tekn til talu), teknmálstulkur, eftir tilmæli frá Deyvafelagnum og HOYR. 

Sanna A. Dahl, MA í bókmentavísindum, BA í íslendskum, hjánám í føroyskum, ritstjóri, eftir tilmæli frá Navnanevndini. 

Bergur Rasmussen, lærari, rithøvundur og týðari, eftir tilmæli frá Rithøvundafelag Føroya. 

Solby A. Christiansdóttir, BA í føroyskum, journalistur, eftir tilmæli frá Mentanargrunni Landsins.

Sambært lógini um málráð tilnevnir landsstýrismaðurin ellivu umboð í Málráðið, sum skipar seg við eini starvsnevnd við fimm limum. Við hesi skipan verður tryggjað, at Málráðið er breitt og umboðar ymiskar fatanir.

Limirnir í Málráðnum verða tilnevndir eftir tilmæli frá feløgum og stovnum, og harumframt velur landsstýrismaðurin tveir limir. Millum allar limirnar tilnevnir landsstýrismaðurin forfólk og næstforfólk. Í hesum setanarskeiði hevur Eirikur í Jákupsstovu tilnevnt Beinir Bergsson til formann og Lenu Reinert til næstforkvinnu. Lena Reinert og Bergur Rasmussen hava sitið eitt skeið frammanundan, annars eru allir limirnir nýggir.

Landsstýrismaðurin hitti nýggja Málráðið á fundi í Almanna- og mentamálaráðnum í gjár. Hann fegnaðist um tey stóru tøkini, ið eru tikin undanfarnu árini, har m.a. Stavsetingarorðabókin og nýggj heimasíða komu undir land.

Endamálið hjá Málráðnum er at røkja, menna og verja føroyska málið, undir hesum føroyska teknmálið, at vegleiða, ráðgeva og gera niðurstøður í málspurningum og at áseta føroyska stavseting.

Málráðið gevur landsstovnum og almenninginum vegleiðing, ráð og upplýsing um føroyskt í talu og skrift. Almennir myndugleikar eiga í størst møguligan mun at fylgja niðurstøðunum hjá Málráðnum.

Til ber eisini hjá stovnum og einstaklingum at venda sær til Málráðið við spurningum. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. august 2025

Pauli Magnussen aftur leiðari í Staðnum

Gamal kenningur tekur við aftur. Pauli var leiðari fyri Staðið í 12 ár frá 2008 til 2020

(Mynd: Vestmanna kommuna)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Vestmanna kommuna hevur sett Paula Magnussen í starv sum ungdómsleiðari. Kommunan søkti í juli eftir leiðara til ungdómshúsið Staðið – og tað verður ein gamal kenningur, sum nú aftur fer at leiða ungdómshúsið í bygdini.

Pauli Magnussen var nevnliga ungdómsleiðari hjá Vestmanna kommunu í 12 ár, frá 2008 til 2020.

Staðið er staðið, har ung hittast til mennandi og spennandi samveru og verkstøð í frítíðini. Staðið virkar sum ein klekingardepil fyri fjølbroyttari mentan, har karmarnir eru í hásæti til tónleik, list, spøl, handaligt virksemi og hugna annars.

Leiðarin fyrireikar og leggur dagarnar til rættis, og hevur dagliga samskiftið við tey ungu og myndar húsið úteftir. Afturat leiðaranum eru dugnalig starvsfólk, og tað eru altíð tvey starvsfólk til arbeiðis samstundis.

Í vetur hevur Staðið opið fyri 4.- 6. flokki tveir seinnapartar um vikuna og fyri 7. flokki upp í 17 ár fýra gerandiskvøld um vikuna, umframt nøkur leygarkvøld um árið, skrivar Vestmanna kommuna.

Staðið letur upp aftur í september.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. august 2025

Eysturríksk poppmaskina fekk Vágsbø at dansa

Nærum alt, sum UB40 ikki hevði fríggjakvøldið, hevði DJ Ötzi á Vágsbøi leygarkvøldið

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

"Danke schön" segði 54 ára gamli DJ Ötzi á Vágsbøi í Klaksvík leygarkvøldið. Og vit kundu bara siga tað sama. Takk fyri.

Alt sum reggaebólkurin UB40 manglaði fríggjakvøldið á ársins Summarfestivali, hevði plátuvendarin í hvítu topphúgvuni á Vágsbøi á seinasta kvøldinum. Ein framúr konsert, har lív var í nærum frá byrjan til enda.

Serliga tá stóru løgini "Sweet Caroline" og "Hey Baby" vórðu spæld, var veruliga gongd í, men hesi eysturríksku fólkini skiltu eisini at halda lív í fjøldini undir konsertini.

Erik Biskopstø, fyriskipari av Summarfestivalinum, segði í samrøðu við FM1 fyrr um kvøldið, at tey raka keðiligt veður sjeynda hvørt ár. Leygarkvøldið var í øllum førum gott veður. Tað var stilt og turt í Klaksvík, og framúr gott konsertveður.

Sí samrøðu við Erik Biskopstø: - Raka keðiligt veður umleið sjeynda hvørt ár

Myndir: Jens Kr. Vang

Fleiri myndir frá Summarfestivalinum:

Silvaland á Summarfestivalinum

Hóskvøld á Summarfestivalinum

Høvuðsnavnið fríggjakvøldið hevur verið á palli

Fríggjakvøld á Summarfestivalinum

Seinasti dagurin á Summarfestivalinum skotin í gongd

Leygarkvøld á Summarfestivalinum

Video: Her kókar Vágsbøur (Dynamitt)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. august 2025

Ovastevnan verður um vikuskiftið

Elsa Berg setur stevnuna klokkan 14 í dag, men longu í gjárkvøldið byrjaðu tiltøkini í Nólsoy

Hetta vikuskiftið er aftur Ovastevna í Nólsoy. Skráin er rúgvismikil við tiltøkum fyri bæði børn og vaksin (Mynd: torshavn.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Hetta vikuskiftið er aftur Ovastevna í Nólsoy. Skráin er rúgvismikil við tiltøkum fyri bæði børn og vaksin.

Stevnan verður alment sett leygardagin klokkan 14. Elsa Berg, borgarstjóri í Tórshavnar kommunu, setir stevnuna. Tó byrjaðu tiltøkini longu í gjárkvøldið, eitt nú við ovastevnu-quis, sum tingmaðurin Karlot Hergeirsson skipaði fyri.

Morgundypp á Malarenda

Í morgun er møguleiki at dyppa. Á Malarenda ber til hjá børnum og vaksnum at vassa, svimja, skvatla og stuttleika sær. Møguleiki er at skifta í einum neysti beint við. Morgundypparar úr Nólsoy bjóða dyppi-temunn og kaffi. 

Í kvøld kl. 22 er hugnaligur felagssangur á bryggjuni. Sangheftið fæst á staðnum áðrenn sangløtuna og á kor.fo.

Í sambandi við Ovastevnuna siglir Ternan heldur øðrvísi. til ber at síggja meira á ssl.fo

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. august 2025

Ljósfest í Vági hetta vikuskiftið

Stóri dagurin er í dag - Dagfinn Olsen setur Ljósfestina. Hetta er fimta árið á rað, at Vágs kommuna heldur Ljósfest í nýggja haminum

- Ljósfest var eisini fyrr í Vági - frá 1921 og nøkur ár fram á gamla skúlalagnum. Hetta fyri at hátíðarhalda fyrsta el-verkið í Føroyum og í danska kongaríkinum, sum var bygt í 1921

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Hetta vikuskiftið er Ljósfest í Vági. Talan er nú um eitt árligt tiltak aftur - eitt vikuskifti við tiltøkum og tónleiki. 

Ljósfest var eisini fyrr í Vági - frá 1921 og nøkur ár fram á gamla skúlalagnum.

Vágs kommuna skrivar, at hetta var fyri at hátíðarhalda fyrsta el-verkið í Føroyum og í danska kongaríkinum, sum var bygt í 1921. Talan er um el-verkið í Botni í Vági. 

100 ára hald saman við Sev 

Í 2021 avgjørdi Vágs Kommuna at skipa fyri einum degi í Vági, har list, tónleikur og tiltøk vóru á skrá. Hettar saman við SEV, fyri at seta dám á 100 ára dagin fyri fyrsta el-verki í landinum. 

Ljósfestin í ár er sostatt tann fimta, sum Vágs Kommuna hátíðarheldur síðan 2021.  

Ljósfestin í ár byrjaði í gjárkvøldið og endar í morgin. 

Dagfinn Olsen setir Ljósfestina í tjaldinum í kvøld klokkan 18.30. Í kvøld verður nógvur tónleikur. Kl. 19 spæla Lív og Tróndur, kl. 19.30 Signar í Homrum, kl. 20 Janus Wiberg, kl. 21.30 Section, kl. 22.30 Marius Ziska, kl. 23.30 Hvarv og kl. 00.30 Danny & the Veetos.

Sí alla skránna her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. august 2025

Jens Dam Ziska á Listasavni Føroya frá 22. august

Byrjað verður við fernisering fríggjadagin 22. august. "Eftirmyndir" verður sum framsýning til fyrst i november

Framsýningin eitur “Eftirmyndir”. Verkini hjá Jensi Dam Ziska lýsa ikki sjálva hendingina, men myndir, sum standa eftir.

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

22. august bjóðar Listasavn Føroya til framsýning við verkum eftir listamannin Jens Dam Ziska.

- Í mong ár hevur hann sýnt fram verk við áhaldandi dygd og menning. Seinastu árini hevur Jens Dam Ziska arbeitt við málningum í stórum formati. Hetta verður fyrsta stóra savnsframsýningin hjá honum og fyrstu ferð, at stóru verkini verða sýnd fram í Føroyum.

Framsýningin eitur “Eftirmyndir”. Verkini hjá Jensi Dam Ziska lýsa ikki sjálva hendingina, men myndir, sum standa eftir. Tað vil siga eftirlívið frá eini hending, goymdar veruleikar, gloymdar søgur, og hvussu tann metafysiski heimurin kann ávirka upplivingina av einum staði.

- Verkini eru afturljóð av tí ósædda og endurgeva tað, sum var – eftirmyndirnar, ið hava fest seg handan eygnalokini, eitt markamót millum tað, ið er eygleitt, og tað, ið er ímyndað. Eitt slag av rannsakan av minninum og tí persónligu upplivingini, har veruleiki og tulking renna saman.

Málningarnir taka støði i siðbundnari málningalist, men skilja seg burturfrá tí, vit kenna úr føroyskari listasøgu. Listamaðurin eygleiðir og avmyndar nærumhvørvið við samtíðarbrillum og einum altjóða dámi. Hann arbeiðir fjølbroytt við formi og tøkni og bjóðar støðugt siðvenjuni av. Fleiri av myndevnunum koma frá fotomyndum, ið hann brúkar sum eitt amboð til at skráseta motivini. Í tilgongdini syndrar hann fotomyndirnar og leggur afturat við tekning og grafikki.  

Verkini mynda oftast støð, ið hava serligan týdning fyri listamannin. Hann umsetir hesi støð til abstraktar kompositiónir. Grafisk skap sveima og pulsa í litføgrum samljóði og skapa eitt slag av vektloysi, sum samstundis er væl grundað í geometriskum samansetingum. Hetta er eitt nýtt føroyskt landslag, ein nýggj føroysk innimynd, sum bæði er rótfest í Føroyum og altjóða. Eitt føroyskt myndevni, ið er partur av altjóða rákum og ávirkan.

Framsýningin er opin frá fríggjadegnum 22. august til 2. november

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 14. august 2025

Ein sterkur og aktuellur leikur á føroyska pallinum

Við einum leikriti, ið hevur vakt ans kring allan heimin, fer Det Ferösche Compagnie at bjóða føroyska áskoðaranum inn í eina djarva frásøgn um rættvísi, vald, sannleika og kynsligan harðskap. Leikurin verður frumsýndur 13. september

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

“Prima Facie” er skrivaður av australska rithøvudinum og fyrrverandi sakføraranum, Suzie Miller. Leikurin hevur vunnið altjóða viðurkenning fyri sítt sterka og samfelagsviðkomandi innihald. Í miðdeplinum er Tessa – ein kvinnuligur sakførari, sum hevur bygt sína lívsleið upp á trúnna á lóggávu og rættvísi. Men tá hon sjálv verður fyri einum harðligum broti, verður hon noydd at síggja sannleikan: At rættarskipanin, hon hevur tænt, ikki verjir øll líka. 

Det Ferösche Compagnie setur leikin upp í tøttum samstarvi við bretska leikstjóran, Matthew Richardson. Sjónleikarabólkurin hevur arbeitt saman við Matthew áður á rósta leikinum “Lear Kongi”. Matthew hevur drúgvar royndir sum leikstjóri, og hevur vunnið fleiri virðislønir.

Kristina Sørensen Ougaard spælir høvuðsleiklutin, Dánjal á Neystabø er tónasmiður og Sámal Blak er sniðgevi. Beinir Bergsson hevur týtt leikin til føroyskt.

Umframt at seta upp stórar klassikarar og skapa egin verk, fer Det Ferösche Compagnie, DFC, undir nýggjan leist: At seta upp nýskrivaðar leikir, sum verða spældir á leikhúsum kring knøttin. DFC vil, at tann føroyski áskoðarin kann uppliva nýskrivaðan dramatik á høgum støði, sum verður spældur úti í heim, um somu tíð sum her heima. Við hesum vilja vit verða ein partur av tí stóru globalu samrøðuni.

Leikurin verður frumsýndur 13. september 2025 í Perluni í Tórshavn.

- Eg las hetta leikritið í flogfarinum á veg aftur úr London, aftan á vit høvdu framført ‘Castle of Joy’ við DFC á The Barbican. Eg fekk ikki lagt handritið frá mær, fyrr enn eg hevði lisið tað liðugt, og tað hevur sitið í mær líka síðani, sigur Kristina Sørensen Ougaard, sjónleikari.

Fakta um leikin:

• Leikrit: Prima Facie eftir Suzie Miller
• Týðing: Beinir Bergsson
• Leikari: Kristina Sørensen Ougaard
• Leikstjóri: Matthew Richardson
• Tónleikur: Dánjal á Neystabø
• Pallur og búnar: Sámal Blak
• .  Pallstjóri: Anny Thorsen
• Framleiðari: Durita Sumberg
• Frumsýning: 13.sept 2025 í Perluni
• Høvuðstuðlar: Mentanargrunnurin, Tórshavnar Kommuna, Almanna- og mentamálaráðið og SMS 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. august 2025

Cirkus Baldoni kemur ikki í ár

Orsøkin er broyttar umstøður og hækkingar í leiguprísunum fyri hølini, sum Cirkus Baldoni plagar at brúka, skrivar Cirkus Baldoni í tíðindaskrivi

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

– Síðan 2007 hevur Cirkus Baldoni á hvørjum ári vitjað 10 bygdir í Føroyum - frá Klaskvík til Suðuroy - við framførslum fyri barnafamiljum. Tilsamans hava túsundatals føroysk børn og vaksin gjøgnum 17 ár upplivað René Baldoni og hóp hansara á oyggjunum. Men í 2025 verður eingin rundferð.

Soleiðis skrivaði Cirkus Baldoni í tíðindaskrivi sunnudagin.

– Orsøkin er broyttar umstøður og stórar hækkingar í leiguprísunum fyri hølini, sum Cirkus Baldoni plagar at brúka.

– Í Tórshavnar kommunu eru hallirnir hjá kommununi - burtsæð frá høllini í Kollafirði - bert ætlaðar ítrótt. Kommunan vísir í staðin til nýbygdu privatu høllina við Tjarnir, sum er fimm ferðir dýrari at leiga enn Høllin á Hálsi, har Baldoni áður hevur framført. Har er søla av poppkorni og candyfloss heldur ikki loyvd. Í Runavík og á Skála er hallarleigan økt við 240 prosentum í mun til í fjør.

Hallirnar í Havn, í Runavík og á Skála standa vanliga fyri umleið helvtini av føroyska umsetninginum, og tá Cirkus Baldoni samstundis hevur stórar ferðaútreiðslur, fáa tey tað ikki fíggjarliga at hanga saman, sigur René Baldoni, sirkusstjóri.

– Tað er sera harmiligt, at vit ikki kunnu halda fram við siðvenjuni í ár. Men vit geva ikki upp, og vit vóna at koma aftur í 2026, skrivar Cirkus Baldoni.

Eitt annað stórt danskt Sirkus, Cirkus Arena, hevur hinvegin boðað frá, at tey nú koma aftur til Føroya, og framførslan verður við Tjarnir. Les:

Cirkus Arena við Tjarnir í september

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. august 2025

Hjerne-Madsen gjørdist 65 ár

Vælumtóktur danskur heilaserfrøðingur fekk eitt dánilsi á veg heim á súkklu, og doyði

(Mynd: DR)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Hann er næstan meira kendur sum væltumtókt sjónvarpspersónligheit og fyri at vera stóribeiggi Anders Lund Madsen.

Men Peter Lund Madsen var útbúgvin lækni, og var serfrøðingur í mannaheilanum. Hann gjørdist doktari fyri sína gransking av blóðumferðini í heilanum og av broytingum í heilanum á ymsum tilvitanarstigum.

Mánadagin doyði Peter Lund Madsen, 65 ára gamal. Danskir miðlar skriva, at var á veg á súkklu úr Havnsø til Keypmannahavnar, tá hann eftir øllum at døma fekk eitt dánilsi. Fólk komu fram á hann við vegjaðaran, og sendu boð eftir hjálp. Hann varð fluttur til Ríkissjúkrahúsið við tyrlu, men var deyður, tá hann kom fram.

Peter Lund Madsen gjørdist kendur í danska almenninginum, tá hann í 1998 gjørdist vertur í eini sjónvarpssending hjá DR við heitinum ‘Hjerne-Madsen’, og síðan hevur navnið hingið við honum. Peter Lund Madsen hevði óvanliga góð evni at miðla vísundalig evni, so at tey kundu skiljast av øllum. Fyri hesa serliga gávu hevur hann millum annað verið heiðraður við Rosenkjær-heiðurslønini, sum verður givin vísundafólki, sum megna at miðla trupul vísundalig evni. Hann hevur eisini fingið donsku móðurmálsvirðislønina.

Hann hevur verið virkin í fleiri ymsum útvarps- og sjónvarpssendingum, eisini saman við lítlabeiggjanum, Anders Lund Madsen.

Hann hevur eisini skrivað fleiri bøkur. Aktuelt skuldi ein nýggj bók hjá honum, ‘Mysteriet om den sovende hjerne’ koma út 11. september. Nú er óvist um bókin kemur út sum ætlað, skrivar Ritzau.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. august 2025

Finnland ákærir yvirmenn fyri at oyðileggja sjókaðlar

Eagle S dró akkerið 90 kilometrar eftir havbotninum og gjørdi skaða á fimm sjókaðlar millum Finnland og Estland

Eagle S (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Ákærumyndugleikin í Finnlandi hevur avgjørt at reisa ákærur í sambandi við sabotasju móti sjókaðlum.

Ákærur eru reistar móti einum skipara og tveimum yvirmonnum umborð á skipinum, sum verður hildið at vera orsøk til at skaði kom á fimm sjókaðlar millum Finnland og Estland í desember í fjør. Allir tríggir nokta seg sekar.

Partur av russiska skuggaflotanum

Talan er um oljutangaskipið Eagle S, sum eisini er undir illgruna fyri at vera partur av russiska skuggaflotanum, og sum siglir undir flagginum hjá Cookoyggjum.

ES setti í mai mánaði Eagle S á sín lista yvir skip, sum samveldið hevur illgruna um at vera partur av russiska skuggalotanum, og tí eru umfatað av handilstiltøkunum móti Russlandi. 444 skip eru nú á hesum listanum, skrivar DR.

Sambært finska ákærumyndugleikanum dró Eagle S akkerið eftir havbotninum, og framdi skaða á Estlink-2-elkaðalin og fleiri samskiftissambond millum Finnland og Estland 25. desember.

Í tíðindaskrivi verður sagt, at skipið dró akkerið í 90 kilometrar, og hevur á tann hátt framt skaða á fimm sjókaðlar. Kostnaðurin fyri at umvæla kaðlarnar liggur um 60 milliónir evrur.

Umframt at nokta seg sekar, so vísa teir tríggir yvirmenninir á, at teir ikki halda, at Finnland hevur heimild at reisa ákærur móti teimum, tí skaðarnir hendu uttan fyri finskt sjóumveldi.

Estlink 2-kaðalin kann nøkta umleið helmingin av øllum eltørvinum hjá Estlandi á vetri. Hann er um 145 kilometrar langur og liggur í 90 metra dýpi, har tað er djúpast.

Hetta er ikki fyrstu ferð, at Russland er undir illgruna fyri at gera seg inn á undirsjóvarkaðlar. Líknandi mál hava verið í Noregi, har ein kaðal við Svalbarð slitnaði.

Sambært NRK sigldi ein russiskur trolari aftur og fram yvir kaðlinum 40 ferðir á ein hátt, sum serfrøðingar meta, einki hevði við fiskiskap at gera.

Norska løgreglan hevur tó slept tí málinum, skrivar DR. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. august 2025

Journalistur hjá Al Jazeera deyður í ísraelskum álopi

Sambært ísraelska herinum hevði journalisturin tilknýti til Hamas

Mynd úr Gaza býi (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Sunnudagin varð ein journalistur hjá arabiska miðlinum, Al Jazeera, dripin í einum álopi á Gaza bý, upplýsir ísraelski herurin.

Talan er um 28 ára gamla Anas al-Sharif, sum sambært ísraelska herinum var partur av Hamas-rørsluni.

Ísraelski herurin sigur m.a., at al-Sharif hevði ábyrgdina av einum rakettálopi móti ísraelskum sivil- og herfólki, skrivar Ritzau.

Al-Sharif var í einum tjaldi, sum var ætlað journalistum uttan fyri al-Shifa sjúkrahúsið, tá hann varð raktur í álopinum, sum sambært sjúkrahússtjóranum var eitt málrættað álop.

Í minsta lagið sjey fólk lótu lív í álopinum. Millum teirra vóru tveir journalistar og trý myndafólk.

Sambært Al Jazeera hava níggju av teirra journalistum latið lív í ísraelskum álopum síðan 7. oktober 2023, tá kríggið byrjaði.

Ísrael hevur lagt Al Jazeera undir at samstarva við Hamas, og fremja partískan tíðindaflutning. Tað er Katar, sum eigur og fíggjar miðilin. Katar hevur meklað í samráðingunum um vápnahvíld millum Ísrael og Hamas.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. august 2025