Hátíðarhald Inni í Dal

Nógv fólk var samankomið í ítróttarhøllini tá seinasta skotið í Sandoyartunnlinum varð latið av. Sí myndirnar

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Myndir frá hátíðarløtuni í Ítróttarhøllini Inni í Dal á Sandoynni tá seinasta skotið varð latið av í Sandoyartunlinum.

Myndirnar tók Eyðstein Ólason:

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. februar 2022

Hol ígjøgnum og cognac undir Skopunarfirði

Tunnilstoymini Sandoyarmegin og Streymoyarmegin høvdu hátíðarløtu saman tá skotið varð ígjøgnum í Sandoyartunlinum

(Mynd: Sonni á Horni)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Hátíðarløta var undir Skopunarfirði nakað eftir klokkan 13 hósdagin tá seinasta skotið varð latið av, og hol var í gjøgnum.

Hóast tunnilin ikki verður liðugur fyrr enn um meira enn eitt ár, er hetta størsta løtan hjá tunnilsarbeiðarunum.

Hetta er løtan tá tunnilsliðini koma saman í tunlinum og fáa høvið at reypa. Norsk siðvenja er eisini, at bróta eina cognac fløsku niður í tunnilin, og eisini at cognac verður skonkt.

Her eru nakrar myndir sum Sonni á Horni tók:

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. februar 2022

Latið verður upp fyri rottunum eisini

Umhvørvisstovan minnir á at vera ansin, so rottan ikki kemur í Sandoynna, nú opið er millum Streymoynna og Sandoynna

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Umhvørvisstovan minnir nú á at vera varin og ansa eftir rottu, nú sprongt er ígjøgnum millum Streymoynna og Sandoynna í dag.

Sandoy er ein av 11 oyggjum, har ongin rotta er. Og tí er tað okkara ábyrgd at fyribirgja, at rotta sleppur til Sandoyar, sigur Umhvørvisstovan.

Kemur rotta í oynna er vandi fyri ríka fuglalívinum í oynni. Kemur rotta til oynna, verður tað til stóran skaða fyri fuglalívið. Serliga er tað fuglur, sum reiðrast í holum, ið verður oyddur av rottu, eitt nú skrápur, drunnhvíti og lundi.

Tá koyrandi verður til Sandoyar, fer ferðslan uttan iva at økjast, og verða sannlíkindini fyri, at rotta sleppur til Sandoyar størri.  Tað er tí sera umráðandi, at øll, sum senda ella flyta vøru til oynna, ansa eftir, at vøran er væl pakkað og heil, so at eingin rotta fylgir við. Eisini er umráðandi, at kommunurnar støðugt skipa fyri yvirvøku, fyri at fylgja við, um rotta skuldi verið í oynni, og at kommunurnar hava eina tilbúgving, so tær altíð eru til reiðar at týna rottuna beinan vegin, skuldi hon komið til oynna.

Umhvørvisstovan samskipar fyribyrging og týning av rottu saman við kommununum, og vegleiðir um yvirvøku og tilbúgving.

Harafturat er tað umráðandi, at øll sum búgva ella vitja Sandoynna, beinan vegin boða kommununi frá, um ein hevur sæð rottu, sigur Umhvørvisstovan. 

Umhvørvisstovan hevur gjørt eina frágreiðing um hvussu byrgjast kann fyri at fáa rottu í Sandoynna. Frágreiðingin kann lesast her 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. februar 2022

Suffía bjargaði lívið á pápanum

Suffía Olsen er Ársins Fyrstihjálpari 2021. Eisini fingu fýra børn serstakan barnaheiður í ár

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Heiðurin sum Ársins Fyrstihjálpari 2021 fer til Suffíu Olsen fyri framúr avrik í likamligari fyrstuhjálp. Suffía og familjan ótu døgurða, tá pápi hennara brádliga fekk hjartasteðg.

Suffía Olsen saman við mammuni og systrini, Jóannes Eidesgaard, formanni í Reyða Krossi og Ingun Eiriksdóttir, stjóra í Betri Trygging uttast til vinstru

Ímeðan mamman og yngra systirin ringdu 112, var Suffía skjót at fremja lívbjargandi fyrstuhjálp til sjúkrabilur kom á staðið. Av tí, at Suffía handlaði so skjótt, og gav munagóða fyrstuhjálp, kann pápi hennara, Pauli, liva eitt vanligt lív uttan varðandi mein.

Suffía vísir gott yvirskot og orku, at hon megnar at fáa lítlusystrina burturfrá saman við mammuni, hóast tær vóru ræðsluslignar. Tað krevur dirvi at halda høvdið kalt og minnast mannagongdirnar, tá ið ein so nær í familju, fær hjartasteðg, ljóðar grundgevingin hjá Reyða Krossi.

Gilli Sjúrðarson Holm fekk heiðursbræv

Heiðursbræv varð eisini latið til Gilla Sjúrðarson Holm, sum í summar 2021 kom fram á ein mann, sum hevði fingið hjartasteðg og fór beint í gongd við at geva lívbjargandi fyrstuhjálp inntil sjúkrabilurin kom á staðið - lítil ivi man vera um, at hevði Gilli ikki verið har, so hevði maðurin helst ikki yvirlivað.

Starvsfólk hjá Grant fingu heiðursbræv fyri at veita góða fyrstuhjálp

Harumframt fáa starvsfólk á Grant heiðursbræv fyri at veita góða fyrstuhjálp – bæði kropsliga og sálarliga – tá ið ein starvsfelagið var óheppin og skar seg illa á einum rúti.

Øll trý fingu í dag heiðursbræv og blómutyssi frá Reyða Krossi. Ársins fyrstihjálpari 2021 fekk harafturat eina peningagávu frá Betri.

Barnaheiður

Í ár fingu fýra børn eisini Ársins barnaheiður fyri serstakt avrik innan fyrstuhjálp. Talan er um tvær hendingar.

Í aðrari hendingini fyribyrdu nakrir smádreingir eini vanlukku, tá teir løgdu merkis til, at ein lastbilur, sum stevndi beint ímóti einum tunli, hevði gloymt at koyra kranan niður.

Í hini hendingini bjargaðu tvær smágentur systkinabarni teirra, sum var dottin í ein djúpan hyl.

Øll fýra børn fingu heiðursbræv umframt eitt gávubræv frá Bovling í Leirvík.

Í sambandi við tiltakið, varð stuðulsavtalan millum Betri og samarittarnar hjá Reyða Krossi eisini forlongd fram til og við 2024, og verður Betri sostatt verandi høvuðsstuðul hjá samarittunum.

Stuðulin frá Betri ger sera stóran mun, og er eitt nú við til at styrkja karmar og umstøður hjá sjálvbodnum á samarittøkinum, og skal harumframt síggjast sum eitt stórt herðaklapp til tað framúr góða arbeiðið, sum samarittarnir gera í sambandi við at veita stuðul og fyrstuhjálp til tiltøk kring alt landið, skrivar Reyði Krossur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. februar 2022

Fara undir fjórða prikið í Føroyum nú

Fólk við veikari immunverju fáa tilboð um fjórðu koppseting móti covid-19. Ein treyt fyri at fáa fjórða prikið er, at tað í minsta lagi eru gingnir tríggir mánaðir síðan triðja prikið

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Landsstýrismaðurin við heilsumálum hevur góðkent eitt tilmæli frá koppsetingarbólkinum um at bjóða fólki við nógv niðursettari immunverju at verða koppsett fjórðu ferð fyri koronu, covid-19.

Talan er um sama leist, sum tá fólk í hesum somu vandabólkum fyrr enn onnur fingu tilboð um at lata seg koppseta triðju ferð.

Tilboðið er ætlað til fólk við ávísum illkynjaðum blóð- og mergsjúkum, fólk við ávísum álvarsomum giktasjúkum, fólk, sum hava fingið transplantasjón, fólk í dialysuviðgerð og fólk, sum eru viðgjørd við heilivági, ið tálmar immunverjuna, ella sum nýliga hava fingið kemoviðgerð.

Føroyska tilboðið er meinlíkt tí, sum donsku heilsumyndugleikarnir eisini hava mælt til. Í sínum tilmæli vísir danska Sundhedsstyrelsen millum annað á, at mongdin av andevnum ímóti covid-19 í kroppinum so líðandi fellur eftir koppseting. 

- Tískil viknar verjan, samstundis sum nýggja omikron-frábrigdið økir um vandan hjá fólki at verða smittað, sigur koppsetingarbólkurin.

- Endamálið við fjórðu koppsetingini er at verja hesi fólk ímóti álvarsligari sjúkugongd, verða tey smittað.

Fólk, ið eru umfatað av tilboðnum um fjórðu koppsetingina, fáa innkalling frá sjúkrahúsverkinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2022

Fóru við Smyrli av misgáum - skuldu við Norrønu

Smyril mátti venda við týskvøldið, tá eitt ferðafólk við trimum børnum, sum skuldi til Íslands, varnaðist mistakið

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað kann vera trupult útlendingum at skyna mun á Smyrli og Smyril Line. Tað mátti ein íslendsk kvinna saman við hennara trimum børnum ásanna týskvøldið

Av misgáum vóru tey komin umborð á Smyril, men skuldu við Norrønu til Íslands. Kringvarpið skrivar, at tá kvinnan varnaðist mistakið, var Smyril komin nakað út um molan í Havn.

Skiparin á Smyrli avgjørdi at venda innaftur við íslendsku ferðafólkunum, so tey kundu koma umborð á rætt skip.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. februar 2022

Nú er sáttmáli undirskrivaður

Forkvinnan í ljóðsmøðrafelagnum sigur, at tey eru væl nøgd við fýra ára sáttmálan, sum varð undirskrivaður síðsta fríggjakvøld

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Síðsta fríggjadag varð sáttmáli undirskrivaður millum lønardeildina hjá Fíggjarmálaráðnum og Ljósmøðrafelag Føroya.

Talan er um ein fýra ára sáttmála, sum er galdandi frá 1. oktober 2020 til 1. oktober 2024.

Annika Hoydal, forkvinna í ljósmøðrafelagnum, sigur við Útvarpið, at tey eru væl nøgd við sáttmálan, sum m.a. gevur meira í løn til tey lægru lønartrinini.

– Eg haldi, vit fingu eina góða loysn, so báðir partar fingu mest av tí, sum teir hava yngst sær, sigur hon.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. Jan 2022

Partabrøvini orsøkin til góða avkastið í 2021

Tá hugt verður eftir teimum ymsu íløgubólkunum, so táttaði íløguavkastið í partabrøvum í 25 prosent fyri 2021

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Stimbrandi penga- og fíggjarpolitikkur seinastu árini, umframt at í fleiri londum varð latið upp eftir korona, hevði við sær, at partabrøvini hækkaðu nógv í 2021.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. Jan 2022

Faroe Ship gevst við farleiðini millum Havnina og Hanstholm

Undirtøkan fyri farleiðina, sum byrjaði í apríl, hevur ikki verið nóg góð

Bogi Nielsen, stjóri á Faroe Ship (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

14. apríl í fjør byrjaði Faroe Ship at sigla við farmi millum Havnina og Hanstholm, men nú, minni enn eitt ár seinni, gevst felagið við farleiðini. 

Orsøkin til hetta er, at undirtøkan fyri farleiðina ikki hevur verið nóg góð.

Tað var farmaskipið Vantage, sum røkti siglingina á hesari leiðini.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. Jan 2022

Hava undirskrivað sáttmála um busskoyring í Eysturkommunu

AP Busskoyring skal røkja bussleiðina í kommununi komandi fimm árini, og fyrstu tvey árini verða møguleikarnir fyri at skifta til el-bussar kannaðir nærri

John Olsen, AP Busskoyring, og Per Martin Gregersen, borgarstjóri í Eysturkommunu (Mynd: Eysturkommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Eysturkommuna hevur skrivað undir sáttmála við AP Busskoyring um at røkja bussleiðina í Eysturkommunu komandi fimm árini, og avtalan inniber, at fyrstu tvey árini av sáttmálatíðarskeiðinum verða møguleikarnir fyri at skifta til el-bussar kannaðir nærri.

– Ynskiligt er at ganga grøna vegin, men áðrenn nøkur stór íløga verður gjørd í el-bussar skal hetta kannast nærri fyri at staðfesta hvørjir møguleikar eru og hvørjar fíggjarligu avleiðingarnar av hesum eru, skrivar Eysturkommuna á heimasíðuni.

Nýggi sáttmálin inniber, at bussleiðin koyrir fleiri túrar um vikuna, umframt at fleiri túrar verða í summarfrítíðini.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. Jan 2022

Hans Jákup Drangastein Johansen nýggjur stýrislimur í Bústøðum

Hann er komin í stýrið fyri Tom Silvurdal, sum herfyri segði stýrissessin frá sær – í vikuni hevði landsstýrismaðurin við almannamálum fund við umboð fyri stýrið og stjórn í Bústøðum

Sólvit E. Nalsø, landsstýrismaður, Anna Maria Joensen, stýrisforkvinna, Emmy Joensen, Una Joensen og Hans Jákup Drangastein Johansen, stýrislimir. Regin D. Hammer situr eisini í stýrinum

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Sólvit E. Nolsø, landsstýrismaður við almannamálum hevur tilnevnt Hans Jákup Drangastein Johansen í stýrið fyri Bústaðir.

Hans Jákup Drangastein Johansen er komin í stýrið fyri Tom Silvurdal, sum herfyri valdi at siga stýrissessin frá sær.

Hans Jákup Drangastein Johansen, sum býr á Eiði, hevur útbúgving innan búskaparfrøði og leiðslu og hann hevur drúgvar royndir úr fíggjar- og byggivinnuni. Árini 2009-2021 sat hann í Eiðis bygdaráð, øll árini sum varaborgarstjóri. Nú starvast hannsum fíggjarstjóri hjá Nema.

Landsstýrismaðurin við almannamálum hevði mikudagin fund við umboð fyri stýrið og stjórn í Bústaðum, og hetta var fyrsti fundur, har Hans Jákup Drangastein Johansen var við.

Á fundinum varð m.a. umrøtt, hvussu tær 200 mió. krónurnar, sum eru settar av til íbúðarverkætlanir til serliga málbólkar, skulu brúkast. Ætlanin er, at Bústaðir m.a. skal brúka av teimum 200 milliónirnar til at byggja bústaðir til fólk við serligum tørvi, og landsstýrismaðurin ynskir at meira ferð nú kemur á hesar ætlanir.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. februar 2022

– Nýtslan er lægri enn í hinum norðurlondunum

Tá tað kemur til nýtslu av opioidum, liggur Føroyar lægri enn tey norðurlondini, vit ofta samanbera okkum við, segði landsstýrismaðurin við heilsumálum í svari til fyrispurning hjá Ruth Vang

Kaj Leo Holm Johannesen, landsstýrismaður í heilsumálum (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

– Seinastu tíðina hava serfrøðingar innan danska heilsuverkiðíð rópt varskó um nýtsluna av sonevndum opioidum í Danmark, m.a. tí, at mann í USA hevur staðfest, at nærum annar hvør amerikanari í 2020 fekk útskrivað opioidir, og mett verður, at eini 500.000 eru deyð av yvirdosis seinastu 20 árini.

Tað segði Ruth Vang, tingkvinna fyri Framsókn, sum hevði sett landsstýrismanninum við heilsumálum, Kaj Leo Holm Johannesen, fyrispurning um nýtsluna av opioidum í Føroyum.

Ruth Vang vildi hava at vita, um nýtslan av opioidum í føroyska heilsuverkinum var á einum rímiligum støði, og um nøkur orsøk var at stúra fyri nýtsluna av opioidum í Føroyum. Ruth Vang nevndi serliga slagið Oxycodon, sum er nógv brúkt.

– Heilivágurin virkar pínustillandi, men virkar haraftrat rúsandi á ein hátt, sum kann sammetast við alkohol. Tí er vandin fyri bundinskapi og misnýtslu serliga stórur sammett við annan pínustillandi heilivág, segði hon.

Sambært Kaj Leo Holm Johannesen, er vøksturin av Oxycodon-nýtslu í Føroyum tó ikki nakað at stúra fyri. Vit liggja generelt lægri enn tey norðurlondini, vit ofta samanbera okkum við, tá tað kemur til nýtslu av hesum.

– Tað er tað, sum vit hava fingið at vita frá Landslæknanum, og tað haldi er er jaligt, segði landsstýrismaðurin, sum legði afturat, at vakið eyga tó verður hildið við hesum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. februar 2022

– Tørvurin á einum nýggjum barnaheimi er ikki tann sami

Sólvit Nolsø, landsstýrismaður við almannamálum hevru svarað fyrispurning hjá Djóna Nolsøe Joensen, tingmanni

Sólvit Nolsø, landsstýrismaður í almannamálum (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Tørvurin á at byggja eitt nýtt – stórt – barnaheim er ikki tann sami nú, sum hann hevur verið. Tað sigur Sólvit Nolø, landsstýrismaður við almannamálum í svari til fyrispurning hjá Djóna Nolsøe Joensen, tingmanni úr Javnaðarflokkinum.

Elsebeth Mercedis Gunnleygsdóttur, fyrrverandi landsstýriskvinna í almannamálum, hevur sagt, at ætlanin um at byggja eitt barnaheim er slept fyri í staðin at byggja abrnabústovnar, og tingmaðurin vildi hava at vita, um nýggi landsstýrismaðurin ætlaði at halda fast í ætlanunum um ikki at byggja nýtt barnaheim.

Sólvit Nolsø sigur, at tey børnini, sum tá høvdu tørv á at verða flutt, nú eru flutt ella eru um at vera flutt í onnur hóskandi høli.

– Hetta kom í rættlag, eftir at Løgtingsins Umboðsmaður var á eftirlitsvitjan í mai 2020. Ætlanin hevur tí verið at hyggja nærri eftir, um tørvur er á smærri barnabústaðareindum. Fakliga verður dentur lagdur á, at hesir bústaðir eru egnaðir og innrættaðir eftir tørvinum hjá hesum børnum, eins og dentur verður lagdur á eitt heimligt, mennandi og stimbrandi umhvørvi, har trivnaðurin hjá børnunum verður raðfestur høgt.

Landsstýrismaðurin leggur afturat, at hann enn ikki hevur havt høvi at meta um, um tað er nøkur orsøk til ikki at halda fast í ætlanunum hjá Elsebeth Mercedis Gunnleygsdóttur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2022

Javnaðarflokkurin varpar ljós á bústaðartrot

3. mars verður sjóneykan sett á bústaðartrot á almennum tiltaki í Finsen, har føroyskir og útlendskir serfrøðingar verða at hoyra

Tiltakið verður í Auluni í Finsen (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Á stórum tiltaki, sum Javnaðarflokkurin skipar fyri 3. mars, verður sjóneykan sett á bústaðartrot, og hvussu tað kann loysast.

– Bústaðarmarknaðurin er glóðheitur. Tað er trupult hjá vanligum fólki at seta búgv, tí prísurin er høgur. Tað sæst eisini á leigumarknaðinum, har høgar húsaleigur eru við til at tyngja tey, sum frammanundan ikki hava ráð til at keypa sær eitt heim. Tí vil Javnaðarflokkurin varpa ljós á loysnir, sum kunnu taka trýstið av bústaðarmarknaðinum í Føroyum, skrivar flokkurin í tíðindaskrivi.

Á tiltakinum, sum verður í Auluni í Finsen, verða bæði føroyskir, danskir og svenskir serfrøðingar at hoyra. Luttakarar á tiltakinum eru m.a.: Kaare Dybvad Bek, danskur bústaðarmálaráðharri, Kári Holm Johannesen, Hagstovan, Solveig Råberg Tingey, Danmarks Almene Boliger, Birthe Larsen, búskaparfrøðingur á Copenhagen Business School, Andras Róin, stjóri, Bústaðir, og Lisa Pelling, Arena Idé

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. Jan 2022

Ungdómsting verður í komandi viku

Mánadagin og týsdagin verða tað 32 næmingar úr framhaldsdeildini í fólkaskúlanum, sum manna løgtingið

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í komandi viku verðu ungdómsting aftur á skrá. Ársins ungdómsting, sum verður 7. og 8. februar verður áttanda ungdómstingið, sum verður hildið í Føroyum.

Hesir dagar seta næmingar í framhaldsdeildini í fólkaskúlanum dagsskránna. Løgtingsformaðurin beyð í juni í fjør næmingunum í framhaldsdeildina at senda inn lógaruppskot ella uppskot til samtyktar at viðgera á Ungdómstinginum, og tá freistin var úti, høvdu 19 skúlaflokkar sent uppskot inn. Av teimum koma 13 uppskot til viðgerðar, sum m.a. snúgva seg um farsóttarlóg, samferðslu, rúsdrekka, og skúlaviðurskifti.

Tilsamans 32 næmingar úr Eysturskúlanum, Hoyvíkar skúla, Kollafjarðar skúla, Runavíkar kommunuskúla, Skúlanum á Fløtum, Skúlanum á Giljanesi, Tvøroyrar skúla, og Vágs skúla luttaka á ungdómstinginum.

Mánadagin 7. februar verða framløgur og nevndarviðgerðir á skránni. Týsdag fyrrapart verða álit løgd fram, og upsskotini verða viðgjørd og atkvøtt um. Seinnapartin verða so áfráboðaðir fyrispurningar á skránni til løgmann og landsstýrismenn.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. Jan 2022

Nýggjur pro-rektari á Setrinum

Fyrrverandi rektarin á IT-Universitetinum í Keypmannahavn, føroyingurin Martin Zachariasen, hevur játtað parttíð at stuðla Setrinum við at skipa nýggja masterútbúgving, umframt at vera pro-rektari fyri útbúgving og góðskumenning

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Martin Tvede Zachariasen, sum hevur verið rektari á ITU í Keypmannahavn seinastu árini, er settur í parttíðar fyribilsstarv sum pro-rektari fyri undirvísing og góðsku á Fróðskaparsetri Føroya. Eisini er avtalað, at Martin skal stuðla Setrinum at skipa nýggju masterútbúgvingina í dátuvísindum, sum Mentamálaráðið hevur útvegað játtan til.

Umframt at hava staðið á odda fyri ITU, er Martin Tvede Zachariasen ph.d., dr.scient og er adjungeraður professari í teldufrøði á Setrinum, so fakligu førleikarnir til at fyrireika nýggju útbúgvingarligu KT-kósina í Føroyum mugu sigast at vera í lagi.

Fróðskaparsetrið hevur gjørt fyribilsavtalu við Martin Tvede Zachariasen frá 14. februar, og hann fer at brúka fjórðingstíð til arbeiðið.

- Vit eru sera fegin um at hava fingið høvi til at gagnnýta mongu førleikarnar hjá Martini til framhaldandi menning av Fróðskaparsetrinum, at styrkja okkara góðskumenningarskipan, umframt at leggja lunnar undir masterútbúgvingina í dátuvísindum á Náttúruvísindadeildini, sigur Chik Collins, rektari.

- Eg ivist ikki í, at Martinsa íkast fer at gagna okkum væl. Og so er tað eisini stuttligt at bjóða honum vælafturkomnan, tí hann tók jú sína bachelorútbúgving her á sinni, og so er pápi hansara, Petur, eisini ein av fyrrverandi rektarunum á Setrinum, sigur Chik Collins.

Martin Tvede Zachariasen, sum altso byrjar 14. februar, sigur, at tað var lætt hjá sær at siga ja, tá hetta tilboðið kom.

- Í sambandi við, at eg gavst sum rektari á IT-Universitetinum á nýggjárinum, vildi eg sera fegin brúka eitt sindur av orku upp á at hjálpa til við leiðsluuppgávunum á Setrinum. Eg havi verið knýttur at Setrinum bæði sum adjungeraður professari og sum varalimur í stýrinum í mong ár. Eisini haldi eg, at Setrið er í eini spennandi menning í løtuni, og eg vil fegin brúka mínar royndir og netverk frá donskum universitetum til at hjálpa til við arbeiðssetninginum, sum nú stendur fyri framman á dátuvísindaliga økinum.

Merkir hetta fyribilsstigið hjá tær, at tú kanska umhugsar at flyta aftur til Føroya av álvara?

- Nei, tað veit eg ikki enn. Fyribilsavtalan er, at eg verið her parttíð eitt skifti, sigur Martin Tvede Zachariasen.

FAKTA:
Nú Fróðskaparsetur Føroya skal taka bachelorlesandi í KT-verkfrøði inn á hvørjum ári, umframt at hava upptøku hvørt ár av masterlesandi í dátuvísindum frá 2023, verður avgerandi at fáa starvsfólk við røttu førleikunum til stóru uppgávuna. Í løtuni verður tí søkt innan- og uttanlands eftir seks starvsfólkum við røttu førleikunum. Hvørt starvið verður sett sum antin professari, lektari ella adjunktur, treytað av førleikum og útbúgving umsøkjarans. Starv sum námslektari (fulltíðar undirvísingarstarv) kann eisini vera avtalað fyri eitt tíðarskeið, sum umsøkjari og Fróðskaparsetrið semjast um. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. Jan 2022

Fýra fingið MSc-prógv í heilsuvísindum

Síðst í januar vardu Sóleyð Sjúrðaberg, Sólgerð Hvidbro, Eyðvør Tausen Olsen, og Hansina Debes sínar masterritgerðir í heilsuvísinum

Fríggjadagin 28. januar vardu Sóleyð Sjúrðaberg, Sólgerð Hvidbro og Eyðvør Tausen Olsen sínar masterritgerðir í heilsuvísindum. Vikuna frammanundan stóð Hansina Debes sítt MA-prógv, somuleiðis í heilsuvísindum (Mynd: Fróðskaparsetur Føroya)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Síðst í januar fekk Fróðskaparsetrið fýra nýggj heilsuvísindastarvsfólk frá Deildini fyri heilsu- og sjúkrarøktarvísindi. Tað skrivar Fróðskaparsetrið á heimasíðuni.

Hansina Debes vardi 21. januar sína masterritgerð í heilsuvísindum. Ritgerðin eitur "Unge og Alkohol – Undersøgelse af alkoholforbrug og alkoholvaner blandt 9. klasse elever i den færøske folkeskole: ESPAD 2019". Hetta var ársins fyrsta heilsuvísindaliga verja.

Hansina Debes hevur í starvi sínum á Landssjúkrahúsinum tikið ímóti ungum niður í 13-14 ára aldur, sum hava verið dýrandi full. Tað var í tí sambandi, at áhugin fyri evninum í ritgerðini spratt.

Fjórða hvørt ár luttaka allir 9. floks næmingar í European School Survey Project on Alcohol and other Drugs (ESPAD), sum Deildin fyri Arbeiðs og Almannaheilsu skipar fyri, seinast í 2019. Við støði í hesum dátum kannaði Hansina, hvussu nógvir næmingar upplýsa, at tey hava drukkið rúsdrekka seinasta mánaðin, og hvussu mong hava "binge"-drukkið, sum merkir at drekka meira enn fimm alkoholeindir í senn ella í einum.

Úrslitið vísti, at 80 prosent af næmingunum høvdu smakkað rúsdrekka minst einaferð í lívinum, og 38 prosent høvdu roynt tað minst einaferð seinastu 30 dagarnar. Tilsamans høvdu 34 prosent drukkið minst fimm eindir í senn í minsta lagi einaferð seinasta mánaðin.

Um tey ungu vóru nógv úti um kvøldarnar og høvdu ta fatan, at ein veitsla bleiv betri, og teimum dámdu rúskensluna, so var størri møguleiki fyri, at tey drukku. Var sambandið hinvegin gott við mammuna, og mamman eisini vísti strangan hugburð til rúsdrekka og ikki góðtók, at tey ungu drekka, so virkaði tað fyribyrgjandi. Rúsdrekkavanarnir høvdu eisini aðrar grundir, men hesar vigaðu tyngst, vísti kenningin.

28. januar vóru so tríggjar aðrar MSc-verjur, tá ritgerðirnar hjá Sóleyð Sjúrðaberg, Sólgerð Hvidbro og Eyðvør Tausen Olsen skuldu vigast.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2022

Níggju fyritøkur á føroyskum landabási á fiskavørumessuni í Barcelona í apríl

Eftir at heimsins størsta fiskavørumessa, Seafood Expo Global, hevur verið avlýst í tvey fylgjandi ár orsakað av koronu, verður messan nú aftur hildin í døgunum 26.-28. apríl

Avtala varð í farnu viku undirskrivað millum Føroya Arbeiðsgevarafelag og Sansir, um bygging av føroyska landabásinum í Barcelona (Mynd: Vinnuhúsið)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Heimsins størsta fiskavørumessa, Seafood Expo Global, flytur í ár úr Brussel til Barcelona, og níggju føroyskir fiskaútflytarar verða aftur hesuferð til staðar á føroyska landabásinum.

Í sambandi við flytingina úr Brussel til Barcelona hevur borið til at økt um fermetratalið, og føroyski landabásurin verður tískil í ár tann størsti, sum nakrantíð hevur verið á messuni. Harumframt verður talan um heilt nýtt snið, skrivar Vinnuhúsið.

Føroyar hava luttikið á Seafood Expo Global messuni, síðan hon byrjaði fyri nógvum árum síðani í Brussel. Í byrjanini var talan um eina heilt lítla messu, men hon er síðani økt so nógv í vavi, at pláss er ikki fyri messuni í messuøkinum í Brussel longur.

Messan hevur verið avlýst seinastu tvey árini orsakað av koronustøðuni, men fyrireikarar hava boðað frá, at ársins messa verður hildin sum ætlað, og at messan ongantíð hevur verið størri enn hon verður í ár.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. Jan 2022

Finn Nielsen gevst sum stjóri í FK

Eftir 40 ár í starvinum gevur Finn Nielsen boðað frá, at hann ynskir at vera loystur úr starvi

Finn Nilsen (Savnsmynd: Ólavur Frederiksen / Faroephoto)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Eftir góð 40 ár sum stjóri í Føroya Keypssamtøku hevur Finn Nielsen boðað frá, at hann ynskir at vera loystur úr starvinum.

Hesum boðar formaðurin í Føroya Keypsamtøku, Jákup Danielsen, frá.

Stjórnin er í einari tilgongd at leita eftir nýggjum stjóra, verður sagt.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. Jan 2022

Fiskepigernes Fagforening 100 ár

Farna leygardag vóru 100 ár liðin, síðn fyrsta arbeiðskvinufelag í Føroyum varð sett á stovn á Tvøroyri

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

29. januar 2022 vóru 100 ár liðin, síðan fyrsta arbeiðskvinnufelag í Føroyum, Fiskepigernes Fagforening, varð sett á stovn á Tvøroyri.

Um aldarskifti 1900 var vinnulívið á Tvøroyri í stórum vøkstri, og hetta hevði eisini við sær, at arbeiðsfólk tóku stig til at stovna fakfeløg. Fyrsta føroyska verkamannafelagið Enigheden (sum seinni broytti navn til Fylking) varð sett á stovn á Tvøroyri í 1915, við tí endamáli, at betra um korini hjá verkamanninum á landi, ið ofta livdi undir sera trongum korum.

Í 1922 er tað so, at kvinnur á Tvøroyri eisini sláa seg saman, fyri at stríðast fyri betri arbeiðskorum, og stovna Fiskepigernes Fagforening.

Fiskepigernes Fagforening er nógv tað elsta arbeiðskvinnufelag í landinum, við tað, at hini arbeiðskvinnufeløgini ikki komu fyrr enn farið var inn í tríatiárini. Hetta má tí eisini sigast at vera ein týdningarmikil varði í føroysku kvinnurættindasøguni, ið spretti her í Trongisvágsfirði, skrivar Tvøroyarar kommuna, sum ynskir fakfelagnum til lukku við 100 ára stovningardegnum.

Ætlanin hjá Fiskepigernes Fagforening var at markera dagin við einum almennum hátíðarhaldi, men hetta er útsett til 12. mars, orsakað av koronustøðuni. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. Jan 2022

Trý bjóða seg fram til nevndina hjá Pedagogfelagnum

Aðalfundur verður í dag, og tey, sum bjóða seg fram, eru Gunnvá Akraberg Hansen, Harald Joensen og Valborg Hammer

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í dag, 5. mars, verður aðalfundur hjá Føroya Pedagogfelag, har tveir nevndarsessir standa fyri vali.

Tá freistin at boða frá uppstilling og at koma við uppskotum til aðalfundin, var greitt at tríggir limir bjóða seg fram til nevndina, skrivar Pedadogfelagið á heimasíðuni.

Tey, ið stilla upp, eru Gunnvá Akraberg Hansen, Harald Joensen og Valborg Hammer. Teir limir sum fáa flestar atkvøður verða valdir, og nummar trý verður tiltakslimur.

Hjá hjálparfólkaráðnum vóru eisini tveir ráðssessir fyri vali, og hava tveir limir bjóðað seg fram – Hansine Brandt og Oda Dalfoss. Hesar verða tí valdar uttan atkvøðugreiðslu. Valskeiðið er trý ár.

Námsfrøðingaráðið stóð alt sum tað var fyri vali, og skuldu sostatt fimm ráðslimir veljast. Fýra hava bjóðað seg fram. Tey eru Anja Haldansen, Gunn Maritudóttir, Krista Hvannastein, og Tina Tórarenni.

Trý tey fyrst valdu verða vald í trý ár, tann fjórða verður vald fyri tvey ár.

Leiðararáðið er fult mannað, og er einki val á hesum sinni, skrivar Pedagogfelagið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. februar 2022

Átta føroyskir byggifrøðingar fingið prógv á Glasi

Í farnu viku skrivaði Glasir søgu, tá átta byggifrøðingarnir fingu prógv. Hesir eru teir fyrstu, sum hava tikið alla útbúgvingina í Føroyum

Ásmundur Hansen, Bogi Kajsten Thomassen, Magnus Müller, Petur Asbjørn Lervig, Andreas Hallsson Troest, Jóannes Hansen, Bárður Funn Egilsnes, Pætur Jóhannusarson (Mynd: Glasir)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í síðstu viku skrivaði Glasir søgu, tá átta byggifrøðingarnir fingu prógv. Hesir eru teir fyrstu, sum hava tikið alla útbúgvingina í Føroyum.

Talan er um eina professiónsbachelorútbúgving, sum tekur hálvt fjórða ár, sum er ein av seks fulltíðarútbúgvingum á Glasi.

Seinast í 80unum, byrjaði Tekniski skúli í Havn við fyrsta byggiteknikaraflokkinum. Hendan útbúgvingin svaraði til fyrsta part av byggifrøðiútbúgvingini. Restin av útbúgvingini mátti takast í Danmark. Síðani tá, hevur dreymurin verið, at útbúgva byggifrøðingar í Føroyum, serliga tí at Føroyar hava sín egna byggisið og byggisøgu, har lendi, tilfar og stílur ofta er øðrvísi enn í Danmark.

Í 2018 kom samstarvsavtala í lag við VIA University í Horsens, so Glasir, undir hattinum á Mentamálaráðnum, kundi bjóða út føroyska byggifrøðiútbúgving. Frammanundan tóku lesandi í fyrstu 1,5 árini í Føroyum, meðan eitt ár skuldi takast í Horsens. Seinasta árið, sum var praktikk og bachelorverkætlan, kundi takast í Føroyum, men talan var um eina danska byggifrøðiútbúgving, tikin í Horsens.

Men tá Glasir tók upp lesandi á sumri 2018, fingu hesir at vita, at nú bleiv útbúgvingin føroysk. Hetta helt, og hesir eru nú vorðnir føroyskir byggifrøðingar, skrivar Glasir í tíðindaskrivi.

Teir nýklaktu byggifrøðingarnir eru átta í tali, men vøkstur er komin í útbúgvingina, tí fyri einum ári síðani, tók Glasir upp nýggjan flokk, har omanfyri 40 søktu. 30 byrjaðu, og flestu teirra eru í gongd, nú annað semestur júst er ligið, skrivar Glasir.

Tá prógvhandan var í vikuni, helt rektarin, Steinbjørn Hardlei røðu fyri nýklaktu byggifrøðingunum. Harafturat var forvitnislig røða, har Egon Øregaard, fyrrverandi skúlastjórin á tekniska skúla, og Arne Clementsen, fyrrverandi undirvísari, hugleiddu um tíðina sum er farin innan økið. At enda sluppu umboð fyri próvtakarar og undirvísarar framat.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. Jan 2022

Fjúrtan børn hjá tilflytarum læra nú føroyskt á Kvøldskúlanum

Talan er um næmingar, ið ganga í 6., 7., og í 8. flokki í fólkaskúlanum, sum eins og har fáa undirvísing í føroyskum máli, men eisini í føroyskari mentan og um føroysk viðurskifti. Hetta ein nýggjur møguleika, ið skal verða við at fremja eina góða integratión. Talan er um royndartíð á fimm mánaðir

Tórshavnar Kvøldskúli skipar í samstarvi við landið, Tórshavnar Kommunu og skúlarnar í kommununi fyri felags undirvísing. Her síggjast tilflytarar, sum fyri einum ári síðani fingu prógv í føroyskum sum annaðmál (Mynd: torshavn.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Mikudagin 2. februar var ein serligur dagur á Tórshavnar Kvøldskúla. Tá byrjaði ein  sokallaður móttøkuflokkur á Tórshavnar Kvøldskúla.

Talan er 14 børn, sum ganga í 6., 7., og í 8. flokki í fólkaskúlanum. Tey eru børn hjá tilflytarum, ið eru flutt til Føroya og hava føroyskt sum annaðmál. Slíkt er ikki vanlig í Føroyum - at læra føroyskt sum annaðmál er øðrvísi enn móðurmálsundirvísing.

Børnini eru 14 í tali. Í hesum móttøkuflokkinum læra tey, eins og í fólkaskúlanum, føroyskt, men sum annaðmál. Tey læra eisini um føroyska mentan og føroyska samfelagið, skrivar Tórshavnar kommuna á heimasíðu sínari.

Tórshavnar Kvøldskúli hevur skapað eitt samstarv við landið, Tórshavnar Kommunu og skúlarnar í kommununi um felags undirvísing fyri hesar næmingar. Flutningur er skipaður, so næmingarnir sleppa skjótt og lætt frá fólkaskúlanum til Kvøldskúlan og aftur hvønn morgun. Hóast tað eitur Kvøldskúli, so er hendan undirvísingin mánadag til fríggjadag frá klokkan 8 til 9.40.

- Tórshavnar Kvøldskúli hevur í fleiri ár undirvíst vaksnum tilflytarum í føroyskum og virka integratiónini at frama. Nú verður tilboðið víðkað til eisini at fevna um børnini.

Næmingarnir eru úr Hoyvíkar skúla, Eysturskúlanum, Skúlanum á Fløtum og Skúlanum á Argjahamri.

Undirvísarar eru Jóna Kristin Thomsen, Vár Haraldsen og Ragnhild Olsen. Tær hava útbúgving og royndir og hava leingi undirvíst vaksnum tilflytarum í føroyskum.

Talan er í fyrsta umfari um eina royndarverkætlan, sum verður eftirmett í juni, boðar Tórshavnar kommuna frá.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2022

Fyrsta jarðhitaskipanin hjá Sunda kommunu

Núverandi oljufýring í kommuskrivstovuni á Oyararbakka verður í hesum døgum skift út við eina grøna loysn

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Sunda kommuna ynskir at ganga undan á grønu leiðini, og í sambandi við umbyggingina av kommunuskrivstovuni á Oyrarbakka, hevur kommunan valt at skifta til jarðhitaskipan.

Avtala varð gjørd við Demich um at standa fyri verkætlanini har Jarðhiti tekur sær av brunnboringini. Fríggjadagin í síðstu viku byrjaði Jarðhiti at bora eitt 400 metra djúpt hol. Tá hetta arbeiði er gjørt, fer Demich at skifta verandi oljufýring út við jarðhitapumpu.

Hetta verður fyrsta jarðhitaskipan hjá kommununi, men frameftir er ynski at allar útstykkingar og nýbyggingar, ið kommunan stendur fyri, skulu hava grønar orkuloysnir.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2022

Hægri skattainntøkur í Klaksvík

Persónskattainntøkurnar í januar hjá Klaksvíkar kommunu eru 10,7 prosent hægri enn sama mánað í fjør

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Skattainntøkurnar hjá kommununi fyri januar vísa eina øking í persónsskattainntøkunum á heili 10,7 prosent. Inntøkan í januar var 17,8 milliónir krónur, sum er 1,7 milliónir krónur meira enn í fjør.

Í fíggjarætlanin fyri 2022 er samlaði persónsskatturin annars mettur til 240 milliónir, sum er ein øking á 6,7 prosent fyri árið. Tí er tað gleðiligt at skattainntøkan í ársins fyrsta mánaði, er væl omanfyri metta inntøkuvøksturin, skrivar Klaksvíkar kommuna á heimasíðuni.

Miðal inntøkuvøksturin hjá øllum kommununum var annars 7,5 prosent, og liggur inntøku vøksturin hjá Klaksvíkar kommunu tí eisini væl yvir miðal fyri landið. Av teimum 29 kommununum í Føroyum, høvdu 26 eina øking í inntøkunum, meðan tríggjar kommunur høvdu eina lítla lækking í inntøkunum í januar 2022.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. februar 2022

- Tænastudepilin skal stuðla heilsuni og lívsgóðskuni

Heimabúgvandi fólkapensjónistar kunnu venja ókeypis fyrstu tíðina - ætlanin er at tænastudepilin á Viðareiði skal stuðla fólkapensjónistum í at vera heima, sum longst, um tey kunna ráða sær sjálvum

Borgarstjórarnir í ávíkavist Viðareiðis, Klaksvíkar og Hvannasunds kommunu - Marita Sumberg, Karl Johansen og Katrin Næs, umframt stjórin í Norðoya Bú- og Heimatænastu, Marna E. Jensen (Mynd: Klaksvíkar kommuna)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Nógv møttu til kunningarátakið á Viðareiði hósdagin, sum var í samband við, at Norðoya Bú- og Heimatænasta fer undir at byggja tænastudepil til heimatænastu, venjing og dagtilhald, skrivar Klaksvíkar kommuna.

Niðurteljingin  til hendan týdningarmikla miðdepilin er byrjað, og Marna Ellingsgaard Jensen, stjóri fyri Norðoya Bú- og Heimatænastu, segði í røðu sínari, at komið er á mál við nógvum ætlanum hjá stýrinum, at nógv er í eini tilgongd, og at næsta stóra málið, sum nú nærkast, er tænastudepilin, sum væntast endaliga klárur í 2024.

- Endamálið við tænastudeplinum er at veita tænastur, ið stuðla heilsuni og lívsgóðskuni. Somuleiðis skulu tænasturnar í deplinum stuðla fólkapensjónistum at vera heima, sum longst og kunna ráða sær sjálvum, tí tað hevur kanningararbeiðið hjá bú- og heimatænastuni víst, at tey eldru ynskja, vísti Marna E. Jensen á.

Marna Ellingsgaard Jensen - aftanfyri roynir brogarstjórin í Klaksvík eina av renni/gongumaskinunum. (Mynd: Klaksvíkar kommuna)

Svend Sivertsen, arkitektur frá FuglArk, kunnaði um tænastudepilin, og vísti á  tekningar, sum eisini vístu hvar Viðareiðis kommuna hevur ætlanir um at byggja barnagarð og tvær íbúðir.

Hedevig Matras, deildarleiðari fyri fysio- og ergoterapieindina hjá Norðoya Bú- og Heimatænastu, kunnaði um venjingartilboðið, sum longu nú er tøkt og venjingarmøguleikarnar, sum vera í nýggja deplinum. Hedevig vísti m.a. á gransking, sum vísir, at venjing kann útseta innlegging á røktarheim í fimm ár. Hetta m.a. tí, at venjing betrar um og varðveitir virkisførleikan.

Venjing á Viðareiði verður mikudag og fríggjadag kl. 13 til 14. Heimabúgvandi fólkapensjónistar kunnu venja ókeypis, men venjingarskeiðið er tíðaravmarkað og endar aftan á tríggjar mánaðir, skrivar Klaksvíkar kommuna. Hóskvøldið fingu tey, ið vóru samankomin, høvi at nýta ymsu venjingartólini.

Margretha í Buð, limur í Eldraráðnum, hugleiddi um tað at flyta úr egnum heimi


Olvheðin Jacobsen endaði løtuna við trimum sangum 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2022

IRF keypt verkstað í Klaksvík

Keypir verkstaðsbygning, sum felagsskapurin hevur leigað í umleið 10 ár

(Mynd: IRF)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Í umleið tíggju ár hevur IRF leigað hølið í Klaksvík, har kommunali renovatiónsfelagsskapurin hevur havt sín bilverkstað.

Nú hevur IRF keypt bygningin og økið rundan um frá Elmari Zachariasen, skrivar IRF á heimasíðu síni. Yvirtøkan fekk 1. februar 2022.

Á verkstaðnum umvælir og viðlíkaheldur IRF sínar nógvu bilar, bingjur og tangar. Uttanumøkið er stórt og verður m.a. brúkt sum savningarstað fyri bilvrak, áðrenn tey verða flutt til Kommunalu Brennistøðina í Havn til umhvørvisviðgerð. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2022

Tina sang seg eisini til ein sess

18 ára gamla Tina Mellemgaard fekk gjárkvøldið ein stól frá sínum dómara, Kwamie Liv. Sostatt eru báðir føroyingarnir enn við har, sum tað er stuttligt at vera

(Skíggjamynd: TV2)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað verða tveir føroyingar sum sleppa at royna seg í bootcamp í X Factor, sum er seinasti snávingarsteinurin áðrenn beinleiðis sendingarnar.

Hetta gjørdist greitt tá seinasta 6 Chair Challenge-sendingin av X Factor varð víst í kvøld. Luttakararnir hjá Martin Jensen áttu tørn fyri tveimum vikum síðani, og tá gjørdist greitt at toftamaðurin Kári Fossdalsá var millum seks tey síðstu hjá dómaranum.

Martin Jensen, Kwamie Liv og Thomas Blachman (Skíggjamynd: TV2 Play)

Í gjárkvøldið var tað Kwamie Liv sum skuldi velja sínar seks luttakarar. Tveir í hvørjum flokki, sum eru tey undir 23 ár, tey yvir 23 ár, umframt bólkar.

18 ára gamla Tina Mellemgaard úr Hoyvík sum til upptøkuroyndina rúnarbant dómararnar, hevði í partinum í kvøld møguleika at gera Kára Fossdalsá kynstrið eftir og vinna sær ein stól.

Hon sang lagið “When We Where Young” hjá Adele. Eitt lag sum veruliga fekk røddina hjá hoyvíkinginum fram. Nakað sum Kwamie Liv aðrenn framførsluna, hevði eitt ynski um.

- Tú ert virkuliga dugnalig. Og eg hevði havt trupult við at síggja meg sjálvan í speglinum, um tú ikki fekk ein stól. So tað merkir, at vit skulu skifta, segði Kwamie Liv.

Harvið varð ein annar luttakari vrakaður fyri at Tina slapp víðari, men soleiðis er stólaspælið nú einaferð.

Við sær til 6 Chair Challenge hevði Tina mammuna Onnu Sofíu Mellemgaard og tvey yngri systkin, sum sjálvandi vóru fegin um tað tey hoyrdu og sóu (Skíggjamynd: TV2 Play)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2022

Carter og González koma á G!

G! Festivalurin kunngjørt fyrstu nøvnini. Umframt Carlene Carter ger festivalurin í ár aftur eina roynd at fáa Tessu til Gøtu

Carlene Carter var høvuðsnavn á countryfestivalinum í Sørvági í 2018 (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

G! Festivalurin er klárur at kunngera tey fyrstu nøvnini til skránna í Carlene Carter úr USA kemur á G! í summar.

Carlene er kend og elskað av føroyskum country fjepparum, og tá hon í 2018 vitjaði Country Festivalin lovaði hon, at hon fór at koma aftur, og vit eru glað og errin at kunna bjóða grammy nomineraðu songkvinnuni pallin á sandinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2022

Flamsk heiðursløn til Raske Drenge

Ragnar Finsson og Oscar Beerten vunnu Flanders Folk Award sum besta live-uppliving

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Føroysk-belgiska fólkatónleikaduoin Raske Drenge varð í mikukvøldið kosin at vera besta live-uppliving, tá Flanders Folk Network býtti út virðislønir innan flamskan fólkatónleik.

Føroyski sangarin og guittarspælarin Ragnar Finsson, eisini kendur undir pallnavninum Horrse, og belgiski fiólleikarin Oscar Beerten, hittust á einum fólkatónleikarasskúla í Svøríki, og í 2020 góvu teir út eina fløgu við væl spældu fólkatónleiki.

Her heima eru tað serliga nýtulkingarnar av Sigmundskvæðnum Yngra og Grindavísuni, sum hava verið at hoyrt í útvarpi.

Saman við bólkunum Spilar og Naragonia vórðu teir báðir tilnevndir at vinna Flanders Folk Awards 2022 sum ‘best live act’, og í gjárkvøldið varð tað so avdúkað á tiltaki á netinum, at teir báðir ungu fólkatónleikarnir vunnu heiðurin.

Hóast tað ikki hevur verið so nógv at hoyrt til teir báðar í seinastuni – Ragnar býr í Føroyum, og Oscar er farin at lesa víðari í Helsingfors – so søgdu teir báðir, at tað heilt sikkurt verður nýtt at hoyra frá Raske Drenge í ár.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. februar 2022

Listasavn Føroya letur upp aftur 8. februar

Savnið hevur verið stongt vegna umvæling, men nú er listin komin upp aftur at hanga í føstu framsýningini

(Mynd: Listasavn Føroya / Søs Uldall-Ekman)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Týsdagin letur Listasavnið upp aftur við nýggjum serframsýningum.

Savnið hevur verið stongt vegna umvæling, men nú er listin komin upp aftur at hanga í føstu framsýningini.

Eisini lata tvær nýggjar serframsýningar upp í vikuni.

Listasavnið fekk eina stórsligna gávu við átta málningum eftir Sámal Joensen-Mikines frá einum privatum eigara í Danmark stutt fyri jól.

Teir átta málningarnir kunnu nú upplivast saman í einum rúmi fyri seg. Málningarnir kunnu síggjast frá 8. februar. 

Fríggjadagin 11. februar kl. 16-18 letur nýggja serframsýningin Landslagið í broyting upp. Fernisering við røðum og tónleiki verður á skránni og savnið bjóðar ábit.

Framsýningin varpar ljós á broytingar bæði í náttúruni og listini og kannar, á hvønn hátt samtíðarlistin endurspeglar broytingarnar í føroyska samfelagnum og náttúruni.

Listasavn Føroya er opið týsdag til sunnudag kl. 13-16.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2022

Matstovudagar aftur í ár

Latið verður upp fyri bíleggingum klokkan 10

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Aftur í ár verður skipað fyri Matstovudøgum, har matstovur í Havn í eina viku matgera fyri ein rættiliga bíligari prís, enn tey vanliga taka fyri.

Tað er Visit Tórshavn, sum samskipar Matstovudagarnar, har átta matstovur eru við. Matstovurnar bjóða eina forkunnuga og forvitnisliga matskrá fyri niðursettan prís, í onkrum føri er talan um eina sparing á 50 prosent. Hetta er eitt gott høvi at royna nýggjar matupplivingar, sum tit annars ikki høvdu givið tykkum far um.

Allar luttakandi matstovur bjóða tríggjar rættir fyri 350 krónur fyri hvønn. Til ber eisini at bíleggja fimm rættir fyri 500 krónur á útvaldum matstovum.

Vanliga er gravgangur eftir hesum tilboðunum, forsølan byrjaði týsdagin á heimasíðuni matstovudagar.fo.

Matstovurnar, sum eru við á Matstovudøgunum í ár eru Katrina Christiansen, Ruts Restaurant (Hotel Føroyar), Skeiva Pakkhús, Etika, Hallartún (Hotel Hilton), Víngarðurin, Áarstova og Húsagarður (Hotel Brandan). 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2022

Føroya Symfoniorkestur spælir Beethoven við gestadirigenti

18. februar verður ársins fyrsta konsert hjá Føroya Symfoniorkestri í Løkshøll, har verk hjá Beethoven verða framførd – dagin eftir verður symfoniorkestrið eisini at hoyra í Hátúni í Havn

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Tað verður Ludvig Van Beethoven, ið er á skránni til fyrstu konsertirnar hjá Føroya Symfoniorkestri í ár. Verkini, sum verða framførd 18. og 19. februar eru Coriolan-ouverturan, klaverkonsert nr. 4 og tann 4. symfoniin, verður sagt í tíðindaskrivi.

Í 2020 vóru tað 250 ár síðan, Ludwig van Beethoven varð føddur. Hetta bleiv hátíðarhildið við fagnaðarkonsertum um allan heim. Føroya Symfoniorkestur fagnaði í hesum sambandi eisini tónaskaldinum og framførdi kendu 9. symfoniina í fullsettum Norðurlandahúsi, og um tvær vikur verður orkestrið aftur at hoyra – fyrst í Løkshøll, og síðani í Hátún í Havn dagin eftir.

Jóhannes Andreasen, ið uttan iva er mest royndi klaverspælarin vit eiga, framførir klaver konsert nr. 4.

Hann hevur tikið útbúgving í klaverspæli og tónleikanámsfrøði á Universität für Musik und darstellende Kunst í Wien í Eysturríki. Eftir tað las hann kamartónleik á International Menuhin Music Academy og var seinni næmingur í meistaraflokkinum hjá víðagitna læraranum Peter Feuchtwanger í London.

Frá ungum árum hevur Jóhannes verið íðin kamartónleikari. Hann var ein teirra, ið stovnaðu Aldubáruna í 1995. Sum einleikari hevur hann spælt konsertir í London, Helsinki, Reykjavík og Wien. Jóhannes hevur lagt stóran dent á wienarklassiska tíðarskeiðið og á nýskrivaðan tónleik.

Dirigentur verður bretska Catherine Larsen-Maguire.

Fyrra konsertin verður í Løkshøll í Runavík fríggjakvøldið 18. februar, og hin konsertin verður í Hátúni, konserthøllini í Tórshavnar Musikkskúla, leygardagin 19. februar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2022

Dania O. Tausen og Knút H. Eysturstein í Stranda Bio

Mikukvøldið 9. februar verður serlig føroysk dupultkonsert í bio-salinum í bygdahúsinum á Strondum við toftadamuni Daniu O. Tausen og leirvíkinginum Knúti H. Eysturstein

Dania O. Tausen fer saman við Knút Háberg Eysturstein at framføra í Stranda bio 9. februar (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Mikukvøldið 9. februar kl. 20 verður serlig føroysk dupultkonsert í bio-salinum í bygdahúsinum á Strondum við toftadamuni Daniu O. Tausen og leirvíkinginum Knúti H. Eysturstein.

Konsertin er partur av "Spæl føroyskt"-vikuni, sum verður dagarnar 7.-13. februar.

Dania gav út føroysku plátuna, Gonguteigatúnatos, á sumri 2021, við egnum spælandi modernaðum føroyskum tekstum.

Knút hevur útgivið tríggjar plátur, og ein pláta er ávegis. Á komandi plátuni, sum kemur út seinni í ár, eru bæði egnir tekstir, men eisini hevur Knút lagt løg til fleiri av yrkingunum hjá Regini Dahl.

Atgongumerki fáast við dyrnar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. februar 2022

Kira Skov, Eivør og Teitur spæla konsert

Kira Skov kemur til Føroyar í apríl at spæla konsert í Norðurlandahúsinum og Mentanarhúsinum. Her fer hon at framføra løg frá seinastu útgávuni “Spirit Tree”, og á pallinum kemur hon millum gott fólk. Umframt Mette Lindberg, verða bæði Eivør og Teitur við sum gestasolistar

(Mynd: Norðurlandahúsið)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

"Jeg har altid følt mig draget af Færøernes vulkanske stepper. Klipper, mos og drømmetåger. Den smukke, kraftfulde og omskiftelige natur jeg indtil videre kun har set på fotografier.”  

Soleiðis sigur danska sangarinnan, sangskrivari og tónaskald Kira Skov, tá ið prátað verður um Føroyar. Men skjótt trína føroysku klettarnir út úr dreymatokuni og inn í veruleikan. Kira kemur nevnliga til Føroyar í apríl at spæla konsert í Norðurlandahúsinum og Mentanarhúsinum. Her fer hon at framføra løg frá seinastu útgávuni “Spirit Tree”, og á pallinum kemur hon millum gott fólk. Umframt Mette Lindberg, verða bæði Eivør og Teitur við sum gestasolistar.  

Útgávan “Spirit Tree” varð gjørd í eini lock-down tíð. Tá korona rakti heimin og fólk sótu avbyrgd hvør frá øðrum, fór Kira Skov undir at brúka sín tónleik til at knýta sambond. Sambond við tónleikarar og sangarar, sum hon antin hevði arbeitt saman við, kendi ella metti høgt. Saman við teimum ynskti hon at skapa meining í eini tíð, sum onga meining tyktist at geva.  

Hóast stóra frástøðu eydnaðist henda framsøkna verkætlan. Øll vildu vera við, og úrslitið bleiv ein hugvekjandi og fjølbroytt útgáva við íkasti frá sangarum og tónleikarum so sum Jenny Wilson, Mark Lanegan, Bonnie Prince Billy, John Parish, Bill Callahan, Lionel Liminana, Mette Lindberg, Marie Fisker, Stine Grøn og Steen Jørgensen. Útgávan, sum eitur Spirit Tree, hevur fingið ómetaliga góð ummæli í Danmark. 

So har er nógv at gleða seg til, bæði í Norðurlandahúsinum og Mentanarhúsinum. Eisini fyri Kiru Skov, ið sigur “Jeg ser virkelig frem til vores besøg på de magiske klippeøer”. 

Kira Skov við gestasolistunum Mette Lindberg, Eivør og Teitur spæla konsert í Norðurlandahúsinum 22. apríl og í Mentanarhúsinum, 23. apríl.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 04. februar 2022

Gávugóðs fyri tvey ár verður handað 8. februar

Grunnur Thorvalds Poulsen av Steinum stuðlar ungum listafólkum

Unga skrivandi listakvinnan, Anna Malan Jógvansdóttir, fekk gávugóðsið í 2020

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Týsdagin 8. februar verður gávugóðs latið ungum listafólkum úr Grunni Thorvalds Poulsen av Steinum. Korona hevði við sær, at einki tiltak var í fjør, og tí verða tvær handanir í ár, fyri 2021 og 2022.

Endamálið hjá Grunni Thorvalds Poulsen av Steinum er at stuðla og eggja ungum fólki við listaligum hegni til útbúgving. Stovnsfæ grunsins er arvur eftir Thorvald Poulsen av Steinum, garðyrkismann. Ein trímannanevnd við rektaranum á Fróðskaparsetrinum, formanninum í Føroya Lærarafelagi og forkvinnuni í Listafólkasambandi Føroya stjórnar grunninum. Rektarin á Fróðskaparsetrinum er nevndarformaður.

Í løtuni er nevndin henda: Bergur Djurhuus Hansen, dekanur og umboð fyri rektaran á Fróðskaparsetrinum, Jacob Eli S. Olsen, formaður í Føroya Lærarafelagi og Marita Dalsgaard, forkvinna í LISA.

Skipað verður fyri hátíðarhaldi í Nýggja húsi í hølunum hjá LISA í Hoydølum týskvøldið 8. februar kl. 19.30. Umframt tvær handanir eru røður, tónleikur og ábit á skránni. Knút Háberg Eysturstein, Mattias D. Kapnas og Per Ingvaldur Højgaard Petersen fara at spæla.

Gávugóðsið er 35.000 krónur, og verður latið saman við heiðursbrævi.

Hesi hava fingið burturav gávugóðsinum hesi seinastu 20 árini:
2020: Anna Malan Jógvansdóttir, rithøvundi, 35.000 kr.
2019: Lea Kampmann, tónleikari, 35.000 kr.
2018: Anný Djurhuus Øssursdóttir, listakvinna, 50.000 kr.
2017: Tórshavnar Musikkskúli, umboðandi musikkskúlarnar í Føroyum, 50.000 kr.
2016: Tórshavnar Musikkskúli, umboðandi musikkskúlarnar í Føroyum, 50.000 kr.
2015: Tórshavnar Musikkskúli, umboðandi musikkskúlarnar í Føroyum, 50.000 kr.
2014: Heiðrun Petersen, fiólleikari, 50.000 kr.
2013: Bárður Reinert Poulsen, tónleikari og Janus á Húsagarði, teknari og rithøvundur 25.000 kr. í part.
2012: Anton Petersen, filmsleikstjóri, 60.000 kr
2011: Dávur Juul Magnussen, tónlistamað, 60.000 kr
2010: Herborg Silja Strøm, listarkvinnu, 60.000 kr
2009: Kjartan Hansen, fólkatónleikari og nemur sær útbúgving innan sjónleik, 60.000 kr
2008: Marianna Mørkøre, listarkvinna, 60.000 kr
2007: Sámal Blak, myndahøggari og málari, 60.000 kr
2006: Jóhanna Reginsdóttir av Steinum, sniðgevi, 60.000 kr
2005: Bárður Oskarsson, teknari og rithøvundur, 60.000 kr
2004: Marjun Kjelnæs, rithøvundur, Jógvan Sverrason Biskopstø, sniðgevi og teknari og Eivør Pálsdóttir, songkvinna, 25.000 kr. í part.
2003: Tróndur Bogason, tónasmiður, 60.000 kr
2002: Andrass Olsen, tónleikari, 60.000 kr, Teitur Árnason, filmsleikstjóri, 25.000 kr og Petur Elias Askham Guttesen, rithøvundi, 25.000 kr
2001: Rannvá Konoy, listakvinna 60.000 kr

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2022

Langa Lina langomma søguløta

Rithøvundurin fer at lesa upp úr bókini á Klaksvíkar bókasavni á middegi

Annika Øyrabø hevur klipt myndirnar í bókini um langommuna

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í sambandi við, at vakra barnabókin, Langa Lina langomma, kom út um mánaðarskiftið november-desember, verður skipað fyri hugnaligari søguløtu við rithøvundinum Aðalbjørg J. Linklett.

Søguløtan verður í Klaksvíkar bókasavni í dag kl. 12. Annika Egholm, býarbókavørður í Klaksvíkar bókasavni, fer at hava eina stutta samrøðu við Aðalbjørg um bókina, og síðani fer Aðalbjørg at lesa úr bókini fyri børnum, sum eru umleið 3-7 ár.

Rakul Ró Steintórsdóttir fer eisini at syngja nøkur løg. Til tiltakið ber eisini til at keypa bókina fyri serprís.

Langomma hevur ikki altíð verið langomma. Hon hevur eisini verið omma, mamma og eitt barn – líka sum eg, hugsar lítli drongurin, ið er so heppin at eiga eina fitta langommu, sum fegin vil nana og siga frá søgum. Annika Øyrabø hevur myndprýtt bókina.

Bókadeild Føroya Lærarafelags gav bókina út.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 03. februar 2022

Ung í Dansi skipa fyri Upp á Stovugólv í Nólsoy

Ungdómsfelagið í Sláið Ring skipar fyri tiltakinum í kvøld

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í kvøld, 5. februar, skipar ungdómsfelagið í Sláið Ring – Ung í Dansi – aftur fyri Upp á stovugólv. Hesaferð verður tiltakið í Nólsoy, og vertirnir verða eftir ætlan Hilmar Joensen, Kristian Hansen og Leif Hansen.

Tá fólk koma til Nólsoyar, verða tey býtt upp í tríggjar bólkar. Hesir bólkar fara so í hvørt sítt hús, har ein vertur er í hvørjum húsi. Vertirnir greiða so frá onkrum kvæði, vísu ella tátti, sum tey hava valt og aftaná verður tað kvøðið í húsinum, og síðani rotera bólkarnir.

Møtt verður í seinasta lagi klokkan 16.45 í Royndarhúsinum – ella so skjótt sum komið er í land við Ternuni – húsavitjanirnar byrja klokkan 17.15 og enda klokkan 20.15. Síðan verður okkurt at eta og drekka í Royndarhúsinum og eisini verður skipað fyri almennum føroyskum dansi klokkan 21.

Talan er um eitt rúsfrítt tiltak, og tað er avmarkað pláss í húsunum, og tí hevur verið neyðugt við tilmelding.

Av tí at mann í føroyskum dansi kemur tætt uppá hvønnannnan, og fyri at øll skulu kenna seg trygg, eru nakrar treytir, skrivar Sláið Ring. Eitt nú verður heitt á fólk um at vísa prógv fyri negativa PCR-kanning ella fyri, at tey kortsíðani hava havt koronu.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 31. Jan 2022

Neil Young og Joni Mitchell boykotta Spotify

Svenska stroymingartænastan hevur valt at varðveita eitt poddvarp hjá amerikanska skemtaranum, Joe Rogan, sum verður lagdur undir at spjaða falskar upplýsingar um koronu

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Kanidisku sangararnir Neil Young og Joni Mitchell hava valt at boykotta svensku tónleikastroymingartænastuna Spotify.

Orsøkin er, at Spotify noktar at taka poddvarpið "The Joe Rogan Experience" av tænastuni, sum sambært Neil Young ber villeiðandi og falskar upplýsingar um koronu. M.a. skal amerikanski skemtarin Joe Rogan í poddvarpinum hava frámælt ungum fólki at lata seg koppseta fyri koronu, og viðmæla ikki-góðkendar viðgerðir fyri koronu, skriva fleiri miðlar.

Í 2020 tryggjaði Spotify sær einarættindi til poddvarpið "The Joe Rogan Experience" fyri 100 milliónir dollarar, og Neil Young, hvørs tónleikur er stroymdur fleiri hundrað milliónir ferðir, segði í vikuni, at Spotify mátti velja millum hann og Joe Rogan.

Poddvarpið hjá Joe Rogan verður hvønn mánað tikið niður av 200 milliónum brúkarum, og hevur Spotify valt at varðveita tað, og tí hevur Neil Young biðið um at fáa tónleik sín strikaðan av stroymingartænastuni.

Joni Mitchell, sum m.a. er kend fyri lagið "Big Yellow Taxi", og sum hevur 3,7 milliónir stroymingar um mánaðin á Spotify, hevur, eins og Neil Young, boðað frá, at hon ikki ynskir at hava sín tónleik á tænastuni longur.

Orsakað av avgerðini hjá Spotify um at varðveita poddvarpið hjá Joe Rogan, hava nógv fólk strikað sínar Spotify-brúkarar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. Jan 2022

Spotify hevur mist milliardir

Bert hesa vikuna hevur svenska stroymingartænastan mist 26,7 milliadir krónur

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Tað sæst aftur á botnlinjuni hjá Spotify, at fleiri hava valt at boykotta tænastuna, eftir at Neil Young boðaði frá, at svenska stroymingartænastan mátti velja ímillum tónleikin hjá honum ella poddvarpið hjá Joe Rogan. Kanadiska songkvinnan Joni Mitchell hevur síðani gjørt tað sama.

Hendan mánaðin er marknaðarvirðið hjá Spotify minkað við 25 prosentum, og bert hesa vikuna hevur svenska stroymingartænastan mist fýra milliardir dollarar, ið svarar til 26,7 milliardir í okkara krónum.

Hashtags sum #deletespotify, #cancelspotify og #spotifydeleted hava eisini gjørt um seg á sosiala miðlinum Twitter.

Orsøkin til, at nógv hava valt at boykotta tænastuna er, at Joe Rogan, sum framleiðir poddvarpið "The Joe Rogan Experience" sigst at bera villeiðandi og falskar upplýsingar um koronu. Tá Neil Young boðaði frá, at hann annaðhvørt vildi hava tónleik sín av tænastuni ella poddvarpið hjá Joe Rogan, valdi Spotify at varðveita poddvarpið.

– Spotify hevur ábyrgdina av at verja ímóti spjaðingini av falskum upplýsingum á teirra platformi, hóst fyritøkan ikki í verandi løtu hevur nakran politikk á økinum, segði Neil Young m.a. í grundgeving sínari.

Spotify svaraði síðani aftur, at tað er púra beint, at fyritøkan hevur eina ábyrgd av at hava eina javnvág millum trygd hjá lurtarum og frælsi hjá teimum, sum framleiða tilfarið. Spotify sigur seg eisini hava strikað yvir 20.000 poddvarpspartar, sum snúgva seg um koronu, skrivar B.T.

Sambært Reuters heittu 270 granskarar og heilsustarvsfólk í einum brævi fyrr í hesum mánaðinum á Spotify um at gera nakað við poddvarpið hjá Joe Rogan.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. Jan 2022

Norðurlendskur frálærupallur fær dyggan styrk

Grunnurin A.P. Møller og Hustru Chastine Mc-Kinney Møllers fond stuðlar ‘Norden i Skolen’ við 11 milliónum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Lærarar og næmingar í øllum Norðurlondum kunnu síggja fram til einum felags norðurlendskum jólakalendara, talgildar filmsverkstovur og nógv annað spennandi, nú vældámdi felagsnorðurlendski frálærupallurin ‘Norden i Skolen’ fær munandi styrk komandi árini.

Norden i Skolen er ein frálærupallur, sum finst á øllum málunum í Norðurlondum, og vendir sær til allar skúlaárgangir frá 1. flokk upp til miðnám.

Grunnurin, sum eitur ‘A.P. Møller og Hustru Chastine Mc-Kinney Møllers Fond til almene Formaal’ hevur júst gjørt av at stuðla átakinum við 11 milliónum krónum. Játtanin er givin út frá eini ætlan um um styrkja norrønu mál- og mentanarfatanina í norðurlendsku flokshølunum fyri harvið at styrkja norðurlendska felagsskapin.

Átakið er rótfest í norrønu feløgunum, og er eitt samstarv millum BUSTER filmsfestivalin, danska lærarafelagið og norðurlendska NAPA-stovnin í Grønlandi. Eisini verður samstarvað við filmsfestivalar í Finnlandi, Íslandi, Svøríki og Noregi.

Játtanin frá A.P. Møller-grunninum fer til eina røð av tiltøkum, ið skulu uppstiga frálærupallin. Millum átøkini, ið lærarar og næmingar kunnu síggja fram ímóti er:

• Norðurlendskir spæli- og stuttfilmar, ið verða vístir bæði online og á barnafilmsfestivalum
• Ein norðurlendskur jólakalendari við ljóðforteljingum
• Samskapan av egnum filmum tvørtur um landamørk
• Frálærutilfar til lærugreinirnar søga og samfelagsfak við norðurlendskum fokus
• Dagsseminar fyri fólkaskúlalærarar við fokus á norrøn mál, mentanar- og samfelagsfatan í undirvísingini
• Ein amboðskassi fyri lærarar til tilrættislegging og fremjan av frálæru í norðurlendskum evnum
  

Átakið arbeiðir sostatt við fleiri ymsum brøgdum til tess at náa út til børn og ung í Norðurlondum.

- Tað er eftirspurningur eftir nýskapandi hættum at arbeiða við norðurlendskum mál- og mentanarfelagsskapi í skúlanum. Vit eru sera spent at koma í gongd við hesi verkætlanini saman við okkara dugnaligu samstarvsfeløgum. Hetta fer at bøta munandi um pallin, og verður ein gáva til norðurlendska mál- og mentanarsamstarvið, sigur Thomas Henriksen, ið er verkætlanarleiðari á Norden i Skolen. Hann er eisini mentanar- og útbúgvingarleiðari hjá Sambandi norrønu Felaganna, FNF.

Longu í 2022 kunnu lærarar og næmingar vænta at kunna uppliva eitt nú norrøna jólakalendaran við ljóðforteljingum, nýtt frálærutilfar í lærugeinini søgu og einasamnorðurlendska filmsverkætlan fyri skúlanæmingar. Alt hetta hendir á Norden i Skolen: www.nordeniskolen.org 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2022

Undirfrábrigdi av omikrom smittar meira

BA2 frábrigdið av omikron er vorðið tann mest útbreidda orsøkin til koronasmittu í Danmark

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Eitt undirfrábrigdi av omikron er munandi meira smittandi enn vanliga omikrom frábrigdið vísir nýggj donsk kanning.

Talan er um frábrigdið, ið verður kallað BA2, sum longu nú er vorðið tað mest útbreidda í Danmark. Hetta smittar rættiliga nógv meira enn BA1-frábrigdið, skrivar Danmarks Radio. Bæði eru omikron-frábrigdi.

Statens Serum Institut hevur kunngjørt fyribils kanningarúrslitini, sum enn bíða eftir endaligari fakligari meting.

Er ein persónur í einum heimi smittaður við BA2 er 39 prosent sannlíkindi fyri, at ein annar persónur í sama heimi verður smittaður innan fyri fyrstu vikuna. Við BA2 er vandin 29 prosent, verður upplýst.

Kanningin byggir á 8.541 húski við tilsamans 17.945 fólkum í tíðarskeiðinum 20. desember til 18. januar.

Kanningin er gjørd av granskarum hjá Københavns Universitet, Danmarks Statistik, Danmarks Tekniske Universitet og Statens Serum Institut. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2022

Biden skal tilnevna nýggjan hægstarættardómara

Stephen Breyer, elsti dómari í amerikanska hægstarættinum, hevur boðað frá, at hann fer frá í summar

Stephen Breyer og Joe Biden á tíðindafundi hósdagin (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Síðsta hósdag boðaði Stephen Breyer, hægstarættardómari í USA, frá, at hann fór at gevast í summar.

Stephen Breyer er ein av trimum liberalum hægstarættardómarum, og hann hevur sitið í hægstarætti í meira enn 27 ár. Nú hann gevst, fær amerikanski forsetin, Joe Biden, sostatt høvi at tilnevna ein nýggjan dómara at sita komandi mongu árini og sostatt varðveita núverandi býtið millum konservativar og liberalar dómarar.

Breyer er 83 ára gamal og sostatt elsti hægstarættardómarin í løtuni. Síðan Joe Biden gjørdist forseti, hava tey liberalu heitt á hann um at fara frá, so Joe Biden kann tilnevna ein nýggjan hægstarættardómara, meðan demokratar enn hava valdið bæði í Hvítu Húsunum og Senatinum, skrivar NBC News.

Tey liberalu harmast nevniliga um, at Ruth Bader Ginsburg, sum andaðist í september 2020, var verandi í hægstarættinum ov leingi, og átti hon at lagt frá sær, meðan Barack Obama var forseti. Men tað gjørdi hon ikki, og tí bar til hjá táverandi forsetanum, Donald Trump, at tilnevna enn ein konservativan dómara til hægstarættin – Amy Coney Barret.

Sambært tíðindastovuni Reuters umhugsar Joe Biden nú at tilnevna 55 ára gomlu J. Michella Childs, ið er dómari í South Carolina.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. Jan 2022

– Okkurt má gerast

Heimsheilsustovnurin skal styrkja arbeiðið ímóti kynsligari misnýtslu, siga fleiri enn 50 limalond

Tað, sum hendi í Kongo í tíðarskeiðnum 2018 til 2020 er ófyrigeviligt, segði Tedros Adhanom Ghebreyesus, aðalskrivari (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Síðsta fríggjadag heittu fleiri enn 50 limalond á Heimsheilsustovnin (WHO) um at arbeiða meira fyri at forða kynsligari misnýtslu, eftir at tað í heyst kom fram, at yvir 80 neyðhjálparfólk – harav fleiri hjá WHO – høvdu misnýtt kvinnur og gentur undir einum ebolaútbroti í Fólkaræðislýðveldinum Kongo í tíðarskeiðnum 2018 til 2020.

Millum tey 50 eru Stórabretland, Kanada, ES og Suðurafrika.

Bretski ST-sendimaðurin, Simon Hanley sigur, vegna limalondini, at tey vóna, at ovasta leiðslan fer at gera nakað við málið, og at mann eigur at hava ein nulltoleransupolitikk.

Tá frágreiðingin kom út í september í fjør segði Tedros Adhanom Ghebreyesus, aðalskrivari hjá WHO, at talan var um nakað ófyrigeviligt, sum ongantíð átti at hent. Hann segði tað vera hansara persónliga ábyrgd at tryggja, at brotsmenninir vórðu ábyrgdaðir fyri tað.

Yvir 50 kvinnur løgdu tilsamans 83 neyðhjálparfólk undir at hava kynsliga misnýtt tær. Í níggju førum var talan um neyðtøku. 21 av neyðhjálparfólkunum vóru í starvi hjá WHO, skrivar Ritzau.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 30. Jan 2022

Fólkatalið í Russlandi minkaði við yvir einari millión í 2021

Orsøkin er eit lágt burðartal, men korona hevur eisini havt sína ávirkan

Russiski høvuðsstaðurin, Moskva (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í fjør minkaði fólkatalið í Russlandi við yvir einari millión, vísa tøl frá russisku hagstovuni Rosstat.

Hetta er størsta minkingin, síðan Sovjetsamveldið fall.

Russland hevur í longri tíð havt rættiliga lágt burðartal, og koronafarsóttin hevur eisini verið við til at ávirka gongdina.

Sambært nýggjastu tølunum frá Rosstat, eru fleiri enn 660.000 fólk deyð seinastu tvey árini eftir at hava verið smittað við koronu. Hetta er umleið tvífalt so nógv, sum upplýst verður á heimasíðuni, sum russsiska stjórnin umsitur. Eru tølini frá Rosstat røtt, er Russland tað landið í heiminum, sum hevur havt flest andlát í sambandi við koronu, eftir USA, skrivar Ritzau.

Í Russlandi búgva í dag umleið 145 milliónir fólk. Burðartalið er, sum áður nevnt, lágt. Orsøkin til hetta er m.a., at ættarliðið, sum nú fær sær børn, heldur ikki er rættiliga stórt. Burðartalið í 1990unum var eisini lágt orsakað av búskaparliga ótryggleikanum, eftir Sovjetsamveldið fall í 1991.

Ein russisk kvinna fær í miðal 1,5 børn. Skal fólkatalið haldast á núverandi støði, skulu russiskar kvinnur í miðal hava 2,1 barn.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 29. Jan 2022

Neyðhjálpin kom við koronu til Tonga

Landsins stjørn valdi at steingja alt virksemið í Tonga niður í tvey samdøgur

Avstralska herskipið HMAS Adelaide við bryggju við neyðhjálp í Nuku'alofa, høvuðsstaðnum í Tonga (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Kyrrahavslandið Tonga er - líka til týsdagin - sloppið undan heimsumfatandi koronasmittuni. Men henda dagin vórðu tveir tilburðir staðfestir í oyggjalandinum, og mikudagin tríggir afturat.

Tí gjørdi landsins stjórn av at steingja alt virksemið í landinum niður í 48 tímar, skrivar dr.dk.

Helst er smittan komin við neyðhjálpini, ið er komin eftir at polynesiska landið um miðjan januar varð rakt av ógvusligari náttúruvanlukku.

Eitt eldgos á havsins botni, kallað Hunga Tonga-Hunga Ha’apai, nakað frá landi, hevði oyðileggjandi flóðaldur við sær umframt at allar oyggjarnar nærhendis vóru undir í øsku.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. februar 2022

Einar Waag 75 ár

2. februar fylti Einar Waag, bryggjari og vinnulívsmaður í Klaksvík, 75 ár

 

SkrivaÐ:

Innsent

Føroya Bjór er lívsverkið hjá Einari. Í meira enn 50 ár hevur hann stýrt søguríku familjufyritøkuni, ið nú er eitt av elstu bryggjaríum í norðanlondum.

Við hegni og treiskni hevur stjórin stútt og støðugt megnað at tillaga fyritøkuna til hørðu og umskiftandi kappingartreytirnar. Og broytingarnar hava verið stórar hesi árini. Frá veikum til sterkari øl. Blikkini, serølirnar og sterkari løgurin. Tað ræður um við jøvnum millumbili at rætta kós og bróta upp úr nýggjum fyri at standa seg. Og tað ger hann framvegis, slóðar fyri og gongur ótroyttar leiðir, hóast hann er farin væl um pensjónsaldur. Gyltu whiskeydroparnir, sum renna úr tunnunum í dagførda og framkomna framleiðsluvirkinum eru seinasta nýbrotið í rúgvuni. Framvegis verður eisini hugsað um umhvørvið í menningini av framleiðsluni á Føroya Bjór, ið eisini slóðar fyri á hesum økinum.

Einar er vinnulívsmaður, men fram um alt forvitin fakmaður. Yrkisliga útsýnið fevnir víða, hann kennir rákið í tíðini, og evnini at hugsa øðrvísi hava altíð verið góð.

Útbúgvingina sum bryggjari tók hann í týska stórbýnum München í 1968.

Føddur 1. februar 1947 í Klaksvík. Einar er sonur Annelenu og Einar Frovin Waag. Barndómshúsið stendur framvegis á Fornagørðum, bara lítlan metur frá lokala familjubryggjarínum, sum bæði abbin og pápin eisini hava átt og rikið. Lívsleiðin hjá Einari var eisini tíðliga fyriskipað. Føroya Bjór kom inn við blóðinum, hann fekk tíðliga áhuga fyri fakinum, og sum hann onkuntíð hevur sagt, so hevði hann neyvan nakað annað val, tí heima við hús var ikki roknað við øðrum enn, at Einar skuldi lyfta familjuarvin. Í 1970 tók hann við stóru ábyrgdini sum stjóri, bara 23 ára gamal.

Føroya Bjór taldist longu tá millum elstu fyritøkurnar í landinum. Abbi Einar, fjøltáttaði hugsjónar og vinnulívsmaðurin Símun í Vági var í 1888 giftur við Karin Helena úr Funningsstovu í Havn, sama árið sum hann legði lunnar undir at bryggja føroyskt øl í kjallaranum í heiminum norðuri í Vági. Símun í Vági var við til at stovna Føroya Fólkaháskúla í 1899. Hann lat eisini tekna eyðkenda búmerkið av veðrinum, sum hevur verið ímyndin av bryggjarínum øll árini.

Sonurin Einar Frovin Waag (1894-1989) tók við eftir pápan og fór undir trongum umstøðum undir sodavatnsframleiðslu í 1935. Hann bygdi eisini nýtt bryggjarí nærhendis gamla bryggjaríið á Fornagørðum, har stórur eftirspurningur serliga var eftir tiltikna pilsnarinum og appelsinsodavatninum, og hann fekk eisini rættindini at framleiða Jolly Cola í Føroyum.

Seinastu 52 árini hevur nú 75 ára gamli Einar Waag við treiskum vilja og stórum tøkum fingið tað at borið til.

Tað hava verið spennandi tíðir.

Í 1980 bar aftur til at bryggja sterkari øl í Føroyum, og arbeiðið fór tá at ganga við fullari ferð. Við góðum treysti víðkaðu Einar og starvsfólkið á Føroya Bjór munandi um sína framleiðslu. Tað var eisini tá, at umhildna Veðraølin kom á marknaðin. Góða og fjølbroytta úrvalið av føroyskari framleiðslu hevur eisini vunnið fyritøkuni viðurkenning og bestu viðmæli, bæði í Føroyum og úti í heimi.

Í 2011 var loyvi at bryggja sterkari enn 5,8 prosent. Tað víðkaði enn meira um møguleikarnar at virka. Við Einar's Distillery fór Einar eldhugaður undir framleiðslu av serføroyskum akvavitti, vodka, bitter, gin og whisky. Og fakið dugir hann til lítar. So seint sum í oktober í fjør fekk fimta whiskyfløskan frá Einar's Distillery bestu skotsmál frá Jim Murray í viðurkendu The Whisky Bible.
Einar hevur eisini verið við at ávirka og mynda tær rembingar, sum hava verið á marknaðinum.

Avbjóðingar hava sanniliga eisini verið á vegnum, serliga í soltnum tíðum, tá samfelagsmotorarnir hava verið noyddir at slakka av. Í teimum førum hevur rátt um at stýra hegnisliga og hava dirvið at taka neyðugar avgerðir. Einar hevur góða barlast, hann missir ikki fótafestið av tíðarandanum, og Føroya Bjór kom eisini væl burturúr sváru samfelagskreppuni í nítiárunum, tá stígur kom í búskapin og ein stórur partur av fólkinum misti arbeiði og flutti av landinum. Seinni rakti eisini altjóða fíggjarkreppan.

Einar er kanska fáorðaður, men tá ið tað verður seg smakk og góðsku á rávørum hugsar hann stórt. Hann hevur fylgt grundjónarmiðnum hjá abba sínum, at nýta allarbestu rávørur og tilfar í framleiðsluni. Hettar sæst eisini aftur í úrslitinum og skotsmálunum, ið Føroya Bjór hevur fingið.

Einar er stillførur maður, hann veiggjar ikki við ørmunum, har hann ferðast, men Føroya Bjór hevur hinvegin verið virkin og sjónligur samfelagsviðspælari øll árini. Fyritøkan stuðlar støðugt góðum átøkum, tað verið seg samfelagsligum, vinnuligum, umhvørvisligum ella ítróttaligum átøkum.

Einar plagar brosandi at siga, at hann trappaði niður fyri nøkrum árum síðan. Hann fer nú til arbeiðis klokkan hálvgum níggju, og ikki klokkan átta, sum hann plagdi. Arbeiðshugurin er kortini tann sami, sum hann altíð hevur verið. Føroya Bjór hevur seinastu ár framt stórar í íløgur í framtíðina, í framkomin framleiðsluhøli og framleiðslutól. Og tað er ríkiligt at takast við, tí menningin gongur skjótt í dag og tað er nokk at fáast við.

Í dag starvast 40 fólk á teimum fimm deildunum kring landið, í Havn, Klaksvík, Leirvík, Hoyvík og á Tvøroyri.

Einar hevur eisini nógv frítíðarítrív. Náttúran hevur altíð havt hansara stóra tokka. Tað verður seg plantir, urtir, fuglar og seyð. Serliga fer nógv tíð við at røkja seyðin á festinum, ið hann keypti aftur í familjuna fyri nøkrum árum síðani.

Einar er giftur Elisu Waag, og tey eiga dóttrina Anniku, sum er fjórða ættarlið á Føroya Bjór. Annika er matvørukandidat og bryggjari og arbeiðir sum virkisleiðari á Føroya Bjór. Abbabørnini eru trý, Elisa, Einar og Marjun.

Hjartaliga til lukku við degnum.

Starvsfelagarnir

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 01. februar 2022

Til minnis um Dánjal Samuelsen

Øll ítróttarfólk kendu Dánjal. Flestu onnur kendu hann eisini, tí Høllin á Hálsi er ein mentanardepil, og altíð sást hann til ymisku tiltøkini í høllini

 

SkrivaÐ:

Minningarorð / Heðin Mortensen

Tað er við stórari sorg, at vit gera kunnigt, at okkara góði vinur, Dánjal Samuelsen, brádliga er tikin frá okkum. Orðatakið “eingin veit á morgni at siga, hvar hann á kvøldi gistir” rennir okkum í hug. Lítið varnaðist tað okkum, at Dánjal ikki er millum okkara longur.

Dánjal byrjaði sum húsavørður í Høllini á Hálsi fyrst í øldini. Sum fráleið gjørdist hann leiðari á Ítróttarannleggum og umsat allar hallir og vøllir í kommununi. Eitt sera stórt og umfatandi arbeiðsøki við nógvum starvsfólkum og brúkarum. Allir hesir brúkarar vildu hava sítt, øll kendu Dánjal, og nærlagdur sum hann var, tók hann nógv á seg og megnaði altíð at finna loysnir.

“Ikki stemplað” stendur í klokkuskipanini hjá Tórshavnar kommunu í morgun útfyri hjá Dánjali Samuelsen. Heilt ónátúrligt, tá ein hugsar um, at júst Dánjal altíð var tøkur, um tað so var jólaaftan ella páskadag. Hann var altíð til taks, hann umsat eitt ómetaliga stórt arbeiðsøki og var helst tann í kommununi, sum hevði beinleiðis samband við flest brúkarar.

Áður var Ítróttaranlegg skipað í tveimum - vøllir íroknað Tórsbreyt og Tórsvøll, og so ítróttahallirnar íroknað Fimi, har Dánjal var leiðari á hallum. Fyri 5-6 árum síðan varð hetta lagt saman undir hansara leiðslu. Samstundis er økið vaksið nógv við teim nýggju hallunum - eisini í skúlunum - og Hoyvíksvølli. Har eru umleið 20 ársverk. Øll ítróttarfólk kendu Dánjal. Flestu onnur kendu hann eisini, tí Høllin á Hálsi er ein mentanardepil, og altíð sást hann til ymisku tiltøkini í høllini.

Í tílíkum starvi er trupult at vera øllum til vildar. Men um tað var torført, fann Dánjal altíð loysnir, hóast uppgávurnar vóru nógvar og fløktar. Dánjal helt ein høgan standard og fór væl um kommununar ognir. Hann var í øllum ein álitismaður, trúfastur og vitugur, ein góður starvsfelagi og ein góður vinmaður. Onki merkti hann meira enn ídni og arbeiðssemi.

Skjótt er Harranum um, verður sagt. Fróur og fegin til arbeiðis á morgni og burtur seinnapartin. Skelkurin er stórur. Saknurin er ómetaligur og vit drýpa høvur í sorg og samkenslu við tykkum Katrin, børnunum Arndis, John, Petur og Sissal og øllum tykkarra. Máttu tit funnið onkran ugga í, at vit øll inniliga syrgja við tykkum.  

Vit starvsfólk í kommununi fara stórliga at sakna Dánjal. Friður verið við minninum um starvsfelaga og vinmann okkara, Dánjal Samuelsen.

Heðin Mortensen
borgarstjóri

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 02. februar 2022