31 ára gamal varðhaldsfongslaður fyri drápsroynd

Mál um drápsroynd í Skálafirði. Ein maður varð stungin í bringuna við knívi, men kláraði at verja seg

(Savnsmynd: Føroya rættur)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Løgreglan handtók hóskvøldið um tíggju tíðina ein 31 ára gamal útlending í Skálafirði. Maðurin var í grundlógaravhoyring fríggjadagin varðhaldsfongslaður í fýra vikur.

Málið snýr seg um drápsroynd. Útlendingurin skal hava stungið ein mann, ein føroying, í bringuna við knívi.

Maðurin kláraði at verja seg, men hevur stungusár í bringuni, skrivar Kringvarpið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. november 2024

Sjúrður Skaale ávarar móti herdum ES-revsiátøk móti Føroyum

- Tíggju ár eftir makrelstríðið er ríkisfelagsskapurin aftur í eini løgnari støðu, har Danmark kann enda við at revsa Føroyar, skrivar føroyski fólkatingslimurin í kronikk

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Í kronikk í danska netmiðlinum Altinget í vikuni, varpar fólkatingslimurin Sjúrður Skaale ljós á, at ES-nevndin í farnu viku legði fram uppskot um at herða galdandi revsimøguleikar á fiskiveiðuøkinum, soleiðis at harðari revsitiltøk kunnu setast í verk mótvegis triðjalondum, ið sambært ES reka fiskiveiðu á óburðardyggan hátt.

Sambært fólkatingsmanninum kann talan næstan gerast um eitt makrelstríð 2.0, sum avdúkar serstøku avbjóðingina í ríkisfelagsskapinum: At Føroyar eru uttanfyri, meðan Danmark sum ES-limur noyðist at virða avgerðirnar úr Brússel. Hann vísir eisini á, at herðingin hjá ES serliga snýr seg um Føroyar, tí strandalondini enn ikki eru vorðin samd um býti av uppsjóvarfiski.

Sjúrður Skaale finst í greini eisini at ES fyri at taka sær rættin at skilmarka, nær Føroyar bera seg ábyrgdarfult og burðardygt at. Og spyr um tað ikki var júst hetta sjálvrættvísið, sum var orsøkin til makrelstríðið og aðrar ósemjur millum partarnar:

- Ein kann heldur spyrja, um tað var burðardygt, tá hollendski forsætisráðharrin í 2017 ringdi til Føroya løgmann og legði trýst á hann, um ikki at seta í verk fiskivinnunýskipanina.

- Ella um tað yvirhøvur er burðardygt, at ES á hvørjum ári tilognar sær fiskikvotur í Afrika, og sostatt útflytir trupulleikan við ovurfisking til triðjalond, og samstundis herðir revsimøguleikarnar mótvegis somu triðjalondum, skrivar Sjúrður Skaale.

At enda ásannar fólkatingsmaðurin, at Føroyar hava eina stóra ábyrgd at umsita havsins tilfeingi burðardygt, sama hvat ES hevur gjørt ella ger. Men samstundis spyr hann um tað er rímiligt, at ES bæði er lóggevi, politistur og dómari á hesum økinum.

Seinast tað kom til skarpskeringar millum partarnar, vísti tað seg, at føroyingar høvdu rætt, og at revsiátøkini vóru órímilig. Og lítið talar fyri, at ES umsitur sínar fiskastovnar betri burðardyggari enn føroyingar. Tað eiga allir partar at hava í huga, nú nýggj revsiátøk kunnu vera ávegis.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. november 2024

Almennir hoyringsfundir um Suðuroyartunnilin

Møguleiki verður hjá almenninginum at seta spurningar og koma við viðmerkingum á fundum á Drelnesi, heima á Sandi og í Havn

Løgmaður fer á hoyringarfundunum at greiða frá politisku semjuni, ið varð gjørd 8. november (Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Løgmansskrivstovan skipar í komandi viku fyri trimum hoyringsfundum um Suðuroyartunnulin við tilhoyrandi tunnils- og vegakervum. Fundirnir verða í í Salt á Drelnesi mánakvøldið, á Mørkini Miklu heima á Sandi týskvøldið og í Finsen í Havn mikukvøldið.

Fundirnir verða hildnir í sambandi við, at lógaruppskot um Suðuroyartunnilin liggur til ummælis í løtuni.

Freistin at gera viðmerkingar til uppskotið er 6. desember 2024.

Á fundunum verður høvi hjá almenninginum at seta spurningar og gera við merkingar til verkætlanina.

Umframt løgmann, verða eisini umboð fyri Pf. Suðuroyartunnilin og Landsverk til staðar.

Skráin fyri fundirnar er soljóðandi:

1. Politisk semja, lógaruppskot og fíggingarleistur (Aksel V. Johannesen, løgmaður)
2. Suðuroyartunnil og tilhoyrandi tunnils- og vegakervi í Suðuroy (Pf. Suðuroyartunnil)
3. Møguligar loysnir viðvíkjandi tilhoyrandi verkætlanum á Sandoynni (Landsverk)
4. Spurningar og viðmerkingar frá fundarluttakarum

Fundirnir verða:

• Mánakvøldið 25. november kl. 19 í Salt á Drelnesi
• Týskvøldið 26. november kl. 19 á Mørkini Miklu á Sandi
• Mikukvøldið 27. november kl. 19 í Finsen í Havn 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. november 2024

Starvsfólkini høvdu trupult at samstarva við stjóran

Nevndin í Posta tók bræv frá starvsfólkaumboðum í størsta álvara. Frihedsbrevet avdúkar staklutir um hví Hans Jákup Langgaard gavst sum stóri í Posta

Hans Jákup Langgaard (Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Eitt bræv til nevndina í Posta frá tveimum starvsfólkaumboðum um ónøgd við stjóran, var eftir øllum at døma orsøkin til, at Hans Jákup Langgaard herfyri valdi at siga upp sum stjóri á almenna partafelagnum Posta.

Tað kundi Frihedsbrevet (krevur hald) avdúka í grein í vikuni.

Brævið til Jóan Magnus Rasmussen, táverandi nevndarformann, vísti á ónøgd og samstarvstrupulleikar við nýggja stjóran, ið byrjaði á Posta í november í fjør.

Í brævinum vístu tey bæði á, at tað var breið ónøgd í starvsfólkahópinum yvir, at tey høvdu trupult við at samstarva við stjóran, og tvørrandi samstarv eisini var orsøk til, at tvey starvsfólk – “lyklapersónar” – høvdu sagt seg úr starvi.

Hvørki Hans Jákup Langgaard sjálvur ella Jóan Magnus Rasmussen, táverandi nevndarformaður, vilja viðganga, at tað var júst brævið, ið var orsøkin til at stjórin gavst.

Men nevndarformaðurin váttar fyri Frihedsbrevet, at tey tóku brævið í størsta álvara, og viðgjørdu skuldsetingarnar við stjóran. Nevndin viðgjørdi skrivið og ásannaði, at um Hans Jákup Langgaard ikki sjálvur segði seg úr starvi, so kundi nevndin gerast noydd til at siga hann upp.

Almenna frágreiðingin frá Posta var, at stjórin sjálvur hevði sagt seg úr starvi, og at uppsøgnin var komin óvart á nevndina.

Les: Hans Jákup Langgaard sagt seg úr starvi

Í hesum sambandi kom fram, at Posta-stjórin fekk løn í seks mánaðir umframt 200.000 krónur í bonus við sær, hóast hann einans hevði sitið í stjórastarvinum í 11 mánaðir.

Stutt eftir at stjórin var farin til hús, fekk Jóan Magnus Rasmussen, nevndarformaður, boð frá Bjarna K. Petersen, landsstýrismanni, at hann ikki longur var formaður í nevndini fyri Posta. Á eykaaðalfundi í almenna partafelagnum, var Árni Ellefsen, fyrrverandi stjóri í BankNordik, settur sum nevndarformaður tí hann “skuldi fáa almenna partafelagið at hanga saman fíggjarliga”.

Les: Árni H. Ellefsen nýggjur nevndarformaður í Posta 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. november 2024

Føroyar áttu stívliga fimm milliardir uttanlands í 2023

Talan er um ein vøkstur í nettoognini upp á 7,6 milliardir krónur frá 2022 til 2023, skrivar Hagstovan

(Mynd: Hagstovan)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Uppgerðin av ogn og skuld uttanlands er gjørd upp til og við 2023. Aftan á nærum tvær milliardir krónur í nettoskuld til útlandi í 2022, høvdu Føroyar aftur nettoogn uttanlands í 2023.

Nettoskuld føroyinga uttanlands var 2,5 milliardir krónur í 2022. Hetta komst serstakliga av, at fyritøkur tóku nøkur stór lán hetta árið. Í 2023 er nettoognin komin upp á 5,1 milliardir krónur. Hetta er ein vøkstur í nettoognini uppá 7,6 milliardir krónur, skrivar Hagstovan.

Ein orsøk til stóru broytingina er, at virði á virðisbrævaognunum uttanlands vóru lág í 2022, men hækkaðu aftur í 2023. Samstundis minkaði virðið á virðisbrævognunum hjá útlendingum í føroyskum fyritøkum.

Allir geirar hava økt um nettoogn teirra. Fíggjar- og tryggingarfyritøkurnar hava økt um nettoognina við eini knappari milliard krónum, tí ognin er vaksin, og skuldin er minkað. Vinnufyritøkurnar hava seinastu árini havt eina nettoskuld til útlandið á umleið 15 milliardir krónur í miðal. Tó nakað hægri í 2022, tí fyritøkurnar tóku nøkur stór lán hetta árið. Skuldin er tó minkað nógv aftur í 2023.

Tað almenna hevur vaksið um sínar ognir uttanlands við hálvaaðrari milliard krónum. Uttanlandsskuldin er vaksin við fjórðings milliard, sostatt er nettoognin vaksin góðar 1,2 milliardir krónur.  

Meira enn helmingurin av ogn føroyinga uttanlands er í virðisbrøvum. Rentan á lánsbrøvum hevu verið lág seinastu árini, og tað sæst aftur í, at lánsbrævaognirnar eru minkarðar við nærum seks milliardum krónum frá 2020 til 2022. Lánsbrævaognirnar eru vaksnar aftur við eini góðari milliard krónum frá 2022 til 2023.

Umleið helmingurin av uttanlandaskuldini stavar frá íløgum hjá útlendingum í føroysk partabrøv. Henda skuldin er vaksin nógv øll árini fram til 2022. Tó skal sigast, at vøksturin í høvuðsheitum stavar frá virðisbroytingum og ikki fleiri útlendskum íløgum í Føroyum.

Virðið á partabrøvunum minkaði við nærum fýra milliardum krónum frá 2022 til 2023. Lániskuldin vaks upp í 7,4 milliardir krónur eftir fíggjarkreppuna. Skuldin lækkaði frá 2010 fram 2018. Ein lítil vøkstur var í skuldini frá 2018 fram til 2021, men seinastu tvey árini er skuldin vaksin úr 5,4 milliardum krónum í 9,1 milliardir krónur. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. november 2024

Hagstovan: 29.950 starvsfólk í oktober

Talan er um ein vøkstur á 1,6 prosent - knapt 470 fólk - í mun til oktober í fjør

(Mynd: Hagstovan)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í oktober vóru 29.950 starvsfólk í Føroyum, knapt 470 starvsfólk ella 1,6 prosent fleiri enn í oktober í fjør, skrivar Hagstovan.

Í oktober vóru gott og væl 15.300 menn og knapt 14.650 kvinnur í starvsfólkaskaranum.

Samanborið við oktober í fjør høvdu kvinnurnar ein vøkstur á 1,5 prosent ella 220 persónar. Hjá monnunum var vøksturin 1,6 prosent, ella 250 persónar.

Tá hugt verður at aldursbýtinum var størsti aldursbólkurin í oktober starvsfólk millum 30 og 39 ár. Tey vóru góð 20 prosent av starvsfólkaskaranum. 54 prosent av starvsfólkunum vóru 40 ár ella eldri.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. november 2024

Hagstovan: Innflutningsvirðið minkað 833 milliónir krónur

Minkingin í innflutninginum stavar í høvuðsheitum frá lægri innflutningsvirði á brennievni og skipum

(Mynd: Hagstovan)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í tíðarskeiðnum oktober 2023 til september 2024 innfluttu føroyingar fyri 10,7 milliardir krónur.

Tað eru 833,2 milliónir krónur, ella góð sjey prosent, minni enn undanfarnu 12 mánaðirnar, skrivar Hagstovan.

Minkingin í innflutninginum stavar í høvuðsheitum frá lægri innflutningsvirði á brennievni og skipum. Innflutningurin av brennievni og øðrum oljum er minkaður 483,8 milliónir krónur, góð 24 prosent, sum í høvuðsheitum stavar frá lægri prísum.

Innflutningurin av maskinum, motorum, skipum og akførum er minkaður við 195,3 milliónum krónum ella 6,3 prosent. Hetta er fyri tað mesta skip.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. november 2024

1.000 kr. í bót fyri ikki at skava rútarnar

Allir rútarnir á bilunum skulu skavast reinir fyri kava og ís

(Savnsmynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tað ræður um at skava rútarnar væl fyri ís og kava áðrenn farið verður avstað í bilinum í hesum kuldaveðrinum.

Løgreglan støðgaði mánadagin einum bili í Havn, sum einans hevði skava rútin frammanfyri, men ikki hevði útsýni gjøgnum bakrútin ella síðurútar. Hetta er ólógligt, og bilførarin fekk eina bót á túsund krónur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. november 2024

Bókhaldarin óraði ilt

Boð komu frá stjóranum um at flyta 9700 evrur til Italia. Trupulleikin var bara, at hetta var als ikki stjórin sum hevði sent teldupostin. Løgreglan hevur fingið fleiri slíkar fráboðanir

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Fyritøka í Havn fór hósdagin til løgregluna, tí onkur royndi at lumpa tey fyri pengar.

Ein teldupostur verður sendur á føroyskum til bókhaldið við stjóranum sum avsendara og biðið varð um at gera eina skundflyting. Hesin snýtihátturin verður róptur BEC-Fraud teldupostur.

Tíbetur fann bókhaldarin útav, at alt ikki ruggaði rætt rætt, áðrenn pengar vórðu fluttir. Talan var um omanfyri 70.000 krónur í donskum krónum.

Men hendan fyritøkan er ikki tann fyrsta, sum er út fyri slíkum. Hetta er hent fleiri ferðir síðstu dagarnar, og í onkrum føri eru pengar fluttir, men tað hevur tíbetur eydnast at steðga flytingini í bankanum.

Løgreglan mælir øllum, ið hava fingið ella fáa hendan teldupostin, til at strika hann. Hevur onkur framt hesa flyting, mugu tey alt fyri eitt venda sær til sín peningastovn. Føroya Politi mælir samstundis øllum fyritøkum til at hava greiðar mannagongdir fyri uttanlandsflytingum, tí tað oftast er her, at teldusníkarnir lumpa fyritøkurnar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. november 2024

Kom afturíaftur í øllum góðum

Tyrluleitingin eftir fólki í haganum millum Tjørnuvík og Stakkin fríggjamorgunin varð avblást. Tað eydnaðist at beina mannin á rætta kós

(Savnsmynd: Pól Sundskarð)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ein leiting, sum varð sett í verk við tyrlu fríggjamorgunin, bleiv skjótt avblást. Við bjartari lykt eydnaðist at beina mannin, sum var vorðin vilstur, á rætta kós og hann er komin afturíaftur í øllum góðum.

Tað upplýsir løgreglan seinni um morgunin.

Fólk av Eiði ringdu til løgregluna og boðaðu frá, at tey sóu ljós í haganum oman fyri Tjørnuvík. Tey óttaðust at onkur var komin illa fyri.

Talan var um staðkent fólk, men tað ber kortini til at villast í myrkri.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. november 2024

Anna Falkenberg gjørt avtalu við donsku stjórnuna um 54 milliónir krónur

Fólkatingskvinnan hevur gjørt avtalur við donsku stjórnina í sambandi við fíggjarlógina fyri 2025. Eitt nú fær føroyska løgreglan pengar til dátugreinara og kunningarfólk

Anna Falkenberg (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Anna Falkenberg, fólkatingskvinna fyri Sambandsflokkin, hevur gjørt avtalur við donsku stjórnina fyri 54 milliónir í sambandi við fíggjarlógina fyri 2025. Flestu pengarnir fara til føroyska politiið, Føroya Rætt, gransking og filmsgerð.

- Tað hevur verið týdningarmikið fyri meg, at peningurin, sum hesaferð er játtaður á donsku fíggjarlógini til føroysk viðurskiftir, verður til gagns fyri Føroyar og ríkisfelagsskapin. Eg haldi, at tað hevur hepnast væl, sigur Anna Falkenberg, fólkatingskvinna.

Á myndini eru Nicolai Wammen, fíggjarmálaráðharri, Anna Falkenberg og umboð fyri donsku stjórnina

Sambært semjuni, ið er gjørd við donsku stjórnina, eru 5 milliónir krónur settar av í eitt fýra ára skeið til at seta tvey fólk í starv hjá politinum. Talan er um eitt kunningarfólk og ein dátugreinara.

- Politiið í Føroyum hevur stóran tørv á fólki, ið hava serliga vitan, serliga tá talan er um cyberkriminalitet, og við hesi semjuni eru stig tikin til at raðfesta politiið hægri. Eg segði, tá fólkatingið bleiv sett í oktobur, at eg fór at arbeiða fyri at betra um umstøðurnar hjá politinum. Hetta er bert eitt stig á leiðini, og næsta stigið verður, tá langtíðarfíggingin av politinum skal avtalast í 2025, sigur Anna Falkenberg.

Umframt at seta tvey starvsfólk, eru pengar eisini settir av til at umvæla hølið hjá politinum, har fútin heldur til, soleiðis at ein partur av húsinum kann brúkast til skrivstovur hjá politinum. Harafturat fær Føroya Rættur pengar til videoútgerð.

Bjargingarbáturin, Rescue Lív, fær góðar tvær milliónir á fíggjarlógini. Báturin er frá 1996 og hevur tørv á uppstigan fyri at báturin er framtíðartryggjaður eini 25 ár afturat. Verkætlanini tørvaði 1,9 milliónir krónur fyri at koma á mál, og hesir pengarnir verða nú játtaðir á donsku fíggjarlógini.

Játtanin til gransking í uttanríkis-, trygdar- og verjupolitikki verður økt, samstundis sum fleiri pengar eru játtaðir til havgransking kring Føroyar og í Norðuratlantshavi, ið leingi hevur verið ein raðfesting hjá Sambandsflokkinum á Fólkatingi.

- Veðurlagskreppan er ein altjóða avbjóðing, sum skal loysast í felag – men hetta er ein liður í føroysku tilgongdini at taka ábyrgd um okkara leiðir, sigur fólkatingskvinnan hjá Sambandsflokkinum.

Sambandsflokkurin á Fólkatingi hevur saman við Javnaðarflokkinum á Fólkatingi og grønlendska flokkinum, IA, útvegað filmspuljuni, Norddok III, 30 milliónir krónur frá 2025 til 2027. Endamálið við Norddok er at stuðla heimildarfilmum, sum lýsa viðurskifti í Føroyum, Grønlandi ella í Danmark. 

Tær 54 milliónirnar, sum Sambandsflokkurin á Fólkatingi hevur gjørt avtalur um, eru býttar soleiðis:

• 3 milliónir krónur yvir 3 ár til dátugreinara hjá Føroya Politi
• 2 milliónir krónur yvir 4 ár til kunningarfólk hjá Føroya Politi
• 1 millión krónur til umvæling av hølum hjá Føroya Politi
• 1,9 milliónir krónur til Rescue Lív
• 400.000 krrónur til videoútgerð til Føroya Rætt
• 30 milliónir krónur yvir trý ár til Norddokk III
• 8 milliónir krónur til gransking í havstreyminum kring Føroyar og Norðuratlantshavi
• 8 milliónir krónur yvir tvey ár til gransking í uttanríkis-, verju- og trygdarpolitikki

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. november 2024

Flogternur og flogteknikarar fingið nýggjan sáttmála

Í báðum førum er semja um eina lønarhækking tann 1. oktober 2024 á 4,32 prosent og tann 1. oktober 2025 á 3,87 prosent

13. november gjørdu Føroya Arbeiðsgevarafelag og Føroya Handverksmeistarafelag semju við Føroya Handverkarafelag og Føroya Flogteknikarafelag (Mynd: Industry.fo)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Føroya Arbeiðsgevarafelag hevur gjørt semju við Súluna um nýggjan tvey-ára sáttmála fyri flogternur, og Føroya Arbeiðsgevarafelag og Føroya Handverksmeistarafelag hava gjørt semju við Føroya Handverkarafelag og Føroya Flogteknikarafelag um nýggjan sáttmála fyri flogteknikarar.

Í báðum førum er semja um eina lønarhækking tann 1. oktober 2024 á 4,32 prosent og tann 1. oktober 2025 á 3,87 prosent.

Karmurin á 8,19 prosent er á sama støði sum aðrar semjur hjá Føroya Arbeiðsgevarafelag í verandi samráðingarrundu, sum byrjaði við samráðingunum við arbeiðarafeløgini, skrivar Vinnuhúsið.

Semja undirskrivað millum Føroya Arbeiðsgevarafelag og Súluna (Mynd: Industry.fo)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. november 2024

Jólamerkjagrunnurin latið stuðul

Í gjár lat Posta við Jólamerkjagrunninum 225.000 krónur til vælgerandi endamál. Stuðulin er býttur millum fýra ymiskar verkætlanir til frama fyri børn og ung

Posta hevur við Jólamerkjagrunninum latið til samans 225.000 krónur til Sjósavnið, Reyða kross, Kvæðastevnuna 2025 og til Kvinnuhúsið

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tey flestu kenna jólamerkini, sum Posta gevur út um jóltíðir, og sum føroysk listafólk sniðgeva. Á hvørjum ári verður vinningurin býttur út, soleiðis at hann kemur børnum og ungum til góðar. Í gjár vórðu 225.00 krónur latnar, skrivar Posta í tíðindaskrivi.

- Tað er týdningarmikið fyri okkum at halda fram at stuðla børnum og ungum við Jólamerkjagrunninum. Hesu ferð hava vit valt at lata stuðulin til vetrarferiutilboð hjá Føroya Sjósavni, summarlegu hjá Reyða Krossi, Kvæðastevnuna 2025 og til at fjálga um børn á kreppumiðstøðini. Tað er við til at geva børnunum góð minni í frítíðini, og at fjálga um børn, sum eru í einari truplari støðu, sigur Edvard Remberg, virkandi stjóri á Posta.

Ítriv til børn og ung
Føroya Sjósavn hevur fingið stuðul til vetrarferiutilboð til skúlanæmingar, meðan Reyði Krossur Føroya hevur fingið stuðul til summarlegu fyri børn. Kvinnuhúsið hevur fingið stuðul at brúka til børn á Kreppumiðstøðini. Stuðul er latin til Kvæðastevnu fyri næmingar í fólkaskúlanum.  

Í nevndini fyri Jólamerkjagrunnin sita Edvard Heen, stjóri í Almannaverkinum, Fróði Joensen, yvirlækni og Edvard Remberg, virkandi stjóri á Posta.

Um jólamerkini

• Posta hevur givið út føroysk jólamerki á hvørjum ári síðan 1976

• Vinningurin fer óskerdur til vælgerandi endamál til frama fyri børn og ung í Føroyum

• Føroysk listafólk sniðgeva jólamerkini, og felags fyri allar útgávurnar eru jólini og siðvenjur knýttar at jólunum

• Jólamerki kunnu keypast á stamps.fo og á posthúsum kring landið. Í ár hevur Helga Djurhuus sniðgivið, og kostar arkið 30 kr.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. november 2024

Gera gøtu niðan á vitan

Arbeiðið at gera gøtu út á Kallin er komið nakað áleiðis

(Mynd: Norðlýsið)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Á Trøllanesi verður í hesum døgum arbeitt við at gera gøtu niðan á vitan, út á Kallin.

Leingi hevur verið tørvur á hesum, so lendið ikki fer so illa av nógvu ferðafólkunum, sum ganga út á Kallin.

Soleiðis sær gøtan út frá bygdini (Mynd: Norðlýsið)

Tey nógvu ferðafólkini sum ganga út á Kallin eru ikki blivin færri, nú gravsteinurin hjá James Bond er settur upp.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. november 2024

Advents- og jólahugni í Plantasjuni

Fyrsta sunnudag í advent skipar Lions Club Tórshavn fyri árliga adventstiltakinum fyri alla familjuna, og í ár fær Hvíldarheimið Naina ágóðan

Tað er altíð stak hugnaligt í Plantasjuni, tá Lions Club Tórshavn skipar fyri sínum árliga advents- og jólahugna fyrsta sunnudag í advent frá klokkan 14 til 16.30

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Sum vant, verður Plantasjan pyntað við ljósum í greinunum, báli og ljósblussum í ánni, so hugnin er settur í hásæti, tá ið advents- og jólahugnin er sunnudagin tann 1. desembur frá klokkan 14 til 16.30.

Eisini ber til at keypa sær jóladekoratiónir, tilfar til dekoratiónir og annað til hugnan og hitan, ið hoyrir adventini og jólunum til.

Havnar Hornorkestur kemur at lívga um løtuna við nøkrum góðum tónum, og jólamenninir vitja við onkrum góðum til børnini. Og so ber annars til at keypa sær kakao, bollar, vaflur og sunkist

Talan er um eitt tiltak, sum er fyri alla familjuna, samstundis sum fólk – eins og vanligt er, tá Lions Club Tórshavn skipa fyri – kunnu stuðla einum góðum og vælgerandi endamáli.

Stuðla Hvíldarheiminum

Hesaferð fer ágóðin av advents- og jólahugnanum til Hvíldarheimið Naina í Havn, sum við hvíld, umsorgan og heilsubót hjálpir fólki at koma fyri seg aftur eftir sjúku, sorg ella aðra strongd.

Í samfull 88 ár hevur Hvíldarheimið Naina gjørt heilsufremjandi og sjúkufyribyrgjandi arbeiðið, so hin einstaki aftur skal megna sín gerandisdag. Hetta verður gjørt við góðum samstarvi og samskifti, so veitast kann góð umsorgan, røkt, viðgerð og samanhangur í sjúkugongdini.

Hesaferð fer Lions Club Tórshavn tí ikki so langt fyri at kunna veita ógóðan av tiltakinum, tí Hvíldarheimið Naina er næsti granni hjá Plantasjuni við útsýni yvir økið, har advents- og jólahugnin er.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. november 2024

Samgongan í Klaksvík skipað

Nýggi býráðsmeirilutin skrivaði mánakvøldið undir samgonguskjal

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Nýggi býráðsmeirilutin í Klaksvíkar kommunu bjóðaði mánakvøldið til samkomu í Varpinum.

Her varð samgonguskjalið lagt fram og eisini undirskrivað av teimum seks býráðslimunum úr Sambandsflokkinum, Tjóðveldi, Javnaðarflokkinum og Sjálvstýri, sum næstu fýra árini mynda meirilutan.

Sitandi borgarstjóri, Karl Johansen úr Sambandsflokkinum, heldur fram, og varaborgarstjóri verður Annika Steintórsdóttir Biskopstø úr Tjóðveldi

Tað sum nú skal henda er, at fyrstvaldi í býráðnum, tað er Jógvan Skorheim í Fóilkaflokkinum, skal kalla inn til fundar, har samgongan formliga skipar seg og velur borgarstjóra. Nær tað verður, er enn ikki greitt.

Fleiri myndir her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. november 2024

Lakasta valið hjá Javnaðarflokkinum í Klaksvík

Tey 13,56 prosentini á kommunuvalinum góvu ein býráðslim. Tað er bara hent einaferð síðan 1966

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Kommunuvalið hjá Javnaðarflokkinum í Klaksvík hesaferð var tað lakasta nakrantíð. Í hvussu er aftur til kommunuvalið í 1966, sum hagtølini hjá nettænastuni Valúrslit.fo røkka aftur til.

Javnaðarflokkurin fekk 13,56 prosent av atkvøðunum á kommunuvalinum 12. november. Hetta gav ein býráðslim, Signhild V. Johannesen.

Javnaðarflokkurin hevur bara einaferð áður fingið ein býráðslim. Tað var í 2012, tá ið flokkurin fekk 14,75 prosent av samlaðu atkvøðunum.

Fimm tey lakastu valini:
2024: 13,56 prosent – ein býráðslimur
2016: 14,72 prosent – tveir býráðslimir
2012: 14,75 prosent – ein býráðslimur
1996: 16,43 prosent – tveir býráðslimir
1988: 16,75 prosent – tveir býráðslimir

Fimm tey bestu valini:
1966: 28,40 prosent – tveir býráðslimir
1976: 27,76 prosent – tríggir býráðslimir
1974: 26,77 prosent – tríggir býráðslimir
1970: 21,44 prosent – tveir býráðslimir
1980: 20,26 prosent – tveir býráðslimir

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. november 2024

Tórbjørn Jacobsen heldur fram sum borgarstjóri

Sitandi borgarstjórin heldur fram, og Tóri Højgaard verður nýggjur varaborgarstjóri í Runavíkar kommunu

Tórbjørn Jacobsen var toppskorari á kommunuvalinum í Runavíkar kommunu við 350 persónligum atkvøðum (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Tórbjørn Jacobsen heldur fram sum borgarstjóri í Runavíkar kommunu komandi fýra árini.

Hann varð afturvaldur á almenna býráðsfundinum hjá nývalda býráðnum leygardagin.

Tórbjørn Jacobsen, sum hevur verið borgarstjóri síðan 2016, varð fyrstvaldur á kommunuvalinum í Runavík við 350 persónligum atkvøðum.

Tóri Højgaard, sum varð nummar trý á býráðsvalinum við 158 persónligum atkvøðum, verður nýggjur varaborgarstjóri.

Sambært heimasíðuni hjá Runavíkar kommunu, verða nevndirnar í býráðnum skipaðar soleiðis:

Fíggjarnevnd:
Tórbjørn Jacobsen, formaður, Tóri Højgaard, næstformaður, Sigrun Jónsveinsdóttir, Arnfinn Langgaard og Terje Beinar Vestergaard

Tøkni- & umhvørvisnevnd:
Pauli Poulsen, formaður, Jóhan Vest, næstformaður, Jógvan Andersen, Petur Hansen og Arnfinn Langgaard

Vinnunevnd:
Jógvan Andersen, formaður, Terje Beinar Vestergaard, næstformaður, Bogi Hansen, Pauli Poulsen og Jóhan Vest

Havnanevnd:
Bogi Hansen, formaður, Terje Beinar Vestergaard, næstformaður, Jógvan Andersen, Sigrun Jónsveinsdóttir og Jóhan Vest

Trivnaðarnevnd:
Sigrun Jónsveinsdóttir, forkvinna, John Andersen, næstformaður, Petur Hansen,Pauli Poulsen og Arnfinn Langgaard

Mentanarnevnd:
Petur Hansen, formaður, John Andersen, næstformaður Sigrun Jónsveinsdóttir Bogi Hansen og Terje Beinar Vestergaard
ersen

Ítróttarnevnd:
Arnfinn Langgaard, formaður, Pauli Poulsen, næstformaður, Jógvan Andersen, John Andersen og Terje Beinar Vestergaard

Byggi- & býarskipanarnevnd:
Tóri Højgaard, formaður, Jóhan Vest, næstformaður, Petur Hansen, John Andersen og Bogi Hansen

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. november 2024

Per Martin Gregersen heldur fram sum borgarstjóri

Nývalda býráðið í Eysturkommunu hevur skipað seg

(Mynd: Eysturkommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Á býráðsfundi týskvøldið skipaði nývalda býráðið í Eysturkommunu seg.

Nývaldu býráðslimirnir eru Per Martin Gregersen, Unn Jarnskor Ellingsgaard, Heri Mikálsson, Hanna Jensen, Pól í Skorini, Rebekka Jensen, Uni Rasmussen, Magnus Skoralíð og Ann Fuglø.

Tað var einmælt samtykt at velja Per Martin Gregersen til borgarstjóra. Eisini var einmælt samtykt at velja Una Rasmussen til varaborgarstjóra. 

Eisini vóru føstu nevndirnar mannaðar, og var hetta somuleiðis einmælt samtykt.

Nevndirnar eru mannaðar soleiðis:

Fíggjarnevnd
Per Martin Gregersen, formaður
Magnus Skoralíð
Unn J. Ellingsgaard

Byggi & býarskipanarnevnd
Heri Mikálsson, formaður
Uni Rasmussen
Ann Fuglø

Mentanarnevnd
Hanna Jensen, forkvinn
Pól í Skorini
Rebekka Jensen

Trivnaðarnevnd
Unn J. Ellingsgaard, forkvinna
Rebekka Jensen
Magnus Skoralíð

Vinnunevnd
Pól í Skorini, formaður
Ann Fuglø
Uni Rasmussen

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. november 2024

Kristin Michelsen heldur fram

Á eyka býráðsfundi leygardagin varð nývalda býráðið í Tvøroyrar kommunu skipað, og samtykt bleiv við fýra atkvøðum fyri og trimum blonkum at velja Kristin Michelsen til borgarstjóra

Frá v. Arnfinn Bech, Eyð Eidesgaard, Bjarni Hammer, Anita Vibergsdóttir, Barbara Tausen, Kristin Michelsen og Alvi Mortensen (Mynd: Tvøroyrar kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Leygardag seinnapart var eyka býráðsfundur, har nývalda býráðið í Tvøroyrar kommunu skipaði seg, og nú er greitt, at Kristin Michelsen og Anita Vibergsdóttir halda fram sum ávikavist brogarstjóri og varaborgarstjóri.

Á kommunuvalinum 12. november gjørdist Kristin Michelsen toppskorari í Tvøroyrar kommunu við 265 persónligum atkvøðum. Anita Vibergsdóttir varð nummar fýra við 89 persónligum atkvøðum.

Á fundinum leygardagin varð samtykt við fýra atkvøðum fyri og trimum blonkum, at velja Kristin Michelsen til borgarstjóra, og samtykt bleiv við seks atkvøðum fyri og einari blankari at velja Anitu Vibergsdóttir til varaborgarstjóra. Nevndarval til komandi býráðssetuna verður avgreitt á øðrum býráðsfundi seinni í ár, skrivar Tvøroyrar kommuna.

Nývalda býráðið, sum tekur við 1. januar 2025.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. november 2024

Bjarni Johansen farin úr Javnaðarflokkinum

Stríðið um borgarstjórasessin í Vági hevur við sær, at Bjarni Johansen meldar seg úr flokkinum

Bjarni Johansen (Savnsmynd: Bjartur Vest)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Sitandi borgarstjórin, Bjarni Johansen, meldar seg úr Javnaðarflokkinum. Hesum boðar hann frá í tíðindaskrivi í vikuni.

Stríð hevur tikið seg upp um borgarstjórasessin og samgonguna í Vágs kommunu síðani kommunuvalið. Levi Mørk sum fekk flestar atkvøður á Javnaðarlistanum hevði ætlað sær borgarstjórasessin, men Bjarni Johansen, eisini á Javnaðarlistanum, fór í samgongu saman við Tjóðveldi, og heldur tí helst fram sum borgarstjóri.

Enn hevur nývalda býráðið í Vági ikki skipað seg. 

Arni D. Brattaberg á listanum hjá Tjóðveldi, ið er fyrstvaldi býráðslimur, hevur gjørt tvær royndir at skipa býráðið í hesi vikuni, men fundurin var ikki viðtøkuførur, tí limirnir á javnaðarlistanum ikki møttu.

Ikki tí tað hastar at skipa nývalda býráðið. Tað skal bara gerast innan 1. januar, tá nýggja býráðið tekur við.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. november 2024

Nývalda býráðið í Vága kommunu skipað seg

Bjarni Prior heldur fram sum borgartstjóri, og Jóanis Albert Nielsen verður nýggjur varaborgarstjóri

Bjarni Prior heldur fram sum borgarstjóri (Mynd: Ólavur Frederiksen)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Leygardagin var eyka býráðsfundur í Vága kommunu, har nývalda býráðið skipaði seg. Á skránni var nevndarval, val av borgarstjóra og varaborgarstjóra.

Einmælt samtykt var at velja Bjarna Prior til borgarstjóra og Jóanis Albert Nielsen til varaborgarstjóra, skrivar Vága kommuna.

Nevndirnar eru skipaðar soleiðis:

Fastir limir í fíggjarnevndini eru: Bjarni Prior, formaður, Albert Ó. Ellefsen, Gunnvá S. á Lofti, Súsanna Nordendal og Thilda H. í Líðini.

Fastir limir í teknisku nevnd eru: Albert Ó. Ellefsen, formaður, Gunnvá S. á Lofti, Elsibet Jacobsen, Jóanis Albert Nielsen og Jónhard Selfoss.

Fastir limir í vinnu- og havnanevndini eru: Jóanis Albert Nielsen, formaður, Beinta Gudmundsen, Ingi Wiberg, Dánial A. Hansen og Jónhard Selfoss.

Fastir limir í mentanar- og trivnaðarnevndini eru: Súsanna Nordendal, forkvinna, Elsibet Jacobsen, Beinta Gudmundsen, Ingi Wiberg og Thilda H. í Líðini.

Til stýrið fyri Vesturvón vórðu vald Bjarni Prior, borgarstjóri, Albert Ó. Ellefsen, formaður í teknisku nevnd og Súsanna Nordendal, forkvinna í mentanar- og trivnaðarnevndini.

Einmælt samtykt var at velja Gunnvá S. á Lofti í nevndina fyri IRF.

Í tilbúgvingarnevndini sita Bjarni Prior, borgarstjóri, Albert Ó. Ellefsen, formaður í tekniskunevnd og Dánial A. Hansen, býráðslimur.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. november 2024

Býráðið í Nes kommunu skipaði seg formliga

Á býráðsfundi hóskvøldið skipaði nývalda býráðið í Nes kommunu seg. Súni í Hjøllum heldur fram sum borgarstjóri og Atli F. Johansen verður varaborgarstjóri

(Mynd: Nes kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Nývalda býráðið í Nes kommunu er nú formliga skipað. Tað gjørdi tað á býráðsfundi hóskvøldið.

Á skrá var val av borgarstjóra og varaborgarstjóra umframt val av nevndarsessum og umboðanarsessum.

Samtykt varð at velja Súna í Hjøllum til borgarstjóra. Hann hevur verið borgarstjóri seinastu fýra árini. Atli F. Johansen verður varaborgarstjóri.

Nevndirnar eru soleiðis mannaðar:

Fíggjarnevndin:
Súni í Hjøllum, formaður
Atli F. Johansen
Henning Erhardsson Joensen

Tekniska nevnd:
Høgni Hansen, formaður
Elin Ólavsdóttir á Torkilsheyggi
Rannvá í Túni Petersen

Mentanarnevnd:
Elin Ólavsdóttir á Torkilsheyggi, forkvinna
Høgni Hansen
Niels Jacob Nielsen

Trivnaðarnevnd:
Rannvá í Túni Petersen, forkvinna
Atli F. Johansen
Henning Erhardsson Joensen

Skálafjarðar Sløkkilið:
Súni í Hjøllum

Roðin
Súni í Hjøllum
Elin Ólavsdóttir á Torkilsheyggi

Kongshavnar havn:
Niels Jacob Nielsen

Umboðsráðið í SEV:
Niels Jacob Nielsen

Skúlastýrið:
Henning Erhardsson Joensen
Rannvá í Túni Petersen

Umboð í IRF:
Atli F. Johansen

Barnaverndarnevndin:
Armgarð Arnbjarnardóttir á Regni
Andrias Magnussen

Nes Sóknar Musikkskúli:
Niels Jacob Nielsen
Elin Ólavsdóttir á Torkilsheyggi 

Ferðavinnubólkurin:
Óla Kristian á Torkilsheyggi
Elsa í Hjøllum
Rannvá í Túni Petersen

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. november 2024

Karl Vilhelm Hansen nýggjur borgarstjóri í Hvannasundi

Nývalda bygdaráðið í Hvannasunds kommunu skipaði seg leygardagin

(Savnsmynd: Pól Sundskarð)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Nývalda bygdaráðið í Hvannasunds kommunu skipaði seg leygardagin, og nú er greitt, at Karl Vilhelm Hansen verður nýggjur borgarstjóri.

Karl Vilhelm Hansen var toppskorari í Hvannadundi á kommunuvalinum týsdagin við 49 persónligum atkvøðum.

Tóri Simonsen, sum varð nummar fýra við 34 atkvøðum, verður nýggjur varaborgarstjóri.

Her sæst eitt yvirlit yvir, hvussu nevndirnar í kommununi verða skipaðar komandi valskeið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. november 2024

Búnað akvavitt til jóla

Løgurin hevur ligið og búnað á fleiri ymiskum tunnum, m.a. sjerri, so akvavittið er vorðið meira avrundað við spennandi smakkum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Akvavitt er mest siðbundna spiritus í Føroyum. Onki hevur sum tað so tætt tilknýti til veitslulag, høgtíðir og serligar løtur so sum brúdleyp, jól og ólavsøku. Tí var fyrsti løgurin, ið Faer Isles Distillery gjørdi, sjálvandi eitt akvavitt.

Men sum ein whisky-framleiðari, ið dagliga fæst við tunnur til búning, var upplagda næsta stigið at búna akvavitt á tunnu. Nú kemur tí teirra “Cask Matured Akvavit” á marknaðin – eitt fatlagrað akvavitt, ið er búnað á fleiri ymiskum tunnum m.a. sjerri, har tað er blivið meira avrundað, milt og fult av spennandi smakkum.

Smakkipanelið hjá Faer Isles Distillery, ið er samansett av fremstu fakfólkunum á økinum í Føroyum, brúktu m.a. hesi lýsingarorðini: karamell, rosinir, viólir, mandarin og sjokuláta. Harumframt elegant, samansett og við longum ráka. So hetta er ein løgur, ið er væl egnaður til jólaborðið.

Í Føroyum, Íslandi, Svøríki og Danmark verður akvavitt oftast skonkt í snapsaglasi og drukkið í einum – ofta enntá kølt. Her er akvavitt búnað á eikitunnu ikki so vanligt. Tað er tað tó í Noregi, haðani vit kenna sløg sum Linie Aquavit og Lysholm.

Eins og í Noregi eigur nýggja fatlagraða akvavittið frá Faer Isles at verða skonkt í stovuhita og hóskar væl til jólamatin men er eisini sera væl egnað at drekka bert.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. november 2024

Julius í Likkudali 2 í Norðurlandahúsinum

Frumsýning av familjusangleikinum var í gjárkvøldið

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Frumsýningin av familjusangleikinum Julius í Likkudali 2 varð í Norðurlandahúsinum fyri fullsettum sali.

Hetta er tveyarin av Julius í Lukkudali, sum fyri tveimum árum síðani eisini varð at síggja í Norðurlandahúsinum.

Talan er um nýskrivaðan sangleik og í samstarvi við Beinir Troest Joensen og Kristoffer Mørkøere eru fleiri nýggir sangir framleiddir.

Bjarki Virgarsson Trondesen, Petur Meinhard Ellebye Andersen, Andreas Samuelsen Rógvi Brekku Dam og Julius spæla leiklutirnar.

Sum nevnt varð frumsýning í gjárkvøldið, og tilsamans verða 13 sýningar fram til 1. desember. Tað er næstan útselt.

Fleiri myndir her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. november 2024

Børn skriva jólakort

Stórt átak fyri øll børn í fólkaskúlaaldri skal birta uppundir gleðina at skriva jólakort

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Øll børn úr forskúla til 10. flokk, tilsamans 7.500 børn, fáa í hesum søgum høvi at skriva tvey jólakort í part at senda sínum kæru.

Verkætlanin Føroyar Lesa hevur í fleiri ár skapt lesigleði, sett føroyska málið í miðdepilin og skapt góðar karmar fyri eini góðari lesimentan. Í ár verður verkætlanin víðkað til eisini at fevna um gleðina at skriva og senda jólakort, skrivar Føroyar Lesa í tíðindaskrivi.

– Fyri heilt nógv børn er gerandisdagurin skundmikil, og samskifti fer ofta fram á einum skíggja. Børn í dag eru ikki uppvaksin við hondskrivaðum jólakortum. Tað er ein heilt serlig siðvenja, sum fær okkum at hugsa um okkara næstu og ber í sær ró, gleði og hugna um jóltíðir. Millum annað tí er ‘Vit skriva jólakort’ eitt framúr átak, og Posta játtaði beinanvegin at vera partur av átakinum, sigur Jacob Eli S. Olsen, formaður í Føroya Lærarafelag.

Føroysk jólakort í Føroyum
Næmingarnir fara at brúka fleiri tættir úr undirvísingini so sum at venja hondskrift og at skipa ein tekst. Tað er somuleiðis ein sannroynd, at tað at skriva og senda brøv er fremmant fyri børn og ung í dag.

– Á tann hátt hongur átakið tætt saman við arbeiðnum, sum longu fer fram á skúlum. Og samstundis er tað ein hugnalig siðvenja at læra at skriva jólakort. Ein siðvenja, sum røkkur nógv djúpri enn ein teldupostur ella eini boð á sosialum miðlum, fortelur Eilen Anthoniussen, ritstjóri og samskipari av Føroyar Lesa.

‘Vit skriva jólakort’ er eitt stórt átak og er eitt samstarv millum Posta, Føroyar Lesa, Føroya Lærarafelag og Jóhan Mortensen, sum eigur góða hugskotið.

Heiðrik á Heygum hevur teknað vakra jólakortið, sum er sent skúlunum, og Føroyaprent hevur prentað. Øll jólakortini verða send í brævbjálva og eru dupult, og tað merkir, at tað er nokk av plássi til at skriva eina ordiliga góða jólaheilsan.

Øll børn í fólkaskúlaaldri eru boðin at skriva og senda tvey jólakort til síni kæru púra ókeypis. Til samans senda skúlabørnini 15.000 jólakort í desember mánaða.

Allir skúlar í Føroyum hava móttikið jólakort, frímerki og bjálvar, og tey verða borin út fyrst í desember.

Átakið er partur av Føroya Lesa verkætlanini, og er eitt samstarv millum Føroya Lærarafelag, Nám/ Føroyar Lesa, Posta og Føroyaprent.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. november 2024

Totalteatur á Glasi

Romeo & Julia er eitt sansaligt upplivilsi, ið legst inn undir húðina

(Mynd: Erla Rajani Ziskasen)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Dramatikkurin er øgiligur í hesum døgum. Tað verður spælt upp á kenslurnar í stórbæru uppsetingini av Shakespeare leikinum “Romeo og Julia”.

Eitt bland av dugnaligum professionellum leikarum og so blaðungum miðnámsskúlanæmingum og meira óroyndum leikarum, sum koma ótrúliga væl frá sínum uppgávum.

Tað er ongantíð fyrr spældur leikur á einum so stórum palli, sum í hesi uppsetingini av klassiska Shakespeare-dramanum. Spælt verður í imponerandi miðhøllini – atrium – í Glasi, ikki bert á pallunum, sum eru í sermerktu trappunum, men allan vegin upp á triðju hædd, fjórðu hædd og enntá fimtu hædd.

Sum í undanfarnu stórbæru næmingasýningini, “Cabaret” beint áðrenn korona brast á, so verður hesin leikurin ikki spældur niðri á botninum, sum í einum grikskum teatri. Leikpallurin er á og niðjan gjøgnum trappurnar og á svalunum yvirav. Sum áskoðarar sita vit ikki í trappunum, men á svalunum yvir av trappunum í atrium.

(Mynd: Erla Rajani Ziskasen)

Tað vil siga, at pallurin er ovurstórur, gigantiskur, men tað riggar. Á so stórum palli í so stórari høll krevst, at allir leikarar eru forstyrktir við mikrofon, og tað riggar eisini. Tað var bert hendingaferð, at okkurt smávegis kiks var við ljóðunum undir frumframførsluni í gjárkvøldið, og tað eru vit sum áskoðarar jú ikki von við. Tað plagdi at vera fleiri kiks, tá so nógvir leikarar skuldu hava tráleysa mikrofon heftar á vangan.

Ótálmað ást í dystopiskari verð

Tá vit koma innar í Glasir verða vit boðin vælkomin, biðin um at spritta hendurnar og fáa eitt grønt munnbind fyri ikki at verða smittað.

Tí í Verona, har leikurin fer fram, gongur ein umfarssjúka, fáa vit at vita, men hesin ummælarin skal viðganga, at hann ongantíð fataði júst hvat hugskotið var við hesi smittuhóttanini er. Eina løtu helt eg, at sipað var til italska býin, sum var sera hart raktur av korona í 2020, men tað var ikki Verona, men Bergamo, sum ikki liggur so langt frá. Leikurin fer fram í onkrum slagi at dystopiskiskari verð, á einum sjúkrahúsi, har øll eru ílatin grønar kitlar, skulu ganga í takt, og har kenslurnar einans fáa frítt spæl eftir songartíð, tá fólkini skuldu eitast at sova.

(Mynd: Erla Rajani Ziskasen)

Leikurin snýr seg um kærleika – ótamda ást millum tvey ung í Verona fyri nógvum hundrað árum síðani. Men hesi ungu eru av hvør sínari ætt, Capulet og Montague, og tað er ógvusligur fíggindaskapur teirra millum, og ongin veit hví fíggindaskapurin er uppstaðin. Eins og millum Tony og Mariu í “West Side Story” og Ronju og Birk í søgu Astrid Lindgreens um ránsmannadóttrina.

Og so er lagt upp til stórt drama. Um kraftfulla ást, lokabrøgd, lagnutungar bardagar, dráp, harma og trega.

Men tað riggar, tað er flott. Hugtakandi. Tí tey spæla væl, uppsetingin er livandi, hóast tað er eitt stórt øki tey spæla á. Og eisini nemandi, hóast vit sum áskoðarar sita rættiliga langt frá teimum leikandi, og ikki reiðiliga fáa andlitsbrøgdini við ella eygnakontakt við leikararnar.

Nærmyndir á telefon-skíggjum

Men her hava vit so tann mest imponerandi partin av allari uppstillingini. Eitt scenografiskt snildni, sum tók í hvussu so er hendan ummælaran á bóli.

Miðskeiðis í pallmyndini standa tveir stórir vertikalir lýsandi skíggjar. Her standa onkrar fráboðanir, eitt nú um hvar vit eru stødd. Men so við eitt skifta skermarnir til eina interaktiva snildfon.

Tí knappliga, meðan ein intensur bardagi er niðri á gólvinum, so síggja vit nærmynd av øðrum av leikaranum, teirri hevndarfullu Týbaltu, í nærmynd á skíggjunum. Og tað tekur eina løtu at fata, at tað er ein av viðleikarunum, sum fylgir henni við eini telefon, og at myndirnar á skíggjunum eru live! Hugtakandi.

Seinni tá Romeo og Julia hava havt ástarleikir undir einum laki í songini fáa vit beinleiðis myndir undan lakinum, har tey bæði liggja og fjantast, í nærmynd – fantastiskt. Onkuntíð sæst kjatt-samskifti á hesum skíggjunum eisini.

Og aftur seinni, tá hin forelskaði Paris greivi ringir til Juliu, tá síggja vit tey bæði, sum var tað ein samtala á Messenger ella Facetime. Sera virkningsfult.

(Mynd: Erla Rajani Ziskasen)

Brunnurin

Og so er tað vatnbrunnurin mitt á pallinum, har sum tað einaferð, vistnokk, hevur staðið eitt træ í stóru miðhøllini. Hesin lýsandi brunnurin er ein týðandi partur av handlingini, sum vit ikki skulu fara nærri inn á, men vit kunnu avdúka so mikið, at ungu leikararnir ikki himprast við at leypa niður í pool’in, og vatnslóðirnar frá teimum á veg uppaftur gerast líka sum ein partur av scenografiini – sera væleydnað.

Hóast vit sum áskoðarar á svalunum stundum kundu hava eitt sindur trupult við at fanga, hvar á risastóra pallinum, leikurin gongur fyri seg, so skal sigast, at hetta var sera væl egnað.

(Myndir: Erla Rajani Ziskasen)

Tað tekur eina løtu at venja seg við málið í leikinum. Hegniliga týtt, men framvegis á bundnum máli, sum í uppruna Shakespeare-leikum. Og hóast tað stundum kannn tyknast háfloygt, málið, so er tað skilligt, og spakuliga setist dramatiska søgugongdin seg inn undir húðina og hevur ringt við at sleppa aftur. Tá tað hendir, er leiklistin sterkast.

Les eisini: Heimsins kendasta kærleikssøga á Føroya størsta pall

Sláast skal at enda fast her. At “Romeo og Julia” er ikki ein musical, eins og aðrar stórar leikuppsetingar, sum Glasir og undan tí Studentaskúlin í Hoydølum hava sett upp. Hetta er klassisk leiklist – teatur. Samspælið millum næmingar og ungar óroyndar leikarar og so teir royndu sjónleikararnar hjá Det Ferösche Compagnie og Tvazz riggar framúr væl.

Unnið tykkum hesa upplivingina.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. november 2024

Bach í kertuljósi 4. desember

Aftan á konsertina verður móttøka í Roykstovuni

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Aftur hesi jólini verður høvið at njóta æviga tónleikin hjá Johan Sebastian Bach í Kirkjubø í kertuljósi við kvirru og meditatión.

Vælumtókta konsertin í aldargomlu Ólavskirkjuni verður mikukvøldið 4. december klokkan 19.

Konsertin varar ein tíma og aftaná konsertina verður, sum vant, móttøka í Roykstovuni har Føroya Bjór bjóðar vælkomin og konsertgestirnir kunnu práta og hava eina hugnaliga ”after Bach” løtu. Tiltakið er ókeypis. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. november 2024

Tann fyrsta bókin av trimum um Syðrugøtu er til reiðar

26. november kemur fyrsta bók um Syðrugøtu í sølubúðirnar - sama kvøld verður hon løgd fram í Víkingahúsinum í Norðragøtu

 

SkrivaÐ:

Innsent

26. november kemur fyrsta bók um Syðrugøtu í sølubúðirnar. Í hesum sambandi
verður bjóðað til bókaframløgu í Víkingahúsinum í Norðragøtu týskvøldið 26. november kl. 19.

Hetta er fyrsta av trimum bókum um Syðrugøtu. Bøkurnar verða skipaðar eftir sama leisti, sum brúktur varð í bókini um Gøtugjógv.

Umframt sjálva húsasøguna er í hesari bókini eisini drúgvur partur um hagan og bøin í Syðrugøtu og onnur viðurskifti landbúnaðinum viðvíkjandi. Serliga drúgvur er parturin um ósemjuna um, hvussu langt suður Húshagin skuldi ganga, tí nógv nýtt skjalatilfar er komið undan kavi um ta søguna.

Grundstuðulin undir arbeiðinum við bókini var tað tilfar, sum Arnleyg í síni tíð savnaði inn. Hetta tilfar er eftirkannað, og upplýsingar eru funnir fram, har okkurt vantaði í. Harumframt er stórt arbeiðið lagt í at finna fram nýtt søguligt tilfar í skjalagoymslum á Tjóðskjalasavninum og øðrum keldum.

Erling Isholm, rithøvundur, kemur at greiða frá arbeiðinum við bókini, og Pætur Húsgarð kemur at greiða frá framhaldandi arbeiðinum hjá Gøtu húsasøgu.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. november 2024

Undurfullir heilar á føroyskum

Nýggj upplýsandi barnabók setur orð á fjølbroytnið í okkara heilum

Beinir Bergsson, týðari, og Gunnhild Persson, aðalskrivari fyri Sinnisbata

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

“Undurfullir heilar” er heitið á nýggjari, upplýsandi barnabók, ið fagnar ymiskleika og lærir lesaran at fevna um undurfullar munir í okkara heilum.

Bókin er týdd og útgivin í samstarvi millum Bókadeild Føroya Lærarafelags og Sinnisbata.

Hvør heili er øðrvísi enn allir aðrir heilar, og fyri at vísa á, hvussu ymiskir heilar eru, hevur Louise Gooding skrivað hesa upplýsandi og inkluderandi innleiðing í neurodiversitet fyri børn. Bókin greiðir m.a. frá, hvussu heilin er settur saman, og lýsir autismu, ADHD, OCD, angist, orðblindni og mangt annað á lættlesiligan og læruríkan hátt.

“Undurfullir heilar” lýsir neurodiversar upplivingar úr sjónarhorninum hjá tí einstaka, umframt einum vísindaligum og søguligum sjónarhorni. Henda hugvekjandi bókin setur orð á fjølbroytnið í okkara heilum og basir stereotypum við at varpa ljós á allar teir frálíku førleikarnar, sum neurodiversir einstaklingar hava!

Bókin er innbundin og er 96 síður til longdar. Beinir Bergsson týddi úr enskum, og Bókadeild Føroya Lærarafelags gevur bókina út við stuðli frá Sinnisbata. “Undurfullir heilar” fæst longu nú í handlunum. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. november 2024

Goysir aftur á Reykjanesi

Gossprungan er 3 kilometrar og bræðingin fer vestureftir. Hósmorgunin floymdi hon yvir høvuðsvegin til Grindavíkar við kós móti Bláa Lóni

(Mynd: RÚV / Benedikt Sigurðsson)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Seint mikukvøldið vóru nakrar rystingar í undirgrundini á Reykjanesi, og enn einaferð byrjaði at goysa í Sundhnúki norðan fyri Grindavík, skrivar íslendskir miðlar.

Sprungan liggur í ein landnyðring úr sjálvum býnum, millum Stóra Skógfell og Sýlingafell. Hon er tríggjar kilometrar long, og tað sær út til at gløandi grýti leggur leiðina vestureftir, og í morgun floymdi bræðingin seg yvir høvuðsvegin til Grundavíkar.

Veðurstova Íslands skrivar, at grótbræðingin sær ikki út til at hava kós móti Grindavík. Higartil eru metingarnar hjá myndugleikunum, at trýstið var mest hósnáttina, og nú er minni aftur. Gosið hesaferð er nakað minni enn tað seinasta, sum var í august.

Fólkini, sum vóru stødd í Grindavík vórðu flutt burtur, og sama var galdandi fyri tey, ið vóru stødd við og nærhendis Bláa Lónið. 

Hósdagin floymdi grótbræðingin yvir um Grindavíkarveg og yvir parkeringsplássini við Bláa Lón (Mynd: EPA)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. november 2024

Kaðalbrek – helst er talan um sabotasju

Týski verjumálaráðharrin trýr ikki, at skaði kann koma á tveir samskiftiskaðalar í Eystrasalti av tilvild

Boris Pistorius, týskur verjumálaráðharri (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tað var ikki eitt óhapp, tá tveir samskiftiskaðalar í Eystrasalti vórðu kvettir hesa vikuna. Heldur var talan um yvirgang ella sabotasju.

Tað heldur týski verjumálaráðharrin, Boris Pistorius.

Tíðindini um skaða á tveir kaðalar komu fram mánadagin. Talan er um ein kaðal, ið liggur millum Finnland og Týskland og ein millum Svøríki og Litava.

- Ongin trýr, at kaðalarnir eru kvettir orsaka av óhappi. Eg trúgvi heldur ikki, at skipsakker hava framt skaðan av óvart, sigur Boris Pistorius í sambandi við ein fund í Brússel millum verjumálaráðharrarnar í ES.

- Vit mugu rokna við, uttan at vit vita nakað konkret um hvør stendur aftanfyri, at talan er um eina ‘hybrid action’. Og mugu tí eisini ganga út frá, uttan at vita tað til fulnar, at orsøkin til skaðan er sabotasja, sigur týski verjumálaráðharrin.

Statsliga finska samskiftisfelagið, Cinia, ið rekur annan av kaðalunum, hevur sagt, at slíkur skaði ikki kann henda uttan ávirkan úttanífrá.

Felagið hevur meldað skaðan til finsku løgregluna, og sent boð eftir einum fronskum kaðalskipið at umvæla kaðalin, skrivar finska kringvarpið, Yle. Tað tekur millum 5 og 15 dagar at umvæla kaðalin, sigur Cinia í tíðindaskrivi.

Skaðin hendi á eini leið, at skip ikki vanliga liggja fyri akker, upplýsir eitt umboð fyri finska sjóvinnuskúlan Aboa Mare fyri Yle.

Les eisini: Brek á sjókaðali – kann vera talan um sabotasju

Kinesiskt farmaskip undir illgruna

Finska Hufvudstadsbladet skrivar, at eitt kinesiskt farmaskip “Yi Peng 3” er undir illgruna fyri at vera orsøk til at kaðalarnir vórðu kvettir.

Skipið sigldi úr russisku havnini Ust-Luga í farnu viku, og fór um vikuskiftið fram við leiðini, har skaðin hendi á C-Lion-kaðalin.

Tá skipið kom til leiðina hevði “Yi Peng 3” sløkt fyri AIS-signalinum, so tað ikki var møguligt at fylgja við á marinetraffic.com júst hvar skipið sigldi.

Kinesiska skipið fór fyrrapartin týsdagin gjøgnum Stórabelt í fylgi við danska verjuskipinum, Hvidbjørnen.

Hendingin minnir um eitt mál frá oktober í fjør, tá ein samskiftiskaðal millum Svøríki og Estland fekk skaða. Eisini tá var illgruni um ‘ávirkan uttanífrá’ frá einum kinesiskum farmaskipi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. november 2024

Goodboys á Voxbotn

Bólkurin hevur meira enn eina milliard stroymingar á Spotify

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Bretarnir báðir Joshua Grimmet og Ethan Shore hava serligar gávur, tá tað snýr seg um at framleiða nútímans popptónleik, og næsta summar koma teir á Voxbotn at framføra.

Teir hittust í 2014, og byrjaðu at gera tónleik saman. Skjótt gjørdist greitt, at teir høvdu ein heilt serligan tóna saman. Teir spæla House tónleik, sum er melodiskur og dansigóður, og tónleikur teirra hoyrist í náttklubbunum um allan heim.

Goodboys komu brakandi inn á altjóða tónleikapallin við risa hittinum “Piece of Your Heart”, sum teir framleiddu saman við Italsku Meduza. Teir vórðu nomineraðir til eina Grammy virðisløn og lagið klintraði langt uppá hittlistarnar kring allan heim.   

Hyggja vit at stroymingstølum teirra, so eru tað ørandi tøl. Samlað hevur bólkurin meira enn 6 milliardir stroymingar, og risa hittið “Piece of Your Heart” hevur meira enn 1 mia. stroymingar bara á Spotify. Hetta vitnar um ein óvanligan vælumtóktan bólk. 

Bólkurin hevur vunnið fleiri virðislønir fyri teirra tónlistarliga íkast, og útgávur teirra hava selt til platin og gull heitið.

Teir spæla á øllum teimum stóru festivalunum og klubbunum úti í verð, og nú koma teir til Føroya. Goodboys fara at fáa Vágsbotn at danda og hoppa í einum gleðisrómi, sjálvdan sæddur her á landi, vænta fyrireikararnir.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 22. november 2024