Einki tjóðleikhús á Eystaru bryggju

Tórshavnar Býráð hevur samtykt at ein onnur staðseting skal finnast til tjóðleikhúsið

(Mynd: Landsverk)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tórshavnar býráð samtykti hósdagin, at Tjóðleikhúsið ikki skal byggjast á Eystaru bryggju í Havn.

Tað var eitt uppskot um at finna aðra staðseting til Tjóðleikhúsið enn Eystara havnarøki frá Kára Johansen, sum varð samtykt.

Fyri atkvøddu Anfinn Brekkstein, Tróndur Sigurðsson, Kári Johansen, Súna Mørk, Bjørg Dam, Súsanna Olsen og Birgir Nielsen.

Elsa Berg sum verður borgarstjóri 1. januar atkvøddi saman við Jákupi Dam, Anniku Olsen og Gunvør Balle ímóti.

Komandi borgarstjórin skeyt upp, at beina málið aftur í nevnd. Tað uppskotið fall.

Tað var í mars 2021, at ein dómsnevnd kom fram til, at Tjóðleikhúsið skuldi staðsetast á Bursatanga - á markamótinum millum bý og havn. Hetta var eisini nakað sum býráðið einmælt samtykti 27. januar 2022.

Nú vil býráðið so kortini ikki hava Tjóðleikhúsið á Eystaru bryggju.

(Mynd: Landsverk)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. desember 2024

Fólkið ynskir eina aðra linjuføring

Tað er stórur meiriluti fyri, at tunnilsmunnin til komandi Suðuroyartunnilin verður norðan fyri Sands bygd, vísir veljarakanning

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Stendur tað til føroyska veljaran, so skal tunnilsmunnin til Suðuroyartunnilin í Sandoynni ikki vera í Djúpadali, sum tunnilsfelagið annars ætlar.

Næstan helmingurin av teimum, ið ynskja tunnil, mælir til at finna eitt stað, har verkætlanin ikki ger seg inn á náttúruna heima á Sandi.

Tá Spyr.fo gjørdi veljarakanning fyri Portalin/BlaðiðVikuskifti í farnu viku, settu vit henda spurningin: “Hvar heldur tú, at tunnilsmunnin í Sandoynni skal vera?” Sigast skal tó, at spurningurin einans varð settur teimum, sum halda, at Suðuroyartunnilin skal gerast, antin beinanvegin ella seinni.

Bert 22 prosent av teimum spurdu halda, at tunnilsmunnin skal vera í Djúpadali, meðan 47 prosent svaraðu “norðan fyri húsini í Sands bygd”, sum vit orðaðu tann alternativa møguleikan í hesum føri.

31 prosent – næstan triðji hvør – svaraðu “veit ikki”.

Smá landafrøðilig og politisk frábrigdi

Vit hava eisini hugt eftir politiska tilknýtinum í mun til svarini, og kunnu her staðfesta, at í øllum flokkinum er stórur meiriluti fyri at flyta tunnilsmunnan norður um Sands bygd, tó mest í Sambandsflokkinum (52 prosent) og Tjóðveldi (51).

Eisini í Framsókn og Miðflokkinum mælti væl yvir helmingurin av teimum spurdu at leggja tunnilsmunnan norðanfyri. Fyri teir smáu flokkarar er óvissan tó stór í slíkum kanningum, tí tá verður arbeitt við einum so lítlum tali av spurdum.

Hóast tað eru flest í Sambandsflokkinum, sum svara ‘norðan fyri Sands bygd’, so er tað eisini flest í Sambandsflokkinum (28 prosent) sum halda at munnin skal vera í Djúpadali. Orsøkin til hetta fyribrigdi skal finnast í, at tað eru lutfalsliga fá í Sambandsflokkinum, sum hava svara, at tey ikki vita.

Vit hava eisini hugt eftir hvat veljararnir í teimum ymsu økjunum í Føroyum hava svarað. Tað er í hesi kanningini ein vansi, at Suðuroyggin og Sandoyggin verða taldar saman í kanningini, tí tað kann hugsast at sandoyafólk og suðringar hava ymisk áhugamál: Sandoyingar ynska kanska at verkætlanin skal órógva náttúruna í oynni minst møguligt, meðan suðringar møguliga hugsa, at tunnilin helst ikki skal vera longri enn neyðugt.

Her sæst, at tey, ið búgva longst burtur frá komandi Suðuroyartunnlinum ivast mest, ella hava minst áhuga í spurninginum, tí 48 prosent av veljarunum í Norðoyggjum svara ‘veit ikki’.

Í Vágum/Norðstreymoy  og Sandoy/Suðuroy svara yvir helmingurin, ávikavist 52 og 51 prosent, at tunnilsmunnin skal vera norðan fyri bygdina. Í høvuðsstaðarøkinum eru tað 49 prosent, í Eysturoy 42 og í Norðoyggjum 34 prosent, sum svara ‘norðan fyri bygdina’.

Kanningin vísir eisini, at tað eru nógv meira kvinnur enn menn, sum ivast – ávikavist 44 og 21 prosent.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2024

Vilja hava tunnilsmunnan í Nesi

Veljarakanning vísir greitt, at almenninginum ikki hóvar, at munnin á komandi suðuroyatunnlinum verður norðuri í Sandvík

(Mynd: Google)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Tað er ikki bara í Sandoy, at almenni hugburðurin ikki er í samsvari við ætlanirnar hjá landsstýrinum og tunnilsfelagnum í spurninginum um hvar tunnilsmunnin til komandi tunnilin millum Sandoy og Suðuroy skal vera.

Í uppskotinum til løgtingslóg er ætlanin, at tunnilin kemur upp í Sandvík, og at ferðslan skal leiðast gjøgnum ein annan tunnil til Hvalbiar og síðan gjøgnum Hvalbiar bygd yvir til verandi nýggja tunnilin millum Hvalba og Trongisvág.

Veljarin er ósamdur

Men sambært veljarakanningini, sum Spyr.fo gjørdi fyri Portalin/BlaðiðVikuskifti í farnu viku, eru tað bert 18 prosent av veljarunum, sum eru samd við myndugleikunum í at tunnilin skal koma upp í Sandvík.

Tað eru nógv fleiri, sum mæla til, at tunnilin kemur upp í Nesi nærri núverandi Hvalbiartunnli.

Vit settu farna mikudag 500 veljarum hendan spurning: “Hvar ynskir tú, at tunnilsmunnin í Suðuroynni skal vera?”.

Sigast skal, at tað eru heilt nógv, sum ivast í hesum spurninginum, tí helmingurin, 50 prosent av teimum spurdu svaraðu ‘veit ikki’.

Tríggir svarmøguleikar vóru annars til spurningin.

• 18 prosent svaraðu “í Sandvík, við tilhoyrandi tunnli til Hvalbiar”
• 5 prosent svaraðu “í Hvalba, norðan fyri skúlan”
• og 27 prosent svaraðu “í Nesi, nærri núverandi Hvalbiartunli”

Suðuroyingar og sandoyingar sannførdir

Tá hugt verður eftir hvønn flokk veljararnir velja, so er greiður meiriluti í øllum fyri loysnini í Nesi heldur enn í Sandvík.

Og tá hugt verður eftir svarunum hjá teimum, sum búgva í ‘suðurøkinum’, tað er í Suðuroy og í Sandoy, so er ikki nógvur ivi.

Meira enn helmingurin, 56 prosent, svaraðu ‘í Nesi’, meðan 23 prosent søgdu ‘í Sandvík’, 3 prosent ‘í Hvalba’ og 17 prosent svaraðu ‘veit ikki’. Talið av teimum, sum svaraðu ‘veit ikki’ var nógv minni her enn í hinum økjunum í Føroyum.

Ja til Skúvoyartunnil

Vit spurdu eisini, um veljarin ynskir, at komandi Suðuroyartunnilin skal koma upp í Skúvoy.

Eisini her er svarið greitt. Helmingurin av teimum spurdu siga ja til spurningin: “Heldur tú, at Suðuroyartunnilin eigur at fara upp í Skúvoy?”.

31 prosent siga nei, meðan 19 prosent svara ‘veit ikki’.

Hetta vísir, at tað eru nógv fleiri, sum nú mæla til at Suðuroyartunnilin kemur upp í Skúvoy, enn tað gjørdi í november í fjør, tá vit eisini settu spurningin. Tá søgdu 42 prosent ja, 30 prosent nei og 28 prosent ivaðust

Hyggja vit eftir landafrøðiliga býtinum í nýggjastu kanningini, so síggja vit, at tað eru havnarfólk, sum eru mest ‘lunkað’ í spurninginum um at loyva skúvoyingum eisini at fáa møguleika at koyra til og frá oynni, tí 37 prosent av teimum spurdu í høvuðsstaðnum svaraðu nei og bert 43 prosent ja.

Nógv tað greiðasta svarið kemur frá veljarunum í Sandoy og Suðuroy: 74 prosent siga ja, 12 prosent siga nei og 14 prosent siga ‘veit ikki’.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

Fólk óttast fyri náttúruni við Stóravatn

Helmingurin av okkum óttast fyri náttúruni, um tunnilsmunnin til Suðuroyartunnilin verður nærhendis Stóravatn á Sandoynni - einans 5 prosent halda, at ferðslan skal oman í Sands bygd, um tunnilin kemur upp í Djúpadali

(Mynd: Google)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Meira enn helmingurin av fólkinum ber ótta fyri náttúruni, um almenna tunnilsfelagið ger álvara av sínum ætlanum um at staðseta tunnilsmunnan á komandi suðuroyartunnlinum í Djúpadali norðan fyri Skarvanes, nærhendis Stóravatni og Lítlavatni.

Í kanningini, sum Spyr.fo gjørdi fyri Portalin í farnu viku, settu vit henda spurningin: “Óttast tú fyri náttúruni kring Stóravatn og Lítlavatn (norðan fyri Skarvanes) um avgjørt verður, at tunnilsmunnin skal vera har?”

51 prosent søgdu ja, 21 prosent nei og 28 prosent svaraðu ‘veit ikki’.

Hyggja vit eftir politiska tilknýtinum, so kunnu vit staðfesta, at tað eru fólk, ið velja Tjóðveldi, ið óttast mest, tí av teimum svaraðu 59 prosent ja til spurningin. Eisini í Framsókn og Javnaðarflokkinum eru tað væl oman fyri helmingurin, sum óttast fyri náttúruni í hesum føri.

Minst ótti er í Fólkaflokkinum, har tey flestu svaraðu ja, men eisini 27 prosent – sum tað hægsta – sum svaraðu nei.

Landafrøðiliga eru tað borgarar í Tórshavnar kommunu og í Eysturoynni, sum óttast mest fyri náttúruni, meðan borgarar í Norðoyum og Sandoy/Suðuroy óttast minni – har vóru tað ávikaist 42 og 45 prosent, ið svarað ja upp á spurningin.

Fleiri kvinnur enn menn svaraðu ja – 54 mótvegis 49 prosentum.

Vilja ikki koyra gjøgnum Sands bygd

Men hvat nú um tunnilin kemur upp í Djúpadali – hvør skal vegaføringin millum tunnlarnar so vera?

Tað spurdu vit eisini um í veljarakanningini.

Og her er svarið rættiliga greitt. Fólkið vil ikki hava, at ferðslan skal ganga gjøgnum Sands bygd og víðari fram við Sandsvatni.

Spurningurin hevur vituliga ikki verið lættur at svara, tí tað eru heili 64 prosent av teimum spurdu, sum svaraðu ‘veit ikki’.

Hinir møguleikarnir fyri at svara vóru:

• Gjøgnum Sandalíð, Sands bygd og síðani VESTAN fyri vatnið
• Gjøgnum Sandalíð, Sands bygd og síðani EYSTAN fyri vatnið
• Á hamrinum EYSTAN fyri Sands bygd

Einans fimm prosent - ávikavist 2 og 3 prosent - valdu teir báðar fyrru møguleikarnar, meðan 31 prosent – ein lítil triðingur – valdu triðja møguleinan. Altso tey vilja heldur koyra eftir einum vegi uppi á hæddunum eystan fyri bygdina fyri at koma til hin tunnilin, enn at koyra oman gjøgnum Sandslíð og fram við vatninum antin eystanfyri ella vestanfyri. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2024

Undirtøka fyri Suðuroyartunnlinum

28 prosent halda, at farast skal undir Suðuroyartunnilin sum skjótast, meðan 43 prosent halda, at hann skal gerast, tá Eysturoyar- og Suðuroyartunnilin bera seg uttan landskassastuðul

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Ætlanin um at fara undir at bora tunnil til Suðuroyar hevur breiða undirtøku í fólkinum.

Tað vísir nýggjasta veljarakanningin.

Tilsamans 71 prosent av teimum spurdu í veljarakanning, sum Spyr.fo hevur gjørt fyri Portalin halda, at ein tunnil skal gerast millum Suðuroynna og Sandoynna.

Men tað eru bert 28 prosent, ið halda, at farast skal undir at bora tunnilin ‘sum skjótast’, meðan 43 prosent halda, at hann skal gerast, men ‘ikki fyrr en Eysturoyar- og Sandoyartunnilin eru sjálvberandi’.

Einans 17 prosent halda, at tunnilin ‘als ikki skal gerast’ meðan 12 prosent siga seg ikki vita.

Harvið kann staðfestast, at mótstøðan móti einum komandi tunnli er minkandi, tí fyri einum góðum ári síðani settu vit eisini ein spurning um Suðuroyartunnil í eini veljarakanning.

Sí BlaðiðVikuskifti 11. november 2023

Tá hildu 22 prosent, at tunnilin ikki skuldi gerast, meðan tað vóru nógv færri enn nú, sum ivaðust og svaraðu ‘veit ikki’ – 6 prosent.

18 prosent svaraðu í november 2023, at hann skuldi gerast ‘sum skjotast’ og 54 prosent svaraðu, at hann ‘bara skuldi gerast, um vit vita, at tað er fíggjarliga ráðiligt.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2024

Tunlarnir norður um Fjall lata upp hósdagin

Hósdagin 19. desember verður hátíðarhald í sambandi við at nýggju tunlarnir norður um Fjall lata upp

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Talan er um ein nýggjan Árnafjarðartunnil á 1.965 metrar og ein nýggjan Hvannasundstunnil á 2.246 metrar, umframt nýggjar vegir í Ánunum, Árnafirði og oman fyri Norðtoftir móti Norðdepli/Hvannasundi á tilsamans 1.800 metrar.

Hátíðarhaldið verður kl. 13.30 við tunnilsmunnan Hvannasundsmegin (við Toftá), og tá fer landsstýrismaðurin við samferðslumálum, Dennis Holm, at halda røðu, umframt heilsanir frá Katrini Næs, borgarstjóra í Hvannasunds kommunu, Jón Sigurdsson, stjóra í Pf. Articon. Klaksvíkar hornorkestur spælir.

Tá snórurin er kliptur umleið kl. 14.10, verður tunnilin latin upp fyri almennari ferðslu, og Landsverk bjóðar saman við Hvannasunds kommunu til drekkamun í Skúlanum á Fossánesi.

Áðrenn hátíðarhaldið verður í samstarvi við Treysti (felag fyri frælsan ítrótt í Norðoyggjum) og súkklufelagið Norðstrok høvi at renna/ganga og súkkla ígjøgnum nýggju tunlarnar. Renningin og súkklingin byrjar klokkan 12 við tunnilsmunnan í Ánunum. Upphiting er í tunnilsmunnanum 15 minuttir áðrenn.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2024

Langtíðarhaldføri er ársins orð

Seinferð, burðardygd og hondbóltslandslið varð eisini skotið upp

Langtíðarhaldføri hevur javnan verið brúkt í politikki hetta seinasta árið (Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Ársins orð var í gjáramorgunin valt í beinleiðis sending í útvarpinum hjá Kringvarpinum.

Ársins orð gjørdist langtíðarhaldføri.

Lurtarar hava sent uppskot inn um ársins orð og tíggju orð eru vald úr rúgvuni. Tey tíggju orðini vóru:

Burðardygd
Bústaðartrot
Fosturtøkulóg
Langtíðarhaldføri
Hondbóltslandslið
Miðlatøgn
Orkuskifti
Seinferð
Tunnilsøði
Wegovy

Lena Reinert, limur í starvsnevndini í Málráðnum, Jón Brian Hvidtfeldt, formaður í felagnum Føroysk Miðlafólk, og Óluva Klettskarð, umboðandi felagið Føroyamál vóru í dómsnevndini.

Óluva Klettskarð valdi "seinferð" og Lena Reinert valdi "burðardygd". Jón Brian Hvidtfeldt valdi langtíðarhaldføri. Tær báðar Óluva og Lena góvu seg, og kundu vera við til, at langtíðarhaldføri bleiv ársins orð 2024.

Ársins orð seinastu árini
2024 Langtíðarhaldføri
2023 Vitlíki
2022 Stuttflutt
2021 Sammóðir
2020 Sóttarhald
2019 Heimafriður
2018 Ræstkjøtaburgari

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. desember 2024

Bisk hotell til reiðar um umleið eitt ár

83 kømur, trý fundarhøli, veitsluhøli til 300 fólk, umframt matstova og kafe. Eftir ætlan verður eitt nýmótans gistingarhús í Klaksvík um hesa tíðina næsta ár

Tað eru Ósbjørn Jacobsen Arkitektar, sum hava teknað hotellið, sum verður staðsett beint norðanfyri Biskupstorg út móti vágni - við góðum útsýni í allar ættir (Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

- Yvirskipað gongur tað eftir ætlað. Onkrar seinkingar hava verið, men vit vænta at heinta tað inn í 2025.

Tað sigur Jan Petersen við Portalin. Hann er stjóri í Christian í Grótinum, sum er íleggjari og setur 50 milliónir krónur av partapeningi í felagið.

Samlaði byggikostnaðurin er mettur til umleið 150 milliónir krónur, og tað verður eftir ætlan Gist&Vist, sum skal reka hotellið í Klaksvík.

Í løtuni er nógv gongd á byggiarbeiðnum. Gistingarhúsið í Klaksvík hevur ikki endaliga fingið navn, men arbeiðsheitið fyri verkætlanina er BISK hotel.

Tað ber ikki til at siga endaliga, men eftir ætlan verður gistingarhúsið liðugt í desember 2025 - um eitt ár. Og tikið verður móti gestum stutt eftir tað.

- Ferðavinnan hevur stóran týdning fyri Føroyar og eru Norðoyggjar væl vitjaðar við nógvum góðum og spennandi tilboðum til tey vitjandi. Miðbýurin í Klaksvík hevur ment seg nógv seinnu árini og nú er eitt nýtt og stórt mentanarhús latið upp. Sum ein natúrligur liður í hesi gongd metir íleggjarin, at løtan er tann rætta at byggja eitt gott hotel í Klaksvík at tæna teimum vitjandi í norðari parti av Føroyum, stendur á biskhotel.fo.

Tað eru Ósbjørn Jacobsen Arkitektar, sum hava teknað hotellið. Tað verður staðsett beint norðanfyri Biskupstorg út móti Vágni - við góðum útsýni í allar ættir. 

Hotellið verður eitt fýra-stjørna hotell, sum hevur 83 kømur, trý fundarhøli og eitt veitsluhøli til 300 fólk. Umframt hetta verður ein matstova og ein kafe/barr.

Nógv fleiri myndir her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

Hátíðarhalda at brúgvin um Stórá er liðug

Hátíðarhaldið byrjar klokkan 13 í dag. Byrjað verður á Streymnes síðuni og síðani verður koyrt og gingið yvirum - meðan felagsmynd eftir ætlan verður tikin við dronu

Nýggj felagsmynd verður tikin á nýggju brúnni, tá hon verður latin upp í dag (Mynd: sunda.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Í dag, leygardagin 14. desesmber. klokkan 13. verður alment hátíðarhald við brúnna um Stóra, nú nýggja og snotiliga brúgvin er liðug og klár at taka í brúk.

Brúgvin við Stóra er tað, sum skilir Streymnes og Hvalvík, og er hon tí eitt heldur serstakt "mark".

Arbeitt hevur verið við brúnni seinastu tíðina, og nú leygardagin verður markað, at hon er liðug.

Byrjað verður á Streymnes síðuni, har Eiðis ljómfelag spælir og Jógvan Kruse, borgarstjóri, sigur nøkur orð. Aftan á at bandið er klipt, koyrir fyrsti bilurin um brúnna og í hølinum á honum ganga øll tey ið eru møtt upp, skrivar sunda.fo.

- Mitt á brúnni steðga vit til eina felags mynd sum Kjartan Madsen tekur við dronu (um veðrið er til tað).  

Aftaná er drekkamuður og lagkøga á "hinari síðuni" -  í Hvalvíkar skúla.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

Bíðilistin á sjúkrahúsunum styttist við 1.100 persónum

Serliga játtanin frá løgtinginum til endamálið hevur hjálpt væl til at stytta bíðitíðina til sjúkraviðgerð

Pínuklinikkin á Suðuroyar Sjúkrahúsi er eitt av økjunum, sum hevur fingið ágóða at serligu játtanini (Mynd: ls.fo)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Bíðilistarnir á í føroyska sjúkrahúsverkinum eru styttir við 597 persónum higartil í ár. Hetta er hent eftir at løgtingið játtaði 4,25 milliónir krónur til eitt átak, sum hevur til endamáls júst at stytta bíðilistar til viðgerðir í sjúkrahúsverkinum.

Sjúkrahúsini hava í felag lagt virksemið til rættis, soleiðis at bíðilistarnir verða styttir mest møguligt við játtanini, sum er veitt til endamálið í ár. Eftir ætlan, verða bíðilistarnir styttir við tilsamans 1.100 persónum fyri ársenda, skrivar Heilsumálaráðið.

Játtanin er brúkt til at stytta bíðilistarnar á ymiskum økjum, har metthevur verið, at tørvurin er størstur, og har tað hevur verið møguligt at økja virksemið. Millum hesi eru:

• 890.000 krónur til ADHD-útgreiningar á Landssjúkrahúsinum
• 382.000 krónur til orto alloplastik (mjadnar og knø) á Klaksvíkar Sjúkrahúsi
• 98.000 krónur til pínuklinikkina á Suðuroyar Sjúkrahúsi
• 346.000 krónur til Barna- og ungdómspsykiatri á Landssjúkrahúsinum
• Umframt játtan til 19 onnur øki innan Sjúkrahúsverkið (eitt nú magatarmskurð, urologi og æðraknútar)

Hóast tað er avbjóðandi at stýra bíðilistum, arbeiðir Sjúkrahúsverkið støðugt við at betra viðgerðartíðirnar. Júst hendan raðfestingin ger stóran mun, og hevur beinleiðis jaliga ávirkan á tann einstaka sjúklingin.

- At veita borgarum trygga og skjóta heilsutænastu er eitt av okkara fremstu málum. Vit fegnast um, at hetta átakið, sum sjúkrahúsini í felag hava lagt til rættis, hevur eydnast væl higartil. Tað er mín vón, at vit náa málinum, sum er sett fyri árið, sigur Súsanna Bertholdsen, landsstýriskvinna við heilsumálum. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

Nærkast 55.000 íbúgvum

Fólkatalið í Føroyum 1. november var 54.648 fólk. Tað eru 250 fólk fleiri 1. november 2023 - vøksturin er tó minkandi, í mun til undanfarnu árini

Trendarnir vísa, at støðugt minkandi gongdin í føðitalinum heldur fram - samstundis minkar nettoflytingin (Mynd: Hagstova Føroya)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

1. november búðu 54.648 fólk í Føroyum. Tað eru 250 fleiri enn 1. november í fjør. Vøksturin er hálvt prosent, og tað er minni enn í undanfarna tíðarskeiði, tá hann var 0,8 prosent.

Hóast fólkatalið framvegis veksur, so er vøksturin minkandi. Seinastu tólv mánaðirnar vaks fólkatalið við 250. Til samanberingar vaks tað við knapt 450 í undanfarna tíðarskeiði og við á leið 800 fyri fimm árum síðani.

Minni burðaravlop og uppaftur minni nettoflyting minka um fólkavøksturin. 

Fólkavøksturin seinastu tólv mánaðirnar var næstan 200 fólk minni enn í undanfarna tíðarskeiði. Minni burðaravlop og uppaftur minni nettoflyting minka um fólkavøksturin. Burðaravlopið minkaði, serliga tí færri vóru fødd. Nettoflytingin minkaði meir enn burðaravlopið, serliga tí færri fluttu til Føroya enn í undanfarna tíðarskeiði. 

Færri verða fødd

Trendarnir í myndini niðanfyri lýsa gongdina í føði- og deyðatalinum. Trendarnir vísa, at støðugt minkandi gongdin í føðitalinum heldur fram, meðan gongdin í deyðatalinum er við tað sama. 

Færri flyta

Trendarnir í myndini niðanfyri vísa mánaðarligu gongdina í til- og fráflytingini. Gongdin í bæði til- og fráflytingini fyri hvønn mánaða er framvegis minkandi. Tilflytingin minkar nakað meiri enn fráflytingin minkar, og tað hevur við sær, at nettoflytingin minkar.

Flytingar og bústaðartilknýti

Tá flytingarnar verða skiftar á bústaðartilknýti sæst, at minkingin í nettoflytingini seinastu tólv mánaðirnar var millum teirra, sum ikki hava bústaðartilknýti til Føroya. Høvuðsorsøkin er, at færri uttan bústaðartilknýti fluttu til Føroya enn frammanundan. Nettoflytingin kundi verið minkað enn meiri, um gongdin í fráflytingini í undanfarnu tíðarskeiðunum helt fram. Men hetta seinasta árið vóru tað færri, bæði við og uttan bústaðartilknýti, sum fluttu úr Føroyum enn frammanundan. Talvan niðanfyri vísir flytingar til og úr Føroyum skiftar á bústaðartilknýti í fimm teimum seinastu tólv mánaða skeiðunum. 

Millum teirra, sum hava bústaðartilknýti til Føroya, hevur nettoflytingin verið negativ øll fimm tíðarskeiðini, sum eru við í talvuni niðanfyri. Hetta seinasta árið var hon tó eitt vet minni negativ enn frammanundan. Færri við bústaðartilknýti fluttu til Føroya, men uppaftur færri við bústaðartilknýti fluttu úr Føroyum.

Hesi fimm tíðarskeiðini er samlaða nettoflytingin spakuliga minkað. Tvey tey seinastu tíðarskeiðini var tað nettoflytingin millum teirra uttan bústaðartilknýti sum minkaði um samlaðu nettoflytingina, meðan tað harafturímóti var nettoflytingin millum teirra við bústaðartilknýti, sum minkaði um samlaðu nettoflytingina í trimum teimum undanfarnu tíðarskeiðunum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

Føroyskur politikkari og miðil misbrúktur í falskari Facebooklýsing

"Alt landið er ørkymlað av samrøðuni í gjár" er tekstur sum roynir at lokka teg inn á eina heimasíðu sum minnir um Dimmalætting. Endamálið er at lokka pengar úr fólki

(Skíggjamynd: Facebook)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Nú eru falskar lýsingar við kendum føroyskum persónum eisini komnar til Føroya.

- Orðini hjá Bárður á Steig Nielsen skelkaðu almenningin. Hetta er eitt avgerandi slag fyri hansara yrkisleið. Føroya bankar eru í øðini!

Soleiðis stendur í lýsing á Facebook í hesum døgum við mynd av Bárði á Steig Nielsen í klædningi og Keypmannahavn aftanfyri seg.

Tá trýst verður á leinki við yvirskriftini "Alt landið er ørkymlað av samrøðuni í gjár" verður brúkarin beindur víðari til eina heimasíðu við navninum glossty.shop, men er latin í hamin hjá Dimmalætting.

Endamálið er greitt. Tað er at lokka pening frá fólki.

Hetta er nakað sum danskir miðlar hava gjørt vart við í eina tíð. Hjá TV2 er tað eitt nú verturin og tíðindafólkið Divya Das sum verður brúkt í slíkum falskum lýsingum. Eisini hevur Anders Lund Madsen verið brúktur.

Tað vísir seg at vera trupult hjá Meta, sum rekur Facebook, at sleppa av við slíkar lýsingar.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

Kúvending: Bjarni Johansen heldur fram sum borgarstjóri

Javnaðarflokkurin og Sambandsflokkurin hava skipað valbólk og Tjóðveldi verður hildið uttanfyri

Bjarni Johansen og Levi Mørk halda fram sum ávikavist borgarstjóri og varaborgarstjóri næstu fýra árini (Savnsmynd: Bjartur Vest)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Bjarni Johansen verður sitandi borgarstjórin í Vági eisini næstu fýra árini. Hetta varð samtykt á skipandi býráðsfundi í Vágs býráði mánakvøldið.

Tað lá fyrst í kortunum, at Levi Mørk skuldi vera borgarstjóri og at Javnaðarflokkurin og Sambandsflokkurin skipaðu samgongu. So bleiv ósemja, tí sitandi borgarstjóri, Bjarni Johansen, vildi ikki skriva undir samgonguskjalið.

Bjarni Johansen vendi Javnaðarflokkinum baki og fríggjaði til Tjóðveldi, og tað ljóðaði, at fyrstvaldi í Vágs býráð, Arni D. Brattaberg, skuldi vera borgarstjóri meðan Bjarni Johansen fekk varaborgarstjórasessin.

Men á skipandi býráðsfundinum mánakvøldið varð alt vent á høvdið.

Meiriluti er skipaður uttan um Tjóðveldi og samgonga er skipað við Bjarna Johansen sum borgarstjóra. Levi Mørk verður varaborgarstjóri.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2024

Nýggja býráðið í Klaksvík skipað

Sum væntað, heldur Karl Johansen fram sum borgarstjóra

(Mynd: Klaksvíkar kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Nývalda býráðið í Klaksvíkar kommunu skipaði seg á býráðsfundi hóskvøldið.

Jógvan Skorheim, fyrstvaldur á listanum hjá Fólkaflokkinum, setti fundin.

Fyrsta mál á skrá var val av borgarstjóra. Karl H. Johansen var einasta uppskot, og varð hann valdur við seks atkvøðum fyri, fimm atkvøddu blankt. Nývaldi borgarstjórin leiddi síðan fundin. Næsta mál á skrá var skipan av valbólkum.

Býráðið staðfesti, at talan er um tveir valbólkar, sum eru soleiðis mannaðir:
Meirilutin: Karl H. Johansen, Hermann R. Samuelsen, Annika S. Biskopstø, Anfinn í Toft, Signhild V. Johannesen og Sylvia Thomsen.
Minnilutin: Jógvan Skorheim, Oddmar á Lakjuni, Eyðstein Ó. Poulsen, Fríðin Ziskason og Atli S. Justinussen.

Til 1. varaborgarstjóra bleiv vald Annika S. Biskopstø, og til 2. varaborgarstjóra bleiv valdur Jógvan Skorheim.

Nevndirnar blivu mannaðar soleiðis (varalimir í klombrum):

Fíggjarnevndin: Karl H. Johansen, føddur formaður sum borgarstjóri, Jógvan Skorheim, Anfinn í Toft, Oddmar á Lakjuni og Signhild V. Johannesen

Trivnaðarnevndin - børn og ung: Annika S. Biskopstø, Eyðstein Ó. Poulsen, Anfinn í Toft,  Atli S. Justinussen og Hermann R. Samuelsen

Trivnaðarnevndin – eldri og bústaðir: Sylvia Thomsen, Atli S. Justinussen, Signhild V. Johannesen, Fríðin Ziskason og Annika S. Biskopstø

Tekniska nevnd: Hermann R. Samuelsen, Oddmar á Lakjuni,  Anfinn í Toft,  Atli S. Justinussen og Sylvia Thomsen 

Umhvørvis- og býarskipanarnevndin: Anfinn í Toft, Jógvan Skorheim, Hermann R. Samuelsen, Eyðstein Ó. Poulsen og Annika S. Biskopstø

Mentanarnevndin: Signhild V. Johannesen, Atli S. Justinussen, Annika S. Biskopstø, Eyðstein Ó. Poulsen og Hermann R. Samuelsen (Anfinn í Toft)

Havna- og vinnunevndin: Sylvia Thomsen, Fríðin Ziskason, Anfinn í Toft, Oddmar á Lakjuni og Signhild V. Johannesen

Heilsunevndin: Signhild V. Johannesen, Jógvan Skorheim, Sylvia Thomsen

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. desember 2024

Endaliga váttað: Hans Anders Jacobsen nýggjur borgarstjóri

Sjóvar kommuna: Almenni fundurin, sum Noomi Rasmussen kravdi, broytti einki. Hon fekk sjálv ongan nevndarsess men vónar kortini at fáa ávirkan

Hans Anders Jacobsen staðfestir, at man metti tað vera ta rætta at hava almennan fund (Mynd: irf.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

23. november varð nýtt kommunustýrið skipað í Sjóvar kommunu við Hans Andersi Jacobsen sum nýggjum borgarstjóra og Arturi Johansen sum varaborgarstjóra.

Noomi K. Rasmussen kærdi tó hendan fundin til løgmálaráðið, tí bygdaráðið hevði skipað seg á afturlatnum fundi. 

Hon var fyrstvalda á nýggja kvinnulistanum, sum fekk trý umboð. Noomi Rasmussen var tann einasta av teimum valdu, sum ikki fekk nakran nevndarsess.

Noomi K. Rasmussen fegnast, at Sjóvar kommuna nú skipaði seg á almennum fundi, samstundis sum hon harmast um, at hon ongan nenvdarsess fær. Noomi K. Rasmussen er tó framvegis kommunustýrislimir og vónar at onkursvegna fáa ávirkan.

Nýggi borgarstjórin, Hans Anders Jacobsen, hevur ikki nakra serliga viðmerking til rumbli rundanum skipanina av kommunustýri í Sjóvar kommunu.

Artur Johansen hevur verið borgarstjóri seinastu seturnar. Hann verður varaborgarstjóri hjá manninum, sum var fyrstvaldur á valinum 12. november.

Nevndirnar í Sjóvar kommunu eru skipaðar soleiðis:

Fíggjarnevnd: Hans Anders Jacobsen, Sonni Johansen og Artur Johansen

Trivnaðar- og umhvørvisnevnd: Sandra L. Østerø, Jóhan H. Funn, Artur Johansen

Tøkni- og býarskipanarnevnd: Jóhan H. Funn, Sandra L. Østerø, Sonni Johansen

Vinnu- og havnanevnd: Sonni Johansen, Drós Ellingsgaard, Artur Johansen

Mentanar- og frítíðarnevnd: Drós Ellingsgaard, Sandra L. Østerø, Jóhan H. Funn

Umboð í samstarvsnevndir:
Kongshavnar havnastýri: Sonni Johansen
Roðin: Drós Ellingsgaard. Borgarstjórin er fastur limur í Roðanum.
Skúlastýrið: Drós Ellingsgaard og Jóhan H. Funn. 
IRF:Sandra L. Østerø
SEV: Sandra L. Østerø
Kommunufelagið: Borgarstjórin
Skálafjarðar sløkkilið: Borgarstjórin

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2024

Maskinmeistarafelagið fær lønarhækkan á 4,75 prosent

Nýggjur trý-ára sáttmáli er gjørdur við Kommunala Arbeiðsgevarafelagið - hann gongur tó út næsta ár. Ein heimild er knýtt í viðvíkjandi staðbundnum og serstøkum avtalum um arbeiðstíð

Arnfinn Bech, formaður í Maskinmeistarafelagnum, og Per Martin Gregersen, formaður í Kommunala Arbeiðsgevarafelagnum. - Nú kunnu vit taka í hondina á hvørjum øðrum og smílast og hyggja víðari, segði Per Martin Gregersen (Mynd: kaf.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Kommunala Arbeiðsgevarafelagið og Maskinmeistarafelagið tóku hósdagin undir við semingsuppskotinum, sum Semingsstovnurin legði fyri partarnar kvøldið fyri.

Tað stóð annars nærum í botni, gamli sáttmálin var langt síðani gingin út, og stór ósemja var um serliga arbeiðstíðarreglurnar.

Gamli sáttmálin varð gjørdur á sumri 2020 og var galdandi til 30. september 2022. Harvið hevur tað drigið nógv út, og Per Martin Gregersen, formaður í KAF, sigur í dag við Kringvarpið, at júst hetta er eitt sindur flovisligt. 

- Nú stendur man so við einum sáttmála, sum man sum so kann liva við(...) føla at vit hava givið okkum so langt, sum vit yvirhøvur kunnu.

Arnfinn Bech, formaður í Maskinmeistarafelagnum, tyktiskt heldur meira nøgdur - tó at summi krøv ikki komu við í sáttmálin.

Og hesin nýggi sáttmálin er so galdandi frá 1. oktober 2022 fram til 30. september 2025. Harvið vera nógvar lønarkrónur goldnar við afturvirkandi kraft.

Við semjuni hækka lønirnar soleiðis:
1. oktober 2022 hækkar lønin 3,8 %
1. oktober 2023 hækkar lønin 4,2 %
1. oktober 2024 hækkar lønin 4,75 %

Greiðari reglur fyri vaktarbroytingum  

Í sambandi við semjuna skriva partarnir, at ein týdningarmikil partur av semjuni er, at partarnir hava gjørt avtalu um greiðari karmar fyri skipan av arbeiðstíð og arbeiði í vaktarskipan.

Millum annað eru reglur fyri, hvussu vaktarskiftini skulu skipast, og hvussu long frítíðin skal vera millum vaktirnar. Harumframt er freistin fyri vaktarbroytingar longd úr 24 upp í 72 tímar.

Semjan heimilar, at partarnir á einstøku arbeiðsplássunum kunnu gera staðbundnar avtalur um arbeiðstíð, sum víkja frá ásetingunum um vaktarskipan sambært nýggju semjuni.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

Norðurlendsku løgmálaráðharrarnir í áheitan á tøknirisar: Tað skal ruddast upp

Løgmálaráðharrarnir í Føroyum, Danmark, Svøríki, Noregi og Grønlandi hava verið á fundi við umboðum fyri tøknifyritøkurnar Meta, Google, TikTok og Snapchat

Norðurlendskir løgmálaráðharrar frá høgru Emilie Enger Mehl (Noreg), Gunnar Strommer (Svøríki), Peter Hummelgaard (Danmark), og Bjarni Kárason Petersen (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Løgmálaráðharrarnir í Føroyum, Danmark, Svøríki, Noregi og Grønlandi vóru mánadagin á fundi við umboðum fyri tøknifyritøkurnar Meta, Google, TikTok og Snapchat.

Á fundinum løgdu tøknifyritøkurnar fram teirra ætlanir um at basa ólógliga virkseminum, ið fer fram á teirra sosialu pallum.

Norðurlendsku løgmálaráðharrarnir eru samdir um, at talan er um eitt stig á leiðini at basa hesum trupulleikanum, men at tørvur er á, at tøknifyritøkurnar taka størri ábyrgd og gera meira fyri at tryggja eitt gott og trygt umhvørvi á netinum.

Sí felagslýsing frá løgmálaráðharrunum: Erklaering-om-opfoelgende-moede-den-9.-dec.-2024.pdf

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2024

Frælsi 80.000 krónur frá Lions

Herfyri fekk viðgerðarstovnurin Frælsi á Eiði 80.000 krónur frá Lions Club, sum er ágóðin frá ársins tulipantiltaki. Hetta ger, at vit kunnu víðka um tilboðið til tey ungu við einum tónleikarúmi, sigur Martin Kúrberg, leiðari á Frælsi

Martin Kúrberg, leiðari á viðgerðarstovninum Frælsi á Eiði, og Karl Eli Sigvardsen frá Lions Club

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Á hvørjum ári undan páskum selur Lions Club blómutyssi við tulipanum undir herrrópinum ‟Nei til narko”. Tá kunnu virki, fyritøkur, stovnar og onnur stuðla fyribyrjandi arbeiði millum ung, tá ið tað kemur til serliga rúsevnismisnýtslu.

Hesa ferð gjørdi Lions Club av, at ágóðin frá tiltakinum skuldi fara til viðgerðarstovnin Frælsi á Eiði, sum er eitt ókeypis tilboð til ung við rústrupulleikum, so tað skal bera til at hjálpa teimujm at fáa eina nýggja byrjan í lívinum.

– Vit eru sera takksom fyri hesar 80.000 krónurnar frá Lions, sum veruliga koma í tøkum tíma, tí vit eru í ferð við at gera eitt tónleikarúm til tey ungu, sum eru hjá okkum. Tað vísir seg, at fleiri teirra hava góð evni til tónleik, og kunnu brúka tónleikin til at úttrykkja seg, sigur Martin Kúrberg, leiðari á Frælsi.

– Eisini eru vit so heppin, at vit hava tónleikarar knýttar at okkum. Pauli Magnussen arbeiðir hjá okkum og Holgar Jacobsen er avloysari, so teir vita, hvat skal til fyri at fáa eitt gott tónleikarúm. Tónleikur gongur beint til kenslurnar, so tað verður eitt hent amboð í viðgerðini at fáa aftrat.

Nógv úti í náttúruni
Frammanundan brúka tey nógv náttúruna í sambandi við viðgerðina og eru nógv úti saman við teimum ungu, sum eru komin á Frælsi at leita sær hjálp.

– Eg kann nevna, at tyrlumanningin hevur verið ófør at hjálpt til, og eisini hava vit bát, so nú er gott at fáa eitt bein aftrat at standa á í okkara viðgerð. At tey ungu sleppa at fáast við okkurt, teimum dámar og tey hava evni til, kann bara styrkja teirra sjálvsfatan og hjálpa teimum, sigur Martin.

Frælsi tekur sær fyrst og fremst av ungum brúkarum, sum eru bundnir av rúsdrekka og rúsevnum. Teirra royndir eru, at tað sum oftast byrjar við rúsdrekka og so endar við rúsevnum, sum eru fremsta orsøkin til, at tey ungu hava brúk fyri hjálp.

Kundu tikið fleiri inn
– Tíverri hava vit lága normering, at vit hava bara pláss fyri fimm ungfólkum í senn, men tørvurin er nógv størri, so vit royna at varskógva myndugleikarnar um, at vit saktans kundu tikið fleiri inn, sigur Martin Kúrberg, sum ikki upp á standandi fót kann siga, hvussu nógv hava fingið hjálp har.

– Nú havi eg ikki tølini við hondina, men hesi seks árini munnu vit hava hjálpt einum 100-200 ungfólkum. Hjá okkum er tað ikki sum á øðrum viðgerðarstovnum, at talan er um eitt seks viku langt skeið, men vit plaga at siga, at vit royna at hjálpa teimum, til tey hava fingið tað betri.

Umframt at hjálpa teimum ungu úr sínum rústrupulleikum, leggur viðgerðarstovnurin Frælsi stóra orku í at útvega teimum bústað og arbeiðspláss ella skúla, alt eftir tørvi, so tey ungu kunnu koma víðari eftir tíðina í viðgerð.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2024

Uppihaldsloyvini hjá ukrainum longd

Enn er kríggj í Ukraina, og útlit eru ikki fyri, at kríggið endar í næstum, og landsstýrið metir tí, at Føroyar eiga at geva burturriknu ukrainunum møguleika at verða verandi í Føroyum fram til 17. mars 2026

Bjarni K. Petersen, landsstýrismaður við lógarmálum

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Løgtingið samtykti farna fríggjadag lógaruppskotið frá Bjarna K. Petersen, landsstýrismanni við lógarmálum, um at geva møguleika til at leingja uppihaldsloyvini hjá burturriknum ukrainum, sum hava fingið fyribils uppihaldsloyvi í Føroyum eftir Ukraina-serlógini, til tann 17. mars 2026.

Upprunaliga vóru uppihaldsloyvini galdandi til 17. mars 2024. Freistin varð síðan longd. Núgaldandi uppihaldsloyvir ganga út tann 17. mars 2025.

Enn er kríggj í Ukraina, og útlit eru ikki fyri, at kríggið endar í næstum. Ukrainar, sum eru riknir úr heimlandinum, hava tørv á fyribils vernd í øðrum londum. Føroya landsstýri metir tí, at Føroyar eiga at geva burturriknu ukrainunum møguleika at verða verandi í Føroyum fram til 17. mars 2026.

Í Føroyum hava vit eitt mark á 250 fyribils uppihaldsloyvir til burturriknar ukrainar. Útlendingastovan upplýsti í november 2024, at í alt 242 ukrainar hava fingið fyribils uppihaldsloyvi í Føroyum. Tað snýr seg um 138 kvinnur, 34 menn og 70 børn. Umleið 49 av hesum eru farin av landinum aftur.

Móttøkan av burturriknum ukrainum í Føroyum hevur sum heild gingið væl. Landsstýrismaðurin í lógarmálum heldur tí, at ongin stórvegis vansi er við at leingja tíðarskeiðið, ukrainarnir kunnu verða í Føroyum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2024

Ivan Niclasen gevst sum stjóri men heldur fram í KvF

Stjórin í Kringvarpinum seinastu seks árini fer aftur í starv sum programmfólk. Stýrið hevur gjørt fráfaringaravtalu við Ivan Niclasen

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað hevur verið nakað av ruðulleika um frákoyrda stjóran í Kringvarpi Føroya, Ivan Niclasen, men nú hevur kringvarpsstýrið gjørt fráfaringaravtalu við Ivan Niclassen.

Ivan Niclasen verður næstu mánaðirnar ráðgevi hjá leiðsluni á stovninum, og fer síðani aftur í starv sum programmfólk, haðani hann hevur verið í farloyvi.

Tað var síðst í november, at málið kom fram, at ein borgari var sloppin undan at rinda kringvarpsgjald. Hetta hóast kringvarpslógin sigur, at øll sum eru 24 ár ella eldri og eru skattskyldug í Føroyum, skulu rinda kringvarpsgjald.

Hetta førdi til at kringvarpsstýrið koyrdi Ivan Niclasen til hús.

Tíðindaskriv frá kringvarpsstýrinum er soljóðandi:

Kringvarpsstýrið gjørdi í dag eina avtalu við Ivan Niclasen um, at hann fer úr stjórasessinum í Kringvarpi Føroya. Ivan Niclasen verður komandi mánaðirnar ráðgevi hjá leiðsluni á stovninum, og fer síðani aftur í starv sum programmfólk, haðani hann hevur verið í farloyvi.

Kringvarpsstýrið hevur havt eitt gott samstarv við Ivan Niclasen seinastu árini. Hetta var orsøkin til, at stýrið í 2023 longdi sáttmálan við Ivan Niclasen við tveimum árum. Tí harmaðust allir stýrislimirnir stórliga um málið um frítøku av kringvarpsgjaldi, sum kom undan kavi síðst í november. Eftir at hava sett seg væl inn í málið, gjørdi stýrið av at enda samstarvið við kringvarpsstjóran. Nú er fráfaringaravtala gjørd, sum báðir partar eru væl nøgdir við.

Stýrið tók eina avgerð, sum fyrst og fremst tekur hædd fyri kringvarpslógini, har tað stendur, at øll, sum hava fylt 24 ár og sum eru skattskyldug í Føroyum, skulu rinda kringvarpsgjald. Stýrið hevur til uppgávu vegna politisku skipanina at tryggja, at Kringvarpið heldur kringvarpslógina. Avgerðin var eisini tikin við atliti at føroyska kringvarpsgjaldaranum, trúvirðinum og virkisførinum hjá stovninum og fyri at seta fordømi fyri, at tað í framtíðini ikki skal bera til at hótta seg til at sleppa frá at rinda kringvarpsgjald.

Sama dag sum málið kom fram, tann 27. november 2024, gav stýrisformaðurin boð um, at avgerðin um at frítaka viðkomandi borgara fyri kringvarpsgjald, skuldi ógildast. Boð vóru send til Taks um hetta alt fyri eitt.

Starvsfólkini í Kringvarpinum missa Ivan Niclasen sum stjóra, men tey fáa hann aftur sum starvsfelaga. Ivan Niclasen hevur nógv ár á baki, fyrst í Sjónvarpi Føroya frá 1992 og seinni í samanlagda stovninum Kringvarpi Føroya, har hann hevur virkað sum stjóri frá 2018. Ivan Niclasen verður til taks sum ráðgevi hjá komandi kringvarpsleiðslu, sum uttan iva fær stóran ágóða av hesum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

Herleif Hammer settur sum fastur stjóri á Tjóðsavninum

Hevur verið í áramálssettum starvi har síðan 1. august 2017. Frá ársskiftinum verður talan um fast starv

Høvuðsuppgávan hjá stjóranum er framhaldandi at menna Tjóðsavnið sum eitt viðkomandi og spennandi savn, ið er atkomuligt hjá øllum, sum kveikir og er ein kelda til íblástur, gransking og vitan (Mynd: ammr.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Sirið Stenberg, landsstýriskvinna við mentamálum, hevur sett Herleif Hammer sum stjóra á Tjóðsavninum.

Herleif Hammer er útbúgvin cand.phil. í søgu og siðsøgu frá Fróðskaparsetri Føroya og Århus Universiteti. Harumframt hevur Herleif Hammer leiðsluútbúgving og drúgvar leiðsluroyndir, eitt nú sum rektari á táverandi Føroya Studentaskúla og HF-skeiði í Hoydølum. Herleif Hammer er formaður í føroysku Unesco-nevndini.

Herleif Hammer hevur verið stjóri á Tjóðsavninum í áramálssettum starvi síðan 1. august 2017. Í oktober varð starvið lýst leyst, men nú sum fast starv við setan frá 1. januar 2025.

Høvuðsuppgávan hjá stjóranum er framhaldandi at menna Tjóðsavnið sum eitt viðkomandi og spennandi savn, ið er atkomuligt hjá øllum, sum kveikir og er ein kelda til íblástur, gransking og vitan.

Stjórin skal standa á odda fyri og varða av virksemi stovnsins, starvsfólki, hølisviðurskiftum, fíggjarviðurskiftum og myndugleikauppgávum í samsvari við lógarásetingar á økinum.

Høvuðsuppgávurnar hjá Tjóðsavninum eru at savna, granska og miðla vitan um føroyska náttúru, mentan og søgu. Harumframt fevna uppgávurnar um umsiting av løgtingslóg um friðan av fornminnum og bygningum, løgtingslóg um vernd av fornlutum í havinum, løgtingslóg um Havnar skansa, antikvariska ráðgeving í sambandi við bygningar fólkakirkjunnar og loyvisumsiting í sambandi við fuglaveiðu. Tjóðsavnið umsitur stuðulin til bygdasøvn og mentanarsøgulig skip. Unesco-sáttmálin um verju av siðaarvi er lagdur til Tjóðsavnið at umsita.

Tjóðsavnið stendur eisini fyri størri verkætlanum, eitt nú Koltursætlanini, Lendisbata, Kirkjubømúrinum, Hvalastøðini við Áir og bakkaverjum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2024

Markus Hvannastein nýggjur formaður í Føroya Tannlæknafelag

40-ára gamli norðoyingurin starvast sum barnatannlækni í Klaksvík. Hann ynskir serliga at gera átøk ímóti snús- og nikotinposanýtsluni millum ungfólk

Markus hevur ikki verið í nevndini í Føroya Tannlæknafelagi áður. Nú er hann valdur til formann fyri teir um 50 tannlæknarnar í Føroyum

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

40-ára gamli barnatannlæknin í Klaksvík, Markus Hvannastein, er valdur til formann í Føroya Tannlæknafelagi.

Hesum boðar "Tandlægeforeningen", sum Føroya Tannlæknafelag hoyrir undir, frá.

Markus Hvannastein hevur ikki verið í nevndini í Føroya Tannlæknafelagi áður. Kortini varð heitt á hann um at stilla upp til formansvalið. Nú er hann so valdur til formann fyri teir uml. 50 tannlæknarnar í Føroyum.

Fer at hyggja uppá snús og nikotinnýtslu hjá ungum

Markus Hvannastein fer, sum formaður, fyrst og fremst at leggja dent á at fyribyrgja sjúkur í tonnum og munni, sigur hann í tíðindaskrivi.

- Vit mugu gera eitt átak ímóti snús- og nikotinposanýtsluni millum ungfólk. Nógv vita ikki av, at snús og nikotinposar skaða tannkjøtið. Tørvur er eisini á at leggja meiri dent á teir sýruskaðar, sum leskidrykkir gera á tenninar, sigur Markus Hvannastein.

Nýggi tannlæknaformaðurin vil eisini hava meiri uppmerksemi á ávirkanina, sum góð tannheilsa hevur á almennu heilsuna. Dømi eru um, at parondontitis kann hava ávirkan á sukursjúku og hjarta-karsjúkur.

Markus Hvannastein ætlar harumframt, sum formaður at arbeiða fyri at minka sum mest um umsitingina.

- Vit vilja fegin leggja orku okkara í at fyribyrgja og viðgera sjúkur hjá okkara viðskiftafólki, og tí vóni eg, at vit kunnu minka um óneyðugar umsitingarligar byrðar. Umsóknir og annað pappírarbeiði eigur at vera so einfalt, sum til ber, ljóðar áheitanin frá Markusi Hvannastein.

Royndir úr Føroyum og úr Grønlandi

Sum so mangir aðrir føroyingar hevur Markus Hvannastein tikið tannlæknaútbúgvingina í Keypmannahavn. Hann tók kandidatprógv á tannlæknaskúlanum á Háskúlanum í Keypmannahavn í 2012.

Eftir lokna útbúgving vendi hann beint aftur til Føroya og arbeiddi hjá einum privatum tannlækna í Leirvík til í 2016. Síðani starvaðist hann á privatari tannlæknastovu í Klaksvík í 2017, og fór síðani, í 2018, at arbeiða í Tasiilaq í Eysturgrønlandi. Markus Hvannastein vendi aftur til Klaksvíkar í 2019 og varð í 2021 settur sum leiðari fyri kommunalu barnatannrøktina í Klaksvíkar kommunu.

Nýggi tannlæknaformaðurin er uppvaksin á Viðareiði. Hann, konan og teirra sjey børn, í aldrinum frá 2-16 ár, búgva í Klaksvík. Í frítíðini er Markus Hvannastein virkin, serliga við renning, men eisini við svimjing.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

Fleiri parkeringsforboð í høvuðsstaðnum

Fyri at betra um ferðslutrygd, framkomu og møguligum kavagrevsti er parkeringsforboð í dag sett í gildi. Hetta í parti av V.U. Hammershaimbs gøtu og í Varðagøtu

Savnsmynd: Sverri Egholm

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

- Fyri at betra um ferðslutrygd og framkomu, verður frá týsdegnum 10. desember 2024 parkeringsforboð í parti av V.U. Hammershaimbs gøtu, millum J.C. Svabos gøtu og Sigmundargøtu. 

- Fyri at betra um framkomuna hjá býarbussum, kavagrevstri og tí dagligu ferðsluni sum heild, verður frá týsdegnum 10. desember 2024 parkeringsforboð eisini í vestaru síðu á Varðagøtu, millum Varðabú og Pedda við Stein gøtu.

Soleiðis skrivar Tórshavnar kommuna á heimasíðu sínari í vikuni. 

Harvið eru tað nøkur øki, har tað ikki longur er møguleiki at parkera sín bil. 

Í parti av V.U. Hammershaimbs gøtu, millum J.C. Svabos gøtu og Sigmundargøtu, er nú ein sonevnd "gonguleið". Hetta sæst á myndini niðanfyri.  

Myndir: torshavn.fo

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2024

Fleiri starvsdagar í Nes kommunu

Farna fríggjadag vórðu seks starvsfólk hjá kommununi, umframt borgarstjórin heiðrað fyri trúgva tænastu

Súni í Hjøllum, borgarstjóri varð heiðraður fyri 40 ár í kommunustýrinum. Til høgru Heini S. Kristiansen, fráfarandi varaborgarstjóri (Mynd: Nes kommuna)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Í sambandi við jólaborðhaldi hjá Nes kommunu farna fríggjakvøld vórðu fleiri starvsfólk heiðrað fyri trúgva tænastu.

Súni í Hjøllum, borgarstjóri, handaði minnisgávur og takkaði teimum fyri trúgva og drúgva tænastu. Tey, sum vórðu heiðrað, eru:

• Oddvør Højgaard fyri 35 ár. Arbeitt í dagrøktini og nú í Frítíðarskúlanum
• Julianna Nesá fyri 30 ár. Arbeitt í dagrøktini og nú í Barnagarðinum
• Annie í Hjøllum fyri 30 ár. Arbeitt í dagrøktini og nú sum vaskifólk í svimjihøllini
• Johild Túgvustein fyri 25 ár. Arbeitt í dagrøktini og nú í Barnagarðinum
• Martha Johannesen fyri 20 ár sum skrivari í Tofta skúla
• Elin Ólavsdóttir á Torkilsheyggi fyri 20 ár í kommunustýrinum

(Mynd: Nes kommuna)

Súni í Hjøllum, borgarstjóri varð eisini heiðraður fyri 40 ár í kommunustýrinum. Tað var Heini S. Kristiansen, varaborgarstjóri, sum handaði honum ein málning og takkaði honum fyri trúgva tænastu og sera gott samstarv, skrivar Nes kommuna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2024

Grundin á Skálheyggi verður tikin niður

Grundin hevur staðið soleiðis síðan einaferð í 80unum

(Mynd: Vestmanna kommuna)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Nú røkist fyri, at ein húsagrund, sum hevur staðið á Skálheyggi í Vestmanna síðani einaferð í 80unum, verður tikin niður.

Vestmanna kommuna hevur gjørt makaskifti við Spf. Vesttrol soleiðis, at Spf. Vesttrol fær ognarrættin til lendið undir sjálvum smiðjubygninginum, sum er partur av leiguøkinum matr. nr. 249f á Heyganesi, til víddar 299 fermetrar, og fær Vestmanna kommuna ognarrættin til matr. nr. 94e á Skálheyggi, til víddar 684 fermetrar við ástandandi grund, sigur kommunan.

Grundin á Skálheyggi verður tikin niður, so skjótt sum Umhvørvisstovan hevur góðkent makaskiftið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

Enn eitt svenskt skip í FAS

Spiken er sama slag av skipi, sum Lidan, ið kom í FAS 30. september

 

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Svenska Thunbolaget hevur aftur valt at skráseta ein nýbygning í føroysku altjóða skipaskrásetingina FAS.

Talan er um plug-in hybrid farmaskipið “Spiken”, sum er 2.926 BT til støddar. Hetta er sama slag av skipi sum Lidan, sum varð skrásett í FAS 30. september í ár.

Hybrid-skipanin er eitt battarí, sum minkar um brúkið av hjálpimotorum, og minkar munandi um útlátið. Hybrid-skipanin ger tað eisini møguligt at minka munandi um larm, tá skipið liggur við bryggju.

Spiken lastar 5.100 DWT.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. desember 2024

Prógv sum kavarar

12 stóðu royndina sum slangukavarar og 5 sum lættir kavarar

 

SkrivaÐ:

Innsent

Í undanfarnu stóðu 17 ungir menn prógv sum kavarar. Tólv av teimum stóðu prógv sum slangukavarar og fimm sum lættir kavarar.

Standandi frá høgru: Janus Joensen, lærari, Meinhard A. Einarsson (SK), Signar Jóhan Olsen (SK), Absalon B. Poulsen (LK), Ernst P. Johannesen (SK), Karstin Sámal S. Justinussen (LK), Heri Mørkøre, próvdómari.

Sitandi í miðjuni: Einar Poulsen (SK), Elias Zachariassen (SK), Dann Johannesen (SK), Birgir Sigurðsson (SK) og Jógvan J. Joensen (SK).

Sitandi fremst: Sámal Petur Danielsen (LK), Olivar á Høgaryggi (SK), Eli Hansen (SK), Petur Samuelsen (LK), Ragnar Mouritsen (LK), Tóki S. á Horni (SK) og Rói Magnusson (SK).

(SK) merkir slangukavari – (LK) merkir lættur kavari

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2024

Formula aftur gott rakstrarúrslit

Eigararnir fáa 11 milliónir krónur í vinningsbýti

(Mynd: Formula)

SkrivaÐ:

Birgir Nielsen, Nira

Formula er størsta KT fyritøka í Føroyum, sum veitir heildartænastur innan KT til føroyskar kundar í øllum vinnugreinum, umframt at felagið eisini selur tænastur til útlendskar kundar.

Staðfestast má, at tað hevur hilnast væl síðstu árini hjá Pf. Formula.

Ársúrslitið í 2023 gjørdist eitt avlop eftir skatt upp á 13,5 milliónir krónur. Vinningsbýtið til eigararnar er 11 milliónir krónur.

Í leiðslufrágreiðingini stendur, at leiðslan metir ársúrslitið at verða nøktandi.  Stórur eftirspurningur var eftir tænastum og loysnum frá Formula, bæði í Føroyum og uttanlanda.

Í 2018 var eigaraskifti í Formula, har tað í dag eru oman fyri 70 starvsfólk, sum eiga partabrøvini í felagnum.

Rakstrarroknskapurin 
Í móðurfelags roknskapinum hjá Formula øktist bruttovinningurin úr 71,2 milliónum í 2022 til 75,4 milliónir krónur í 2023. Nettosølan er ikki upplýst av kappingarorsøkum.

Starvsfólkaútreiðslurnar øktist í 2023 heili 4,2 millónir krónur, 13 prosent, úr 52,1 í 2022 til 56,2 milliónir krónur í 2023.

Úrslitið áðrenn avskrivingar, vanliga nevnt Ebitda, sum vísur rakstrarlønsemi, var 19,2 milliónir krónur, sum var áleið tað sama sum í 2022.

Ársúrslitið eftir skatt fyri 2023 var eitt avlop á 13,5 milliónir krónur, sammett við 12,8 milliónir í 2022.

Fíggjarstøðan 
Samlaða fíggjarjavnin hjá Pf. Formula í 2023 var 86,2 milliónir krónur í mun til 82,3 milliónir í 2022

Serliga kann leggjast merki til, at tøkur peningur er øktur úr 22,4 milliónum krónum í 2022 til 28,5 milliónir í 2023.

Eginpeningurin hjá Formula var við árslok 2024 samanlagt 33,3 milliónir krónur sammett við 32,2 milliónir í 2022. Talan er um eina fíggjarliga sterka fyritøku við einum trygdarevni á 38,6 prosent.

Felagið hevur onga langfreistaða skuld. Stuttfreistaða skuldin er 49,5 milliónir, sum er ein øking á 2,5 miónir krónur í mun til árið fyri.

Gjaldførið var eisini gott í 2023. Gjaldførislutfallið var 131 prosent. Tøkur peningur á bók var við ársenda 2023 samanlagt 28,5 milliónir krónur.  

Vinningsbýti til eigararnar fyri 2023 roknskapin var 11 milliónir krónur.

Høvuðspartaeigarar hjá Pf. Formula er Pf. Seiggi, sum umleið 70 starvsfólk eiga. Harumframt er Føroya Tele, sum var høvuðseigarin áðrenn 2018, framvegis partaeigari.  

Stjórar í Formula er Fróði Magnusen og Árni Arge. Nevndarformaður er Niels Winther Poulsen, advokatur.

--

Greiningin er gjørd av Birgir Nielsen og ráðgevarafyritøkuni Nira Sp/f

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

Reyði Krossur sent hjálp til Suðursudan og Filipsoyggjar

Pengarnir frá landsinnsavningini herfyri fer til lond við stórum avbjóðingum

(Mynd: Philippine Red Cross)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Við einari millión krónum, sum komu inn til landsinnsavningina herfyri, hevur Reyði Krossur Føroya sent stuðul til hjálpararbeiðið í tveimum hart raktum londum:

(Mynd: South Sudan Red Cross)

Suður Sudan

Við 500.000 krónum letur Reyði Krossur hjálp til eitt land, sum stríðist við álvarsamar samfelagsligar kreppur, har milliónir av fólki líða undir manglandi mattrygd, lívshættisligum sjúkum, og avleiðingunum av veðurlagsbroytingunum.

Nógv hava mist sítt heim og lívsgrundarlag. Stuðulin úr Føroyum verður brúktur til lívbjargandi hjálp, eitt nú mat, reint vatn, heilsutænastur, útbúnað og skýli. Samstundis verður eisini arbeitt við at styrkja lokalsamfeløgini, so tey betur klára framtíðar avbjóðingar.

Filipsoyggjar

Eisini letur Reyði Krossur 500.000 krónur til Filipsoyggjarnar, sum júst hava verið hart raktar av fleiri ódnum og vatnflóðum innan heilt stutta tíð.

Tað er vanligt, at Filipsoyggjar verða raktar av ringum ódnarveðri, men í ár hava fleiri ódnir í eitt skifti elvt til stóran skaða á heim, lívsgrundarløg og infrastruktur. Stuðulin verður brúktur til reint vatn, mat, heilsutænastur og neyðhjálp til tey, ið hava mist alt. Eisini verður dentur lagdur á at hjálpa børnum, sum hava mist skúlatíð, og kvinnum og familjum við serligum tørvi á vernd og trygd.

Hjálpin er longu á veg, og vit eru ómetaliga takksom til øll, ið stuðlaðu landsinnsavningini, sum vóru við til at gera hetta møguligt, skrivar Reyði Krossur Føroya í tíðindaskrivi. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2024

Julius og vinmenn koma inn á Vágsbotn í dag

Fleiri tiltøk vera í Havn í sambandi við at jólaskipið vitjar

 

SkrivaÐ:

Innsent

Fjarrit er komið frá jólaskipinum, sum boðar frá at skipið kemur inn á Vágsbotn í dag, leygardagin 14. desember klokkan 15. Umborð á jólaskipinum er Julius við vinmonnum, og teir gleða seg at heilsa uppá øll børnini.

GHM spælir hugnaligan jólatónleik undir Bryggjubakka, meðan jólamenninir bjóða karamellur, og Morgunkórið syngur á Trappuni í Vágsbotni kl. 15.30, har fólk kunnu syngja við.

Síðani leggja jólamennirnir leiðina niðan í vakurt prýdda Amtmansgarðin, har ríkisumboðið bjóðar holukøkur og kakao og Frelsunarherurin spælir.

Barnakórið, Dropar, syngur á Pavilionini kl. 16, og forvitnisligi jólamarknaðurin á Vaglinum hevur opið frá kl. 12 til 18. Smáu jólasmátturnar hava opið til kl. 20. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2024

Jólaskipið kemur á Runavík í dag

Lagt verður at við bátahylin í Runavík klokkan 16.30. Síðani gongur leiðin niðan til prýdda jólabýlingin við Løkin

Ein pallur er uppsettur nærindis jólabýlingin við Løkin, har jólamenninir og nissugenturnar fara at framføra

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Nú hava vit frætt frá skipara og manning umborð á jólaskipinum. Teir boða frá, at Jólaskipið leggur at við bátahylin í Runavík í dag 14. desember klokkan 16.30.

Saman við jólamonnunum gongur leiðin frá havnalagnum niðan til jólabýlingin við Løkin.

Økið er prýtt við perum og smáu jólasmáttunum. Ein pallur er uppsettur nærindis, har jólamenninir og nissugenturnar fara at framføra. Umframt kakao og bollar bjóða jólamenninir eisini okkurt gott til børnini.

Fleiri parkeringspláss eru í økinum, men av tí at eitt stórt tiltak er í Løkshøll, verða helst ongi tøk parkeringspláss við skúlan.

Flestu handlar í økinum hava opið til klokkan 20 í kvøld.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

Beinir í “DR’s Store Juleshow” í kvøld 

2024 hevur verið eitt hendingaríkt hjá unga føroyska sangaranum og sangskrivaranum

Mads Steffensen og Ulla Essendrop eru vertir í DR's store juleshow (Mynd: DR)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Beinir er júst liðugur við eina væleydnaða konsertferð í Danmark, Týsklandi og Føroyum, har hann hevur spælt solo og við bólki. 2024 hevur verið hendingaríkt hjá unga tónleikaranum, sum í heyst gav út plátuna “Greener”, og eisini hevur sungið í fleiri sjónvarpssendingum m.a. “Vild Med Dans” hjá danska TV2.

Stóra tónleikaárið hjá Beini endar í kvøld19.30 í "DR’s Store Juleshow". Beinir var ein av 14 meiri og minni kendum sangarum, m.a. Ida Corr, Pernille Rosendahl, brøðrunum í Jonah Blacksmith og danska Grand Prix-vinnaranum í ár, Saba, ið farna leygardag sungu kendar jólaklassikarar saman við symfoniorkestri og kóri hjá Danmarks Radio í DR’s Store Juleshow.

Árliga stóra jólakonsertin varð hildin tvær ferðir í DR Konserthúsinum fyri meiri enn 3.000 áhoyrarum tilsamans.

Seinna framførslan varð tikin upp og verður send leygarkvøldið 14. desembur.

Beinir 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2024

Symfoniskt byrjan við Tjarnir

1. mars verður stórsligið upplatingartiltak við Føroya Symfoniorkestri og tónleikarum sum á Stongum, Guttesen og Ravnsfjall, Marius Ziska og Leu Kampmann

(Mynd: Við Tjarnir)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

1. mars kl. 19.30 verður høvi hjá almenninginum at uppliva stórhøllina við Tjarnir við egnum eygum, tá bjóðað verður til upplatingarkonsert.

– Tað verður ein serlig kensla, tá ið dyrnar verða latnar upp. Ikki bara fyri okkum, sum skipa fyri, men fyri alt landið, sigur Súsanna Sondum, samskipari.

Til hetta forkunnuga høvið verður tað Føroya Symfoniorkestur, sum kemur at innvíga stórhøllina. Við teimum á palli verða heiðursgestirnir úr Vágaverki: á Stongum, Guttesen og Ravnsfjall.

Stongum & Guttesen skulu upptraðka saman við Symfoniorkestrinum tá Tjarnir lata upp (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

– Føroya Symfoniorkestur í hesum umstøðunum? “Eftir 1001 nátt” við strúkarum? Tað verður ein fólkafest, so tað forslær, sigur Regin W. Dalsgaard, stjóri.

Marius Ziska og Lea Kampmann verða eisini boðin upp at framføra við Føroya Symfoniorkestri undir leiðslu av Bernharði Wilkinson. Tað er Teitur Lassen, sum hevur sett tónleikin hjá Leu Kampmann út til lítið orkestur.

Stórhøllin við Tjarnir fer at hýsa alskyns tiltøkum – alt frá tónleiki og ítrótti til stórar altjóða ráðstevnur.

– Hetta er heimavøllur Føroya, men tað merkir ikki einans hondbóltur. Hetta eru tiltøk á altjóða støði, sum seta Føroyar á heimskortið. Vit bjóða fólki upplivingar út yvir tað vanliga; upplivingar, sum festa seg í minni, sigur ein hugspentur Regin at enda.

Atgongumerkjasølan til upplatingartiltakið byrjar á middegi í dag,leygardagin 14. desember.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

UB40 á Summar Festivalin

Heimskendi reggae-popbólkurin UB40 við sangaranum Ali Campbell spælir á Vágsbø í august

Ali Campbell

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Teir hava toppað hitlistarnar í USA og Onglandi við sangum sum "Red Red Wine" og "Can't Help Falling In Love", og teir verða roknaðir sum helst mætasti reggae-poppbólkur í tónleikasøguni.

UB40 við sangaranum Ali Campbell á odda kemur í august til Føroya at spæla á Summar Festivalinum og lagt verður upp til ársins poppkonsert á Vágsbø.

UB40 var stovnað í Birmingham í Onglandi í 1978. Ígjøgnum 1980'ini og 1990'ini góvu teir nógvan tónleik út, ferðaðust víða at spæla á stórum konsertum og vóru støðugt á hitlistunum kring heimin. Í Onglandi hevur UB40 havt 50 sangir á single-hitlistanum, og í 1980'unum vóru teir annar av bólkunum, sum vóru oftast á almenna hitlistanum í Onglandi. Bólkurin hevur selt umleið 100 milliónir plátur, og talan er tí um eitt risastórt navn á altjóða tónleikapallinum.

Umframt tey bæði størstu hittini, "Red Red Wine" og "Can't Help Falling In Love", hevur bólkurin eisini hittað við sangum sum "Kingston Town", "I Got You Babe", "Here I Am (Come And Take Me)" og "The Way You Do The Things You".

Øll árini frá 1978 og fram til 2008 var manningin í UB40 støðug, men tá fór sangarin og eyðkenda røddin í bólkinum, Ali Campbell, burturúr. Síðani hevur tað gamla UB40 ikki verið saman, men stóri profilurin í bólkinum, Ali Campbell, helt fram við sínum bólki, og nú kemur UB40 ft. Ali Campbell til Føroya at spæla, og teir fara at skapa eina óvanliga og góða uppliving við øllum teimum deiligu reggae-popphittunum.

Summar Festivalurin verður hildin dagarnar 7. til 9. august 2025.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. desember 2024

Týr koma á Voxbotn í summar

Føroysku rokkkongarnir verða at hoyra í miðbýnum 28. juni 

(Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Ongin er sum Týr. Bólkurin hevur nærum 30 ár á bakið, og teir gerast bara betri og betri. Teir hava ferðast um allan heim við sínum tónleiki við sterku søgunum um kríggj, kærleika og deyða. Teir hava eitt greitt konsept tá teir framføra, men fyrst og fremst er talan um serstakliga vælspældan metal tónleik. 

Tónleikur teirra ber søgur úr fornari tíð við sær, og eisini er bólkurin onkursvegna blivin talsbólkur fyri Føroyar og virðir okkara. Bólkurin byrjaði sína longu ferð við at nýtulka Ormin Langa, og hevur síðani víðariment sítt útrykk til í dag at hava eitt heilt egið ljóð. 

Týr hevur fjepparar um allan heim og tá teir, beint, áðrenn korona legði Føroyar lamnar, framførdu saman við Føroya Symfoniorkestri í Norðurlandahúsinum, vóru fleiri útlendskir fjepparar komnir til Føroya á konsert. Tað vitnar um, at bólkurin hevur altjóða format. 

OY Voxbotn 2025 verður 28. juni.

Týr spældi seinast á Voxbotn konsertini í 2022.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 11. desember 2024

Okkara Land flytur oman á Skálatrøð

Fyrireikararnir kunngera eisini, at Jacob Haugaard kemur at spæla 21. juni

(Mynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Okkara Land var fyri fyrstu ferð í Marknagili í juni mánaði í ár. Vánaligt veður og verkfall gjørdu, at fyrireikingarnar ikki blivu tær bestu, men kortini leitaðu nógv fólk sær á konsertdagin.

Nú verður konsertdagurin fluttur oman á Skálatrøð, siga fyrireikararnir.

Samstundis kunnger Okkara Land, at Jacob Haugaard fer at framføra tá konsertdagurin verður í summar 21. juni.

- Jacob Haugaard er ein maður við nógvum gávum – skemtarin, tónleikarin og fólksins maður, ið hevur glett fólk í fleiri áratíggju við sínum eyðkenda skemti, sjarmu og tónleiki, skriva fyrireikararnir.

- Hann er føddur 12. maj 1952 í Tvøroyri á Suðuroy, men vaks upp í Horsens í Danmark. Hann hevur sjálvur sagt, at hansara føroysku røtur hava givið honum eina serstaka tilgongd til lívið – ein blanding av tí stuttliga, tí absurda og tí lívsjáttandi.

Umframt Jacob Haugaard, hevur Okkara Land kunngjørt, at Lou Bega, sum er kendur fyri eitt nú "Mambo no. 5" og "Sweet like Cola" kemur at spæla.

Sí eisini: Myndarøð: Okkara Land 2024

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 13. desember 2024

Jógvan Isaksen við nýggjari krimiskaldsøgu

Ein nýggj Hannis Martinsson krimi er komin

 

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Jógvan Isaksen hevur nú aftur givið út nýggja Hannis Martinsson krimiskaldsøgu.

Nýggja skaldsøgan hevur heitið "Altartalvan", er 279 síður.

– Altartalvan "Tann heilaga Kvøldmáltíðin" frá 1647 hvørvur úr Havnar Kirkju, meðan ramman stendur eftir. Á baksíðuni á hesari er ein gamal skurður inn í viðin, IHS. Hevur tað samband við vitjan av einum jesuitti í 1600-talinum? Tá ið danski stjórin á Listasavninum stutt seinni verður funnin krossfestur á norðurbróstinum í kirkjuni, tysja spurningarnir fram. Hannis Martinsson við sínum trúgvu hjálparmonnum Edmundi West og Haraldi í Sátudali royna at fáa skil á fløkjuni.

"Altartalvan" fæst nú til keyps í handlunum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 07. desember 2024

"Í geyma" komin í øktari útgávu

Í mong ár hevur sermerkta og vælumtókta barnabókin hjá Dániali Hoydal verið útseld. Nú er hon uppafturprentað við einum nýggjum kapitli

Dánial Hoydal, rithøvundur

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í ár eru 25 ár liðin, síðan Bókadeild Føroya Lærarafelags fekk eitt handrit á borðið frá einum ungum manni, sum tá var eitt óskrivað blað á føroyska bókmentapallinum. Dánial Hoydal eitur hann, og síðan tá hevur hann sýnt síni skrivikynstur í leikritum, operatekstum, kantatum, stuttsøgum, yrkingum – og barnabókum ikki at gloyma.

Handritið, sum Dánial læt Bókadeildini, kom út sum barnabók í 2002 undir heitinum “Í geyma”. Dánial minnist væl ta fyrstu viðmerkingina hjá Niels Jákupi Thomsen, stjóra á Bókadeildini, tá ið teir viðgjørdu handritið: „Ja, hetta kann ongantíð umsetast!‟

Bókin er ein skemtilig og forvitnislig ferð inn í tað løgna landið, sum eitur í Geyma, har vit hitta Tíðindafróða, Roksimalenu, Hermus, Klikkheys og nógvar aðrar løgnar verur við hugvekjandi nøvnum.

Hanni Bjartalíð, listamaður, myndprýddi “Í geyma” við stuttligum og undarligum myndum, sum mong munnu kenna aftur.

“Í geyma” bleiv sera væl umtókt, og bæði stórir og smáir lesarar tóku bókina til sín. Bókin bleiv enntá gjørd um til ein øran sangleik í 2008. Í eitt áratal hevur bókin verið útseld, og Dánial sigur við Bókadeildina, at fólk í fleiri ár hava spurt eftir einum framhaldi av henni. Hetta er ikki nøkur hissini uppgáva, men nú kunnu lesarar í øllum førum gleða seg til endurútgivnu “Í geyma”, sum er økt við einum spildurnýggjum kapitli. Í hesum kapitlinum lesa vit um bæði gamlar og nýggjar verur, sum skipa fyri einari stórari fagnaðarveitslu, nú 25 ár eru farin síðan hin tiltikna veitsludøgurðan hjá Roksimalenu og Grenjisurruni.

Nýggja útgávan av “Í geyma” er 186 síður og fæst til keyps í bókahandlum kring landið longu nú. Hanni Bjartalíð hevur myndprýtt, og Bókadeild Føroya Lærarafelags givið út. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

Fjølbroytt jólakonsert í Vesturkirkjuni sunnukvøldið

Gestir á jólakonsertini hjá Tórshavnar Manskóri í ár eru kórið Tarira og urguleikarin Ari Hammer Joensen

Tórshavnar Manskór

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Sum siðvenja hevur verið nógvu seinastu árini verður árliga jólakonsertin hjá Tórshavnar Manskóri í Vesturkirkjuni. Í ár verður konsertin sunnkvøldið 15.december klokkan 19.30.

Gestakórið í ár er Tarira. Eisini er urguleikarin Ari Hammer Joensen við á jólakonsertini. Umframt at “hita áhoyrararnar upp” við orgulspæli í umleið hálvan tíma áðrenn sjálv kórkonsertin byrjar kl. 19.30, spælir Ari eisini verkið “Marche du veilleur de nuit” eftir Charles-Marie Widor miðskeiðis í konsertini, eins og hann hevur fylgispælið til felags sálmasangirnar og til vælumtókta sálmin “Takkarbøn” við Tórshavnar Manskóri.

Skráin er sum vera man fjølbroytt hjá báðum kórum:

Frá latínskum verkum umvegis enskar, danskar og skandinaviskar jólasálmar og -sangir til siðbundnu føroysku jólasálmarnar. Frumframførslur eru eisini á skránni.

Nærri lýsing av kórunum er neyvan neyðug. Bæði kórini hava nógv ár á baki og eru vælumtókt í heimlandinum eins væl og í útlondum.

Bernharður Wilkinsson stjórnar Tarira og Jón Festirstein Tórshavnar Manskóri.

Tarira

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

Kanst tú seta teg Guð, vit mugu práta saman

Norskur einleikur verður framførdur í Reinsarínum 18. januar

(Mynd: Terje Holm)

SkrivaÐ:

Innsent

Einleikurin “Kanst tú seta teg Guð, vit mugu práta saman” gjørdist ein brakandi sukse á ársins Nonstop palllistafestivali í Moss í Noregi. 18. januar sleppa eisini føroyingar at uppliva hetta serstaka leikverk í Reinsarínum í Havn. 

Geir Meum Olsen er kendur leikritahøvundur bæði til pall og skíggja, festivalfyrireikari og leikhússtjóri. Men í hesum sínum mest persónliga stykki, er hann sjálvur farin á pall at siga sína søgu. Søguna um álvarsliga sjúka beiggja sín, og um hvussu stóribeiggin Geir roynir at bjarga honum. 

Leikurin er ein samrøða við ein hjáverandi Guð – ella ikki – og við áskoðararnar um sunnudagsskúlan, synd og gullklistrimerki – um barnatrúnna, vón og kærleika.  

Leikurin er ein stuttligur og satiriskur einleikur, ið viðger nakrar av truplastu spurningunum, ið vit sum menniskju sita við. Hann er eisini persónligur, heitur og leitandi. Teksturin rakar okkum øll, sama hvat vit trúgva ella ikki, sum eitt frælst og frískt lot.  

Persónurin í leikinum hevur brúk fyri at práta við Guð. Mann til mans, andlit til andlits. Hann er ørkymlaður og troyttur av at vera eitt nútímans menniskja, ið væntar at finna øll svarini upp á tilveruspurningarnar. Hann klárar ikki at geva seg yvir til nakað, sum er størri enn hann sjálvur, og spyr tí Guð: “Kanst tú seta teg, Guð, vit mugu práta saman”

Geir Meum Olsen er eitt kent andlit í norskari palllist. Hann stóð á odda fyri Parkteatret í mong ár og stovnaði Nonstopfestivalen í 2005. Líka síðan fyrst í 1980-árunum hevur hann verið við í óteljandi framførslum til bæði pall og skíggja. 

Hann hevur skrivað handrit til nógvar filmar og sjónvarpsrøðir, sum hava vunnið heiðurslønir bæði heima og úti. Í mong ár var hann ein fastur partur av høvundatoyminum hjá Tom Sterri, sum stóð aftan fyri mangar av størstu sukseunum á Chat Noir, Edderkoppen og ABC-leikhúsinum.

“Kanst tú seta teg, Guð, vit mugu práta saman” er fyrstu ferð, Geir fer á pallin sum høvuðspersónur í sínum egna verki.  

Á pallinum: Geir Meum Olsen  
Leikstjórn: Linn Olsen  
Mál: Norskt
Handrit og hugskot: Geir Meum Olsen 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 10. desember 2024

Føroya fyrsti barnafilmsfestivalur

Endamálið við festivalinum, sum Filmshúsið hevur tikið stig til, er fyrst og fremst at geva børnum eina góða filmsuppliving, og eisini at kveikja áhugan og forvitnið hjá børnum fyri filmi

Á skránni verður m.a. Oscar-tilnevndi animatiónsfilmurin "Wolfwalkers", á føroyskum "Úlvafólk"

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Filmar á føroyskum og gott undirhald. Hetta lovar Filmshúsið, nú tjaldið um ein góðan mánað verður drigið frá fyri Føroya fyrsta barnafilmsfestivali.

Tað er Filmshúsið, sum tekur stig til festivalin. Endamálið er fyrst og fremst at geva børnum eina góða filmsuppliving, men ætlanin er eisini at kveikja áhugan og forvitnið hjá børnum fyri filmi yvirhøvur.

– Filmarnir eru fyri børn í øllum aldursbólkum. Tað verða bæði almennar sýningar og skúlasýningar. Almennu sýningarnar verða 18. og 19. januar í Havn, Runavík og Klaksvík, sigur Marjun Niclasen, leiðari í Filmshúsinum.

'Livedubbing'

Eitt, sum tó er eitt sindur forkunnigt við barnafilmsfestivalinum, er, at summir filmar verða ljóðsettir, samstundis sum filmurin spælir.

– Filmsfólk kalla tað ‘livedubbing’. Leikararnir sita fremst í salinum við nótastativi, mikrofon og pannulykt. Hetta er ein lyrisk frásøgn við eini natúrligari tulking av filminum – eitt sindur sum upplestur úr eini bók – styðjað uppundir við livandi myndum sjálvandi. Tað er ein øðrvísi máti at síggja film, har ið børnini verða meira tilvitað um, hvat ein filmur í veruleikan er, sigur Marjun.

– Vit royndarkoyrdu hetta fyri skúlabørnum í fjør, og tað eydnaðist heilt ótrúliga væl, leggur hon afturat.

Ein slík filmsuppliving verður Oscar-tilnevndi animatiónsfilmurin "Wolfwalkers", sum fjøllistamaðurin Trygvi Danielsen hevur týtt til føroyskt. Føroyska heitið er "Úlvafólk", og tað er Durita Dahl Andreassen, sum er leikstjóri. Umframt hesi hava eitt nú Dania O. Tausen og Jákup Veyhe bæði týtt og talað inn føroyskan tekst, umframt at onkur føroyskframleiddur filmur verður á skránni.

– Tað hevur stóran týdning at raðfesta føroyska filmsframleiðslu. Ein liður í tí er at týða útlendskar filmar til føroyskt. Tað hevur eisini nógv at siga fyri børnini, at tey sleppa at síggja filmar á sínum egna móðurmáli, sigur Marjun at enda.

Barnafilmsfestivalurin verður 18. og 19. januar 2025.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 08. desember 2024

Karl Weihe roynir seg í danska Paradise Hotel

Fyrr í ár var hann við í norsku útgávuni. 1. januar verður tað á donskum, at hann fer at royna seg

(Mynd: Viaplay)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Hann segði seg elska norskar damur og sjarmeraði seg eisini fram í norsku útgávuni av Paradise Hotel.

Men nú verður tað á donskum, at 25 ára gamli sandavágsingurin fer at royna seg. Karl Weihe fer nevniliga saman við øðrum fyrrverandi luttakarum at koma inn fyri at skapa eitt sindur av garteran.

Ein sum eisini er á listanum yvir fyrrverandi luttakarar sum tjekka inn á Paradise Hotel, er Christel Trubka, sum er ein gamal kenningur. Hon er fyrrverandi unnusta hjá Teiti Skoubo, sum á mangan hátt hevur gjørt vart við seg, og so kennast Karl Weihe og Christel Trubka eisini.

Karl Weihe luttók í realitysendingini Ex on the Beach í 2023, og hevur síðani verið nakað frammi í realityumhvørvinum. Hann hevur saman við vinmanninum Hugo Collette útgivið nakrar sangir og so luttók hann í norska Paradise Hotel fyrr í ár.

Danska Paradise Hotel verður frumsýnt á Viaplay 1. januar 2025.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2024

Assad fingið friðskjól í Russlandi

Frákoyrdi sýriski forsetin og familja hansara eru í Moskva

Bashar al-Assad, forseti í Sýria og Vladimir Putin, forseti í Russlandi í Moskva í 2005 (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Frákoyrdi forsetin í Sýria, Bashar al-Assad, sum rýmdi úr Sýria farna vikuskiftið, er staddur í russiska høvuðsstaðnum Moskva.

Assad og familja hansara hava fingið friðskjól í Russlandi, upplýsa keldur fyri russisku tíðindastovuni Tass.

Russland hevur verið sameindur hjá Assad, síðan Russland eftir umbøn frá Assad legði seg upp í kríggið í Sýria í 2015, og sunnudagin váttaði russiski diplomaturin, Mikhail Uljanov, at Assad og familja hansara eru í Moskva.

– Russland svíkir ikki sínar vinir í torførum støðum. Tað er munurin millum Russland og USA, sigur Uljanov.

Tað var sunnumorgunin, at boðað varð frá, at stjórnin hjá Assad var fallin, og at uppreistrarbólkar høvdu tikið ræði á høvuðsstaðnum Damaskus. Boðað varð tá frá, at Assad varð rýmdur úr landinum á einum flogfari, men ógreitt var, hvar hann var farin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2024

Trump er ársins persónur sambærtTime

Hetta er aðru ferð at fyrrverandi - og komandi - amerikanski forsetin fær heitið. Hetta fyri "søguliga afturvendan" og "politiska endurskipan"

Forsíðan við "Ársins persóni"

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Á hvørjum ári síðani 1927 hevur stóra amerikanska blaðið, Tima, kosið "Ársins persón". Fyrr var heitið "Man of the Year", men nú er tað "Person of the Year".

Tað er ikki neyðugt at kunna verða skýrdur "besti persónurin" fyri at verða skýrdur ársins persónur. Time velur ein persón - ella eina rørslu - sum í størstan mun hava ávirkað hendingarnar í farna árinum.

Barack Obama, Mark Zuckerberg, Angela Merkel, Frants pávi, Greta Thunberg Volodymyr Zelensky og Taylor Swift eru millum tey, sum hava fingið heitið í nýgjari tíð.

Donald Trump fekk tað í 2016 - og hevur nú endurvunnið tað. Høvuðsredaktøurirn á Time, Sam Jacobs, skrivar, at komandi amerikanski forsetin hevur staðið fyri einari "søguligari afturvendan" og  einari  "once-in-a-generation politiskari endurskipan" - sum hevur broytt amerikanska forsetaembæti og leiklutin hjá USA í heiminum.

Allar grundgevingarnar kunnu lesast á time.com

Kappingarneytin hjá Donald Trump í forsetavalinum, Kamala Harris, og ein av hansara allarstørstu stuðlum, Elon Musk, vóru eisini millum tey, sum Time umhugsaði til heiðurin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 12. desember 2024

Vil ikki lova, at USA verður verandi í Nato

Donald Trump hevur áður boðað frá, at hann ikki vil verja Nato-lond, sum ikki gjalda nóg mikið

Komandi amerikanski forsetin, Donald Trump (Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Komandi amerikanski forsetin, Donald Trump vil ikki lova, at USA verður verandi í verjusamgonguni Nato.

Men um hini limalondini "gjalda sínar rokningar", so vil hann avgjørt lata USA verða verandi, sigur hann í samrøðu við NBC News, har hann greiðir frá, hvørjar ætlanir hann hevur fyri komandi fýra árini.

Hann vann forsetavalið 5. november, og 20. januar verður hann tikin í eið sum 47. forseti USA.

Trump hevur áður sagt, at hann ikki heldur, at USA skal verja onnur limalond, um tey ikki gjalda nóg mikið fyri verjuna.

Á veljarafundi í februar greiddi Trump frá einari samrøðu, sum hann hevði havt við ein Nato-lim, har hann hevði greitt frá, at hann fór at "heita á Russland" til at gera, hvat landið hevur hug til við tey Nato-lond, sum ikki geva nóg stórt íkast.

Tað er ætlanin, at Nato-limalond á hvørjum ári skulu brúka í minsta lagi tvey prosent av teirra bruttotjóðarúrtøka (BTÚ) til verju, og tað gera tey flestu. Fyrr í ár boðaði Nato frá, at 23 av teimum 32 limalondunum væntandi fóru at brúka í minsta lagi tvey prosent av BTÚ til verju í 2024.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 09. desember 2024