Bert smávegis broytingar í nevndarsamansetingini

Ingilín D. Strøm fær kortini ongan tungan nevndarsess - men verður varalimur fyri Bjarna Hammer í fíggjarnevndini

(Savnsmynd: Sverri Egholm)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Umskipanin av løgtingsnevndunum hósdagin fekk lítla og onga broyting fyri nevndarumboðanina hjá Ingilín Didriksen Strøm, sum legði frá sær sum landsstýriskvinna í oktober.

Aksel V. Johannesen, løgmaður og floksformaður, hevur í miðlunum annars ført fram, at Ingilín átti at fingið eina meira tunga og avgerðandi umboðan í løgtingsnevndunum. Men varð tað einans ein kjans sum varalimur í fíggjarnevndini, sum hon fekk afturat, tá Javnaðarflokkurin gjørdi broytingar í síni umboðan í løtgingsnevndunum.

Fyrrverandi landsstýriskvinnan varðveitir sess sín í rættarnevndini. Harafturat verður hon varalimur fyri Hans Jacob Thomsen í trivnaðarnevndini. Og so varð eisini staðfest, at hon er varalimur fyri Bjarna Hammer í fíggjarnevndini. Á heimasíðu løgtingsins hevur Súsanna Bertholdsen, sum nú er landsstýriskvinna, annars staðið til enn at eiga henda sessin.

Tað var bert Javnaðarflokkurin, sum brúkt møguleikan fyri at gera broytingar.

Onnur broyting er, at Uni Holm Johannesen fær sessin í mentanarnevndini, sum Súsanna Bertholdsen sat í áðrenn hon gjørdist landsstýriskvinna. Og Kim Djurhuus fær sessin, sum Súsanna Bertholdsen hevði í trivnaðarnevndini.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. februar 2025

Ingilín fer í farloyvi eftir vónbrot í løgtinginum

Dylir ikki fyri, at hon er ónøgd yvir at flokkurin ikki tillutaði henni tyngri umboðan í løgtingsnevndunum

Ingilín D. Strøm (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Ingilín Didriksen Strøm dylir ikki fyri, at hon er ógvuliga vónsvikin av nevndarvalinum, sum var í løtginginum hósdagin. Tí at hon, sum næstvald á javnaðarlistanum, hevði væntað – og helst eisini fingið lovað – eina tyngri umboðan í løgtingsnevndunum.

Men tað gjørdist ikki úrslitið, tá Javnaðarflokkurin loksins rokeraði sínar nevndarlimir.

Í samrøðu við útvarpið segði Ingilín D. Strøm, at hon góðtekur avgerðina, sum flokkurin hevur tikið, men dylir ikki fyri, at hon er misnøgd.

Hon upplýsti eisini, at hon nú tekur farloyvi frá tingarbeiðinum í eina tíð, og “so taka vit tað harfrá”. Meira vildi hon ikki siga um avgerðina.

Eyðgunn Samuelsen, tingbólkaforkvinna hjá Javnaðarflokkinum og forkvinna í fíggjarnevndini greiddi frá, at tað er vanligt, tá landsstýrisfólk verða skift út, at teir nevndarsessirnir, ið verða leysir, skifta eigara, og tað er tað, sum er hent í hesum føri.

Eyðgunn Samuelsen vildi ikki taka støðu til, um nevndarbýtið er rímiligt, tá hugsað verður um, at Ingilín D. Strøm er tann í tingbólkinum, sum fekk nógv flestar persónligar atkvøður á løgtingsvalinum seinast.

Men hon greiddi frá, at ein avtala er gjørd við Bjarna Hammer, at Ingilín D. Strøm, sum varalimur fyri hann, tekur sær av nøkrum av málunum í fíggjarnevndini, og tekur sæti í nevndini, tá hesi mál eru fyri. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. februar 2025

- Hetta kann vera ein vinnarasangur

Sissal Jóhanna Norðberg Niclasen er vís í, at hon kann standa seg væl til Eurovison, um tað ber á mál í Herning. Einki verður tó tikið fyri givið, og hava nógvir íbúgvar á Oyrasundi hoyrt partar av "Hallucination" í longri tíð

Sissal Jóhanna Norðberg Niclasen. Beint nú fylla samrøður og annað nógv hjá havnarkvinnununi, sum í dag sleppur at uppliva Jyske Bank Boxen í Herning - til barna MGP. - Tá fer tað kanska meira at ganga upp fyri mær, hvat eg havi sagt ja til (Mynd: Kirsten Ellebæk / DR)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

- Eg syngi meira enn eg tosi, og tað skal eitt sindur til.

Soleiðis heldur Sissal Jóhanna Norðberg Niclasen skemtandi fyri hendan sólríka fyrrapartin í Keypmannahavn Portalurin hevur sett henni stevnu í blokki K á Oyrasundskolleginum. Hetta er ein av stóru betongblokkunum í størsta føroyska býlinginum uttan fyri Føroyar.

Í hesum blokkinum hevur Sissal, sum dagliga nýtir navnið Jóhanna men í tónleikahøpi brúkar sítt "fyrsta fornavn", sungið "Hallucination" aftur og aftur seinastu mongu mánairnar. Havnarkvinnan venur nógv - eisini í sínari íbúð har Sissal býr saman við unnustanum og sínum tveimum børnum.

Í prátinum við Portalin setur komandi Melodi Grand Prix-luttakarin orð á, hvussu nógv tónleikur hevur fylt í lívi hennara, og hvussu tann parturin sampakkar við lívið annars. Millum annað tað at lesa til lærara ið Sissal Jóhanna Norðberg Niclasen ger her í Keypmannahavn.

Alt frá Nósa Barnaprix til Ársins songrødd til fýra stórar sangleikir í Føroyum - millum annað "Grease" har hon hevði stóran leiklut.

Nú er tað meira "teldukendur" tónleikur heldur enn tað meira organiska, og tað er tað, sum Sissal helst vil. Nú til Melodi Grand Prix er tað skrúað nakað upp fyri syntisaisaranum, og "Euro Pop"-ljóðið skínur ígjøgnum. Og jú; tað hevur sjálvandi ávísan íblástur frá "Euphoria" hjá svensku Loreen. 

Hallucination hjá føroysku songkvinnuni er longu samanborin við vinnarasangurin hjá 2012 av mongum. Eyðkendi Eurovision-sangurin er nakað, sum so nógv fara aftur til, tá ein slíkur sangur skal skrúvast saman. Sissal skilir samanberingarnar men vísir eisni á munirnar.

Oyrasundsbúgvin dylur ikki fyri, at hon og hennara toymi síggja teira íkast sum ein, ið avgjørt kann verða ein vinnarasangur 1. mars - og sum eitt gott umboð til sjálvt Eurovision seinni í ár. Nú snýr teg seg um at framføra Hallucination rætt í Herning, og ikki lata favorittleiklut og annað prát ávirka nógv.  

- Tað eru sjálvandi nógvir sterkir sangir við, men tað hevði verið eitt slag av niðurlagið ikki at vunnið í Herning. Tað verður ein stór uppliving, og nógv skal gerast áðrenn og rætt til sjálva framførsluna. Eg skal royna at sannføra dómsnevnd og áhoyrar um, at "hetta er tað". Og so mugu vit taka tað sum tað er, sigur føroyingurin smílandi.

Hoyr Sissal Jóhannu Norðberg Niclasen millum annað greiða frá fyrireikinginum, tað at umboða Føroyar og sínari tónleikaleið í ljóðbrotinum ovast.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. februar 2025

MobilePay virkar í Føroyum í apríl

Síðstu tøkniligu forðingarnar verða nú loystar, og í apríl ber til at brúka væl umtóktu appina í Føroyum

(Savnsmynd)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Í nógv ár hava danir brúkt skipanina MobilePay til smátt og stórt, tá tað snýr seg um at gjalda fyri eitthvørt.

MobilePay varð av fyrstantíð ment til danska marknaðin og síðani ment til at fevna um alt fleiri lond. Av tøkniligum ávum hevur tað higartil ikki borið til at brúkt føroysk p-tøl, v-tøl, telefonnummur og Samleikan í MobilePay, og tí hevur appin ikki riggað í Føroyum. Síðsta hond verður nú løgd á at gera neyðugu tillagingarnar í MobilePay, so øll omanfyri 13 ár í næstum fara at kunna fáa gagn av snildu appini.

MobilePay er ein app, ið ger tað ómakaleyst at rinda og flyta pengar til onnur bert við at skriva telefonnummarið.

Við MobilePay koma pengarnir á kontu alt fyri eitt, og tað er skjótt at býta útreiðslur millum fleiri fólk. Eisini ber til at senda umbøn um gjalding, um onkur skyldar tær pengar.

MobilePay verður eisini ein fyrimunur fyri smærri vinnurekandi, ítróttarfeløg og onnur, ið taka ímóti gjaldingum javnan ella bara av og á. Tað verður nú munandi lættari at taka ímóti gjaldingum til ítróttartiltøk, festivalar, í handlum, á kaffistovum og í støkkupphandlum ella -matstovum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. februar 2025

Fyrrverandi stjórin í Magn meldaður fyri undandrátt

Finn Jakobsen er meldaður av samstarvspartnara hjá Magn, og løgreglan kannar mál um undandrátt

Finn Jakobsen (Savnsmynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Veruliga orsøkin til knappligu fráfaringaravtaluna við Finn Jakobsen hevur samband við eitt mál um undandrátt, sum nú liggur hjá løgregluni. Hetta visti Frihedsbrevet at siga í vikuni.

Magn boðaði 12. november 2024 frá, at Finn Jakobsen fór frá sum stjóri beinanvegin. Hann hevði annars røkt starvið sum stjóri í Magn síðan 2020, og áðrenn tað var hann tekniskur stjóri í felagnum.

Løgreglan váttar fyri Frihedsbrevet, at Finn Jakobsen varð meldaður av einum samstarvspartnara hjá Magn tann 13. november 2024. Altso dagin eftir  tíðindaskrivið.

Sambært keldum hjá Frihedsbrevet skal málið snúgva seg um vindmyllufelagið Pf. Flatnahagi, sum Magn eigur saman við Lív. Finn Jakobsen skal hava flutt pengar úr Pf. Flatnahagi til privat viðurskifti. Pengarnir skulu vera goldnir aftur, men tað broytir ikki, at málið liggur hjá løgregluni.

Skrivlig skjøl fyriliggja ikki enn. Fyrrverandi stjórin og nevndarformaðurin í Magn hava onga viðmerking til søguna.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. februar 2025

- John var tann besti á sínum øki

Fyri aðru ferð innan fyri fáar vikur vóru starvsfólkini hjá Gist & Vist savnað nú enn eitt markant starvsfólk andaðist alt ov tíðliga

(Mynd: Hanna Vang)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Minni enn eina viku eftir jarðarferðina hjá Jógvani S. Rasmussen, høvuðskokki og verti í Áarstovu, komu enn eini deyðsboð um at eitt kent andlit í matstovuvinnuni í Havn hevur lagt árarnar inn.

John Mikkelsen, tænari, vínserfrøðingur og vertur ‘par excellence’ gjørdist einans 50 ára gamal.

Tey allar flestu, sum hava vitjað eina av matstovunum í Gongini ella ‘heima í Havn’ vita hvør John Mikkelsen var, og hava uppliva professionella blíðskapin, sum var hansara vørumerki.

Seinnapartin hósdagin savnaðist stórur hópur av núverandi og fyrrverandi starvsfeløgum hjá John til eitt minningarhald, ið varð hildið í matstovuni Hvonn á Hotel Tórshavn, sum var fylt upp til síðsta stól og væl tað.

- Vit hava mist tann besta innan sítt fak. Ikki bara hjá okkum, men í øllum Føroyum, segði Jóhannes Jensen, tá hann orðafáur bjóðaði vælkomin. Orðafáur, tí hann segði seg ikki kunna halda nakra røðu í hesi støðu, men hann fekk staðfest, at John Mikkelsen var tann besti tænarin og verturin, sum hevur virkað innan føroyska matstovuvinnu – nógv tann besti innan sítt fak.

John Mikkelsen small um á veg heim frá arbeiði á Hotel Tórshavn mánakvøldið. Varð fluttur á Landssjúkrahúsið, men vaknaði ongantíð aftur. Hann andaðist tíðliga týsmorgunin.

Ávirkan á nógv fólk

Tað er greitt, at John hevur havt sína ávirkan á nógv fólk, sum hava virkað innan matstovuvinnuna í Havn. Huglagið á Hvonn seinnapartin var tungt. Og eisini ófatiligt, at starvsfólkini hjá Gist & Vist skulu uppliva hetta aftur so stutt eftir at tey høvdu havt eitt líkandi minningarhald í Áarstovu fyri bert gott tveimum vikum síðani.

Les eisini: Ein smeitur fyri matstovuvinnuna

Aftur hesaferð var tað Hanus í Gørðum, fongsuls- og sjúkrahúsprestur, sum var komin at siga nøkur uggandi orð til starvsfólk og familju, og hann eggjaði teimum, sum vóru til staðar um at seta orð á hvussu persónurin var, sum tey nú syrgja og minnast.

At seta orð á minnini er ein góður máti av arbeiða seg úr sorgini og skelkinum, sum ein kann koma í í slíkari støðu, vísti presturin á.

Semja er um, at John var ein fryntligur persónur, hvørs aðalmál var, at øll skuldu kenna seg væl, sum komu til hansara at hugna sær. Hann hevði ans fyri tí einstaka gestinum og dugdi sera væl at fáa fólk at kenna seg væl og vælkomin.

Hann fekk eisini rós fyri at hava verið ein góður leiðari. “Onki problem”, plagdi hann at siga, lættur á lyndi. Hann dugdi at fáa tingini at glíða vístu starvsfelagarnir á. Tey minnast hann eisini sum ein leiðara í dugdi at fáa starvsfólkini at kenna seg væl. Minti tey á at slappa av, eisini tá tað var allar mest at gera á matstovuni.

John Mikkelsen var tænari og vertur á øllum matstovunum heima í Havn, mest tó í Áarstovu. Hann hevði eisini ábyrgdina av víngoymsluni, og man eisini vera millum tey fakfólk í Føroyum, ið hava tilognað sær størstu vitan um vín yvirhøvur.

(Mynd: Hanna Vang)

Fyri John var tað eisini ein stórur heiður, tá Áarstova fyri nøkrum árum síðani ognaði sær eina heila tunnu av framúr fronskum Bourgogne víni, keypt á kendu vínuppboðssøluni Hospice de Beaune, høvuðsbýnum í kenda franska vínøkinum. Tí á etikettunum á fløskunum stendur “Acquéreur: Áaarstova – John Mikkelsen”, sum merkir at tað er tappað serliga til navnfræma víntænaran í Áarstovu.

Les eisini: John fingið dýrabarar dropar í varðveitslu

Fyri knøppum ári síðani gavst John í starvinum sum vertur í Áarstovu, og lat henda kjansin yvir til Jógvan S. Rasmussen, sála. Hesa seinastu tíðina hevur John ístaðin virkað í móttøkuni á Hotel Tórshavn í Vágsbotni.

Herundir nakrar myndir úr myndagoymsluni. 

(Mynd: Birgir Kruse)

Bent Christensen og John Mikkelsen tá John varð valdur til serligt ikon innan føroysku matstovuvinnuna av Den danske Spiseguide (Mynd: Sverri Egholm)

(Mynd: Ingi Samuelsen)

(Mynd: Birgir Kruse)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. februar 2025

- Støðan í heiminum er alsamt meira óviss

Løgmaður luttók herfyri á árligu trygdarráðstevnuni í München, har heimsins leiðarar hittast at umrøða áleikandi uttanríkis- og trygdarpolitisk mál

Løgmaður í práti við kanadisku uttanríkisráðráðkvinnuna, Mélanie Joly

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Løgmaður luttók í undanfarnu viku á árligu trygdarráðstevnuni í München, har heimsins leiðarar hittust at umrøða áleikandi uttanríkis- og trygdarpolitisk mál. Í ár var tað serliga støðan í Evropa og boðskapirnir hjá nýggju amerikansku stjórnini um eina friðartilgongd í Ukraina, sum settu dagsskránna.

- Eftir stendur, at støðan í heiminum er alsamt meira óviss. Heimurin býtir seg í løtuni upp í valdspólar, og tað máar støðið undan tí reglustýrda heimssamfelagnum, sum vit hava kent í áratíggju. Tað mugu vit taka í størsta álvara. Føroyar skulu taka virknan lut í strembanini at varðveita støðufesti við at stuðla undir virksemi hjá NATO og virka fyri samanhaldi millum sameind, sigur Aksel V. Johannesen, løgmaður.

Hesum tók eitt samt løgting undir við, tá ið tjóðartrygdarpolitikkurin varð samtyktur í fjør.

Ein høvuðsniðurstøða frá ráðstevnuni er, at londini í Evropa í løtuni taka stór tøk fyri betri at kunna standa fyri egnari trygd, samstundis sum stuðulin til Ukraina miðvíst verður øktur.

- Fremsta raðfestingin beint nú má vera at hjálpa Ukraina at verja seg og at styrkja Evropa sum heild. Samanhaldið millum evropeisku londini er sterkt, serliga í spurninginum um Ukraina. Men Evropa tørvar eisini USA - á sama hátt sum USA tørvar Evropa. Tað eru munandi fleiri mál, ið sameina Evropa og USA, enn tað eru mál, ið skilja Evropa og USA, sigur løgmaður.

Á ráðstevnuni hitti løgmaður millum annað donsku forsætisráðkvinnuna Mette Frederiksen, norska forsætisráðharran Jonas Gahr Støre, íslendsku forsætisráðkvinnuna Kristrún Frostadóttir, amerikanska admiralin Stuart Munsch, nýggja formannin í hernaðarnevndini í NATO, Cavo Dragone, og kanadisku uttanríkisráðkvinnuna, Mélanie Joly.

Løgmaður í práti við ovastan fyri evropeisku deildina hjá NATO, Stuart Munsch

Kristrún Frostadóttir tók nýliga við sum forsætisráðkvinna í Íslandi. Her avmyndað saman við løgmanni eftir fund í München

Løgmaður nýtti eisini høvið í München at fundast við Mette Frederiksen, forsætisráðkvinnu í Danmark

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. februar 2025

Londini í útnorði skulu standa saman og styrkja samstarvið

Nýggj stjórn varð skipað í Íslandi í desember, og landsstýrismaðurin hitti í vikuni nýggju íslendsku uttanríkisráðkvinnuna, Þorgerð Katrína Gunnarsdóttir, og vinnumálaráðkvinnuna, Honnu Katrína Friðriksson, í Reykjavík

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Nýggj stjórn varð skipað í Íslandi í desember, og landsstýrismaðurin hitti hósdagin nýggju íslendsku uttanríkisráðkvinnuna, Þorgerð Katrina Gunnarsdóttir, og vinnumálaráðkvinnuna, Honnu Katrína Friðriksson, í Reykjavík. 

Fundirnir snúðu seg ávikavist um spentu støðuna á altjóða pallinum, trygdar- og verjumál, umframt tvílandaviðurskifti í sambandi við Hoyvíkssáttmálan.

Báðir partar vóru samdir um, at samstarvið millum londini er gott og eigur at styrkjast í øllum lutum, har Ísland og Føroyar standa saman um leiklutin sum miðdeplar í Norðuratlantshavi og Arktis, og stuðla undir samstarvi millum samsint lond á norðurleiðunum. Semja var somuleiðis um, at grundarlagið fyri samstarvinum millum londini er sterkt við Hoyvíkssáttmálanum, og at báðir partar mugu miðvíst virka fyri at finna loysnir á møguligum ósemjum, til tess at tryggja, at samstarvið kann halda áfram við at mennast og víðkast.

- Eins og á fundinum við Espen Barth Eide, uttanríkisráðharra Noregs, umrøddu vit trygdar- og verjumál, umframt hvussu vit tryggja eitt munandi sterkari samstarv millum tjóðirnar í Norðuratlantshavi og Arktis. Í hesum døgum, har ið upploysn er í øllum vanligum samskifti millum londini í heiminum, er ongantíð meira týdningarmikið, at tjóðirnar í Norðuratlantshavi standa saman um at vit – fólkið, ið her býr og livir – seta dagsskránna og tryggja fólkaræði og altjóða reglur í okkara parti av heiminum, sigur landsstýrimaðurin í uttanríkis- og vinnumálum. 

Landsstýrismaðurin nýtti somuleiðis høvi at vitja Keflavík Air Base, og fekk har kunning um eftirlitsvirksemið í Íslandi, og vitjaði ein av teimum fýra lofteftirlitsradarunum, sum Ísland rekur, sum partur av NATO. Vitjanin var liður í fyrireikingunum til, at Føroyar í næstum yvirtaka málsøkið loftferðsla og eftirlitið við loftrúminum í Føroyum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. februar 2025

- Umráðandi at varðveita eitt tætt samskifti við okkara grannalond

Føroyar og Noreg hava felags áhugamál og avbjóðingar í Norðuratlantshavi og Arktis, staðfestir Høgni Hoydal. Í vikuni hevði landsstýrismaðurin sín fyrsta fund við norska starvsbróður sín

Tað eru "spentar tíðir", og vit eru í einari "rembingartíð", staðfestir uttanríkisráðharrin, sum vil tryggja framhaldandi gott samband við Noreg (Mynd: uvmr.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Landsstýrismaður við uttanríkis- og vinnumálum, Høgni Hoydal, hitti mánadagin norska uttanríkisráðharran, Espen Barth Eide, í Oslo.

Uttanríkis- og Vinnumálaráðið skrivar, at hetta er fyrstu ferð, at ein sínámillum fundur er millum starvsbrøðrurnar.

Høgni Hoydal og Espen Eide hava áður hava hitst og luttikið á fundum saman í  millum annað NATO høpi, men nú var mett, at tíðin var røtt til ein "ein-til-ein" fund.

Tað kemst millum annað av tíðini, sum vit eru í. Aksel V. Johannesen, løgmaður, gjørdi eftir luttøku sína á árligu trygdarráðstevnuni í München greitt, at støðan í heiminum er alsamt meira óviss.

Linjan hjá landsstýrinum er, at tað er týdningarmikið at kenna sínar vinir og samstarvsfelgar. Hetta staðfesti landsstýrismaðurin í uttanríkismálum eisini eftir fundin í Oslo:

- Føroyar og Noreg hava felags áhugamál og avbjóðingar í Norðuratlantshavi og Arktis. Í hesum spentu rembingartíðum er tí umráðandi at styrkja samstarvið og varðveita eitt tætt samskifti við okkara grannalond, sigur landsstýrismaðurin í uttanríkis- og vinnumálum.

Á fundinum varð uttanríkis- og trygdarpolitiska støðan í heiminum umrødd, umframt felags avbjóðingar í Norðuratlantshavi og Arktis, upplýsir uvmr.fo.

Landsstýrismaðurin kunnaði somuleiðis um §6 nevndina, ið skal greiða spurningin um sjálvstøðugan føroyskan limaskap í WTO, og um komandi formansskapin í Arktiska Ráðnum, sum Føroyar, Grønland og Danmark yvirtaka frá Noreg í mai. Eisini varð skift orð um tvílandaviðurskifti, herundir handil og fiskivinnu, og møguligt tættari samstarv á nettrygdarøkinum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. februar 2025

239.705 krónur til børnini

Leygarkvøldið var árliga gallaveitslan hjá Team Rynkeby Føroyum, og í ár gav hon nærum 240.000 krónur

(Mynd: Team Rynkeby Føroyar)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Leygarkvøldið skipaði Team Rynkeby enn einaferð fyri gallaveitslu á Hotel Føroyum.

Tiltakið er skipað á tann hátt, at øll arbeiða sjálvboðið, eins og matur og drekka verður latið ókeypis, so at allur peningurin, sum kemur inn frá søluni av atgongumerkjum, fer til hjálpararbeiðið hjá Team Rynkeby Føroyar.

Í sambandi við veistluna varð kekkur handaður, og veitslan gav í ár 239.705 krónur, boðar Team Rynkeby Føroyar frá í tíðindaskrivi.

Innkomni peningurin fer óskerdur til at hjálpa føroyskum børnum, sum verða rakt av lívshættisligum sjúkum, familjum teirra og til gransking í hesum sjúkum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. februar 2025

LÍV og Norðoya Sparikassi flyta inn í nýggjan bygning í summar

Norðoya Sparikassi og LÍV fara at leiga ávikavist niðastu og ovastu hædd í bygningi í Óðinshædd í havn, meðan miðhæddin ætlandi verður skrivstovuhotell

Marner Mortensen, stjóri í Norðoya Sparikassa, og Jan Jakobsen, stjóri í LÍV

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

LÍV og Norðoya Sparikassi flyta inn í nýggjan bygning á Óðinshædd í Havn. Tað er LÍV, sum letur bygningin byggja, og verður hann liðugur á sumri 2025.

Nýggi bygningurin er í trimum hæddum. Norðoya Sparikassi og LÍV fara at leiga ávikavist niðastu og ovastu hædd, meðan miðhæddin ætlandi verður skrivstovuhotell, sum passar væl til smærri feløg og fyritøkur. Bygningurin lýkur øll nútíðarkrøv og hevur fokus verið á nýtsluna í bygninginum. Varandi orka verður nýtt til at hita bygningin, ið er bygdur við tilfari, sum krevur lítið viðlíkahald. Fyri leigaran hevur fokus verið á ljós-, luft- og ljóðviðurskifti. Arbeitt verður eisini við møguleikanum at seta sól-panel á takið.

Virksemið hjá Norðoya Sparikassa í Havn er nógv vaksið, síðani deildin læt upp í 2007. Hóast tað er trupult at flyta, fær Norðoya Sparikassi ein tíðarhóskandi bygning, sum ikki er so langt frá núverandi staðseting.

- Í tilgongdini at finna nýggj høli, varð tað skjótt greitt, at bygningurin kundi nøkta tørvin hjá sparikassanum framyvir. Eisini letur nýggi bygningurin upp fyri, at kundar kunnu fáa fleiri fíggjarligar tænastur á sama stað, sigur Marner Mortensen, stjóri í Norðoya Sparikassa.

LÍV hevur hildið til í Kopargøtu í nógv ár, men hevur viljað flutt inn í meira tíðarhóskandi høli til frama fyri kundarnar og starvsfólkini.

- Tað verður kensluborið at flyta úr Quillingsgarði, men nýggi bygningurin fer at geva felagnum nýggjar møguleikar og at bøta um atkomuligheitina til felagið, sigur Jan Jakobsen, stjóri í LÍV.

Av tí at bygningurin fer at hava ymiskar leigarar, er ætlanin at skipa fyri einari navnakapping til bygningin. Hetta skal stuðla upp undir samleikan og gera tað lættari at vita, hvar bygningurin er staðsettur og hvat virksemið verður í bygninginum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. februar 2025

Nýggjar vegleiðingar um skíggjaráð

Almennu tilmælini eru tó ikki heilt liðug enn, og farið verður í næstum undir at gera eina kanning av skíggjanýtsluni hjá børnum og ungum í Føroyum

Súsanna Bertholdsen, landsstýriskvinna við heilsumálum, og Djóni Nolsøe Joensen, landsstýrismaður við barna- og útbúgvingarmálum, taka eisini undir við, at skíggjaráðini verða endurskoðað. Til vinstru Bjarni á Steig, stjóri í Heilsustýrinum

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Heilsustýrið hevur í rúma tíð arbeitt við nýggjum skíggjaráðum. Málið er at kunna leggja fram almenn tilmæli um skíggjanýtslu hjá børnum og ungum. Hóast tilmælini ikki eru heilt liðug enn, so verða nakrar nýggjar vegleiðingar um skíggjanýtslu nú kunngjørdar.

Avvarðandi landsstýrisfólk, Súsanna Bertholdsen, landsstýriskvinna við heilsumálum, og Djóni Nolsøe Joensen, landsstýrismaður við barna- og útbúgvingarmálum, taka eisini undir við, at skíggjaráðini verða endurskoðað.

Vegleiðingarnar byggja á nýggjastu vitan innan økið, eitt nú á svensku skíggjatilmælini frá 2024, umframt á skíggjaráðini hjá Fólkaheilsuráðnum frá 2021. Dentur verður lagdur á tørvin hjá børnum og ungum fyri at mennast og trívast, eins og atlit verður tikið til menning og búning á ymsum aldursstigum. 

Talgildir miðlar eru í dag ein natúrligur partur av gerandisdegnum hjá børnum og ungum. Flestu børn frá 12 ára aldri brúka fartelefon hvønn dag, og í ungdómsárunum brúka 85 prosent sosialar miðlar dagliga.

- Fleiri ágóðar eru við talgildu pallunum. Tað er lætt at knýta og varðveita sosial sambond, at spæla spøl, fáa atgongd til kunning og tíðindi eins og læra ymiskt nýtt. Kortini uppliva nógv børn og ung, at tey brúka skíggja meira, enn tey í veruleikanum vilja, og at nýtslan hevur eina negativa ávirkan á m.a. svøvn, rørslu og skúlaavrik. Tey uppliva eisini happing, hóttanir, kynsligan ágang og aðrar álvarsligar støður á netinum. Við atliti at hesum hevur landsstýrismaðurin í barna- og útbúgvingarmálum tikið stig til, at allir skúlar seta í verk fyriskipanir at tálma fartelefonnýtslu í skúladegnum.

Nýtslan av talgildum miðlum hevur ávirkan á bæði sálarheilsu og likamliga heilsu hjá børnum og ungum, og er hetta sostatt ein týdningarmikil fólkaheilsuspurningur.

Vegleiðingarnar venda sær í høvuðsheitum til foreldur/vaksin, og eru býttar í tríggjar partar: Ráð um skíggjanýtslu, skift sundur í aldursbólkar, ráð um skíggjanýtslu hjá foreldrum/vaksnum og ráð um skíggjanýtslu og svøvn.

Ráðini skulu síggjast sum ein vegleiðandi leiðregla og ein møguleiki hjá foreldrum/vaksnum at tosa við børnini um, hvussu tey brúka skíggjar. Ráðini um skíggjanýtslu hjá teimum 13-18 ára gomlu venda sær eisini beinleiðis til tey ungu.

Heilsustýrið er í samstarvi við Heilsumálaráðið og Barna- og útbúgvingarmálaráðið í eini tilgongd at menna nýggj skíggjatilmæli. Eisini verða aðrir avvarðandi partar í føroyska samfelagnum hoyrdir.

Farið verður í næstum undir at gera eina kanning av skíggjanýtsluni hjá børnum og ungum. Vegleiðingarnar, sum nú eru tøkar, eru sostatt eitt ávegis úrslit av arbeiðinum. Endaligu tilmælini verða eftir ætlan klár seinni í hesi árshálvuni.

Vegleiðingarnar eru tøkar her

Heilsustýrið

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 21. februar 2025

Fleiri sjálvtøkur til heilivág verða settar upp

Tríggjar nýggjar sjálvtøkur verða settar upp í vár, og fara tær at geva fólki betri atgongd til handkeypsheilivág alt samdøgrið

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Uttan fyri nýggja apotekið í Vágum verður ein av nýggju sjálvtøkunum sett upp. Hendan verður tikin í nýtslu, tá ið apotekið letur upp í vár. Hinar báðar sjálvtøkurnar verða settar upp uttan fyri apotekini í Klaksvík og Runavík.

Fyrsta sjálvtøkan í landinum var tikin í nýtslu í fjør. Apoteksverkið hevur góðar royndir við hesi sjálvtøkuni, sum er uttan fyri Tjaldurs apotek við SMS. Í sjálvtøkuni ber til at keypa handkeypsheilivág alt samdøgrið, hetta hevur verið við til at gera tænastuna í økinum betri og smidligar.

Sjálvtøkurnar eru knýttar at Skjáttuni hjá Talgildu Føroyum, soleiðis at einans persónar, sum eru fyltir 18 ár og eldri, kunnu keypa í sjálvtøkunum.

Afturat teimum fýra apotekunum og søludeildini í Steinatúni eru 19 handkeypssølur runt í landinum. Handkeypssølurnar eru í økjum, har einki apotek er og hava úrval av handkeypsheilivági, sum er nógv eftirspurdur. Sjálvtøkurnar verða tí, í fyrstu atløgu, settar upp uttanfyri tey fimm apotekini, har handkeypsheilivágur bara kann keypast, tá ið apotekini hava opið.

Arbeitt verður framhaldandi við at gera tænastuna betri. Apoteksverkið endurskoðar regluliga atgongdina til handkeypsheilivág í Føroyum og ger metingar um, hvar tørvur er á at hava ávikavist apotek, sjálvtøkur og handkeypssølur. Ætlanin er, at fleiri sjálvtøkur skulu setast upp um landið, tað fer at gera atgongdina til handkeypsheilivág enn betri.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. februar 2025

Við Tjarnir yvirtikin

Høllin varð avhendað leygardagin

(Mynd: Jens Kr. Vang)

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Á samkomu fyrrapartin leygardagin avhendaði byggifyritøkan Articon stórhøllina við Tjarnir. Spakin varð settur í 22. desember 2022 og 15. februar 2025 var liðugt.

Fleiri myndir frá handanini og nýggju høllini síggjast her 

Myndir frá seinnapartinum tá høllin hevði opið hús  síggjast her

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 15. februar 2025

GroAqua 13,9 milliónir í avlopi

GroAqua, sum gjørdist ársins virki í 2024, er ein fyritøka sum mennir seg alsamt og kann vísa á góðan vøkstur í sølu uttanlands

GroAqua varð kosið ársins virki 2024 á Vinnudegnum í fjør (Mynd: Vinnuhúsið)

SkrivaÐ:

Birgir Nielsen, Nira

Talan var um eitt gott úrslit, har ársúrslitið samanborið við 2023 vaks 3,8 milliónir krónur til 13,9 milliónir krónur í 2024.

GroAqua, sum gjørdist ársins virki í 2024, er ein fyritøka sum mennir seg alsamt og kann vísa á góðan vøkstur í sølu uttanlands.

Tað, sum eykennir GroAqua, er at fyritøkan seinnu árini hevur havt stórt fokus á at menna og selja vørur og tænastur til alivinnuna bæði í Føroyum og uttanlanda. Serliga uttanlanda hevur vøksturin verið stórur. Felagið hevur í dag deildir og dótturfeløg í Skotlandi, Póllandi, Danmark og í Norra.

GroAqua heldur til á Kambsdali.

Rakstrarroknskapurin
Roknskapurin hjá Pf. GroAqua vísir, at bruttovinningurin í 2024 á 11,5 milliónir krónur var einas 400.000 krónur hægri enn í 2023. Men vaksandi virksemi hjá GroAqua uttanlands sæst nú meira týðiligt í fíggjarligum inntøkum frá dótturfeløgum. Fíggjarligu inntøkurnar í 2024 vóru 8,6 milliónir krónur í mun til 4,3 milliónir.

Ársúrslitið hjá GroAqua í 2024 var 13,9 milliónir krónur sammett við 10,1 milliónir. Vøksturin í ársúrslitinum í 2024 var tískil 37,5 prosent.

Fíggjarstøðan
Fíggjarjavnin hjá Pf. GroAqua var í 2024 í alt 150,1 milliónir krónur, sum er ein vøkstur á 15 prosent í mun til 2023 tá fíggjarstøðan var 130,4 milliónir.

Eginognin hjá GroAqua var við ársenda 2024 í alt 107,4 milliónir. Talan er tí um eina fíggjarliga sterka fyritøku, við einum trygdarevni á 71,5 prosent.

Langfreistaða skuldin hjá felagnum í 2024 var 16,6 milliónir krónur, sammett við 11,6 milliónir í 2023. Tískil er skuldin í 2024 niðurgoldin við 5 milliónum.

Gjaldførið hjá GroAqua var rímiligt gott í 2024, tá hugt verður eftir lyklatalinum ”gjaldførislutfall”, sum var 152 prosent í 2024 samanborið við 142 prosent í 2023.

Aðalfundurin hevur fyri roknskapin 2024 uppskot at rinda 7,5 milliónir krónur sum vinningsbýti til eigararnar.

Pf. GroAqua er dótturfelag hjá Spf. Skrínið, sum Pf. Tjaldur eigur. Harumframt eigur partur av leiðsluni ein minnilutapart í felagnum.

Stjóri fyri GroAqua, tá ið roknskapurin var lagdur fram 27. januar 2025, var Súni Justinussen. Súni Justinussen var kosin ársins leiðari í 2023. Súni er annars givin sum stjóri í GroAqua og byrjar í næstum sum stjóri í Pf. Magn. GroAqua søkir í hesum døgum eftir nýggjum stjóra. Fyribils stjóri er John Petersen.

Nevndarformaður er Janus Thomsen.

Greiningin er gjørd av Birgir Nielsen og ráðgevarafyritøkuni Nira Sp/f

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. februar 2025

12,8 milliardir útgoldnar í lønum seinastu 12 mánaðirnar

Av samlaða vøkstrinum, sum er 593 milliónir meira enn undanfarnu 12 mánaðir, áttu kvinnurnar yvir 60 prosent

(Mynd: Hagstovan)

SkrivaÐ:

Alda Nielsdóttir

Seinastu 12 mánaðirnar eru 12,8 milliardir útgoldnar í lønum - 593 milliónir, ella 4,9 prosent meira enn undanfaru 12 mánaðirnar, skrivar Hagstovan.

Seinastu árini hevur vøksturin hjá kvinnum verið javnari enn hjá monnum. Serliga var lønargongdin hjá monnum ávirkað av koronufarstóttini. Seinastu 12 mánaðirnar hava kvinnur átt 38,9 prosent av samlaðu lønunum - eitt prosent hægri enn undanfarnu 12 mánaðirnar.

Av samlaða vøkstrinum upp á næstan 600 milliónir krónur, áttu kvinnurnar yvir 60 prosent við 370 milliónum krónum.

Samlaða útgoldna lønin hjá kvinnum var átta prosent hægri seinastu 12 mánaðirnar samanborið við undanfarnu 12 mánaðunum. Hjá monnum var lønin trý prosent hægri, skrivar Hagstovan.

Í januar var mánaðarliga miðallønin fyri hvønn persón 33.633 krónur, sum er 5,6 prosent hægri samanborið við januar í fjør.

Í januar fingu kvinnur 28.000 krónur í miðal. Tað er 28 prosent lægri enn miðallønin hjá monnum, sum var 38.900 krónur. Samanborið við januar í fjør er útgoldna miðallønin vaksin við yvir fimm prosentum hjá monnum og seks prosentum hjá kvinnum.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. februar 2025

Útfluttu fyri samanlagt 12,3 milliardir krónur í 2024

Tað er 405 milliónir krónur færri enn í 2023, og serliga sæst tað aftur á fiskavørum. Útflutningurin til Kina vaks tó nógv - við 244 milliónum

Útflutningurin av fleiri fiskasløgum gongur fram, men fiskavøruútflutningurin er sum heild minkaður 446,5 milliónir krónur - nærum 4 prosent (Mynd: hagstova.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Hagstova Føroya hevur nú gjørt útflutningin fyri 2024 upp. Har sæst, at hann minkaði við beint yvir 400 milliónum, í mun til í 2023.

Samanlagda talið var 12,3 milliardir krónur - 405 milliónir krónur undir tí sum tað var árið fyri.

Nærum fýra prosent færri fiskavørur

Fiskavøruútflutningurin er minkaður 446,5 milliónir krónur, ella nærum 4 prosent.

Útflutningurin av fleiri fiskasløgum gongur fram, harundir laksur, toskur og makrelur, meðan útflutningurin av øðrum fiskasløgum gongur aftur. Somuleiðis eru broytingar í, hvørji lond vit útflyta til, staðfestir Hagstovan 

- Útflutningurin av laksi er vaksin 358,5 milliónir krónur í 2024. Virðið er vaksið 6,6 prosent, og nøgdin er vaksin 16,2 prosent. Størsta afturgongdin er fyri fiskamjøl, fóður og lýsi. Her er samlaða afturgongdin 915,5 milliónir krónur, ella 45 prosent. Nøgdirnar eru minkaðar við 36 prosentum.

Tann fiskavøran, vit hava útflutt mest av seinastu árini, er heilur køldur laksur. Makrelur er næstur á listanum, meðan stór minking er innan fryst flak.

Fluttu ikki líka nógv út til evropeisk lond og USA - vaksandi útflutningur til Kina

Talvan niðanfyri vísir útflutningin av fiskavørum skiftan á landaøki.

Størsta minking er í útflutningi til Evropa og Norðuramerika. Útflutningurin til ES er minkaður við 196,5 milliónum krónum, meðan útflutningurin til Norðuramerika er minkaður við 155 milliónum krónum uppá eitt ár.

Hinvegin er útflutningurin til Asia vaksin við 211,8 milliónum krónum, ella 30 prosentum, og er hetta orsaka av vaksandi útflutningi til Kina. 

Annars er útflutningurin til ES og USA sum heild vaksin nógv seinastu hóast ein minking hevur verið hetta seinasta árið.

- Í dag er útflutningurin til ES meira enn tvífalt so stórur sum áðrenn 2018. Somuleiðis er útflutningurin til USA vaksin frá at liggja um eina milliard krónur áðrenn 2020 til nú at tátta í tveimum milliardum krónum árliga, skrivar Hagstovan á heimasíðu sínari.

Í 2024 útfluttu vit mest til USA, hóast útflutningurin til USA minkaði við 181 milliónum krónum. Í 2022 og 2023 útfluttu vit mest til Danmarkar. Eitt sum er eyðkent við 2024 er, at býtið av útflutninginum millum londini er vorðið meira javnt. Eitt nú er útflutningurin til Kina vaksin við 243,6 milliónum krónum, ella 46,1 prosent. Tað eru nærum tey somu londini á top 10 listanum í 2024 sum í 2023, tó hevur Italia trokað Týskland av top 10 listanum. Viðmerkjast kann eisini at Russland hevur ligið á fjórða plássi seinastu árini. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. februar 2025

Fólkatalið á Strondum er nú farið uppum 1.100

Hetta er søguliga høgt

Um hugt verður eftir allari Sjóvar kommunu, har Strendur er nógv tað størsta búplássið, búgva samanlagt 1.271 fólk har nú tíðliga í 2025 (Mynd: sjovar.fo)

SkrivaÐ:

Agnar Prestá

Nú búgva 1.101 fólk á Strondum og so nógv fólk hava ongantíð búð har. Hetta skrivar Sjógvar kommuna á heimasíðu sínari.

Eysturoyartunnilin er helst við til gera sítt í fólkavøkstrinum. Higartil í ár eru tvey børn fødd, trý fólk eru flutt frá og 33 eru flutt til.

Um hugt verður eftir allari Sjóvar kommunu, har Strendur er nógv tað størsta búplássið, búgva samanlagt 1.271 fólk har nú tíðliga í 2025.

Á Selatrað búgva 43 fólk, í Morskranesi 20, í Kolbeinagjógv 27 og Innan Glyvur 80 fólk.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. februar 2025

Reyði Krossur letur upp handil í Klaksvík

Ætlanin er, at nýggja endurnýtslubúðin verður kraftdepil í Norðoyggjum

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Í vikuni lat Reyði Krossur upp nýggja sølubúð í Klaksvík.

Hetta merkir, at virksemið, sum hjálparfelagsskapurin Reyði Krossur byggir á, frameftir fær virkað í nógv størri mun enn áður í Norðoyggjum. Sjálvboðin, starvsfólk og limir hjá Reyða Krossi eru á einum máli um, at tað er ótrúliga spennandi at síggja, hvat hetta kann koma at merkja fyri fólkið, sum býr í økinum.

- Ætlanin er, at hetta skal vera ein kraftdepil fyri Reyða Kross Føroya, sigur Jóannes Eidesgaard, nevndarformaður.

Fjølbroyttur endurnýtsluhandil við sosialum hjarta

Í longri tíð hava sjálvboðin í Reyða Krossi ágrýtin arbeitt við at gera Reyðakrossbúðina í Klaksvík klára. Sjálvboðin fara fyrst og fremst at skapa eitt livandi endurnýtslustað, har góð brúkt klæðir, bøkur, búnýti, leikur og amboð fáa nýtt lív.

Reyðakrossbúðin verður tó meira enn ein handil – hon verður eitt stað fyri felagsskap, samveru og burðardygga nýtslu. Bygningurin fer tí við tíðini eisini at hýsa øðrum virksemi hjá Reyða Krossi, serliga innan sosialt hjálpararbeiði.

Anna Maria Joensen, virksemisleiðari, hevur stórar visjónir:

- Tað kennist stórt fyri okkum, at Reyði Krossur skal vera í Klaksvík. Vit lata ein handil upp, sum er øðrvísi enn aðrir, og so eru hølini so stór og góð, at tey leggja upp til alskyns virksemi – tað kennist sum, at vit hava óendaliga nógvar møguleikar.

Virksemisleiðarin leggur dent á, at umframt vælgerandi arbeiðið, sum fer at vera í Reyðakrossbúðini, skapar Klaksvíkin við hesum eitt samband við altjóða Reyða Kross og hjálpararbeiðið, sum verður gjørt úti í heimi.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. februar 2025

Nýtt veður á Portalinum

Ein av best umtóktu tænastunum á Portalinum hevur fingið eina yvirháling. Næstu vikurnar verður nýggja Veðrið royndarkoyrt

 

SkrivaÐ:

Sverri Egholm

Tað er tíð til eina yvirháling av veðrinum her á Portalinum.

Veðrið hevur í nógv ár verið ein av mest brúktu tænastunum á Portalinum, og vit vita, at fólk eru vanabundin og flest øll kunnu ikki torga broytingar. Tí hava vit verið varin, nú vit hava dittað okkum at gjørt dagføringar.

Royn nýggja Veðrið her

Leinki til aðrar veðursíður eru framhaldandi ovarliga og lættar at finna, og nú hava vit eisini seinastu støð. Hesin teigur vísir fimm teir seinastu býirnar ella bygdirnar, tú hevur verið á.

Forsagnir frá Veðurstovu Føroya eru komnar við. 24 tíma forsøgnin liggur frammi, meðan 5 daga forsøgn og forsøgn fyri havleiðir eru lættar at fáa fram við einum klikki.

Veðurforsøgnina sum ritmynd hava vit varðveitt, men longur niðri á síðuni sæst veðrið 10 dagar fram í lista. Hetta fyri at geva betur yvirlit.

Niðast er væl umtókta veðurkortið frá Windy at finna.

Í løtuni royndarkoyra vit nýggju veðurtænastuna og taka ímóti rís og rósi frá tykkum - okkara brúkarum. Sært tú onkran feil ella hevur tú viðmerkingar um okkurt, sum tú heldur átti at verið øðrvísi, send ein teldupost til [email protected].

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. februar 2025

Felagsguðstænasta fyri alla Suðuroynna sunnudagin

Gudstænastan verður í Marghøllini, sum er gjørd aftur eftir stóra skaðan. Eftir sjálva guðstænastuna verður eisini ymiskt á skránni í Vági

Áður hava prestarnir og kirkjuráðini skipað fyri útiguðstænastu, men hetta er fyrsta veruliga tiltak fyri alla oynna. Tað er ætlað eldri sum yngri

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Kirkjurnar og sunnudagsskúlarnir í Suðuroynni bjóða sunnudagin 22. februar til stórt felagstiltak í Vági.

Marghøllin, sum í fjør bleiv gjørd aftur eftir stóran skaða, verður í ár karmur um felagsguðstænastu. Tað er prestarnir og kirkjuráðini í Suðuroynni, ið skipa fyri.

Tiltakið hevur verið fyrireikað í eina tíð og nú sunnudagin verður stóra tiltakið, ið er ætlað øllum, børnum, vaksnum, ungum og eldri.

Áður hava prestarnir og kirkjuráðini skipað fyri útiguðstænastu, men hetta er fyrsta veruliga tiltak fyri alla oynna.

Guðstænastan sunnudagin kemur at líkjast vanligari guðstænastu, tó so eru søga og sangur, ið venda sær til børnini eisini á skránni.

Eftir guðstænastuna verður bjóðað til pizza og okkurt drekkandi, eins og tað eisini verður kaka og kaffi.

Frálíku karmnarnir í Marghøllini gera so eisini at eftir guðstænastuna, kunnu tey vitjandi royna klatriveggin, hoppiborgirnar og annars spæla sum teimum lystir. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. februar 2025

Spæl Føroyskt vikan fer á flog í Vágunum

Mánakvøldið verður árliga Spæl Føroyskt vikan sett í gongd við ókeypis tiltaki í Listastovuni í Miðvági

Aggrasoppar vera við á setanartiltakinum í Miðvági mánakvøldið (Savnsmynd: Tórsgøta)

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Longu nú er greitt, at Spæl Føroyskt, sum seinastu árini hevur verið vikuna undan FMA (Faroese Music Awards), verður størri í vavi enn nakrantíð áður. 

Stóra navnið til setanina hesaferð verður Aggrasoppar, sum hevur rættiligan vind í seglunum bæði í Føroyum og á altjóða pallinum. Haraftrat fara næmingar úr skúlanum á Giljanesi at framføra til setanina. 

Tað verður borgarstjórin í Vága Kommunu, Bjarni Prior, sum bjóðar vælkomin, meðan Katrin Petersen, virkandi stjóri í Kringvarpinum, fer at halda røðu. Síðani verður røða hildin av formanninum í Tónleikasambandinum, Dánjali Dam á Neystabø, sum setur Spæl Føroyskt vikuna í gongd!

Tónleikasambandið samskipar

Seinastu trý árini hevur Tónleikasamband Føroya samskipað Spæl Føroyskt í tøttum samstarvi við Kringvarp Føroya. Í ár er Spæl Føroyskt í viku 9; tað vil siga frá 24. februar fram til 2. mars, og talan er um rúgvu av framførlsum kring alt landið alla vikuna.

Vanliga hevur spæl føroyskt vikan verið í tilknýti til Faroe Music Awards, men hetta tiltakið verður í ár hildið nakað seinni, 21 mars í Varpinum í Klaksvík.

Setanin verður sum sagt mánakvøldið 24. februar klokkan 19.30 í Listastovuni í Miðvági. Tiltakið er ókeypis og alment. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. februar 2025

Sigvart Dagsland í Livdini

Sunnukvøldið 2. mars fer norski sangarin at hava konsert í Lívdini í Hoyvík

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Sunnukvøldið 2. mars klokkan 20 verður ein forkunnig konsert í Lívdini í Hoyvík tá norski fólkakari sangarin Sigvart Dagsland kemur at hava konsert.

Við sínari nærveru og einastandandi rødd fær hann áhoyrarnar við sær á ein serligan hátt; frá tí sárbara menniskjaliga til tað kraftmikla. Altíð við einari djúpari virðing fyri tey bond, ið binda eitt listafólk og áskoðarar.

Sigvart kemur at framføra nýggj løg, eldri løg og uppaftur eldri løg.

Við sær á pallin hevur hann, umframt seg sjálvan við sangi og flygil, Torjus Vierli á keyboard & kór og Jango Nilsen á trummum & kór.

Atgognurmerki kunnu keypast á www.praisehim.fo.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. februar 2025

Kristina Bærendsen á Tórsfest

Ongantíð áður hevur countrytónleikur verið framførdur á Tórsfest, men tað verður nú broytt

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Ongantíð áður hevur countrytónleikur verið framførdur á Tórsfest. Men tað verður nú broytt, tí Kristina Bærendsen hevur játtað at framføra á ársins konsert, boða fyriskiparar av Tórsfest frá í tíðindaskrivi.

– Vit kenna øll Kristinu. Í 2012 gav Kristina út sjálvnevnda útgávu, og í 2014 gav hon út “Nothing's here to Stay”, og harumframt hevur hon latið úr honum fleiri stakløg, millum annað fleiri saman við Halli Joensen. Sama hvat Kristina syngur, ljóðar tað av inniligum gulli. Hon hevur heilt vist stjørnugóðsku tá hon er á palli, og dugur ómetaliga væl at leiða áhoyrarar ígjøgnum eina konsert, við sínum vokali, sum er í serflokki.

– Kristina hevur fleiri sera vælumtókt løg á samvitskuni, millum onnur kunnu nevnast stuttliga “Gev mær frið”, “Har einki varðir við”, “You and I” og “Mr. Wrong”. Tað er ikki av tilvild, at Kristina er umbiðin til stórt sæð allar festivalar her á landi, og vit hava sæð hana brilliera sama hvar hon framførir. Við vælspælandi bólki kunnu vit gleða okkum til eina ríka løtusaman við Kristinu, tá country endiliga sleppir framat á Tórsfest.

Tað verður ein stjørnupakkað skrá á Tórsfest í ár. Umframt Kristina Bærendsen koma Gavin DeGraw, Eivør, Zak Abel, Sandro Cavazza og mong onnur at framføra í Havn 25. juli.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 20. februar 2025

Lewis Fitzgerald kemur á G! 

Ósmædni og fyrikomandi 22 ára gamli bretin fær hjørtu at smelta

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Onkuntíð ljóðar tað ikki, sum tað sær út, ella sær tað ikki út, sum tað ljóðar. 

Sunnan úr London kemur bert 22 ára gamli Lewis Fitzgerald. Væl tatoveraður um bæði kropp og snýð er hann ikki mildur á at líta. Men úr honum kemur væl pussaður popptónleikur, ið fær hjørtu at smelta. 

Ósmæðin og fyrikomandi er hann á pallinum, og tú merkir hvussu væl honum dámar at samskifta við fólk. Stóru plátufelögini og bókingarfyritökurnar hava hann longu í fold, og hettar er ein tey satsa stórt uppá komandi tíðina. 

Umframt Lewis Fitsgerald kunnu hesi upplivast á G! 17. til 19. juli í ár: Kaleo (IS), Emilíana Torrini (IS), Trentemøller (DK), Hallur Joensen (FO), Marius DC (FO) og Beinir (FO). 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. februar 2025

At vera Vera - nýggjur útvarpsleikur í barnaútvarpinum

Søgan er ætlað teimum, sum ganga í miðdeild. Søgan snýr seg um teirra veruleika. Tey eru saman á telefonum og teirra samskifti er talgilt. Tey vaksnu taka avgerðir, men børnini vilja sanniliga hava ávirkan á egnan gerandisdag

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Mánamorgunin eftir vetrarfrítíðina varð nýggjur útvarpsleikur at hoyra í barnaútvarpinum. "At vera Vera" er nýskrivaður samtíðar útvarpsleikur, sum fer fram á føstulávint í 2025. Leikurin snýr seg um Veru, sum gongur í miðdeild í skúlanum á Argjahamri. Vit hitta Veru á fyrsta sinni, tá ið hon er til judo í gomlu filmleikarhøllini í Argja skúla. Tey vaksnu hava tikið eina býtta avgerð viðvíkjandi føstulávintsmánadegi. Hetta vil Vera ikki finna seg í, og fer í hernað ímóti teimum vaksnu - Vera kann ikki lata vera við at vera Vera. At vera Vera er ikki bara bara.

Elin á Rógvi hevur skrivað útvarpsleikin og Høgni Fagraberg ger ljóðmyndina. Útvarpsleikurin er í fjúrtan pørtum, og verður at hoyra í barnaútvarpinum hvønn gerandismorgun. Tað ber eisini til at lurta á KVF/VIT/ljóð - og ein nýggjur partur verður lagdur út hvønn gerandismorgun.

– Vera er mega rokalig, hon elskar at bestemma, sigur høvuðsleikarin, Óluva Lín Ragnarsdóttir við Streym, í barnaútvarpinum um Veru.

– Eg haldi, at tað er mega kul at lesa inn - eg trenaði replikkirnar hjá Veru á jólum, og eg haldi, at søgan er mega góð, sigur Óluva Lín. Íalt eru fleiri enn 50 leikarar við.

Søgan er ætlað teimum, sum ganga í miðdeild. Søgan snýr seg um teirra veruleika. Tey eru saman á telefonum og teirra samskifti er talgilt. Tey vaksnu taka avgerðir, men børnini vilja sanniliga hava ávirkan á egnan gerandisdag.

Tað er sera týdningarmikið, at hesin aldursbólkurin fær føroyskt dygdargott tilfar. Ein útvarpsleik, har tey kenna seg aftur og hoyra, hvussu onnur loysa trupulleikar og spegla sær í føroyskari fiktión í útvarpsleikinum - At vera Vera.

Nógv er gjørt burturúr ljóðmyndini og ein nýggjur sangur er gjørdur. Elin á Rógvi hevur skrivað tekstin til sangin - "At vera Vera". Høgni Fagraberg hevur gjørt lagið, spælt tónleikin inn og framleitt. Ein TikTok dansur er eisini gjørdur til lagið.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 16. februar 2025

Grønlendsk dansisýning brýtur tøgnina um sjálvmorð

Dansisýningin “Whiteout” fer heilt inn í viðkvomu kenslurnar hjá teimum, ið eftir sita, aftaná at onkur, tey eru góð við, hevur gjørt sjálvmorð

 

SkrivaÐ:

Tíðindaskriv

Sorg, skomm, skuldarkensla, vreiði. “Whiteout” fer heilt inn í viðkvomu kenslurnar hjá teimum, ið eftir sita, aftaná at onkur, tey eru góð við, hevur gjørt sjálvmorð. Men hon kveikir eisini vón og lívsgleði. Sýningin verður í Norðurlandahúsinum 26. feburar klokkan 20.

Hvat vendir upp, og hvat vendir niður? Um tú nakrantíð hevur upplivað arktiska veðurfyribrigdið, “whiteout” (rokkava), har himmal og jørð eru huld í jarðroki, og alt er hvítt, so veitst tú, at har missir tú kensluna av bæði máli og miði. 

Hendan sama kenslan kann eisini koma við sorgini aftaná eitt sjálvmorð. Kenslan av máli og miði hvørvur.  

Hetta er støðið undir grønlendsku dansisýningini “Whiteout”, sum brýtur tøgnina um sjálvmorð. Vit verða leidd inn í støðuna hjá teimum, sum eftir sita, aftaná at ein, tey eru góð við, hevur gjørt sjálvmorð – ein støða uttan mál og mið – við sorg, sakni, skomm og tungum tonkum. 

Samstundis er sýningin ein leitan eftir, hvussu ein finnur fótafestið aftur aftaná ein slíkan rokkava – í lívinum, sum nú er broytt – við einari nýggjari hugsan um lívið í skjáttuni. 

Sarah Aviaja Hammeken, listarligur leiðari í Aviaja Dance Company, hevur staðið fyri sýningini, og tónleikin hevur Gerth Lyberth skrivað.

Á palli eru Elias Khanamidi, Eydís Rose Vilmundardóttir, Márton Debreczenyi, Amanda Rubio Sanchez, sum eisini er hjálparkoreografur, umframt Sarah Aviaja Hammeken sjálv. 

Áðrenn sýningina bjóða Norðurlandahúsið og Sinnisbati til pallborðsprát um, hvussu tað er at vera avvarðandi hjá einum, ið hevur gjørt sjálvmorð. 

Atgongumerki kunnu keypast á nlh.fo.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 18. februar 2025

DR tikið kryolit-filmin av heimasíðuni

Samstundis varð ábyrgdarhavandi redaktørurin í DR Nyhederne, Thomas Falbe, koyrdur úr starvi

Sandy French, tíðindastjóri í DR Nyheder (Mynd: DR / Agnete Schlichtkrull)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Leiðslan í Danmarks Radio tók mikudagin avgerð um at taka heimildarfilmin “Grønlands hvide Guld” av heimasíðuni DRTV, og tað er sostatt ikki longur møguligt at síggja filmin á netinum.

Samstundis varð ovasti tíðindaleiðari í DR Nyheder, Thomas Falbe, sum hevði redaktionellu ábyrgdina fyri filmin, sendur heim.

- Eg eri í dag gjørd kunnug við viðurskifti í sambandi við framleiðsluna av heimildarfilminum “Grnlands hvide guld”, sum hevur fingið meg til at taka avgerð um at filmurin ikki longur skal kunna síggjast á DRTV. Eg vil biðja um umbering fyri, at vit hava víst ein heimildarfilm, ið ikki livir upp til væntaninar, sum danir av røttum eiga at hava til okkara, sigur Sandy French, tíðindastjóri hjá DR í tíðindaskrivi.

Málið snýr seg fyrst av øllum um ein graf í upprunaútgávuni av filminum, sum í nútíðarkrónum vísti hvussu nógvar pengar danski staturin hevur fingið burtur úr søluni av kryolit úr Grønlandi. Grafurin vísti, at Grønland í nógv ár var ein risastór yvirskotsforrætning fyri Danmark. Seinni varð hesin grafurin tikin út úr filminum tá fleiri serfrøðingar vístu á, at hann ikki vísti eina rættvísa mynd.

Samrøðurnar við Mute B. Egede og Lars-Emil Johansen í filminum tóku útgangsstøði í hesum grafinum. DR setti seg í samband við keldurnar, sum góðkendi at teirra útsøgnir vórðu brúktar, hóast grafurin ikki varð brúktur.

Til hetta sigur Sandy French:

- Hetta kann tykjast sum eitt lítið mál í mun til stóra kjakið um filmin, men hetta er avgerandi fyri meg, tí hyggjarin skal kunna líta á, at okkara framløga er røtt. Hetta uttan mun um keldurnar hava játtað, at vit framvegis kunnu brúka klippini eftir at grafurin er tikin úr filminum.

Samstundis, sum avgerðin er tikin um at taka filmin av heimasíðuni, er eisini avgjørt, at Thomas Falbe sum ábyrgdarredaktørur í DR Nyheder, gevst í starvinum beinanvegin.

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. februar 2025

Danir seta 120 milliardir av til verjuna

Danska stjórnin ásannar at verjan er afturútsigld, og tí skulu útreiðslurnar til verju og trygd økjast munandi hesi komandi árini

(Mynd: EPA)

SkrivaÐ:

Ingi Samuelsen

Danir hava sett sær fyri at brúka nógvar pengar upp á verjuútreiðslur hesi komandi árini fram til 2033. Mikudagin hevði danska stjórnin tíðindafund í forsætisráðnum í Christiansborg, har Troels Lund Poulsen, verjumálaráðharri greiddi frá ætlanini hjá stjórnini um at brúka tilsamans 120 milliardir krónur til at dubba donsku verjuna fram til 2033.

50 milliardir skulu brúkast longu í ár og næsta ár til at styrkja danska mótstøðuførið.

- Talan er um eina umfatandi umskipan, sum vit hava verið í holt við í eina tíð í verjumálaráðnum. Um hetta eydnast, eru tað nógv, sum skal umleggjast, segði Troels Lund Poulsen.

Við hesi ætlan fer Danmark at brúka eitt sindur meira enn trý prosent av bruttotjóðarúttøkuni til verjuna, segði verjumálaráðharrin.

Stjórnin og flokkarnir í verjusemjuni hava frammanundan sett knappar 200 milliardir krónur av fram móti 2033.

- Hava drálað ov leingi

Mette Frederiksen, statsministari, sigur, at Danmark og Evropa hava verið drála ov nógv við at gera neyðugar íløgur í verju og trygd í nøkur ár.

Á tíðindafundinum varð hon spurd, um Danmark í veruleikanum skyldar USA og Donald Trump, forseta, eina eina umbering.

- Vit eru í hvussu so er í eini støðu, har Evropa skal gera sítt heimaarbeiði, og tað hevur skund, svaraði Mette Frederiksen.

- Vit eru farin frá at brúka ikki so nógvar pengar til verju og trygd til at brúka nógvar pengar. Og tað viðurkenna amerikanarar, segði hon.

Donald Trump hevur talað fyri, at londini í Nato verjusamgonguni skulu brúka fimm prosent av BTÚ til verju.

Metta Frederiksen viðurkennur at bæði hennara og undanfarnar stjórnir hava slakað í útreiðslunum til at verja landið.

- Týdningarmesta mistakið, og hetta er eini boð til øll í Evropa um aldri at gera hetta aftur: Latið vera við at skera niður upp á verjuna aftur. Skurðurin hevur verið ov djúpur. Vit eru endað ov langt aftaná, segði hon.

Mette Frederiksen fyrireikar danir um, at tey skulu rokna við stórum útreiðslum til verjuna í komandi nógvu árini, skrivar Ritzau. 

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. februar 2025

Niels Petur Nolsøe, 80 ár

Týsdagin 23. februar - fyllir Niels Petur Nolsøe, lærari i Vági 80 ár

 

SkrivaÐ:

Nøvn / Jákup Olsen

Týsdagin 23/2 - fyllir Niels Petur Nolsøe, lærari i Vági 80 ár.

Niels Petur er sonur Jenny f. Jacobsen av Nesi í Vági og Jens Mohr Nolsøe ættaður úr Puntabyrgi á Tvøroyri. Abbi Niels Petur kom av Tvøroyri suður til Vágs sum bedingsmeistari til skipasmiðjuna í Vági.

Niels Petur tók læraraprógv á Føroya Læraraskúla 1969 og hevur verið lærari í Vágs skúla síðan tá.

Niels Petur hevur undirvíst í føroyskum, týskum og enskum og hevur luttikið í fleiri skeiðum í hesum fakum. Niels Petur hevði síni serligu evnir sum lærari, tí tá hurðin varð latin aftur til floksstovuna, ráddi Niels Petur einsamallur. Hann var altíð í góðum lag,  og segði altíð okkurt stuttligt og áhugavert fyri at fáa næmingarnar í góðum lag.

Hann var ein meistari at undirvísa bæði í føroyskum og í týskum. Hann dugdi sera væl at læra frá sær og ikki minst at halda stýr á flokkunum í skúlastovuni, so friðarligt og stilt varð. so  hvør næmingur altíð fekk sum mest burtur úr undirvísingini.

Niels Petur stóð fyri Vágs kvøldskúla frá 1977 - 1992, og var limur í Vágs býráð 1975 og 1976. Eitt tveyára skeið, fyri at løgtingsval og býráðsval ikki skuldi fella saman. Um Niels Petur ikki var komin inn í býráðið hesi bæði árini, varð eingin skúli bygdur.

Vit høvdu tekningar av nýggjum skúla við 25 m. svimjihøll og øllum teimum fakhølum, sum hoyrdu til ein modernaðan skúla. Sjálvt um vit høvdu landsskúlastjóran Ludvig Petersen við okkum, vildi Arnskov, sum var 5. limurin og sat fyri Ríkisumboðið í Skúlastjørnini, halda seg til 16 ⅔ m langan hyl, sum var tað longstu skúlahyljar kundu verða, so tí mátti gerast eitt undantak fyri okkum. So var at tosa við teir 4 limirnar  úr teimum stóru løgtingsflokkunum í Landsskúlaráðnum. Tað skuldi eitast, at eg fór til Havnar at vitja konu mína Marnu, sum beint tá hevði átt Anniku á LLS, men tað var samstundis fyri at tosa við teir 4 politikkararnar sum sótu í ráðnum.  Eg fór fyrst til sambandsmannin, sum var  leiðari á  Barnaheiminum í Havn, síðani út á Strendur til folkafloksmannin skúlastjóran Edmund í Garði, og so norður til Gøtu til vinmannin  javnaðarmannin, læraran Petur Eli Mikkelsen. Allir søgdu teir  JA. Trupulleikar vóru ikki av at tosa við tjóðveldismannin, flokksbróðurin Signar á Brúnni. Tá so fundur bleiv og byggingin  viðtikin, var tað ein, sum bleiv púra óður, og tað var Arnskov, men tá hjálpti eingin góða mamma. Skúlin við 25 m svimjihyli bleiv bygdur, men tað var bert tí, at Niels Petur Nolsøe sat sum varaborgmeistari hetta 2 ára skeiðið í býráðnum, at nakar skúli í heila tikið varð bygdur í Vági. Sigast skal tó um Arnskov, at hann blíðkaðist skjótt aftur. Tá íð tíðini fingu kommununar statsstudning til skúlabyggingar. Til eina tjóðveldisveitslu í Vági segði blaðstjórin Ólavur Michelsen við meg, at tað varð løgið, at vit kundu fáa statsstudning hvønn mánaða til Vágs skúla, meðan vit bygdu, og tey í Havn ikki kundi fáa statsstudningin til Eysturskúlan, fyrrenn hann var liðugt bygdur. Ólavur sat sjálvur í Havnar kommunu, so hann visti um hetta.

Jú, Niels Petur, okur løgdu lív og heilsu í skúlan, børnini og frálæruna,  men okur dugdu tó eisini at liva og nýta løturnar, sum lupu av. 

19.sept eitt árið, tá heystfiskurin var komin at landinum, vóru vit báðir Niels Petur og eg  ein seinnapart á degi við innstalleringinum hjá mær á floti úttan fyri Porkerisnes  við snøri og fylti bátin við hesum flotta blanka toskinum, ella í nátatíðini, um klúgvandi var, altíð ein túr norður ímóti Lítlu Dímun.  Varð rópt grindaboð, og grindin var í námind, so varð altíð givið skúlanum frí.

Krýatúruni hava verið eitt og alt fyri Niels Petur. Hann arvaði sum einasti sonur ein ⅙ av Gjógvara haga eftir pápa sín, so seyðurin hevur havt alt at týða fyri Niels Petur heila lívið. Hann hevur passað seyðin væl og hevur eisini havt  fram úr góðan seyð.

Tá eg fór at fáast við seyð, fekk eg eitt reyðlitt gimburlamb frá honum. Eg slepti tað í Tofthaga, men sá tað ikki aftur í langa tíð. Tá eg so fann tað, gekk tað ovarliga í Tofthaga vestur ímóti Botnhaga markinum, tað troðaði aftur til, har tað hoyrdi heima í Gjógvara fjalli.  Seinni fann so eisini slektin   undan tí pláss at liggja sama stað har í haganum . Niels Petur segði mær eisini hvørjum slag, tað var undan, tí hann hevði ættartalvu til allan seyðin, og lat meg leggja afturat, at kjøtið av hesum seyðaslagnum smakkaði eisini sera væl.

Hanna og Niels Petur fingu trý børn: Bjartur, Rúna og Rakul. Rakul sum eg eri gubbi at, og Bjartur og Rúni eru øll komin væl undan. Niels Petur var javnaðarmaður í gomlum døgum, og okur fara at ynskja Rakul góða eydnu, nú hon er vald inn í Vágs býráð á javnaðarlistanum. Gott við kvinnum har á listanum. Niels Petur og Sólva funnu saman í hjúnarlag á eldri árum, og tit skullu hava takk fyri allar tær mongu góðu løturnar, vit hava havt saman. 

Niels Petur er yrkjari av Guds náði. Tað er ikki ein føðingardagur ella veitsla í Vági, at tað ikki er ein sangur frá Neptun við borðið. Eisini sálmar hevur hann yrkt. Allar hansara yrkingar avspegla hansara alsk til natúruna og tey fólk, sum eru rundan um hann. Niels Petur hevur givið út bøkur av tí, sum hann hevur yrkt, og lat meg nevna yrkingarsavnið : “Smátúgvur”, har hann heilsar bókini við ørindinum um Beinisvørð:

Úr havsins bláa bláma seg hevjar kempa sterk,
ið millum mangar aðrar er Harrans bygningsverk,
so ørandi er hæddin - ið røkkur upp  ´mót ský -
ei slíkur arkitektur er til í vára tíð.   

Takk fyri trúfesti og gott vinalag.
Hjartaliga til lukku við 80 ára degnum

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 17. februar 2025

Minningarorð um Álv Enni, lærara

Tung vóru boðini, ið bórust tann 28. novembur 2024, tá tað frættist, at okkara so sera vælumtókti lærari, Álvur Enni, var farin um sýn

 

SkrivaÐ:

Minningarorð / "Class of '99"

Tung vóru boðini, ið bórust tann 28. novembur 2024, tá tað frættist, at okkara so sera vælumtókti lærari, Álvur Enni, var farin um sýn.

Vit, “Class of ‘99”, gingu í fólkaskúla á Tvøroyri í árunum 1989-1999, og høvdu vit ta stóru gleði av at hava Álv Enni sum lærara í føroyskum øll 10 árini, vit gingu í skúla.

Eisini høvdu vit Álv í enskum øll árini, har enskt var partur av tímatalvuni.

Øll, sum hava havt Álv sum lærara, eru á einum máli um, at hann var ein fantastiskur lærari, og ongantíð hevur nakað neiligt verðið sagt um Álv sum lærara, tvørturímóti.

Okkara flokkur er onki undantak. Okkum øllum í flokkinum dámdi so avbera væl Álv sum lærara og eru samd um, at Álvur er besti lærarin, vit hava havt.

Okkum er sagt, at Álvur eisini hevði ein heilt serligan tokka til okkara flokk.

Tá Álvur kom inn í flokshølið, var friður beinanveg. Ongantíð var neyðugt hjá Álvi at rópa, fyri at fáa okkum at lurta og akta. Vit høvdu stóra virðing fyri Álvi. Álvur var ein miðalhøgur og prúður maður við tjúkkum, myrkum hári og stórum, myrkum fullskeggi. Við fyrsta eygnabrá sýntist hann tí sera álvarsamur og strangur, men hansara myrku eygu vóru tó blíð, eins og hansara smíl, og avdúkaðu hansara róliga, blíða og skemtingarsama sinn.

Álvur var sera fevnandi sum lærari. Hann var góður við okkum øll. Haraftrat hevði hann framúr evni at læra frá sær, og hevur Álvur lært okkum nógv, bæði í føroyskum og enskum.

Nevnast kann, at hann nýtti ymiskar orðingar til ymiskt í sambandi við mállæru og rættstaving, ið bar við sær, at hesar orðingar enn sita so rimmar fastar hjá okkum. Eitt nú plagdi hann at siga, at “fingið” hevði fingið ð. Hann lærdi okkum eisini um munin á “vegur” og “veður”, sum jú úttalast eins. “Vegur” hevur g, tí g peikar niður á vegin, meðan “veður” hevur ð, tí ð peikar upp móti luftini.

Álvur hevði eisini evnini at kenna á sær, tá skúladagurin var um at verða liðugur, og vit vóru troytt og ikki høvdu orku at sita og gera okkara skúlaarbeiði í tímanum. Hesum tók hann eisini atlit at. Tá plagdi hann mangan at geva okkum “farvæl-spurningar”, har hann setti okkum øllum spurningar av ymiskum slag. Svaraðu vit rætt, sluppu vit at fara heim. Glað vóru vit. Farvæl-spurningarnir fevndu tó ikki bert um føroyskt sum lærugrein. Nógvir av spurningunum vóru um almenna vitan, samfelagsviðurskifti og mentan, og var hetta við til at geva okkum størri innlit í samfelag, mál og mentan. So, hóast vit vóru troytt og ikki orkaðu at sita og lesa ella gera mállæru, lærdu vit nógv gjøgnum farvæl-spurningarnar, sum okkum øllum dámdi so væl.

Øll minnast vit “sjórænara-søgurnar”, tí frásøguevnini hevði Álvur, sum fáur. Øll sótu vit pinnastill við stórum eygum og oyrum og lurtaðu, tá hann segði frá sjórænara-søgum. Hann dugdi so væl at gera tær spennandi. Hann byrjaði søgurnar spakuliga, ja nærum teskandi. So hvørt, sum søgan gjørdist meiri og meiri spennandi, gjørdist røddin á Álvi harðari og harðari, og endaði søgan altíð við, at hann kløkkaði okkum. Vit elskaðu sjórænanara-søgurnar, og soleiðis minnast vit, og mong við okkum, Álv.

Eisini hava vit gingið mangar gongutúrar saman við Álvi í náttúruni kring Tvøroyri, har hann greiddi frá ymiskum, ið vit sóu á túrunum. Vit vóru millum annað í Hvannhaga, í plantaguni í Trongisvági og spákaðu okkum inn eftir Ovaravegi. Eisini vóru vit kai-túr, har vit vitjaðu eitt russiskt hjálparskip, ið lá við kai. Haðani stavar myndin, ið er løgd við her.

Á jóansøku 2019, 20 ár eftir, at vit vórðu liðug í fólkaskúlanum, hevði okkara flokkur floksveitslu. Vit ynsktu sjálvandi, at Álvur skuldi vera partur av degnum. Dagurin byrjaði tí við, at flokkurin hittist í Tvøroyrar skúla, har Álvur vísti okkum runt í gomlu flokshølunum og gjøgnumgekk nakað av føroyskari mállæru og rættstaving. Løtan endaði sjálvandi við farvæl-spurningum.

Hóast Álvur var einasti lærari, vit høvdu øll 10 árini í fólkaskúlanum, var hann ongantíð okkara flokslærari, um enn vit dúgliga júkaðu. Hann var jú tann, ið hevði okkum longst og kendi okkum best. Somuleiðis var hann tann, ið vit høvdu størst tokka til og álit á.

Góði Álvur, hvíl í friði og takk fyri allan lærdómin og minnini!

Við djúpastu samkenslu við teimum avvarandi: Maluni, Mortan, Rakul og abbadøtrunum.

Vegna "Class of '99",
Mary K. Cazabon (Skinnið)

Greinin varð fyrstu ferð løgd út 19. februar 2025